Vai trò của đoàn thanh niên cộng sản hồ chí minh tỉnh thái nguyên trong tuyên truyền về biến đổi khí hậu

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA SAU ĐẠI HỌC

NGUYỄN QUANG KHẢI

VAI TRÒ CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH
TỈNH THÁI NGUYÊN TRONG TUYÊN TRUYỀN
VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU

LUẬN VĂN THẠC SĨ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU

HÀ NỘI – 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA SAU ĐẠI HỌC

NGUYỄN QUANG KHẢI

VAI TRÒ CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH
TỈNH THÁI NGUYÊN TRONG TUYÊN TRUYỀN
VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU

Chuyên ngành

: BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU

Mã số

: Chương trình đào tạo thí điểm

LUẬN VĂN THẠC SĨ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Hoàng Liên

HÀ NỘI – 2015


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu
khoa học của tôi. Các thông tin, số liệu được trích dẫn
trong luận văn đảm bảo độ tin cậy, chính xác và trung
thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng
được ai công bố.
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Quang Khải

i


LỜI CẢM ƠN
Luận văn tốt nghiệp cao học được hoàn thành tại Khoa Sau đại học, Đại
học Quốc gia Hà Nội. Có được bản luận văn tốt nghiệp này, tôi xin bày tỏ
lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới Khoa Sau đại học, Đại học Quốc gia Hà
Nội, các Quý Thầy Cô đã trực tiếp giảng dạy truyền đạt những kiến thức khoa
học chuyên ngành biến đổi khí hậu cho bản thân tác giả trong suốt quá trình
học tập và thực hiện luận văn này.
Với lòng kính trọng và biết ơn, tôi xin được bày tỏ lòng cảm ơn tới
Tiến sĩ Nguyễn Thị Hoàng Liên đã trực tiếp khuyến khích, hướng dẫn, giúp
đỡ tận tình cho tôi trong suốt quá trình triển khai, nghiên cứu và hoàn thành
đề tài "Vai trò của Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Thái

Nguyên trong tuyên truyền về biến đổi khí hậu".
Xin chân thành cảm ơn các cơ sở Đoàn, các cá nhân đã hợp tác, giúp
đỡ, chia sẻ thông thin, cung cấp cho tôi nguồn tư liệu, tài liệu hữu ích phục vụ
cho đề tài nghiên cứu.
Tôi xin gửi lời tri ân sâu sắc đến gia đình và những người bạ đã động
viên, hỗ trợ tôi rất nhiều trong suốt quá trình học tập, làm việc và hoàn thành
luận văn.
Xin trân trọng cảm ơn!

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.............................................................................................i
LỜI CẢM ƠN..................................................................................................ii
MỤC LỤC.......................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................. vi
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chƣơng 1:CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VAI TRÒ CỦA ĐOÀN THANH NIÊN
CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH TỈNH THÁI NGUYÊN TRONG TUYÊN
TRUYỀN VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU CHO THANH NIÊN ....................... 7
1.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, SỰ CẦN THIẾT TRONG TUYÊN
TRUYỀN VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU CHO THANH NIÊN .............................. 7
1.1.1. Khái niệm tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên ............... 7
1.1.2. Đặc điểm tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên ................ 9
1.1.3. Tính tất yếu của công tác tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho
thanh niên ...................................................................................................... 21
1.2. KHÁI NIỆM VÀ CƠ SỞ QUY ĐỊNH VAI TRÒ CỦA ĐOÀN THANH
NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH TỈNH THÁI NGUYÊN TRONG
TUYÊN TRUYỀN VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU CHO THANH NIÊN ............. 24

1.2.1. Khái niệm vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh
Thái Nguyên trong tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên ............ 24
1.2.2. Các yếu tố quy định vai trò của Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí
Minh tỉnh Thái Nguyên trong tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh
niên.................................................................................................................. 27
1.3. YẾU TỐ BẢO ĐẢM VAI TRÒ CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG
SẢN HỒ CHÍ MINH TỈNH THÁI NGUYÊN TRONG TUYÊN TRUYỀN
VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU CHO THANH NIÊN ................................................. 28
1.3.1. Yếu tố tổ chức bảo đảm vai trò của tổ chức Đoàn trong tuyên truyền
về biến đổi khí hậu cho thanh niên ............................................................... 28
1.3.2. Yếu tố kinh tế bảo đảm vai trò của tổ chức Đoàn trong tuyên truyền
về biến đổi khí hậu cho thanh niên ............................................................... 30
1.3.3. Yếu tố xã hội bảo đảm vai trò của tổ chức Đoàn trong tuyên truyền về
biến đổi khí hậu cho thanh niên.................................................................... 32
iii


Chƣơng 2:THỰC TRẠNG THỰC HIỆN VAI TRÒ CỦA ....................... 33
ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH TỈNH THÁI
NGUYÊN TRONG TUYÊN TRUYỀN VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU CHO
THANH NIÊN ............................................................................................... 33
2.1. THỰC TRẠNG VỀ TỔ CHỨC ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ
CHÍ MINH TỈNH THÁI NGUYÊN ...................................................................... 33
2.1.1. Đội ngũ đoàn viên đang sinh hoạt tại các cấp bộ Đoàn trong tỉnh
Thái Nguyên ................................................................................................... 33
2.1.2. Chất lượng chi đoàn, Đoàn cơ sở........................................................ 36
2.1.3. Đội ngũ cán bộ Đoàn đáp ứng yêu cầu của công tác Đoàn và phong
trào thanh thiếu nhi trong giai đoạn hiện nay ............................................. 39
2.2. THỰC TRẠNG NHẬN THỨC VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU CỦA THANH
NIÊN VÀ VAI TRÒ CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ

MINH TỈNH THÁI NGUYÊN TRONG TUYÊN TRUYỀN VỀ BIẾN ĐỔI
KHÍ HẬU CHO THANH NIÊN TỪ 2011 – 2014 ............................................... 41
2.2.1. Đánh giá chung về thực trạng hiểu biết về biến đổi khí hậu trong
thanh niên hiện nay ....................................................................................... 45
2.2.2. Thực trạng vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh
Thái Nguyên trong tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên .......... 45
2.2.3. Công tác chỉ đạo và thực hiện tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh
niên của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Thái Nguyên............... 47
2.2.4. Tổ chức Đoàn tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên thông
qua các hoạt động tuyên truyền..................................................................... 49
2.3. NHỮNG HẠN CHẾ VÀ NGUYÊN NHÂN TRONG VIỆC THỰC
HIỆN VAI TRÒ CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH
TỈNH THÁI NGUYÊN TRONG TUYÊN TRUYỀN VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ
HẬU CHO THANH NIÊN ...................................................................................... 50
2.3.1. Những hạn chế trong việc thực hiện vai trò của Đoàn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Thái Nguyên trong tuyên truyền về biến đổi
khí hậu cho thanh niên .................................................................................. 50
2.3.2. Nguyên nhân của những hạn chế ....................................................... 51
Chƣơng 3: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM VAI TRÒ CỦA
53ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH TỈNH THÁI
iv


NGUYÊN TRONG TUYÊN TRUYỀN VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU CHO
THANH NIÊN ............................................................................................... 53
3.1. NHỮNG QUAN ĐIỂM CƠ BẢN VỀ BẢO ĐẢM VAI TRÒ CỦA
ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH TỈNH THÁI NGUYÊN
TRONG TUYÊN TRUYỀN VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU CHO THANH NIÊN 53
3.1.1. Tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên là một bộ phận của
tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho nhân dân ........................................... 53

3.1.2. Tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên là một nhiệm vụ đặc
biệt quan trọng của tổ chức Đoàn ................................................................. 54
3.1.3. Tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên cần được tiến hành
thường xuyên và liên tục................................................................................ 55
3.1.4. Trong tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên, phải coi
trọng sự phối hợp chặt chẽ giữa tổ chức Đoàn với các chủ thể liên quan . 55
3.2. GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM VAI TRÒ CỦA TỔ CHỨC ĐOÀN THANH
NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH TỈNH THÁI NGUYÊN TRONG
TUYÊN TRUYỀN VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU CHO THANH NIÊN ............. 56
3.2.1. Xây dựng tổ chức Đoàn vững mạnh về mọi mặt, xây dựng đội ngũ
cán bộ Đoàn đáp ứng yêu cầu của công tác Đoàn và phong trào thanh
niên ................................................................................................................. 56
3.2.2. Tăng cường tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng, kiến thức biến đổi khí hậu
cho đội ngũ cán bộ Đoàn, nhất là những người trực tiếp tham gia tuyên
truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên ................................................... 58
3.2.3. Kết hợp chặt chẽ tuyên truyền về biến đổi khí hậu với tuyên truyền,
giáo dục chính trị tư tưởng cho thanh niên .................................................. 59
3.2.4. Đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức
trách nhiệm của thanh niên đối với vấn đề biến đổi khí hậu ...................... 60
3.2.5. Tăng cƣờng phối hợp giữa tổ chức Đoàn với các ngành liên quan
trong tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên ............................ 61
3.2.6. Đổi mới, đa dạng hoá các hình thức tuyên truyền về biến đổi khí hậu
cho thanh niên ................................................................................................ 62
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 66
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 69
PHỤ LỤC
v


DANH MỤC CÁC BẢNG

Trang
Bảng 2.1: Tổng số đoàn viên mới được kết nạp một số năm gần đây

36

Bảng 2.2: Xếp loại đoàn viên một số năm gần đây

36

Bảng 2.3: Xếp loại đoàn cơ sở, chi đoàn cơ sở một số năm gần đây

39

Bảng 2.4: Xếp loại chi đoàn các năm gần đây

39

Bảng 2.5: Kiến thức cơ bản về biến đổi khí hậu của thanh niên

42

Bảng 2.6: Đánh giá mức độ hiểu biết về biến đổi khí hậu của thanh niên hiện nay

42

Bảng 2.7: Đánh giá mức độ chủ động trong tìm hiểu kiến thức về biến đổi khí hậu
của thanh niên hiện nay
Bảng 2.8: Đánh giá mức độ cần thiết của hoạt động tuyên truyền về biến đổi khí
hậu cho thanh niên

Bảng 2.9: Đánh giá ý thức tham gia bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí
hậu trong thanh niên hiện nay

vi

43

44

44


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Biến đổi khí hậu, mà trước hết là sự nóng lên toàn cầu và mực nước biển
dâng, là một trong những thách thức lớn nhất đối với nhân loại trong thế kỷ 21.
Thiên tai và các hiện tượng khí hậu cực đoan khác đang gia tăng ở hầu hết các
nơi trên thế giới, nhiệt độ và mực nước biển trung bình toàn cầu tiếp tục tăng
nhanh chưa từng có và đang là mối lo ngại của các quốc gia trên thế giới.
Hiện nay trên thế giới, tất cả các quốc gia, tổ chức phi chính phủ trong
nước và quốc tế đều đang rất tích cực hoạt động nhằm nâng cao nhận thức,
phổ biến kiến thức về biến đổi khí hậu cho các nhóm đối tượng khác nhau.
Điều 6 của Công ước Khung về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc kêu gọi
các quốc gia tăng cường công tác đào tạo, giáo dục và nâng cao nhận thức và
tạo cơ hội cho cộng đồng tham gia và tiếp cận các thông tin về biến đổi khí
hậu. Nghị định thư Kyoto cũng đề xuất các bên liên quan cùng nhau hợp tác
cấp quốc gia và quốc tế nhằm xây dựng và thực hiện các chương trình giáo
dục đào tạo bao gồm tăng cường năng lực quốc gia, đồng thời điều phối các
hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng về biến đổi khí hậu.
Theo kết quả điều tra của Liên Hợp Quốc, tại các quốc gia trong khu vực

Châu Á Thái Bình Dương thì các nhà quản lý và hoạch định chính sách đã
công nhận giáo dục về biến đổi khí hậu là ưu tiên hàng đầu và tuyên truyền
nâng cao nhận thức cộng đồng đứng vị trí thứ hai. [4]
Các chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu chỉ có thể thành công nếu
như khuyến khích được sự tham gia của các bên liên quan, cộng đồng và
doanh nghiệp. Kinh nghiệm của Chương trình phát triển Liên hiệp quốc cho
thấy các chiến lược hay kế hoạch tuyên truyền đóng vai trò quan trọng trong
việc xây dựng mối quan hệ giữa chính phủ với tổ chức dân sự xã hội, khối
doanh nghiệp, các tổ chức quốc tế và cộng đồng.
1


