Đề tài Nghiên cứu khoa học: Phát huy vai trò của Đoàn Thanh niên trong giáo dục tư tưởng chính trị cho sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI
KHOA KHOA HỌC CHÍNH TRỊ

BÁO CÁO TỔNG HỢP
ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA NGƯỜI HỌC
TÊN ĐỀ TÀI:
PHÁT HUY VAI TRỊ CỦA ĐỒN THANH NIÊN TRONG
GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG CHÍNH TRỊ CHO SINH VIÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI
Chủ nhiệm đề tài

: Trương Thị Hoa

Lớp

: 1705CTHB

Cán bộ hướng dẫn

: ThS. Cấn Thị Thùy Linh

HÀ NỘI, NĂM 2019

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Đề tài “Phát huy vai trị của Đồn thanh niên trong giáo
dục tư tưởng, chính trị cho sinh viên trường Đại học Nội vụ Hà Nội” là công trình
nghiên cứu của riêng tôi được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của Ths. Cấn Thị


Thuỳ Linh.
Các tài liệu tham khảo sử dụng trong đề tài là trung thực, các thông tin trích dẫn

có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng.
CHỦ NHIỆM ĐỀ TÀI

Trương Thị Hoa

LỜI CẢM ƠN
Để thực hiện và hoàn thành đề tài này, tôi đã nhận được sự hỗ trợ, giúp đỡ và
tạo điều kiện từ nhiều cơ quan, tổ chức và cá nhân. Đề tài cũng được hoàn thành dựa
trên sự tham khảo, học tập kinh nghiệm từ các kết quả nghiên cứu liên quan, các tạp


chí chuyên ngành của nhiều tác giả ở các trường Đại học, các tổ chức nghiên cứu, tổ
chức chính trị…Đặc biệt là sự hợp tác của cán bộ giáo viên các trường … đồng thời là
sự giúp đỡ, tạo điều kiện về vật chất và tinh thần từ phía gia đình, bạn bè…
Trước hết, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến Cô Ths. Cấn Thị Thuỳ Linh –
người hướng dẫn khoa học đã trực tiếp dành nhiều thời gian, công sức hướng dẫn tôi
trong quá trình thực hiện nghiên cứu và hồn thành Đề tài.
Tơi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu, Bí thư Đoàn trường cùng tồn thể các
thầy cơ giáo đã tận tình truyền đạt những kiến thức quý báu, giúp đỡ tôi trong quá
trình học tập và nghiên cứu.
Tuy có nhiều cố gắng, nhưng trong Đề tài này không tránh khỏi những thiếu
sót, hạn chế. Tôi kính mong Quý thầy cô, những người quan tâm đến đề tài, gia đình
và bạn bè tiếp tục có những ý kiến đóng góp, giúp đỡ để đề tài được hoàn thiện hơn.
Một lần nữa xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 19 tháng 04 năm 2019
CHỦ NHIỆM ĐỀ TÀI

Trương Thị Hoa

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1. Nhận thức của cán bộ đoàn và đoàn viên về khái niệm và về vai trị của
Đồn thanh niên trong giáo dục tư tưởng, chính trị cho đoàn viên, sinh viên........25


Bảng 2.2. Mức độ nội dung giáo dục tư tưởng, chính trị cho đồn viên sinh viên
của Đồn TNCS Hờ Chí Minh Trường Đại học Nội Vụ Hà Nội........................26
Bảng 2.3. Mức độ các phương thức giáo dục tư tưởng, chính trị cho đồn viên
sinh viên của Đồn TNCS Hờ Chí Minh Trường Đại học Nội Vụ Hà Nội.........28
Bảng 2.4. Lực lượng tham gia giáo dục tư tưởng, chính trị cho đoàn viên sinh
viên Trường Đại học Nội Vụ Hà Nội..................................................................29
Bảng 2.5. Mức độ yêu thích của đoàn viên sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà
Nội đối với các hoạt động giáo dục tư tưởng, chính trị cho đoàn viên sinh viên
của Đồn TNCS Hờ Chí Minh Trường Đại học Nội vụ Hà Nội.........................30
Bảng 2.6. Mức độ chủ động của đoàn viên sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà
Nội đối với các hoạt động giáo dục tư tưởng, chính trị cho đồn viên sinh viên
của Đồn TNCS Hờ Chí Minh Trường Đại học Nội vụ Hà Nội.........................31
Bảng 2.7. Mức độ tác động của các hoạt động giáo dục tư tưởng, chính trị cho
đoàn viên sinh viên của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Trường Đại học Nội vụ Hà
Nội.......................................................................................................................32


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC BẢNG BIỂU
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT
PHẦN MỞ ĐẦU..................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài.......................................................................................1
2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu...................................................................3

3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu.............................................................4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.............................................................4
5. Phương pháp nghiên cứu...........................................................................4
6. Giả thuyết khoa học...................................................................................5
7. Cấu trúc của đề tài.....................................................................................5
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VAI TRỊ CỦA ĐỒN THANH NIÊN
TRONG GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG, CHÍNH TRỊ CHO SINH VIÊN Ở CÁC
CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC...........................................................................6
1.1. Đồn Thanh niên Cộng sản Hờ Chí Minh và vai trị của Đồn Thanh
niên Cộng sản Hờ Chí Minh ở các cơ sở giáo dục đại học...........................6
1.1.1. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hờ Chí Minh...........................................6
1.1.2. Vai trị của Đồn Thanh niên Cộng sản Hờ Chí Minh ở các cơ sở giáo
dục đại học.....................................................................................................7
1.2. Giáo dục tư tưởng, chính trị và vai trị của Đồn TNCS Hờ Chí Minh
trong giáo dục tư tưởng, chính trị cho đoàn viên sinh viên ở các cơ sở giáo
dục đại học.....................................................................................................8
1.2.1. Giáo dục và giáo dục tư tưởng, chính trị.............................................8
1.2.2. Vai trò của Đồn TNCS Hờ Chí Minh trong giáo dục tư tưởng, chính
trị cho đoàn viên sinh viên ở các cơ sở giáo dục đại học............................12
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc phát huy vai trị của Đồn TNCS Hờ
Chí Minh trong giáo dục tư tưởng, chính trị cho đoàn viên sinh viên........17


