Luận văn thạc sỹ - Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN


PHẠM QUANG TÙNG

QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG
NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
VIỆT NAM CHI NHÁNH HUYỆN BẮC YÊN SƠN LA
CHUYÊN NGÀNH:

Người hướng dẫn khoa học:

PGS.TS. BÙI VĂN HƯNG

Hà Nội - 2015


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của tác giả. Các số
liệu và kết quả trong bài luận văn là trung thực và chưa từng được công bố
trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu trích dẫn trong luận văn đều được
ghi rõ nguồn gốc.

Tác giả luận văn

LỜI CẢM ƠN


Trong quá trình nghiên cứu và viết luận văn tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận
tình của các thầy cô giáo trong nhà trường cũng như các thầy cô của Khoa Quản trị

kinh doanh Trường Đại học Kinh tế quốc dân, những người đã truyền đạt cho tôi
những kiến thức hữu ích làm cơ sở để tôi hoàn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS.Bùi Văn Hưng, giảng viên trường Đại
học Kinh Tế Quốc Dân, người đã trực tiếp hướng dẫn tôi nghiên cứu và hoàn
thành luận văn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu Nhà trường, phòng Đào tạo, Ban chủ
nhiệm khoa Sau đại học của trường Kinh Tế Quốc Dân đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi
trong suốt quá trình nghiên cứu, viết luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ tận tình và những ý kiến đóng góp quý
báu của các thầy cô giáo, các cán bộ nhà Trường đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi. Và tôi
cũng xin chân thành cảm ơn tất cả bạn bè, người thân giúp đỡ tôi thực hiện nhiệm
vụ này.
Xin chân thành cảm ơn!
Sơn La, ngày

tháng năm 2015

Tác giả luận văn

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC


DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ
TÓM TẮT LUẬN VĂN................................................................................................i
LỜI MỞ ĐẦU..............................................................................................................1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN

ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN VĂN...........................................................................................5
1.1. Tổng quan các kết quả nghiên cứu liên quan.................................................5
1.2. Xác định nội dung nghiên cứu của luận văn..............................................11
CHƯƠNG 2: HỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG
TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI...............................................................13
2.1. Tín dụng và Rủi ro tín dụng...........................................................................13
2.1.1 Tín dụng NHTM...........................................................................................13
2.1.2. Rủi ro tín dụng.............................................................................................16
2.2. Quản trị rủi ro tín dụng..................................................................................24
2.2.1 Khái niệm....................................................................................................24
2.2.2 .Mục tiêu của quản trị rủi ro tín dụng...........................................................24
2.2.3 . Các nguyên tắc quản trị rủi ro tín dụng của Basel II...................................25
2.2.4. Nội dung quản trị rủi ro...............................................................................27
2.4. Một số kinh nghiệm Quản trị rủi ro của một số Ngân hàng........................39
2.4.1. Kinh nghiệm Quản trị rủi ro tín dụng của HD Bank....................................39
2.4.2. Kinh nghiệm Quản trị rủi ro tín dụng của Vietinbank..................................40
CHƯƠNG 3: HỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG ẠI NGÂN
HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI
NHÁNH HUYỆN BẮC YÊN TỈNH SƠN LA..........................................................44
3.1. Khái quát về Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam
và Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La...................................................................44
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển...............................................................44
3.1.2. Mô hình tổ chức..........................................................................................46
3.1.3. Chức năng hoạt động của các phòng...........................................................48
3.1.4. Tình hình hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La từ năm 2012-2014.......49
3.2. Rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn
Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La....................................................56

3.2.1. Thực trạng rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông
thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La..............................................56
3.2.2. Phân loại nợ quá hạn....................................................................................57
3.3. Thực trạng công tác quản trị rủi ro tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát
triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La........................66
3.3.1. Xây dựng chính sách tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La.....................................66
3.3.2. Thực hiện nghiêm túc các quy trình cho vay và quản lý tín dụng................67
3.3.3. Quy trình chấm điểm và xếp hạng khách hàng tại Ngân hàng Nông nghiệp
và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La.................72
3.3.4 .Bảo đảm tiền vay.........................................................................................81
3.3.5. Kiểm tra giám sát nhằm phòng ngừa, phát hiện và hạn chế rủi ro tín dụng.............83
3.3.6. Trích lập dự phòng rủi ro đầy đủ và xử lý rủi ro kịp thời.............................83
3.3.7. Đa dạng hoá danh mục đầu tư.......................................................................84
3.3.8. Các biện pháp quản trị điều hành khác........................................................86
3.4. Đánh giá thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên
Sơn La..................................................................................................................... 88
3.4.1. Các kết quả đạt được...................................................................................88
3.4.2. Các hạn chế và nguyên nhân........................................................................88
CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG
TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT
NAM – CHI NHÁNH HUYỆN BẮC YÊN SƠN LA NĂM 2020...........................94
4.1. Định hướng phát triển của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông
thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La đến năm 2020...................94
4.2. Giải pháp quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát
triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La..........................95
4.2.1 . Khai thác thông tin và phân tích để có quyết định tín dụng đúng...............95
4.2.2. Nâng cao năng lực quản lý tín dụng và rủi ro tín dụng................................97
4.2.3. Đa dạng hoá phương thức cho vay nhằm phân tán rủi ro tín dụng...............99

