Nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở tỉnh phú thọ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------

PHẠM VIỆT HÒA

NÂNG CAO NĂNG LỰC QUẢN LÝ
CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CHÍNH QUYỀN
CƠ SỞ TỈNH PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH

Hà Nội - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------

PHẠM VIỆT HÒA

NÂNG CAO NĂNG LỰC QUẢN LÝ
CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CHÍNH QUYỀN
CƠ SỞ TỈNH PHÚ THỌ
Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế
Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LƯU QUỐC ĐẠT
XÁC NHẬN CỦA
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CHẤM LUẬN VĂN

TS. Lưu Quốc Đạt

PGS.TS. Phạm Văn Dũng

Hà Nội - 2015


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện dưới sự
hướng dẫn của thầy giáo hướng dẫn khoa học. Các số liệu và trích dẫn được sử
dụng trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và đáng tin cậy.


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành chương trình cao học và viết luận văn này, tôi đã nhận được sự
hướng dẫn, giúp đỡ và góp ý nhiệt tình của quý thầy cô Trường Đại học Kinh tế Đại học Quốc gia Hà Nội.
Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn đến quý thầy cô trường Đại học Kinh tế,
đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ cho tôi trong quá trình học tập.
Tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến TS. Lưu Quốc Đạt đã dành rất nhiều thời
gian và tâm huyết hướng dẫn nghiên cứu và giúp tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng nỗ lực, tìm tòi, nghiên cứu để hoàn thiện luận
văn, tuy nhiên không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận được những đóng
góp tận tình của quý thầy cô và các bạn.

MỤC LỤC
DANH MỤC BẢNG BIỂU........................................................................................i
DANH MỤC BIỂU ĐỒ...........................................................................................iii
MỞ ĐẦU................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài................................................................................1
Câu hỏi nghiên cứu: Để nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền
cơ sở, Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Thọ cần có những giải pháp gì?............................2
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:..............................................................2
2.1. Mục đích:...................................................................................................2
2.2. Nhiệm vụ:...................................................................................................3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:...............................................................3
3.1. Đối tượng nghiên cứu:...............................................................................3
3.2. Phạm vi nghiên cứu:..................................................................................3
4. Những đóng góp mới của luận văn:.............................................................4
5. Kết cấu của luận văn:...................................................................................4
Chương 1................................................................................................................... 5
TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO NĂNG LỰC
QUẢN LÝ CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CHÍNH QUYỀN CƠ SỞ.........5
1.1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu về nâng cao năng lực quản lý của đội
ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở...........................................................5
1.2. Khái quát chung về năng lực của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền
cơ sở..................................................................................................................10
1.2.1. Chính quyền cơ sở................................................................................10
1.2.2. Cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở.......................................................11
1.2.3. Năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở........15
1.3. Cơ sở lý luận về nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính
quyền cơ sở......................................................................................................20
1.3.1. Khái niệm nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt

chính quyền cơ sở...........................................................................................20
1.3.2. Sự cần thiết phải nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ chủ
chốt chính quyền cơ sở...................................................................................21
1.3.3. Nội dung nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính
quyền cơ sở.....................................................................................................22
1.3.4. Các tiêu chí đánh giá nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ
chủ chốt chính quyền cơ sở.............................................................................32


1.3.5. Một số yếu tố ảnh hưởng tới nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ
cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở.................................................................36
Chương 2................................................................................................................. 44
THIẾT KẾ VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..................................................44
2.1. Thiết kế nghiên cứu..................................................................................44
2.1.1. Mục đích nghiên cứu, khảo sát.............................................................44
2.1.2. Nội dung khảo sát.................................................................................44
2.1.3. Địa bàn khảo sát và khách thể khảo sát................................................44
2.2. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................45
2.2.1. Phương pháp thu thập dữ liệu..............................................................45
2.2.2. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học..............................48
Chương 3................................................................................................................. 49
THỰC TRẠNG NÂNG CAO NĂNG LỰC QUẢN LÝ CỦA ĐỘI NGŨ...............49
CÁN BỘ CHỦ CHỐT CHÍNH QUYỀN CƠ SỞ TỈNH PHÚ THỌ........................49
3.1. Tổng quan chung về Phú Thọ..................................................................49
3.2. Thực trạng năng lực đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở tỉnh
Phú Thọ............................................................................................................51
3.2.1. Nguồn hình thành đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở.............51
3.2.2. Khái quát về cơ cấu, trình độ của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền
cơ sở tỉnh Phú Thọ..........................................................................................52
3.3. Phân tích thực trạng nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ chủ

chốt chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ............................................................56
3.3.1. Xây dựng chương trình, kế hoạch nâng cao năng lực quản lý của đội
ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ.....................................56
3.3.2. Thực hiện nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính
quyền cơ sở.....................................................................................................57
3.3.3. Thực trạng nâng cao nhóm năng lực quản lý cơ bản của đội ngũ cán bộ
chủ chốt chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ.......................................................58
3.3.4. Thực trạng nâng cao nhóm năng lực quản lý chuyên biệt của đội ngũ
cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ............................................65
3.3.5. Kết quả thực hiện nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ chủ
chốt chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ..............................................................73


