Đổi mới phương pháp dạy học ở các trường đại học trong quân đội theo hướng phát triển năng lực người học tt

1
MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài luận án
Vào những năm 70 của thế kỷ XX, trước yêu cầu đổi mới giáo
dục, đã xuất hiện nhiều nghiên cứu về đổi mới phương pháp dạy học,
nổi bật là xu hướng đổi mới hướng đến phát triển năng lực, giúp người
học thích ứng kịp thời với sự phát triển của thực tiễn. Thành tựu từ đổi
mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực đã tạo nên
cuộc cách mạng trong lĩnh vực đào tạo và được xem như chìa khóa để
thu hẹp khoảng cách giữa đào tạo và yêu cầu của thị trường lao động.
Ở Việt Nam, vấn đề phát triển năng lực người học để đáp ứng
với đòi hỏi thực tiễn đã được đề cập đến từ thập niên 90 của thế kỷ
XX. Tuy nhiên, phải đến những năm đầu của thế kỷ XXI, trước những
đòi hỏi cấp thiết từ thực tiễn, vấn đề đổi mới phương pháp dạy học
hướng đến phát triển năng lực người học mới thực sự trở nên cấp thiết,
nóng bỏng. Điều đó đã được khẳng định trong Nghị quyết số 29NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam
Khóa XI, Chiến lược giáo dục 2011 - 2020 của Chính phủ và Luật
Giáo dục 2005 sửa đổi bổ sung 2014.
Phương pháp dạy học là một trong những thành tố quan trọng
trong cấu trúc của quá trình dạy học, có vai trò quyết định đến hiệu
quả lĩnh hội kiến thức, kỹ năng, phát triển năng lực người học. Quá
trình dạy học ở nhà trường, phương pháp dạy học không chỉ là thành
tố năng động, mà còn có quan hệ chặt chẽ với các thành tố khác, nhất
là mục tiêu, chương trình nội dung và phương tiện dạy học, sự thay
đổi của các thành tố trên sẽ dẫn đến sự thay đổi phương pháp dạy
học. Ngày nay, trước sự phát triển của nội dung dạy học cùng với
việc ứng dụng thành tựu khoa học, kỹ thuật vào dạy học, đang đặt ra
những đòi hỏi tất yếu phải đổi mới phương pháp dạy học.
Những năm qua, hoạt động đổi mới phương pháp dạy học ở
các trường đại học trong quân đội diễn ra khá đa dạng. Tuy nhiên,
những hạn chế trong nhận thức, trình độ năng lực của một số giảng

viên, tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học viên cũng như sự lạc
hậu của phương tiện kỹ thuật dạy học, đang ảnh hưởng đến chất
lượng đào tạo. Mặt khác, thực tiễn hoạt động quân sự đang đặt ra yêu
cầu rất cao với người chỉ huy ở đơn vị cơ sở cả về kiến thức cũng
như năng lực toàn diện. Điều đó, đang đặt ra yêu cầu cấp thiết phải
đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát triển năng lực người học.
Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực đã
thu hút được sự quan tâm của nhiều tác giả thuộc các chuyên ngành khác
nhau. Tuy nhiên, chưa có công trình nào nghiên cứu một cách hệ thống.


2
Bởi vậy, nghiên cứu làm rõ cả về lý luận và thực tiễn làm cơ sở tiến hành
đổi mới phương pháp dạy học ở các trường đại học trong quân đội, góp
phần phát triển năng lực người sĩ quan là vấn đề có ý nghĩa cấp thiết.
Từ những lý do trên, tác giả lựa chọn: “Đổi mới phương pháp
dạy học ở các trường đại học trong quân đội theo hướng phát triển
năng lực người học” làm đề tài nghiên cứu.
2.
Mục
đích
và
nhiệm
vụ
nghiên
cứu
Mục đích nghiên cứu
Xây dựng cơ sở lý luận và thực tiễn về đổi mới phương pháp dạy học
theo hướng phát triển năng lực người học làm căn cứ đề xuất biện
pháp đổi mới phương pháp dạy học ở các trường đại học trong quân

đội theo hướng phát triển năng lực người học, nhằm hình thành và
phát triển hệ thống năng lực cần thiết, giúp người học đáp ứng kịp
thời với chức trách, nhiệm vụ sau khi ra trường.
Nhiệm vụ nghiên cứu
Tiến hành xây dựng cơ sở lý luận về đổi mới phương pháp dạy học
theo hướng phát triển năng lực người học; Khảo sát, đánh giá thực trạng
phương pháp dạy học và đổi mới phương pháp dạy học ở các trường đại
học trong quân đội; Đề xuất các biện pháp đổi mới phương pháp dạy
học theo hướng phát triển năng lực người học và tổ chức thực nghiệm
sư phạm để khẳng định tính đúng đắn của các biện pháp.
3. Khách thể, đối tượng, phạm vi nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu
Quá trình dạy học ở các trường đại học trong quân đội.
Đối tượng nghiên cứu
Quá trình đổi mới phương pháp dạy học ở các trường đại học
trong quân đội theo hướng phát triển năng lực người học
Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu những vấn đề
lý luận, thực tiễn về đổi mới phương pháp dạy học theo hướng
phát triển năng lực và đề xuất các biện pháp đổi mới phương pháp
dạy học theo hướng phát triển năng lực ở các trường đại học trong
quân đội. Trong đó tập trung vào học viên hệ đào tạo sĩ quan chỉ
huy, sĩ quan chính trị cấp phân đội.
Phạm vi không gian: Địa bàn nghiên cứu của luận án ở các học viện,
trường sĩ quan đào tạo đại học, trong đó tập trung ở Trường Sĩ quan Chính
trị; Trường Sĩ quan Lục quân 1 và Học viện Phòng không- Không quân.
Phạm vi về thời gian: Các số liệu phục vụ nghiên cứu luận án
trong thời gian 5 năm từ 2014 đến 2019.
4. Giả thuyết khoa học
Kết hợp đổi mới phương pháp dạy học với đổi mới đồng bộ các

thành tố của quá trình dạy học là con đường tối ưu để phát triển năng lực


3
người học. Quá trình dạy học ở các trường đại học trong quân đội nếu các
chủ thể, các lực lượng sư phạm có nhận thức đúng đắn về bản chất, nội
dung, con đường, cách thức đổi mới phương pháp dạy học, chủ động vận
dụng các phương pháp, kỹ thuật dạy học có ưu thế trong phát triển năng
lực người học, gắn đổi mới nội dung với đổi mới cách thức dạy học thực
hành; đồng thời kết hợp chặt chẽ giữa đổi mới phương pháp dạy học với
phát huy hiệu quả của công nghệ thông tin và đổi mới kiểm tra đánh giá
thì năng lực người học sẽ phát triển theo mục tiêu đào tạo đã xác định.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Phương pháp luận nghiên cứu: Luận án được thực hiện dựa
trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục và các quan
điểm tiếp cận hệ thống và cấu trúc, tiếp cận hoạt động, tiếp cận quá
trình và tiếp cận phát triển năng lực.
Phương pháp nghiên cứu: Đề tài sử dụng tổng hợp các phương
pháp nghiên cứu của khoa học chuyên ngành và liên ngành, bao gồm:
Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý thuyết; Nhóm phương pháp nghiên
cứu thực tiễn; Nhóm phương pháp hỗ trợ.
6. Những đóng góp mới của đề tài
Về mặt lý luận: Xây dựng khung lý luận về đổi mới phương pháp
dạy học ở các trường đại học trong quân đội theo hướng phát triển năng lực;
xác định hệ thống năng lực cơ bản của người học; luận giải làm rõ đặc điểm
phương pháp dạy học và đặc điểm đổi mới phương pháp dạy học ở các
trường đại học trong quân đội theo hướng phát triển năng lực; đồng thời xác
định rõ mục tiêu, chủ thể, đối tượng, định hướng, nội dung và yếu tác động đến
đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực.

