ĐiỀU TRỊ VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG
VÀ VIÊM PHỔI BỆNH ViỆN
PGS.TS. Trần Văn Ngọc
Đề kháng kháng sinh trong
viêm phổi cộng đồng
- S.pneumoniae kháng PNC, macrolide và quinolone
- H.influenzae và M.catarrhalis sinh betalactamase
- CAP-MRSA
- Vi khuẩn không điển hình
NỘI DUNG
Đề kháng kháng sinh :
Viêm phổi cộng đồng
Viêm phổi bệnh viện
Điều tri viêm phổi
Viêm phổi cộng đồng
Viêm phổi bệnh viện
VPCĐ
Nguyên nhân chết hàng thứ 6 tại Mỹ
2-3 triệu ca / năm
500,000 nhập viện / năm
45,000 chết / năm
Tỉ lệ tử vong
Ngọai trú
< 1%
Nội trú
10%-14%
ICU
30%-40%
Bartlett JG et al. Clin Infect Dis. 2000;31:347-382.
DỊCH TỄ HỌC :
Tử vong do VPCĐ không giảm từ khi
Penicilline được sử dụng đến nay.
Tỉ lệ tử vong đối với bệnh nhân ngọai trú < 1%
Bệnh nhân nội trú khoảng 10%-14%
Bệnh nhân nhập ICU từ 30%-40%.
Việt Nam: VPCĐ nguyên nhân thường gặp
nhất trong các bệnh nhiễm trùng.
Sử dụng KS không hợp lý VK kháng thuốc
ngày càng tăng .
Tử vong do VPTM
CHEST 2005; 128:3854–3862
NGUYÊN NHÂN VPCĐ Ở CHÂU Á
S. pneumoniae
29.2
K. pneumoniae
15.4
H. influenzae
15.1
P. aeruginosa
6.7
S. aureus
VK KĐH 25%
4.9
M. catarrhalis
NT phối hợp 15-20%
3.1
M. tuberculosis
3
Unknown
36.5
0
10
20
Song JH et al. Int J Antimicrob Agents 2008;31:107-14.
30
40
Tình hình S.pneumoniae kháng PNC
Thấp (<10%)
Trung bình (10-30%)
Cao (>30%)
Ý
Irland
Pháp
Đức
Bồ Đào Nha
Tây Ban Nha
Anh
Hungary
Cộng hòa Slovac
Thụy Sỹ
Canada
Bungari
Benelux
Ác-hen-ti-na
Rumani
Scandinavia
Brazin
Thổ Nhĩ Kỳ
Bắc Phi
Isreal
Mỹ
Pê- ru
Arập Saudi
Mê-hi-cô
New Zealand
Kenia
Bắc Phi
Nigeria
Thái Lan
Philippines
Nhật bản
Singapore
Hàn Quốc
Australia
Đài Loan
Hồng Kông
Việt Nam
Clinical Microbiology and Infection, Volume 7, Sup 4, 2001
Nguyên nhân đề kháng
kháng sinh
Sử dụng KS không cần thiết chọn lọc VK
kháng thuốc lây sang BN khác
Lạm dụng KS
Một số BN đã mang VK kháng thuốc khi nhập
viện lây sang BN khác.
Sử dụng kháng sinh không thích hợp
: liều , khoảng thời gian , muộn ,xâm nhập
vào mô …
Mức độ kháng Penicillin V
từ các chủng pneumococci châu Á
Quốc gia
MIC50
MIC90
(mg/L)
% Resistant*
(mg/L)
Vietnam
2
4
71.4
Korea
2
4
54.8
Hong Kong
2
4
43.0–69.9
Taiwan
2
4
38.6
Singapore
0.03
2
17.1–24.8
0.12
4
28.5
Japan
* penicillin MIC 2 mg/L
Song JH et al. Antimicrob Agents Chemother. In press.
Jacobs MR et al. J Antimicrob Chemother 2003; 52: 229.
KẾT HỢP ĐỀ KHÁNG PNC
VÀ KHÁNG CÁC KHÁNG SINH KHÁC
Cefotaxime
Erythromycin
TMP/SMX
Tetracycline
Levofloxacin
Pen S
0
3.2%
6.6%
1.3%
0.1%
Pen I
2.8%
35.1%
49.4%
19.1%
0.3%
R > 3 thuốc : 14%
(Whitney, et al. NEJM 343:1917, 2000)
Pen R
42.4%
61.3%
92.3%
25.5%
0.7%
Tiêu chuẩn CLSI 2009
Đối với penicillin
Nếu dùng PNC uống,
MIC≥2 là kháng
MIC≤0.06 là nhạy
Nếu dùng PNC chích ≥12M/ngày, không phải VMNM
MIC≥8 là kháng
MIC≤2 là nhạy
Nếu dùng PNC chích ≥18M/ngày, VMNM
MIC≥12 là kháng
MIC≤ 6 là nhạy
S.PNEUMONIAE KHÁNG THUỐC
(SOAR Viet Nam 2011)
S. pneumoniae kháng levofloxacin
11 Asian Countries, 2010
10
9.1
9
% levofloxacin non-susceptibility
8
7
6
5.2
5
4
3.3
3
2.6
2.4
2
0.9
1
0.5
0
0
0
0
0
India
Japan
Malaysia
Sri Lanka
Vietnam
0
Taiwan
South
Korea
Thailand
Hong Kong Philippines
China
Kim SH, Song JH, , Hsueh PR, et al. Antimicrob Agents Chemother 2012;52;1418-26.