4.2.4. Nâng cao tỷ trọng cho vay có tài sản bảo đảm trên tổng dư nợ..................101
4.2.5. Tăng cường giám sát, kiểm tra kiểm soát nội bộ sử dụng vốn vay và các


luồng tiền thanh toán của khách hàng..................................................................102
4.3. Kiến nghị.......................................................................................................104
4.3.1. Với Chính quyền địa phương.....................................................................104
4.3.2. Với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam..............104
KẾT LUẬN............................................................................................................... 106
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................108


DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ
BẢNG
Bảng 3.1.

Cơ cấu, tổ chức cán bộ công nhân viên Ngân hàng Nông nghiệp và
Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La.....47
Bảng 3.2.
Kết quả huy động vốn qua các năm 2011-2015......................................50
Bảng 3.3:
Tình hình sử dụng vốn qua các năm từ 2011-Tháng 09/2015.................54
Bảng 3.4:
Nợ quá hạn và tỷ lệ nợ quá hạn.............................................................57
Bảng 3.5:
Nợ quá hạn phân theo nguyên nhân........................................................58
Bảng 3.6:
Nợ quá hạn phân theo nhóm nợ..............................................................60
Bảng 3.7:
NQH phân theo thời gian........................................................................61

Bảng 3.8:
Rủi ro tín dụng thể hiện qua NQH phân theo ngành kinh tế...................62
Bảng 3.8:
NQH theo thành phần kinh tế.................................................................64
Bảng 3.9 : NQH thể hiện qua tính chất đảm bảo trong cho vay...............................65
Bảng 3.10 : Dư nợ phân theo hình thức đảm bảo.......................................................82
Bảng 3.11: Cơ cấu tín dụng phân theo thời hạn tín dụng..............................................84
Bảng 3.11: Cơ cấu tín dụng phân theo ngành kinh tế...................................................85
Bảng 3.12: Cơ cấu dư nợ theo thành phần kinh tế....................................................86
BIỂU ĐỒ:
Biểu đồ 3.1. Nguồn vốn huy động qua các năm.........................................................51
Biểu đồ 3.2. Nguồn vốn huy động phân theo loại tiền tệ qua các năm.......................51
Biểu đồ 3.3. Nguồn vốn huy động phân theo kỳ hạn qua các năm.............................52
Biểu đồ 3.4: Dư nợ phân theo thời hạn.......................................................................55
Biểu đồ 3.5: Biến động NQH theo nhóm nợ...............................................................60
Biểu đồ 3.6: Biến động của NQH phân theo thời gian................................................61
Biểu đồ 3.7: Biến động NQH phân theo ngành kinh tế...............................................63
Biểu đồ 3.8: Biến động NQH phân theo tính chất đảm bảo trong cho vay.................66
SƠ ĐỒ:
Sơ đồ 1.1: Tác động của rủi ro tín dụng với Ngân hàng..........................................17
Sơ đồ 3.1: Mô hình tổ chức của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn
Việt Nam................................................................................................46
Sơ đồ 3.2: Sơ đồ tổ chức của chi nhánh NHNo & PTNT Bắc Yên..........................48


TRƯờNG ĐạI HọC KINH Tế QUốC DÂN


phạm quang tùng

quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng
nông nghiệp và phát triển nông thôn việt nam
chi nhánh huyện bắc yên sơn la

Hà Nội - 2015


i

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Với các ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay, rủi ro tín dụng đang
là vấn đề cấp bách cũng như là thách thức đối với các nhà quản trị ngân hàng.
Sự gia tăng các khoản nợ quá hạn, nợ khó đòi, thất thoát vốn tín dụng do bị
lừa đảo, chiếm dụng…đã khiến cho nhiều ngân hàng điêu đứng và rơi vào
tình trạng không dám đầu tư, cho vay rộng rãi. Chính vì vậy vấn đề đặt ra cho
họ là tìm được giải pháp giảm thiểu rủi ro đến mức thấp nhất có thể, nâng cao
chất lượng tín dụng, trên cơ sở đó nâng cao hiệu quả kinh doanh, tăng lợi
nhuận và góp phần thúc đẩy phát triển nền kinh tế.
Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam là một trong
những Ngân hàng Thương mại lớn cả về giá trị tổng tài sản cũng như về quy
mô và mạng lưới hoạt động. Cũng như các Ngân hàng thương mại khác, Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam đã xây dựng cho mình
một hệ thống để quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh nói chung cũng
như trong hoạt động tín dụng. Tuy nhiên, với đặc trưng là mạng lưới hoạt
động rộng lớn từ thành thị đến nông thôn, từ các vùng kinh tế phát triển đến
cả những vùng kinh tế kém phát triển … với nhiều đối tượng khách hàng vay
vốn .Trong khi hệ thống quản trị rủi ro tín dụng là chung cho cả hệ thống do
vậy sẽ có nhiều hạn chế, bất cập cho mỗi vùng, mỗi khu vực, mỗi chi nhánh
hoạt động ở địa bàn khác nhau. Do đó, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển

Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La cũng không là ngoại
lệ, việc áp dụng hệ thống quản trị rủi ro chung của hệ thống nên tại Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc
Yên Sơn La đã xuất hiện những bất cập như : việc khai thác thông tin quản lý
và phân tích thông tin chưa được chú trọng; hạn chế trong năng lực quản lý


ii

tín dụng và quản lý rủi ro của cán bộ tín dụng; chưa đa dạng các hình thức
đầu tư còn tập trung quá vào một số nghành, khách hàng; Tỷ trọng cho vay
không có bảo đảm còn thấp; khả năng kiểm tra, giám sát kiểm soát còn bất
cập..... Chính vì vậy cùng với việc áp dụng hệ thống quản trị rủi ro chung thì
cần thiết phải xây dựng cho riêng mình hệ thống quản trị rủi ro cho phù hợp
với đặc thù hoạt động riêng của chi nhánh.
Xuất phát từ tính cấp thiết trên và căn cứ vào tình hình hoạt động tín
dụng thực tế tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La, đề tài: “Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện
Bắc Yên Sơn La” được lựa chọn làm nội dung nghiên cứu của luận văn này.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống hóa những lý luận về Quản trị rủi ro tín dụng tại các NHTM
làm cơ sở lý thuyết để phân tích thực trạng.
- Nghiên cứu thực trạng về quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La, từ
đó đánh giá những kết quả đạt được cũng như những tồn tại và hạn chế trong
công tác quản trị rủi ro tín dụng làm cơ sở thực tiễn đề xuất các giải pháp.
- Nghiên cứu đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm góp phần nâng
cao hiệu quả công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và
Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La.
3. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục từ viết tắt, danh mục
tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn gồm 4 chương:
Chương 1 : Tổng quan nghiên cứu (Tổng quan các công trình nghiên cứu
liên quan đến đề tài) – Những vấn đề cơ bản về rủi ro và quản trị rủi ro
Chương 2: Cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động của
các ngân hàng thương mại
Chương 3: Thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La


iii

Chương 4: Giải pháp công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La
Những nội dung chính mà luận văn đã tập trung làm rõ là: cơ sở lý luận về
quản trị rủi ro tín dụng đối với các NHTM, đánh giá tổng quát hoạt động kinh
doanh và đi sâu phân tích thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc
Yên, từ đó đánh giá những kết quả đạt được cũng như những tồn tại và hạn chế
trong công tác quản trị rủi ro tín dụng làm cơ sở thực tiễn qua đó đề xuất một số
giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế và hoàn thiện công tác quản trị rui ro tín
dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh
huyện Bắc Yên .

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN CÁC KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN VĂN
Trong phần tổng quan, tác giả đã khái quát được các vấn đề chính có liên
quan đến công tác quản trị rủi ro tín dụng tại các NHTM trong một số nghiên
cứu. Qua phân tích có thể thấy: các nghiên cứu trước đó đã có những đóng

góp đáng kể về học thuật, làm rõ được rất nhiều khía cạnh cơ sở lý luận về
công tác quản trị rủi ro tín dụng tại các NHTM; cùng với việc đánh giá những
kết quả đạt được, những khó khăn thách thức, những nhân tố ảnh hưởng đến
công tác quản trị rủi ro tại mỗi NHTM nhất định; qua đó định hướng, đề xuất
các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng có hiệu quả
đạt được mục tiêu của quản trị rủi ro tín dụng. Tuy nhiên các luận văn nghiên
cứu về đề tài tương tự khi đưa ra các biện pháp nhằm hạn chế hoặc hoàn thiện
quản trị rủi ro tín dụng chỉ đơn thuần dựa trên những phân tích về thực trạng
hoạt động của ngân hàng.


iv

Trong luận văn này tác giả sẽ tiến hành khảo sát thu thập thông tin thực
tế tại chi nhánh từ đó tìm hiểu những nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng về
phía khách hàng và ngân hàng để luận chứng cho các phân tích, đánh giá,
nhận xét và đề xuất các giải pháp phù hợp với một chi nhánh Ngân hàng hoạt
động tại địa bàn miền núi.