1.3.1. Yếu tố khách quan.............................................................................17
1.3.2. Yếu tố chủ quan.................................................................................19
Tiểu kết chương 1........................................................................................20
Chương 2. THỰC TRẠNG VAI TRỊ CỦA ĐỒN THANH NIÊN TRONG
GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG, CHÍNH TRỊ CHO SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI
HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI.....................................................................................22
2.1. Giới thiệu về Đoàn TNCS Hờ Chí Minh và tình hình đặc điểm đồn

viên sinh viên trường Đại học Nội vụ Hà Nội.............................................22
2.1.1. Giới thiệu về Đồn TNCS Hờ Chí Minh trường Đại học Nội vụ Hà
Nội...............................................................................................................22
2.1.2. Tình hình đặc điểm đoàn viên sinh viên trường Đại học Nội vụ Hà
Nội...............................................................................................................23
2.2. Thực trạng vai trị của Đồn TNCS Hờ Chí Minh Trường Đại học Nội
Vụ Hà Nội trong giáo dục tư tưởng, chính trị cho đoàn viên sinh viên nhà
trường..........................................................................................................24
2.2.1. Thực trạng nhận thức của đoàn viên và cán bộ đoàn trường Đại học
Nội vụ Hà Nội về vai trị của Đồn thanh niên trong giáo dục tư tưởng,
chính trị cho đoàn viên sinh viên.................................................................24
2.2.2. Thực trạng nội dung và phương thức giáo dục tư tưởng, chính trị cho
đoàn viên sinh viên của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Trường Đại học Nội Vụ
Hà Nội.........................................................................................................26
2.2.3. Thực trạng lực lượng tham gia giáo dục tư tưởng, chính trị cho Đoàn
viên sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội...........................................29
2.2.4. Thực trạng thái độ của đoàn viên sinh viên đối với các hoạt động
giáo dục tư tưởng, chính trị và việc phát huy vai trị của Đồn TNCS Hồ
Chí Minh trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong giáo dục tư tưởng, chính trị
cho ĐVSV...................................................................................................30
2.3. Đánh giá thực trạng vai trị của Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh Trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong giáo dục tư tưởng, chính trị cho
đoàn viên sinh viên nhà trường...................................................................33


2.3.1. Những kết quả đạt được....................................................................33
2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân dẫn đến hạn chế trong việc phát huy
vai trị của Đồn TNCS Hờ Chí Minh Trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong
giáo dục tư tưởng, chính trị cho đoàn viên sinh viên..................................35
Tiểu kết chương 2........................................................................................38

Chương 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT HUY VAI TRỊ CỦA
ĐỒN THANH NIÊN TRONG GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG, CHÍNH TRỊ
CHO SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI..........................38
3.1. Nâng cao nhận thức về vai trị của Đồn Thanh niên trong giáo dục tư
tưởng, chính trị cho đoàn viên sinh viên.....................................................39
3.2. Đổi mới nội dung, hình thức tổ chức công tác giáo dục tư tưởng, chính
trị cho đoàn viên sinh viên..........................................................................41
3.3. Đổi mới cơ chế, môi trường hoạt động và tổ chức Đoàn trong giáo dục
tư tưởng, chính trị cho Đoàn viên sinh viên................................................44
3.4. Nâng cao chất lượng cán bộ Đoàn trong việc giáo dục tư tưởng, chính
trị cho Đoàn viên sinh viên..........................................................................45
3.5. Đẩy mạnh công tác truyền thông về giáo dục tư tưởng, chính trị cho
Đoàn viên sinh viên.....................................................................................47
Tiểu kết chương 3........................................................................................49
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...........................................................................51
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................54
PHỤ LỤC...........................................................................................................56


DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT
STT
1
2
3
4
5
6
7
8

Từ viết tắt
CNH
CN
ĐCSVN
ĐVSV
HĐH
NXB
TNCS
XHCN

Nghĩa đầy đủ
Công nghiệp hóa
Chủ nghĩa
Đảng Cộng sản Việt Nam
Đoàn viên sinh viên
Hiện đại hóa
Nhà xuất bản
Thanh niên cộng sản
Xã Hội Chủ Nghĩa


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thanh niên là nguồn lực quan trọng, là sức sống của mỗi quốc gia, là rường cột
của nước nhà, là chủ nhân tương lai của đất nước. Trong bới cảnh tồn cầu hóa, quốc
tế hóa và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 vừa là cơ hội, vừa là thách thức, cho phép
đoàn viên, thanh niên phát huy tối đa sự năng động, tự học, tự nghiên cứu, đặc biệt là
óc sáng tạo. Những đe dọa xâm phạm chủ quyền đất nước, sự chống phá ngày càng
tinh vi của các thế lực thù địch, những khó khăn về kinh tế, xã hội, tình trạng thất
nghiệp, thiếu việc làm, sự thiếu hụt về năng lực hội nhập, kỹ năng thực hành xã hội,…

địi hỏi đồn viên, thanh niên phải tỉnh táo, sáng suốt, bản lĩnh, tự chủ, vươn lên để
khẳng định mình.
Bởi vậy, công tác giáo dục đoàn viên, thanh niên nói chung và giáo dục tư
tưởng, chính trị cho đoàn viên, thanh niên nói riêng, đặc biệt là thế hệ sinh viên ngày
nay luôn giữ vai trò quan trọng trong tiến trình phát triển của đất nước. Giáo dục đoàn
viên, thanh niên là nhiệm vụ của cả hệ thớng chính trị, trong đó Đồn TNCS Hờ Chí
Minh đóng vai trị rất quan trọng. Đồn TNCS Hồ Chí Minh được Đảng tin cậy giao
nhiệm vụ là “trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên”, thực hiện công tác đào tạo
lý tưởng cách mạng, đạo đức, lới sớng văn hóa cho đồn viên, thanh niên, sinh viên.
Nhận được sự quan tâm, giáo dục tư tưởng, chính trị của Đảng, đoàn viên, thanh niên,
sinh viên ngày càng có môi trường, điều kiện tốt hơn để rèn luyện trưởng thành, góp
phần hình thành lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa, tuân thủ pháp luật,
từng bước hoàn thiện nhân cách.
Giáo dục tư tưởng, chính trị cho đồn viên, sinh viên có vai trị quan trọng trong
việc hoàn thiện nhân cách cho đoàn viên, sinh viên. Đới với mỗi đồn viên, sinh viên
việc xác định cho mình bản lĩnh chính trị, tư tưởng vững vàng, một lý tưởng và lối
sống cao đẹp là vấn đề hết sức quan trọng. Đó là nền móng xây dựng và hoàn thiện
nhân cách con người mới - con người XHCN, là kim chỉ nam cho mọi hành động của
đoàn viên, sinh viên. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Thanh niên là người chủ
tương lai của nước nhà, nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần do các thanh
niên”. Là đoàn viên, sinh viên được trang bị hành trang tri thức thì việc rèn luyện bản
lĩnh chính trị, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng càng phải được đặt lên hàng đầu.
Với sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành, toàn xã hội, sự nỗ lực
1


của Đồn TNCS Hờ Chí Minh, cơng tác giáo dục tư tưởng, chính trị cho đoàn viên,
sinh viên đã thu được nhiều kết quả tích cực. Đại bộ phận đoàn viên, sinh viên tin
tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và con đường phát triển của đất nước, sống có trách
nhiệm với Tổ quốc, gia đình và bản thân, có ước mơ, hoài bão, có kiến thức, kỹ năng,