3.3.6. Thực trạng nâng cao năng lực quản lý qua các tiêu chí đánh giá nâng
cao năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở (xem phụ
lục 3.4; 3.5; 3.6).............................................................................................74
3.3.7. Một số yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ
cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ. (xem phụ lục 3.7; 3.8; 3.9)77
3.4. Đánh giá nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính
quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ...............................................................................80
3.4.1. Ưu điểm................................................................................................80
3.4.2. Hạn chế.................................................................................................80
3.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế về nâng cao năng lực quản lý của đội
ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ.....................................82
Chương 4................................................................................................................. 86
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC..................86
QUẢN LÝ CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CHÍNH QUYỀN CƠ SỞ TỈNH
PHÚ THỌ TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY........................................................86
4.1. Mục tiêu, định hướng, yêu cầu của tỉnh Phú Thọ về nâng cao năng lực
quản lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở...............................86

4.1.1. Mục tiêu chung.....................................................................................86
4.1.2. Mục tiêu cụ thể......................................................................................87
4.1.3. Định hướng của tỉnh Phú Thọ về nâng cao năng lực quản lý cho đội
ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở..........................................................87
4.1.4. Yêu cầu nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ, chủ chốt chính
quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay........................................89
4.2. Các giải pháp nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền
cơ sở tỉnh Phú Thọ..........................................................................................91
4.2.1. Làm tốt công tác đánh giá cán bộ........................................................91
4.2.2. Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng.............................................92
4.2.3. Nâng cao ý thức tự đào tạo và tự học...................................................94
4.2.4. Đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng tại chỗ....................................95
4.2.5. Nâng cao ý thức, trách nhiệm trong công việc......................................96
4.2.6. Hoàn thiện chính sách đối với cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở.......97
KẾT LUẬN...........................................................................................................100
TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................................102



DANH MỤC BẢNG BIỂU
STT

Bảng

Nội dung

1

Bảng 2.1

2

Bảng 3.1

Cơ cấu giới tính đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở

53

3

Bảng 3.2

Cơ cấu độ tuổi đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở

53

4

Bảng 3.3

5

Bảng 3.4

6

Bảng 3.5

Số lượng các đơn vị hành chính và đối tượng tham gia
khảo sát

Trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính
quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ
Trình lý luận chính trị của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính
quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ
Trình độ quản lý nhà nước của đội ngũ cán bộ chủ chốt
chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ

Trang
45

54
55
55

Năng lực quản lý cơ bản của đội ngũ cán bộ chủ chốt
7

Bảng 3.6

chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ (do cán bộ chủ chốt

59

chính quyền cơ sở tự đánh giá)
Năng lực quản lý cơ bản của đội ngũ cán bộ chủ chốt
8

Bảng 3.7

chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ (do cán bộ cấp huyện

61

đánh giá)
9

Bảng 3.8

Năng lực quản lý cơ bản của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính
quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ (do công chức xã đánh giá)

62

Năng lực quản lý chuyên biệt của đội ngũ cán bộ chủ
10

Bảng 3.9

chốt chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ (do cán bộ chủ chốt

66

chính quyền cơ sở tự đánh giá)
11

Bảng 3.10

Năng lực quản lý chuyên biệt của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính
quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ (do cán bộ cấp huyện đánh giá)

68

Năng lực quản lý chuyên biệt của đội ngũ cán bộ chủ
12

Bảng 3.11

chốt chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ (do công chức xã
đánh giá)

i

70


13

Bảng 3.12

Năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính
quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ theo các thời kỳ

73

Đánh giá năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt
14

Bảng 3.13

chính quyền cơ sở theo các tiêu chí đánh giá nâng cao

75

năng lực quản lý
Nhóm tiêu chí đánh giá nâng cao năng lực quản lý của
15

Bảng 3.14

đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở ở mức độ rất

76

cần thiết
16

Bảng 3.15

17

Bảng 3.16

Nhóm tiêu chí đánh giá nâng cao năng lực quản lý của đội
ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở ở mức độ cần thiết
Một số yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao năng lực quản lý

ii

77

78


DANH MỤC BIỂU ĐỒ

STT

Biểu đồ

1

Biểu đồ 3.1

2

Biểu đồ 3.2

3

Biểu đồ 3.3

Nội dung
Đánh giá về nâng cao năng lực quản lý cơ bản của
cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ
Đánh giá về nâng cao năng lực quản lý chuyên biệt
của cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ
Một số yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao năng lực quản
lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở

iii

Trang
63
71
79


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Theo Hiến pháp năm 2013, hệ thống chính quyền của Nhà nước Cộng hoà xã
hội chủ nghĩa Việt Nam bao gồm 4 cấp: Trung ương, tỉnh, huyện, xã. Chính quyền cơ
sở là cấp cuối cùng trong hệ thống chính quyền bốn cấp, gồm: xã, phường, thị trấn, có
vị trí quan trọng trong tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đường lối của Đảng;
chính sách, pháp luật của Nhà nước, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy
quyền làm chủ của nhân dân, huy động mọi khả năng để phát triển kinh tế - xã hội, tổ
chức cuộc sống cộng đồng dân cư; nơi trực tiếp đưa mọi chủ trương, đường lối của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước thành hiện thực sinh động, đồng thời là nơi
kiểm nghiệm tính đúng đắn của chủ trương, đường lối, chính sách đó.
Phú Thọ là một tỉnh trung du miền núi phía Bắc, với diện tích trên 3.500km², dân
số 1,3 triệu người, là “cầu nối” giữa thủ đô Hà Nội với các tỉnh miền núi phía Bắc. Phú
Thọ có 13 đơn vị hành chính cấp huyện, 277 đơn vị hành chính cấp xã gồm 18 phường,
11 thị trấn, 248 xã; có 2.890 thôn, tổ dân phố. Trong tiến trình cải cách thể chế, cải
cách hành chính, cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ thường xuyên phải
giải quyết một khối lượng công việc rất lớn, liên quan đến mọi mặt đời sống chính trị,
kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh; vì vậy, việc nâng cao năng lực quản lý và
phẩm chất chính trị cho đội ngũ này là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy,
đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở cả nước nói chung, tỉnh Phú Thọ nói riêng
còn bộc lộ một số hạn chế về công tác lãnh đạo, quản lý và tổ chức vận động quần
chúng. Để cải thiện tình trạng này, những năm gần đây, dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy,
Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân tỉnh, cùng sự nỗ lực phấn đấu của chính quyền cơ