Như vậy, có thể thấy, thông qua các hoạt động nâng cao nhận thức và
tăng cường khả năng tiếp cận thông tin, cộng đồng không những sẽ tích cực
hơn trong việc tham gia vào các quá trình ra quyết định và đồng thời có
những đóng góp cho các nỗ lực thích ứng và giảm nhẹ với biến đổi khí hậu.
Việt Nam là một trong nhiều quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất của
biến đổi khí hậu. Bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu là trách
nhiệm không chỉ của Nhà nước, của chính quyền các cấp mà là trách nhiệm
của mọi người, trong đó rất cần vai trò tiên phong, xung kích của thanh niên.
Quan điểm của Đảng ta về phát triển trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã
hội giai đoạn 2011 – 2020 cũng nhấn mạnh “Phát triển kinh tế - xã hội phải
luôn coi trọng bảo vệ và cải thiện môi trường, chủ động ứng phó với biến đổi
khí hậu”. [7]
Thực hiện chủ trương công tác chung của Đoàn, nhằm góp phần thực
hiện các chương trình, mục tiêu Quốc gia, thời gian qua, Đoàn Thanh niên
cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Thái Nguyên đã tổ chức nhiều hoạt động, phát
động các phong trào bảo vệ môi trường, tham gia ứng phó biến đổi khí hậu
trong cán bộ, đoàn viên, thanh thiếu nhi.
Trong khóa XIII, nhiệm 2012 - 2017, các cấp bộ Đoàn trong tỉnh đã có

nhiều chủ trương, biện pháp tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng
cao nhận thức về biến đổi khí hậu cho thanh niên. Để triển khai công tác
tuyên truyền, giáo dục về biến đổi khí hậu cho thanh niên, Đoàn Thanh niên
cộng sản Hồ Chí Minh đã phát động hai phòng trào “Xung kích, tình nguyện
phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ tổ quốc” và “Đồng hành với thanh niên lập
thân, lập nghiệp”, trong đó có nội dung “Xung kích bảo vệ môi trường, ứng
phó với biến đổi khí hậu” để nhấn mạnh hơn nữa vai trò, tinh thần xung kích
của tuổi trẻ trong tham gia bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu,
góp phần phát triển bền vững đất nước; thể hiện trách nhiệm của thanh niên
trước những vấn đề mang tính toàn cầu.
2


Về nội dung tuyên truyền biến đổi khí hậu cho thanh niên, các cấp bộ
đoàn tiếp tục tuyên truyền, phổ biến các chủ trương của Đảng, chính sách,
pháp luật của Nhà nước liên quan đến phòng, chống biến đổi khí hậu; các
kiến thức, hiểu biết về biến đổi khí hậu; vận động thanh niên tích cực tham
gia các hoạt động bảo vệ môi trường, phòng, chống biến đổi khí hậu… Hiện
nay, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Thái Nguyên đang triển
khai Phong trào “Thanh niên tham gia bảo vệ dòng sông quê hương” và
Phong trào“Xung kích bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu”. Đây
chính là sự dịch chuyển về trọng tâm trong công tác tuyên truyền, giáo dục về
biến đổi khí hậu của Đoàn trong nhiệm kỳ 2012 – 2017. [10]
Về hình thức, công tác tuyên truyền biến đổi khí hậu được thực hiện
thông qua hoạt động tuyên truyền như mit tinh, ra quân, diễu hành cổ động,
diễn đàn, tọa đàm, thi tìm hiểu, phát tài liệu tuyên truyền, căng treo băng zôn,
pa nô, áp phích; thi vẽ tranh, clip, hình ảnh về biến đổi khí hậu; thông qua các
hội thi tuyên truyền bảo vệ môi trường, phòng, chống biến đổi khí hậu bằng
kịch tương tác, sân khấu hóa…; là những hình thức tuyên truyền, giáo dục
trực quan có hiệu quả, tác động mạnh tới nhận thức, tâm lý thanh thiếu niên.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc phát huy vai trò của
tổ chức Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh trong tuyên truyền biến đổi
khí hậu cho thanh niên cũng còn một số vấn đề cần tiếp tục được nghiên cứu,
hoàn thiện. Ở nhiều địa bàn, đơn vị, có tình trạng cấp uỷ, chính quyền cơ sở
mới chỉ quan tâm chỉ đạo tổ chức Đoàn tổ chức các phong trào hành động cách
mạng, chưa chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo đội ngũ cán bộ Đoàn thường xuyên lồng
ghép tuyên truyền biến đổi khí hậu cho thanh niên trong các hoạt động của
Đoàn; còn một bộ phận thanh thiếu niên thiếu hiểu biết về biến đổi khí hậu; thờ
ơ, thiếu trách nhiệm trong phòng chống, ứng phó với biến đổi khí hậu.
Trong các nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, có một nguyên nhân là
thanh niên chưa được tổ chức Đoàn và các cơ quan liên quan tuyên truyền
một cách đầy đủ, thường xuyên và kịp thời về biến đổi khí hậu, để có một
trình độ hiểu biết về biến đổi khí hậu nhất định. Chính vì vậy, việc không
3


ngừng nâng cao vai trò của tổ chức Đoàn trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên trong
tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên là vấn đề hết sức quan trọng
và cần thiết.
Qua học tập, nghiên cứu và nhận thức được tầm quan trọng, tính cấp
bách của việc phải không ngừng nâng cao hiểu biết về biến đổi khí hậu đối
với thanh niên, tôi chọn đề tài: Vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ
Chí Minh tỉnh Thái Nguyên trong tuyên truyền về biến đổi khí hậu làm
luận văn tốt nghiệp của mình.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
2.1. Mục đích
Góp phần làm sáng tỏ vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh tỉnh Thái Nguyên trong tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh
niên. Trên cơ sở đánh giá về thực trạng vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản
Hồ Chí Minh tỉnh Thái Nguyên trong công tác tuyên truyền về biến đổi khí