sức khỏe tốt, tư duy năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm. Tuy nhiên, bên cạnh lực
lượng đoàn viên, sinh viên được giác ngộ vẫn tờn tại một bộ phận đồn viên giảm sút
niềm tin, thiếu ý thức chấp hành pháp luật, sống thực dụng, thiếu lý tưởng, xa rời
truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng
được yêu cầu của quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; khả năng hội
nhập của thanh niên còn nhiều hạn chế. Bộ phận đoàn viên, thanh niên, sinh viên này
đang làm dấy lên hồi chuông cảnh tỉnh về phần chìm trong công tác giáo dục tư tưởng,
chính trị cho đoàn viên thanh niên, sinh viên.
Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc giáo dục tư tưởng, chính trị cho đoàn
viên, sinh viên, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trường Đại học Nội vụ Hà Nội luôn quan
tâm đặc biệt đến công tác này và đã đạt được kết quả nhất định. Đoàn Thanh niên
thường xuyên tổ chức tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, lý tưởng và đạo
đức cộng sản chủ nghĩa cho đoàn viên thanh niên, sinh viên; liên tục tổ chức triển khai
thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tư tưởng đạo đức, phong cách Hồ Chí
Minh”; lồng ghép công tác sinh hoạt chính trị tư tưởng với công tác tuyên truyền phổ
biến, học tập đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước;
qua đó nâng cao nhận thức của đoàn viên, thanh niên, sinh viên về vai trò của tuổi trẻ
trong giai đoạn mới. Bên cạnh những kết quả đạt được, cơng tác giáo dục tư tưởng,
chính trị cho đồn viên, sinh viên của Đồn TNCS Hờ Chí Minh trường Đại học Nội
vụ Hà Nội vẫn cịn tờn tại một sớ hạn chế nhất định. Nội dung phương pháp, hình thức
tổ chức đôi khi chậm đổi mới, chưa đủ sức động viên và nêu cao ý chí cách mạng cho
đoàn viên, sinh viên. Mặt khác do sự phát triển của kinh tế - xã hội làm cho lối sống
thực dụng, ý thức trách nhiệm xã hội, trách nhiệm cộng đồng giảm. Xã hội ngày càng
đa dạng, nhu cầu phong phú, đoàn viên sinh viên có nhiều thứ cần quan tâm và được
thỏa mãn theo tâm lý cá nhân nên cũng khiến cho việc giáo dục tư tưởng, chính trị cho
đoàn viên sinh viên nhà trường gặp khó khăn.
Từ những lý do trên, chúng em lựa chọn đề tài “Phát huy vai trị của Đồn
thanh niên trong giáo dục tư tưởng, chính trị cho sinh viên trường Đại học Nội vụ
2

Hà Nội” làm đề tài nghiên cứu.
2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
Cơng tác giáo dục đồn viên, thanh niên nói chung và giáo dục tư tưởng, chính
trị cho đoàn viên, thanh niên nói riêng, đặc biệt là thế hệ sinh viên ngày nay ln giữ
vai trị quan trọng trong tiến trình phát triển của đất nước. Giáo dục tư tưởng, chính trị
luôn được Đảng ta xác định là một trong những công tác trọng tâm, đặc biệt công tác
này ở các cơ sở giáo dục càng có vị trí, vai trò quan trọng. Ở nước ta, việc nghiên cứu,
quán triệt tầm quan trọng của công tác tư tưởng, chính trị được tiến hành thường xuyên
liên tục hàng năm. Vấn đề này cũng đã thu hút sự quan tâm nghiên cứu của các nhà
khoa học, với nhiều công trình nghiên cứu ở các góc độ khác nhau: “Giáo dục chính
trị, tư tưởng cho học sinh, sinh viên” của tác giả Bùi Đặng Dũng, NXB Giáo dục năm
2002; “Bản lĩnh chính trị của sinh viên hiện nay” của tác giả Nguyễn Xuân Hải; Phan
Hằng (Báo Nhân Dân) “Đổi mới công tác giáo dục tư tưởng trong thanh niên”;
“Thanh niên giáo dục và phát triển” của tác giả Dương Tự Đam, NXB Thanh niên;…
Các bài viết đăng trên các tạp chí: “Nâng cao hơn nữa chất lượng và hiệu quả của
công tác giáo dục lý luận chính trị trong tình hình mới” của Nguyễn Khoa Điềm và
Trần Văn Bính; “Quan hệ giữa giáo dục pháp luật và giáo dục đạo đức trong công tác
giáo dục học sinh, sinh viên” của Phan Hồng Dương đăng trên Tạp chí giáo dục năm
2011; “Bồi dưỡng chính trị tư tưởng cho thanh niên trong trường học” đăng trên Tạp
chí Tuyên giáo; “Tư tưởng Hồ Chí Minh về lối sống với việc định hướng xây dựng lối
sống cho sinh viên Việt Nam hiện nay” của tác giả Đào Thị Trang đăng trên Tạp chí
giáo dục;… Nhiều luận văn, luận án cũng đã nghiên cứu về vấn đề này ở những
chuyên ngành, không gian và thời gian khác nhau, như: “Vấn đề giáo dục ý thức chính
trị XHCN Cho sinh viên ở tỉnh Hải Dương hiện nay” của Trần Thị Ngọc Yến; “Ý thức
sinh viên các trường cao đẳng, đại học ở Hà Nội hiện nay” của Dương Trung Ý;
“Nâng cao chất lượng giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên tỉnh Bắc Ninh giai
đoạn hiện nay” của Nguyễn Thị Viết;…
Từ các nghiên cứu trên có thể thấy lĩnh vực giáo dục tư tưởng, chính trị đã được
quan tâm nghiên cứu. Tuy nhiên, nghiên cứu tiếp cận giáo dục và phát triển cộng đồng

chưa có các đề tài tập trung. Việc giáo dục tư tưởng, chính trị chủ yếu hướng tới các
đối tượng trong trường học, các cán bộ song lại chưa có công trình nào nghiên cứu về
vai trị của Đồn thanh niên trong việc giáo dục tư tưởng, chính trị cho sinh viên trong
3


một cơ sở đại học cụ thể.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục tiêu nghiên cứu:
Trên cơ sở nghiên cứu một số vấn đề lý luận, thực trạng vai trị của Đồn
Thanh niên trong giáo dục tư tưởng, chính trị cho sinh viên và những nguyên nhân ảnh
hưởng đến thực trạng, đề tài đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm phát huy vai trị
của Đồn Thanh niên trong giáo dục tư tưởng, chính trị cho sinh viên trường Đại học
Nội vụ Hà Nội.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Nghiên cứu một số vấn đề lí luận về vai trị của Đồn Thanh niên trong việc
giáo dục tư tưởng, chính trị cho sinh viên ở các cơ sở giáo dục đại học;
- Khảo sát, đánh giá thực trạng vai trị của Đồn Thanh niên trong việc giáo dục
tư tưởng, chính trị cho sinh viên trường Đại học Nội vụ Hà Nội;
- Đề xuất một số giải pháp nhằm phát huy vai trị của Đồn Thanh niên trong
việc giáo dục tư tưởng, chính trị cho sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu:
Vai trị của Đồn Thanh niên trong giáo dục tư tưởng, chính trị cho sinh viên
trường Đại học Nội vụ Hà Nội.
4.2. Phạm vi nghiên cứu:
- Phạm vi về không gian: Trường Đại học Nội vụ Hà Nội.
- Phạm vi về thời gian: 03 năm (Từ năm 2017 cho đến tháng 03 năm 2019).
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lý luận: phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa tài liệu,

khái quát hóa những quan điểm liên quan đến vấn đề nghiên cứu để xây dựng khái
niệm cụ thể cho đề tài, đồng thời định hướng cho hoạt động nghiên cứu thực tiễn.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
+ Phương pháp quan sát;
+ Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi;
+ Phương pháp hỏi ý kiến chuyên gia;
+ Phương pháp xử lí và phân tích thông tin;
+ Phương pháp thống kê, tổng hợp và phân tích số liệu, tư liệu có liên quan.
4


