Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề tại trường cao đẳng xây dựng nam định trong giai đoạn hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THANH DŨNG

BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
DẠY NGHỀ TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG XÂY DỰNG
NAM ĐỊNH TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 01 14

Người hướng dẫn khoa học : PGS.TS. Phạm Viết Vượng

HÀ NỘI - 2016


Lời cảm ơn
Với tấm lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn Đảng ủy, Ban
Giám hiệu, Hội đồng khoa học, các thầy giáo, cô giáo trường Đại học Giáo
dục- Đại học Quốc gia Hà Nội đã giảng dạy và tạo mọi điều kiện cho tôi học
tập, cũng như nghiên cứu tại cơ sở đào tạo.
Xin chân thành cảm ơn đến PGS.TS.Phạm Viết Vượng - Người đã tận
tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để hoàn thành bản
luận văn này.
Trong quá trình nghiên cứu tôi không thể tránh khỏi những thiếu sót,
kính mong nhận được sự quan tâm, chỉ bảo của quý thầy, cô giáo và đồng
nghiệp.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
Học viên thực hiện

Nguyễn Thanh Dũng



DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BGD &ĐT ………….……Bộ Giáo dục và Đào tạo
BNV ……………..……….Bộ Nội vụ
BTC ……………………….Bộ Tài chính
CB,GV…………………… Cán bộ, giáo viên
CBQLGD …………………Cán bộ quản lý giáo dục
CĐXD…………………… Cao đẳng xây dựng
CHXHCN………………… Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam
CLĐNNG …………………Chất lượng đội ngũ nhà giáo
GD……………………….. Giáo dục
HSSV…………………… Học sinh - sinh viên
NCKH .............................Nghiên cứu khoa học
NG&CBQLGD………….. Nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục
NNL ……………………… Nguồn nhân lực
QL……………………….. Quản lý
XDCB …………………….Xây dựng cơ bản


MỤC LỤC
Lời cảm ơn.........................................................................................................i
Danh mục chữ viết tắt.......................................................................................ii
Mục lục............................................................................................................iii
Danh mục bảng................................................................................................vi
Danh mục sơ đồ, hình......................................................................................vi
MỞ ĐẦU..........................................................................................................1

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÁC BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN
ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN DẠY NGHỀ.............................................................5
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu................................................................5
1.2. Các khái niệm công cụ liên quan đến đề tài...............................................7
1.2.1. Giáo viên dạy nghề..................................................................................7
1.2.2. Đội ngũ giáo viên dạy nghề.....................................................................8
1.2.3. Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề.....................................................8
1.3. Những yêu cầu đối với giáo viên dạy nghề xây dựng..............................10
1.3.1. Đặc điểm lao động của giáo viên dạy nghề xây dựng...........................10
1.3.2. Những yêu cầu đối với giáo viên dạy nghề xây dựng...........................11
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề.......14
1.4.1. Chính sách của Nhà nước đối với giáo viên dạy nghề..........................14
1.4.2. Môi trường làm việc ở các trường dạy nghề.........................................16
1.5. Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề......................................................17
1.5.1. Quản lý..................................................................................................17
1.5.2. Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề...................................................21
Kết luận chương 1...........................................................................................28
Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN DẠY
NGHỀ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG XÂY DỰNG NAM ĐỊNH...................29
2.1. Khái quát về trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định...............................29
2.1.1. Các giai đoạn phát triển của nhà trường................................................29
2.1.2. Chức năng của trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định........................34


2.1.3. Nhiệm vụ của trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định..........................34
2.2. Thực trạng hoạt động đào tạo nghề ở trường Cao đẳng Xây dựng Nam
Định.................................................................................................................35
2.2.1. Quy mô đào tạo.....................................................................................35
2.2.2. Các ngành nghề.....................................................................................36
2.2.3. Loại hình đào tạo...................................................................................38

2.2.4. Kết quả đào tạo và bồi dưỡng nghề cho các địa phương, tổng công ty, xí
nghiệp, nhà máy, doanh nghiệp.......................................................................39
2.2.5. Dự báo số lượng học sinh học nghề của trường....................................44
2.3. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề ở trường Cao đẳng Xây
dựng Nam Định...............................................................................................49
2.3.1. Mục tiêu xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên...............................49
2.3.2. Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên................................................54
2.3.3. Thực trạng tuyển dụng, phân công, sử dụng.........................................54
Bảng: 2.7. Thực trạng lưu lượng học sinh bình quân các năm.....................55
2.3.4. Thực trạng bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên..............56
2.3.5. Thực trạng đánh giá, đề bạt, luân chuyển, giáng cấp, sa thải................57
2.3.6. Các yếu tố chi phối đến phát triển giáo viên của nhà trường................59
Kết luận chương 2...........................................................................................61
Chương 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN DẠY
NGHỀ TRƯỜNG CAO ĐẲNG XÂY DỰNG NAM ĐỊNH TRONG GIAI
ĐOẠN MỚI....................................................................................................62
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp:.................................................................62
3.1.1. Đảm bảo tính thiết thực.........................................................................62
3.1.2. Đảm bảo tính đồng bộ...........................................................................62
3.1.3. Đảm bảo tính kế thừa............................................................................62
3.1.4. Đảm bảo tính khả thi.............................................................................62
3.2. Các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề tại trường Cao đẳng
Xây dựng Nam Định.......................................................................................62