CHƯƠNG 2
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI
CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Ở chương 2 tác giả làm rõ những vấn đề cơ bản về quản trị rủi ro tại các
NHTM. Từ việc khái quát về rủi ro tín dụng, các biểu hiện cũng như tác động
của rủi ro tín dụng đối với hoạt động ngân hàng. Thông qua việc đưa ra các chỉ
tiêu đo lường về rủi ro tín dụng cũng như phân tích nguyên nhân gây ra rui ro
tín dụng.
Cũng tại chương 2 này tác giả đã đánh giá khái quát các vấn đề cơ bản về
quản trị rủi ro tín dụng. Việc xác định mục tiêu của quản trị rủi ro cũng như đi
sâu phân tích các nội dung chính của công tác quản trị rủi ro như :

- Xây dựng và hoàn thiện chính sách tín dụng an toàn và hiệu quả
- Xây dựng quy trình cho vay và quản lý tín dụng:
- Cơ cấu tổ chức hoạt động tín dụng.
-

Xây dựng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, mô hình đo lường, đánh
giá rủi ro

-

Xác định giới hạn tín dụng đối với khách hàng

-

Các biện pháp bảo đảm tín dụng

-

Kiểm tra giám sát hoạt động tín dụng

-

Phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro


v

-

Đa dạng hoá danh mục đầu tư
Qua đó phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị rủi ro tín dụng
CHƯƠNG 3
THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI

NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT
NAM – CHI NHÁNH HUYỆN BẮC YÊN TỈNH SƠN LA
Trong chương 3 luận văn đã đi sâu phân tích đánh giá khái quát tình hình
hoạt động kinh doanh, nhất là hoạt động đầu tư tín dung của Ngân hàng Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên đó là
tốc độ tăng trưởng tín dụng hàng năm của đơn vị như năm 2012 là 7,66%;
năm 2013 là 6,69%; năm 2014 tăng 13,77% và đặc biệt 9 tháng đầu năm
2015 tỷ lệ tăng trưởng là 15,94%. (Tỷ lệ tăng trưởng bình quân các năm 2011Tháng 9/2015 là 11,2%/ năm). Cùng với tốc độ tăng trưởng về đầu tư tín dụng
thì nợ quá hạn cũng phát sinh tăng cả về tương đối lẫn tuyệt đối, nếu như năm
2011 NQH là 1.832 triệu đồng, tỷ lệ là 0,6%; Năm 2012 NQH là 1,546 triệu
đồng, tỷ lệ 0,5%; Năm 2013 NQH là 2.985 triệu đồng, tỷ lệ 0,9%: Năm 2014
NQH là 4.790 triệu đồng, tỷ lệ là 1,2%; thì đến hết 9 tháng đầu 2015 NQH là
6.546 triệu đồng, với tỷ lệ là 1,4%/tổng dư nợ.
Tuy tỷ lệ NQH các năm luôn < 3% xong đây là một cảnh báo cho Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Bắc
Yên Sơn La cần phải nâng cao chất lượng tín dụng lên. Nó phản ánh hoạt
động tín dụng đang có chiều hướng phức tạp, tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Tại chương 3 năm tác giả đã đi sâu phân tích và đánh giá về thực trạng
công tác quản trị rủi ro tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn
Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La qua các nội dung như :


vi

- Xây dựng chính sách tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển

Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La
- Thực hiện nghiêm túc các quy trình cho vay và quản lý tín dụng
- Quy trình chấm điểm và xếp hạng khách hàng tại Ngân hàng Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La
- Bảo đảm tiền vay
- Kiểm tra giám sát nhằm phòng ngừa, phát hiện và hạn chế rủi ro tín
dụng
- Trích lập dự phòng rủi ro đầy đủ và xử lý rủi ro kịp thời
- Đa dạng hoá danh mục đầu tư
- Các biện pháp quản trị điều hành khác (như tăng cường công tác cán
bộ; Thực hiện chính sách khuyến khích đối với cán bộ tín dụng; Tăng cường
công tác phối kết hợp với các cơ quan hữu quan, chủ đầu tư)
Qua việc phân tích đánh giá các chỉ tiêu về NQH và các nguyên nhân
chủ yếu dẫn đến NQH cũng như phân tích thực trạng các nội dung trong công
tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn
Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên trong các năm từ 2011 đến T9/2015 đã
nêu ra các mặt làm được như : Đã đánh giá được tầm quan trọng của công tác
quản trị rủi ro tín dụng và đã tích cực thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao
khả năng phòng ngừa và phát hiện rủi ro tín dụng.; Hệ thống thông tin tín
dụng ngày càng được hoàn thiện, đã thực hiện cung cấp các thông tin, chuyên
đề phân tích về ngành thường xuyên cho Chi nhánh; Đang kiên quyết thực
hiện các giải pháp đồng bộ để giảm nợ xấu, thực hiện kiểm soát tín dụng chặt
chẽ, chú trọng đến chất lượng hơn là tăng trưởng dư nợ; Đã xây dựng và dần
hoàn thiện các công cụ đo lường tín dụng góp phần hạn chế được rủi ro trong
hoạt động tín dụng, áp dụng các quy trình về chấm điểm và xếp hạng tín dụng
nội bộ nhằm đánh giá đúng tình trạng của khách hàng. Bên cạnh đó đã đưa ra


