Quản lý thu chi thỏa thuận tại các trường công lập trên địa bàn thành phố việt trì tỉnh phú thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

CAO MINH KHÁNH

QUẢN LÝ THU CHI THỎA THUẬN
TẠI CÁC TRƯỜNG CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ TỈNH PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2019


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

CAO MINH KHÁNH

QUẢN LÝ THU CHI THỎA THUẬN
TẠI CÁC TRƯỜNG CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ TỈNH PHÚ THỌ
NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ
Mã số: 8.31.01.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. PHẠM BẢO DƯƠNG

THÁI NGUYÊN - 2019

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này
là hoàn toàn trung thực. Mọi sự giúp đỡ cho việc hoàn thành luận văn đã được
ghi trong lời cảm ơn. Các thông tin, tài liệu trình bày trong luận văn đã được
ghi rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, tháng 01 năm 2019
Tác giả luận văn

Cao Minh Khánh


ii
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài, tôi đã nhận được sự hướng
dẫn,giúp đỡ, động viên tận tình của nhiều cá nhân và tập thể.Tôi xin được bày
tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện
giúp đỡ tôi trong học tập và nghiên cứu.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Nhà trường, Phòng Đào tạo,
các Khoa, của Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh-Đại học Thái
Nguyên, đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình học tập và
hoàn thành luận văn này.
Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của Giáo viên hướng dẫn
PGS.TS.Phạm Bảo Dương.
Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu của các
Thầy, Cô giáo trong Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại
học Thái Nguyên.
Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn nhận được sự giúp đỡ và cộng

tác của các đồng nghiệp cùng cơ quan nơi tôi công tác.Tôi xin cảm ơn ban
lãnh đạo và các đồng nghiệp đã hỗ trợ và cung cấp thông tin cho tôi hoàn
thành luận văn. Tôi cũng xin cảm ơn sự động viên giúp đỡ của bạn bè, gia
đình đã giúp tôi thực hiện luận văn này.
Thái Nguyên, tháng 6 năm 2019
Tác giả luận văn

Cao Minh Khánh


iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii
MỤC LỤC .................................................................................................................iii
DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT ...............................................................vii
DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................... viii
DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ ........................................................... x
MỞ ĐẦU ................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ................................................ 2
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ...................................................... 3
5. Bố cục của luận văn ...................................................................................... 4
Chương 1:CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ THU CHI
THỎA THUẬN CÁC TRƯỜNG CÔNG LẬP ........................................................ 5
1.1. Cơ sở lý luận .............................................................................................. 5
1.1.1. Một số khái niệm ..................................................................................... 5
1.1.2. Vai trò của thu chi thỏa thuận đối với ngân sách Nhà trường ................ 8
1.1.3. Nội dung quản lý thu chi thỏa thuận ..................................................... 10

1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu chi thỏa thuận .......................... 13
1.2. Cơ sở thực tiễn - Kinh nghiệm thực tiễn về quản lý thu chi thỏa thuận .. 17
1.2.1. Kinh nghiệm của các tỉnh, thành phố khác về quản lý thu chi thỏa thuận
......................................................................................................................... 17
1.2.2. Bài học kinh nghiệm cho các trường công lập trên địa bàn thành phố
Việt Trì, tỉnh Phú Thọ ..................................................................................... 23
Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................. 25
2.1. Các câu hỏi nghiên cứu ............................................................................ 25


iv
2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 25
2.2.1. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu ..................................................... 25
2.2.2. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 25
2.2.3. Phương pháp tổng hợp và phân tích thông tin ...................................... 28
2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................. 31
2.3.1. Chỉ tiêu đánh giá công tác lập kế hoạch quản lý thu chi thỏa thuận các
trường công lập trên địa bàn ........................................................................... 31
2.3.2. Chỉ tiêu đánh giá công tác thực hiện quản lý thu chi thỏa thuận các
trường công lập trên địa bàn ........................................................................... 31
2.3.3. Chỉ tiêu đánh giá công tác quyết toán thu chi thỏa thuận các trường
công lập trên địa bàn ....................................................................................... 32
2.3.4. Chỉ tiêu đánh giá công tác thanh tra, kiểm tra công tác quản lý thu chi
thỏa thuận các trường công lập trên địa bàn ................................................... 32
2.3.5. Chỉ tiêu đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thu chi
thỏa thuận các trường công lập trên địa bàn ................................................... 32
Chương 3:THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU CHI THỎA THUẬN
CỦA CÁC TRƯỜNG CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ
TỈNH PHÚ THỌ ................................................................................................... 34
3.1. Khái quát chung về công tác thu chi thỏa thuận các trường công lập trên