6. Giả thuyết khoa học
Vai trị của Đồn thanh niên trong việc giáo dục tư tưởng, chính trị cho sinh
viên trường Đại học Nội vụ Hà Nội trong những năm gần đây đã đạt được những
thành tựu nhất định. Tuy nhiên, vẫn cịn tờn tại một sớ hạn chế, bất cập. Nếu đề tài đưa
ra được những giải pháp hợp lý sẽ nâng cao và phát huy được vai trò của Đoàn thanh
niên trong việc giáo dục tư tưởng, chính trị cho sinh viên Đại học Nội vụ Hà Nội.
7. Cấu trúc của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung
chính của đề tài được thể hiện qua 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về vai trị của Đồn Thanh niên trong giáo dục tư
tưởng, chính trị cho sinh viên ở các cơ sở giáo dục đại học;
Chương 2: Thực trạng vai trị của Đồn Thanh niên trong giáo dục tư tưởng
chính trị cho sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội;
Chương 3: Một số giải pháp nhằm phát huy vai trị của Đồn Thanh niên trong
giáo dục tư tưởng, chính trị cho sinh viên Trường Đại học Nội vụ Hà Nội.

5

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VAI TRỊ CỦA ĐỒN THANH NIÊN TRONG
GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG, CHÍNH TRỊ CHO SINH VIÊN Ở CÁC CƠ SỞ
GIÁO DỤC ĐẠI HỌC
1.1. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và vai trị của Đồn Thanh
niên Cộng sản Hồ Chí Minh ở các cơ sở giáo dục đại học
1.1.1. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
Trong Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam, Điều 44 khẳng định: Đồn TNCS Hờ
Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng, thường xuyên bổ sung lực lượng trẻ cho Đảng,
kế tụng sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh; là lực
lượng nịng cớt trong phong trào thanh niên, là trường học xã hội chủ nghĩa; đại diện
quyền lợi của thanh niên; phụ trách đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh.
Theo Luật Thanh niên, Đồn TNCS Hờ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội
của thanh niên Việt Nam, giữ vai trị nịng cớt trong phong trào thanh niên; tổ chức,
hướng dẫn hoạt động của thiếu niên, nhi đồng. Phụ trách đội thiếu niên tiền phong Hồ
Chí Minh.
Theo điều lệ Đồn TNCS Hờ Chí Minh khóa X, Đoàn là tổ chức chính trị xã
hội của Đoàn Thanh niên Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí
Minh sáng lập, rèn luyện, đào tạo gồm những thanh niên tiên tiến, phấn đấu vì mục
tiêu lý tưởng của Đảng là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, dân giàu nước
mạnh, dân chủ, cơng bằng, văn minh. [24]
Đồn TNCS Hờ Chí Minh là thành viên của hệ thống chính trị Việt Nam, là
những thanh niên tiên tiến phấn đấu vì mục tiêu lý tưởng cộng sản của Đảng; là đội
quân xung kích đi đầu thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng và Nhà nước trong tiến
trình cách mạng. Nhiệm vụ của Đồn khơng chỉ tham gia các hoạt động chính trị mà
cịn tham gia các cơng tác xã hội (cơng tác từ thiện nhân đạo, công tác chăm sóc trẻ em
có hồn cảnh khó khăn, phịng chớng ma túy, mại dâm...). Đồn ln tổ chức, tập hợp
các thanh niên tiên tiến trong mọi thành phần kinh tế xã hội, không phân biệt giai cấp,
tôn giáo, thành phần xuất thân, được học tập và tán thành điều lệ đoàn, tự nguyện sinh
hoạt trong một cơ sở Đoàn.

6


1.1.2. Vai trị của Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ở các cơ sở giáo
dục đại học
- Vai trị của Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh:
Vai trò thường là tính từ tính chất của sự vật, sự việc, hiện tượng, dùng để nói
về vị trí chức năng, nhiệm vụ, mục đích của sự vật, sự việc, hiện tượng trong một hồn
cảnh, bới cảnh và mới quan hệ nào đó. Về vai trị của Đồn thanh niên: Đồn là thành
viên của hệ thớng chính trị, hoạt động trong khuân khổ hiến pháp và pháp luật của
nước Cộng hịa XHCN Việt Nam. Trong hệ thớng này Đảng là người lãnh đạo, Đoàn
là một trong các tổ chức thành viên tạo nên quyền lực của nhân dân theo cơ chế “Đảng
lãnh đạo, Nhân dân làm chủ, Nhà nước quản lý”. Với vị trí này Đoàn sẽ kết hợp với
các cơ quan nhà nước, các đoàn thể và các tổ chức xã hội, các tập thể lao động và gia
đình chăm lo, giáo dục, đào tạo và bảo vệ thanh niên, thiếu nhi, tổ chức cho đoàn viên
và thanh niên tích cực tham gia vào việc quản lý nhà nước và xã hội.
Đối với đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, Đồn giữ vai trị là người phụ
trách trực tiếp và có trách nhiệm xây dựng tổ chức đội, giúp đỡ vật chất, tài chính và
lựa chọn cán bộ làm công tác thiếu niên nhi đồng.
Đối với phong trào thanh niên và các tổ chức xã hội của thanh niên (gồm: Hội
Liên hiệp Thanh niên Việt Nam, Hội Sinh viên Việt Nam...). Đoàn là hạt nhân chính trị
đóng vai trị nịng cớt trong các phong trào và các tổ chức thanh niên. Đoàn ủng hộ,
giúp đỡ các hội thanh niên thực hiện mục đích, tôn chỉ theo điều lệ của các hội.
- Vai trị của Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ở các cơ sở giáo dục

đại học:
Để sinh viên có thể hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình, nhận thức đúng đắn
vai trò lịch sử của mình trong công cuộc đổi mới, sinh viên cần được trang bị một cách
toàn diện và chuyên sâu có trọng tâm, trọng điểm. Nếu không giáo dục chính trị tư

tưởng trong thanh niên mà chỉ dừng lại ở trình độ cảm tính tản mạn về chủ nghĩa xã
hội sẽ dễ dàng bị phai nhạt và khó tránh khỏi ảnh hưởng của những quan điểm sai trái.
Đồn TNCS Hờ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên, là người
bạn đồng hành của thanh niên, nhằm thực hiên vai trị là trường học xã hơi chủ nghĩa
trong thanh niên, hướng thanh niên đi đúng hướng mà Đảng và nhân dân đã lựa chọn.
Đồn TNCS Hờ Chí Minh từ khi ra đời cho đến nay đã đóng vai trị cực kỳ quan trọng
trong cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng trong thanh niên. Trong các trường đại học
7


