Khắc phục bỏ học lớp 5:2009-2010

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề Tài:
MỘT SỐ BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC TÌNH HÌNH HỌC SINH BỎ HỌC Ở
LỚP 5 TRƯỜNG TIỂU HỌC MỸ TÚ B

A.PHẦN MỞ ĐẦU
I. TÍNH CẤP THIẾT CỦA DỀ TÀI:
Như chúng ta đã biết, mục tiêu giáo duc là đào tạo cho hoc sinh phát triển
toàn diện về đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ.
Nhà nước thực hiện công bằng xã hội trong giáo dục là tạo điều kiện ai cũng
được học hành và giúp đỡ người nghèo được học tập. Như vậy, vừa là quyền lợi vừa
là nghĩa vụ của mỗi công dân.
Với những lí do trên, các cấp chính quyền, đoàn thể ngành giáo dục và toàn
xã hội đã có nhiều nổ lực, đầu tư về kinh phí, vật chất, công sưc… cho việc học của
học sinh. Nhưng đến nay kết quả mang lại vẫn chưa đáp ứng yêu cầu mong muốn,
chất lượng dạy và học ở nhiều nơi còn nhiều việc cần phải bàn. Cơ sở vật chất chưa
đáp ứng, tình trạng học sinh bỏ học giữa chừng còn phổ biến ở nhiều nơi đang là vấn
đề nổi cộm hiện nay.
Đặc biêt, các trường tiểu học nằm ở vùng sâu, vùng xa, do các điều kiện chủ
quan hay khách quan, có số lượng học sinh bỏ học giữa chừng rất cao. Điều này làm
ảnh hưởng lớn đến chất lượng giáo dục. Trường Tiểu học Mỹ Tú B cũng là một
trường nằm ở vùng sâu nên không tránh khỏi thực trạng trên. Số lượng học sinh bỏ
học giữa chừng rơi đều vào các khối lớp, đặc biệt là khối lớp cuối cấp? Đó cũng là
một câu hỏi, một bài toán khó đối với ban giám hiệu và giáo viên chu nhiệm lớp. Nếu
học sinh lớp 5 bỏ học quá 2% trở lên sẽ ảnh hưởng đến chỉ tiêu lớp tôi, của trường.
Điều quan trọng hơn nữa là sẽ gây một thiệt thòi rất lớn cho chính bản thân cá nhân
các em mà còn ảnh hưởng đến cả xã hội, các ban ngành đoàn thể. Riêng ngành giáo
dục phải tốn nhiều thời gian, tiền của vào công tác chống mù chữ, phổ cập giáo dục
tiểu học, ảnh hưởng lớn đến việc tôt nghiệp đúng độ tuổi.
Với thực trạng cấp thiết trên nên tôi đã viết ra đề tài này.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI:

− Phấn đấu từng bước giảm bớt học sinh bỏ học giữa chừng ở các khối
lớp, đặc biệt là ở khối lớp 5.
− Giúp cho tất cả học sinh đều theo học liên tục và đầy đủ chương trình 5
lớp.
− Huy động tất cả trẻ em ở tuổi tiểu học đều được đến trường đến lớp.
III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
Để hạn chế và chấm dứt tình trạng học sinh bỏ học giữa chừng , do đó, đối
tượng nghiên cứu là “Một số biện pháp khắc phục tình trạng học sinh bỏ học giữa
chừng ở lớp 5A trường Tiểu học Mỹ Tú B”.
IV. KHÁCH THỂ VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
1. Khách thể nghiên cứu:
PHẠM THỊ BIÊN 1 TRƯỜNG TIỂU HỌC MỸ TÚ B
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Nhìn chung , đa số học sinh tiểu học bỏ học giữa chừng do nhiều nguyên nhân
khác nhau như: Có em vì hoàn cảnh gia đình chuyển đổi nghề nghiệp buộc các em
phải bỏ học, do nhàm chán một số môn, do mất căn bản, do gia đình cần cù lao động
quên theo dõi con em mình học.
Phần đông phụ huynh do thiếu hiểu biết về tầm quan trọng của việc học tập
của con mình và quan niệm “còn nhỏ học năm này không được thì học năm khác”. Vì
thế, việc vận động phải kết hợp chặt chẽ, tìm hiểu hoàn cảnh sống của các em, phải
có tính kiên trì trong công tác vận động, thuyết phục.
2. Phạm vi nghiên cứu:
Phạm vi nghiên cứu là “Một số biện pháp khắc phục học sinh bỏ học giữa
chừng ở lớp 5 Trường Tiểu học Mỹ Tú B”.
V. CÁC PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
1) Phương pháp nghiên cứu lý thuyết:
Giáo viên nghiên cứu các tài liệu, các văn bản, hồ sơ để tìm ra những khái
niệm, những thuật ngữ các vấn đề lý luận, lý thuyết có liên quan đến tài liệu.
2) Phương pháp quan sát:
Giáo viên quan sát tình hình hoạt động học tập của học sinh lên lớp như là:

