NGUYÊN TẮC ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP VÀ BIỆN PHÁP
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KĨ NĂNG HỢP TÁC
CHO HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
HUYỆN THỦY NGUYÊN, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG
- Các nguyên tắc đề xuất biện pháp
- Nguyên tắc đảm bảo mục tiêu và phát triển
Tính mục tiêu trong đề xuất các biện pháp nêu trên thể
hiện ở chỗ quán triệt sâu sắc mục tiêu giáo dục trung học cơ
sở. Theo đó, giáo dục trung học cơ sở phải hướng vào giáo
dục con người có phẩm chất chính trị, đạo đức; có kiến thức,
kĩ năng thực hành nghề nghiệp; có sức khỏe; có khả năng
sáng tạo và trách nhiệm nghề nghiệp. Thực hiện mục tiêu này,
biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học
sinh phải hướng vào phát huy tính chủ động, tích cực, sáng
tạo của học sinh trong học tập. Trong xây dựng biện pháp
quản lý hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh
chúng ta phải quán triệt đầy đủ mục đích chủ yếu của giáo
dục ở trường trung học cơ sở, từ đó đề xuất phương pháp,
cách thức làm cho hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học
sinh diễn ra phù hợp với thực hiện các nhiệm vụ, nội dung của
hoạt động dạy và giáo dục ở trường trung học cơ sở.
Nguyên tắc phát triển đòi hỏi hoạt động giáo dục kĩ năng
hợp tác cho học sinh phải thấy được những vấn đề hiện tại của
hoạt động giáo dục và phải đề xuất được các biện pháp có để
bồi dưỡng kĩ năng hợp tác cho học sinh có hiệu quả để có thể
hình thành các kĩ năng hợp tác cho học sinh.
- Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện và tính đồng bộ
Những phương pháp, cách thức tác động tới hoạt động
giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh các trường trung học cơ
sở phải tuân thủ quy luật của quá trình dạy học, giáo dục, có
tính toàn diện và đảm bảo sự thống nhất giữa ý thức và hoạt
động. Do đó, biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kĩ năng
hợp tác cho học sinh phải phù hợp với một hệ thống tri thức
của khoa học quản lý giáo dục, giáo dục học và tâm lý sư
phạm. Theo đó, việc đề xuất biện pháp quản lý hoạt động giáo
dục kĩ năng hợp tác cho học sinh phải tính đến yêu cầu biến
quá trình giáo dục thành tự giáo dục, thúc đẩy tự học, tự
nghiên cứu, phát triển các kĩ năng hợp tác và năng lực sáng
tạo của học sinh.
Các biện pháp quản lý của Hiệu trưởng các trường trung
học cơ sở huyện Thủy Nguyên đề xuất có thể bổ trợ cho nhau
và có mối quan hệ đồng bộ. Tính đồng bộ của các biện pháp
cho thấy hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh có
mối quan hệ biện chứng giữa giáo dục, dạy học với việc hình
thành kĩ năng hợp tác của học sinh. Mỗi biện pháp có vai trò
của nó nhưng việc triển khai phải có tính đồng bộ giữa các biện
pháp được đề xuất thì sẽ có mang lại hiệu quả tác động tổng
hợp tới giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh.
- Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn và tính khả thi
Nguyên tắc này đòi hỏi các biện pháp hoạt động giáo
dục kĩ năng hợp tác cho học sinh ở các trường trung học cơ
sở huyện Thủy Nguyên phải đem lại hiệu quả thiết thực phù
hợp với thực tiễn giáo dục và vận dụng có hiệu quả trong
quản lý các hoạt động dạy học, giáo dục ở các trường trung
học cơ sở.Những đề xuất về biện pháp quản lý hoạt động
giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh ở các trường trung học
cơ sở huyện Thủy Nguyên chỉ có thể phát huy được ưu điểm,
hạn chế được thiếu sót, nhược điểm trong giáo dục của đối
tượng học sinh bậc trung học cơ sở khi bám sát được tình
hình giáo dục bậc học này.
Đảm bảo tính khả thi của các biện pháp sẽ được đề xuất,
chúng ta phải hướng vào phát huy được sức mạnh tổng hợp
của các tổ chức, các lực lượng trong và ngoài nhà trường.