sở, vai trò quản lý của chính quyền cơ sở dần được nâng cao góp phần cải thiện, ổn
định đời sống nhân dân, quốc phòng - an ninh ổn định.
Là công chức làm việc tại Sở Nội vụ tỉnh Phú Thọ, qua quá trình công tác nắm
bắt tình hình thực tế tại địa phương và thông qua các đợt kiểm tra chất lượng và lấy
phiếu tín nhiệm, đánh giá, xếp loại của cán bộ, công chức cấp xã hàng năm cho thấy
năng lực của cán bộ chính quyền cơ sở một số địa phương trong tỉnh còn bộc lộ

1


những hạn chế về năng lực quản lý, nhất là sự hiểu biết về pháp luật, kỹ năng lãnh
đạo, quản lý. Do những hạn chế đó, việc tổ chức triển khai, thực hiện các chính sách
gặp nhiều khó khăn, lúng túng và bất cập, nhất là trong quá trình quản lý gặp những
tình huống, những vụ việc rắc rối không đề ra được phương án giải quyết tối ưu.
Những hạn chế này do nhiều nguyên nhân khác nhau như đội ngũ cán bộ chủ chốt
chính quyền cơ sở của tỉnh hầu hết chưa qua đào tạo cơ bản, chủ yếu là qua các lớp
bồi dưỡng ngắn ngày; số cán bộ biết sử dụng công nghệ thông tin còn thấp; trình độ,
phẩm chất, năng lực lãnh đạo của một bộ phận cán bộ chưa đáp ứng yêu cầu thực
tiễn. Bên cạnh những hạn chế do trình độ, năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ chủ
chốt chính quyền cơ sở, do tác động tiêu cực của kinh tế thị trường, một bộ phận cán
bộ đã có biểu hiện suy thoái về phẩm chất, đạo đức, sống xa dân, quan liêu, hách dịch,
cửa quyền, mất dân chủ, tham nhũng, lãng phí, lợi dụng chức quyền làm trái các
nguyên tắc quản lý, thậm chí bớt xét tham ô tiền của nhà nước...Điều này đã gây tổn
hại không nhỏ đến uy tín và làm giảm sút lòng tin của nhân dân, điều này dẫn tới tình
trạng khiếu kiện kéo dài, khiếu kiện đông người còn diễn ra ở một số nơi.
Thêm vào đó, học viên đang theo học lớp thạc sỹ, chuyên ngành quản lý kinh
tế của Trường Đại học kinh tế - ĐHQG Hà Nội. Với những kiến thức đã được trang
bị trong quá trình học, cộng với việc nghiên cứu, phân tích xuất phát từ thực tiễn tại
cơ quan nơi học viên làm việc sẽ đưa ta những đề xuất mang tính khả thi, hiệu quả
và rất có ý nghĩa. Nhận thức được ý nghĩa, tầm quan trọng của vấn đề trên, học viên

xin chọn đề tài “Nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính
quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ” để làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ của mình.
Câu hỏi nghiên cứu: Để nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính
quyền cơ sở, Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Thọ cần có những giải pháp gì?
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:
2.1. Mục đích:
Nghiên cứu lý luận và thực trạng về năng lực và nâng cao năng lực quản lý của
đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ; từ đó đề xuất một số giải
pháp cơ bản nhằm nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ cán bộ chủ chốt chính

2


quyền cơ sở ở tỉnh Phú Thọ.
2.2. Nhiệm vụ:
Để đạt được mục đích trên, luận văn tập trung giải quyết các nhiệm vụ sau:
+ Nghiên cứu, hệ thống hoá những cơ sở lý luận và thực tiễn về năng lực và
nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở, nội dung
nâng cao năng lực quản lý và các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao năng lực quản lý
của đội ngũ này.
+ Nghiên cứu, khảo sát, đánh giá thực trạng nâng cao năng lực quản lý của đội
ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở và lý giải nguyên nhân của thực trạng đó.
+ Đề xuất một số các giải pháp, khuyến nghị có tính khả thi nhằm nâng cao
năng lực quản lý của cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở ở tỉnh Phú Thọ.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
3.1. Đối tượng nghiên cứu:
- Đối tượng: Nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính
quyền cơ sở.
3.2. Phạm vi nghiên cứu:
- Giới hạn về khách thể nghiên cứu: Cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở trong

phạm vi luận văn này là Chủ tịch Ủy ban nhân dân và Phó chủ tịch Ủy ban nhân dân
cấp xã ở tỉnh Phú Thọ.
- Giới hạn về không gian: Luận văn xây dựng luận cứ nghiên cứu về thực trạng
nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở trên địa
bàn 40 xã của 13 huyện, thành, thị thuộc tỉnh Phú Thọ.
- Giới hạn về thời gian: Nghiên cứu thực tiễn liên quan đến nâng cao năng lực
quản lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ từ năm 2010
đến tháng 5/2015. Đây là quãng thời gian thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh
Phú Thọ lần thứ XVII (nhiệm kỳ 2010- 2015). Tại kỳ Đại hội này, tỉnh Phú Thọ đã
xác định 3 khâu đột phá chính, trong đó ưu tiên nâng cao chất lượng nguồn nhân
lực, bao gồm đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở.