Hằng ngày kiểm tra sỉ số học sinh, tình hình học tập trong lớp.
3) Phương pháp kiểm tra:
Bằng cách giáo viên thông qua phiếu điều tra, trò truyện, trao đổi với học sinh
nhằm để tìm ra các biện pháp khắc phục tình trạng học sinh bỏ học giữa chừng.
4) Phương pháp thực hành:
Giáo viên yêu cấu học sinh thực hiện những lý thuyết sáng kiến của giáo viên
vào lớp học như là: khi có trường hợp học sinh bỏ học, giáo viên kết hợp với chính
quyền địa phương đến gia đình học sinh bỏ học, vận động, tuyên truyền để giúp học
sinh trở lại lớp học bình thường.
Nhìn chung, các phương pháp nghiên cứu trên có quan hệ mật thiết với nhau,
hỗ trợ cho nhau nhằm giúp cho đề tài nghiên cứu được hoàn chỉnh. Đồng thời, tạo
cho giáo viên, học sinh được một thói quen về hoạt động dạy và học càng tốt hơn.
B.PHẦN NỘI DUNG.
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI:
Để thực hiện mục tiêu đào tạo và các nhiệm vụ giáo dục nhà trường là một
công việc khó khăn và phức tạp. Bên cạnh, song song hiện nay là tình trạng bỏ học
giữa chừng là một vấn đề nỏng bổng. Do đó, đòi hỏi sự cố gắng và công sức của toàn
xã hội, không phải chỉ riêng nhà trường.
1. Tầm quan trọng của việc khắc phục tình trạng bỏ học giữa chừng ở lớp 5
– trường Tiểu học Mỹ Tú B:
Trong công văn hướng dẫn thực hiện kế hoạch năm học của phòng giáo dục
gởi cho trường là việc duy trì sỉ số ở các khối lớp và việc bảo đảm duy trì sỉ số bỏ học
PHẠM THỊ BIÊN 2 TRƯỜNG TIỂU HỌC MỸ TÚ B
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
giữa chừng không quá 2% ở khối lớp 5 là một chỉ tiêu cao nhưng phù hợp đúng với
thực trạng hiện nay.
Hiện nay, đất nước ta đang trên đà thực hiện công nghiệp hóa – hiện đại hóa
thì việc dạy và học cũng đi vào một bước tiến mới để tiến lên ngang tầm với các nước
trong khu vực và trên thế giới. Muốn đạt được điều đó thì tất cả người dân phải có tri
thức, mà tri thức đạt được từ đâu? Đó là quá trình học tập, có học tập, có hiểu biết

mới góp phần ứng dụng vào thực tiễn đời sống làm cho cuộc sống ngày càng ấm no,
hạnh phúc. Vì lẽ đó, đòi hỏi tất cả mọi người đều phải học, nhất là trẻ em.
Ngày nay, xác định tầm quan trọng của việc học, các em được quan tâm,
chăm sóc đặc biệt ngay từ nhỏ: mầm non, tiểu học. Quan trọng nhất là bậc tiểu học,
đây là nấc thang đầu tiên, một nền móng vững chắc, sự bắt đầu của một công trình
“kiến trúc”. Lớp 5 là lớp cuối cấp, các em các em đã biết khám phá tri thức dần dần
các em hoàn thành một “công trình” ở bậc tiểu học.
Qua những ý trên, chúng ta đã thấy được múc độ quan trọng của việc duy trì
sỉ số và khắc phục tình trạng học sinh bỏ học giữa chừng ở lớp 5 và ở các khối khác.
Việc khắc phục học sinh bỏ học giữa chừng không đòi hỏi giáo viên phải giữ
được sỉ số ban đầu đã nhận mad giáo viên chủ nhiệm phải co biện pháp, thủ thuật
khéo léo vận động các em đi học đều, đó mới là sự cần thiết trong quá trình dạy –
học.
Nếu chúng ta không thấy rõ tầm quan trọng của việc khắc phục tình trạng học
sinh bỏ học giữa chừng ở học sinh thì chất lượng giáo dục ở trường sẽ bị tụt hậu mà
còn kéo theo sự dai dẳng, chống mù chữ phổ cập giáo dục tiểu học không đạt chuẩn
qui định.
2. Chức năng của giáo viên chủ nhiệm trong việc chấm dứt tình trạng
học sinh bỏ học giữa chừng:
− Quan tâm động viên với tất cả học sinh, đặc biệt là các em có
hoàn cảnh khó khăn, giáo viên cần dideur chỉnh thái độ, hnahf vi ứng xử của giáo
viên đối với học sinh.
− Kết hợp ba mặt giáo dục giữa gia đình, nhà trường, xã hội.
 Đối với nhà trường:
Nhà trường là chuyên trách đào tạo học sinh, trong đó, nhà trường có một đội
ngũ giáo viên thông minh về nghiệp vụ giáo dục. Do đó, nhà trường có trách nhiệm
nắm các trường hợp bỏ học, phân loại tìm hiểu nguyên nhân, có biện pháp kết hợp
với gia đình và xã hội thực hiện việc khắc phục tình trạng học sinh bỏ học giữa
chừng.
 Đối với gia đình:

- Cha mẹ học sinh là người thầy giáo đầu tiên của con cái họ, là
những người xây dựng nền tảng của nhân cách trẻ. Trẻ em tiếp xúc các chuẩn mực
đạo dức, các thói quen ứng xử đầu tiên là từ gia đình. Đó cũng là thuận lợi lớn cho
công việc giáo dục nhất đối với trẻ em ở lứa tuổi tiểu học. Song, chính đặc điểm này
cũng có thể lại gây trở ngại cho việc giáo dục. Nếu tình thương giữa cha mẹ đối với
con cái là tình thương không sáng suốt thì sẽ gây ảnh hưởng đến tình trạng học sinh
bỏ học giữa chừng.
PHẠM THỊ BIÊN 3 TRƯỜNG TIỂU HỌC MỸ TÚ B
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
- Trẻ em thường giữ lại những ấn tượng sâu sắc của tuổi trẻ. Trẻ càn
nhỏ ảnh hưởng của bạn bè, của xã hội chưa có bao nhiêu, nhưng nảh hưởng của gia
đình càng lớn về tình cảm, tính cách,… được gieo từ nhỏ.
- Gia đình còn là môi trường để trẻ thường xuyên rèn luyện và thể
nghiệm những hành vi, những điều được hịc ở nàh trường vì thời gian trẻ ở trường
không nhiều, còn thời gian chịu ảnh hưởng của gia đình thì khá lớn.
Với những đặc điểm nêu trên, giáo dục gia đình có vị trí rất lớn trong việc
khắc phục tình trạng học sinh bỏ học giữa chừng hiện nay.
 Đối với xã hội:
Các cơ quan nhà nước, đặc biệt là các cấp chính quyền gần nhất như: trưởng
ấp cùng với gia đình và nhà trường để cùng thực hiện việc khắc phục tình trạng học
sinh bỏ học giữa chừng. Ngoài ra, chúng ta cần phải nói đến vai trò của ban đại diện
phụ huynh học sinh với tư cách là một tổ chức xã hội do cha mẹ học sinh cử ra. Ban
đại diện phụ huynh hịc sinh ảnh hưởng rất lớn trong phong trào giáo dục ở các đơn vị
trường hiện nay. Nơi nào ban đại diện phụ huynh học sinh hoạt động có hiệu quả thì
tất yếu phong trào giáo dục ở nơi đó sẽ có thêm động lực để phát triển.
Bên cạnh đó, giáo viên cần phải có sự kết hợp với các giáo viên bộ môn:
nhạc, họa, thể dục, tổng phụ trách để kích thích sự hứng thú học tập cho các em.
II. THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH HỌC SINH BỎ HỌC GIỮA CHỪNG
Ở LỚP 5 – TRƯỜNG TIỂU HỌC MỸ TÚ B:
Như chúng ta đã biết, trường Tiểu học Mỹ Tú B là thuộc diện trường ở vùng

sâu, chắc chắn trong các nhiệm vụ công tác của trường cũng có một số mặt hạn chế.
Trong đó, có một vấn đề mà chúng ta cần phải bàn đó là tình trạng học sinh bỏ học
giữa chừng hiện nay, thường xuyên, phổ biến.
Kết quả thống kê lớp 5 tôi trong năm qua:
Năm học HS đầu năm HS cuối năm
Số lượng HS
giảm
Tỷ lệ
2008-2009 30 28 2 93,33%
Bảng thống kê học sinh khối 5 toàn trường:
Năm học HS đầu năm HS cuối năm Số lượng giảm Tỷ lệ
2008-2009 60 56 4 93,33%
Từ số liệu trên ta có thể rút ra một số nhận xét sau:
− Thứ nhất tỷ lệ học sinh bỏ học ở khối lớp 5 tôi trong năm qua dao động
từ 93% đến 94%. Còn tỷ lệ học sinh bỏ học ở khối 5 toàn trường trong năm qua dao
động từ 95% đến 96%.
Như vậy là vẫn còn cao hơn chỉ tiêu qui định.
− Thứ hai tỷ lệ học sinh bỏ học trong trường các năm qua có xu hướng
giảm dần.
− Thứ ba hàng năm trong trường có một số lượng học sinh bỏ học giữa
chừng ở khối lớp 5 là rất cao, khoản từ 10 đến 15 học sinh.
Nếu chúng ta chấp nhận thực trạng trên thì hàng năm trường chúng ta phải
chấp nhận có hơn 20 – 30 học sinh bỏ học. Việc học sinh bỏ học là một trở lực rất lớn
PHẠM THỊ BIÊN 4 TRƯỜNG TIỂU HỌC MỸ TÚ B
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
cho trường trong việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục phổ cập, xây dựng trường đạt
chuẩn quốc gia, thực hiện phong trào thi đua “Hai tốt”.
Vì thế, việc khắc phục tình trạng học sinh bỏ học giữa chừng phải được xem
là một trong những công việc quan trọng nhất hiện nay.
Từ kết quả khảo sát thực tế chúng ta có thể khẳng định rằng, việc học sinh bỏ

học giữa chừng hiện nay là kết quả của nhiều nguyên nhân từ phía gia đình học sinh,
nguyên nhân từ phía nhà trường, nguyên nhân thiếu sự quan tâm của toàn xã hội và
nguyên nhân từ phía chính tả bản thân học sinh.
1. Về phía gia đình học sinh:
Hầu hết tất cả nhà ở của cha mẹ học sinh trong lớp tôi đều ở trong những kênh
rạch hẻo lánh, khó khăn đi lại như: Kênh….. , ……
Từ đó cũng làm ảnh hưởng đến việc đi lại đến lớp của học sinh nhất là mùa
mưa, mùa nước lũ các em thường nghỉ học giữa chừng qua nhiều. Bên cạnh đó, còn
một bộ phận học sinh quá nghèo, từ chổ nghèo nên phải đi làm thuê làm mướn nhiều
nơi, không dành thời gian để quan tâm đến việc học tập của con em. Thậm chí còn
phải buộc con mình bỏ học để đi bán vé số, hái rau, lượm ốc,…Khi con em được đến
trường thì cha mẹ không đủ điều kiện lo cho con em về dụng cụ học tập, thời gian
học tập. Mặt khác, nhiều phụ huynh học sinh còn tư tưởng là trách nhiệm học tập của
con em mình đều cho nhà trường.
2. Về phía nhà trường:
Phạm vi địa bàn của trường có hai điểm trường như: Ấp Mỹ Lợi B, Ấp Mỹ
Lợi C. Do đó, quan hệ, kiên lạc giữa trường và gia đình cũng gặp nhiều khó khăn.
− Ban giám hiệu, giáo vên chủ nhiệm lớp chưa thể hiện hết trách
nhiệm hoặc chưa có giải pháp phù hợp để duy trì sỉ số học sinh.
− Ban giám hiệu trường và các đoàn thể trong trường thiếu biện
pháp, chưa thường xuyên phối hợp với chính quyền địa phương thực hiện tốt công tác
vận động, tuyên truyền.
3. Về phía giáo viên chủ nhiệm:
− Phần lớn giáo viên chủ nhiệm lớp chưa thể hiện hết trách nhiệm
hoặc chưa có giải pháp phù hợp để duy trì sỉ số học sinh lớp mình.
− Giáo viên tiểu học dạy hầu hết các môn học, trong mỗi buổi học,
từ môn này sang môn khác với đặc trưng khác nhau. Do giáo viên không nhanh
chóng thâm nhập vào nội dung và phương pháp mới. Do đó, không gây được hứng
thú cho học sinh, làm cho học sinh nhàm chán vì các em đã ở lứa tuổi cuối cấp học.
− Giáo viên không gây được thiện cảm và làm cho học sinh sợ hãi

như: Đánh học sinh, dọa nạt bằng lời không đúng tác phong sư phạm mà học sinh
cuối cấp như lớp 5 đã có đầu óc suy nghĩ chưa được trong suốt, rõ ràng. Trương hợp
giáo viên gọi một học sinh Lan lên làm một bài toán, học sinh Lan hiểu bài nhưng
không biết trình bày, khi đó giáo viên phê bình, lớn tiếng và đánh học sinh.
Những hành vi của giáo viên trên sẽ tác động đến học sinh Lan, làm cho học
sinh Lan sợ, rụt rè không dám đến lớp nữa.
− Khi nhận lớp đầu năm học đến cuối năm học, giáo viên không đến
tận nhà thăm và tìm hiểu từng gia đình mà chỉ thông qua lời nói của các học sinh
trong lớp, nếu có đi thăm và tìm hiểu chỉ vài gia đình nghèo chứ không tìm hiểu toàn
gia đình học sinh trong lớp.
PHẠM THỊ BIÊN 5 TRƯỜNG TIỂU HỌC MỸ TÚ B