Về mặt thực tiễn: Khảo sát thực trạng đổi mới phương pháp dạy
học ở các trường đại học trong quân đội, chỉ ra những ưu điểm, khuyết điểm,
xác định rõ nguyên nhân, rút ra những kinh nghiệm.Trên cơ sở đó đề xuất các
biện pháp đổi mới phương pháp dạy học ở các trường đại học trong quân
đội theo hướng phát triển năng lực người học một cách đồng bộ, thống nhất.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
Về mặt lý luận: Kết quả nghiên cứu góp phần bổ sung, phát triển
lý luận về đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực
người học. Đồng thời, cung cấp cơ sở khoa học giúp các chủ thể dạy học
vận dụng vào quá trình đổi mới phương pháp dạy học, góp phần nâng
cao chất lượng đào tạo đội ngũ sĩ quan đáp ứng với yêu cầu thực tiễn.
Về mặt thực tiễn: Đề tài có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo
cho giảng viên, học viên ở các trường đại học trong quân đội, góp phần
đổi mới phương pháp dạy học, khắc phục tình trạng chỉ coi trọng trang
bị kiến thức, xem nhẹ vấn đề phát triển năng lực.
8. Kết cấu của luận án


4
Kết cấu của luận án gồm: Mở đầu, 4 chương (13 tiết), kết luận,
kiến nghị, danh mục công trình khoa học của tác giả, danh mục tài
liệu tham khảo và phụ lục.
Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN
QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
1.1. Các công trình nghiên cứu có liên quan
đến đề tài luận án
1.1.1. Hướng nghiên cứu về phương pháp dạy học và
phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực
1.1.1.1. Nghiên cứu về phương pháp dạy học

Vấn đề phương pháp dạy học đã được các nhà giáo dục Xô Viết
nghiên cứu khá toàn diện vào những năm 70 của thế kỷ XX, tiêu biểu như
tác giả L.V. Zancốp (1970) với sách “Lý luận dạy học và đời sống”; T.A.
Ilina (1973) với sách “Lý luận dạy học”; M.A Đannilốp, I.Ia Lecne, M.N
Xcatkin (1980) với sách “Lý luận dạy học của trường phổ thông”. Ở
phương Tây có tác giả John Dewey (1858 - 1952) với sách “Dân chủ và
giáo dục”. Gần đây là sách “Các phương pháp dạy học hiệu quả” của các
tác giả Robert J. Marzano, Debra J. Pickering, Jane E. Pollock (2011).
Ở Việt Nam có tác giả Phan Trọng Ngọ (2005) với sách “Dạy học và
phương pháp dạy học trong nhà trường”; tác giả Thái Duy Tuyên (2008) với
sách “Phương pháp dạy học truyền thống và đổi mới”. Gần đây là tác giả giả
Bernd Meier, Nguyễn Văn Cường (2014) với sách “Lý luận dạy học hiện
đại”. Các tác giả đã đề cập khá toàn diện các vấn đề xung quanh phương
pháp dạy học như: bản chất, cấu trúc, nội dung, phân loại, tính đối tượng cũng
như các cấp độ khác nhau của phương pháp dạy học. Trong quân đội, có các
tác giả Lê Minh Vụ (2005) với sách “Hoàn thiện phương pháp dạy học các
môn khoa học xã hội nhân văn trong nhà trường quân đội”; tác giả Trần
Đình Tuấn (2013) với sách “Lý luận dạy học đại học quân sự”.
1.1.1.2. Nghiên cứu về phương pháp dạy học theo hướng
phát triển năng lực
Xu hướng này xuất hiện vào thập niên 70 của thế kỷ XX, tiêu biểu
là tác giả Ph. N. Gônôbôlin (1976) với sách “Những phẩm chất tâm lý
của người giáo viên”; tác giả Xavier Roegiers (1996) với sách “Khoa sư
phạm tích hợp hay làm thế nào để phát triển các năng lực ở nhà trường”.
Gần đây là tác giả William E. B (1982) với sách “Handbook for
Developing Competency-Based Training Programs” (Sổ tay hướng dẫn
phát triển các chương trình đào tạo dựa trên năng lực); tác giả Thomas
Armstrong (2011) với sách “Đa trí tuệ trong lớp học”. Các tác giả đã
đưa ra những gợi ý quan trọng nhằm phát triển năng lực người học.
Ở Việt Nam, tiêu biểu là sách “Phương pháp dạy học trong đào

tạo nghề” của tác giả Nguyễn Đức Trí và Hồ Ngọc Vinh (2012); đề tài


5
“Một số vấn đề chung về đổi mới phương pháp dạy học ở trường trung
học phổ thông” của tác giả Nguyễn Văn Cường, Bernd Meier (2010).
Bên cạnh nghiên cứu trên còn có luận án tiến sĩ: “Phát triển năng lực
dạy học toán cho sinh viên các trường sư phạm” của tác giả Đỗ Thị
Trinh (2013); luận án“Phát triển năng lực hoạt động xã hội cho sinh
viên các trường đại học sư phạm khu vực miền núi phía Bắc trong đào
tạo theo học chế tín chỉ” của tác giả Hà Mỹ Hạnh (2015).
Trong quân đội, có tác giả Lê Minh Vụ (2009) với sách “Quy trình
đánh giá năng lực sư phạm quân sự của đối tượng tuyển chọn đào tạo giảng
viên hiện nay ; Luận án tiến sĩ Giáo dục học “Dạy học theo hướng phát triển
năng lực của học viên Trường Sĩ quan Chính trị” của tác giả Trần Xuân Phú
(2012); luận án “Cơ sở tâm lý học phát triển tư duy sáng tạo của học viên sĩ
quan trong nhà trường quân đội hiện nay” của tác giả Bùi Tuấn Anh (2016).
1.1.2. Hướng nghiên cứu về đổi mới phương pháp dạy học
và đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực
1.1.2.1. Nghiên cứu về đổi mới phương pháp dạy học
Nghiên cứu về đổi mới phương pháp dạy học được bắt đầu từ những
năm 70 của thế kỷ XX, tiêu biểu là L.V. Zancốp (1970) với sách “Lý luận
dạy học và đời sống. Gần đây là bộ sách gồm: “Tám đổi mới để trở thành
người giáo viên giỏi” của Giselle O. Martin- Kniep (2011); “Những phẩm
chất của người giáo viên hiệu quả” của James H. Stronge (2011); “Nghệ
thuật và khoa học dạy học” của Robert J.Marzano (2011); “Các phương
pháp dạy học hiệu quả” của Robert J.Marzano, Debra J. Pickering (2011);
“Quản lí hiệu quả lớp học” của Robert J.Marzano, Jana S. Marzano &
Debra J. Pickering (2011); “Đa trí tuệ trong lớp học”.
Ở Việt Nam có tác giả Trần Bá Hoành (2010) với sách “Đổi mới

phương pháp dạy học, chương trình và sách giáo khoa”; sách “Phương pháp
và công nghệ dạy học trong môi trường sư phạm tương tác” của tác giả Phó
Đức Hòa và Ngô Quang Sơn (2016); tác giả Trương Thị Thuý Vân (2009)
với luận án tiến sĩ “Đổi mới phương pháp dạy học hoá học theo hướng phát
huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh ở trường trung học
phổ thông”; tác giả Tạ Quang Tuấn (2010) với luận án “Tổ chức dạy học dựa
vào tương tác người học- người học ở trường cao đẳng”.
Trong quân đội có tác giả Lê Minh Vụ (1999) với sách “Đổi mới
phương pháp dạy học trong các trường đại học quân sự”; tác giả Nguyễn
Đình Minh, Nguyễn Văn Chung (2010) với sách “Vận dụng phương pháp
dạy học ở nhà trường quân sự”. Gần đây là tác giả Nguyễn Xuân Sinh
(2014) và cộng sự với đề tài “Giải pháp gắn đổi mới nội dung với đổi mới
phương pháp dạy học các môn Khoa học Xã hội và Nhân văn ở Học viện
Chính trị”. Bên cạnh hướng nghiên cứu trên, còn có luận án tiến sĩ “Vận
dụng phương pháp dạy học hợp tác trong dạy học các môn Khoa học Xã
hội nhân văn ở đại học quân sự” của tác giả Phan Văn Tỵ (2010).


6
1.1.2.2. Nghiên cứu về đổi mới phương pháp dạy học theo
hướng phát triển năng lực
Tiêu biểu trong hướng nghiên cứu này có giả X.G.Lucônhin,
V.V.Xêrê-Bri-an-nhi-cốp (1981) với cuốn sách “Phương pháp giảng dạy
các môn khoa học xã hội”; tác giả Rick Sullivan, Noel McIntosh (1995)
với nghiên cứu “The Competency-Based Approach to Training” (Cách
tiếp cận đào tạo dựa trên năng lực); tác giả Thomas Deissinger và Slike
Hellwig (2011) với nghiên cứu “Structures and functions of Competencybased Education and Training (CBET)” (Cấu trúc và chức năng của giáo
dục và đào tạo dựa trên năng lực).
Ở Việt Nam, tiêu biểu là sách “Dạy học theo định hướng phát
triển năng lực người học ở trường phổ thông” của tác giả Lê Đình

Trung, Phan Thị Thanh Hội (2016). Gần đây là sách “Phương pháp
dạy học phát triển năng lực học sinh phổ thông” của tác giả Huỳnh
Văn Sơn (2018). Bên cạnh những nghiên cứu trên, còn có luận án tiến
sĩ “Phát triển năng lực độc lập sáng tạo cho sinh viên đại học kỹ thuật
thông qua dạy học hóa học hữu cơ” của tác giả Đinh Thị Hồng Minh
(2013); “Tổ chức dạy học địa lí địa phương tỉnh Tây Ninh theo định
hướng phát triển năng lực” của tác giả Nguyễn Trường Vũ (2015).
Trong quân đội có tác giả Nguyễn Văn Phán (2014) với đề tài “Đổi
mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực cho người học ở
Học viện Chính trị”. Gần đây là đề tài “Nghiên cứu giải pháp đổi mới
chương trình đào tạo chính ủy ở Học viện Chính trị theo hướng phát triển
năng lực” của tác giả Phan Văn Tỵ (2017). Bên cạnh còn có tác giả Nguyễn
Thế Vinh (2017) với bài báo: “Phát triển năng lực người học ở các trường
sĩ quan quân đội đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay”.
1.2. Khái quát kết quả chủ yếu của các công
trình khoa học tiêu biểu đã công bố và những vấn
đề luận án cần tập trung giải quyết
1.2.1. Khái quát kết quả chủ yếu của các công
trình khoa học tiêu biểu đã công bố
Một là, các nghiên cứu về phương pháp dạy học đã luận giải sâu sắc
các vấn đề: cấu trúc, bản chất, phân loại, mối quan hệ phương pháp dạy học
với các thành tố của quá trình dạy học. Một số nghiên cứu đã tập trung đánh
giá thực trạng và đề xuất các phương hướng đổi mới phương pháp dạy học.
Hai là, vấn đề phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng
lực chưa được nghiên cứu, một số công trình mới đề cập đến chương trình
đào tạo và kiểm tra đánh giá, nhưng mới chủ yếu ở bậc phổ thông trung học.
Ba là, nghiên cứu về đổi mới phương pháp dạy học mới tiếp cận
dưới góc độ tích cực hoá hoạt động nhận thức. Trong khi mục đích dạy