hậu cho thanh niên để xác định phương hướng, đề xuất giải pháp đảm bảo vai
trò của tổ chức Đoàn trong tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên
thời gian tới.
2.2. Nhiệm vụ
- Khái quát lý luận về vai trò của Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí
Minh trong tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên.
- Đánh giá thực trạng công tác tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho
thanh niên của các cấp bộ Đoàn trong tỉnh Thái Nguyên.
- Đề xuất phương hướng, giải pháp nhằm đảm bảo vai trò của Đoàn
Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Thái Nguyên trong tuyên truyền về
biến đổi khí hậu cho thanh niên.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
Công tác tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho công dân nói chung và
cho thanh niên nói riêng là trách nhiệm của toàn xã hội. Các tổ chức, cơ quan
đơn vị ngoài thực hiện nhiệm vụ giáo dục chung còn có trách nhiệm giáo dục
cho các thành viên trong tổ chức, đơn vị mình. Cũng chính vì lẽ đó nên có
4


nhiều cơ quan, đơn vị - chủ thể có nhiệm vụ tuyên truyền về biến đổi khí hậu
đối với các đối tượng khác nhau, phương pháp, cách thức tiến hành và kết quả
đạt được ở các mức độ khác nhau. Luận văn này chỉ tập trung chủ yếu vào
việc nghiên cứu kết quả, thực trạng và đề xuất một số giải pháp nhằm tăng
cường vai trò của tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Thái
Nguyên trong tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên.
4. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn
Luận văn được xây dựng trên cơ sở tư tưởng Hồ Chí Minh về môi
trường và bảo vệ môi trường. Phương pháp luận trong nghiên cứu là phương
pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của triết học Mác - Lênin.
Quá trình nghiên cứu, luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu

khoa học cụ thể như:
- Phương pháp xã hội học đi sâu nghiên cứu về quan điểm, tư tưởng, dư
luận xã hội của thanh niên, nhu cầu, nguyện vọng của thanh niên trong công
tác tuyên truyền về biến đổi khí hậu của tổ chức Đoàn thời gian qua và
nguyện vọng, mong muốn trong thời gian tới.
- Phương pháp lịch sử cụ thể xem xét các vấn đề liên quan đến việc
thực hiện vai trò của tổ chức Đoàn trong tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho
thanh niên trong từng thời điểm, hoàn cảnh lịch sử cụ thể.
- Phương pháp thống kê, phân tích, tổng hợp, so sánh sử dụng trong xử lý
các nội dung, số liệu được thu thập, phân tích trong quá trình thực hiện đề tài.
- Phương pháp khảo sát thực tế sử dụng trong các vấn đề cần có những
thông tin từ thực tế của đội ngũ cán bộ Đoàn và đoàn viên, thanh niên.
- Ngoài ra, trong quá trình thực hiện, người viết cũng tham khảo ý kiến
các chuyên gia, cán bộ, đồng nghiệp trưởng thành từ hoạt động thực tiễn, có
những kiến giải, đánh giá sát thực về phát huy vai trò của tổ chức Đoàn trong
tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên, nhất là về những giải pháp
cần tập trung thực hiện trong thời gian tới.
5. Những đóng góp về khoa học của luận văn
Luận văn là công trình nghiên cứu tương đối có hệ thống về vai trò của
5


tổ chức Đoàn trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên trong việc tuyên truyền về biến
đổi khí hậu cho thanh niên. Luận văn đề xuất các phương hướng và giải pháp
cơ bản về nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho
thanh niên.
Luận văn góp phần làm rõ tính đặc thù về vai trò của tổ chức Đoàn
trong việc tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên khác với các tổ
chức khác. Các giải pháp mà luận văn nêu ra có thể được sử dụng trong công
tác tuyên truyền về biến đổi khí hậu, nâng cao ý thức phòng, chống và ứng

phó với biến đổi khí hậu cho đoàn viên, thanh niên.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo trong công tác tuyên
truyền về biến đổi khí hậu, tập huấn, bồi dưỡng cán bộ Đoàn các cấp; tuyên
truyền về biến đổi khí hậu cho cán bộ Đoàn và đoàn viên, thanh niên; góp phần
thúc đẩy việc đưa các chủ trương, chính sách, chiến lược của Đảng và Nhà nước
về phòng, chống và ứng phó với biến đổi khí hậu đi vào cuộc sống.
Các kiến nghị, đề xuất của luận văn được thực hiện sẽ góp phần tích
cực vào việc không ngừng phát huy vai trò của tổ chức Đoàn; nâng cao chất
lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền về biến đổi khí hậu; nâng cao hiểu biết,
ý thức hành động trong phòng, chống biến đổi khí hậu cho đoàn viên, thanh
thiếu niên, phát huy vai trò xung kích, tình nguyện của tuổi trẻ, đi đầu trong
sự nghiệp xây dựng và phát triển bền vững của đất nước.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
gồm 3 chương, 8 tiết

6


Chƣơng 1:
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VAI TRÒ CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG
SẢN HỒ CHÍ MINH TỈNH THÁI NGUYÊN TRONG TUYÊN TRUYỀN
VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU CHO THANH NIÊN

1.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, SỰ CẦN THIẾT TRONG TUYÊN
TRUYỀN VỀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU CHO THANH NIÊN
1.1.1. Khái niệm tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên
Về bản chất, tuyên truyền là quá trình truyền bá giáo dục, giải thích
diễn ra liên tục giữa các chủ thể tuyên truyền và đối tượng tuyên truyền. Quá

trình truyền bá giáo dục, giải thích ấy có thể hình dung qua nguyên tắc “bình
thông nhau”. Khi có sự chênh lệch trong nhận thức, hiểu biết…giữa chủ thể
và đối tượng tuyên truyền gắn với mục đích truyền bá, giải thích thì hoạt động
tuyên truyền diễn ra. Quá trình tuyên truyền vì vậy chỉ kết thúc khi đã đạt
được sự cân bằng trong nhận thức giữa chủ thể và đối tượng tuyên truyền…
và đạt được mục tiêu tuyên truyền đã đề ra…
Về mục đích tuyên truyền hướng đến những hiểu biết chung, nhằm thay
đổi thái độ, nhận thức, hành vi của đối tượng tuyên truyền và tạo định hướng
giá trị cho công chúng; thúc đẩy mọi người hành động một cách tự giác, nhằm
thực hiện thắng lợi những mục tiêu, nhiệm vụ đề ra.
Tuyên truyền về biến đổi khí hậu là một hoạt động quan trong nhằm
nâng cao nhận thức và khả năng phòng, chống và ứng phó với biến đổi khí
hậu; nó tác động trực tiếp hoặc gián tiếp làm thay đổi hành vi của con người
trong cộng đồng từ đó thúc đẩy họ tự nguyện tham gia vào các hoạt động
phòng, chống biến đổi khí hậu và không những chỉ tự mình tham gia mà còn
lôi cuốn những người khác cùng tham gia, tạo ra các kết quả có tính đại
7