Total
S. Pneumoniae kháng macrolide
(2000-2007)
Nước
Năm báo cáo
Macrolide
resistance (%)
MIC90
(g/mL)
Vietnam
2004
92.1
> 128
Taiwan
2004
86
> 128
Korea
2004
80.6
> 128
Japan
2007
78.9
NA
Hong Kong
2004
76.8
> 128
China
2004
73.9
> 128
South Africa
2003
61
> 32
France
2005
46.1
> 32
Spain
2005
43.6
> 32
USA
2007
40.4
> 32
Song et al. Antimicrob Agents Chemother 2004;48:2101; Reinert RR et al. Antimicrob Agents Chemother. 2005;49;2903;
Sahm DF et al. Otolaryn Head Neck Surg. 2007;136;385; Liebowitz LD et al. J Clin Pathol 52003;6;344;
Harimaya A et al. J Infect Chemother. 13;219, 2007
H. influenzae tiết men beta-lactamase
kháng ampicillin ở các quốc gia Tây TBDương
Quốc gia
Korea
% kháng ampicillin
65% (Protekt 2000)
Hong Kong
18 – 25% (Seto 2003)
Australia
20% (Turnidge 2003)
Singapore
Malaysia
Japan
Vietnam
20% (Alexander Project 1999)
25% (Rohani 2000)
8.5% (Protekt 2000); BLNAR
common
49% (P.H.Van, 2006)
*Y Học TP. Hồ Chí Minh. 11(suppl.3): 47-55:2007
H. Influenzae kháng thuốc
(SOAR Viet Nam 2011)
Các tác nhân gây nhiễm khuẩn hô hấp khác
Moraxella catarrhalis
Gần như các chủng đều sinh betalactamase
Klebsiella pneumoniae
Đề kháng nội sinh do sinh betalactamase
Rất nhiều chủng trong cộng đồng còn nhạy
Amox/clav
Các chủng ESBL đã kháng Amox/clav
TÌNH HÌNH ĐỀ KHÁNG KHÁNG
SINH CỦA CÁC VK GÂY VPBV
VIÊM PHỔI BỆNH ViỆN
VPBVHospital-acquired pneumonia
(HAP)
VP ≥ 48 h
Sau nhập viện
VPTMVentilator-associated pneumonia
(VAP)
VP> 48 –72 h
Sau đặt NKQ
VPCSSK
Healthcare-associated pneumonia
(HCAP)
(1) Nhập viện trong 1 cơ sở chăm sóc trong > 2 ngày trong vòng 90 ngày trước
(2) Cư trú trong nhà điều dưỡng hay cơ sở chăm sóc lâu dài
(3) Mới được điều trị KS , hóa trị hay chăm sóc vết thương trong vòng 30 ngày qua
(4) Mới lọc máu hay nhập viện
ATS/IDSA HAP Guidelines. AJRCCM;2005:171:388-416
CÁC VI KHUẨN ĐỀ KHÁNG KS
CHỦ YẾU TRONG BỆNH ViỆN
VK Gram dương:
MRSA
VRE
VK Gram âm:
PA và Acinetobacter
ESKAPE
Kháng Quinolone
Enterobacter
Kháng Cephalosporin và penicillin
Staph aureus
Kháng Carbapenem
Klebsiella (KPC/CRE)
Enterobacteriaceae
Acinetobacter
Pseudomonas aeruginosa
Chromosomal beta-lactamases
ESBLs
ESBLs
Others
Kháng Quinolone
Kháng Carbapenem
VIÊM PHỔI BỆNH VIỆN &
VIỆM PHỔI THỞ MÁY
TẠI VN
2009-2010 / 5 BV TP HCM BV BẠCH MAI 2012
BV TW CẦN THƠ 2011
ĐỀ KHÁNG KHÁNG SINH
VPBV-VPTM TẠI BV BM
Viêm phổi thở máy
33.30%
30.00%
22.20%
22.20%
22.20%
60%
50%
40%
20.00%
11.10%
30%
20%
0.00%
10%
0%
e
G
m
ta
n
y
n
ci
A
m
ik
ac
in
e
N
lm
ti
ic
in
ro
ip
C
x
o
fl
a
n
ci
e
C
a
ft
d
zi
im
e
e
C
fe
im
p
e
P
ip
a
/t
er
zo
e
la
p
em
em
o
/c
n
n
ef
ar
e
e
c
C
p
p
i
i
l/
T
ro
u
Im
e
S
M
P.aeruginosa
40.00%
s
li
o
C
n
ti
100%
90%
89%85%
Column 3
Column 4
2010
94%94%94%89%
Linear (2010)
94%
81%83%
100%
80%
80%
57%
70%
60%
49%
49%
60%
50%
40%
40%
10.00%
30%
0.00%
10%
20%
2%
20%
0%
0%
A.baumannii
ti n
33.30%
50.00%
92%
Co
l is
33.30%
33.30%
44.40%
Column 2
ika
cin
Ne
ti l
m
ici
Ci
n
pr
of
lox
ac
Do
in
xy
cy
cli
ne
Ce
fta
zid
im
e
Ce
ftr
iax
on
e
Ce
fe
pi
m
e
Pi
pe
r/ t
az
o
Su
l/ C
ef
op
e
Ti
ca
r/ c
la
Im
ip
en
em
Me
ro
pe
ne
m
33.30%
Column 2
yc
in
70%
Column 4
Am
80%
Column 3
Ge
nt
am
44.40%
100%
90%
2010
BV DKTW CẦN THƠ