vii

các hạn chế đó là :
Thứ nhất là : Khai thác thông tin và phân tích thông tin còn bất cập
Do hệ thống thông tin quản lý còn bất cập (CIC)
Do thiếu thông tin khi thẩm định và khi ra quyết định cho vay nên dẫn đến
những quyết định cho vay sai lầm. ( dựa trên tài liệu do khách hàng cung cấp,
thiếu sự xác minh lại thông tin hoặc thiếu sự phân tích tính hợp lý của thông
tin. Do áp lực công việc; do báo cáo tín dụng vẫn chưa kịp thời và đảm bảo độ
chính xác. ...)
Thứ hai là : Năng lực quản lý tín dụng và rủi ro tín dụng của cán bộ tín dụng

- Do áp lực phải hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch hàng năm được giao ( xem
nhẹ, hạ thấp các điều kiện an toàn tín dụng để thu hút khách hàng; Sự phân
công cán bộ tín dụng thẩm định hồ sơ vay không hợp lý; Hiệu quả xử lý đối
với các khoản nợ xấu còn nhiều hạn chế, không theo dõi đầy đủ quá trình thực
hiện thu hồi.
- Do bố trí cán bộ thiếu đạo đức và trình độ chuyên môn nghiệp vụ. ( Đạo đức
của cán bộ; do nhân viên tín dụng thiếu trung thực và có ý đồ gian lận…)
Thứ ba là : Việc quá tập chung cho vay vào một số đối tượng khách
hàng, lĩnh vực đầu tư và chưa đa dạng các hình thức cho vay.
Do có sự tập trung nguồn vốn vay trong một số khách hàng, nhóm khách
hàng lớn.
Thứ tư là : Tỷ trọng cho vay không có tài sản đảm bảo còn thấp
Theo báo cáo thì tỷ lệ dư nợ có đảm bảo trên tổng dư nợ qua các năm
đã giảm dần từ 42,43% năm 2012 xuống 40,21% năm 2013 và 36,93% năm
2014. Điều đó chứng tỏ rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát
triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La luôn tiềm ẩn.
Thứ năm là : Việc giám sát kiểm soát nội bộ sử dụng vốn vay và kiểm
soát các luồng tiền thanh toán của khách hàng còn hạn chế.

viii

- Do hệ thống kiểm soát trong khi cho vay không chặt chẽ và kém hiệu
quả..
- Do thiếu giám sát và quản lý sau khi cho vay, hệ thống cảnh báo sớm về
các khoản vay có vấn đề không hiệu quả nên không thể can thiệp kịp thời.
- Do nhân viên tín dụng bị cuốn vào việc ưu tiên giải quyết các hồ sơ
mới; ngại gây phiền hà cho khách hàng, do hệ thống thông tin quản lý phục vụ
kinh doanh tại các khách hàng quá lạc hậu không cung cấp được kịp thời, đầy đủ
các thông tin
- Do lõng lẻo trong việc kiểm soát sự tuân thủ giám sát sau khi cho vay
của nhân viên tín dụng,
- Do sự am tường của các cán bộ tín dụng về các đặc thù của ngành nghề kinh
doanh của khách hàng còn hạn chế
CHƯƠNG 4
GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI
NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT
NAM – CHI NHÁNH HUYỆN BẮC YÊN SƠN LA
Dựa trên định hướng phát triển phát triển kinh doanh nói chung
cũng như trong hoạt động đầu tư tín dụng của Ngân hàng Nông nghiệp và
Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên và trên cơ sở
những đánh giá, phân tích về thực trạng công tác quản trị rủi ro, luận
văn đã tập trung nghiên đề xuất các giải pháp và đưa ra kiến nghị đối với
các cấp nhằm đảm bảo hoạt động quản trị rủi ro tín dụng mang lại hiệu
quả cao hơn trong thời kỳ tới. Các nhóm giải pháp được đề xuất cụ thể
như sau
(1). Khai thác thông tin và phân tích để có quyết định tín dụng đúng;
(Thu thập thông tin; Phân tích thông tin và xử lý thị trường)

ix

(2) Nâng cao năng lực quản lý tín dụng và quản lý rủi ro tín dụng cho cán bộ
tín dụng

- Kịp thời phát hiện các dấu hiệu phát sinh rủi ro từ phía khách hàng
- Kịp thời phát hiện các dấu hiệu xuất phát từ chính sách tín dụng của
Ngân
- Kịp thời xác định mức độ vấn đề:
- Nâng cao chất lượng thẩm định.
(3) Đa dạng hoá phương thức cho vay nhằm phân tán rủi ro tín dụng