3.2.1. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát triển đội ngũ
giáo viên..........................................................................................................63
3.2.2. Xây dựng tiêu chuẩn giáo viên dạy nghề của trường............................65
3.2.3. Dự báo phát triển đội ngũ giáo viên của nhà trường.............................71
3.2.4. Xây dựng kế hoạch tuyển dụng đội ngũ giáo viên của nhà trường.......73

3.2.5. Bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên................................77
3.2.6. Phân loại, đánh giá, đề bạt, nâng cấp giáo viên....................................80
3.2.7. Hoàn thiện chế độ chính sách đối với giáo viên....................................83
3.3. Mối quan hệ của các biện pháp................................................................86
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp phát triển đội
ngũ giáo viên...................................................................................................87
Kết luận chương 3...........................................................................................90
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ...............................................................91
1. Kết luận.......................................................................................................91
2. Khuyến nghị................................................................................................92
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................94
PHỤ LỤC.......................................................................................................97

DANH MỤC BẢN


Bảng: 2.1. Tỷ lệ sàn xây dựng/1HS trong các năm.........................................30
Bảng 2.2.Kết quả tuyển sinh các năm.............................................................36
Bảng 2.3.Kết quả học tập của các lớp liên kết tại Tổng công ty xây dựng
Quảng Ninh, Tỉnh Quảng Ninh.......................................................................42
Bảng 2.4.Kết quả nâng bậc thợ tại Tổng công ty xây dựng Quảng Ninh - Tỉnh
Quảng Ninh.....................................................................................................42
Bảng 2.5: Dự kiến quy mô và số lượng tuyển sinh hàng năm........................46
Bảng 2.6: Kế hoạch về số lượng và trình độ giáo viên dạy nghề của trường
Cao đẳng Xây dựng Nam Định đến năm 2020...............................................51
Bảng: 2.8. Thực trạng số lượng giáo viên dạy nghề các năm.........................55
Bảng:2.9. Thực trạng tuyển dụng giáo viên dạy nghề.....................................56
Bảng: 2.10. Số lượng giáo viên dạy nghề được bồi dưỡng các năm...............57
Bảng: 3.1. Kết quả khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề.............................................................87

DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH
Sơ đồ 1.1: Quản lý...........................................................................................19
Hình 1.1: Sơ đổ cơ cấu tổ chức của Trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định. 33


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Việt Nam đang tiến hành quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước và hội nhập quốc tế cần có nguồn nhân lực dồi dào, có trình độ cao.
Nhận thức rõ tầm quan trọng của giáo dục và đào tạo đối với sự phát
triển của đất nước,Đại hội IX của Đảng đã chỉ rõ "Phát triển giáo dục và đào
tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người - yếu tố cơ
bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững".
Song song với việc phát triển hệ thống giáo dục quốc dân, nhà nước đã
chú ý đến xây dựng đội ngũ nhà giáo. Chỉ thị số: 40/CT-TW của Ban Bí thư
Trung ương Đảng về việc xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo
và quản lý giáo dục đã chỉ rõ: "Mục tiêu của chiến lược phát triển giáo dục
và đào tạo là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lí giáo dục được
chuẩn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt
chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay
nghề của nhà giáo, thông qua việc quản lí, phát triển đúng định hướng và có
hiệu quả sự nghiệp giáo dục và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng
đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất
nước".
Luật Giáo dụccũng đã khẳng định: "Nhà giáo giữ vai trò quyết định
trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục".
Tuy vậy, Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành trung ương Đảng 8
khóa XI đãnhận định, hiện nay “đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục
còn bất cập về chất lượng, số lượng và cơ cấu, một bộ phận chưa theo kịp