hay cao đẳng, công tác giáo dục chính trị tư tưởng trong sinh viên được thực hiện bởi
các đoàn thể, phịng ban chun trách trong đó Đồn TNCS Hờ Chí Minh là mơt tổ
chức có vai trị to lớn để thực hiện công tác này. Bởi với những hoạt đông ngoại khóa
do Đoàn tổ chức đã giúp sinh viên được giáo dục chính trị tư tưởng với hình thái riêng
không khô khan, cứng nhắc và phù hợp với sở thích của sinh viên. Nhờ đó, công tác
giáo dục chính trị tư tưởng được lồng ghép qua các hoạt đông này sẽ dễ dàng được
sinh viên tiếp thu. Đây là môt lợi thế rất lớn của cơng tác Đồn trong các trường đại
học & cao đẳng.
Đồn TNCS Hờ Chí Minh trường Đại học Cần Thơ, đã góp phần tìm hiểu,
nghiên cứu về công tác giáo dục chính trị tư tưởng trong sinh viên của Đồn trường,
qua đó đề xuất mơt sớ kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị tư
tưởng trong sinh viên của trường trong giai đoạn hiện nay.
1.2. Giáo dục tư tưởng, chính trị và vai trị của Đồn TNCS Hồ Chí Minh
trong giáo dục tư tưởng, chính trị cho đồn viên sinh viên ở các cơ sở giáo dục đại
học
1.2.1. Giáo dục và giáo dục tư tưởng, chính trị
1.2.1.1. Giáo dục
Khái niệm giáo dục được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau, dưới các góc độ tiếp
cận khác nhau. Tuy nhiên có thể tổng hợp lại như sau:
Giáo dục (theo nghĩa rộng) là quá trình tác động có mục đích, có tổ chức, có kế

hoạch, có nội dung và bằng phương pháp khoa học của nhà giáo dục tới người được
giáo dục trong cơ quan giáo dục, nhằm hình thành nhân cách cho họ.
Giáo dục (theo nghĩa hẹp) là quá trình hình thành cho con người giáo dục lý
tưởng, động cơ, tình cảm, niềm tin, những nét tính cách của nhân cách, những hành vi
thói quen cư sử đúng đắn trong xã hội thông qua việc tổ chức cho họ các hoạt động và
giao lưu.
Tuỳ theo góc độ tiếp cận mà lựa chọn sử dụng khái niệm giáo dục phù hợp
nhất.
Dù xét trên các góc độ, phạm vị khác nhau, chúng ta có thể nhận thấy: giáo dục
là một quá trình toàn vẹn hình thành nhân cách, được tổ chức một cách có mục đích và
kế hoạch, thông qua các hoạt động và quan hệ người giáo dục và người được giáo dục,
nhằm truyền đạt và chiếm lĩnh những kinh nghiệm xã hội loài người.
8


Giáo dục luôn là một quá trình có mục đích, có kế hoạch, là quá trình tác động
qua lại giữa nhà giáo dục và người được giáo dục. Thông qua quá trình tương tác giữa
người giáo dục và người được giáo dục để hình thành nhân cách toàn vẹn (hình thành
và phát triển các mặt đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ, thể chất, lao động) cho người được
giáo dục.
Giáo dục là hoạt động đặc trưng và tất yếu của xã hội loài người, nhằm truyền
thụ những tri thức và kinh nghiệm, kỹ năng và thái độ, bồi dưỡng tư tưởng tình cảm
đạo đức, hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất, nhân cách con người.
Trong quá trình giáo dục, vai trị của người học được khẳng định là khơng thể
thay thế trong việc biến các yêu cầu dạy học, giáo dục thành “vốn”, thành năng lực và
phẩm chất riêng của cá nhân, là yếu tố quan trọng đối với việc đảm bảo chất lượng,
hiệu quả giáo dục, song song với vai trò chủ đạo của thầy giáo, của nhà giáo dục.
Như vậy, Giáo dục là hoạt động hướng tới con người thông qua một hệ thống
các biện pháp tác động nhằm truyền thụ những tri thức và kinh nghiệm, rèn luyện kỹ
năng và lối sống, bồi dưỡng tư tưởng và đạo đức cần thiết cho đối tượng nhằm hình

thành và phát triển con người có năng lực, phẩm chất nhân cách phù hợp với hệ thống
giá trị xã hội.
1.2.1.2. Khái niệm tư tưởng, chính trị
- Khái niệm về tư tưởng có thể hiểu theo các khía cạnh như sau:
Thứ nhất: Đó là sự suy nghĩ hoặc ý nghĩa của cá nhân người này hoặc người
khác đối với một vấn đề, một sự kiện, một tập thể, một người khác.
Thứ hai: Đó là quan điểm và ý nghĩ của một tập thể, một giai cấp, một tầng lớp
xã hội đối với một vấn đề, một sự kiện.
Tư tưởng là một hệ thống những quan điểm, những quan niệm, luận điểm được
xây dựng trên một nền tảng triết học nhất quán, đại diện cho ý chí, nguyện vọng của
một giai cấp, một dân tộc được hình thành trên cơ sở thực tiễn nhất định và trở lại chỉ
đạo hoạt động thực tiễn, cải tạo thực tiễn.
Tư tưởng thuộc phạm trù ý thức, nó tồn tại như một thực thể khách quan, gắn
liền với hoạt động của con người, là sản phẩm chủ quan của con người, nhưng tư
tưởng của mỗi người lại phụ thuộc vào đối tượng phản ánh và trình độ nhận thức của
họ. Sự vận động và phát triển của thực tại khách quan tác động vào tư tưởng của mỗi
người và làm thay đổi nhận thức, tư tưởng của họ.
9


Như vậy, tư tưởng là sự phản ánh khái quát hiện thực khách quan trong ý thức
con người, cộng đồng người, các giai cấp trong xã hội biểu hiện những lợi ích của con
người, giai cấp về xã hội. Đó là ý thức xã hội phản ánh tồn tại xã hội dưới dạng khái
quát, phản ánh lợi ích của một con người, một nhóm người, một giai cấp, một dân tộc
trong một thời đại nhất định. Tùy thuộc vào trình độ và tính chất, nội dung sự phản ánh
mà có tư tưởng đúng và tư tưởng sai, có tư tưởng tiến bộ và tư tưởng lạc hậu, có tư
tưởng tiên tiến thúc đẩy xã hội tiến lên và tư tưởng phản động kìm hãm sự phát triển
của xã hội.
Trong xã hội có giai cấp luôn diễn ra cuộc đấu tranh giữa các giai cấp về mặt tư
tưởng. Nội dung chủ yếu của đấu tranh giai cấp trên lĩnh vực tư tưởng trong xã hội

hiện đại là đấu tranh giữa hai hệ tư tưởng, hệ tư tưởng của giai cấp thống trị và hệ tư
tưởng của giai cấp bị thống trị, tập trung ở giai cấp tư sản và giai cấp công nhân. Do
đó, tư tưởng gắn bó mật thiết với chính trị.
- Khái niệm chính trị: Có nhiều quan điểm khác nhau về khái niệm chính trị,
được tiếp cận từ nhiều góc độ khác nhau.
Ở phương Tây thời kỳ cổ đại, Platon quan niệm “Chính trị là nghệ thuật cung
đình liên kết trực tiếp của người anh hùng và sự thông minh. Sự liên kết đó được thực
hiện bằng sự thống nhất tư tưởng và tinh thần hữu ái. Chính trị là nghệ thuật cai trị.
Cai trị bằng sức mạnh là độc tài, cai trị bằng nghệ thuật mới là đích thực”.
Ở phương Đông thời kỳ cổ đại, nổi bật lên là quan điểm của Khổng Tử về chính
trị. Ông cho rằng “Chính trị là công việc của người quân tử, là làm cho chính đạo,
chính danh. Ông xây dựng học thuyết về Nho gia với các quan điểm Tam cương. Ngũ
thường - là cơ sở nền tảng cho các xã hội phong kiến phương Đông lúc bấy giờ và cả
sau này”.
Theo từ điển Bách Khoa Việt Nam “Chính trị là toàn bộ những hoạt động có
liên quan đến các mối quan hệ giữa các giai cấp, giữa các dân tộc, các tầng lớp xã hội
mà cốt lõi của nó là vấn đề chính quyền, duy trì và sử dụng quyền lực nhà nước, sự
tham gia vào các công việc nhà nước, sự xác định hình thức tổ chức, nhiệm vụ, nội
dung hoạt động của nhà nước”. [25]
Chính trị là một lĩnh vực đặc biệt và rộng lớn trong đời sống xã hội. Đó là mục
đích và nhiệm vụ mà các giai cấp, tầng lớp và tổ chức xã hội theo đuổi trong cuộc đấu
tranh cho quyền lợi của mình, là phương pháp, phương tiện để giữ gìn và bảo vệ
10