chúng. Để đảm bảo mục tiêu phát triển đất nước một cách bền vững thì vấn đề
tuyên truyền về biến đổi khí hậu ngày càng trở lên cần thiết.
Tuyên truyền về biến đổi khí hậu là một hoạt động mang đầy đủ tính
chất chung của tuyên truyền, nhưng cũng có nét đặc thù, phạm vi riêng để tác
động lên ý thức con người. Con người nói chung là khách thể (đối tượng) chịu
sự tác động của các điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan để hình thành ý
thức, tình cảm và hành vi cá nhân. Từ những phân tích nêu trên, có thể đưa ra
khái niệm tuyên truyền về biến đổi khí hậu như sau: Tuyên truyền về biến đổi
khí hậu là hoạt động có định hướng, có chủ định của chủ thể tuyên truyền về
biến đổi khí hậu, tác động lên đối tượng, nhằm hình thành ở họ tri thức, hiểu
biết về biến đổi khí hậu, tình cảm, ý thức trách nhiệm và năng lực hành động

để phòng, chống và ứng phó với biến đổi khí hậu. [12]
Như vậy, khái niệm tuyên truyền về biến đổi khí hậu có ba nội dung
chính sau:
Thứ nhất, truyền bá, giáo dục, giải thích nhằm chuyển biến và nâng cao
nhận thức của đối tượng tuyên truyền về biến đổi khí hậu.
Thứ hai, bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm, từ đó xây dựng thành niềm tin
cho đối tượng tuyên truyền.
Thứ ba, những kết quả của hai nội dung trên sẽ thúc đẩy mọi người (đối
tượng tuyên truyền) hành động một cách tự giác, nhằm thực hiện thắng lợi
mọi mục tiêu nhiệm vụ mà công tác tuyên truyền về biến đổi khí hậu đặt ra.
Trong khái niệm tuyên truyền về biến đổi khí hậu nói chung nêu trên,
cần cụ thể hóa trong tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho những nhóm đối
tượng tuyên truyền về biến đổi khí hậu khác nhau như: tuyên truyền về biến
đổi khí hậu cho cán bộ, công chức, viên chức; tuyên truyền về biến đổi khí
hậu cho đồng bào dân tộc thiểu số; tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho công
nhân, cho học sinh, sinh viên; tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho nông
dân…Mỗi một đối tượng tuyên truyền về biến đổi khí hậu có chủ thể tuyên
8


truyền về biến đổi khí hậu, có nội dung, hình thức, phương pháp tuyên truyền
về biến đổi khí hậu đặc trưng riêng, phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả của
công tác tuyên truyền về biến đổi khí hậu.
Thanh niên là một bộ phận của xã hội bao gồm những người từ 16 đến
30 tuổi. Đây là lực lượng xã hội đông đảo, trẻ, khỏe, năng động, dễ tiếp thu
kiến thức mới, quan tâm đến những vấn đề bức xúc của xã hội, hiện diện
trong mọi ngành nghề, lĩnh vực của đời sống xã hội… và họ sẽ là những
“người chủ” trong tương lai, nên rất cần được trang bị đầy đủ những hiểu
biết về các nguy cơ, thách thức có thể xảy ra trong tương lai. Trong đó, nội
dung tuyên truyền về biến đổi khí hậu được xem như một lĩnh vực cần đặc

biệt quan tâm tuyên truyền, giáo dục. Cũng như việc tuyên truyền cho các
nhóm đối tượng khác, tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên có thể
hiểu một cách khái quát là: Tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên
là hoạt động có định hướng, có tổ chức, có chủ định của các chủ thể nhằm
tác động đến thanh niên, hình thành ở thanh niên tri thức, hiểu biết về biến
đổi khí hậu, tình cảm, ý thức trách nhiệm và năng lực hành động để phòng,
chống và ứng phó với biến đổi khí hậu.
Tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên giữ vai trò đặc biệt
quan trọng, là khâu đầu tiên tạo ra tiền đề nâng cao hiểu biết, ý thức hành
động trong phòng, chống biến đổi khí hậu cho thanh niên. Tuyên truyền biến
đổi khí hậu cho thanh niên là sự chuyển tải thông tin về biến đổi khí hậu một
cách rộng rãi, không giới hạn về chủ thể tuyên truyền, đó là những thông tin
toàn diện, chung nhất về biến đổi khí hậu, không nhằm vào một đối tượng
thanh niên xác định, mà là tất cả thanh niên nói chung.
1.1.2. Đặc điểm tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên
1.1.2.1. Đặc điểm chủ thể tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên
Chủ thể tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên bao gồm hệ
thống cơ quan nhà nước, các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ
9


chức xã hội, nghề nghiệp có liên quan, nhưng chủ yếu, trực tiếp và thường
xuyên nhất là đội ngũ cán bộ Đoàn các cấp - những người thường xuyên gần
gũi với thanh niên trong cuộc sống, học tập, lao động và công tác, có điều
kiện thuận lợi để thực hiện tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên.
Các nghiên cứu lý luận và thực tiễn đã xác định có hai loại chủ thể
tuyên truyền về biến đổi khí hậu là chủ thể chuyên nghiệp và chủ thể không
chuyên nghiệp. Chủ thể chuyên nghiệp tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho
thanh niên là những người mà chức năng, nhiệm vụ chủ yếu, trực tiếp của họ
là thực hiện các mục đích, nội dung tuyên truyền về biến đổi khí hậu như

giảng viên về môi trường, biến đổi khí hậu, các báo cáo viên, tuyên truyền
viên biến đổi khí hậu, cán bộ ngành môi trường có nhiệm vụ tuyên truyền,
giáo dục về biến đổi khí hậu cho nhân dân và thanh niên. Chủ thể không
chuyên nghiệp tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên là những
người, tổ chức mà chức năng chính không phải là tuyên truyền về biến đổi khí
hậu, nhưng một trong các nhiệm vụ của họ là thông qua hoạt động chuyên
môn, nghiệp vụ để thực hiện tuyên truyền về biến đổi khí hậu, như cán bộ
Đoàn các cấp, đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân, cán bộ, công
chức…
Quá trình tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên thực chất là
quan hệ xã hội giữa các chủ thể có trách nhiệm tuyên truyền về biến đổi khí
hậu cho thanh niên, giữa đội ngũ cán bộ Đoàn các cấp với thanh niên. Mối
quan hệ này có sự tác động qua lại, song chiều tác động chủ yếu vẫn là sự chi
phối của những người tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên với tư
cách là chủ thể, nhằm nâng cao nhận thức, tình cảm, ý thức, hành vi phòng,
chống và ứng phó với biến đổi khí hậu cho thanh niên.
Chủ thể tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên rất đa dạng.
Thanh niên có thể được tiếp cận kiến thức biến đổi khí hậu từ các cơ quan
tuyên truyền; từ mạng internet; được nghiên cứu, tìm hiểu kiến thức về biến
10


đổi khí hậu trong nhà trường; được tuyên truyền qua đội ngũ cán bộ, báo cáo
viên, tuyên truyền viên…trong đó có hoạt động của tập thể, cá nhân của Đoàn
Thanh niên các cấp.
Đối với tổ chức Đoàn tỉnh Thái Nguyên, đội ngũ cán bộ Đoàn các cấp
từ tỉnh đến cấp huyện, từ cấp huyện đến cơ sở - những người theo chức năng,
nhiệm vụ của mình có trách nhiệm tuyên truyền, phổ biến, chuyển tải nội
dung của các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tài
liệu nghiên cứu, phổ biến về biến đổi khí hậu, nhất là cập nhật những chính

sách, chiến lược, kế hoạch hành động của Quốc gia, của tỉnh và địa phương
liên quan đến phòng, chống và ứng phó với biến đổi khí hậu.
Như vậy, chủ thể tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên là
chủ thể không chuyên nghiệp, chủ yếu làm công tác tổ chức các phong trào
hoạt động toàn diện trong thanh niên, nhưng đồng thời có một nhiệm vụ quan
trọng là tuyên truyền, giáo dục mọi mặt và tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho
thanh niên thông qua các hoạt động thường xuyên, các cuộc họp, hội nghị, sinh
hoạt chi đoàn, Đoàn cơ sở định kỳ hằng tháng; thông qua các hoạt động phong
trào như diễn đàn, tọa đàm, hội thi hoặc các chương trình hành động cụ thể của
thanh niên do Đoàn tổ chức… góp phần thực hiện các mục tiêu của tuyên truyền
về biến đổi khí hậu cho cộng đồng, trong đó có thanh niên.
Theo quy định hiện nay, cán bộ Đoàn là những người giữ chức danh bí
thư chi đoàn, phó bí thư, bí thư đoàn cấp cơ sở trở lên; những người làm việc
trong cơ quan chuyên trách của Đoàn và trực tiếp làm công tác đoàn, hội, đội,
phong trào thanh thiếu nhi từ cấp huyện và tương đương trở lên; trợ lý thanh
niên, cán bộ ban thanh niên Quân đội nhân dân. Đội ngũ cán bộ Đoàn hiện
nay nhìn chung đã được đào tạo cơ bản hơn, được bồi dưỡng thường xuyên
hơn các kiến thức về biến đổi khí hậu; có nhiệt tình, trách nhiệm, tâm huyết
đối với công tác Đoàn và phong trào thanh niên, tích cực tuyên truyền về biến
đổi khí hậu cho thanh niên; có tinh thần, thái độ, lối sống và gương mẫu thực
11


hiện các hoạt động bảo vệ môi trường, phòng, chống và ứng phó với biến đổi
khí hậu, điều đó cũng có tác dụng tuyên truyền về biến đổi khí hậu sâu sắc đối
với thanh niên.
1.1.2.2. Đặc điểm đối tượng tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên
Đối tượng trong tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên là
những cá nhân thanh niên, nhóm thanh niên. Đối tượng trong tuyên truyền về
biến đổi khí hậu cho thanh niên cũng giống như đối tượng trong tuyên truyền

về biến đổi khí hậu nói chung, đồng thời, thanh niên có những đặc điểm riêng
về tâm lý, lứa tuổi, suy nghĩ và hành động, là những người trẻ về tuổi đời, có
tư duy năng động, nhạy bén với cái mới, quan tâm đến những vấn đề nóng
bỏng, bức xúc của cộng đồng, xã hội; tích cực tham gia các hoạt động tập
thể… Tuy vậy, thanh niên là những người đang trong độ tuổi trưởng thành, đa
số dành nhiều sự quan tâm cho nhu cầu học tập, việc làm, lập thân, lập
nghiệp, vui chơi, giải trí…những vấn đề thiết thân cuộc sống đã, đang tác
động trực tiếp, hiện hữu đến cuộc sống thường ngày; nhất là đối với thanh
niên là học sinh, sinh viên trong nhà trường, thanh niên khu vực nông thôn,
miền núi và đô thị, do đó cần quan tâm, thường xuyên thực hiện các hoạt
động tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho họ.
Thanh niên là lực lượng to lớn trong xã hội, có hiểu biết về khoa học,
kỹ thuật, nhanh nhạy trong tiếp cận tri thức mới, hiện diện trên mọi lĩnh vực
của đời sống xã hội, là những người chủ tương lai của đất nước và cũng là
những người thực hiện việc giáo dục, tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho
các thế hệ tiếp sau…Vì vậy, để đất nước phát triển nhanh về kinh tế - xã hội,
đồng thời bảo vệ được môi trường, gắn với phòng, chống và ứng phó với biến
đổi khí hậu thì thanh niên là những người cần được ưu tiên, quan tâm thích
đáng trong tuyên truyền về biến đổi khí hậu.
Trong thanh niên hiện nay, do hoàn cảnh, điều kiện cuộc sống, trình độ
nhận thức khác nhau nên từng khối đối tượng thanh niên lại có những đặc thù
12