Theo đó, các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kĩ năng
hợp tác cho học sinh ở các trường trung học cơ sở huyện
Thủy Nguyên phải nhằm đề cao nhận thức, trách nhiệm của
các tổ chức đảng, đoàn thể, của Ban Giám hiệu, cũng như của
các bộ môn và mọi giáo viên và học sinh đối với nâng cao
chất lượng giáo dục của nhà trường, trong đó có chất lượng
hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh.
- Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống và tính kế thừa
Các biện pháp quản lý của Hiệu trưởng các trường trung
học cơ sở huyện Thủy Nguyên đề ra phải có tính hệ thống vì
dựa trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết và khảo sát thực trạng
những biện pháp. Mặt khác, trong quá trình triển khai thực
hiện, các biện pháp không thể sử dụng riêng lẻ mà đòi hỏi sự
có sự phối hợp linh hoạt, hỗ trợ lẫn nhau có tính hệ thống mới
đạt kết quả cao trong giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh.
Các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho
học sinh phải đảm bảo được tính hiệu quả trong thực tiễn giáo
dục trung học cơ sở để kế thừa những thành quả giáo dục đã
đạt được.
Các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác
cho học sinh ở các trường trung học cơ sở huyện Thủy Nguyên
đề ra có tính kế thừa bởi được xây dựng dựa vào các nguyên tắc
trong quản lý, dựa trên kết quả giáo dục đã đạt được trong thực
tế công tác quản lý ở các trường trung học cơ sở huyện Thủy
Nguyên để phát huy những mặt tốt, rút kinh nghiệm những cái
chưa tốt để hoàn thiện các biện pháp quản lý. Đồng thời các
biện pháp quản lý hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học
sinh có sự kế thừa các kết quả đã có của các biện pháp đã triển
hai làm căn cứ để xây dựng biện pháp quản lý được đề xuất.
Tóm lại, quán triệt đầy đủ và đồng bộ các nguyên tắc cơ
bản nêu trên sẽ đảm bảo cho các biện pháp quản lý hoạt động
giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh hướng đúng được vào
những vấn đề cấp thiết của nâng cao chất lượng dạy và học,
đặc biệt là đề cao tự học sáng tạo, phát huy tính dân chủ và
năng lực biết làm việc nhóm của học sinh trong điều kiện hiện
nay.
- Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ki
năng hợp tác cho học sinh các trường trung
học cơ sở huyện Thủy Nguyên, thành phố
Hải Phòng
- Tổ chức giáo dục nâng cao nhận thức cho các chủ thể và
bên liên quan về quản lý hoạt động giáo dục kĩ năng hợp
tác cho học sinh
- Mục tiêu của biện pháp
Nâng cao nhận thức của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo
viên, học sinh về quá trình hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác
cho học sinh không những là yêu cầu đặt ra mà còn là giải
pháp cơ bản, xuyên suốt, có tính chất tiền đề và có ý nghĩa
quyết định đối với nâng cao chất lượng quản lý quá trình hoạt
động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh. Đội ngũ này là
chủ thể quyết định chất lượng quá trình hoạt động giáo dục kĩ
năng hợp tác cho học sinh. Nhận thức đúng sẽ là cơ sở để các
lực lượng này hình thành thái độ, động cơ đúng, xây dựng
tinh thần trách nhiệm cao đối với quản lý quá trình hoạt động
giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh.Nâng cao nhận thức
của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh về hoạt động
giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh và quản lý hoạt động
giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh chính là nhằm huy
động và phát huy cao nhất trí tuệ, năng lực của các tổ chức,
lực lượng trong nhà trường tạo sức mạnh thống nhất và đồng
bộ trong quản lý quá trình hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác
cho học sinh.
- Nội dung biện pháp
Giáo dục cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh
nhận rõ vai trò và yêu cầu của kĩ năng hợp tác cho học sinh
đối với quá trình nâng cao chất lượng dạy học đạt tới giáo dục
toàn diện hiện nay. Theo đó, giáo dục trung học cơ sở giúp
học sinh phát triển toàn diện, hoàn thiện năng lực để tham gia
đòi sống xã hội trong tương lai.
Giáo dục cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh
về hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh, các tổ
chức đoàn thể nhận thức đầy đủ những khó khăn, thuận lợi
trong thực hiện như trình độ giáo viên, điều kiện cơ sở vật
chất, kĩ thuật còn nhiều hạn chế. Tuy nhiên, các cán bộ quản
lý nhà trường luôn tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh tiếp
cận những kĩ năng mới, xu hướng mới của xã hội. Tăng
cường giáo dục, tạo sự chuyển biến và thống nhất về nhận
thức trong ban Giám hiệu và đội ngũ cán bộ quản lý, giáo
viên, học sinh về hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học
sinh trong trường; tạo đà cho thực hiện.