địa bàn thành phố Việt Trì tỉnh Phú Thọ ........................................................ 34
3.1.1. Tình hình phát triển của các trường công lập trên địa bàn thành phố
Việt Trì tỉnh Phú Thọ ...................................................................................... 34
3.1.2. Một số đặc điểm cơ bản của các trường công lập trên địa bàn thành phố
Việt Trì tỉnh Phú Thọ ...................................................................................... 35
3.2. Thực trạng quản lý thu chi thỏa thuận của các trường công lập trên địa
bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ ............................................................. 36
3.2.1. Xây dựng quy định về quản lý thu chi thỏa thuận ................................ 36
3.2.2. Quy trình quản lý thu chi thỏa thuận..................................................... 37


v
3.2.3. Lập kế hoạch về quản lý thu chi thỏa thuận.......................................... 40
3.2.4. Thực hiện quản lý thu chi thỏa thuận .................................................... 47
3.2.5. Quản lý công tác quyết toán thu chi thỏa thuận .................................... 60
3.2.6. Thanh tra, kiểm tra quản lý thu chi thỏa thuận ..................................... 63
3.3. Nhân tố ảnh hưởng đến thu chi thỏa thuận của các trường công lập trên
địa bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ ....................................................... 65
3.3.1. Quy định về việc thu chi thỏa thuận ..................................................... 65
3.3.2. Năng lực kế toán trường học, lãnh đạo nhà trường .............................. 65
3.3.3. Công tác kiểm tra giám sát của cơ quan quản lý nhà nước và của cộng
đồng ................................................................................................................. 68
3.3.4. Yếu tố thu nhập và dân trí của cư dân trên địa bàn............................... 70
3.3.5. Nhu cầu về nâng cao chất lượng giáo dục, cơ sở vật chất trong nhà
trường .............................................................................................................. 72
3.4. Đánh giá chung về công tác quản lý thu chi thỏa thuận của các trường
công lập trên địa bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ ................................. 73
3.4.1. Những thành tựu.................................................................................... 73
3.4.2. Hạn chế, tồn tại ..................................................................................... 74
3.4.3. Nguyên nhân của hạn chế ..................................................................... 74

Chương 4:GIẢI PHÁP NÂNG CAO CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU CHI THỎA
THUẬN CỦA CÁC TRƯỜNG CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ
VIỆT TRÌ - TỈNH PHÚ THỌ .............................................................................. 76
4.1. Quan điểm, phương hướng nâng cao công tác quản lý thu chi thỏa thuận
của các trường công lập trên địa bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ......... 76
4.1.1. Quan điểm ............................................................................................. 76
4.1.2. Phương hướng ....................................................................................... 77
4.2. Giải pháp nâng cao công tác quản lý thu chi thỏa thuận của các trường
công lập trên địa bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ ................................. 78
4.2.1. Hoàn thiện công tác lập kế hoạch quản lý thu chi thoả thuận các trường


vi
công lập ........................................................................................................... 78
4.2.2. Giải pháp về khai thác nguồn thu.......................................................... 78
4.2.3. Hoàn thiện công tác quyết toán về thu chi thỏa thuận các trường công
lập .................................................................................................................... 80
4.2.4. Hoàn thiện công tác thanh tra, kiểm tra quản lý thu chi thỏa thuận các
trường công lập ............................................................................................... 81
4.2.5. Nâng cao trình độ cán bộ quản lý thu chi thỏa thuận tại các trường .... 83
4.2.6. Giải pháp đối với kế toán và Ban giám hiệu nhà trường ...................... 83
4.3. Một số kiến nghị....................................................................................... 84
4.3.1. Đối với UBND thành phố Việt Trì ....................................................... 84
4.3.2. Đối với cơ quan quản lý nhà nước các cấp ........................................... 85
KẾT LUẬN ............................................................................................................. 86
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................... 88
PHỤ LỤC ............................................................................................................... 90


vii

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

BGDDT

Bộ giáo dục và Đào tạo

CSVC

Cơ sở vật chất

GD

Giáo dục

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

GD-ĐT

Giáo dục - Đào tạo

NĐ-CP

Nghị định - Chính phủ

NSNN

Ngân sách nhà nước

QĐ

Quyết định

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thông

TP

Thành phố

TT

thông tư

UBND

Ủy ban nhân dân


viii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Thống kê đối tượng và nội dung khảo sát ...................................... 26
Bảng 2.2: Thang đánh giá Likert .................................................................... 28
Bảng 3.1: Kết quả đánh giá quy trình thực hiện quản lý thu chi thỏa thuận tại

các trường công lập trên địa bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ .............. 38
Bảng 3.2: Số kế hoạch thu chi thỏa thuận các trường công lập trên địa bàn
thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2015-2017 .................................. 44
Bảng 3.3: Kết quả đánh giá khảo sát về công tác lập kế hoạch thu chi thỏa
thuận các trường công lập trên địa bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ ..... 45
Bảng 3.4: Kết quả thực hiện thu chi thỏa thuận các trường công lập trên địa
bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2015-2017 ........................... 48
Bảng 3.5: Thu thỏa thuận khối mầm non năm học 2015-2016/2016-2017 .... 49
Bảng 3.6: Thu thỏa thuận khối tiểu học năm học 2015-2016/2016-2017 ...... 51
Bảng 3.7: Thu thỏa thuận khối THCS năm học 2015-2016/2016-2017 ......... 52
Bảng 3.8: Chi thỏa thuận khối mầm non năm học 2015-2016/2016-2017 ..... 53
Bảng 3.9: Chi thỏa thuận khối tiểu học năm học 2015-2016/2016-2017 ....... 55
Bảng 3.10: Chi thỏa thuận khối THCS năm học 2015-2016/2016-2017 ....... 56
Bảng 3.11: Chênh lệch thu chi thỏa thuận năm học 2015-2016/2016-2017 .. 58
Bảng 3.12: Tình hình quyết toán thu chi thỏa thuận các trường công lập trên
địa bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2015-2017 ..................... 61
Bảng 3.13: Kết quả đánh giá công tác quyết toán thu chi thỏa thuận các
trường công lập trên địa bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ ...................... 61
Bảng 3.14: Hình thức thực hiện thanh tra, kiểm tra quản lý thu chi thỏa thuận
các trường công lập trên địa bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ giai đoạn
2015-2017........................................................................................................ 64
Bảng 3.15: Trình độ của cán bộ kế toán tại các trường công lập trên địa bàn
thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ .................................................................... 66
Bảng 3.16: Kết quả đánh giá về năng lực kế toán trường học, lãnh đạo nhà