7
học hiện nay bên cạnh mục tiêu về kiến thức, kỹ năng, thì “dạy để người
học phát triển” hết sức quan trọng, song chưa được giải quyết thấu đáo.
Bốn là, nghiên cứu về đổi mới phương pháp dạy học theo hướng
phát triển năng lực mới tập trung ở giáo dục phổ thông và dạy nghề. Giáo
dục đại học mới đề cập đến chương trình đào tạo, kiểm tra đánh giá.
Trong quân đội chưa có công trình nào nghiên cứu một cách hệ thống.
1.2.2. Những vấn đề luận án cần tập trung giải quyết
Một là, xây dựng cơ sở lý luận và thực tiễn làm căn cứ khoa học
cho việc đổi mới phương pháp dạy học ở các trường đại học trong quân
đội theo hướng phát triển năng lực người học.
Hai là, tiến hành xác định hệ thống năng lực người học ở các
trường đại học trong quân đội, chỉ ra bản chất, con đường, biện pháp
phát triển năng lực người học trong quá trình dạy học.
Ba là, chỉ ra bản chất, mục tiêu, chủ thể, đối tượng, nội dung và
điều kiện đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực
người học và xác định những yếu tố tác động. Trên cơ sở đó đánh giá thực
trạng, chỉ ra những ưu điểm, khuyết điểm, nguyên nhân và đề xuất biện
pháp đổi mới phương pháp dạy học đồng bộ, thống nhất, hiệu quả.
Bốn là, luận giải làm rõ những mâu thuẫn căn bản trong quá
trình dạy học cũng như trong đổi mới phương pháp dạy học, nhằm tạo
sự đồng bộ trong quá trình đổi mới.
Năm là, đề xuất các biện pháp đổi mới phương pháp dạy học ở
các trường đại học trong quân đội theo hướng phát triển năng lực và tiến
hành thực nghiệm khoa học để kiểm chứng sự cần thiết và tính khả thi của
các biện pháp đã đề xuất.
Kết luận chương 1
Thời gian qua đã có nhiều công trình khoa học của các tác giả quan
tâm nghiên cứu liên quan đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát
triển năng lực cho người học với phạm vi nội dung, đối tượng, góc độ tiếp

cận khác nhau. Tuy nhiên, vấn đề đổi mới phương pháp dạy học theo
hướng phát triển năng lực ở các trường đại học nói chung và trong quân
đội nói riêng chưa được nghiên cứu, giải quyết một cách thấu đáo.
Chương 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG QUÂN ĐỘI THEO
HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGƯỜI HỌC
2.1. Những vấn đề lý luận về phương pháp dạy
học ở các trường đại học trong quân đội theo hướng
phát triển năng lực người học
2.1.1. Phương pháp dạy học và phương pháp
dạy học ở đại học


8
2.1.1.1. Khái niệm chung về phương pháp dạy học
Phương pháp dạy học là sự phối hợp thống nhất giữa các cách
thức hoạt động tổ chức, chỉ đạo, định hướng và điều khiển của người
dạy với các cách thức hoạt động tự chỉ đạo, tự tổ chức của người học
trong quá trình dạy học, nhằm thực hiện nội dung và mục đích dạy
học đã xác định.
2.1.1.2. Khái niệm phương pháp dạy học ở đại học
Phương pháp dạy học ở đại học là sự phối hợp thống
nhất giữa các cách thức hoạt động chỉ đạo, định hướng
của giảng viên với các cách thức hoạt động tự chỉ đạo, tự
tổ chức của sinh viên nhằm thực hiện mục tiêu dạy học,
góp phần đào tạo đội ngũ cán bộ có trình độ đại học.
Phương pháp dạy học đại học bao gồm phương pháp dạy của giảng
viên, tương ứng là phương pháp học tập của sinh viên có quan hệ biện
chứng với nhau, phương pháp dạy luôn chỉ đạo phương pháp học, phương

pháp học có tác động to lớn trở lại phương pháp dạy. Mặt khác, phương
pháp dạy học đại học là cách thức làm việc của chủ thể, nên chứa đựng
những dấu ấn chủ quan của chủ thể. Ở mặt chức năng, phương pháp
dạy học đại học bao gồm chức năng nhận thức, chức năng phát triển
trí tuệ và chức năng giáo dục.
2.1.1.3. Mối quan hệ giữa phương pháp dạy học với các thành
tố cơ bản trong quá trình dạy học ở đại học
Một là, quan hệ giữa mục tiêu dạy học với phương pháp dạy
học đại học; Hai là, quan hệ giữa nội dung dạy học với phương pháp
dạy học; Ba là, quan hệ giữa phương pháp dạy học với hoạt động dạy
và hoạt động học; Bốn là, quan hệ giữa phương pháp dạy học với
phương tiện dạy học ở đại học; Năm là, quan hệ giữa phương pháp
dạy học với hình thức tổ chức dạy học
2.1.1.4. Hệ thống các phương pháp dạy học ở đại học
Kế thừa kết quả của các nghiên cứu đã công bố, trên cơ sở phân tích
đặc điểm dạy học ở đại học và đặc điểm người học, luận án xác định hệ
thống phương pháp dạy học đại học hiện nay bao gồm hệ thống các phương
pháp dạy học truyền thống và hệ thống các phương pháp dạy học ra đời
trong quá trình đổi mới, nhằm tích cực hóa hoạt động nhận thức người học.
2.1.2. Phát triển năng lực và phương pháp dạy học theo
hướng phát triển năng lực người học
2.1.2.1. Phát triển năng lực người học
* Khái niệm năng lực
Năng lực là khả năng làm chủ, kết nối và vận hành hiệu quả hệ
thống kiến thức, kỹ năng, thái độ vào thực hiện thành công một hoạt động
trong một bối cảnh nhất định.


9
Cấu trúc của năng lực: Bao bao gồm các thành tố: kiến thức,

kỹ năng, thái độ, trong các yếu tố đó, kỹ năng là nòng cốt.
Phân loại năng lực: Xu hướng phổ biến nhất hiện nay người ta
phân loại năng lực thành 4 nhóm: Năng lực chuyên môn (Professional
competency); Năng lực phương pháp (Methodical competency); Năng lực
xã hội (Social competency) và Năng lực cá thể (Induavidual competency).
* Năng lực người học ở các trường đại học trong quân đội
Năng lực của người học ở các trường đại học trong quân đội là khả
năng làm chủ, kết nối, vận hành có hiệu quả hệ thống kiến thức, kỹ năng,
thái độ của người học vào thực hiện thành công hoạt động học tập và
những tình huống trong thực tiễn hoạt động quân sự và cuộc sống.
Cấu trúc năng lực người học bao gồm: Hệ thống kiến thức chung
và kiến thức quân sự chuyên ngành, kiến thức về quản lý, giáo dục con
người; Hệ thống kỹ năng chung, kỹ năng hoạt động quân sự và kỹ năng
riêng biệt, kỹ năng tổ chức quản lý, huấn luyện, tuyên truyền, giáo dục và
Thái độ, là quan niệm đúng đắn về nghề nghiệp, yêu nghề, quyết tâm gắn
bó, sẵn sàng hành động đáp ứng yêu cầu của nghề nghiệp; có tinh thần say
mê trong tìm tòi nghiên cứu, sáng tạo và đổi mới.
* Hệ thống năng lực của người học ở các trường đại học
trong quân đội
Luận án xác định hệ thống năng lực người học ở các trường đại
học trong quân đội gồm 4 nhóm với 21 năng lực: Năng lực chuyên môn
là hệ thống các năng lực đảm bảo cho người học hoàn thành tốt các
nhiệm vụ chuyên môn theo chức danh đào tạo là người sĩ quan chỉ huy,
sĩ quan chính trị cấp phân đội (Đối với học viên đào tạo sĩ quan chỉ huy
và sĩ quan chính trị gồm 8 năng lực); Năng lực phương pháp là hệ thống
các năng lực đảm bảo cho người sĩ quan chỉ huy và sĩ quan chính trị thực
hiện tốt các chức năng xử lý thông tin, xây dựng kế hoạch, kiểm tra đôn
đốc.... gồm 5 năng lực; Năng lực xã hội bao gồm là năng lực giúp người sĩ
quan giải quyết tốt các mối quan hệ, giữ gìn đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân dân
gồm 4 năng lực; Năng lực cá thể bao là hệ thống năng lực giúp người sĩ

quan phát triển toàn diện bản thân và nghề nghiệp, gồm 4 năng lực.
* Khái niệm phát triển năng lực người học
Phát triển năng lực người học là quá trình làm chuyển
biến về chất hệ thống năng lực của người học trong quá
trình dạy học, nhằm đáp ứng hiệu quả với yêu cầu đặt ra
trong quá trình học tập và hoạt động thực tiễn.