- Cách thức và điều kiện thực hiện biện pháp
Mỗi giáo viên, mỗi môn học trong quá trình tham gia
giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh có những điều kiện,
hoàn cảnh và khả năng khác nhau, vì thế, cần quán triệt cho
các tổ chức đoàn thể, đội ngũ giảng viên thấy rõ được những
thuận lợi, khó khăn của nhà trường, bản thân mình trong tham
gia giáo dục và quản lý quá trình giáo dục kĩ năng hợp tác cho
học sinh. Từ đó mỗi tổ chức đoàn thể, mỗi giáo viên xác định
quyết tâm, gắn trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong tham
gia quản lý giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh tại trường
mình, môn học do mình phụ trách. Việc chỉ rõ thuận lợi, khó
khăn trong quá trình giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh
còn là cơ sở để cấp ủy, ban Giám hiệu nhà trường có căn cứ
xác định chính xác những trọng tâm cần đột phá, những
vướng mắc cần tháo gỡ, từ đó đề xuất những biện pháp khắc
phục cho sát hợp và hiệu quả với thực trạng hoạt động giáo
dục kĩ năng hợp tác cho học sinh toàn trường trung học cơ sở.
Nhà trường cần đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, tạo sự
chuyển biến và thống nhất về nhận thức trong đội ngũ cán bộ
quản lý, giáo viên về hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho
học sinh và quản lý hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho
học sinh. Ban Giám hiệu cần thường xuyên tổ chức tuyên
truyền các chỉ thị, nghị quyết của đảng, nhà hnước và ngành
giáo dục về mục tiêu, phương hướng giáo dục trong giai đoạn
mới; các văn bản hướng dẫn của các cơ quan chức năng cấp
trên; các quyết định, chủ trương của Hiệu trưởng nhà trường,
đồng thời cụ thể hóa thành các kế hoạch, nội dung biện pháp,
cách làm hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh gắn
với nội dung giảng dạy từng môn học. Trong trong nội dung
hoạt động, sinh hoạt của các tổ chuyên môn cần có chỉ tiêu,
nội dung bàn về hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học
sinh, tạo nên trong toàn trường sự thống nhất, đồng thuận
trong thực hiện hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học
sinh cũng như quản lý quá trình giáo dục kĩ năng hợp tác cho
học sinh. Trong đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ giáo dục
từng học kỳ và cả năm học, cần coi kết quả thực hiện nhiệm
vụ giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh là một trong những
căn cứ đánh giá hoạt động sư phạm, hoạt động đổi mới
phương pháp dạy học, bình xét giáo viên giỏi,…
Nhà trường giáo dục cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo
viên nhận rõ vai trò và yêu cầu cấp thiết của kĩ năng hợp tác
cho học sinh đối với quá trình nâng cao chất lượng giáo dục
toàn diện hiện nay. Làm cho mỗi tổ chức đoàn thể và từng
giáo viên nhận thức đầy đủ tình hình giáo dục kĩ năng hợp tác
cho học sinh của nhà trường, từ đó xác định trách nhiệm của
mỗi giáo viên, mỗi môn học đều tham gia giáo dục và quản lý
quá trình giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh trong nhà
trường.
Nhà trường tăng cường giáo dục cho đội ngũ cán bộ
quản lý, giáo viên các tổ chuyên môn nhận thức đầy đủ những
khó khăn, thuận lợi trong giáo dục và quản lý quá trình giáo
dục kĩ năng hợp tác cho học sinh hiện nay. Mỗi giáo viên, mỗi
môn học trong quá trình tham gia hoạt động giáo dục kĩ năng
hợp tác cho học sinh có những điều kiện, hoàn cảnh và khả
năng khác nhau, vì thế, cần quán triệt cho các tổ chức đoàn
thể, đội ngũ giáo viên thấy rõ được những thuận lợi, khó khăn
của trường mình, bản thân mình trong tham gia giáo dục và
quản lý quá trình giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh. Từ
đó mỗi tổ bộ môn, mỗi giáo viên xác định quyết tâm, gắn
trách nhiệm của tổ chuyên môn, cá nhân trong tham gia quản
lý hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh trường
mình, môn học do mình phụ trách hay giảng dạy.