3


4. Những đóng góp mới của luận văn:
Về lý luận: Luận văn hệ thống hóa và bổ sung, góp phần làm sáng tỏ thêm một số
vấn đề lý luận liên quan đến nâng cao năng lực và nâng cao năng lực quản lý của đội
ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở, chỉ ra được 2 nhóm nâng cao năng lực của đội
ngũ này gồm nhóm nâng cao năng lực quản lý cơ bản (năng lực chung) và nhóm nâng
cao năng lực quản lý chuyên biệt với 8 năng lực cụ thể.
Về thực tiễn: Luận văn chỉ rõ được thực trạng năng lực và nâng cao năng lực
quản lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở thông qua hoạt động của đội
ngũ này, chỉ ra được những yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao năng lực quản lý của đội
ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở. Kết quả nghiên cứu nâng cao năng lực quản
lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở có thể được dùng làm tài liệu
nghiên cứu, học tập giúp chính quyền địa phương quản lý các lĩnh vực hoạt động có
hiệu quả. Đồng thời cũng là một nguồn tài liệu, là cơ sở giúp Sở Nội vụ tỉnh Phú
Thọ làm căn cứ để kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền có thể đưa ra những chính
sách đúng đắn và hiệu quả để nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ cán bộ chủ

chốt chính quyền cơ sở.
5. Kết cấu của luận văn:
Ngoài lời mở đầu, kết luận, phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của
luận văn được kết cấu thành 04 chương:
Chương 1. Tổng quan tài liệu và cơ sở lý luận về nâng cao năng lực quản lý của
đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở.
Chương 2. Thiết kế và phương pháp nghiên cứu.
Chương 3. Thực trạng nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt
chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ.
Chương 4. Giải pháp nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ cán bộ chủ chốt
chính quyền cơ sở tỉnh Phú Thọ.

4


Chương 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO NĂNG LỰC
QUẢN LÝ CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CHÍNH QUYỀN CƠ
SỞ
1.1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu về nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ
cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở
Để đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong thời kỳ mới, đồng thời xây dựng
một nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, cần nâng cao năng lực quản lý với một
đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở có phẩm chất chính trị, có năng lực, thông
thạo về chuyên môn, nghiệp vụ. Qua khảo cứu khái quát tình hình nghiên cứu các nội
dung liên quan, tác giả nhận thấy nghiên cứu về nâng cao năng lực quản lý cho đội
ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở vẫn còn là một vấn đề mới mẻ. Thông qua các
kênh thông tin như tra cứu trên mạng internet, tra cứu công báo và danh mục các tài
liệu đã được công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng, trong một số các thư
viện như: Thư viện của Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc Gia Hà Nội, thư viện

tỉnh Phú Thọ, Trung tâm lưu trữ tỉnh Phú Thọ... tác giả đã khảo cứu được một số các
văn bản Luật, văn bản pháp quy và các công trình nghiên cứu có liên quan.
Đã có một số giáo trình, công trình nghiên cứu về cán bộ chính quyền cơ sở
cung cấp cơ sở nền tảng cho việc nghiên cứu sâu hơn về năng lực quản lý cho đội
ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở. Có thể kể đến một số tài liệu, công trình
nghiên cứu liên quan như:
+ Nguyễn Ngọc Hiến “Giáo trình hành chính công”, Nhà xuất bản Khoa học
và Kỹ thuật, 2006; Giáo trình đã đi sâu vào cơ sở lý luận về Nhà nước, hệ thống cơ
quan hành chính nhà nước, chính quyền địa phương và cán bộ chủ chốt của chính
quyền địa phương. Giáo trình cũng đã khái quát được tầm quan trọng của chính
quyền địa phương và cơ chế hoạt động quản lý hành chính nhà nước địa phương ở
Việt Nam là theo mô hình Hội đồng nhân dân – Uỷ ban nhân dân, trong đó việc
chọn Chủ tịch Uỷ ban nhân dân phải đủ ba điều kiện: Đại biểu Hội đồng nhân dân

5


cùng cấp; Được Hội đồng nhân dân bầu; Được cơ quan hành chính nhà nước cấp
trên phê duyệt. Nhiệm kỳ của Chủ tịch Uỷ ban nhân dân là nhiệm kỳ của Hội đồng
nhân dân, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân là người đứng đầu Uỷ ban nhân dân, chịu trách
nhiệm chung đồng thời phải chịu trách nhiệm thực hiện các nhiệm vụ được phân
công theo quy định của Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân.
Nguyên tắc để lựa chọn và bầu ra người đứng đầu cơ quan chấp hành trong tổ chức
hành chính địa phương, được chọn ra theo nguyên tắc bầu trực tiếp của cử tri địa
phương kèm theo bầu hội đồng. Tuy nhiên giáo trình chưa đề cập đến năng lực quản
lý của người đứng đầu ở chính quyền địa phương.
+ Đề tài khoa học cấp Bộ: “Đổi mới chính sách đối với cán bộ chính quyền
cơ sở đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính”, Vụ Chính quyền địa phương, Ban Tổ
chức - Cán bộ chính phủ (nay là Bộ Nội vụ), Chủ nhiệm đề tài: Trần Hữu Thắng, Hà
Nội, 2002. Đề tài đã xuất phát từ đặc điểm và yêu cầu mới về tình hình nhiệm vụ

phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đối chiếu với thực tế tổ chức, hoạt động của
chính quyền cấp xã, trên cơ sở đó đã đánh giá được thực chất của đội ngũ cán bộ
chính quyền cấp xã hiện nay có nhiều bất cập. Đề tài đã làm rõ vai trò, vị trí của
chính quyền cơ sở, là cấp chính quyền gần dân nhất, có ảnh hưởng rất lớn đến sự ổn
định và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đề tài đã đưa ra các giải pháp đổi
mới chế độ, chính sách cho đội ngũ cán bộ chính quyền cơ sở thông qua việc thực
hiện các bước như: phân loại đơn vị hành chính cấp xã theo các loại hình xã,
phường, thị trấn; xây dựng những chế định về cán bộ chính quyền cơ sở; quy định
về chính sách, chế độ đối với cán bộ chính quyền cơ sở cần tập trung vào chế độ tiền
lương, chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, chế độ đào tạo bồi dưỡng.Tuy nhiên,
trong nghiên cứu này mới chỉ đưa ra được các giải pháp đổi mới về chế độ chính
sách đối với đội ngũ cán bộ chính quyền cơ sở đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính,
mà chưa đề cập đến các giải pháp để nâng cao năng lực quản lý của đội ngũ này.
+ Dương Bạch Long “Chính quyền cấp xã và việc tổ chức, điều hành hoạt
động Ủy ban nhân dân cấp xã” Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011. Tài
liệu đã khái quát được Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn là

6


cấp chính quyền cơ sở, có chức năng tổ chức thực hiện việc thi hành hiến pháp,
pháp luật và các văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên; đồng thời thực hiện việc
quản lý hành chính nhà nước trên địa bàn theo thẩm quyền được giao. Ngoài trình
bày những vấn đề về bộ máy nhà nước và hệ thống tổ chức bộ máy nhà nước, quan
hệ công tác trong hệ thống bộ máy nhà nước; vị trí, vai trò, nhiệm vụ, quyền hạn của
chính quyền cấp xã; tài liệu còn bàn đến vấn đề tổ chức, điều hành, kiểm tra, kiểm
soát công việc của Ủy ban nhân dân, hệ thống tác nghiệp và cơ chế điều hành Ủy
ban nhân dân, xây dựng kế hoạch và làm theo kế hoạch, việc lãnh đạo và quản lý
của người đứng đầu Ủy ban nhân dân. Bên cạnh đó, tài liệu đã đưa ra một số kỹ
năng cơ bản cần phải có của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã: kỹ năng xây dựng và

ban hành quyết định, kỹ năng xây dựng và chỉ đạo thực hiện kế hoạch phát triển
kinh tế - xã hội, kỹ năng điều hành cuộc họp của Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, kỹ
năng tiếp dân, giải quyết tố cáo, khiếu nại của công dân. Trong từng kỹ năng lại giải
thích một cách khá cụ thể các vấn đề liên quan.
+ Lê Chi Mai: “Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chính quyền cơ sở - vấn đề và giải
pháp”, Tạp chí Cộng sản, số 20/2002. Bài viết đã chỉ ra những thực trạng còn hạn
chế của đội ngũ cán bộ chính quyền cơ sở trong quản lý điều hành công việc của địa
phương. Nguyên nhân của thực trạng là đội ngũ cán bộ cơ sở chưa được chuẩn hóa
và việc đào tạo, bồi dưỡng chưa được quan tâm đúng mức nên trình độ, năng lực
của đội ngũ cán bộ cơ sở còn nhiều bất cập. Nếu không nâng cao trình độ và năng
lực của đội ngũ cán bộ này thì việc thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng và
chính sách, pháp luật của Nhà nước sẽ gặp nhiều trở ngại, thậm chí còn có thể dẫn
đến những sai lệch, gây tác hại không nhỏ cho đời sống xã hội. Tuy nhiên bài viết
chỉ đi sâu vào sự cần thiết của việc đào tạo, bồi dưỡng đối với cán bộ chính quyền
cơ sở mà chưa đề cập đến các khía cạnh khác để nâng cao năng lực quản lý cho đội
ngũ cán bộ chính quyền cơ sở.
+ Luận văn thạc sĩ của Trần Ánh Dương, “Nâng cao năng lực quản lý nhà
nước của cán bộ, công chức chính quyền cấp xã tỉnh Hà Tĩnh hiện nay”, 2006;
Luận văn đã góp phần hệ thống hoá làm rõ thêm những vấn đề về nâng cao năng

7


lực đối với cán bộ, công chức cấp xã. Luận văn nghiên cứu, phân tính, đánh giá có
hệ thống thực trạng về năng lực quản lý nhà nước của cán bộ, công chức chính
quyền cấp xã tại tỉnh Hà Tĩnh. Đánh giá những ưu điểm, hạn chế của đội ngũ cán
bộ, công chức chính quyền cấp xã; phân tích và chỉ rõ những nguyên nhân làm ảnh
hưởng đến năng lực quản lý của đội ngũ này. Đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao
năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ, công chức chính quyền cấp xã. Tuy nhiên luận
văn mới chỉ nghiên cứu về vấn đề nâng cao năng lực quản lý nhà nước của cán bộ,