10
Nội dung phát triển: Phát triển đồng thời tất cả các năng lực của
người sĩ quan, cũng như phát triển các phẩm chất cá nhân, giá trị đạo
đức cách mạng, đạo đức quân nhân cho người học.
Con đường phát triển năng lực: Dưới góc độ phương pháp dạy
học, phát triển năng lực người học được thể hiện thông qua các hoạt
động của giảng viên nhằm phát huy vai trò chủ thể của người học trong
chiếm lĩnh và vận dụng kiến thức, kỹ năng vào giải quyết các tình
huống thực tiễn và kiểm tra đánh giá kết quả phát triển năng lực.
2.1.2.2. Phương pháp dạy học ở các trường đại học
trong quân đội theo hướng phát triển năng lực người học
* Khái niệm
Phương pháp dạy học ở các trường đại học trong quân đội
theo hướng phát triển năng lực người học là sự phối hợp, thống nhất
giữa cách thức dạy và cách thức học nhằm phát huy vai trò chủ thể
của người học trong hình thành và phát triển hệ thống năng lực
người sĩ quan theo mục tiêu đào tạo đã xác định.
* Đặc điểm phương pháp dạy học theo hướng phát triển
năng lực ở các trường đại học trong quân đội
Một là, phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực
luôn gắn với mục tiêu hình thành và phát triển năng lực của người sĩ quan
theo mục tiêu đào tạo; Hai là, phương pháp dạy học theo hướng phát

triển năng lực ở các trường đại học trong quân đội vừa mang tính kỷ luật
vừa mang tính nghệ thuật; Ba là, phương pháp dạy học theo hướng phát
triển năng lực ở các trường đại học trong quân đội luôn chịu sự chi phối
mạnh mẽ từ kinh nghiệm thực tiễn của người dạy; Bốn là, phương pháp
dạy học theo hướng phát triển năng lực gắn liền với các trang thiết bị kỹ
thuật quân sự hiện đại theo chuyên ngành đào tạo; Năm là, phương pháp
dạy học theo hướng phát triển năng lực người học luôn có sự kết hợp
chặt chẽ giữa tính hiện đại với coi trọng kinh nghiệm truyền thống.
2.2. Những vấn đề lý luận về đổi mới phương
pháp dạy học ở các trường đại học trong quân đội
theo hướng phát triển năng lực người học
2.2.1. Quan niệm về đổi mới phương pháp dạy học và đổi
mới phương pháp dạy học ở các trường đại học trong quân đội
2.2.1.1. Đổi mới phương pháp dạy học
Đổi mới phương pháp dạy học là quá trình cải tiến, phát triển,
sáng tạo các cách thức phối hợp, tương tác giữa người dạy và người
học nhằm tạo ra môi trường và điều kiện thuận lợi giúp người học
tiếp thu hiệu quả hệ thống kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm xã hội để
hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực theo mục tiêu đào tạo.
Chủ thể đổi mới phương pháp dạy học là người dạy và người
học, gắn với hai hoạt động cơ bản là hoạt động dạy và hoạt động học.
Đối tượng đổi mới là cách thức dạy của người dạy và phương
pháp học tập của người học.


11
Nội dung đổi mới là thay đổi, chuyển biến quan niệm cũng như
cách thức dạy của người dạy và cách thức học tập của người học,
chuyển từ học tập thụ động sang học tập tích cực, chủ động, sáng tạo.
2.2.1.2. Đổi mới phương pháp dạy học ở các trường đại

học trong quân đội
Đổi mới phương pháp dạy học là quá trình cải tiến, phát triển,
sáng tạo các cách thức phối hợp, tương tác giữa người dạy và người học
nhằm tạo ra môi trường và điều kiện thuận lợi giúp người học tiếp thu
hiệu quả hệ thống kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm xã hội để hình thành
và phát triển phẩm chất, năng lực theo mục tiêu đào tạo.
Bản chất đổi mới: Thay đổi, kế thừa các phương pháp dạy học
truyền thống và tiếp thu những phương pháp dạy học mới một cách linh
hoạt, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh để đáp ứng yêu cầu hiện nay.
Chủ thể đổi mới: Là giảng viên và học viên gắn với hai hoạt động
giảng dạy của giảng viên và hoạt động học tập của học viên.
Đối tượng đổi mới: Là phương pháp giảng dạy và phương pháp học
tập.
Nội dung đổi mới:Là sự phát triển, thay đổi, cách thức phối
hợp, tương tác giữa giảng viên và học viên từ cách thức truyền thụ
một chiều sang phối hợp, tương tác tích cực.
Những trở ngại trong đổi mới: Là ý thức, thói quen với các phương
pháp dạy học thụ động; những hạn chế về năng lực của giảng viên; sự bất
cập giữa chương trình, nội dung với thời gian, sự lạc hậu của cơ sở vật chất.
2.2.2. Đổi mới phương pháp dạy học ở các trường đại học
trong quân đội theo hướng phát triển năng lực người học
2.2.2.1. Khái niệm
Đổi mới phương pháp dạy học ở các trường đại học
trong quân đội theo hướng phát triển năng lực người học là
quá trình khai thác triệt để những ưu điểm của phương pháp
dạy học truyền thống, vận dụng linh hoạt, sáng tạo, phù hợp
các phương pháp, kỹ thuật dạy học hiện đại, kết hợp với từng
bước nghiên cứu, xây dựng và ứng dụng phương pháp dạy
học mới, nhằm thúc đẩy sự thay đổi tích cực quá trình tương
tác giữa giảng viên với học viên, tạo môi trường và điều kiện

thuận lợi để người học vận dụng kiến thức, kỹ năng, thái độ
vào thực tiễn, hình thành và phát triển năng lực theo mục
tiêu đào tạo.
Bản chất đổi mới: Là đổi mới cách thức tiến hành các phương
pháp, đổi mới phương tiện và hình thức triển khai phương pháp trên cơ
sở khai thác triệt để ưu điểm của phương pháp dạy học truyền thống
và vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học mới có ưu thế trong
việc phát triển năng lực người học, kết hợp với sử dụng các phương


12
pháp dạy học hiện đại và các kỹ thuật dạy học tích cực nhằm tạo môi
trường thuận lợi cho việc phát huy tính tích cực của người học.
Mục tiêu của đổi mới: Chuyển từ cách dạy lấy hoạt động của người
dạy là trung tâm sang lấy hoạt động của người học là trung tâm hướng vào
phát triển hệ thống những năng lực cần thiết cho việc thực hiện chức trách,
nhiệm vụ của người sĩ quan theo mục tiêu đào tạo.
Chủ thể đổi mới: Giảng viên và học viên thông qua các hoạt
động giảng dạy và học tập.
Đối tượng đổi mới: Đổi mới cách thức hoạt động phối hợp,
tương tác giữa giảng viên và học viên; đổi mới cách thức tổ chức hoạt
động dạy của giảng viên và hoạt động học tập của học viên.
Điều kiện để đổi mới: Giảng viên vừa có trình độ kiến thức sâu
rộng, có năng lực sư phạm tốt. Học viên phải thích ứng với phương pháp
dạy học mới hình thành phương pháp học tập sáng tạo. Nội dung, chương
trình đào tạo phải phù hợp với định hướng phát triển năng lực. Hệ thống
trang thiết bị dạy học đảm bảo phù hợp với nội dung và phương pháp dạy
học. Hoạt động kiểm tra đánh giá cần được đổi mới.
Mối quan hệ của đổi mới phương pháp dạy học với sự phát triển
năng lực người học: Thực chất là xem việc phát triển năng lực của học

viên là mục tiêu của đổi mới phương pháp dạy học. Nghĩa là mọi hoạt động
đổi mới phương pháp dạy học bao gồm cả đổi mới phương pháp dạy của
giảng viên và phương pháp học tập của học viên phải có tác dụng đến phát
triển năng lực nhận thức, năng lực thực hành, năng lực tư duy sáng tạo và
phương pháp tự học suốt đời của người học, cuối cùng là tác dụng đến phát
triển năng lực hành động của người học.
2.2.2.2. Đặc điểm, định hướng, nội dung đổi mới phương
pháp dạy học ở các trường đại học trong quân đội theo hướng
phát triển năng lực người học
* Đặc điểm đổi mới phương pháp dạy học ở các trường đại
học trong quân đội theo hướng phát triển năng lực người học
Một là, dạy học thông qua tổ chức liên tiếp các hoạt động học tập,
kích thích tính tự giác, tích cực, giúp người học tự khám phá, tìm kiếm, lĩnh
hội kiến thức và vận dụng vào thực tiễn; Hai là, chú trọng rèn luyện cho học
viên những tri thức về phương pháp, trên cơ sở đó phát huy vai trò chủ thể
trong QTHT; Ba là, đa dạng hóa các hình thức học tập, coi trọng tăng
cường phối hợp học tập cá thể với học tập hợp tác; Bốn là, việc dạy học
phải gắn chặt với trang thiết bị, kỹ thuật quân sự; Năm là, chú trọng đánh
giá kết quả học tập theo mục tiêu bài học trong suốt tiến trình dạy học, đồng
thời phát triển kỹ năng tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau của người học.
* Định hướng đổi mới