yêu cầu đổi mới và phát triển giáo dục, thiếu tâm huyết, thậm chí vi phạm
1


đạo đức nghề nghiệp” cho nên cần phải “xây dựng quy hoạch, kế hoạch đào
tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục gắn với nhu cầu
phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng và hội nhập quốc
tế”.
Trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định - Bộ Xây dựng được thành lập
tháng 10/2006 trên cơ sở hợp nhất hai trường Đào tạo nghề Xây dựng và Thủ
công mỹ nghệ và trường Trung cấp Xây dựng số 2. Đội ngũ nhà giáo của hai
trường cũ đào tạo các bậc học thấp, nên hiện nay chưa đáp ứng đầy đủcác yêu
cầu đổi mới và phát triển giáo dục hiện nay.
Trong thời gian qua nhà trường đã hoàn thành tốt nhiệm vụ đào tạo
được Bộ Xây dựng và Bộ Giáo dục và Đào tạo giao cho.Tuy nhiên hiệu quả
giáo dục và đào tạo nghề còn thấp so với yêu cầu mới nên trong bước phát
triển tới.Đây là một bất cập cần được nhanh chóng khắc phục.
Chương trình đào tạo các ngành nghề của nhà trường rất đa dạng.Mục
tiêu đào tạo của nhà trường là cung cấp kiến thức, kỹ năng và hình thànhthái
độ nghề nghiệp cho học sinh, giúp họ phát triển thành những người lao động
có đủ phẩm chất, năng lực, theo hướng ứng dụng, thực hành.
Đảng ủy, Ban Giám hiệu nhà trường đã đề ra nhiệm vụ trọng tâm là
xây dựng đội ngũ giáo viên có đủ những phẩm chất và năng lực để thực hiện
các mục tiêu đào tạo.
Với những lý do trên, là một cán bộ của nhà trường chúng tôi chọn vấn để
“Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề tại trường Cao đẳng Xây
dựng Nam Định trong giai đoạn hiện nay” làm luận văn cao học của mình.
2. Mục đích nghiên cứu

2

Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề tại trường
Cao đẳng Xây dựng Nam Định đáp ứng nhu cầu đào tạo hiện nay.
3. Đối tượng, khách thể nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề tại trường Cao đẳng
Xây dựng Nam Định trong giai đoạn phát triển hiện nay.
3.2. Khách thể nghiên cứu
Đội ngũ giáo viên dạy nghề tại trường Cao đẳng.

4. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu tại trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định các
tài liệu được khảo sát từ năm 2010 đến nay.
5. Câu hỏi nghiên cứu
- Thực trạng đội ngũ giáo viên dạy nghề hiện nay ở trường Cao đẳng
Xây dựng Nam Định như thế nào?
- Cần có những biện pháp gì để phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề
trong giai đoạn hiện nay ở trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định?
6. Giả thuyết nghiên cứu
Nếu đề xuất và sử dụng đồng bộ các biện pháp phát triển đội ngũ giáo
viên dạy nghề dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn thì sẽ góp phần nâng cao
chất lượng đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu của xã hội hiện nay.
7. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý thuyếtvề phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề.
- Phân tích thực trạng hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề
tại trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định.
3

- Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề tại
trường Cao đẳng Xây dựng Nam Định đáp ứng nhu cầu phát triển của nhà
trường.
8. Phương pháp nghiên cứu
8.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Luận văn sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp và hệ thống
hóa các tài liệu lý thuyết có liên quan đến vấn đề nghiên cứu để làm cơ sở lý
luận cho đề tài.
8.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Luận văn sử dụng các phương pháp
- Quan sát hoạt động sư phạm của giáo viên và nhà trường.
- Điều tra bằng phiếu hỏi đối với cán bộ quản lý và giáo viên về thực
trạng đội ngũ giáo viên.
- Phỏng vấn giáo viên, cán bộ quản lý và học sinh về việc phát triển đội
ngũ giáo viên có chất lượng.
- Tổng kết kinh nghiệm trong những năm vừa qua phát triển đội ngũ
giáo viên.
8.3. Nhóm phương pháp bổ trợ
- Phương pháp chuyên gia.
- Phương pháp thống kê số liệu.
9. Những đóng góp của đề tài
- Hệ thống hóa những vấn đề lý thuyết về quản lý phát triển đội ngũ
nhà giáo.
-Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề trường
Cao đẳng Xây dựng nhằm đáp ứng nhu cầu hiện nay.
4


- Kết quả nghiên cứu có thể vận dụng sẽ góp phần nâng cao chất lượng
đội ngũ giáo viên dạy nghề xây dựng.

10. Cấu trúc đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, tài liệu tham khảo, đề tài được
chia làm 3 chương.

5


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÁC BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN
ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN DẠY NGHỀ
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu
Sau hơn 70 năm xây dựng và trưởng thành, nước ta đã có một hệ thống
giáo dục hoàn chỉnh từ bậc mầm non đến sau đại học, có một đội ngũ nhà
giáo hùng hậu với hơn một triệu người.
Vấn đề đào tạo, bồi dưỡng, phát triển đội ngũ nhà giáo luôn được Bác
Hồ Đảng và Nhà nướcquan tâm. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy “không có
thầy giáo thì không có giáo dục”, nhà nước cần phải chăm lo đào tạo và bồi
dưỡng giáo viên.
Quan điểm của Đảng về phát triển giáo dục và đào tạo giáo viên được
thể hiện rất rõ bằng các luận điểm sau đây:
- Phát triển GD & ĐT là quốc sách hàng đầu, cùng với khoa học và công
nghệ, giáo dục là yếu tố quyết định sự tăng trưởng kinh tế, văn hóa, xã hội.
- Phát triển GD & ĐT gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, khoa
học công nghệ và củng cố quốc phòng, an ninh.
- Nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đặc biệt chú trọng nhân
lực khoa học công nghệ có trình độ cao, cán bộ quản lý, kinh doanh giỏi, trực
tiếp góp phần nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế. (19; tr.124)
- “Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn
hoá, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú
trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề

của nhà giáo; thông qua việc quản lý, phát triển đúng định hướng và có hiệu
quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp
ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại
hoá đất nước. (Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Chấp hành trung ương Đảng)