ix
trường trong quản lý thu chi thỏa thuận của các trường công lập trên địa bàn
thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ .................................................................... 67
Bảng 3.17: Kết quả đánh giá công tác thanh tra, kiểm tra quản lý thu chi thỏa

thuận các trường công lập trên địa bàn thành phố Việt Trì, ........................... 68
Bảng 3.18: Kết quả đánh giá nhu cầu nâng cao chất lượng giáo dục, cơ sở vật
chất trong nhà trường trên địa bàn thành phố Việt Trì,tỉnh Phú Thọ ............. 72


x
DANH MỤC HÌNH VẼ, BIỂU ĐỒ
Hình 3.1: Quy trình quản lý thu chi thỏa thuận tại các trường công lập trên địa
bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ ............................................................. 37

Biểu đồ 3.1: Chênh lệch thu chi thỏa thuận khối mầm non ............................ 58
Biểu đồ 3.2: Chênh lệch thu chi thỏa thuận khối tiểu học .............................. 59
Biểu đồ 3.3: Chênh lệch thu chi thỏa thuận khối THCS ................................. 60
Biểu đồ 3.4: Cơ cấu kinh tế tại thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ giai đoạn
2015-2017........................................................................................................ 71


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Xã hội hoá giáo dục đào tạo là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước
ta trong tiến trình hội nhập, là yếu tố quan trọng thúc đẩy giáo dục đào tạo
đổi mới và phát triển. Sự tham gia của xã hội vào hoạt động của các cơ sở
đào tạo không những giúp cho giáo dục đào tạo gắn với nhu cầu thực tiễn xã
hội, mà còn tự kiểm định được toàn bộ hoạt động của mình dựa vào việc
khai thác nguồn lực tiềm năng đa phương từ các tổ chức, cá nhân trong xã
hội để phát triển.
Trên địa bàn thành phố Việt Trì gồm các trường công lập từ trường
mầm non, các trường tiểu học, trường trung học cơ sở cho đến các trường
trung học phổ thông… Trong điều kiện nguồn kinh phí ngân sách nhà nước

còn hạn hẹp, kinh phí của các trường công lập ngoài nguồn ngân sách nhà
nước cấp, phần còn lại là nguồn thu học phí, từ đóng góp của người học, từ
các dịch vụ giáo dục đào tạo khác theo quy định của Pháp luật và theo quy
định của Tỉnh Phú Thọ cũng như quy định của thành phố Việt Trì. Trong
những năm gần đây, nguồn thu thỏa thuận từ các trường công lập trên địa bàn
thành phố Việt Trì chiếm khoảng 60% trong thu chi ngân sách của các trường
công lập. Nguồn thu này có ý nghĩa rất quan trọng, nó đã góp phần giúp cho
Nhà trường đầu tư cải thiện cơ sở vật chất, nâng cao trình độ đào tạo để đáp
ứng yêu cầu của sự phát triển và nhu cầu học tập của xã hội hay chính là nhu
cầu học tập của con em trên địa bàn thành phố Việt Trì.
Hình thức thu chi thỏa thuận xuất phát từ phía phụ huynh và nhà trường
như thu chi học thêm, dạy thêm; bảo hiểm y tế, nước uống học sinh, thu chi
học phẩm, quần áo đồng phục, quần áo thể thao, phù hiệu; bán trú cho học
sinh mầm non, tiểu học,….Tuy nhiên, công tác thu chi thỏa thuận tại các
trường công lập trên địa bàn thành phố Việt Trì hiện nay còn nhiều hạn chế:
xây dựng mức thu chi còn chưa thỏa mãn bậ phụ huynh, quá trinh quản lý có


2
phân cấp nhưng giữa các đơn vị chức năng còn chồng chéo nhiệm vụ, công
tác lập kế hoạch còn yếu, thực hiện quản lý thu chi chưa chặt chẽ, quyết toán
còn nhiều vấn đề tranh cãi,…..điều này đòi hỏi phải được quản lý chặt chẽ
tránh dẫn đến những bức xúc của xã hội về mức độ thu thỏa thuận có hợp lý
không? Chi thỏa thuận có minh bạch không? Xuất phát từ thực tế trên, tôi đã
chọn đề tài “Quản lý thu chi thỏa thuận tại các trường công lập trên địa bàn
thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ” để làm luận văn thạc sỹ của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung
Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng để đề xuất các giải pháp nâng cao
chất lượng quản lý thu chi thỏa thuận tại các trường công lập trên địa bàn

thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, góp phần xây dựng nhà trường, đáp ứng
nhu cầu học tập của học sinh trên địa bàn.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý thu chi
thỏa thuận của các trường công lập.
- Phân tích thực trạng quản lý thu chi thỏa thuận của các trường công
lập trên địa bàn Thành phố Việt Trì - tỉnh Phú Thọ.
- Nhận diện và đánh giá các yếu tố ảnh hưởng liên quan đến chất lượng
quản lý thu chi thỏa thuận của các trường công lập trên địa bàn Thành phố
Việt Trì - tỉnh Phú Thọ.
- Đề xuất giải pháp nâng cao công tác quản lý thu chi thỏa thuận của
các trường công lập trên địa bàn Thành phố Việt Trì - tỉnh Phú Thọ.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Là công tác quản lý thu chi thỏa thuận của các trường công lập trên địa
bàn thành phố Việt Trì - tỉnh Phú Thọ bao gồm các trường mầm non, THCS,
THPT trên địa bàn thành phố.


3
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi không gian: Đề tài tập trung nghiên cứu công tác quản lý thu
chi thỏa thuận của các trường công lập trên địa bàn thành phố Việt Trì, tỉnh
Phú Thọ.
- Phạm vi thời gian: Các tài liệu phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài chủ
yếu được thu thập từ năm 2015-2017, số liệu sơ cấp khảo sát năm 2018.
- Phạm vi nội dung: Phân tích thực trạng quản lý thu chi thỏa thuận của
các trường công lập trên địa bàn Thành phố Việt Trì - tỉnh Phú Thọ bao gồm
các trường mầm non, THCS, THPT trên địa bàn thành phố; đánh giá các yếu
tố ảnh hưởng liên quan đến chất lượng quản lý thu chi thỏa thuận của các

trường công lập trên địa bàn Thành phố Việt Trì - tỉnh Phú Thọ, từ đó đề xuất
giải pháp công tác quản lý thu chi thỏa thuận của các trường công lập trên địa
bàn Thành phố Việt Trì - tỉnh Phú Thọ.
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Về lý luận: Luận văn là công trình khoa học có ý nghĩa về phương diện
lý luận trong quản lý thu chi thỏa thuận các trường công lập. Các vấn đền liên
quan đến lý thuyết về quản lý thu chi thỏa thuận các trường công lập đã được
hệ thống hóa một cách đầy đủ, toàn diện và khoa học.
Về thực tiễn: Phân tích thực trạng quản lý thu chi thỏa thuận của các
trường công lập trên địa bàn; đánh giá các yếu tố ảnh hưởng liên quan đến
chất lượng quản lý thu chi thỏa thuận của các trường công lập trên địa bàn, từ
đó đề xuất giải pháp công tác quản lý thu chi thỏa thuận của các trường công
lập trên địa bàn Thành phố Việt Trì - tỉnh Phú Thọ, góp phần nâng cao hiệu
quản quản lý nhà nước về hoạt động này. Bên cạnh đó luận văn là tài liệu có
giá trị cung cấp cho Ban lãnh đạo Phòng GD&ĐT thành phố Việt Trì, Sở
GD&ĐT tỉnh Phú Thọ có trách nhiệm xem xét trong việc đưa ra các giải pháp
nâng cao quản lý thu chi thỏa thuận tại địa bàn trong thời gian tới.


4
5. Bố cục của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, bố cục của đề tài bao gồm 4 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý thu chi thỏa thuận tại
các trường công lập.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.
Chương 3:Thực trạng công tác quản lý thu chi thỏa thuận tại các
trường công lập trên địa bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.
Chương 4: Giải pháp nâng cao công tác quản lý thu chi thỏa thuận
công tại các trường công lập trên địa bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.

5
Chương 1:CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ THU CHI
THỎA THUẬN CÁC TRƯỜNG CÔNG LẬP
1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1. Một số khái niệm
1.1.1.1. Khái niệm thu thỏa thuận
Nguồn tài chính là một yếu tố cơ bản trong khái niệm tài chính.Nguồn
tài chính là tiền tệ đang vận động độc lập trong quá trình phân phối bộ phận
tài sản quốc dân mà chủ yếu là tổng sản phẩm quốc dân để tạo lập và sử dụng
các quỹ tiền tệ cho các mục đích xác định.
Trong cơ chế thị trường hiện nay ở Việt Nam, sự nghiệp giáo dục và
đào tạo đang phát triển theo hướng xã hội hóa và đa dạng hóa mục tiêu,
chương trình, loại hình trường lớp và các loại hình giáo dục, đào tạo nhằm
mục đích nâng cao trình độ dân trí của toàn thể dân cư trong xã hội. Điều này
được thể hiện ở chỗ bên cạnh các trường công, đã phát triển trường bán công,
trường dân lập, tư thục ở các cấp trong hệ thống giáo dục quốc dân. Do đó,
nguồn tài chính trong các nhà trường, các cơ sở giáo dục bao gồm nhiều
nguồn như : ngân sách nhà nước, đóng góp của các doanh nghiệp thuộc tất cả
các thành phần kinh tế ; đóng góp của nhân dân ; nguồn tự tạo của hệ thống
các cơ sở giáo dục đào tạo thông qua nghiên cứu khoa học và ứng dụng tiến
bộ kỹ thuật vào sản xuất và đời sống ; nguồn hợp tác quốc tế trong lĩnh vực
giáo dục và đào tạo.
Thỏa thuận là việc đi tới sự đồng ý sau khi cân nhắc, thảo luận một sự
việc nào đó (Từ điển tiếng Việt, 2005)
Xuất phát từ nội dung đổi mới trong sự nghiệp giáo dục - đào tạo, phần
chi cho giáo dục từ ngân sách nhà nước hiện nay được giới hạn trong trách
nhiệm của nhà nước cho từng lĩnh vực hoạt động của sự nghiệp giáo dục, đào
tạo. Giáo dục - đào tạo là sự nghiệp của toàn dân, của toàn xã hội nên ngành
giáo dục có nhiều khả năng khai thác và tạo lập vốn.