13
Một là, phải phát huy tính tích cực, tự giác chủ động của người
học, hình thành và phát triển năng lực tự học, trên cơ sở đó để người học
trau dồi các phẩm chất độc lập, linh hoạt, sáng tạo của tư duy; Hai là,
khai thác thế mạnh của từng phương pháp dạy học phù hợp với đặc thù
môn học và tính chất của từng loại năng lực người học; Ba là, việc sử
dụng phương pháp dạy học phải gắn chặt với hình thức tổ chức dạy học;

Bốn là, khai thác hiệu quả trang thiết bị dạy học phù hợp với đặc thù
môn học tạo hứng thú cho người học.
* Nội dung đổi mới: Một là, hình thành nhận thức, quan điểm
đúng đắn về xu thế phát triển phương pháp dạy học theo hướng phát
triển năng lực; Hai là, vận dụng các phương pháp dạy học theo hướng
phát huy tính tích cực nhận thức, phát triển năng lực trong quá trình dạy
học; Ba là, tăng cường các cách thức thực hành, rèn luyện kỹ năng, vận
dụng kiến thức để giải quyết các tình huống gắn với chức trách nhiệm vụ
người sĩ quan; Bốn là, kết hợp giữa đổi mới phương pháp dạy học với
tăng cường phương tiện kỹ thuật dạy học hiện đại và ứng dụng công
nghệ thông tin trong quá trình dạy học; Năm là, đổi mới phương pháp
kiểm tra đánh giá kết quả học tập.
2.3. Các yếu tố tác động đến đổi mới phương
pháp dạy học ở các trường đại học trong quân đội
theo hướng phát triển năng lực người học
Một là, tác động từ sự phát triển kinh tế- xã hội, khoa học công nghệ;
Hai là, tác động từ mục tiêu, nội dung giáo dục ở các trường đại học trong quân
đội; Ba là, tác động từ đường lối, quan điểm đổi mới căn bản toàn diện giáo
dục và đào tạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc
phòng; Bốn là, tác động từ những đòi hỏi của thực tiễn hoạt động quân sự;
Năm là, tác động từ nhận thức, trình độ, năng lực của đội ngũ giảng viên; Sáu
là, tác động từ tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học viên; Bảy là, tác động
từ điều kiện cơ sở vật chất bảo đảm và môi trường giáo dục của nhà trường;
Tám là, tác động từ cách thức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của người học.
Kết luận chương 2
Năng lực là thành phần quan trọng trong nhân cách của người sĩ
quan, là cơ sở để họ hoàn thành chức trách nhiệm vụ được giao. Trong
điều kiện hiện nay, sự phát triển của khoa học quân sự và tác động của
cuộc cách mạng 4.0 đang đặt ra yêu cầu rất cao với người chỉ huy về
năng lực hành động. Mặt khác, những hạn chế của phương pháp dạy học

đã và đang bộc lộ, làm ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giáo dục và
đào tạo. Thực tiễn đó đặt ra yêu cầu cấp thiết phải đổi mới mạnh mẽ
phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực.
Chương 3
CƠ SỞ THỰC TIỄN ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY
HỌC Ở CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG QUÂN ĐỘI


14
đội

3.1. Khái quát về các trường đại học trong quân

3.1.1. Hệ thống các trường đại học trong quân đội
3.1.2. Đặc điểm đào tạo
3.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng
3.2.1. Mục đích, nội dung khảo sát và căn cứ đánh giá
Mục đích khảo sát: Nhằm thu thập số liệu thực tế về thực trạng
phương pháp dạy học, đổi mới phương pháp dạy học ở các trường đại
học trong quân đội.
Nội dung khảo sát: Đánh giá thực trạng phương pháp dạy học, đổi
mới phương pháp dạy học và các yếu tố ảnh hưởng.
Căn cứ đánh giá: Thực trạng phương pháp dạy học được xác
định trên cơ sở mức độ sử dụng các phương pháp dạy học truyền
thống; phương pháp giảng dạy của giảng viên, phương pháp học tập của
học viên và kết quả học tập. Thực trạng về đổi mới phương pháp dạy
học được xác định theo các nội dung đã xác định ở phần 2.2.2.
3.2.2. Đối tượng, địa bàn và thời gian khảo sát
Gồm 454 học viên và 146 giảng viên, cán bộ quản lý đang công tác,
học tập ở Trường Sĩ quan Lục quân 1, Trường Sĩ quan Chính trị và Học viện

Phòng không - Không quân. Thời gian khảo sát từ tháng 8 đến tháng
10/2018.
3.2.3. Phương pháp khảo sát
Phương pháp trưng cầu ý kiến bằng phiếu hỏi (anket); nghiên
cứu các báo cáo; quan sát sư phạm và trao đổi, tọa đàm.
3.2.4. Công cụ khảo sát
3.2.5. Cách thức tiến hành khảo sát
3.3. Thực trạng phương pháp dạy học ở các trường
đại học trong quân đội
3.3.1. Thực trạng về các phương pháp dạy học
đang được sử dụng
Kết quả khảo sát cho thấy, các phương pháp dạy học truyền thống
được sử dụng khá phổ biến, nhiều nhất là Thuyết trình (ĐTB = 3,98);
Trình bày trực quan (ĐTB = 3,79); Đàm thoại (ĐTB = 3,59). Các
phương pháp được đánh giá sử dụng ở mức độ Thỉnh thoảng gồm
Thảo luận nhóm (ĐTB = 3,30) và Thực hành luyện tập (ĐTB = 3,24).
* Cách thức hoạt động giảng dạy của giảng viên: Tiêu
biểu là Kỹ năng thuyết trình, trình bày bảng (ĐTB = 3,82); Sự kết hợp giữa
cung cấp kiến thức, kỹ năng cơ bản (ĐTB = 3,74); Kỹ năng phối hợp các
phương pháp, kỹ thuật dạy học trong một bài học (ĐTB = 3,68)... Tuy
nhiên, một số hoạt động còn ở mức thấp như Kỹ năng đặt câu hỏi trong


15
đàm thoại, thảo luận (ĐTB = 3,38); Điều khiển thực hành, luyện tập (ĐTB
= 3,33).
* Thực trạng cách thức hoạt động học tập của học
viên: Các cách thức hoạt động học tập mang tính truyền thống được sử
dụng thường xuyên như Kỹ năng ghi chép bài (ĐTB = 3,65), việc Khai
thác, sử dụng các phương tiện, học liệu, tài liệu học tập (ĐTB = 3,46);

thấp nhất là Tính chủ động tìm kiếm tài liệu liên quan đến bài học (ĐTB
= 3,08).
3.3.2. So sánh tương quan giữa thực trạng phương
pháp dạy học với thực trạng cách thức hoạt động giảng
dạy của giảng viên và hoạt động học tập của học viên
PPDH

.941**
HĐGD

0.928**
0.921

**

HĐHT

Hệ số tương quan r giữa các biến đã phản ánh đúng thực trạng mối
quan hệ giữa lựa chọn phương pháp dạy học với cách thức giảng dạy của
giảng viên và cách thức học tập của học viên. Trong đó việc lựa chọn
phương pháp dạy học sẽ quy định đến cách thức hoạt động của giảng viên
và cách thức hoạt động của giảng viên sẽ chi phối đến cách thức hoạt động
của học viên.
3.4. Thực trạng đổi mới phương pháp dạy học ở các trường
đại học trong quân đội
3.4.1. Thực trạng nhận thức về đổi mới
phương pháp dạy học
* Thực trạng nhận thức về vai trò của đổi mới phương pháp dạy
học: Kết quả cho thấy nhận thức về vai trò đổi mới phương pháp dạy học
tương đối tốt, cao nhất là Xây dựng động cơ học tập đúng đắn, tạo hứng thú

(ĐTB = 3,44); tiếp theo là Nâng cao hiệu quả tiếp thu kiến thức, kỹ năng
của người học (ĐTB = 3,42). Tuy nhiên, có nội dung còn thấp như Nâng
cao khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng vào giải quyết tình huống và
Giúp người học có khả năng đánh giá, phát hiện cái mới (ĐTB = 2,99).
* Thực trạng nhận thức, quan điểm về xu thế phát triển phương
pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực: Cao nhất Thay đổi
các phương pháp dạy học truyền thống bằng các phương pháp dạy học
hiện đại (ĐTB = 3,48); Thay đổi cách thức tương tác giữa người dạy và
người học từ truyền thống sang tích cực (ĐTB = 3,27). Thấp nhất là Sử
dụng tổng hợp cách thức, biện pháp nhằm phát huy vai trò chủ thể của
người học trong tìm kiếm, lĩnh hội và vận dụng kiến thức, kỹ năng vào thực
tiễn (ĐTB = 2,78).
3.4.2. Thực trạng vận dụng các phương
pháp, kỹ thuật dạy học theo hướng phát huy tính