công chức chính quyền cấp xã nói chung, chưa đi vào nghiên cứu cụ thể năng lực
quản lý của cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở. Phần thực trạng phân tích còn rời
rạc, số liệu chưa đầy đủ, phần cơ sở lý luận chưa có mối liên hệ rõ nét.
+ Luận văn thạc sĩ của Chu Thị Hạnh, “Nâng cao năng lực cán bộ chính quyền
cấp cơ sở tỉnh Thái Nguyên hiện nay”, 2011. Luận văn hệ thống hoá và làm rõ được
cơ sở lý luận về năng lực của cán bộ chính quyền cơ sở. Trong phần phân tích thực
trạng, tác giả đã nêu được những đặc điểm riêng về kinh tế - xã hội của tỉnh Thái
Nguyên và việc quản lý độ ngũ cán bộ, công chức của tỉnh. Tác giả đi sâu vào
nghiên cứu năng lực của cán bộ chính quyền cơ sở tỉnh Thái Nguyên thông qua việc
thực hiện và kết quả đánh giá, phân loại cán bộ chính quyền cơ sở hàng năm trên địa
bàn tỉnh Thái Nguyên để từ đó chỉ ra những hạn chế của đội ngũ cán bộ chính quyền
cơ sở làm cơ sở cho đề xuất các giải pháp. Tuy nhiên, luận văn mới chỉ nghiên cứu
năng lực của cán bộ chính quyền cơ sở nói chung, phạm vi nghiên cứu chủ yếu qua
việc thực hiện và kết quả đánh giá, phân loại cán bộ chính quyền cơ sở hàng năm trên
địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Tác giả cũng đưa ra các giải pháp rất chung cho việc nâng
cao năng lực cán bộ chính quyền cơ sở, các giải pháp chủ yếu đi sâu vào kiến nghị về
việc tiếp tục hoàn thiện các khâu nhận xét đánh giá, phân loại, quy hoạch cán bộ.
+ Luận văn thạc sĩ của Trần Thị Ngà, “Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ
chính quyền xã ở các tỉnh miền núi phía bắc nước ta”, 2009. Luận văn đã đi sâu vào
nghiên cứu năng lực của đội ngũ cán bộ chính quyền xã ở các tỉnh miền núi phía bắc
nước ta. Luận văn cũng đã hệ thống được cơ sở lý luận về năng lực của cán bộ chính
quyền cấp xã như: Khái niệm, đặc điểm, vị trí, vai trò của cán bộ và chính quyền

8


cấp xã; Khái niệm đặc điểm, tiêu chí đánh giá năng lực của cán bộ chính quyền cấp
xã. Luận văn cũng đưa ra được những yêu cầu khách quan của việc nâng cao năng
lực của cán bộ chính quyền cấp xã. Trong phần phân tích thực trạng tác giả cũng đã
nêu được những bất cập về năng lực của cán bộ chính quyền cấp xã như về trình độ,

phẩm chất đạo đước, kỹ năng và phương pháp quản lý nhà nước để từ đó chỉ ra
những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế làm cơ sở cho đề xuất các giải pháp.
Tuy nhiên, luận văn chỉ đi vào nghiên cứu năng lực cán bộ chính quyền cấp xã nói
chung, mà chưa phân tích sâu về năng lực quản lý của đội ngũ này. Phạm vi nghiên
cứu của tác giả quá rộng nên không đánh giá được đúng thực trạng năng lực của đội
ngũ cán bộ chính quyền xã ở từng địa phương cụ thể.
Các giáo trình, tài liệu trên chỉ chuyên sâu về khái niệm, vị trí, vai trò, tầm
quan trọng của chính quyền cơ sở, cán bộ chính quyền cơ sở, quản lý nhà nước
chính quyền cơ sở, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chính quyền cơ sở mà ít đề cập nghiên
cứu đến năng lực quản lý cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở, thậm trí chưa được đề
cập đến.
Các bài viết, đề tài khoa học, công trình nghiên cứu, tài liệu nêu trên chỉ
chuyên sâu về khái niệm, vị trí, vai trò, tầm quan trọng của chính quyền cơ sở, cán
bộ chính quyền cơ sở, quản lý nhà nước chính quyền cơ sở, đào tạo, bồi dưỡng cán
bộ chính quyền cơ sở và chuyên sâu về hiện tượng ở một khía cạnh nhất định về
năng lực cán bộ chính quyền cơ sở nói chung. Các nội dung như phân tích hoạt
động quản lý chính quyền cơ sở, năng lực, tầm quan trọng năng lực cán bộ chính
quyền cơ sở ..., đều hướng tới mục tiêu là nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ chính
quyền cơ sở nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quản lý nhà nước trong tình hình mới.
Các bài viết thường đi sâu vào nội dung chính quyền cơ sở, năng lực cán bộ chính
quyền cơ sở, yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cán bộ chính quyền cơ sở. Nhìn chung,
các công trình nghiên cứu nêu trên đều đề cập vấn đề nâng cao năng lực đội ngũ cán
bộ của chính quyền cấp cơ sở hoặc đặt nó nằm trong phạm vi nghiên cứu tổ chức
hoạt động của bộ máy chính quyền cơ sở nói chung, chưa có công trình nào đi sâu

9


nghiên cứu có hệ thống dưới góc độ một luận văn khoa học về nâng cao năng lực
quản lý cho đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở.