6
Trong các trường công lập, nguồn tài chính trong trường ngoài ngân
sách nhà nước cấp, còn có cả nguồn thu sự nghiệp của nhà trường bao gồm:
- Các khoản thu mang tính chất bắt buộc như: phí, lệ phí hiện hành theo
quy định: Học phí, quỹ xây dựng do học sinh đóng góp; các lệ phí tuyển sinh,
thi cử, tiền đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc…
- Các khoản thu thỏa thuận như: Các khoản thu phục vụ hoạt động dạy
thêm học thêm, thu tiền điện, tiền nước uống của học sinh, tiền bảo hiểm thân
thể, tiền tăng cường cơ sở vật chất cho nhà trường…
- Các khoản thu khác theo quy định của pháp luật như tiền lãi từ tiền
gửi ngân hàng từ các khoản thu sản xuất, cung ứng dịch vụ…
Trong điều kiện hiện nay, để đảm bảo duy trì hoạt động của nhà trường
và phục vụ cho công tác nuôi dạy học sinh, nguồn thu từ NSNN không thể
đáp ứng đủ. Chính vì vậy, các nhà trường được phép thu thêm các khoản thu
thỏa thuận. Đây là nguồn thu thêm của nhà trường bên cạnh các khoản thu
mang tính bắt buộc được quy định như học phí, lệ phí thi cử, tiền đóng bảo
hiểm xã hội bắt buộc…
Thu thỏa thuận là những khoản đóng góp được thỏa thuận giữa nhà
trường và cha mẹ học sinh để thực hiện một số nhiệm vụ thay cha mẹ học sinh
trong công tác nôi dạy học sinh (Bùi Tiến Hanh, 2006).
Trong thực tế, hầu hết các trường công lập bên cạnh thu học phí đều có
thu các khoản thu thỏa thuận. Với điều kiện hoàn cảnh của mỗi trường khác
nhau, nội dung các khoản thu thỏa thuận là khác nhau. Thông thường, các
khoản thu thỏa thuận bao gồm:
- Thu phục vụ bán trú: tiền ăn, chăm sóc bán trú, trang thiết bị phục vụ
bán trú:
- Thu học phí 2 buổi/ngày.
- Thu tiền nước uống học sinh.

- Thu Bảo hiểm y tế học sinh.


7
- Thu dạy thêm, học thêm trong nhà trường.
- Thu viện trợ, quà biếu, tặng, cho.
- Thu tài trợ.
- Thu khoản đóng góp tự nguyện để sửa chữa nhỏ hoặc mua sắm trang
thiết bị của nhà trường.
- Thu về quần áo đồng phục, quần áo thể dục thể thao, phù hiệu.
1.1.1.2. Khái niệm chi thỏa thuận
Từ những khoản thu thỏa thuận huy động được, nhà trường sử dụng các
khoản tiền huy động được để thực hiện các khoản chi thỏa thuận. Hầu hết các
khoản thu thỏa thuận khi được các nhà trường động viên từ cha mẹ học sinh
đều đã được xác định rõ mục đích sử dụng. Vì vậy, chi thỏa thuận là các
khoản chi được thỏa thuận giữa nhà trường và cha mẹ học sinh để thực hiện
một số nhiệm vụ thay cha mẹ học sinh trong công tác nôi dạy học sinh, được
đáp ứng bằng nguồn thu thỏa thuận của nhà trường (Bùi Tiến Hanh, 2006).
Tương ứng với các nội dung thu thỏa thuận, nội dung của các khoản chi
thỏa thuận trong các trường công lập hiện nay thông thường gồm các khoản:
- Chi học 2 buổi/ngày.
- Chi tiền nước uống học sinh.
- Chi bảo hiểm y tế học sinh.
- Chi dạy thêm, học thêm trong nhà trường.
- Chi viện trợ, quà biếu, tặng, cho.
- Chi tài trợ.
- Chi khoản đóng góp tự nguyện để sửa chữa nhỏ hoặc mua sắm trang
thiết bị của nhà trường.
- Chi về quần áo đồng phục, quần áo thể dục thể thao, phù hiệu.
1.1.1.3. Đặc điểm của thu chi thỏa thuận

Dựa trên nhu cầu của nhà trường và học sinh
Mức thu, chi do nhà trường thực hiện nhưng được thực hiện dựa trên
quy định của nhà nước (Bộ tài chính, Bộ Giáo dục và Đào tạo)