16
tích cực nhận thức, phát triển năng lực trong quá
trình dạy học
* Thực trạng vận dụng các phương pháp, kỹ thuật
dạy học tích cực: Kết quả đánh giá chủ yếu ở mức Bình thường, cao
nhất là Sử dụng kỹ thuật dạy học tích cực (ĐTB = 3,16) Đóng vai, (ĐTB
= 3,06). Thấp hơn là; Dạy học nhóm (ĐTB = 2,71); Kết hợp nhiều
phương pháp (ĐTB = 2,69); Dạy học theo dự án (ĐTB = 2,68). Mức
Hiếm khi sử dụng gồm có phương pháp Tình huống (ĐTB = 2,56) và
Nêu vấn đề (ĐTB = 2,54).
* Thực trạng đổi mới phương pháp giảng dạy của giảng viên:
Các ý kiến đánh giá chủ yếu ở mức Trung bình. Trong đó Kết hợp linh hoạt
các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực (ĐTB = 3,10); Các hoạt động
tương tác với học viên (ĐTB = 3,04). Thấp hơn là Định hướng cho học viên

vận dụng kiến thức kỹ năng vào thực tiễn (ĐTB = 2,98); Khuyến khích các
ý tưởng mới của học viên (ĐTB = 2,99). Thấp nhất là Cụ thể mục tiêu bài
học thành những năng lực cần hình thành ở người học và Tạo các tình
huống và định hướng học viên vào giải quyết tình huống (ĐTB = 2,55).
* Thực trạng cách thức hoạt động đổi mới phương
pháp học tập
Kết quả khảo sát cho thấy, những hoạt động: Vận dụng kiến
thức, kỹ năng đã học vào giải quyết các tình huống thực tiễn (ĐTB =
2,60); Đưa ra những quan điểm cá nhân về nội dung học tập (ĐTB =
2,57) được học viên sử dụng rất ít, nhất là Tính chủ động, độc lập
trong tìm tòi, khám phá và đề xuất cách giải quyết vấn đề học tập
theo hướng hoàn toàn mới mẻ (ĐTB = 2,54) và Nắm, hiểu và cụ thể
hóa những năng lực cần phát triển thành tiêu chí ĐTB = 2,53.
3.4.3. Thực trạng tăng cường các cách thức
thực hành, rèn luyện kỹ năng, vận dụng kiến
thức để giải quyết các tình huống gắn với chức
trách nhiệm vụ người sĩ quan
Kết quả khảo sát cho thấy Phương pháp dạy học thực hành
được sử dụng khá thường xuyên (ĐTB = 3,25). Tuy nhiên, nội dung
bài tập có sự khác biệt: Nội dung bài tập thực hành nhằm củng cố kiến
thức, kỹ năng cũ được đánh giá ở mức Thường xuyên (ĐTB = 3,71),
thấp hơn là bài tập thực hành nhằm khám phá kiến thức, kỹ năng mới
(ĐTB = 3,12). Các bài tập có nội dung nhằm vận dụng kiến thức, kỹ
năng vào thực tiễn và nhằm thực hiện chức trách, nhiệm vụ của người
sĩ quan, rất ít khi được sử dụng (ĐTB là 2,77 và 2,59).


17
3.4.4. Thực trạng kết hợp giữa đổi mới phương pháp dạy học
với tăng cường phương tiện kỹ thuật dạy học hiện đại và ứng dụng

công nghệ thông tin trong quá trình dạy học
Đánh giá cao nhất là Việc đảm bảo các trang thiết bị dạy học (ĐTB
= 3,46). Mức Trung bình cao là Sự phù hợp của thiết bị dạy học với nội
dung, phương pháp dạy học (ĐTB = 3,27); mức Trung bình thấp là Ứng
dụng công nghệ thông tin trong xây dựng bài giảng tích hợp đa phương
tiện và Xây dựng và sử dụng các phần mềm trong dạy học và kiểm tra
đánh giá kết quả học tập (ĐTB = 2,81 và 2,75). Thấp hơn là Sử dụng thiết
bị dạy học hiện đại và ứng dụng công nghệ thông tin trong xây dựng các
tình huống mô phỏng, tạo môi trường tương tác ảo có ĐTB = 2,59.
3.4.5. Thực trạng đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập
* Thực trạng đổi mới cách thức ra đề thi, kiểm tra
Hiện nay cách thức đánh giá của giảng viên chủ yếu là Đánh giá
khả năng nhận biết, tái hiện lại được kiến thức, kỹ năng đã học (ĐTB =
3,7); Đánh giá khả năng hiểu kiến thức, kỹ năng đã học, khả năng trình
bày, giải thích được kiến thức theo cách hiểu của cá nhân học viên
(ĐTB = 3,42). Cách đánh giá khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn
và đánh giá và khả năng sáng tạo ít được sử dụng (ĐTB = 3,1 và 2,57).
* Thực trạng đổi mới cách thức làm bài thi, kiểm tra
của học viên
Cách thức được học viên sử dụng nhiều nhất là Trung thành
với kiến thức bài giảng của giảng viên (ĐTB = 3,78) và Dựa vào ý
chính trong bài rồi phát triển theo hiểu biết của bản thân (ĐTB =
3,4). Các cách thức như: Dựa vào lý thuyết và thực tiễn khái quát
theo ý hiểu bản thân và Giải quyết nhiệm vụ bài kiểm tra theo ý
tưởng bản thân, không lệ thuộc vào bài học rất ít khi được sử dụng.
* Thực trạng kết quả đạt được các mục tiêu năng lực
Kết quả cao nhất là Khả năng tái hiện và Hiểu được bản chất kiến
thức (ĐTB = 3,76 và 3,48 ). Mức độ đòi hỏi cao hơn là Ứng dụng và
phân tích kiến thức được đánh giá mức Trung bình (ĐTB = 3,31 và 3,38).
Với mức đòi hỏi học viên ở Khả năng tổng hợp, hoặc sử dụng kiến

thức đã học để sáng tạo ra cái mới và Khả năng phán xét giá trị hoặc
sử dụng kiến thức theo tiêu chí thích hợp khá thấp (ĐTB = 2,59 và
2,53).
3.5. Đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu
tố tác động đến đổi mới phương pháp dạy học
Kết quả Tác động từ tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học viên
(ĐTB = 4,12); Từ nhận thức, trình độ, năng lực của đội ngũ giảng viên
(ĐTB = 4,0) và Tác động của kiểm tra đánh giá (ĐTB = 3,99). Từ điều
kiện cơ sở vật chất bảo đảm và môi trường giáo dục của nhà trường cũng
được đánh giá khá cao (ĐTB = 3,39). Yếu tố Tác động từ mục tiêu, nội
dung dạy ở các trường đại học trong quân đội (ĐTB = 3,37) và Từ sự phát


18
triển kinh tế- xã hội, khoa học công nghệ và mục tiêu đổi mới căn bản toàn
diện giáo dục và đào tạo (ĐTB = 3,30) được cho là ít tác động hơn.
3.6. Đánh giá chung, nguyên nhân thực trạng
và kinh nghiệm đổi mới phương pháp dạy học ở các
trường đại học trong quân đội
3.6.1. Đánh giá chung
* Ưu điểm
* Hạn chế
3.6.2. Nguyên nhân
* Nguyên nhân ưu điểm: Một là, có sự chuyển biến mạnh mẽ về
nhận thức của giảng viên, cán bộ quản lý và học viên. Hai là, có sự quan
tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đối với
công tác giáo dục và đào tạo trong quân đội cũng như với đào tạo đại học.
Ba là, tính tự chủ của các chủ thể giáo dục đã được phát huy. Bốn là, chất
lượng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý ngày càng được nâng cao. Năm
là, công tác tuyển sinh quân sự ngày càng được coi trọng. Sáu là, cơ sở

vật chất bảo đảm cho hoạt động dạy học từng bước được cải thiện.
* Nguyên nhân hạn chế: Một là, chưa tạo được sự đồng bộ
trong quá trình đổi mới. Hai là, nhận thức của chủ thể đổi mới có mặt
còn hạn chế. Ba là, trình độ, năng lực của một số giảng viên chưa đáp
ứng kịp thờ. Bốn là, tính tích cực, chủ động của học viên chưa được
phát huy. Năm là, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học vẫn lạc hậu. Sáu là,
công tác kiểm tra đánh giá kết quả học tập chậm đổi mới.
3.6.3. Kinh nghiệm đổi mới phương pháp dạy học ở các
trường đại học trong quân đội
Một là, đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực
người học là quá trình lâu dài, cần được tiến hành đồng bộ với đổi mới các thành tố
khác, nhất là nội dung dạy học
Hai là, xây dựng và phát huy tốt vai trò của đội ngũ giảng viên là
khâu then chốt cho hoạt động đổi mới phương pháp dạy học theo hướng
phát triển năng lực người học; Ba là, đề cao tính tích cực tự giác của
người học, biến quá trình đào tạo thành tự đào tạo là yếu tố quyết định
đến hiệu quả đổi mới; Bốn là, xây dựng môi trường học tập tích cực, kích
thích, phát triển sự sáng tạo của người học là tiền đề quan trọng cho sự
phát triển năng lực người học; Năm là, kết hợp chặt chẽ giữa việc giúp
đỡ học viên kiến tạo kiến thức và tạo ra những cơ hội thuận lợi để người
học có điều kiện vận dụng kiến thức, kỹ năng vào giải quyết những tình
huống trong thực tiễn
Kết luận chương 3