- Đa dạng hoá phương thức cho vay ( Cho vay theo hạn mức; Cho vay
đồng tài trợ; cho vay trả góp, cho vay uỷ thác, cho vay theo dự án đầu tư, cho
vay thấu chi...)
- Đa dạng hoá khách hàng ( Mở rộng cho vay đối với mọi thành phần
kinh tế, mọi đối tượng khách hàng)
- Đa dạng hoá lĩnh vực đầu tư (Theo định hướng tín dụng của toàn
ngành; định hướng hoạt động tín dụng tại một số vùng kinh tế..
- Thực hiện bảo hiểm tín dụng ( bảo hiểm hoạt động cho vay, bảo hiểm
cho khách hàng vay vốn, bảo hiểm tài sản hình thành từ vốn vay, bảo hiểm tài
sản bảo đảm..)
(4). Nâng cao tỷ trọng cho vay có tài sản bảo đảm trên tổng dư nợ

- Xác định giá trị tài sản đảm bảo (khách quan, có khả năng chuyển
nhượng, đủ điều kiện pháp lý..)
- Thu thập thông tin về tài sản
(5). Tăng cường giám sát, kiểm tra kiểm soát nội bộ sử dụng vốn vay và các
luồng tiền thanh toán của khách hàng

- Giám sát tín dụng( kiểm tra, trong và kiểm tra sau khi phát tiền vay )
- Nâng cao vai trò kiểm tra, kiểm soát nội bộ ( Tăng cường cán bộ có
trình độ, có kinh nghiệm, có tinh thần trách nhiệm cao, đạo đức tốt…tăng


x

cường cán bộ bộ phận khác cùng phối hợp kiểm tra; Thường xuyên đào tạo
nâng cao trình độ nghiệp vụ, luật pháp,quy định trách nhiệm đối với cán bộ
kiểm soát, có chế độ khuyến khích thưởng phạt; hoàn thiện và đổi mới
phương pháp kiểm tra…)
KẾT LUẬN
Qua nghiên cứu các giải pháp quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên
Sơn La, luận văn đã làm rõ được cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng, mục
tiêu của quản trị rủi ro, nội dung cơ bản của quản trị rủi ro tín dụng.
Dựa trên những cơ sở lý luận về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín
dụng, Luận văn đi sâu nghiên cứu thực trạng và nguyên nhân rủi ro tín dụng
cũng như công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát
triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La, chỉ ra những
mặt còn hạn chế cần khắc phục. Từ đó, tác giả đã mạnh dạn đưa ra những giải
pháp cụ thể để nâng cao chất lượng quản trị rủi ro tín dụng trên cơ sở những
quan điểm định hướng và mục tiêu trong giai đoạn phát triển sắp tới. Một số
giải pháp nằm ngoài tầm quyết định của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La, tác giả đã đề xuất
và kiến nghị với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam,
Chính quyền địa phương... để hỗ trợ cho sự tăng trưởng tín dụng bền vững./.


TRƯờNG ĐạI HọC KINH Tế QUốC DÂN

phạm quang tùng

quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng
nông nghiệp và phát triển nông thôn việt nam
chi nhánh huyện bắc yên sơn la

Ngời hớng dẫn khoa học:

PGS.TS. BùI VĂN HƯNG

Hà Nội - 2015


1

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Việt Nam đang trong quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa. Theo đó, hệ thống ngân hàng cũng chuyển đổi
theo 2 cấp: Ngân hàng nhà nước và ngân hàng thương mại. Các ngân hàng
thương mại ở Việt Nam đang từng bước hội nhập và phát triển trong môi
trường mới với những thách thức mới khi nền kinh tế ngày càng hội nhập sau
vào nền kinh tế thế giới.
Yếu tố cạnh tranh không chỉ xuất hiện giữa Ngân hàng thương mại trong
nước với các ngân hàng nước ngoài mà cạnh tranh còn bộc lộ, xuất hiện ngay
trong nội bộ hệ thống các ngân hàng thương mại trong nước, đây là kết quả
của những thay đổi của cơ chế quản lý được mở ra bắt nguồn từ những cải
cách kinh tế sâu rộng trong kinh tế từ năm 1986 đến nay. Ngày nay, ngân

hàng thương mại đã trở thành một chủ thể trong nền kinh tế và cũng giống
như các doanh nghiệp khác, hoạt động với mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận với
một mức độ rủi ro nhất định.
Ngân hàng thương mại còn là một trung gian tài chính, vì vậy nó có mối
quan hệ mật thiết, hữu cơ với các chủ thể khác trong nền kinh tế thông qua
các hoạt động kinh doanh, dịch vụ tài chính như huy động vốn, cho vay, thanh
toán, bảo lãnh và các dịch vụ khác theo quy định. Cũng chính vì lý do đó mà
rủi ro đối với hoạt động ngân hàng cũng rất đa dạng. Chúng luôn tiềm ẩn và
gắn liền với các hoạt động của ngân hàng, gây tác động với những mức độ
khác nhau. Hoạt động tín dụng là nghiệp vụ chủ yếu của hệ thống ngân hàng
thương mại Việt Nam, mang lại 80-90% thu nhập của mỗi ngân hàng, tuy
nhiên rủi ro của nó cũng không nhỏ. Rủi ro tín dụng cao quá mức sẽ ảnh
hưởng rất lớn đến hoạt động kinh doanh ngân hàng. Đứng trước những thời