8
Các khoản thu, chi thỏa thuận được công khai hàng năm giữa nhà
trường và phụ huynh
Các khoản thu, chi phục vụ cho học tập của học sinh.
1.1.1.4. Khái niệm quản lý thu chi thỏa thuận
- Quản lý thu thỏa thuận là quá trình các nhà trường sử dụng hệ thống
các công cụ chính sách,pháp luật để tiến hành quản lý thu các khoản thu thỏa
thuận nhằm đảm bảo tính công bằng, minh bạch, tạo điều kiện cho sự hoạt
động và phát triển của nhà trường.
- Quản lý chi thỏa thuận là quá trình phân phối lại quỹ tiền tệ tập trung
được tạo lập từ nguồn thu thỏa thuận của nhà trường một cách có hiệu quả
nhằm thực hiện chức năng của nhà trường trên cơ sở thỏa thuận giữa nhà
trường và tuân thủ hệ thống chính sách, pháp luật của nhà nước.
1.1.2. Vai trò của thu chi thỏa thuận đối với ngân sách Nhà trường
- Vai trò trong việc đầu tư cơ sở vật chất
Bên cạnh yếu tố về đội ngũ giáo viên thì cơ sở vật chất, trang thiết bị
dạy học là một trong những điều kiện bảo đảm chất lượng GD của các nhà
trường. Theo Bộ Giáo dục - Đào tạo (GD-ĐT) Nguyễn Vinh Hiển, ước chi
ngân sách nhà nước cho toàn Ngành GD-ĐT hàng năm đạt 20% tổng chi ngân
sách nhà nước như mục tiêu đề ra, nhưng theo báo cáo từ nhiều địa phương
thì kinh phí chi thực tế chủ yếu là cho con người, phần kinh phí để chi cho các
điều kiện phục vụ giảng dạy, học tập còn thấp, ảnh hưởng đến chất lượng GD,
nhất là trong điều kiện thực hiện đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy
theo định hướng GD toàn diện, coi trọng rèn kỹ năng cho HS thông qua các
hoạt động trải nghiệm, nghiên cứu.

Thực tế cho thấy các trường công lập không có đủ nguồn tài chính, để
bù đắp chi phí đào tạo, đảm bảo chất lượng đào tạo và tái đầu tư phát triển,
nâng cao chất lượng đào tạo, cho nên phần lớn đều không đáp ứng đủ tiêu chí
về cơ sở vật chất đảm bảo chất lượng. Bên cạnh đó, do bị khống chế về trần


9
học phí, nên để có thêm nguồn thu, các trường buộc phải huy động thêm từ
nguồn thu thỏa thuận. Nhờ có các khoản thu này, các trường có thể nâng cấp,
bổ sung thêm hệ thống cơ sở vật chất, đáp ứng cho nhu cầu dạy và học của
giáo viên và học sinh. Từ đó giúp nâng cao chất lượng giáo dục.
- Vai trò trong việc nâng cao chất lượng giáo dục
Bấy lâu nay xã hội đã và đang phải chịu đựng rất nhiều bất cập trong
giáo dục phổ thông, như sự quá tải trong nhiều lớp học, tệ nạn bắt ép trẻ học
thêm, bệnh thành tích, bằng cấp, và nhiều tệ nạn khác... Rồi vấn đề trả lương,
vấn đề thừa thiếu giáo viên ở các cấp học, hay những sinh viên tốt nghiệp sư
phạm mà không được tuyển dụng. Chưa kể chương trình và sách giáo khoa ít
nhiều còn áp đặt, chủ quan, lên mọi vùng miền, và mọi đối tượng. Hơn nữa
tính cạnh tranh trong giáo dục còn rất thấp.
Một số vấn đề nổi cộm khác, giáo dục phổ cập trong nhiều năm qua,
mang nhiều khuyết tật, như đâu đó chất lượng còn bị buông lỏng, hay các
chương trình còn cứng nhắc, rồi dường như yếu tố văn hóa đặc thù còn chưa
được quan tâm đúng mức. Còn giáo dục tinh hoa, hình như được hiểu theo
kiểu trường chuyên, lớp chọn. Kết quả như đã thấy, nguồn nhân lực chất
lượng cao ở mọi lĩnh vực còn rất hạn chế, làm ảnh hưởng rất lớn đến tiến
trình hội nhập của đất nước.
Tất cả những vấn đề nêu trên tạo sức ép rất lớn lên giáo dục công lập
trong khi năng lực quản lý và nguồn kinh phí của Nhà nước tỏ ra không đủ để
đáp ứng giải quyết những phát sinh ngày càng gia tăng đó. Do vậy, để đáp
ứng nguồn kinh phí cho nhu cầu về nâng cao chất lượng giáo dục thì các

khoản thu thỏa thuận được xem như là một trong những giải pháp giúp các
nhà trường có thêm ngân sách phục vụ cho hoạt động của mình. Việc huy
động kinh phí qua các khoản thu thỏa thuận được xem như là một hình thức
xã hội hóa, tạo điều kiện cho nhà trường có thêm kinh phí để đầu tư cơ sở vật
chất, điều kiện dạy và học cho cả giáo viên và học sinh, giúp hình thành môi
trường giáo dục tốt nhất cho học sinh phát triển (Phan Thị Cúc, 2004).