khác nhau, dẫn đến nội dung, hình thức, phương pháp, cách tiếp cận để truyền
tải kiến thức về biến đổi khí hậu cho từng khối đối tượng thanh niên cũng có
những điểm riêng, như: thanh niên sống trên địa bàn nông thôn, sau khi học
xong trung học cơ sở hoặc trung học phổ thông thì không đi học tiếp mà ở
nhà sản xuất nông, lâm nghiệp hoặc đi lao động làm thuê trong các nhà máy,
doanh nghiệp, đời sống có nhiều khó khăn. Họ thường có nhận thức hạn chế

hơn so với các đối tượng thanh niên khác, việc thực hiện nội dung tuyên
truyền về biến đổi khí hậu cho họ thường phải lồng ghép với các hoạt động
khác của Đoàn mới không gây nhàm chán, thu hút được sự quan tâm và đạt
hiệu quả tốt; thanh niên khối trường học đang tham gia học tập tại các trường
đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp, dạy nghề và trung học phổ thông,
đối tượng này có nhận thức tốt hơn, có nhiều thuận lợi trong tập hợp và xây
dựng các chương trình tuyên truyền với số lượng người tham gia lớn, nội
dung, hình thức tuyên truyền cũng phong phú, đa dạng và có chiều sâu hơn;
thanh niên khối cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang có kiến
thức và hiểu biết, đang công tác tại các cơ quan, đơn vị, có điều kiện cập nhật
kiến thức biến đổi khí hậu thường xuyên hơn, việc tuyên truyền về biến đổi
khí hậu cũng thuận lợi; thanh niên công nhân trong các doanh nghiệp và thanh
niên làm nghề tự do là những thanh niên thường có sự thay đổi về nơi làm
việc, địa chỉ cư trú, việc làm, rất khó khăn trong vận động, tập hợp và thu hút
tham gia các hoạt động do Đoàn tổ chức, điều này cũng gây khó khăn cho
việc lồng ghép tuyên truyền về biến đổi khí hậu.
Như vậy, việc tuyên truyền về biến đổi khí hậu đối với từng đối tượng
thanh niên cũng cần có những nội dung, hình thức đảm bảo linh hoạt, đa
dạng, theo các yêu cầu, mục tiêu tuyên truyền về biến đổi khí hậu đề ra, đồng
thời phải phù hợp với suy nghĩ, tâm lý, trình độ nhận thức, thời gian và công việc
của từng nhóm, từng đối khối đối tượng thanh niên cụ thể, giúp thanh niên tiếp
thu thông tin, kiến thức biến đổi khí hậu được tốt hơn, có như vậy các hoạt động
13


tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên mới đạt hiệu quả.
1.1.2.3. Mục đích tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên
Mục đích tuyên truyền về biến đổi khí hậu là mục tiêu đặt ra đòi hỏi
tạo nên cấu trúc bên trong của tuyên truyền về biến đổi khí hậu. Mục đích
của tuyên truyền về biến đổi khí hậu phải đáp ứng được yêu cầu, đòi hỏi của

xã hội đối với tuyên truyền về biến đổi khí hậu ở từng giai đoạn, trong các
điều kiện lịch sử cụ thể.
Mục đích của tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên không
ngoài những mục đích của tuyên truyền về biến đổi khí hậu nói chung, song
mục đích tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên có đặc điểm riêng
đó là đối tượng giáo dục là thế hệ công dân trẻ tuổi. Tuyên truyền về biến đổi
khí hậu cho thanh niên có ý nghĩa đặc biệt trong việc góp phần xây dựng thế
hệ chủ nhân hôm nay và tương lai của đất nước có hiểu biết và ý thức hành
động phòng, chống và ứng phó với biến đổi khí hậu, góp phần xây dựng đất
nước phát triển bền vững. Xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ của Đoàn, mục
đích tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên được cụ thể là:
Thứ nhất, cung cấp hệ thống tri thức, hình thành, mở rộng và từng bước
làm sâu sắc những hiểu biết cho thanh niên về thách thức, hiểm họa do biến
đổi khí hậu gây ra; trách nhiệm, cách phòng, chống và ứng phó của mỗi
người, mỗi địa phương, quốc gia và toàn cầu đối với vấn đề biến đổi khí hậu;
những chiến lược, chính sách, kế hoạch của quốc gia, địa phương trong
phòng, chống và ứng phó với biến đổi khí hậu; trong đó mỗi thanh niên với tư
cách là công dân – người chủ tương lai cần phải làm gì để tham gia vào quá
trình hoạch định chính sách, chiến lược của Nhà nước đối với vấn đề biến đổi
khí hậu; phải hành động thế nào để các chủ trương, chính sách đó đi vào cuộc
sống thành công (mục đích nhận thức).
Đây là mục đích hàng đầu, vì chính sự am hiểu về tác hại khôn lường
do biến đổi khí hậu gây ra; sự nhận thức đúng đắn về vai trò của mỗi người và
14


cộng đồng trong phòng, chống và ứng phó với biến đổi khí hậu là điều kiện
cần thiết để thanh niên hình thành nhận thức đúng, từ đó có hành động ngày
càng tích cực và trách nhiệm hơn đối với việc phòng, chống biến đổi khí hậu.
Thực tế đã chứng minh, nếu thanh niên không quan tâm, thiếu kiến thức, thiếu