Qua các khảo cứu như trên, Tác giả thấy chưa có công trình nào nghiên cứu
chuyên sâu về nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền
cơ sở; Việc “nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ
sở” là một nghiên cứu mới, do vậy tôi đã chọn nội dung này làm đề tài nghiên cứu
và không trùng với những nghiên cứu trước.
Tóm lại:
Việc nghiên cứu nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ cán bộ chủ chốt chính
quyền cơ sở là công việc mới mẻ và phức tạp. Việc xác định các năng lực quản lý,
các tiêu chí để đánh giá năng lực quản lý, các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực quản
lý những yếu tố này ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả nghiên cứu.
Như vậy, tính đến thời điểm tác giả nghiên cứu đề tài này, chưa có một công
trình khoa học nào nghiên cứu một cách chuyên sâu về nâng cao năng lực quản lý
của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.
1.2. Khái quát chung về năng lực của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở
1.2.1. Chính quyền cơ sở
Trong hệ thống đơn vị hành chính lãnh thổ thì xã, phường, thị trấn là đơn vị có
địa giới hành chính nhỏ nhất, vì vậy chính quyền cấp xã, phường, thị trấn còn được
gọi là chính quyền cấp cơ sở trong hệ thống chính quyền bốn cấp hoàn chỉnh: Trung
ương, tỉnh, huyện, cơ sở. Theo quy định của Pháp luật, tổ chức bộ máy chính quyền
cấp cơ sở có Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân, không có các cơ quan tổ chức
chuyên môn như phòng, ban mà có cán bộ công chức giúp việc. Hội đồng nhân dân
và Ủy ban nhân dân cấp xã là cơ quan trực tiếp thực hiện công việc quản lý địa
phương. Là nơi giải quyết hàng ngày các vấn đề liên quan đến đời sống sinh hoạt
của nhân dân như: dân quyền, dân sinh, dân trí. Do vậy, một mặt chính quyền cấp cơ
sở phải đảm bảo thực hiện đúng chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của
Nhà nước ở địa phương; mặt khác phải đi sát với nhân dân, nắm được tình hình thực
tế xã hội ở địa phương và giải quyết thấu tình, đạt lý trong mối quan hệ giữa chính

10

quyền với người dân; quan hệ hàng xóm láng giềng. Chính quyền cấp cơ sở là cầu
nối trực tiếp của hệ thống chính quyền nhà nước với nhân dân, là người thực hiện
hoạt động quản lý nhà nước về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, trật tự, an
toàn xã hội ở địa phương theo thẩm quyền quy định, đảm bảo cho đường lối chủ
trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đi vào cuộc sống.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Cấp xã là nền tảng của hành
chính. Cấp xã làm được việc thì mọi công việc đều xong xuôi [19, tr.371 ]". Công
việc hàng ngày của chính quyền là công việc của nhân dân và công việc của nhân
dân cũng chính là công việc của chính quyền. Cán bộ, công chức cấp xã hàng ngày
sinh hoạt cùng với nhân dân, mà còn có những mối quan hệ gia tộc, làng xóm lâu
đời, với những ràng buộc về truyền thống, phong tục, tập quán.
Chính quyền cấp cơ sở có chức năng, thẩm quyền giải quyết những công việc gắn
với thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”, đồng thời cũng là
cơ sở đảm bảo cho việc thực hiện phương châm này một cách có hiệu quả nhất.
Chính quyền cấp cơ sở Việt Nam bao gồm:
- Xã (cho vùng nông thôn).
- Phường (cho vùng thành phố, thị xã).
- Thị trấn (trung tâm của huyện).
1.2.2. Cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở
1.2.2.1. Khái niệm cán bộ theo quy định tại Luật cán bộ, công chức
Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khoá XII đã thông qua Luật cán bộ, công chức có hiệu
lực thi hành vào ngày 01/01/2010, quy định: ‘‘Cán bộ là công dân Việt Nam, được
bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan
của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương, ở
tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh), ở huyện,
quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là cấp huyện), trong biên chế
và hưởng lương từ ngân sách nhà nước” [38, tr1].
Với quy định này, khái niệm cán bộ đã được làm rõ hơn, bằng việc có định
nghĩa riêng thế nào là cán bộ, thế nào là công chức.

11


1.2.2.2. Cán bộ cấp xã theo qui định của Luật cán bộ, công chức
‘‘Cán bộ xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cán bộ cấp xã), là công dân
Việt Nam, được bầu giữ chức vụ theo nhiệm kỳ trong Thường trực Hội đồng nhân
dân, Ủy ban nhân dân, Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy, người đứng đầu tổ chức chính trị
- xã hội ’’ [38, tr2].
Tại Nghị định số 92/2009/NĐ-CP ngày 22/10/2009 của Chính Phủ về chức
danh, số lượng, một số chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức ở xã, phường,
thị trấn và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã thì: Cán bộ cấp xã
có các chức vụ sau đây:
- Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy;
- Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân;
- Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân;
- Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam;
- Bí thư Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh;
- Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam;
- Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam (áp dụng đối với xã, phường, thị trấn có
hoạt động nông, lâm, ngư, diêm nghiệp và có tổ chức Hội Nông dân Việt Nam);
- Chủ tịch Hội Cựu chiến binh Việt Nam [11, tr2].
1.2.2.3. Cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở:
Từ trước đến nay trong công tác cán bộ, trong các văn bản, Nghị quyết đề cập
đến rất nhiều khái niệm cán bộ chủ chốt. Tuy nhiên cho đến nay vẫn chưa có một
quan niệm thống nhất và những tiêu chí cụ thể để xác định trong bộ máy tổ chức của
một cấp thì những ai được gọi là cán bộ chủ chốt và ai không phải là cán bộ chủ chốt.
Có người cho rằng, cán bộ chủ chốt bao gồm toàn bộ cán bộ ủy viên thường vụ
và ban chấp hành tổ chức đảng, thường trực của bộ máy chính quyền và ủy viên Ban
chấp hành các đoàn thể. Có người lại quan niệm cán bộ chủ chốt là người đứng đầu

quan trọng nhất... Như vậy, theo tác giả: Cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở là
những người đứng đầu quan trọng nhất, có chức vụ cao nhất trong tập thể, có quyền
ra những quyết định về chủ trương, có trách nhiệm về quyền điều hành một tập thể,