19
Những năm qua, hoạt động đổi mới phương pháp dạy học ở các
trường đại học trong quân đội bên cạnh những thành tựu vẫn còn có
những hạn chế nhất định như hoạt động giảng dạy và học tập vẫn chủ
yếu mang tính truyền thống; việc vận dụng các phương pháp, kỹ thuật

dạy học tích cực chưa thường xuyên; hoạt động kiểm tra đánh giá kết
quả chưa tạo được động lực; tính tích cực, chủ động của học viên chưa
được phát huy.
Chương 4
BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC Ở CÁC
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRONG QUÂN ĐỘI THEO HƯỚNG
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGƯỜI HỌC VÀ THỰC NGHIỆM
SƯ PHẠM
4.1. Biện pháp đổi mới phương pháp dạy học
ở các trường đại học trong quân đội theo hướng
phát triển năng lực người học
4.1.1. Bồi dưỡng nâng cao nhận thức, năng lực
đổi mới phương pháp dạy học cho các lực lượng sư
phạm
Đây là biện pháp quan trọng, thông qua bồi dưỡng không chỉ giúp
các lực lượng sư phạm hiểu đúng vai trò, bản chất đổi mới phương pháp
dạy học, thấy rõ được trách nhiệm cá nhân. Mặt khác còn giúp cho đội
ngũ giảng viên đánh giá đúng trình độ, năng lực bản thân, từ đó có kế
hoạch tự bồi dưỡng, nâng cao trình độ, năng lực sư phạm mà trước hết là
trình độ sử dụng phương pháp, kỹ thuật dạy học để đáp ứng kịp thời với
yêu cầu đổi mới; giúp học viên thấy rõ khả năng để điều chỉnh phương
pháp học tập. Nội dung bồi dưỡng đối với giảng viên bên cạnh nâng cao
nhận thức về xu thế, quan điểm đổi mới hiện nay cần tập trung bồi
dưỡng nâng cao năng lực đổi mới phương pháp; với cán bộ quản lý bên
cạnh nâng cao kiến thức về giáo dục, quản lý giáo dục cần nâng cao khả
năng quản lý, khai thác cơ sở vật chất thiết bị dạy học; với học viên cần
nâng cao nhận thức, động cơ thái độ với việc đổi mới phương pháp dạy
học, bồi dưỡng cho họ phương pháp học tập tích cực.
4.1.2. Vận dụng các phương pháp, kỹ thuật
dạy học phát huy tính tích cực nhận thức trong

phát triển năng lực người học
Để phát triển năng lực người học cần phải phát huy được tính tích
cực, tự giác của người học gắn với rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức
vào thực tiễn. Mặt khác, đặc điểm quá trình phát triển năng lực người học
cho thấy, với mỗi loại năng lực nhất định cần phải có một phương pháp,
kỹ thuật dạy học phù hợp. Vì vậy, để phát triển hệ thống năng lực người
học cần phải sử dụng nhiều phương pháp, kỹ thuật dạy học khác nhau.


20
Quá trình dạy học ở các trường đại học trong quân đội có thể vận dụng
một số phương pháp, kỹ thuật dạy học như: phương pháp dự án; Phương
pháp dạy học giải quyết vấn đề; Phương pháp mô phỏng; Phương
pháp dạy học tình huống và các kỹ thuật dạy học tích cực như: Kỹ thuật
bản đồ tư duy; Kỹ thuật công não; Kỹ thuật chia sẻ nhóm.
4.1.3. Đổi mới nội dung và cách thức dạy
học thực hành theo hướng gắn liền với chức
trách, nhiệm vụ người sĩ quan
Đổi mới nội dung và cách thức dạy học thực hành theo hướng gắn
liền với chức trách, nhiệm vụ sẽ là con đường cơ bản nhằm phát triển
năng lực cho học viên. Bởi vì, thông qua đổi mới nội dung, cách thức
thực hiện bài tập thực hành gắn liền với chức trách nhiệm vụ, không chỉ
giúp học viên có điều kiện củng cố, mở rộng tri thức, phát triển trí tuệ,
thể chất, hình thành kỹ năng nghề nghiệp, mà còn giúp họ có điều kiện
vận dụng vào giải quyết các nhiệm vụ thực tiễn sát với chức trách nhiệm
vụ sau khi ra trường. Cách thức đổi mới hiện nay cần kết hợp đổi mới
nội dung với đổi mới cách thức dạy học thực hành theo hướng gắn liền
với chức trách, nhiệm vụ người sĩ quan.
4.1.4. Kết hợp chặt chẽ giữa đổi mới phương pháp, phương tiện và
ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học

Với ưu điểm nổi bật của của công nghệ thông tin như vừa có
khả năng cung cấp nguồn thông tin phong phú, đa chiều với dung
lượng lớn, trong thời gian ngắn, có khả năng tạo ra môi trường
tương tác ảo, sống động tạo sự lôi cuốn, hấp dẫn. Vì vậy, kết hợp
đổi mới phương pháp, phương tiện và ứng dụng công nghệ thông
tin là biện pháp tối ưu nhằm phát triển năng lực người học. Hiện
nay, kết hợp đổi mới phương pháp, phương tiện và ứng dụng công
nghệ thông tin trong dạy học có thể thực hiện thông qua sử dụng
các phần mềm để xây dựng bài giảng và trong kiểm tra đánh giá kết
quả học tập.
4.1.5. Đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học
viên theo hướng phát triển năng lực
Đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập từ đánh giá truyền thống
sang kiểm tra đánh giá theo năng lực là biện pháp hiệu quả để phát triển
năng lực người học. Bởi vì, việc chuyển từ kiểm tra đánh giá truyền thống
sang đánh giá theo năng lực không chỉ giúp cho giảng viên thấy được sự tiến
bộ của học viên trong cả quá trình dạy học, mà còn giúp học viên có thể phát
hiện sự thay đổi của bản thân trên con đường đạt mục tiêu học tập của cá
nhân. Từ đó để người dạy điều chỉnh phương pháp dạy, người học điều
chỉnh phương pháp học tập, làm cho quá trình dạy học sát với thực tiễn. Nội
dung đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập theo hướng phát triển
năng lực hiện nay cần được tiến hành đồng bộ tất cả các yếu tố của kiểm


21
tra đánh giá trong đó phải kết hợp chặt chẽ giữa đổi mới thiết kế nội
dung kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực với đổi mới hình
thức, phương pháp kiểm tra đánh giá.
Mối quan hệ giữa các biện pháp
Các biện pháp trên vừa có tính độc lập lại vừa có mối quan hệ

mật thiết và bổ sung cho nhau. Tiến hành đồng bộ các biện pháp, nhằm
đảm bảo cho quá trình đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát
triển năng lực người học diễn ra khoa học, đạt hiệu quả thiết thực.
4.2. Thực nghiệm sư phạm
4.2.1. Những vấn đề chung về thực nghiệm sư phạm
Mục đích thực nghiệm nhằm kiểm chứng tính khả thi và tính hiệu
quả của biện pháp đổi mới phương pháp dạy học ở các trường đại học
trong quân đội theo hướng phát triển năng lực người học; Địa điểm tiến
hành tại Trường Sĩ quan Lục quân 1 và Trường Sĩ quan Chính trị;
Đối tượng thực nghiệm tại các cơ sở thực nghiệm là học viên năm
thứ 2, được chia thành 2 lớp, mỗi lớp có 48 học viên; Thời gian thực
nghiệm từ tháng 9/2018 đến tháng 4/2019; Thực nghiệm được tiến hành
theo phương pháp thực nghiệm có đối chứng.
4.2.2. Tiến trình thực nghiệm
Tổ chức bồi dưỡng các cộng tác viên; thiết kế các chủ đề huấn
luyện; xây dựng tiêu chí, thang đo, công cụ đánh giá và kiểm tra trình độ
ban đầu vào của các nhóm thực nghiệm và đối chứng.
4.2.3. Xử lý và phân tích kết quả thực nghiệm
4.2.3.1. Phân tích kết quả về mặt định lượng
* Kết quả thực nghiệm đợt 1
Mức độ tăng năng lực sau thực nghiệm

Biểu đồ 4.2. ĐTB năng lực của học viên trước và sau thực
nghiệm đợt 1
Kết quả kiểm định T- test

Bảng 4.4. Bảng kiểm định t-test kết quả đo lường năng lực sau
thực nghiệm đợt 1
Năng lực