6


Trong Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2010 - 2020 của Chính
phủ đã xác định “phát triển đội ngũ nhà giáo đủ về số lượng, hợp lý về cơ cấu
và đạt chuẩn về chất lượng”.
Trong những năm cuối của thế kỷ XX ở Việt Nam đã có một số công
trình nghiên cứu về việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, tiêu biểu là
các tác giả Nguyễn Ngọc Quang, Hà Sĩ Hồ, Trần Bá Hoành, Đặng Quốc Bảo,
Nguyễn Thanh Hoàn ….
Tác giả Trần Bá Hoành đã nghiên cứu chất lượng giáo viên từ đặc điểm
lao động sư phạm, theo ông chất lượng giáo viên bao gồm hai bộ phận cấu
thành đó là phẩm chất và năng lực sư phạm. Ông cho rằng có bốn yếu tố ảnh
hưởng tới chất lượng giáo viên là: đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và năng lực tự
học của chính giáo viên.
Trong bài viết “Chất lượng giáo viên và những chính sách cải thiện
chất lượng giáo viên” tác giả Nguyễn Thanh Hoàn đã phân tích kết quả
nghiên cứu về chất lượng giáo viên của các nước thành viên OECD. Tác giả
đề cập tới những chính sách quản lý để cải thiện và duy trì chất lượng giáo
viên ở cấp độ vĩ mô và vi mô.
- Tác giả Phan Văn Kha với bài viết “Phát triển đội ngũ giảng viên và
bài toán tương quan giữa quy mô với chất lượng giáo dục đại học”. Tác giả đã
quan tâm tới việc phát triển số lượng đi đôi với việc nâng cao chất lượng đội
ngũ nhà giáo.
Hiện nay trong các trường đại học sư phạm và đại học giáo dục đã có

nhiều luận văn cao học về lĩnh vực quản lý phát triển đội ngũ giáo viên. Ta có
thể kể đến công trình của các tác giả tiêu biểu sau đây:
- Nguyễn Thị Yến (2008) “Dự báo, quy hoạch, phát triển đội ngũ nhà
giáo của huyện Nho Quan, Ninh Bình đến năm 2015”.
7


- “Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên THCS huyện Bình Giang,
tỉnh Hải Dương giai đoạn 2005 - 2010” của tác giả Vũ Hồng Hiên.
- “Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học huyện Yên Lạc, tỉnh
Vĩnh Phúc” của tác giả Hoàng Ngọc Dũng.
- “Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo dục mầm non các huyện miền núi
tỉnh Quảng Nam đến năm 2015” của tác giả Nguyễn Bá Hứa...
- Nguyễn Sơn Thành “Một số giải pháp quản lý nhằm phát triển đội
ngũ giảng viên trường Đại học Hải Phòng đến năm 2010”. Tác giả đi theo
hướng nghiên cứu phát triển đội ngũ giảng viên ở bậc đại học.
- Đặng Thị Thanh “Một số giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ cán
bộ giảng dạy ở trường Đại học Sân khấu Điện ảnh trước yêu cầu hiện nay”
(Luận văn thạc sĩ QLGD Đại học Sư phạm Hà Nội, 2010).
- “Quy hoạch đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở thuộc
phòng Giáo dục huyện Châu Thành, tỉnh Trà Vinh giai đoạn 2006 - 2015” của
tác giả Ngô Thanh Tùng.
Các công trình nghiên cứu kể trên đã tập trung vào các bậc học mầm
non, phổ thông, đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp dưới góc độ
quy hoạch, phát triển, tuyển chọn và sử dụng đội ngũ giáo viên, cán bộ quản
lý ở các địa phương, các ngành, vùng, miền và lãnh thổ, đã đề xuất nhiều biện
pháp quản lý có tính khả thi.
Tuy vậy, trong các công trình nghiên cứu kể trên còn thiếu bóng các để
tài về quản lý phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề nói chung và quản lý phát
triển đội ngũ giáo viên ngành ngành xây dựng nói riêng. Vì vậy, đề tài này

chúng tôi sẽ nối tiếp các vấn đề còn chưa hoàn thiện.
1.2. Các khái niệm công cụ liên quan đến đề tài
1.2.1. Giáo viên dạy nghề
Giáo viên dạy nghề là những nhà giáo đang giảng dạy trong các trường
dạy nghề.Giáo viên giảng dạy ở trình độ sơ cấp nghề (được gọi là giáo viên sơ
cấp nghề), giáo viên giảng dạy ở trình độ trung cấp nghề (được gọi là giáo
8