10
1.1.3. Nội dung quản lý thu chi thỏa thuận
1.1.3.1. Xây dựng quy định về thu chi thỏa thuận
Đây là khoản đóng góp được thỏa thuận giữa nhà trường và cha mẹ
học sinh để thực hiện một số nhiệm vụ thay cha mẹ học sinh trong công tác
nuôi, dạy học sinh. Theo quy định các Bộ (Bộ tài chính, Bộ giáo dục và đào
tạo), Sở Giáo dục và đào tạo, Sở tài chính các tỉnh xây dựng dựa trên khung
vận dụng cho phù hợp với điều kiện địa bàn từng địa phương. Các trường một
mặt áp dụng chính sách của nhà nước, một mặt trưng cầu ý kiến từ cha mẹ
học sinh về tính hợp lý các khung giá thu, mức chi cho học sinh.
1.1.3.2. Quy trình quản lý thu chi thỏa thuận
Quy trình được thực hiện xuyên suốt theo sự chỉ đạo của Bộ (Bộ Tài
chính, Bộ Giáo dục và đào tạo), với chính sách về thông tư, nghị quyết, văn
bản áp dụng xây dựng khung chung, công tác lập kế hoạch, tổ chức thu chi,
kiểm tra sự thực hiện các bên. Các bộ sẽ phân quyền cho lãnh đạo các Sở các
địa phương (Sở tài chính, Sở giáo dục và đào tạo) về hoạt động quản lý thu
chi trên địa bàn sao cho đồng nhất, không xảy ra hiện tượng lạm thu, lạm chi,
chi sai mục đích. Các sở sẽ phân cấp cho Phòng (Phòng Giáo dục và đào tạo,
Phòng kế hoạch tài chính) các thành phố/thị xã/huyện triển khai.
1.1.3.3. Lập kế hoạch quản lý thu chi thỏa thuận
Lập kế hoạch quản lý thu chi thỏa thuận tại các trường là công việc
khởi đầu có ý nghĩa quyết định đến toàn bộ các khâu của quản lý thu chi thỏa

thuận các trường học. Lập kế hoạch (dự toán) các khoản thu - chi của nhà
trường trong một năm học, kết quả của khâu này là dự toán thu chi được hiệu
trưởng các trường quyết định. Quá trình lập kế hoạch quản lý thu chi thỏa
thuận nhằm mục tiêu:
- Huy động nguồn lực tài chính theo đúng chế độ, chính sách của Nhà
trường, nhà nước quy định và bảo đảm kiểm soát chi tiêu tổng thể.
- Phân bổ nguồn thu- chi phù hợp với ưu tiên trong kế hoạch phát triển
nhà trường và chính sách, chế độ của Nhà nước.


11
- Là cơ sở cho việc quản lý thu, chi trong khâu thực hiện quản lý thu
chi thỏa thuận cũng như việc đánh giá, quyết toán nguồn thu chi thỏa thuận
được công khai, minh bạch và bảo đảm trách nhiệm giải trình.
- Giúp cha mẹ học sinh nắm bắt được các thông tin, có kế hoạch đóng
góp đúng thời gian, ý nghĩa của nguồn này(Chu Văn Thành, 2004).
1.1.3.4. Thực hiện quản lý thu chi thỏa thuận
Đối với các khoản thu thoả thuận, Ban Giám hiệu (sau khi lấy ý kiến của
Hội đồng nhà trường) thảo luận với Ban Đại diện cha mẹ học sinh để thống nhất
chủ trương, dự toán thu - chi từng khoản thu và kế hoạch triển khai thực hiện. Kế
hoạch phải nêu rõ sự cần thiết phải triển khai, đối tượng hưởng lợi, thời gian và
cách thức tổ chức triển khai thực hiện, dự kiến kết quả đạt được.
Sau khi Nhà trường thống nhất với Ban Đại diện cha mẹ học sinh, dự
toán thu chi từng nội dung và kế hoạch triển khai thực hiện phải được công
khai phổ biến tại Hội nghị toàn thể cha mẹ học sinh theo từng lớp để thống
nhất ý kiến bằng biên bản. Biên bản có đầy đủ chữ ký thống nhất của các
thành phần tham dự hội nghị.
Nhà trường tổng hợp ý kiến của cha mẹ học sinh các lớp để thống nhất
tại Hội nghị cha mẹ học sinh toàn trường. Bản kế hoạch phải có chữ ký của
Thủ trưởng đơn vị, đại diện Ban chấp hành Công Đoàn và Trưởng ban đại

diện cha mẹ học sinh(Bùi Tiến Hanh, 2006).
1.1.3.5. Quản lý công tác quyết toán thu chi thỏa thuận
Kết thúc năm học, các cơ sở giáo dục phải niêm yết công khai và báo
cáo quyết toán nguồn kinh phí đã được huy động với tập thể nhà trường, các
tổ chức và cá nhân đã đóng góp kinh phí. Các khoản thu chi phải được hạch
toán vào sổ sách kế toán, thanh quyết toán theo đúng quy định. Cung cấp kịp
thời số liệu cho cơ quan quản lý, cơ quan thông tin truyền thông khi có yêu
cầu.Hiệu trưởng và kế toán các cơ sở giáo dục chịu trách nhiệm về tính chính
xác, trung thực của thông tin và tài liệu cung cấp.Mục đích của quyết toán thu