Mức độ

Lớp thực
nghiệm 1
(LTN1)

Lớp đối chứng 1
(LĐC1)

T

Sig,


22
Nhận thức môn học (NL1)
Tư duy phê phán (NL2)
Thiết kế HĐHL, GDQN (NL3)
Xử lý tình huống GD, HLQN (NL4)

Sử dụng ngôn ngữ viết (NL5)

ĐTB
4,03
3,97
4,06
3,89
3,85

ĐLC

0,660
0,673
0,689
0,684
0,646

ĐTB
3,69
3,46
3,38
3,39
3,51

ĐLC
0,657
0,617
0,648
0,645
0,623

2,852
3,898
4,997
3,707
2,521

0,011
0,000
0,000
0,000

0,013

Ghi chú: ĐTB: Điểm trung bình; ĐLC: Độ lệch chuẩn
Kết quả tại Biểu đồ 4.2 cho thấy, kết thúc thực nghiệm đợt
1, các năng lực của Lớp thực nghiệm 1 và Lớp đối chứng 1 đều có
sự tăng lên. Tuy nhiên mức độ tăng của Lớp thực nghiệm 1 cao
hơn so với Lớp đối chứng 1 rất nhiều, trong đó cao nhất là năng
lực Xử lý tình huống giáo dục ở Lớp thực nghiệm 1 với mức tăng
từ 3,27 lên 4,06, còn ở Lớp đối chứng 1 cũng tăng nhưng không
đáng kể với mức tăng từ 3,24 lên 3,28. Kết quả kiểm định T- test
với các hệ số Sig. (2 đuôi) Bảng 4.4 đều nhỏ hơn 0,05. Điều này,
chứng tỏ có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về điểm trung bình
sau thực nghiệm lần 1 trên cả 5 năng lực giữa Lớp thực nghiệm 1
và Lớp đối chứng 1.
* Kết quả thực nghiệm đợt 2
Mức độ tăng năng lực sau thực nghiệm

Biểu đồ 4.5. ĐTB năng lực của học viên trước và sau thực nghiệm đợt 2
Kết quả kiểm định T- test
Bảng 4.7. Bảng kiểm định t-test kết quả đo lường sau thực nghiệm đợt 2
Mức độ
Năng lực

Nhận thức môn học (NL1)
Tư duy phê phán (NL2)
Thiết kế HĐHL, GDQN (NL3)
Xử lý tình huống GD, HLQN (NL4)

Sử dụng ngôn ngữ viết (NL5)

Lớp thực
nghiệm 2
(LTN2)
ĐTB
ĐLC
4,10
0,638
4,03
0,684
4,11
0,686
3,93
0,644
3,90
0,612

Lớp đối chứng 2
(LĐC2)
ĐTB
3,63
3,51
3,37
3,39
3,52

ĐLC
0,640
0,607
0,644
0,619

0,591

T

Sig,

3,673
3,894
5.446
3,977
2,685

0,000
0,000
0,000
0,000
0,009

Kết quả tại Biểu đồ 4.2 cho thấy, kết thúc thực nghiệm đợt 2,
các năng lực của Lớp thực nghiệm 2 và Lớp đối chứng 2 đều có sự


23
tăng lên. Tuy nhiên mức độ tăng của Lớp thực nghiệm 2 cao hơn so
với Lớp đối chứng 2 rất nhiều, trong đó cao nhất là năng lực Xử lý
tình huống giáo dục ở Lớp thực nghiệm 2 với mức tăng từ 3,26 lên
4,11, còn ở Lớp đối chứng 2 cũng tăng nhưng không đáng kể với
mức tăng từ 3,28 lên 3,37. Kết quả kiểm định T- test với các hệ số
Sig. (2 đuôi) Bảng 4.7 đều nhỏ hơn 0,05. Điều này, chứng tỏ có sự
khác biệt có ý nghĩa thống kê về điểm trung bình sau thực nghiệm

đợt 2 trên cả 5 năng lực giữa Lớp thực nghiệm 2 và Lớp đối chứng 2.
4.2.3.2. Phân tích kết quả về mặt định tính

Biểu đồ 4.6. Hứng thú của học viên khi học bằng phương pháp dạy học theo hướng
phát triển năng lực

Kết hợp phân tích kết quả khảo sát hứng thú và những thuận lợi,
khó khăn của học viên Lớp thực nghiệm 1 và Lớp thực nghiệm 2 trong
quá trình thực nghiệm đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát
triển năng lực người học cho thấy, học viên rất hứng thú với cách dạy và
học mới. Mặc dù còn có những hạn chế nhất định như: Chưa hiểu bản
chất của phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực; Mất
nhiều thời gian thực hiện các bài tập thực hành, các tình huống học tập;
Mâu thuẫn giữa nội dung dạy học với phương pháp dạy học theo hướng
phát triển năng lực Tính tích cực của người học nhưng nhìn chung, đổi
mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực người học có
khá nhiều ưu thế và phù hợp với quá trình dạy học ở các trường đại học
trong quân đội. Nếu được áp dụng linh hoạt sẽ góp phần phát triển năng
lực của người học đáp ứng với đòi hỏi từ thực tiễn.
* Kết luận: Nhóm thực nghiệm đã có sự thay đổi theo hướng tích
cực cả về cách học và kết quả sự phát triển năng lực. Điều đó được biểu
hiện điểm trung bình của lớp thực nghiệm cao hơn so với lớp đối chứng
giữa các lần thực nghiệm. Phép kiểm định T-test cho thấy, có sự khác
biệt giữa lớp thực nghiệm và lớp đối chứng, sự khác biệt này không phải
xảy ra ngẫu nhiên mà đó là do sự tác động sư phạm. Kết quả hai lần thực
nghiệm không những phản ánh sự thay đổi tích cực từ phía học viên mà
còn chứng minh cho tính ổn định của biện pháp đã được đề xuất và có
hiệu quả đối với việc phát triển năng lực người hoc.
Kết luận chương 4

24
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, luận án đã đề xuất 5
biện pháp đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực
người học. Các biện pháp được đề xuất có vị trí vai trò khác nhau, song
có quan hệ biện chứng với nhau, việc thực hiện đồng bộ 5 biện pháp
nhằm đảm bảo đúng quy trình phát triển năng lực của người học. Kết
quả thực nghiệm đã khẳng định tính hiệu quả và tính khả thi của các
biện pháp đã được đề xuất.


25
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Luận án đã nghiên cứu tổng quan các công trình nghiên cứu khoa
học ở trong và nước ngoài có liên quan đến đề tài, kết quả tổng quan cho
thấy vấn đề đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng
lực người học là vấn đề mới, cần được nghiên cứu.
Luận án đã xây dựng khung lý luận về đổi mới phương pháp dạy
học ở các trường đại học trong quân đội theo hướng phát triển năng lực
người học; đã chỉ ra những yếu tố tác động đến đổi mới phương pháp
dạy học theo hướng phát triển năng lực người học hiện nay.
Từ kết quả khảo sát thực trạng, luận án đề xuất 5 biện pháp đổi
mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực người học.
Kết quả thực nghiệm sư phạm tại Trường Sĩ quan Lục quân 1 và trường
Sĩ quan Chính trị cho thấy biện pháp đề xuất trong luận án là đúng đắn
và có hiệu quả cao.
2. Kiến nghị
2.1. Đối với Bộ Quốc phòng
Xây dựng và ban hành khung năng lực phù hợp với từng chuyên

ngành đào tạo sĩ quan ở các trường đại học trong quân đội hiện nay, làm
cơ sở cho hoạt động đổi mới phương pháp dạy học ở các nhà trường.
Tiếp tục chỉ đạo đẩy mạnh đổi mới chương trình, nội dung dạy học
theo hướng phát triển năng lực để tạo sự đồng bộ trong quá trình đổi mới.
Tăng cường đầu tư, xây dựng cơ sở vật chất cho nhiệm vụ
huấn luyện, nhất là đầu tư nghiên cứu, ứng dụng các thiết bị, công
nghệ mới và các trang thiết bị huấn luyện đặc thù.
2.2. Đối với các trường đại học trong quân đội
Nghiên cứu, đổi mới chương trình nội dung dạy học theo hướng
giảm lý thuyết, tăng cường các hoạt động thực hành, nhất là thực hành
gắn với chức trách nhiệm vụ của người học sau khi ra trường.
Xây dựng hệ thống năng lực theo từng ngành học làm cơ sở cho quá
trình dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập.
Tạo cơ chế khuyến khích, động viên đội ngũ giảng viên phát huy
vai trò chủ động, tính tích cực, sáng tạo trong quá trình giảng dạy.
Đối với đội ngũ giảng viên đề cao vai trò trách nhiệm, phát huy
tính tự giác, tích cực trong nghiên cứu, giảng dạy không ngừng nâng cao
năng lực sư phạm, hiểu, vận dụng và khai thác có hiệu quả hệ thống
phương pháp dạy học và các trang thiết bị dạy học hiện đại. Chủ động đổi
mới phương pháp giảng dạy, kiểm tra đánh giá theo hướng lấy người học
làm trung tâm, tăng cường vai trò của người học.