12


một đơn vị, một tổ chức để thực hiện nhiệm vụ của tập thể hoặc tổ chức ấy và chịu
trách nhiệm trước tập thể, trước quần chúng nhân dân và cấp trên về nhiệm vụ của
mình. Trong khuôn khổ luận văn nghiên cứu, tác giả chỉ nghiên cứu, khảo sát những
cán bộ chủ chốt thuộc lĩnh vực quản lý hành chính Nhà nước; bao gồm: Chủ tịch Ủy
ban nhân dân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã, những người chịu trách nhiệm
chính trong việc sử dụng quyền lực Nhà nước để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ
và quyền hạn của chính quyền cơ sở theo qui định của pháp luật.
1.2.2.4. Đặc trưng của cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở:
Cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở hầu hết là người địa phương, sinh sống tại
địa phương, có quan hệ dòng tộc và gắn bó với nhân dân địa phương.
Trình độ chuyên môn, năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền
cơ sở còn hạn chế, chưa đồng đều, mặt bằng chung còn thấp, chưa đáp ứng được yêu
cầu quản lý nhà nước ở chính quyền cơ sở và yêu cầu cải cách hành chính hiện nay vì
những công việc thuộc nội dung quản lý nhà nước của Ủy ban nhân dân cấp xã đòi
hỏi phải được thực hiện thường xuyên, chuyên nghiệp và do đó đội ngũ cán bộ chủ
chốt chính quyền cơ sở cần phải có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ vững vàng.
Bên cạnh đó điều kiện làm việc của chính quyền cơ sở còn hạn chế, gây khó
khăn lớn cho hoạt động quản lý ở cấp chính quyền cơ sở đồng thời hạn chế việc thu
hút nguồn nhân lực, nhân tài cho cấp này.
Vậy để xây dựng cho được một đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở đủ
năng lực, phẩm chất và yên tâm đáp ứng yêu cầu công việc thì việc đào tạo, định
hướng tạo nguồn và chế độ, chính sách phải phù hợp.
Với tư cách là quản lý, cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở phải điều hành công

việc mang tính chất thường xuyên, hàng ngày.
1.2.2.5. Vị trí, vai trò và tiêu chuẩn của cán bộ chính quyền cơ sở
Trong sự nghiệp cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặc biệt coi trọng cán bộ
và công tác cán bộ, Người cho rằng "Cán bộ là cái gốc của mọi công việc, muôn
việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém" [33, tr 269 - 240]. Muốn
biến đường lối thành hiện thực, cần phải có con người sử dụng lực lượng thực tiễn -

13


đó là đội ngũ cán bộ cách mạng và cùng với quần chúng cách mạng, bằng sự mẫn
cảm của mình để đưa cách mạng đến thành công. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ:
"Cán bộ là những người đem chính sách của Đảng và Chính phủ giải thích cho dân
chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho
Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho đúng" [33, tr269-520].
Cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở là "cầu nối" giữa Đảng, Chính phủ với quần
chúng, nhưng không phải là "vật mang", là "dây dẫn", là chuyển tải cơ học mà chính
là con người có đủ tư chất, tài năng và đạo đức để làm việc đó. Bởi lẽ để có thể đem
chính sách của Đảng và Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành, đòi
hỏi người cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở phải có một trình độ, trí tuệ nhất định.
Nếu không, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ sẽ làm sai lệch tinh thần, nội dung
của đường lối, chính sách.
Đội ngũ cán bộ chính quyền cơ sở có vị trí, vai trò quyết định trong việc triển
khai tổ chức thực hiện thắng lợi các chủ trương đường lối của Đảng, chính sách
pháp luật của Nhà nước tại cơ sở. Như vậy, chủ trương đường lối của Đảng, chính
sách pháp luật của Nhà nước có đi vào cuộc sống, trở thành hiện thực sinh động hay
không, tùy thuộc phần lớn vào sự tuyên truyền và tổ chức vận động nhân dân của
đội ngũ cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở.
Tiêu chuẩn cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở là cơ sở quan trọng để đánh giá,
lựa chọn, đào tạo và bố trí sử dụng cán bộ. Đó là một hệ thống các tiêu chí về phẩm

chất, đạo đức, lối sống, trình độ học vấn, kiến thức chuyên môn, năng lực công tác và
uy tín. Ngoài ra người cán bộ chủ chốt chính quyền cơ sở còn cần phải có phẩm chất
và bản lĩnh chính trị vững vàng, nắm chắc được tình hình, tâm tư, nguyện vọng chính
đáng của nhân dân, cũng như phản ánh được đúng thực chất của tình hình để làm căn
cứ cho việc tham mưu, hoạch định chính sách. Chính sách đúng đắn có thể không thu
được kết quả tốt nếu cán bộ làm sai, cán bộ yếu kém. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói:"
Khi đã có chính sách đúng, thì sự thành công hoặc thất bại của chính sách đó là nơi
cách tổ chức công việc, nơi lựa chọn cán bộ và do nơi kiểm tra. Nếu ba điểm ấy sơ
sài, thì chính sách đúng mấy cũng vô ích" [33, tr 269- 520]. Tiêu chuẩn cán bộ chủ

14