Áp xe phổi ở trẻ em , ĐH Y DƯỢC TP HCM

Áp – xe phổi ở trẻ em

Đối tượng CK1


Đại cương
• Áp-xe phổi: quá trình nung mủ hoại tử
nhu mô phổi, tạo nhiều hang chứa mủ
Ø > 2cm
• Viêm phổi hoại tử: nhiều ổ áp-xe nhỏ
Ø < 2cm
• Hiếm gặp ở trẻ sơ sinh


Phân loại
 Cấp – mãn
mãn tính: tr/c >1 tháng
 Nguyên phát – thứ phát
- Nguyên phát: do hít hoặc bn khỏe mạnh
trước đó
- Thứ phát: sau NTH, VP, áp-xe dưới hoành,
viêm nội tâm mạc, viêmTM huyết khối NT,
SGMD... - ít gặp
 Theo tác nhân VT yếm khí, Pseudomonas,
amib, Actinomyces…


Câu hỏi
Tác nhân thường gặp nhất trong áp-xe phổi TE:
a. Gram (+)
b. Gram (-)

c. Kỵ khí
d. A và c đúng
e. Cả 3 đều đúng


Tác nhân
• Vi khuẩn yếm khí: từ xoang miệng, mũi
hầu, tai, thanh quản (Fusobacterium spp.)
• Sau VP do vi trùng ái khí sinh mủ:

S.aureus, S. pneumonia, Klebsiella,
P. aerusinosa

• Nấm: bn SGMD
Tác nhân thay đổi tùy theo các nghiên cứu



Yếu tố nguy cơ gây áp-xe
1. Nguy cơ gây hít hoặc tắc nghẽn đường thở
(Slide tiếp)

2. Thay đổi chủng VK miệng hầu
-

Do sử dụng KS kéo dài
Vệ sinh răng miệng kém
Nằm viện kéo dài

3. Suy giảm sức đề kháng

-

Rối loạn di truyền ($ Down)
SGMD dịch thể, tế bào
Suy hoạt động lông chuyển bẩm sinh


Yếu tố nguy cơ gây hít
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

Suy giảm nhận thức   pxạ ho
Rối loạn TK-cơ  RL pxạ nôn, nuốt
Dị dạng thực quản, KQ bẩm sinh/mắc phải
Dị vật đường thở
Dẫn lưu phổi bất thường: sequestration,…
Nuôi ăn dạ dày, GER
Mở khí quản kéo dài
Đặt NKQ


Sinh bệnh học
Vi trùng vào phổi
– Hít

– Máu
– Lân cận

Vỡ vào MP

TMủMP

Hoại tử và hóa lỏng nhu mô
Tạo vách mô hạt xung quanh

Vỡ vào PQ

Khu trú

- Oc mủ
- Hít mủ vào
nơi khác

Hít nằm: p.thùy lưng thùy trên, p.thùy đỉnh thùy dưới
Hít đứng: p.thùy đáy thùy dưới


4 giai đoạn của áp-xe
•
•
•
•

Giai
Giai

Giai
Giai

đoạn
đoạn
đoạn
đoạn

sớm: viêm hoại tử
tạo ổ áp xe
vỡ áp xe
hồi phục


Lâm sàng
• Hội chứng nhiễm trùng
Sốt cao đột ngột, mệt mỏi, chán ăn, sụt
cân
• Biểu hiện hô hấp
- Ho (+++) ± ho ra máu, mủ thối (>10ds)
- Khó thở, đau ngực, hơi thở hôi
- Khám phổi: gđ đầu – h/c đông đặc,
gđ sau – h/c 3 


Triệu chứng LS


Xquang phổi
• Tùy theo giai đoạn

• Khối mờ kích thước từ 2 – 20cm, vách dày
5 – 15 mm.
• Hang có vách dày + mức khí dịch Δ(+):
ổ áp-xe thông vào PQ
• Xẹp phổi quanh ổ áp-xe do chèn ép
± TDMP phản ứng
± hạch trung thất và rốn phổi



Siêu âm và CT scan ngực
• Có thể dùng để Δ áp-xe phổi
• Thường dùng trong:
– Định vị ổ áp xe
– Hướng dẫn chọc hút/dẫn lưu qua thành ngực

• CTscan ngực còn được dùng để:
– Δ≠ với TMủMP, kén khí, dò
– Đánh giá mức độ lan rộng, bất thường bên
dưới và DVĐT


Xét nghiệm
•
•
•
•

BC , chủ yếu ĐNTT
VS 

CRP 
Cấy máu có thể (+) nếu thứ phát


XN tìm tác nhân
Khó khăn vì khó có mẫu bệnh phẩm tốt








Khạc đàm
Hút dịch mũi hầu

Ít xâm lấn, ít tin cậy
Chọc hút qua khí quản
Nội soi PQ + BAL
Chọc áp-xe qua thành ngực: tin cậy nhất
Xâm lấn nhưng tin cậy

Mẫu bp gửi soi và cấy trong cả 2 môi
trường yếm khí và ái khí


Chẩn đoán phân biệt
•
•

•
•
•
•

Kén khí bẩm sinh
CCAM
U nguyên phát hoặc di căn
Thuyên tắc hoặc nhồi máu phổi
TMủMP khu trú
U lao


ĐIỀU TRỊ


Điều trị
• Nội khoa
Kháng sinh trị liệu – quan trọng nhất
phối hợp yếm khí và ái khí
đường toàn thân
liều cao
kéo dài
Dẫn lưu ổ mủ nếu được
• Hổ trợ: oxy, giảm đau, giảm sốt, bù dịch…
• Ngoại khoa


Điều trị

Kháng sinh
Phối hợp KS ban đầu theo kinh nghiệm cần phủ
được phần lớn tác nhân thường gặp
• Với Yếm khí:
PNC G liều cao  VK kháng PNC
Clindamycin +++
Chloramphenicol
Metronidazole
Carbapenem
Phối hợp PNC + ức chế β-lactamase hoặc
Metronidazole


Điều trị -Kháng sinh

• Với tụ cầu
Oxacillin
Vancomycine
Clindamycin
Linezolide
• Với Enterobacter, P.aeruginosa, Kleb
Aminoglycoside
Quinolone
Cephalosporin TH4


Điều trị -Kháng sinh

Liều kháng sinh TM
•

•
•
•

PNC G: 300.000UI/kg/ngày chia 3 – 4 lần
Clindamycin: 20 – 40mg/kg/ngày chia 3 lần
Vancomycin: 40 – 60 mg/kg/ngày chia 4 lần
Metronidazole: 30mg/kg/ngày chia 3 lần


Điều trị -Kháng sinh

Thời gian điều trị

Không có hướng dẫn cụ thể nào
Trung bình 4 – 6 tuần, ít nhất 2 – 3 tuần
KS TM
Áp-xe do kỵ khí có thể dùng 6 – 12 tuần
để tránh tái phát


Loại bỏ ổ mủ
•
•
•
•
•

Dẫn lưu tư thế
Chọc hút qua da

Dẫn lưu qua da
Nội soi phế quản
Phẫu thuật cắt bỏ