12
chi thỏa thuận tại các trường là tổng kết, đánh giá lại toàn bộ quá trình thu, chi
trong một năm học đã qua, cung cấp đầy đủ thông tin về quản lý điều hành
thu, chi cho những người quan tâm như: Ban giám hiệu, giáo viên, phụ huynh,
học sinh, các nhà tài trợ, người dân... Quyết toán thu chi thỏa thuận trong các
trường học được thực hiện tốt sẽ có ý nghĩa rất quan trọng trong việc nhìn
nhận lại quá trình thực hiện quản lý thu chi qua một năm, rút ra những bài học
kinh nghiệm thiết thực bổ sung cho công tác lập kế hoạch thu chi cũng như
thực hiện thu chi thỏa thuận trong thời gian tiếp theo(Phạm Chí Thanh, 2011).
1.1.3.6. Thanh tra, kiểm tra quản lý thu chi thỏa thuận
Thanh tra, kiểm tra là nội dung không thể thiếu của quản lý nhà nước,
là giai đoạn cuối cùng trong chu trình quản lý thu chi thỏa thuận các trường
công lập, có vai trò kiểm định, đánh giá hiệu quả của quản lý nhà nước. Qua
thanh tra, kiểm tra để có các kiến nghị khắc phục những sơ hở, yếu kém, đề
xuất những biện pháp đổi mới và nâng cao hiệu quả quản lý, sửa đổi cơ chế,
chính sách nhằm quản lý tốt hơn, hiệu quả hơn đối với thu chi thỏa thuận các
trường công lập. Chính vì vậy, trong hoạt động quản lý nhà nước nhất là trong
lĩnh vực tài chính phải có thanh tra, kiểm tra và thanh tra, kiểm tra phải phục
vụ cho yêu cầu quản lý nhà nước.Ở đâu có quản lý nhà nước thì ở đó phải có

thanh tra.Quản lý nhà nước mà không có thanh tra sẽ dẫn tới quan liêu và xa
rời thực tiễn. Thanh tra, kiểm tra làm cho chu trình quản lý thu chi thỏa thuận
các trường công lập được khép kín, các hoạt động ban hành và tổ chức thực
hiện quyết định quản lý được gắn bó chặt chẽ hơn, từ việc xem xét, đánh giá,
kiểm chứng việc thực hiện các chủ trương, chính sách của đối tượng bị quản
lý, đến việc đề xuất các biện pháp hoàn thiện chủ trương, chính sách, nâng
cao hiệu quả quản lý của chủ thể (Trần Thị Ty, 2003).


13
1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thu chi thỏa thuận
1.1.4.1. Quy định về việc thu chi thỏa thuận
Trên thực tế, các nhà trường không được tự ý quyết định nội dung các
khoản thu chi thỏa thuận mà phải tuân theo các quy định của Bộ giáo dục đào
tạo và của Sở giáo dục đào tạo tỉnh thành phố nơi các trường trực thuộc. Điều
này là để đảm bảo không xảy ra tình trạng lạm thu và chi tiêu không đúng mục
đích của các nhà trường. Rõ ràng, nếu không có các quy định cụ thể về nội dung
thu chi thỏa thuận, nguyên tắc quản lý thu chi thỏa thuận thì hoạt động thu chi
thỏa thuận tại các nhà trường sẽ gặp rất nhiều vướng mắc, khó khăn. Bên cạnh
đó, nếu công tác thu chi thỏa thuận không được thực hiện một cách minh bạch,
không tuân theo những quy định, hướng dẫn của nhà nước có thể dẫn đến tâm lý
nghi ngại của các bậc phụ huynh học sinh về tính minh bạch của các khoản đóng
góp cho nhà trường. Điều này không chỉ gây khó khăn cho các trường trong việc
huy động các nguồn đóng góp tự nguyện từ xã hội mà còn vô hình chung làm
cản trở sự nghiệp xã hội hóa giáo dục của đất nước (Phạm Chí Thanh, 2011).
1.1.4.2. Năng lực kế toán trường học, lãnh đạo nhà trường
Con người là trung tâm của mọi hoạt động trong xã hội, cơ chế quản lý
tài chính sẽ khuyến khích hay hạn chế sự phát triển của đơn vị sự nghiệp tuỳ
thuộc vào năng lực trình độ của người vận dụng nó. Trước hết, ở tầm vĩ mô,
những nhà hoạch định chính sách, những nhà xây dựng luật pháp phải có sự

hiểu biết, kiến thức chuyên sâu đầy đủ. Để đạt được điều đó cần phải trải qua
một thực tế để rồi được con người nhận thức và điều chỉnh cho phù hợp. Đối
với đơn vị là nơi được trực tiếp sử dụng nguồn tài chính thì yếu tố con người
lại đặt ra một yêu cầu cấp thiết. Người quản lý tài chính từ lãnh đạo, cán bộ
quản lý cho đến kế toán cần thiết phải có trình độ, chuyên môn để quản lý tài
chính một cách chặt chẽ, đảm bảo đúng pháp luật và phát huy tối đa hiệu quả
nguồn vốn.