hiểu biết về bảo vệ môi trường, phòng chống và ứng phó với biến đổi khí hậu
thì sẽ thiếu phương hướng, trách nhiệm trong hành vi và những mục đích của
tuyên truyền về biến đổi khí hậu không đạt được.
Thứ hai, tuyên truyền về biến đổi khí hậu giúp thanh niên từng bước
hình thành tình cảm, trách nhiệm, ý thức xã hội trong việc bảo vệ môi trường,
phòng, chống và ứng phó với biến đổi khí hậu (mục đích cảm xúc), từ đó thúc
đẩy thanh niên có các hành vi chung tay, góp sức bảo vệ môi trường, phòng,
chống biến đổi khí hậu. Điều đó rất quan trọng, vì nếu có hiểu biết, kiến thức
về biến đổi khí hậu mà không có ý thức, trách nhiệm trong mỗi hành động cụ
thể thì việc tuyên truyền cũng không đạt yêu cầu.
Như vậy, cùng với các hoạt động phong trào của Đoàn, giáo dục chính
trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống toàn diện cho thanh niên, thì việc tuyên truyền
về biến đổi khí hậu sẽ góp phần hình thành lớp thanh niên không những có
hiểu biết mà còn là những người có trách nhiệm trước những hiểm họa, thách
thức mà cộng đồng, quốc gia và toàn cầu phải đối mặt; có ý thức trách nhiệm
và lựa chọn hành động, phương pháp đúng đắn trong việc tham gia từ khâu
hoạch định chính sách, đến góp sức triển khai thực hiện các chiến lược, kế
hoạch của địa phương, quốc gia về bảo vệ môi trường, giảm nhẹ thiên tai,
phòng, chống và ứng phó với biến đổi khí hậu. Từ những nhận thức đúng đắn
đó, thanh niên sẽ điều chỉnh hành vi của mình, đồng thời trở thành những
tuyên truyền viên tích cực đối với gia đình, bạn bè, người thân và cộng đồng;
đặc biệt đối với thiếu niên, nhi đồng và các thế hệ trẻ kế tiếp, làm cho kết quả
công tác tuyên truyền về biến đổi khí hậu của Đoàn mang tính rộng rãi, đại
chúng, không chỉ tác động trực tiếp đến đối tượng thanh niên mà còn tạo
15


thành mạng lưới tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho cộng đồng.
Thứ ba, tuyên truyền về biến đổi khí hậu nhằm hình thành động cơ,
hành vi và thói quen bảo vệ môi trường, phòng, chống và ứng phó với biến

đổi khí hậu cho thanh niên (mục đích hành vi).
Động cơ và hành vi đúng đắn đó là kết quả cuối cùng của quá trình
nhận thức về thách thức và tác hại khôn lường do biến đổi khí hậu gây ra đối
với cuộc sống của con người, tự nhiên và toàn cầu. Đó là đích đến, là mong
muốn đạt được của tổ chức Đoàn trong tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho
thanh niên. Do đó, công tác tuyên truyền về biến đổi khí hậu của tổ chức
Đoàn thúc đẩy thanh niên hình thành ý thức tự giác và nhu cầu có những hành
động cụ thể của bản thân để góp phần làm cho môi trường trong sạch hơn,
giảm thiểu tác hại của biến đổi khí hậu, nâng cao năng lực ứng phó và thích
ứng với biến đổi khí hậu.
Thứ tư, tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên nhằm giúp
nâng cao kỹ năng và năng lực của thanh niên trong tham gia vào chuỗi các
hoạt động trong công tác phòng, chống và ứng phó với biến đổi khí hậu.
Như đã nêu ở trên, việc Đoàn thực hiện tuyên truyền về biến đổi khí
hậu cho thanh niên là giúp thanh niên có kiến thức, hiểu biết cơ bản về biến
đổi khí hậu; giúp họ hình thành tình cảm, trách nhiệm, ý thức xã hội từ đó
hình thành động cơ, hành vi và thói quen cho thanh niên trong tham gia bảo
vệ môi trường, phòng, chống và ứng phó với biến đổi khí hậu cho thanh niên.
Nhưng để mỗi thanh niên phát huy tốt nhất hiểu biết và khả năng của mình
trong công tác phòng, chống và ứng phó với biến đổi khí hậu thì cần xây dựng
cho họ những kỹ năng, năng lực tối thiểu để họ có thể xác định và giải quyết
có hiệu quả các vấn đề về môi trường, phòng, chống và ứng phó với biến đổi
khí hậu; đồng thời tạo cơ hội, môi trường cho thanh niên tham gia một cách
tích cực ở mọi cấp độ trong việc giải quyết những vấn đề này, từ đơn giản là
kỹ năng trong việc tự tìm hiểu, tự bổ sung, nâng cao hiểu biết cá nhân về biến
16


đổi khí hậu, kỹ năng và năng lực tham gia vào mạng lưới tuyên truyền về biến
đổi khí hậu cho cộng đồng, mức độ cao hơn là kỹ năng, năng lực tham gia vào

quá trình hoạch định, xây dựng chính sách về biến đổi khí hậu.
Việc xác định mục đích, ý nghĩa của tuyên truyền về biến đổi khí hậu
có ý nghĩa hết sức quan trọng trong lý luận và thực tiễn của quá trình tuyên
truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên. Sự phân chia mục đích, ý nghĩa đó
cũng chỉ mang tính tương đối, giữa chúng có mối quan hệ qua lại trong mối
liên hệ thống nhất, từ nâng cao nhận thức, hiểu biết về biến đổi khí hậu đến
tính tự giác điều chỉnh thói quen, hành vi mỗi cá nhân. Do đó, khi tiến hành
tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên phải hướng vào cả bốn mục
đích của tuyên truyền về biến đổi khí hậu.
Có thể nói, việc tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên của tổ
chức Đoàn có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng, nhằm hình thành một thế hệ
trẻ có hiểu biết, kiến thức về biến đổi khí hậu; có ý thức, trách nhiệm hành
động để bảo vệ môi trường, có năng lực ứng phó, thích ứng và giảm nhẹ tác
động của biến đổi khí hậu; đặc biệt là tích cực hành động ngăn chặn các hành
vi gây ra biến đổi khí hậu.
1.1.2.4. Đặc điểm nội dung tuyên truyền về biến đổi khí hậu cho thanh niên
Nội dung của tuyên truyền về biến đổi khí hậu là sự hình thành ở đối
tượng tuyên truyền hệ thống tri thức, hiểu biết về biến đổi khí hậu; ý thức trách
nhiệm và thói quen hành động tương xứng với những thách thức, tác hại do biến
đổi khí hậu gây ra, được xác định trên cơ sở mục đích, nhiệm vụ và xuất phát từ
nhu cầu, đặc điểm của đối tượng tuyên truyền về biến đổi khí hậu.
Nội dung của tuyên truyền về biến đổi khí hậu là yếu tố quan trọng của
quy trình tuyên truyền về biến đổi khí hậu, xác định đúng nội dung sẽ bảo
đảm tuyên truyền về biến đổi khí hậu có hiệu quả, đạt được mục tiêu tuyên
truyền đã đề ra.
Đối với tổ chức Đoàn, phạm vi nội dung của tuyên truyền về biến đổi
17