Các tổ chuyên môn trong trường thông qua các buổi sinh
hoạt chuyên đề,sinh hoạt chuyên môn, hội nghị trao đổi kinh
nghiệm chuyên môn... Để tập trung thảo luận nhằm đánh giá
thực trạng những hạn chế trong hoạt động giáo dục giáo dục
kĩ năng hợp tác cho học sinh, bàn bạc các cách thức thực hiện,
hệ thống giải pháp phù hợp nhằm nâng cao chất lượng hoạt
động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh và học tập kinh
nghiệm tổ chức, quản lý nội dung này của các trường bạn...
Thông qua học tập, tập huấn nghiệp vụ, kĩ năng hợp tác
dành cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên trong trường, từ
đó trao đổi thêm nhiều kiến thức, kĩ năng liên quan. Hiện nay,
đội ngũ báo cáo viên về kĩ năng hợp tác chủ yếu mời từ ngoài
trường là lực lượng giáo viên có trình độ chuyên môn cao,
kinh nghiệm giảng dạy phong phú. Do đó, ngoài việc tận
dụng kiến thức chuyên gia ngoài trường, các trường trung học
cơ sở cần chú trọng tập huấn, bồi dưỡng cho chính đội ngũ
cán bộ quản lý, giáo viên trong trường mình, vừa cung cấp
kiến thức cần thiết cho đội ngũ, vừa tạo nguồn báo cáo viên
tại chỗ phục vụ hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học
sinh trong trường.
Để thực hiện tốt biện pháp cần bảo đảm một số điều
kiện chủ yếu sau:
Các tổ chuyên môn, giáo viên có liên quan thông qua
hoạt động kiểm tra, giám sát quá trình hoạt động giáo dục kĩ
năng hợp tác cho học sinh để nâng cao nhận thức, trách nhiệm
của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên trong nhà trường.
Các bộ phận, cá nhân được phân công có trách nhiệm
báo cáo định kỳ với lãnh đạo nhà trường, tổ chuyên môn để
kịp thời điều chỉnh hoạt động dạy học, giáo dục khi cần thiết.
- Kế hoạch hóa hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học
sinh
- Mục tiêu của biện pháp
Kế hoạch là công cụ quản lý, là phương pháp quản lý và
là con đường đạt mục tiêu quản lý. Xây dựng và triển khai kế
hoạch hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh là thể
hiện tính chủ động, tích cực và khoa học trong hoạt động quản
lý của các chủ thể. Xây dựng và triển khai chương trình, kế
hoạch là chức năng kế hoạch hóa của quản lý và là cơ sở để
thống nhất hành động của các tổ chức, lực lượng trong quá
trình quản lý, chi phối đến các yếu tố của quá trình quản lý.
Xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác
cho học sinh nhằm xác lập những nội dung, phương thức thực
hiện nhiệm vụ, phân định trách nhiệm của các tổ chức, lực
lượng tham gia quá trình giáo dục kĩ năng hợp tác, xác định
các giai đoạn hành động và bước đi, điều kiện, phương tiện
cũng như quy định các mối quan hệ trong quá trình giáo dục
cho học sinh, giúp cán bộ quản lý nhà trường thấy rõ những
điểm mạnh, điểm yếu, sự phối hợp giữa các lực lượng thực
hiện… từ đó có quyết định chọn lựa những nội dung, hình
thức và biện pháp hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho phù
hợp và khả thi; đồng thời xây dựng kế hoạch cũng là cơ sở
xây dựng chương trình, các tiêu chí đánh giá chất lượng, hiệu
quả thực hiện quá trình giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh
được chính xác.
- Nội dung biện pháp
Hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh tuy
được thực hiện chủ yếu qua sự lồng ghép trong giảng dạy các
môn học và hoạt động ngoài giờ lên lớp. Trên cơ sở phân tích
tình hình cần lên kế hoạch cho tất cả các các nội dung, công
việc của hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh.
Cán bộ quản lý nhà trường hướng dẫn, chỉ đạo cho tất cả các
lực lượng giáo dục lập kế hoạch thực hiện nhiệm vụ giáo dục
kĩ năng hợp tác cho học sinh đã được phân công.
Kế hoạch hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học
sinh cần được xây dựng cụ thể đến từng tuần, phải chỉ rõ nội
dung giáo dục, phương pháp và thời gian tiến hành. Khi xây
dựng kế hoạch hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học
sinh cần đạt được các yêu cầu cơ bản như: bảo đảm tính khoa
học, kế thừa, toàn diện, cụ thể, có trọng tâm; mô tả rõ việc
tích hợp nội dung giáo dục kĩ năng hợp tác thông qua nội
dung các môn học, các hình thức tổ chức dạy học, giáo dục
hay tích hợp thông qua việc sử dụng, vận dụng phương pháp,
biện pháp, kĩ thuật dạy học, giáo dục. Kế hoạch phản ảnh
được mối quan hệ giữa mục đích, mục tiêu, nội dung, phương
pháp, phương tiện, thời gian, hình thức tổ chức, biện pháp,
kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác
cho học sinh ở các trường trung học cơ sở.
- Cách thức và điều kiện thực hiện biện pháp
Để quản lý tốt việc thực hiện chương trình, nội dung
hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh, cán bộ quản
lý cần quan tâm đến việc xây dựng kế hoạch, tổ chức chỉ đạo
thực hiện kế hoạch. Trong xây dựng kế hoạch phải đảm bảo
tính thống nhất giữa mục tiêu giáo dục kĩ năng hợp tác cho
học sinh với mục tiêu giáo dục chung trong trường trung học
cơ sở, phối hợp với kế hoạch dạy học trên lớp. Lựa chọn nội
dung, hình thức hoạt động đa dạng, thiết thực, phù hợp với
hoạt động tâm, sinh lý của học sinh để đạt hiệu quả giáo dục
cao. Trong tổ chức và chỉ đạo thực hiện, kế hoạch hoạt động
giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh cần quan tâm đến các
công việc cụ thể, các mục tiêu, nội dung đã được thực hiện
trong kế hoạch cần phải đạt được; chú ý đến việc huy động và
phối hợp với các lực lượng trong và ngoài trường để góp phần
thực hiện tốt chương trình, nội dung hoạt động giáo dục kĩ
năng hợp tác cho học sinh.
- Đối với Ban Giám hiệu nhà trường:
Ban Giám hiệu có trách nhiệm phân công, phân nhiệm
và phân bổ nguồn lực hợp lý cho các bộ phận chuyên trách,
đơn vị có liên quan trong việc xác lập mục tiêu, xây dựng kế
hoạch hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho trong từng năm
học, bám sát kế hoạch học tập đã được phê duyệt. Thường
xuyên bám sát thực tế, tăng cường kiểm tra, đôn đốc, đánh giá
chính xác kết quả để kịp thời ban hành các các quyết định
quản lý theo chức năng, thẩm quyền, đồng thời điều chỉnh, bổ
sung chương trình, kế hoạch hoạt động giáo dục kĩ năng hợp
tác cho học sinh phù hợp và khả thi.
- Đối với giáo viên:
Căn cứ kế hoạch hoạt động chung của nhà trường đã
được lãnh đạo trường phê duyệt, các tổ chuyên môn chủ động
lập kế hoạch chi tiết, xác định các nội dung, phương pháp tiến
hành.
Trong công tác này, các giáo viên làm công tác chủ
nhiệm đóng vai trò quan trọng trong việc tìm hiểu nguyện
vọng, nhu cầu học sinh, từ đó xây dựng kế hoạch hoạt động
giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh đáp ứng tình hình thực
tiễn, đảm bảo nội dung và hình thức giáo dục đa dạng và hiệu
quả.
- Đối với học sinh:
Tổ chức hoạt động ngoại khóa nhằm tăng cường tính
chất tương tác, tính sáng tạo của học sinh khi tham gia các
hoạt động. Kiến tạo sân chơi kết hợp yếu tố học thuật và rèn
luyện kĩ năng hợp tác. Đổi mới phương pháp hoạt động
ngoại khóa cần hướng vào việc phát triển tính chủ động, tính
tích cực, tính sáng tạo của học sinh, khả năng hoạt động độc
lập, khả năng tự đề xuất và giải quyết vấn đề trong hoạt động
cũng như khả năng tự kiểm tra đánh giá kết quả.
Thông qua các hoạt động như các hội thi tìm hiểu kiến
thức pháp luật, hội trại, các buổi biểu diễn văn nghệ, thi tài
năng, hội thao, thể thao…các hình thức này cần được đầu tư
để chúng đáp ứng yêu cầu chuyển tải được mục tiêu yêu cầu
giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh bên cạnh yếu tố vui
chơi giải trí. Quá trình thực hiện tránh các biểu hiện sa đà vào
hoạt động vui chơi bề nổi, thiếu chiều sâu của nội dung hoạt
động mà mục tiêu giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh
không đạt được.
Tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục kĩ năng hợp tác cho
học sinh ở trường trung học cơ sở là sự chỉ đạo, định hướng
cho các lực lượng trong nhà trường, đặc biệt là đội ngũ giáo
viên thực hiện những nhiệm vụ để bảo đảm việc giáo dục kĩ
năng hợp tác cho học sinh diễn ra đúng hướng, đúng kế
hoạch, tập hợp và phối hợp các lực lượng giáo dục sao cho đạt
hiệu quả. Việc tổ chức thực hiện giáo dục kĩ năng hợp tác cho
học sinh sẽ đạt hiệu quả cao nếu trong quá trình chỉ đạo nhà
quản lý biết kết hợp giữa sử dụng phù hợp các phương pháp
dạy học, giáo dục, động viên kích thích, tôn trọng, tạo điều
kiện cho người dưới quyền được phát huy năng lực và tính
sáng tạo của họ.
Tổ chức thực hiện giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh
ở trường trung học cơ sở có liên quan mật thiết đến việc tổ
chức hoạt động dạy học văn hoá, giáo dục nhân cách cho học
sinh trong nhà trường. Quá trình triển khai tổ chức thực hiện
kế hoạch giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh được tiến
hành thông qua hoạt động dạy học, giáo dục theo các chủ
điểm đã được xác định;phát huy các lực lượng tham gia giáo
dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua từng môn học, nội
dung giáo dục của các buổi sinh hoạt lớp; giải thích mục tiêu,
yêu cầu, của kế hoạch giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh
và tổ chức thảo luận biện pháp thực hiện. Đồng thời chỉ đạo
các tổ chuyên môn triển khai và thực hiện tích hợp giáo dục kĩ
năng hợp tác cho học sinh thông qua hoạt động dạy học, giáo
dục một cách cụ thể nhất.
Tổ chức bồi dưỡng giáo viên thực hiện nội dung,
phương giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh thông qua các
môn học, sinh hoạt lớp, nâng cao năng lực cho giáo viên về
dạy học tích hợp, phương pháp dạy học tích cực và năng lực
tổ chức các hoạt động cho học sinh. Có thể huy động các
chuyên gia giỏi, có kinh nghiệm tổ chức giáo dục kĩ năng hợp
tác cho học sinh để các thầy cô giáo trong nhà trường tham
khảo, học hỏi.
Để thực hiện tốt biện pháp cần bảo đảm một số điều
kiện chủ yếu sau:
Phân tích đặc điểm tình hình cụ thể về sự phát triển của
nội dung và phương pháp dạy học, các xu hướng phát triển
mới của dạy học hiện đại, những yếu tố ảnh hưởng tới sự phát
triển tâm sinh lý của học sinh để giáo dục kĩ năng hợp tác cho
học sinh các trường trung học cơ sở.
Cần có sự thống nhất giữa nhà trường, gia đình và các tổ
chức đoàn thể giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh theo kế
hoạch đã xác định.
- Chỉ đạo đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp
giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh
- Mục tiêu của biện pháp
Khi các nội dung hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho
học sinh phong phú đa dạng, phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi,
đáp ứng nhu cầu nguyện vọng của học sinh thì sẽ tạo nên sự
hấp dẫn, thu hút học sinh tham gia tự giác, tích cực. Thông
qua các hoạt động của chương trình hoạt động giáo dục kĩ
năng hợp tác cho học sinh các em được phát huy năng lực bản
thân, tự quản sáng tạo và phát triển các kĩ năng sống, các hành
vi, thói quen tích cực, có ý thức vươn lên hoàn thiện bản thân.
Nhằm triển khai đa dạng, đồng bộ và phù hợp những nội
dung hình thức, phương pháp giáo dục kĩ năng hợp tác cho
học sinh trong nhà trường, đem lại không khí vui tươi, sôi nổi,
tạo không khí tích cực trong học tập.
- Nội dung biện pháp
Đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức hoạt động
giáo dục giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh nhằm phát huy
tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh, khả năng hoạt
động độc lập, khả năng tự đề xuất và giải quyết vấn đề trong
hoạt động cũng như khả năng tự kiểm tra đánh giá kết quả
hoạt động của học sinh; củng cố phát triển các hành vi thói
quen tốt trong học tập, lao động. Gây sự hứng thú, bồi dưỡng
thái độ tích cực, tự giác cho học sinh trong việc tham gia các
hoạt động xã hội; tạo dựng cho học sinh những tình cảm chân
thành, niềm tin trong sáng vào cuộc sống.
Bên cạnh những nội dung giáo dục kĩ năng hợp tác cho
học sinh nhà trường đang thực hiện cần phải bổ sung thêm
những nội dung giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh cần
thiết và phù hợp với lứa tuổi, điều kiện học tập của các em
như: kĩ năng sử dụng máy vi tính, vào internet lành mạnh; kĩ
năng làm việc có kế hoạch...
Để phát huy thực hiện hiệu quả giáo dục kĩ năng hợp tác
cho học sinh nhà quản lý phải biết đa dạng hoá các hình thức
giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh, khơi dậy niềm đam mê
yêu thích đến trường. Đa dạng hoá hình thức tổ chức giáo dục
kĩ năng hợp tác cho học sinh có rất nhiều cách thức khác nhau
linh hoạt và phù hợp với các điều kiện dạy học của nhà
trường. Cần xác định được mục tiêu tổ chức giáo dục kĩ năng
hợp tác cho học sinh rõ ràng, có nội dung chương trình hoạt
động cụ thể đáp ứng nhu cầu tâm sinh lý lứa tuổi của học
sinh, có sự phân công, chuẩn bị kĩ lưỡng trước khi tổ chức
hoạt động.
- Cách thức và điều kiện thực hiện biện pháp
Để thực hiện tốt biện pháp này, hiệu trưởng nhà trường
phải căn cứ vào luật giáo dục của Bộ Giáo dục và Đào tạo,
các cấp lãnh đạo để đề ra các giải pháp thích hợp hướng các
hoạt động trong nhà trường ngoài mục tiêu thực hiện chức
năng “dạy chữ” sẽ bao hàm cả nội dung hoạt động giáo dục kĩ
năng hợp tác cho học sinh.
Hiệu trưởng chỉ đạo Ban Giám hiệu, tổ chuyên môn xây
dựng kế hoạch phải căn cứ vào các hướng dẫn của Bộ Giáo
dục và Đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo, Phòng Giáo dục và
Đào tạo về hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh
đó đề ra kế hoạch sát thực tiễn, chọn lọc các nội dung phù hợp
với hoạt động tại địa phương. Phải xác định chủ điểm cho
từng thời gian, có lịch hoạt động hàng ngày, hàng tuần, hàng
tháng, hàng kỳ và cả năm học, thậm chí có kế hoạch kéo dài
hàng năm. Các hoạt động phải phong phú, đa dạng, sinh động,
hấp dẫn, nhẹ nhàng, không gò bó và khô cứng phù hợp với
đặc điểm tâm sinh lý cũng như nhu cầu nguyện vọng của học
sinh khi tham gia. Vì vậy, chủ thể quản lý chỉ đạo các lực
lượng, tổ chức trong nhà trường thực hiện chương trình nội
dung giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh được thực hiện
thông qua các hoạt động như: dạy lồng ghép trong các môn
học; tổ chức các chuyên đề trong các buổi hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp, tổ chức các hoạt động ngoại khoá; thông
qua công các chủ nhiệm, các giờ sinh hoạt tập thể, hoạt động
tham quan, dã ngoại, thể dục thể thao, nhân đạo xã hội, từ
thiện; thông qua tổ chức các hội thảo, chuyên đề…
Nội dung mang tính tích hợp, tổng hợp kiến thức, kĩ
năng các môn học và vận dụng vào trong cuộc sống, học tập.
Trong quá trình thiết kế, tổ chức, đánh giá các hoạt động giáo
dục kĩ năng hợp tác cho học sinh lấy học sinh làm trung tâm,
sử dụng các phương pháp đổi mới trong giáo dục. Tổ chức,
chỉ đạo các hình thức giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh
theo hướng đa chiều phù hợp về nội dung, khuyến khích học
sinh rèn luyện kĩ năng hợp tác, điều chỉnh hành vi, thái độ
phẩm chất đạo đức một cách tự nhiên phù hợp với khả năng
và tâm sinh lý lứa tuổi. Thông qua giáo dục kĩ năng hợp tác
cho học sinh, cả giáo viên và học sinh đều có cơ hội thể hiện
sự sáng tạo, chủ động, linh hoạt của mình, làm tăng thêm
tính hấp dẫn, độc đáo của các hình thức tổ chức giáo dục kĩ
năng hợp tác cho học sinh. Chú trọng tập huấn cho cán bộ,
giáo viên, nhân viên trong nhà trường về cách áp dụng, xây
dựng nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục kĩ năng
hợp tác cho học sinh theo hướng đổi mới.
Tổ chức giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh theo tiến
độ thời gian xen kẽ, tích hợp các chương trình, kế hoạch học
tập các môn học trên lớp hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng...
Tổ chức các hộ thi tìm hiểu mang tính chất giáo dục kĩ năng
hợp tác cho học sinh...
Giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh không phải là bày
việc để chơi mà phải thực sự là một bộ môn có phương pháp
riêng, mỗi giáo viên phải trau dồi phương pháp và vận dụng
linh hoạt các phương pháp cho phù hợp, biến hóa các phương
pháp để đạt hiệu quả giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh.
Giáo viên cần phải tăng cường bổ sung các phương pháp
và vận dụng các kĩ thuật dạy học tích cực đem lại hiệu quả
cao trong hoạt động giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh
như: phương pháp nghiên cứu trường hợp điển hình; phương
pháp đặt vấn đề và giải quyết vấn đề; phương pháp đóng vai;
phương pháp trò chơi; phương pháp dạy học theo dự án
(phương pháp dự án); phương pháp thảo luận nhóm. Một số
kĩ thuật dạy học tích cực cần vận dụng: kĩ thuật chia nhóm; kĩ
thuật giao nhiệm vụ; kĩ thuật đặt câu hỏi; kĩ thuật động não; kĩ
thuật “trình bày 1 phút”; kĩ thuật “hỏi và trả lời”; kĩ thuật “hỏi
chuyên gia”; kĩ thuật “bản đồ tư duy”; kĩ thuật “hoàn tất một
nhiệm vụ”; kĩ thuật tóm tắt nội dung tài liệu theo nhóm.
Để đạt được mục tiêu giáo dục kĩ năng hợp tác cho học
sinh các trường trung học cơ sở, nhà quản lý giáo dục phải
biết lựa chọn phương pháp và hình thức tổ chức quản lý giáo
dục một cách phù hợp nhất. Phương pháp, hình thức tổ chức
quản lý giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh các trường
trung học cơ sở gồm toàn bộ những cách thức tổ chức, các
thao tác và biện pháp tác động, điều khiển của chủ thể quản lý
giáo dục đến giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh thông qua
hệ thống công cụ, phương tiện nhằm đạt được mục tiêu quản
lý đã xác định.
Để thực hiện tốt biện pháp cần bảo đảm một số điều
kiện chủ yếu sau:
Có đủ giáo viên đúng chuyên môn giáo dục kĩ năng hợp
tác cho học sinh. Xây dựng được kế hoạch giáo dục kĩ năng
hợp tác trong nhà trường theo từng khối lớp cụ thể.
Tập thể cán bộ, giáo viên đồng lòng thực hiện chuẩn nội
dung giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh, sáng tạo cải tiến
hình thức, nội dung, phương pháp giáo dục kĩ năng hợp tác.
Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên để họ có phương pháp sư
phạm tốt có thể thực hiện tốt nhiệm vụ dạy kĩ năng hợp tác
cho học sinh.
- Quản lý chặt chẽ hoạt động của nhà giáo dục và đối tượng
giáo dục kĩ năng hợp tác cho học sinh
- Mục tiêu của biện pháp
Nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực nghiệp
vụ sư phạm của đội ngũ giáo viên trong giáo dục kĩ năng hợp
tác cho học sinh; từ đó góp phần thực hiện có hiệu quả mục
tiêu, nội dung chương trình giáo dục kĩ năng hợp tác cho học
sinh trong nhà trường.
- Nội dung biện pháp
Chủ thể và đối tượng giáo dục kĩ năng hợp tác cho học
sinh ở các trường trung học cơ sở chính là giáo viên và học
sinh. Chủ thể trực tiếp giáo dục kĩ năng hợp tác là đội ngũ
giáo viên mà trước hết là giáo viên chủ nhiệm lớp. Do đó họ
có vai trò rất lớn đối với quá trình hình thành và phát triển
nhân cách người học. Ngoài ra, còn có các tổ chức quần
chúng như đoàn thanh niên, công đoàn... tham gia giáo dục kĩ
năng hợp tác. Học sinh trung học cơ sở vừa là đối tượng giáo
dục, đối tượng bị quản lý, vừa là chủ thể tự giáo dục. Quản lý