viên trung cấp nghề), giáo viên giảng dạy ở trình độ cao đẳng nghề (được gọi
là giáo viên cao đẳng nghề). (Thông tư Quy định chuẩn giáo viên dạy nghề số
30/2010/TT - BLĐTBXH)
+ Giáo viên dạy nghềgồm giáo viên dạy lý thuyết và giáo viên dạy thực
hành hoặc giáo viên vừa dạy lý thuyết vừa dạy thực hành.
+ Giáo viên dạy nghề phải đáp ứng các tiêu chuẩn sau:
- Có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt.
- Đạt trình độ chuẩn được đào tạo về chuyên môn và nghiệp vụ.
- Có đủ sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp.
- Có lý lịch rõ ràng. ( Luật Giáo dục nghề nghiệp)
1.2.2. Đội ngũ giáo viên dạy nghề
Theo tác giả Đặng Quốc Bảo: “Đội ngũ là một tập thể đông người gắn
kết với nhau bởi một hoạt động chung, ràng buộc với nhau bởi lợi ích vật
chất và tinh thần, làm việc theo một nguyên tắc thống nhất”[3,tr.24]
Đồng tình với cách tiếp cận trên, chúng tôi cho rằng: Đội ngũ giáo viên
dạy nghề là tập thể các nhà giáo đang giảng dạy trong các trường dạy nghề,
họ gắn bó với nhau bởi mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực, bởi quyền lợi vật
chất và tinh thần của người giáo viên.
Đội ngũ giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng đào tạo ở các
trường dạy nghề, như nhà giáo dục Nhật Bản đã khẳng định “không có cơ sở
giáo dục nào có chất lượng vượt được tầm chất lượng đội ngũ nhà giáo”.

Vì vậy, đội ngũ giáo viên phải là một tập thể sư phạm vững mạnh, ham
học hỏi, có tinh thần đoàn kết, hợp tác trong giảng dạy, nghiên cứu khoa học,
phục vụ cộng đồng và hết lòng vì sự tiến bộ của sinh viên.
1.2.3. Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề
Theo từ điển Triết học “Phát triển là sự vận động đi lên của các sự vật,
hiện tượng từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến
hoàn thiện hơn. Sự phát triển không bao quát toàn bộ sự vận động nói chung
mà nói đến xu hướng vận động đi lên của sự vật, hiện tượng, nó làm thay đổi
9


mối liên hệ, cơ cấu, phương thức tồn tại và các chức năng vốn có theo chiều
hướng ngày càng hoàn thiện hơn”.
Đồng tình với quan niệm trên, chúng tôi cho rằng: Phát triển đội ngũ giáo
viên dạy nghề là sự gia tăng về số lượng, chất lượng và thành phần cơ cấu, đảm
bảo cho sự phát triển lâu dài của nhà trường, trên cơ sở hoàn thiện về phẩm chất,
năng lực sư phạm của đội ngũ nhà giáo một cách thường xuyên.
Phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề cần được thể hiện ở ba phương
diện: số lượng, thành phần cơ cấu và chất lượng của đội ngũ.
- Số lượng đội ngũ giảng viên các trường dạy nghề được tính bằng tỷ lệ
học sinh/giáo viên. Tỷ lệ này theomức quy định chung của nhà nước là 20 học
sinh, sinh viên vào năm 2010.
Hiện nay, tỷ lệ học sinh quy đổi trên giáo viên mới đạt 26 học sinh/giáo
viên chưa đạt được mục tiêu đặt ra. Với mục tiêu này số giáo viên dạy nghề
cần đến năm 2016 có khoảng 51.000 người và đến năm 2020 là 77.000 người.
- Cơ cấu đội ngũ giáo viên được xem xét trên các yếu tố:
+ Các khoa, các bộ môn có đủ giáo viên dạy đúng chuyên ngành đào tạo.
+ Có tỷ lệ hợp lý giáo viên có trình độ trên chuẩn so với tổng số giáo viên.
+ Có tỷ lệ hợp lý giữa giảng viên nam, nữ.
+ Có tỷ lệ hợp lý giữa giáo viên trẻ mới vào nghề và giáo viên lớn tuổi

có nhiều kinh nghiệm để hỗ trợ nhau làm việc.
Thực tế cho thấy trường nào có đủ số lượng giáo viên dạy đúng với
chuyên ngành được đào tạo, có trình độ chuyên môn cao, phẩm chất đạo đức
tốt, nơi đó có triển vọng phát triển tốt.
- Chất lượng đội ngũ giáo viên được thể hiện ở phẩm chất, đạo đức
nghề nghiệp và năng lực chuyên môn theo chuẩn mà Bộ Giáo dục và Đào tạo
đã quy định. Trong nhà trường chất lượng đội ngũ giáo viên cần được đánh
giá bởi những tiêu chí như sau:
+ Tỷ lệ giáo viên có trình độ vượt chuẩn trên tổng số giáo viên của trường.
10