2

cơ và thách thức của tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, vấn đề nâng cao khả
năng cạnh tranh của các ngân hàng thương mại trong nước với các ngân hàng
thương mại nước ngoài, mà cụ thể là nâng cao chất lượng tín dụng, giảm thiểu
rủi ro đã trở nên cấp thiết.
Với các ngân hàng thương mại Việt Nam hiện nay, rủi ro tín dụng đang
là vấn đề cấp bách cũng như là thách thức đối với các nhà quản trị ngân hàng.
Sự gia tăng các khoản nợ quá hạn, nợ khó đòi, thất thoát vốn tín dụng do bị
lừa đảo, chiếm dụng…đã khiến cho nhiều ngân hàng điêu đứng và rơi vào
tình trạng không dám đầu tư, cho vay rộng rãi. Chính vì vậy vấn đề đặt ra cho
họ là tìm được giải pháp giảm thiểu rủi ro đến mức thấp nhất có thể, nâng cao
chất lượng tín dụng, trên cơ sở đó nâng cao hiệu quả kinh doanh, tăng lợi
nhuận và góp phần thúc đẩy phát triển nền kinh tế.
Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam là một trong

những Ngân hàng Thương mại lớn cả về giá trị tổng tài sản cũng như về quy
mô và mạng lưới hoạt động. Cũng như các Ngân hàng thương mại khác, Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam đã xây dựng cho mình
một hệ thống để quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh nói chung cũng
như trong hoạt động tín dụng. Tuy nhiên, với đặc trưng là mạng lưới hoạt
động rộng lớn từ thành thị đến nông thôn, từ các vùng kinh tế phát triển đến
cả những vùng kinh tế kém phát triển … với nhiều đối tượng khách hàng vay
vốn .Trong khi hệ thống quản trị rủi ro tín dụng là chung cho cả hệ thống do
vậy sẽ có nhiều hạn chế, bất cập cho mỗi vùng, mỗi khu vực, mỗi chi nhánh
hoạt động ở địa bàn khác nhau. Do đó, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La cũng không là ngoại
lệ, việc áp dụng hệ thống quản trị rủi ro chung của hệ thống nên tại Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Bắc
Yên Sơn La đã xuất hiện những bất cập như : việc khai thác thông tin quản lý


3

và phân tích thông tin chưa được chú trọng; hạn chế trong năng lực quản lý
tín dụng và quản lý rủi ro; chưa đa dạng các hình thức đầu tư còn tập trung
quá vào một số nghành, khách hàng; Tỷ trọng cho vay không có bảo đảm còn
thấp; khả năng kiểm tra, giám sát kiểm soát còn bất cập..... Chính vì vậy cùng
với việc áp dụng hệ thống quản trị rủi ro chung thì cần thiết phải xây dựng
cho riêng mình hệ thống quản trị rủi ro cho phù hợp với đặc thù hoạt động
riêng của chi nhánh.
Xuất phát từ tính cấp thiết trên và căn cứ vào tình hình hoạt động tín
dụng thực tế tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La, đề tài: “Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện
Bắc Yên Sơn La” được lựa chọn làm nội dung nghiên cứu của luận văn này.
2. Mục tiêu nghiên cứu

- Hệ thống hóa những lý luận về Quản trị rủi ro tín dụng tại các NHTM
làm cơ sở lý thuyết để phân tích thực trạng.
- Nghiên cứu thực trạng về quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La, từ
đó đánh giá những kết quả đạt được cũng như những tồn tại và hạn chế trong
công tác quản trị rủi ro tín dụng làm cơ sở thực tiễn đề xuất các giải pháp.
- Nghiên cứu đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm góp phần nâng
cao hiệu quả công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và
Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu là: Công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân
hàng thương mại.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về không gian: Luận văn nghiên cứu quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân
hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Bắc
Yên Sơn La.


4

+ Về thời gian: Các dữ liệu khảo sát, nghiên cứu và đánh giá chỉ giới hạn
các trong giai đoạn từ 2011 đến 2015 và đề xuất giải pháp cho giai đoạn kết
tiếp từ 2016 đến 2020.
4. Phương pháp nghiên cứu
- Khung lý thuyết: Luận văn sử dụng khung lý thuyết xoay quanh những
vấn đề rủi ro tín dụng và các lý luận về quản trị, hạn chế rủi ro trong cho vay
tại Ngân hàng thương mại. Trong đó, các chỉ tiêu đánh giá mức độ thành công
và các nhân tố ảnh hưởng tới công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay
được nhấn mạnh.
- Nguồn số liệu: Chủ yếu là số liệu thứ cấp được trích dẫn từ các văn

bản, báo cáo, tài liệu có liên quan đến công tác quản trị rủi ro trong cho vay
- Xử lý số liệu: Trong quá trình nghiên cứu, đề tài sử dụng các phương
pháp cụ thể như tổng hợp và phân tích thống kê để đi đến các đánh giá kết
luận tình hình.
5. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục từ viết tắt, danh mục
tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn gồm 4 chương:
Chương 1 : Tổng quan nghiên cứu (Tổng quan các công trình nghiên cứu
liên quan đến đề tài) – Những vấn đề cơ bản về rủi ro và quản trị rủi ro
Chương 2: Cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động của
các ngân hàng thương mại
Chương 3: Thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La
Chương 4: Giải pháp công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh huyện Bắc Yên Sơn La