những quyền lợi đó.
1.2.1.3. Giáo dục tư tưởng, chính trị
Về mặt cấu trúc của thuật ngữ giáo dục tư tưởng, chính trị là từ ghép giữa tư
tưởng và chính trị được nói ở đây như một bổ ngữ của công tác giáo dục nhằm phân
biệt rõ nội dung của sự giáo dục. Giáo dục là hoạt động có ý thức nhằm tác động một

cách có hệ thống đến sự phát triển tri thức, tinh thần, thể chất của một đối tượng nào
đó, làm cho đối tượng ấy dần dần có được những phẩm chất và năng lực như yêu cầu
đề ra. Hoạt động giáo dục rất phong phú: giáo dục kinh tế, giáo dục lao động, giáo dục
đạo đức, giáo dục quân sự,… trong đó giáo dục tư tưởng, chính trị là một lĩnh vực rất
quan trọng của giáo dục tư tưởng, chính trị trong đời sống xã hội.
Như vậy, có thể hiểu giáo dục tư tưởng, chính trị là quá trình tác động có mục
đích, có hệ thống của một đảng chính trị, một giai cấp, một tổ chức chính trị - xã hội
nhằm giác ngộ nâng cao nhận thức tư tưởng của quần chúng về quan điểm, đường lối
chính trị, động viên tập hợp quần chúng tham gia vào quá trình đấu tranh cách mạng
để giành giữ, thực thi và bảo vệ quyền lực chính trị, đáp ứng, thỏa mãn các nhu cầu về
lợi ích chính trị, tinh thần và lợi ích kinh tế… Trong đó, lợi ích kinh tế là mục đích sâu
xa nhất, cốt lõi phản ánh quan hệ đấu tranh giữa các giai cấp, nhưng lại được thể hiện
ở mục tiêu trực tiếp trước mắt là lợi ích chính trị.
Là một bộ phận của tư tưởng, giáo dục tư tưởng, chính trị của Đoàn thanh niên
cũng có những hình thái cơ bản: giáo dục lý luận chính trị, tuyên truyền, cổ động…
trong đó, giáo dục tư tưởng, chính trị ứng với quá trình sáng tạo, phát triển hệ tư tưởng
và vận dụng hệ tư tưởng để xây dựng, phát triển cơ sở Đoàn vững mạnh, xây dựng
cương lĩnh, đường lối chính trị của Đảng và chính sách pháp luật của nhà nước.
Công tác tuyên truyền và cổ động là hình thức của giáo dục tư tưởng, chính trị
tương ứng với quá trình truyền bá hệ tư tưởng, phổ biến quan điểm, đường lối, chủ
trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; cổ vũ động viên, thúc đẩy sự phát triển của
bản thân, tập thể. Là quá trình tổ chức giáo dục, truyền bá hệ tư tưởng của chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,… Như vậy, chủ thể của giáo dục tư tưởng, chính
trị là Đảng Cộng sản Việt Nam đến cơ sở và các cơ quan chức năng, đặc biệt là Đoàn
thanh niên giáo dục tư tưởng, chính trị cho đoàn viên, sinh viên. Tồn hệ thớng chính
trị làm giáo dục tư tưởng, chính trị với sự tham gia kiểm tra, giám sát, phản biện xã hội
của quần chúng. Đối tượng, khách thể của giáo dục tư tưởng, chính trị là cán bộ, đảng
11

viên, đoàn viên thanh niên và nhân dân nói chung.
1.2.1.4. Giáo dục tư tưởng, chính trị cho đồn viên sinh viên ở các cơ sở giáo
dục đại học
Từ các khái niệm nêu trên có thể đi đến khái niệm giáo dục tư tưởng, chính trị
cho sinh viên ở các cơ sở giáo dục đại học nói chung như sau: Giáo dục tư tưởng,
chính trị cho sinh viên ở các cơ sở giáo dục đại học là quá trình tác động có mục đích,
có hệ thống của cơ sở giáo dục đại học (thơng qua Phịng Cơng tác sinh viên, Đồn
thanh niên, Hội sinh viên,…) tới sinh viên nhằm giác ngộ, nâng cao nhận thức tư
tưởng của sinh viên về quan điểm, đường lới chính trị; động viên đồn viên, sinh viên
nhằm nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm của đoàn viên, sinh viên trong việc
thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; thơng
tin đầy đủ, kịp thời đến đồn viên, sinh viên tình hình kinh tế, chính trị xã hội trong
nước và quốc tế; chủ trương, chính sách đổi mới giáo dục và đào tạo,… Giúp sinh viên
hiểu rõ quyền lợi, nghĩa vụ, ý thức trách nhiệm của công dân, của đồn viên, sinh viên
thơng qua cơng tác tun truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, các quy chế, quy định
đào tạo, giáo dục chính trị và công tác sinh viên…
1.2.2. Vai trị của Đồn TNCS Hồ Chí Minh trong giáo dục tư tưởng, chính
trị cho đồn viên sinh viên ở các cơ sở giáo dục đại học
1.2.2.1. Mục tiêu giáo dục tư tưởng, chính trị cho đồn viên, sinh viên của
Đồn TNCS Hồ Chí Minh
Mục tiêu giáo dục tư tưởng, chính trị cho đoàn viên thanh niên là sinh viên
nhằm giáo dục đoàn viên sinh viên trở thành con người Việt Nam hội tụ phẩm chất con
người Việt Nam trong thời đại mới bao gồm:
Có tinh thần yêu nước, tự cường dân tộc, phấn đấu vì độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội, có ý chí vươn lên đưa đất nước thốt khỏi nghèo nàn lạc hậu, đồn kết
với nhân dân thế giới trong sự nghiệp đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ
và tiến bộ xã hội.
Có ý thức tập thể, đoàn kết, phấn đấu vì lợi ích chung.
Có lối sống lành mạnh, nếp sống văn minh, cần kiệm, trung thực, nhân nghĩa,
tôn trọng kỉ cương phép nước, quy ước của công đồng; có ý thức bảo vệ và cải thiện

môi trường sinh thái.
Tích cực học tập, nâng cao hiểu biết, trình độ chuyên môn, trình độ thẩm mỹ,
12


rèn luyện kỹ năng và thể lực.
1.2.2.2. Nhiệm vụ giáo dục tư tưởng, chính trị cho đồn viên, sinh viên của
Đồn TNCS Hồ Chí Minh
Một là, giáo dục mục tiêu độc lập gắn liền với chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa Mác
- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, làm cho đoàn viên
thanh niên có nhận thức đúng đắn, kiên định, vững vàng trước mọi khó khăn, thách
thức. Kiên quyết đấu tranh chống những quan điểm sai trái, thù địch; ngăn ngừa ảnh
hưởng của chủ nghĩa cơ hội dưới mọi màu sắc.
Hai là, đẩy mạnh tổng kết thực tiễn góp phần phát triển, hoàn thiện đường lối
con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của Việt Nam. Tiến hành phổ biến, quán triệt sâu
rộng các nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Ba là, nâng cao bản lĩnh chính tri, phẩm chất đạo đức, kiến thức và năng lực
thực tiễn của cán bộ, đoàn viên thanh niên, sinh viên; khắc phục những biểu hiện của
chủ nghĩa thực dụng, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, thực hiện có
hiệu quả việc “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.
Bốn là, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, góp phần xây dựng và
phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, con người mới, đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Năm là, xây dựng và phát huy nhân tố con người qua việc thực hiện tốt các lĩnh
vực khoa giáo ở cơ sở. Chỉ đạo, hướng dẫn, cổ vũ thúc đẩy phong trào cách mạng
thanh niên, coi trọng việc bồi dưỡng, nhân rộng các điển hình, nhân tớ mới, góp phần
hồn thành thắng lợi nhiệm vụ chính trị trong từng giai đoạn.
Sáu là, giáo dục ý thức cảnh giác, chớng các hoạt động “diễn biến hồ bình”, cơ
hội chính trị, lơi kéo, chia rẽ sự đồn kết…
1.2.2.3. Nội dung cơng tác giáo dục tư tưởng, chính trị cho đoàn viên thanh

niên, sinh viên của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
Trong cơng trình “Đồn TNCS Hờ Chí Minh với công tác giáo dục tư tưởng,
chính trị cho thanh niên từ thực trạng tỉnh Hà Tĩnh”, tác giả Lê Văn Luân nêu lên nội
dung giáo dục tư tưởng, chính trị cho đồn viên thanh niên của Đồn bao gờm:
“Tun truyền cương lĩnh, đường lối, chủ trương của Đảng và nhà nước làm cho thanh
niên nhận thức đúng, đầy đủ và tin tưởng vững chắc vào mục tiêu độc lập dân tộc và
chủ nghĩa xã hội, nhận thức được xu thế phát triển của đất nước trong xu thế phát triển
13


của thế giới và khu vực, những đặc điểm về xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta, nhận
định rõ “âm mưu diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch. Trên cơ sở đó củng cố
niềm tin, hình thành lý tưởng, xây dựng ý thức trách nhiệm và tình cảm cách mạng để
thanh niên có hành động đúng đắn, tích cực với sự nghiệp xây dựng, phát triển, bảo vệ
quê hương đất nước”.[26]
Trong Nghị quyết Hội nghị lần thứ ba Ban chấp hành Trung ương Đồn TNCS
Hờ Chí Minh khóa X về “Tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống, bồi dưỡng lý tưởng
cách mạng cho thanh niên giai đoạn 2013 -2017 nêu lên quan điểm về nội dung giáo
dục dựa theo nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối,
chính sách của Đảng, Nhà nước; tăng cường giáo dục tuyên truyền văn hóa, lịch sử;
coi trọng giáo dục thanh thiếu niên thông qua hoạt động thực tiễn trong các phong trào
thi đua yêu nước và thông qua điển hình, mẫu hình, người tớt, việc tớt”.[1]
Như vậy, vai trị của Đồn thanh niên trong việc giáo dục tư tưởng, chính trị
cho đồn viên, sinh viên bao gờm:
Giáo dục cho đồn viên thanh niên là sinh viên về chủ nghĩa Mác - Lênin nhằm
nâng cao nhận thức của đoàn viên thanh niên về tính khoa học và cách mạng của chủ
nghĩa Mác - Lênin;
Giáo dục cho đoàn viên sinh viên về tư tưởng Hờ Chí Minh, thơng qua đó giáo
dục cho đồn viên vị trị và vai trò quan trọng của tư tưởng Hồ Chí Minh đối với sự
nghiệp cách mạng Việt Nam;

Tuyên truyền các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của
nhà nước; các sự kiện chính trị quan trọng của đất nước, các ngày kỷ niệm quan trọng
của Đảng, Đoàn và các đoàn thể chính trị - xã hội; các thành tựu kinh tế - xã hội đạt
được trong sự nghiệp đổi mới. Trên cơ sở hình thành niềm tin, lý tưởng của đoàn viên
thanh niên vào đường lối đổi mới của Đảng, nhân dân đã lựa chọn;
Trong 3 nội dung được nêu trên, nội dung tuyên truyền của chủ trương , đường
lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; các sự kiện chính trị quan trọng của
đất nước, các ngày kỷ niệm quan trọng của Đảng, Đoàn và các đoàn thể chính trị - xã
hội; các thành tựu kinh kế - xã hội đạt được trong sự nghiệp đổi mới là nội dung quan
trọng hàng đầu trong công tác giáo dục tư tưởng, chính trị cho đồn viên sinh viên của
Đồn TNCS Hờ Chí Minh. Mọi chủ trương, đường lới của Đảng, của Đồn, pháp luật
của Nhà nước chỉ đi vào cuộc sống khi nhận được sự thừa nhận, ủng hộ của quần
14


chúng nhân dân. Vì vậy nội dung tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính
sách pháp luật của Nhà nước trong đoàn viên thanh niên sinh viên được Đoàn TNCS
Hồ Chí Minh đặt lên hàng đầu nhằm giúp thanh niên, sinh viên hiểu và thực hiện bổn
phận, trách nhiêm của mình, xứng đáng với vai trò “chủ nhân tương lai” của đất nước.
1.2.2.4. Phương thức tổ chức giáo dục tư tưởng, chính trị cho đồn viên, sinh
viên của Đồn TNCS Hồ Chí Minh
Giáo dục tư tưởng, chính trị cho đồn viên sinh viên của Đồn TNCS Hờ Chí
Minh thực hiện chủ yếu thông qua những phương thức sau:
Tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cương
lĩnh, đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước, làm cho đoàn viên thanh niên sinh
viên nhận thức đầy đủ, đúng đắn tính khoa học và cách mạng, giá trị trường tồn của
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đặc biệt nhận thức rõ vị trí, vai trị to
lớn của tư tưởng Hờ Chí Minh đối với sự nghiệp cách mạng của dân tộc Việt Nam.
Động viên, cổ vũ đoàn viên thanh niên tham gia cuộc vân động “Học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Duy trì và phát triển các cuộc thi tìm hiểu về Nghị

quyết của ĐCSVN, cuộc thi Olympic Mác - Lênin, xây dựng các câu lạc bộ lý luận trẻ
ở các cấp, khuyến khích hỗ trợ nghiên cứu và tạo điều kiện công bố các đề tài nghiên
cứu về lý luận của sinh viên.
Tổ chức nhiều diễn đàn chính trị - xã hội, các cuộc gặp gỡ, đới thoại giữa đồn
viên thanh niên, sinh viên với các lãnh đạo nhà trường, cán bộ Đoàn,… để đoàn viên
thanh niên, sinh viên trao đổi thông tin, trình bày chính kiến, từ đó nâng cao nhận thức
tư tưởng chính trị.
Tổ chức cho đoàn viên thanh niên học tập, quán triệt chủ trương, chính sách
pháp luật của Nhà nước. Bên cạnh đó, cần chủ động nắm bắt và dự báo tình hình tư
tưởng thanh niên, nắm bắt những xu hướng tư tưởng chủ đạo để động viên khuyến
khích đoàn viên; nhận biết những nhận thức lệch lạc để kịp thời uốn nắn. Giải thích
cho thanh niên nhận thức rõ ràng “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch và cơ
hội để kịp thời đấu tranh, tuyên truyền làm cho thanh niên hiểu rõ những luận điệu sai
trái; tích cực đấu tranh chớng âm mưu “diễn biến hịa bình” của các thế lực thù địch.
Giáo dục tư tưởng, chính trị cho đồn viên thanh niên, sinh viên thơng qua tổ
chức Đoàn là rất quan trọng. Đoàn Thanh niên cần tăng cường giáo dục tư tưởng,
chính trị theo chủ đề, chủ điểm từng tháng, các ngày lễ lớn của đất nước với các nội
15


dung: giáo dục đạo đức, pháp luật, truyền thống “tôn sư trọng đạo”, các dịp lễ lớn như
20/11, 20/10, 3/2, 26/3,… Chủ động ngăn ngừa, đấu tranh phịng chớng các tệ nạn xã
hội, khen thưởng kịp thời những sinh viên nghèo vượt khó, học giỏi, đạt nhiều thành
tích trong phong trào của Đồn.
1.2.2.5. Ý nghĩa của cơng tác giáo dục tư tưởng, chính trị cho đồn viên, sinh
viên của Đồn TNCS Hồ Chí Minh
Theo điều lệ của Đồn TNCS Hờ Chí Minh, Đồn TNCS Hờ Chí Minh là tổ
chức chính trị - xã hội của thanh niên do Đảng Cộng sản Việt Nam và chủ tịch Hồ Chí
Minh sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện. Đồn bao gờm những thanh niên tiên tiến, phấn
đấu vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội,

dân giàu nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.
Đoàn là đội dự bị tin cậy của Đảng, là người kế tục trung thành sự nghiệp, lý
tưởng của Đảng, phấn đấu vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn
minh và xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội Việt Nam.
Đồn viên Đồn TNCS Hờ Chí Minh là thanh niên Việt Nam tiên tiến, phấn đấu
vì lý tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam và chủ tịch Hồ Chí Minh, có tinh thần yêu
nước, tự cường dân tộc; có lối sống lành mạnh, cần kiệm, trung thực; tích cực, gương
mẫu trong học tập, lao động, hoạt động xã hội và bảo vệ Tổ quốc, gắn bó mật thiết với
thanh niên; chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật của nhà nước và Điều lệ Đồn”.
Cơng tác giáo dục tư tưởng, chính trị của đoàn viên, sinh viên thuộc Đồn
TNCS Hờ Chí Minh là một trong những cơng tác quan trọng của Đoàn, thể hiện chức
năng là đội dự bị tin cậy, đội quân xung kích cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Thông qua công tác giáo dục tư tưởng, chính trị của đoàn viên sinh viên, đồn viên
Đồn TNCS Hờ Chí Minh sẽ trở thành con người hoàn thiện nhân cách, là lực lượng
trẻ bổ sung cho Đảng. Đồng thời, thông qua công tác giáo dục tư tưởng, chính trị, chức
năng trường học xã hội chủ nghĩa cho thanh niên sinh viên của Đoàn cũng được thể
hiện rõ nét qua những nội dung giáo dục tư tưởng, chính trị.
Công tác giáo dục tư tưởng, chính trị cho đoàn viên nói chung và thế hệ sinh
viên nói riêng là một mặt cơng tác quan trọng của Đồn TNCS Hồ Chí Minh trong các
cơ sở giáo dục đại học. Công tác giáo dục tư tưởng, chính trị cho đồn viên, sinh viên
của Đồn TNCS Hờ Chí Minh là hoạt động giáo dục của Đồn TNCS Hờ Chí Minh tới
đới tượng là đồn viên, sinh viên nhằm truyền bá và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác
16


- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam và
chính sách pháp luật của nhà nước cùng những tinh hoa tư tưởng chính trị của dân tộc
và nhân loại cho thanh niên Việt Nam. Trên cơ sở đó hình thành thế giới quan khoa
học, nhân sinh quan cách mạng, phương pháp tư duy biện chứng và phương pháp hành
động khoa học, góp phần phát huy tính tích cực của thanh niên, sinh viên trong công

cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc phát huy vai trị của Đồn TNCS Hồ
Chí Minh trong giáo dục tư tưởng, chính trị cho đồn viên sinh viên
1.3.1. Yếu tố khách quan
1.3.1.1. Sự tác động của điều kiện kinh tế - xã hội
Những yếu tố kinh tế - xã hội đã và đang tác động đến công tác giáo dục tư
tưởng, chính trị của đoàn viên thanh niên là sinh viên của Đồn TNCS Hờ Chí Minh.
Chính mối liên hệ không thể tách rời giữa công tác giáo dục và đời sống xã hội đã làm
cho điều kiện kinh tế xã hội trở thành yếu tố tác động đến hiệu quả công tác giáo dục
tư tưởng, chính trị của đoàn viên, sinh viên.
Bởi vì những thay đổi về đời sống vật chất, tinh thần luôn tác động vào cơng tác
giáo dục tư tưởng, chính trị của đồn viên của Đồn TNCS Hờ Chí Minh. Đồn viên
thanh niên là sinh viên vốn là một lực lượng rất nhạy cảm với những vấn đề về kinh tế
- xã hội, do đó sự tác động này bao giờ cũng nhanh chóng lan tỏa trong môi trường
sống, trong đời sống tư tưởng và tinh thần của họ.
Dưới sự biến động của tình hình chính trị trong khu vực và trên thế giới, cũng
như sự tác động của cơ chế thị trường, trong một bộ phận đoàn viên thanh niên, sinh
viên, tâm lý ngại tìm hiểu, ngại tiếp thu những tri thức liên quan đến tư tưởng, chính
trị. Thậm chí, đã có một vài đoàn viên thanh niên, sinh viên cho rằng khơng nên đề cao
vai trị quan trọng của cơng tác giáo dục tư tưởng, chính trị. Hoặc có một bộ phận cho
rằng trong nền kinh tế thị trường hiện nay không cần đến phẩm chất chính trị, chỉ cần
giỏi chuyên môn nghiệp vụ là được.
Chính vì vậy, việc nắm vững sự tác động phức tạp nhưng tất yếu của các điền
kiện kinh tế - xã hội đối với việc giáo dục tư tưởng, chính trị cho đoàn viên, sinh viên
có một ý nghĩa rất quan trọng, giúp Đồn TNCS Hờ Chí Minh đề ra được những
phương pháp, nội dung phù hợp cho quá trình hoạt động giáo dục.
1.3.1.2. Sự tác động của yếu tố thời đại
17