+ Số giáo viên có thành tích nghiên cứu khoa học.
+ Số giáo viên đạt giải cao trong các kỳ thi dạy nghề cấp quốc gia và quốc tế.
+ Số học sinh của trường đoạt huy chương trong các kỳ thi tay nghề
cấp quốc gia, quốc tế.
+ Số học sinh tốt nghiệp loại giỏi, có việc làm ngay từ năm đầu sau tốt nghiệp.
+ Số học sinh thành đạt trong nghề nghiệp sau tốt nghiệp.
+ Sự tín nhiệm của các cơ sở sử dụng nguồn nhân lực, của học sinh,
phụ huynh và dư luận xã hội.
Như vậy,mục tiêu của việc phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề là huy
động nguồn nhân lực xã hội, thu hút những người có tài năng cho sự phát
triển của hệ thống giáo dục nghề nghiệp.
1.3. Những yêu cầu đối với giáo viên dạy nghề xây dựng
1.3.1. Đặc điểm lao động của giáo viên dạy nghề xây dựng
Giáo viên dạy nghề xây dựng có những đặc điểm chung như sau:
- Được đào tạo từ nhiều nguồn khác nhau, đảm nhiệm giảng dạy các
lĩnh vực chuyên môn sâu về kiến thức đại cương, về kỹ thuật xây dựng công
trình, xây dựng dân dụng và công nghiệp, kiến trúc sư, kinh tế, kế toán, chế
tạo máy, mỹ thuật…

- Được đào tạo theo chuyên môn hẹp, có kiến thức chuyên môn vững
nhưng năng lực sư phạm còn có những hạn chế do không được đào tạo về
nghiệp vụ sư phạm.
- Các ngành nghề đào tạo là kỹ thuật do vậy các môn học rất cứng
nhắc, khô khan…
- Việc giảng dạy các ngành kỹ thuật như xây dựng dân dụng và công
nghiệp, công nghệ hàn, cấp thoát nước, điện dân dụng… phải được gắn liền
với các công trình thực tế.

11


- Giáo viên dạy nghề xây dựng ngoài kiến thức lý thuyết vững vàng còn
phải có kỹ năng nghề, kinh nghiệm sản xuất thực tiễn và những hiểu biết, cập
nhật về sự tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới của nghề.
- Nhiều giáo viên dạy nghề phải biết kết hợp chỉ đạo, tư vấn, giám sát,
thiết kế, thi công công trình thực tiễn đi vào sản xuất.
- Giáo viên dạy nghề phải thường xuyên bồi dưỡng, nâng cao trình độ,
chuyên môn, nghiệp vụ, nhất là việc tiếp nhận, chuyển giao công nghệ mới.
- Giáo viên dạy nghề sử dụng thành thạo công nghệ dạy học hiện đại,
các phương tiện thông tin truyền thông.
- Giáo viên dạy nghề có năng lực kiểm tra, đánh giá kết quả học tập và
rèn luyện đạo đức của học sinh, thể hiện sự mềm dẻo, khách quan, công bằng.
Sử dụng và khai thác tốt các phương pháp kiểm tra, đánh giá.
- Trình độ tin học, ngoại ngữ, nhận thức xã hội trở thành nhân tố quan
trọng trong quá trình đào tạo của giáo viên dạy nghề và phát triển nghề nghiệp
của họ.
1.3.2. Những yêu cầu đối với giáo viên dạy nghề xây dựng
* Những yêu cầu về phẩm chất:
.

+ Phẩm chất chính trị.
- Nghiêm chỉnh Chấp hành chủ trương, đường lối, chính sách của

Đảng, pháp luật của Nhà nước. Không ngừng học tập, rèn luyện nâng cao
trình độ lý luận chính trị để vận dụng vào hoạt động giảng dạy, giáo dục và
đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.Có ý thức tổ chức kỉ luật, chấp hành
nghiêm sự điều động, phân công của tổ chức; có ý thức tập thể, phấn đấu vì
lợi ích chung.

12


- Gương mẫu thực hiện nghĩa vụ công dân, tích cực tham gia các hoạt
động chính trị, xã hội.
+ Đạo đức nghề nghiệp.
- Tâm huyết với nghề nghiệp, có ý thức giữ gìn danh dự, lương tâm nhà
giáo; có tinh thần đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp trong cuộc sống và trong
công tác; đối xử hoà nhã với người học, đồng nghiệp; sẵn sàng giúp đỡ, bảo
vệ quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của người học, đồng nghiệp và của
cộng đồng.
- Luôn tận tụy trong công việc; thực hiện đúng điều lệ, nội quy, quy chế
của đơn vị, của nhà trường và của ngành.
- Công bằng trong giảng dạy và giáo dục, đánh giá đúng thực chất năng
lực của người học; thực hành tiết kiệm, chống bệnh thành tích, chống quan
lieu, tham nhũng, lãng phí.
- Thực hiện phê bình và tự phê bình thường xuyên, nghiêm túc; thường
xuyên học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, ngoại ngữ, tin học để
hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự
nghiệp giáo dục.

+ Lối sống, tác phong:
- Sống có lí tưởng, có mục đích, có ý chí vượt khó vươn lên, có tinh
thần phấn đấu liên tục với động cơ trong sáng và tư duy sáng tạo; thực hành
cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
- Có lối sống hoà nhập với cộng đồng, phù hợp với bản sắc dân tộc và
thích ứng với sự tiến bộ của xã hội; biết ủng hộ, khuyến khích những biểu
hiện của lối sống văn minh, tiến bộ và phê phán những biểu hiện của lối sống
lạc hậu, ích kỷ.

13


- Tác phong làm việc nhanh nhẹn, khẩn trương, khoa học; có thái độ
văn minh, lịch sự trong quan hệ xã hội, trong giao tiếp với đồng nghiệp, với
người học; giải quyết công việc khách quan, tận tình, chu đáo.
- Đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp cùng hoàn thành tốt nhiệm vụ; đấu
tranh, ngăn chặn những hành vi vi phạm pháp luật và các quy định nghề
nghiệp. Quan hệ, ứng xử đúng mực, gần gũi với nhân dân, phụ huynh học
sinh, đồng nghiệp và người học; kiên quyết đấu tranh với các hành vi trái
pháp luật.
* Những yêu cầu về năng lực:
+ Về kiến thức chuyên môn:
- Có kiến thức chuyên môn cơ bản về các chuyên ngành giảng dạy, có
kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp đạt chuẩn.
- Có khả năng ứng dụng những kiến thức nghề nghiệp đã được đào tạo
để triển khai được những công việc chuyên môn với quy mô vừa và nhỏ.
- Có khả năng giải quyết các vấn đề công nghệ (trong phạm vi cho
phép theo quy định) do yêu cầu sản xuất đặt ra.
- Có khả năng tự học, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ.
- Có trình độ tay nghề đạt chuẩn để hướng dẫn tay nghề cho học sinh.

+ Về kỹ năng tay nghề:
- Có kỹ năng nghề đạt chuẩn hoặc cao hơn là nghệ nhân cấp tỉnh hoặc
cấp quốc gia.
- Thực hiện thành thạo các kỹ năng của nghề được phân công giảng dạy.
- Tổ chức thành thạo lao động sản xuất, dịch vụ nghề được phân công
giảng dạy.
- Biết kỹ thuật an toàn, vệ sinh lao động của nghề.
+ Năng lực sư phạm dạy nghề:
- Lập được kế hoạch giảng dạy môn học, modun được phân công trên
cơ sở chương trình, kế hoạch đào tạo của cả khóa học.
- Soạn giáo án theo quy định, thể hiện được các hoạt động dạy và học.
14


- Lựa chọn được phương pháp dạy học phù hợp cho các bài học của
chương trình môn học, modun thuộc nghề được phân công giảng dạy.
- Chuẩn bị đầy đủ các phương tiện dạy học, trang thiết bị dạy nghề, vật
liệu thực hành cần thiết.
- Tổ chức dạy học phù hợp với nghề đào tạo và với từng đối tượng người
học, thực hiện đầy đủ kế hoạch giảng dạy, đúng chương trình, nội dung.
- Thực hiện các giờ dạy lý thuyết, thực hành, tích hợp theo đúng giáo
án, đảm bảo chuẩn kiến thức, kỹ năng và thái độ theo quy định.
- Biết vận dụng, phối hợp các phương pháp dạy học nhằm phát huy tính
tích cực, sáng tạo, phát triển năng lực tự học của người học.
- Sử dụng thành thạo các phương tiện dạy học, trang thiết bị dạy nghề
để nâng cao hiệu quả giảng dạy, đảm bảo chất lượng dạy nghề; ứng dụng
được công nghệ thông tin trong giảng dạy.
- Lựa chọn, thiết kế được các công cụ kiểm tra, đánh giá kết quả học
tập của người học về kiến thức, kỹ năng và thái độ phù hợp với môn học,
modun được phân công giảng dạy.

- Thực hiện việc kiểm tra, đánh giá toàn diện, chính xác, mang tính
giáo dục, đúng quy định.
- Thực hiện các hoạt động giáo dục:
- Quản lý người học, xây dựng môi trường giáo dục, học tập:
- Hoạt động xã hội: phối hợp tốt với gia đình người học và cộng đồng
động viên, hỗ trợ, giám sát việc học tập và rèn luyện đạo đức của người học.
+ Năng lực tự phát triển của giáo viên:
- Thường xuyên trao đổi kinh nghiệm giảng dạy, học tập, bồi dưỡng,
rèn luyện, dự giờ, hội giảng các cấp, tham gia bồi dưỡng nâng cao, luyện tay
nghề cho học sinh giỏi.
- Thường xuyên tự học, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ,
phẩm chất đạo đức nghề nghiệp.
- Có kiến thức, kỹ năng cơ bản về nghiên cứu khoa học và công nghệ,
chủ trì hoặc tham gia đề tài nghiên cứu khoa học.
15


1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý phát triển đội ngũ giáo viên dạy
nghề
Qua tổng kết kinh nghiệm thực tế và tham khảo các chuyên gia giáo
dục cho thấy việc quản lý phát triển đội ngũ giáo viên dạy nghề chịu ảnh
hưởng bởi các yếu tố chủ yếu sau đây:
1.4.1. Chính sách của Nhà nước đối với giáo viên dạy nghề
Chính sách của Nhà nước đối với giáo viên dạy nghề đã có ảnh hưởng
rất tích cực đến tâm lý, ý thức, động cơ làm việc của đội ngũ giáo viên ở các
trường dạy nghề.
Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá
VIII đã ghi “Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục và được xã
hội tôn vinh” và “Xây dựng kế hoạch đào tạo, đào tạo lại đội ngũ GV và cán
bộ quản lí giáo dục, đảm bảo đủ số lượng, cơ cấu cân đối, đạt chuẩn đáp ứng

yêu cầu thời kỳ mới…”, cũng như chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam
giai đoạn 2010 - 2020 đưa ra 11 giải pháp chiến lược, trong đó có 2 giải pháp
mang tính “đột phá” đó là đổi mới quản lí giáo dục, xây dựng đội ngũ nhà
giáo và cán bộ quản lý giáo dục…đã được các nhà giáo đặc biệt chú ý.
Nhà nước có chính sách trong dụng và ưu đãi người có tài, có chế độ
thâm niên, có những biện pháp đảm bảo cuộc sống ổn định cho nhà giáo cũng
đã có tác dụng thu hút những nhà khoa học nhà chuyên môn giỏi vào trường
làm việc.
Nhà nước đã có chính sách đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên dạy
nghề, tạo mọi điều kiện cho các nhà giáo được tham gia các khóa tập huấn
nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ theo các chương trình giáo dục tiên
tiến, các chương trình đào tạo ở nước ngoài, nhằm đáp ứng được nhiệm vụ
giáo dục và đào tạo trong tình hình mới.
Có chính sách thu hút học sinh khá, giỏi vào các trường nghề học tập
để trở thành các nhà môn có phẩm chất và năng lực tốt và đào tạo giáo viên
dạy nghề.
16


Tiền lương và các chế độ đãi ngộ khác như tiền thưởng, tiền dạy thừa
giờ, làm việc ngoài giờ, tiền tham gia hội họp, nghiên cứu khoa học, chế độ
ngày lễ, ngày tết và các khoản khác của các nhà trường làm tăng thu nhập
cũng có ảnh hưởng rất lớn tới động lực phấn đấu và sự yên tâm công tác của
đội ngũ giáo viên.
Lương và các thu nhập hàng tháng của giáo viên nếu đảm bảo được
cuộc sống ổn định, sẽ làm cho nhà giáo chuyên tâm hơn với nghề nghiệp, sẽ
dành nhiều thời gian cho tự học, nghiên cứu khoa học, chuẩn bị bài giảng, cải
tiến nội dung, phương pháp dạy học từ đó sẽ có tác dụng nâng cao chất lượng
đào tạo của nhà trường.
Tuy nhiên do ảnh hưởng của cơ chế thị trường, khiến cho một bộ phận giáo

viên dạy nghề có những tính toán, so sánh thu nhập của mình với các bạn bè cùng
trình độ đào tạo đang làm việc tại các doanh nghiệp để quyết định việc lựa chọn
nơi làm việc..., nếu quyền lợi vật chất và tinh thần được bảo đảm thì họ mới yên
tâm công tác lâu dài, loại bỏ những ý định chuyển nơi công tác.
1.4.2. Môi trường làm việc ở các trường dạy nghề
Quan điểm phát triển giáo dục nghề nghiệp bị chi phối bởi tầm nhìn
của các nhà lãnh đạo các cấp đối với đội ngũ giảng viên.
Giáo viên các nhà trường nói chung cần có một môi trường thuận lợi để
làm việc và cống hiến. Môi trường làm việc được cải thiện sẽ làm tăng mức
độ hài lòng của giáo viên, do đó có ảnh hưởng tốt đến tinh thần lao động và
kết quả làm việc của họ.
Môi trường làm việc của giáo viên đại học bao gồm: điều kiện làm việc
và bầu không khí tâm lý trong lao động.
+ Điều kiện làm việc bao gồm:
- Một chỗ ngồi làm việc trong trường, điều mà các trường nghề từ trước
tới nay chưa thật sự quan tâm, nhưng rất tiếc đó lại là nguyện vọng số một của
giáoviên khi đến trường làm việc. Nhà trường cần có phòng hội thảo dành cho

17