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN CÁC KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU


5

CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN VĂN
1.1. Tổng quan các kết quả nghiên cứu liên quan
Xét về mặt lý thuyết, cho đến nay đã có rất nhiều công trình, tác phẩm
nghiên cứu về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng nói chung. Thực tiễn
ở Việt Nam cũng có một số các đề tài nghiên cứu có liên quan đến vấn đề này
nhưng ở những phạm vi, giác độ nghiên cứu khác nhau. Cụ thể có những đề
tài đã nghiên cứu sau:
- Quản trị rủi ro tín dụng tại Techcombank – Chi nhánh Đà Nẵng,

Luận văn Thạc sỹ Quản trị kinh doanh – Nguyễn Hồng Diệu Hương. Luận
văn có kết cấu 3 chương:
Chương 1, luận văn trình bày những vấn đề cơ bản về rủi ro tín dụng và
quản trị rủi ro tín dụng.
Chương 2, luận văn đã nghiên cứu thực trạng hoạt động tín dụng và công
tác QTRRTD tại Techcombank Đà Nẵng giai đoạn 2008 – 2012, từ đó tổng
hợp được một số hạn chế và nguyên nhân dẫn đến rủi ro trong hoạt động tín
dụng của Techcombank Đà Nẵng. Một số hạn chế điển hình như là:
+ Hạn chế trong thẩm định, đánh giá khách hàng
+ Xếp hạng tín dụng nội bộ vẫn còn một số hạn chế do mới chỉ dừng lại
ở việc xếp hạng phân loại khách hàng và nhóm nợ, chưa đánh giá hết RRTD
của khoản vay do hạn chế trong cơ sở dữ liệu đầu vào.
+ Bộ phận kiểm tra, kiểm soát nội bộ chưa phát huy hết vai trò
+ Hạn chế trong công tác xứ lý nợ xấu
Nguyên nhân dẫn đến hạn chế là do:
+ Nguyên nhân khách quan: môi trường pháp lý chưa thuận lợi, môi
trường kinh tế không ổn định
+ Nguyên nhân chủ quan:


6

• Từ phía khách hàng: sử dụng vốn vay không đúng mục đích, trình độ
và khả năng quản lý vốn kém, khách hàng không có thiện trí trả nợ…
• Từ phía ngân hàng: thông tin bất cân xứng, rủi ro cán bộ tín dụng yếu
chuyên môn, mối liên quan giữa RRTD và các rủi ro khác…
Trong Chương 3, luận văn đã đề ra một số giải pháp đối với
Techcombank Đà Nẵng nhằm nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng như:
hoàn thiện hoạt động nhận dạng rủi ro tín dụng, hoạt động đo lường rủi ro,
các giải pháp về kiểm soát RRTD, tài trợ RRTD, các giải pháp về nhân lực…

Bên cạnh đó, luận văn cũng có một số kiến nghị đối với NHNN và Chính phủ
nhằm hỗ trợ ngân hàng trong công tác Quản trị rủi ro tín dụng.
- Quản trị rủi ro tín dụng tại Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát
triển Bình Định – Luận văn Thạc sỹ Tài chính ngân hàng – Nguyễn Anh
Dũng.
Trong Chương 1, luận văn đề cập đến:
+ Lý luận cơ bản về tín dụng và rủi ro tín dụng ngân hàng: khái quát về
tín dụng, rủi ro tín dụng ngân hàng, ảnh hưởng của rủi ro tín dụng đến hệ
thống ngân hàng và nền kinh tế.
+ Quản trị rủi ro tín dụng và mô hình quản trị rủi ro tín dụng theo Ủy ban
Basel
Chương 2, luận văn đã nghiên cứu thực trạng hoạt động tín dụng và công
tác QTRRTD tại BIDV Bình Định giai đoạn 2008 – 2012, từ đó tổng hợp
được một số nguyên nhân dẫn đến rủi ro trong hoạt động tín dụng của BIDV
Bình Định, là tiền đề cho việc đưa ra các giải pháp để BIDV Bình Định có thể
kiểm soát tốt hơn nữa chất lượng tín dụng theo tiêu chuẩn quốc tế, khi mà nền
kinh tế thế giới có những dấu hiệu không khả quan lắm. Một số nguyên nhân
điển hình như là: