skkn kế HOẠCH dạy học TIẾT ôn tập CHƯƠNG i “KHỐI đa DIỆN” – HÌNH học 12 THEO PHƯƠNG PHÁP GIÁO dục STEAM

SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HÀ NỘI
TRƯỜNG THPT LƯU HOÀNG

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

KẾ HOẠCH DẠY HỌC TIẾT ÔN TẬP CHƯƠNG I
“KHỐI ĐA DIỆN” – HÌNH HỌC 12
THEO PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC STEAM
------------------------------

Lĩnh vực / Môn: Toán
Cấp học: THPT
Tác giả : Vũ Thị Ngọc Tình
Đơn vị công tác : THPT Lưu Hoàng- Ứng Hòa – Hà Nội
Chức vụ : Giáo viên Toán

NĂM HỌC 2019 – 2020


MỤC LỤC
Phần I: ĐẶT VẤN ĐỀ.....................................................................
Phần II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ....................................................
II.1. PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC STEAM...............................
II.2. CÁC YẾU TỐ CỦA STEAM CÓ THỂ TÍCH HỢP TRONG
TIẾT DẠY.................................................................................
II.3. THIẾT KẾ GIÁO ÁN.......................................................
II.4. THỬ NGHIỆM SƯ PHẠM ....................................................
II.4.1. Nội dung, tổ chức thử nghiệm ...........................................
II.4.2. Kết quả thử nghiệm .............................................................
Phần III; KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................
Tài liệu tham khảo .........................................................................

Trang 1
Trang 2
Trang 2
Trang 4
Trang 4
Trang 10
Trang 9
Trang 13
Trang 14
Trang 15


PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
I.1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong thực tiễn dạy học, tôi thấy việc tách rời giữa các môn học trong
chương trình đào tạo THPT là một rào cản lớn tạo ra khoảng cách không nhỏ
giữa học và làm. Chính sự tách rời này đã làm cho học sinh thiếu đi tính ứng
dụng lý thuyết vào thực tiễn. Vì thế, đa số học sinh nhớ rất rõ định nghĩa, khái
niệm, định lí, định luật, nguyên lí hoạt động,... nhưng không giải quyết được
một số vấn đề thực tiễn rất đơn giản. Nói một cách đơn giản, học sinh còn thiếu
kỹ năng trong việc giải quyết các tình huống thực tiễn.
Theo yêu cầu của việc dạy-học hiện nay là đổi mới phương pháp, hình
thức tổ chức dạy – học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh. Tăng cường giáo dục toàn diện, đặc biệt là chú trọng rèn luyện tư duy, kĩ
năng sống cho học sinh. Tích hợp liên môn trong dạy-học nhằm vận dụng kiến
thức giải quyết các tình huống thực tiễn.
Tháng 10 năm 2019 tôi được tham gia khóa bồi dưỡng kiến thức chuyên
môn và phương pháp giảng dạy dành cho giáo viên THPT thành phố Hà Nội do
Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội liên kết với trường Đại học Anh Quốc Việt Nam

tổ chức. Sau khi tham gia khóa bồi dưỡng tôi đã cố gắng vận dụng những kiến
thức được bồi dưỡng để áp dụng vào thực tiễn giảng dạy nhằm đáp ứng các yêu
cầu mới của dạy học hiện nay.
Khi giảng dạy chương I (Hình học lớp 12 – Ban cơ bản) về Khối đa diện,
tôi thấy nội dung kiến thức không gắn với giải quyết các vấn đề thực tiễn, trong
khi đó hình đa diện, khối đa diện, đặc biệt là khối đa diện đều có ứng dụng nhiều
trong thực tiễn, chẳng hạn như việc thiết kế, chế tạo giàn không gian như mái
che cho các công trình thể thao, kết cấu giàn mái của Nhà thi đấu, lối vào các
công trình mà không cần cột trụ...
Từ thực tiễn giảng dạy và quá trình tích cực tìm tòi áp dụng phương pháp
giáo dục STEAM vào giảng dạy chương này, tôi đã tìm hiểu và biết được một số
ứng dụng thực tiễn của khối đa diện, các ứng dụng thực tiễn này giúp học sinh
thấy được ứng dụng to lớn của khối đa diện trong thực tiễn, từ đó thêm yêu
thích, đam mê với môn toán. Cũng từ đó có nhiều em có ước mơ, định hướng
nghề nghiệp theo đam mê, sở trường và năng lực của mình. Vì những lí do trên
tôi đã viết sáng kiến kinh nghiệm: Kế hoạch dạy học tiết ôn tập chương I
“Khối đa diện” – hình học 12 theo phương pháp giáo dục STEAM.
I.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Xác định các yếu tố của STEAM có thể kết hợp trong dạy học tiết ôn tập
chương I “Khối đa diện” nhằm giúp học sinh khắc sâu kiến thức về khối đa diện
1 / 15


và biết cách vận dụng kiến thức đó vào thực tiễn.
I.3. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU VÀ THỜI GIAN THỰC
HIỆN ĐỀ TÀI.
I.3.1. Đối tượng nghiên cứu: Mọi đối tượng học sinh lớp 12.
I.3.2. Phạm vi nghiên cứu: Học sinh hai lớp 12A1 và 12A2 của trường THPT
Lưu Hoàng.
I.3.3. Thời gian thực hiện: Sáng kiến kinh nghiệm được thực hiện trong năm

học 2019-2020
Đề tài đã được đăng kí với tổ và đã được tổ duyệt, thông qua kế hoạch
thực hiện đề tài. Trong quá trình thực hiện đề tài đã được tổ dự giờ và khẳng
định đề tài có chất lượng, đã được đồng nghiệp áp dụng trong giảng dạy.

PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Sáng kiến kinh nghiệm: Kế hoạch dạy học tiết ôn tập chương I “Khối đa
diện” – hình học 12 theo phương pháp giáo dục STEAM”.
Sáng kiến gồm các nội dung chính:
+ Phương pháp giáo dục STEAM.
+ Các yếu tố của STEAM có thể tích hợp trong tiết dạy
+ Thiết kế Kế hoạch dạy học tiết ôn tập chương I “Khối đa diện” – hình học 12
theo phương pháp giáo dục STEAM
+ Thử nghiệm sư phạm.
II.1. PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC STEAM

STEAM là phương pháp học tập chủ yếu dựa trên thực hành và các hoạt
động trải nghiệm sáng tạo, do đó, học sinh được tiếp cận phương pháp giáo dục
2 / 15


này có những ưu thế nổi bật như: kiến thức khoa học, kỹ thuật, công nghệ và
toán học chắc chắn, khả năng sáng tạo, tư duy logic, hiệu suất học tập và làm
việc vượt trội và có cơ hội phát triển các kỹ năng mềm toàn diện hơn.
STEAM viết tắt của các từ Science (khoa học), Technology (công nghệ),
Engineering (kỹ thuật), Art (nghệ thuật) và Math (toán học) là phương pháp
học được áp dụng đầu tiên tại Mỹ với đặc điểm cung cấp kiến thức toàn diện của
năm lĩnh vực: Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Nghệ thuật và Toán học. Điểm
nổi bật của STEAM là kết nối, liên hệ thông tin giữa các lĩnh vực vào trong thực
tế. Các thí nghiệm, hoạt động thực tiễn thường xuyên diễn ra để các em có thể

thảo luận, tự rút ra kết luận và ghi nhớ sâu sắc. Chẳng hạn, trong giờ khoa học,
để giải thích cho các em vì sao nước sông suối lại trong, giáo viên sẽ cho học
sinh thử lọc nước chứa tạp chất bằng các vật liệu tự nhiên như đá, sỏi, cát và rút
ra kết luận về tính chất, vai trò của mỗi thành phần.
STEAM là tích hợp
Rào cản lớn nhất trong các phương pháp giáo dục truyền thống là sự tách
rời giữa các lĩnh vực quan trọng: khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật và
toán học. Sự tách rời này sẽ đem đến một khoảng cách lớn giữa lý thuyết và thực
hành, giữa kiến thức và ứng dụng. Học sinh, sinh viên được đào tạo theo mô
hình truyền thống sẽ mất một khoảng thời gian thực tế để hiểu được làm thế nào
để cơ sở lý thuyết, nguyên lý chuyển thành các ứng dụng thực tế trong khi kiến
thức đã bị mài mòn. Hơn nữa tư duy liên kết các sự vật, hiện tượng với các ứng
dụng và kỹ thuật cũng rất hạn chế.
Giáo dục STEAM về bản chất được hiểu là trang bị cho người học những kiến
thức và kỹ năng cần thiết liên quan đến các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ
thuật, nghệ thuật và toán học. Các kiến thức và kỹ năng này phải được tích hợp,
lồng ghép và bổ trợ cho nhau giúp học sinh không chỉ hiểu biết về nguyên lý mà
còn có thể thực hành và tạo ra được những sản phẩm trong cuộc sống hằng ngày.
Giáo dục STEAM sẽ phá đi khoảng cách giữa hàn lâm và thực tiễn, tạo ra những
con người có năng lực làm việc một cách sáng tạo.
STEAM – Phương pháp giáo dục hiện đại
STEAM dựa trên lý thuyết giáo dục hiện đại, xem giáo viên là người hỗ
trợ về học tập, không chỉ là người cung cấp kiến thức. Phương pháp này mang
lại sự hứng khởi trong học tập nhưng vẫn đảm bảo việc nắm bắt kiến thức, giúp
các em thật sự tương tác với môn học và học vì yêu thích, đồng thời kích thích
sự tìm tòi khám phá. Mặt khác, việc đặt học sinh làm trung tâm sẽ giúp các em
trở thành những nhà lãnh đạo mạnh mẽ, những nhà cải tiến đầy sáng tạo. Mô
hình STEAM còn khá mới mẻ ở Việt Nam nhưng đã là “kim chỉ nam” rất thịnh

3 / 15

hành trong lĩnh vực giáo dục ở các quốc gia phát triển hàng đầu trên thế giới như
Mỹ, Nhật…
Bên cạnh đó, với sự phát triển của công nghệ kỹ thuật trên thế giới hiện
nay thì nhu cầu việc làm liên quan đến STEAM ngày càng lớn đòi hỏi ngành
giáo dục cũng phải có những sự thay đổi để đáp ứng nhu cầu của xã hội. Giáo
dục STEAM có thể tạo ra những con người có thể đáp ứng được nhu cầu công
việc của thời kỳ công nghệ 4.0 mới có tác động lớn đến sự thay đổi nền kinh tế.
II.2. CÁC YẾU TỐ CỦA STEAM CÓ THỂ TÍCH HỢP TRONG TIẾT
DẠY
1. Technology (công nghệ): Có thể dùng phần mềm thiết kế trên máy vi tính để
tạo hình làm hình mười hai mặt đều, mỗi mặt in lịch của một tháng trong năm
2020; làm hộp đựng quà.
2. Engineering (kỹ thuật): Lựa chọn nguyên liệu phù hợp, cắt ghép thủ công
hay sử dụng máy cắt vi tính,... để tạo lịch để bàn hình mười hai mặt đều; hộp
đựng quà hình lập phương.
3. Art (nghệ thuật): Trang trí lịch để bàn, hộp đựng quà.
4. Math (toán học): Kiến thức về khối đa diện.
II.3. THIẾT KẾ GIÁO ÁN
Tiết 11: ÔN TẬP CHƯƠNG I “KHỐI ĐA DIỆN”
1. MỤC TIÊU
1.1. Mục tiêu theo chuẩn kiến thức, kỹ năng.
a) Kiến thức: Củng cố cho học sinh các khái niệm về: Khối đa diện, khối đa
diện lồi, khối đa diện đều, thể tích khối đa diện.
b) Kĩ năng: Rèn luyện cho học sinh
+ Kĩ năng tính thể tích khối đa diện;
+ Kĩ năng mô hình hóa toán học bài toán thực tiễn;
+ Kĩ năng sử dụng kiến thức liên môn giải quyết vấn đề thực tiễn.
c) Thái độ:

+ Biết nhận xét, đánh giá bài làm của bạn cũng như tự đánh giá kết quả
học tập của bản thân.
+ Tích cực, chủ động phát hiện và chiếm lĩnh tri thức mới. Có tinh thần
hợp tác trong học tập.
+ Hứng khởi trong học tập, thật sự tương tác với môn học và học vì yêu
thích.
1.2. Mục tiêu phát triển năng lực
Định hướng các năng lực được hình thành

4 / 15


- Năng lực chung:
 Năng lực tự chủ và tự học;
 Năng lực giao tiếp và hợp tác;
 Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo.
- Năng lực chuyên biệt:
 Năng lực tư duy và lập luận Toán học;
 Năng lực mô hình hóa toán học;
 Năng lực giải quyết vấn đề toán học;
 Năng lực giao tiếp toán học;
 Năng lực sử dụng công cụ, phương tiện học toán.
2. Phương pháp dạy học
 Phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề;
 Phương pháp giáo dục STEAM
 Mô hình lớp học đảo ngược
3. Chuẩn bị của giáo viên (GV) và học sinh (HS)
3.1. Chuẩn bị của GV
a) Dụng cụ dạy học: Máy tính, máy chiếu, điện thoại thông minh;
b) Phiếu học tập

PHIẾU HỌC TẬP
(Học sinh chuẩn bị trước ở nhà và hoàn thành theo nhóm)
Bài toán 1: Sắp đến Noel 2019, em hãy làm một lịch để bàn 3D hình 12
mặt đều, mỗi mặt là lịch một tháng năm 2020 để tặng cho người thân vào
dịp Noel này nhé.
Tiêu chí chấm điểm: + Đúng hình: 5 điểm
+ Đẹp: 2 điểm
+ Thiết kế hiện đại: 1 điểm
+ Thuyết trình sản phẩm rõ ràng, dễ hiểu: 2 điểm.
Bài toán 2: Nhân ngày sinh nhật bạn Hoa, bạn Nam có chuẩn bị một món
quà là chiếc chặn giấy hình tứ diện đều cạnh 15cm. Em hãy giúp bạn Nam
làm một chiếc hộp hình lập phương đựng món quà đó.
Tiêu chí chấm điểm:
+ Đúng hình: 4 điểm
+ Đẹp: 2 điểm
+ Tiết kiệm nguyên liệu: 2 điể m
+ Thiết kế hiện đại, dễ mở: 1 điểm
+ Thuyết trình sản phẩm rõ ràng, dễ hiểu: 1 điểm.

5 / 15


Bài toán 3: Hãy tính thể tích của món quà trong bài toán 2 và thể tích của hộp
đựng quà nhỏ nhất đựng được món quà đó.
3.2. Chuẩn bị của HS
Chuẩn bị các nội dung được yêu cầu trong phiếu học tập.
4. Tiến trình bài giảng
4.1. Ổn định tổ chức lớp: Kiểm tra sĩ số, sơ đồ lớp… (1 phút)
4.2. Kiểm tra bài cũ: Kết hợp với bài giảng
4.3. Giảng bài mới

Hoạt động 1: (15 phút) Ôn tập kiến thức cơ bản về khối đa diện thông qua trò
chơi «Ong xây tổ»:

6 / 15


Lớp chi thành 4 đội, mỗi đội sẽ được phát 13 mảnh ghép (trong hình trên) của tổ
ong, trên đó có chứa các đơn vị kiến thức khác nhau. Nhiệm vụ mỗi đội là trong
vòng 10 phút, các em hãy ghép các cạnh của chúng sao cho thông tin kiến thức
đúng về các nội dung của chương khối đa diện. Tổ ong nào xây xong và đúng
đầu tiên sẽ đạt tối đa 10 điểm, các đội chậm hơn giảm dần lần lượt mỗi lượt 1
điểm. (Đội thắng cuộc sẽ được nhận quà)
(Các chữ viết tắt: GV: Giáo viên; HS: Học sinh; NLĐHT: Năng lực được hình thành;
CH: Câu hỏi; TLCH: Trả lời câu hỏi; NX: Nhận xét)
HĐ của GV
HĐ của HS
NLĐHT
- Giáo viên chiếu slide nội dung trò - Làm việc nhóm tham Năng lực giao
chơi. Cho HS làm việc nhóm theo tổ gia trò chơi.
tiếp và hợp
(4 tổ) trong 10 phút theo yêu cầu.
tác; Năng lực
- GV chụp kết quả của từng nhóm và - Theo dõi kết quả của giải quyết vấn
gửi hình ảnh chuyển chiếu lên máy các nhóm, nêu nhận xét, đề toán học;
chiếu (xoay hình ảnh khi cần).
bổ sung nếu có
Năng lực sử
- Giáo viên chiếu đáp án, sau đó chiếu
dụng công cụ,
hình ảnh kết quả làm việc nhóm của

phương tiện
học sinh.
- Tiếp nhận tri thức.
học toán.
- GV nhận xét, chính xác hóa:
Hoạt động 2: (25 phút) Vận dụng kiến thức về khối đa diện giải quyết bài toán
thực tiễn (PHIẾU HỌC TẬP đã chuẩn bị trước ở nhà)
HĐ của GV
HĐ của HS
NLĐHT
- Giáo viên chiếu slide nội dung PHIẾU
Năng lực mô
HỌC TẬP (ở trên). Cho HS thảo luận nhóm
hình
hóa
theo tổ (4 tổ) trong 10 phút theo yêu cầu:
toán
học ;
1) Những bạn biết làm giới thiệu, thuyết - Dựa vào sản Năng
lực
trình, hướng dẫn cách làm hai sản phầm yêu phầm đã làm giải
quyết
cầu trong bài toán 1 và bài toán 2 cho bạn trước ở nhà, trao vấn đề và
trong nhóm .
đổi thảo luận với sáng
tạo;
2) Tính thể tích của theo yêu cầu của bài toán bạn trong nhóm Năng lực tư
3.
về cách làm.
duy và lập

- Giáo viên quan sát, hỗ trợ học sinh khi cần.
luận
toán
- Tính thế tích học; Năng
Chú ý:
của món quà và lực giao tiếp
thể tích hộp quà và hợp tác;
nhỏ nhất đựng Năng lực sử
được món quà đó. dụng
các
7 / 15


D

C

A'

D'

công
cụ,
phương tiện
học
toán;
Năng
lực
ngôn ngữ.

B

A

B'

C'

+Hộp quà hình lập phương nhỏ nhất đựng
được món quà hình tứ diện đều là hình lập
phương thỏa mãn các cạnh của tứ diện đều là
các đường chéo các mặt của hình lập phương
như hình vẽ:
+ Thể tích của khối tứ diện đều tính theo 2
cách:
Cách 1: Tính trực tiếp.
Cách 2: Tính gián tiếp thông qua tính thể
tích khối lập phương trừ đi thể tích của 4
khối tứ diện vuông là phần bù của tứ diện
đều trong khối lập phương.
- Đại diện các
- GV thu sản phẩm của các nhóm, cho các
nhóm thuyết trình
nhóm thuyết trình và chấm điểm
sản phẩm.
- Học sinh theo
dõi, nêu nhận xét,
- GV nhận xét, chính xác hóa.
bổ sung nếu có.
- GV chiếu video giới thiệu thêm việc sử

dụng máy cắt vi tính CNC, máy điêu khắc tạo
- Tiếp nhận tri
hình khối đẹp trên mọi chất liệu để tạo hình
thức.
đẹp và hiện đại hơn.

8 / 15


4. Củng cố: (4 phút)
4.1. Tóm tắt nội dung bài học
Các hình, khối đa diện được ứng dụng nhiều trong thực tế ngoài các ứng
dụng đơn giản các em đã làm có còn có nhiều ứng dụng khác như thiết kế làm
các đồ dùng trong gia đình, thiết kế các hộp đựng đồ, sản phẩm, ... Đặc biệt
trong xây dựng hiện đại hiện nay chúng còn được ứng dụng để xây dựng các
khung giàn không gian cho các thiết kế chịu lực mà không cần cột trống ví dụ
các mái vòm sân vận động, …

- Giáo viên chiếu lại mô hình tổ ong sơ đồ kiến thức chương khối đa diện
4.2. Bài tập 1 phút
Câu hỏi 1: Điều gì quan trọng nhất bạn học được từ bài học này?
Câu hỏi 2: Câu hỏi quan trọng nào bạn vẫn chưa được giải đáp?
Câu hỏi 3: Cái gì là điểm mơ hồ nhất trong bài học này?
5. Hướng dẫn về nhà (1 phút)
+ Mỗi bạn làm thêm một lịch để bàn hình 12 mặt đều tặng một người thân.
+ Ôn lại kiến thức tổng hợp chương khối đa diện.
+ Tìm hiểu nội dung chương II: Mặt nón, mặt trụ, mặt cầu.

9 / 15

II.4. THỬ NGHIỆM SƯ PHẠM
II.4.1. Nội dung, tổ chức thử nghiệm
Tôi đã sử dụng giáo án trên để giảng dạy tiết ôn tập chương I: khối đa
diện – Hình học 12 ban cơ bản ở lớp thực nghiệm 12A1. Đối với lớp 12A2 vẫn
dạy theo cách cũ là học sinh tóm tắt lại kiến thức cơ bản và làm bài tập ôn tập
chương trong sách giáo khoa.
Một số hình ảnh về các sản phẩm của các hoạt động trong tiết dạy thử
nghiệm.
Hoạt động 1: Nhóm 1 và nhóm 4 đúng đáp án. Nhóm 2 còn một mảnh chưa
ghép, nhóm 3 còn hai mảnh chưa ghép (các mảnh đã ghép đều ghép đúng)

Sản phẩm nhóm 1 (Nhóm 4 tương tự)
10 / 15


Sản phẩm nhóm 2.

Sản phẩm nhóm 3.

11 / 15


Hoạt động 2:
- Làm lịch hình 12 mặt đều: Các nhóm đều dùng phần mềm thiết kế lịch trên 2
trang khổ A4, mỗi tháng trình bày trên một hình ngũ giác đều, sau đó in ra rồi
cắt. Cách làm này đã có sự hợp tác, trao đổi giữa các nhóm.

- Làm hộp đựng quà: Các nhóm đều làm đúng hình lập phương, trang trí tương
tự nhau. Nhóm 3 làm hình lập phương cỡ to đựng được món quà nhưng tốn

nguyên liệu. 3 nhóm còn lại làm hình lập phương đảm bảo đựng được món quà
và tốn ít nguyên liệu làm hộp nhất (cạnh khoảng 10,6cm).

Sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm cho học sinh hai lớp thực nghiệm và lớp
đối chứng tôi cho học sinh hai lớp làm bài kiểm tra 45 phút.

12 / 15


II.4.2. Kết quả thử nghiệm
+) Số liệu khảo sát thu được trước khi thực hiện đề tài
Thống kê kết quả bài kiểm tra
Điểm
Trung
Giỏi
Khá
Lớp
bình
12A1 (Thực nghiệm-31HS)
11
8
10
12A2 (Đối chứng-30HS)
9
7
10
Kết quả tổng hợp phiếu xin ý kiến
Lớp
12A1 (31 HS)
Mức độ hứng

Thực nghiệm
thú học tập môn toán
Rất thích
10
Thích
7
Bình thường
10
Không thích
4

Yếu

Kém

2
4

0
0

12A2 (30 HS)
Đối chứng
9
7
9
5

+) Số liệu khảo sát thu được sau khi thực hiện đề tài
Thống kê kết quả bài kiểm tra

Điểm
Trung
Giỏi
Khá
Yếu
Kém
Lớp
bình
12A1 (Thực nghiệm-31HS)
18
9
4
0
0
12A2 (Đối chứng-30HS)
11
7
8
4
0
Kết quả tổng hợp phiếu xin ý kiến
Lớp
12A1 (31 HS)
12A2 (30 HS)
Mức độ hứng
Thực nghiệm
Đối chứng
thú học tập môn toán
Rất thích
16

10
Thích
11
8
Bình thường
4
7
Không thích
0
5
So sánh kết quả khảo sát trước và sau khi thực hiện đề tài ta thấy:
+) Lớp 12A1 được thực nghiệm thì việc cho học sinh ôn tập lại kiến thức
toàn chương theo trò chơi “ong xây tổ” đã giúp học sinh xây dựng được sơ đồ tư
duy cho kiến thức toàn chương I, mặt khác thông tin dưới dạng hình ảnh làm
học sinh nhớ lâu hơn, việc thiết kế dưới dạng các mảnh ghép để xây tổ ong,
muốn tổ ong sớm xây xong thì tất cả các thành viên phải “chăm chỉ xây tổ”, vì
vậy học sinh được thôi thúc phải tích cực, phải biết hợp tác, chia sẻ để hoàn
13 / 15


thành nhiệm vụ. Với bài toán 1, bài toán 2 và bài toán 3 đã giúp học sinh biết
vận dụng kiến thức toán học kết hợp với các kiến thức, kĩ năng về công nghệ, kĩ
thuật, nghệ thuật để giải quyết bài toán thực tế làm cho học sinh thấy được ý
nghĩa, vẻ đẹp của toán học trong thực tế từ đó thêm yêu thích môn học hơn, các
kiến thức được củng cố khắc sâu hơn, các kĩ năng được nâng cao, các năng lực
chung và năng lực chuyên biệt được hình thành và phát triển.
+) Lớp 12A2 là lớp đối chứng, vẫn dạy theo cách cũ, kết quả về sự hứng
thú học tập môn toán của học sinh không có thay đổi mấy so với trước khi thực
hiện đề tài.
+) Kết quả bài kiểm tra của lớp 12A1 cao hơn của lớp 12A2 cụ thể: Số

lượng học sinh đạt điểm Khá giỏi cao hơn và không có học sinh đạt điểm yếu.
Kĩ năng tính toán của học sinh lớp 12A1 tốt hơn, điều này là do các em 12A1
thấy hứng thú hơn trong học tập nên phần tự học và ôn luyện cũng tốt hơn.
Như vậy việc dạy học theo hướng tích hợp liên môn, có sử dụng phương
pháp giáo dục STEAM đã giúp học sinh có kiến thức khoa học, kỹ thuật, công
nghệ, nghệ thuật và toán học chắc chắn, khả năng sáng tạo, tư duy logic, hiệu
suất học tập và làm việc vượt trội và có cơ hội phát triển các kỹ năng mềm toàn
diện hơn.

PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
III.1. KẾT LUẬN
Thông qua quá trình thử nghiệm và qua kết quả bài kiểm tra của học sinh cho
thấy:
Học sinh có động lực tích cực tự học tập tại nhà, tích cực hợp tác nhóm,
làm việc nhóm khoa học, hiệu quả. Biết cách tìm kiếm thông tin phục vụ việc
học tập và nghiên cứu của bản thân.
Học sinh hiểu sâu kiến thức toán học đã được học, biết vận dụng linh hoạt
kiến thức toán học với các kiến thức của các lĩnh vực khoa học, kĩ thuật, công
nghệ khác để giải quyết các vấn đề đặt ra.
Phương pháp dạy học STEAM mang đến cho học sinh sự hứng khởi trong
học tập, thúc đẩy tư duy giải quyết vấn đề một cách khoa học, phát triển các kỹ
năng như: giao tiếp, hợp tác, xử lý thông tin, tự phục vụ, đảm bảo an toàn…
Để có thể có các tiết dạy theo phương pháp dạy học STEAM, bản thân
người giáo viên phải tự học tập, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ theo phương
pháp giáo dục STEAM. Nói cách khác, giáo viên phải tự bồi dưỡng kiến thức
chuyên môn về nhiều lĩnh vực khác nhau và biết tích hợp các kiến thức đó một
cách hợp lí và khoa học trong các chủ đề dạy học, kết hợp với các phương pháp
14 / 15

dạy học khác nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong
học tập.
III.2. KHUYẾN NGHỊ
Để sáng kiến kinh nghiệm được áp dụng có hiệu quả tôi xin có một số
kiến nghị như sau:
Giáo viên cần nghiên cứu kĩ cách tạo và tổ chức trò chơi “Ong xây tổ”.
Giáo viên cần tìm hiểu về các phần mềm tạo hình hoặc thiết kế đồ họa,
máy cắt vi tính để có thể hướng dẫn học sinh biết áp dụng công nghệ, kĩ thuật
vào giải quyết bài toán thực tiễn.
Tôi mong rằng sáng kiến kinh nghiệm của tôi góp phần nhỏ đưa ra một
giải pháp cho việc đưa phương pháp giáo dục STEAM vào dạy học chủ đề khối
đa diện. Kính mong được các quý thầy cô đóng góp thêm ý kiến để sáng kiến
kinh nghiệm được hoàn thiện hơn. Tôi xin trân trọng cảm ơn!

XÁC NHẬN CỦA HỘI ĐỒNG KH
CẤP CƠ SỞ

Hà Nội, ngày 10 tháng 03 năm 2020
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung
của người khác.

Vũ Thị Ngọc Tình

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Trần Văn Hạo (Tổng chủ biên) - Nguyễn Mộng Hy (Chủ biên) - Khu Quốc
Anh – Trần Đức Huyên (2014), Hình học 12, Nxb Giáo dục.
2. Nguyễn Thị Hường, Giáo trình phương pháp dạy học môn Toán ở trung học
phổ thông theo định hướng tích cực, NXBGDVN, 2010.
3. Nguyễn Thanh Nga (Chủ biên) - Phùng Việt Hải – Nguyễn Quang Linh –

Hoàng Phước Muội (2017), Thiết kế và tổ chức chủ đề giáo dục STEAM cho
học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông, NXB Đại học sư phạm TP Hồ
Chí Minh.
4. Đào Tam, Phương pháp dạy học hình học ở trường trung học phổ thông,
NXB ĐHSP.
5. Võ Ánh />15 / 15


PHIẾU KHẢO SÁT TRƯỚC KHI ÁP DỤNG
ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Sau khi dạy xong lý thuyết chương I “Khối đa diện” trước khi ôn tập chươngI,
tôi cho học sinh hai lớp 12A1 và 12A2 làm hai phiếu khảo sát như sau:
PHIẾU SỐ 1: Đề kiểm tra thử nghiệm 45 phút
A. Trắc nghiệm (6 điểm)
Câu 1: Trong các hình sau, hình nào là hình biểu diễn của khối lăng trụ tam tam
giác?

A

C

B

D

Câu 2: Cho một hình đa diện. Tìm khẳng định sai trong các khẳng định sau:
A. Mỗi đỉnh là đỉnh chung của ít nhất ba cạnh
B. Mỗi đỉnh là đỉnh chung của ít nhất ba mặt
C. Mỗi cạnh là cạnh chung của ít nhất ba mặt
D. Mỗi mặt có ít nhất ba cạnh.

Câu 3: Tìm khẳng định đúng trong các khẳng định sau:
A. Hai hình được gọi là bằng nhau nếu có một phép biến hình biến hình này
thành hình kia.
B. Hai hình được gọi là bằng nhau nếu có một phép tịnh tiến biền hình này
thành hình kia.
C. Hai hình được gọi là bằng nhau nếu có một phép đối xứng qua mặt phẩng
biến hình này thành hình kia.
D. Hai hình được gọi là bằng nhau nếu có một phép dời hình biến hình này
thành hình kia.
Câu 4: Có thể chia khối lập phương thành ít nhất bao nhiêu khối tứ diện có thể
tích bằng nhau?
A. Hai
B. Vô số
C. Bốn
D. Sáu
Câu 5: Trong các mệnh đề sau, mệnh đề nào sai ?
A. Hình lập phương là đa điện lồi

16 / 15


B. Tứ diện là đa diện lồi
C. Hình hộp là đa diện lồi
D. Hình tạo bởi hai tứ diện đều ghép với nhau là một đa diện lồi
Câu 6: Hình bát diện đều thuộc loại khối đa diện đều nào sau đây
A. 3;3
B. 3; 4
C. 4;3
D. 5;3
Câu 7: Cho khối chóp có đáy là n – giác. Mệnh đề nào đúng sau đây:

A. Số cạnh của khối chóp bằng n + 1
B. Số mặt của khối chóp bằng 2n
C. Số đỉnh của khối chóp bằng 2n + 1
D. Số mặt của khối chóp bằng số đỉnh của nó
Câu 8: Tìm khẳng định đúng trong các khẳng định sau:
A. Trung điểm các cạnh của một hình chóp tứ giác đều là các đỉnh của một
hình bát diện đều.
B. Trung điểm các cạnh của một tứ diện đều là các đỉnh của một hình bát diện
đều.
C. Trung điểm các cạnh của một hình lập phương là các đỉnh của một hình
bát diện đều.
D. Trung điểm các cạnh của một hình lăng trụ tam giác đều là các đỉnh của
một hình bát diện đều.
Câu 9: Thể tích của khối chóp có diện tích đáy B=6dm2 và chiều cao h=5dm là:
A.
V = 10dm3
B. V = 30dm3
C. V =
3
3
15dm
D. V = 90dm
Câu 10: Thể tích của khối lăng trụ có diện tích đáy B=6dm2 và chiều cao
h=5dm là:
A.
V = 10dm3
B. V = 30dm3
C. V =
3
3

15dm
D. V = 90dm
Câu 11: Cho khối chóp S.ABC có SA   ABC , tam giác ABC vuông tại B ,
AB  a, AC  a 3. Tính thể tích khối chóp S.ABC biết rằng SA=2a

A.

a3 2
3

B.

a3 6
4

C.

a3 6
6

D.

a 3 15
6

Câu 12: Cho khối lăng trụ đứng tam giác ABC.A’B’C’ có đáy ABC là tam giác
vuông tại B , AB  a, AC  a 3. Tính thể tích khối lăng trụ ABC.A’B’C’ biết rằng
AA’=2a/3
A.

a3 2
3

B.

a3 6
4

C.

B. Tự luận (4 điểm)

17 / 15

a3 6
6

D.

a 3 15
6


Câu 13: Cho hình chóp SABCD có đáy ABCD là hình vuông có cạnh a; Mặt
bên SAB là tam giác đều nằm trong mặt phẳng vuông góc với đáy ABCD. Tính
thể tích khối chóp S.ABCD.
Câu 14: Cho hình chóp S.ABC có SA=SB=SC, tam giác ABC là tam giác
vuông tại B, AB=2a, BC=2a , mặt bên (SBC) tạo với đáy góc 60o. Tính
khoảng cách từ C đến mặt phẳng (SAB).
+) PHIẾU SỐ 2: Em hãy cho biết mức độ hứng thú học tập môn toán của em

 Rất thích
 Thích
 Bình thường
 Không thích

+) Số liệu thu được sau khảo sát
Thống kê kết quả bài kiểm tra
Điểm
Giỏi
Lớp
12A1 (Thực nghiệm-31HS)
11
12A2 (Đối chứng-30HS)
9

Trung
bình
10
10

Khá
8
7

Yếu

Kém

2
4

0
0

Kết quả tổng hợp phiếu xin ý kiến
Lớp
Mức độ hứng thú
học tập môn toán
Rất thích
Thích
Bình thường
Không thích

12A1 (31 HS)
Thực nghiệm

12A2 (30 HS)
Đối chứng

10
7
10
4

9
7
9
5
Giáo viên

Vũ Thị Ngọc Tình

18 / 15


PHIẾU KHẢO SÁT SAU KHI ÁP DỤNG
ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
PHIẾU SỐ 1: Đề kiểm tra thử nghiệm 45 phút
A. Trắc nghiệm (6 điểm)
Câu 1: Kim Tự Tháp ở Ai Cập có hình dáng của khối đa diện nào sau đây
A. Khối chóp tam giác đều
B. Khối chóp tứ giác
C. Khối chóp tam giác
D. Khối chóp tứ giác đều
Câu 2: Cho một hình đa diện. Tìm khẳng định sai trong các khẳng định sau:
A. Mỗi đỉnh là đỉnh chung của ít nhất ba cạnh
B. Mỗi đỉnh là đỉnh chung của ít nhất hai mặt
C. Mỗi cạnh là cạnh chung của ít đúng hai mặt
D. Mỗi mặt có ít nhất ba cạnh.
Câu 3: Tìm khẳng định sai trong các khẳng định sau:
A. Hai hình được gọi là bằng nhau nếu có một phép biến hình biến hình này
thành hình kia.
B. Nếu có một phép tịnh tiến biến hình (H) thành hình (H’) thì hai hình này
bằng nhau.
C. Nếu có một phép đối xứng tâm biến hình (H) thành hình (H’) thì hai hình
này bằng nhau..
D. Hai hình được gọi là bằng nhau nếu có một phép dời hình biến hình này
thành hình kia.
Câu 4: Có thể chia khối hộp chữ nhật thành ít nhất bao nhiêu khối tứ diện có
thể tích bằng nhau?

A. Hai
B. Vô số
C. Bốn
D. Sáu
Câu 5: Trong các mệnh đề sau mệnh đề nào sai ?
A. Lắp ghép hai khối hộp sẽ được một khối đa diện lồi
B. Khối hộp là khối đa diện lồi
C. Khối tứ diện là khối đa diện lồi
D. Khối lăng trụ tam giác là khối đa diện lồi
Câu 6: Khối lập phương là khối đa diện đều loại:
A. {5;3}
B. {3;4}
C. {4;3}
D. {3;5}
Câu 7: Số cạnh của một khối chóp bất kì luôn là
A. Một số chẵn lớn hơn hoặc bằng 4
B. Một số lẻ
C. Một số chẵn lớn hơn hoặc bằng 6
D. Một số lẻ lớn hơn hoặc bằng 5
Câu 8: Tìm khẳng định đúng trong các khẳng định sau:
A. Trung điểm các cạnh của một hình chóp tứ giác đều là các đỉnh của một
hình bát diện đều.
19 / 15


B. Tâm của các mặt của hình lập phương là các đỉnh của một hình bát diện
đều.
C. Trung điểm các cạnh của một hình lập phương là các đỉnh của một hình
bát diện đều.
D. Trung điểm các cạnh của một hình lăng trụ tứ giác đều là các đỉnh của một

hình bát diện đều.
Câu 9: Thể tích của khối chóp có diện tích đáy B=3dm2 và chiều cao h=6dm là:
A. V = 18dm3
B. V = 6dm3
C. V = 9dm3
D. V = 54dm3
Câu 10: Thể tích của khối lăng trụ có diện tích đáy B=3dm2 và chiều cao
h=6dm là:
A. V = 18dm3
B. V = 6dm3
C. V = 9dm3
D. V = 54dm3
Câu 11: Cho khối chóp S.ABC có đáy ABC là tam giác đều cạnh a và
SA   ABC  , Tính thể tích khối chóp biết SA = 6a
A.

2a 3 6
9

B.

a3 6
12

C.

a3 3
4

D.

a3 3
2

Câu 12: Cho khối lăng trụ đứng tam giác ABC.A’B’C’ có đáy ABC là tam giác
đều cạnh a. Tính thể tích khối chóp biết AA’ = a
A.

2a 3 6
9

B.

a3 6
12

C.

a3 3
4

D.

a3 3
2

B. Tự luận (4 điểm)
Câu 13: Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a, biết
(SAB) và (SAD) cùng vuông góc với đáy, SC = a 3 . Tính thể tích khối chóp
S.ABCD.

Câu 14: Cho lăng trụ ABC.A’B’C’ có đáy là tam giác đều cạnh a. Điểm A’ cách
đều ba điểm A, B, C. Góc giữa AA’ và mặt phẳng (ABC) bằng 60o . Tính theo a
thể tích V của khối lăng trụ ABC.A’B’C’.
PHIẾU SỐ 2: Em hãy cho biết mức độ hứng thú học tập môn toán của em
 Rất thích
 Thích
 Bình thường
 Không thích
+) Kết quả sau khảo sát
Thống kê kết quả bài kiểm tra
Điểm
Giỏi
Lớp
12A1 (Thực nghiệm-31HS)
18
12A2 (Đối chứng-30HS)
11

Khá
9
7

20 / 15

Trung
bình
4
8

Yếu

Kém

0
4

0
0


Kết quả tổng hợp phiếu xin ý kiến
Lớp
12A1 (31 HS)
12A2 (30 HS)
Mức độ hứng
Thực nghiệm
Đối chứng
thú học tập môn toán
Rất thích
16
10
Thích
11
8
Bình thường
4
7
Không thích
0
5

So sánh kết quả trước và sau khi áp dụng đề tài ta thấy:
+) Lớp 12A1 được thực nghiệm thì việc cho học sinh ôn tập lại kiến thức
toàn chương theo trò chơi “ong xây tổ” đã giúp học sinh xây dựng được sơ đồ tư
duy cho kiến thức toàn chương I, mặt khác thông tin dưới dạng hình ảnh làm
học sinh nhớ lâu hơn, việc thiết kế dưới dạng các mảnh ghép để xây tổ ong,
muốn tổ ong sớm xây xong thì tất cả các thành viên phải “chăm chỉ xây tổ”, vì
vậy học sinh được thôi thúc phải tích cực, phải biết hợp tác, chia sẻ để hoàn
thành nhiệm vụ. Với bài toán 1, bài toán 2 và bài toán 3 đã giúp học sinh biết
vận dụng kiến thức toán học kết hợp với các kiến thức, kĩ năng về công nghệ, kĩ
thuật, nghệ thuật để giải quyết bài toán thực tế làm cho học sinh thấy được ý
nghĩa, vẻ đẹp của toán học trong thực tế từ đó thêm yêu thích môn học hơn, các
kiến thức được củng cố khắc sâu hơn, các kĩ năng được nâng cao, các năng lực
chung và năng lực chuyên biệt được hình thành và phát triển.
+) Lớp 12A2 là lớp đối chứng, vẫn dạy theo cách cũ, kết quả về sự hứng
thú học tập môn toán của học sinh không có thay đổi mấy so với trước khi thực
hiện đề tài.
+) Kết quả bài kiểm tra của lớp 12A1 cao hơn của lớp 12A2 cụ thể: Số
lượng học sinh đạt điểm khá giỏi cao hơn và không có học sinh đạt điểm yếu. Kĩ
năng tính toán của học sinh lớp 12A1 tốt hơn, điều này là do các em 12A1 thấy
hứng thú hơn trong học tập nên phần tự học và ôn luyện cũng tốt hơn.
Như vậy việc dạy học theo hướng tích hợp liên môn, có sử dụng phương
pháp giáo dục STEAM đã giúp học sinh có kiến thức khoa học, kỹ thuật, công
nghệ, nghệ thuật và toán học chắc chắn, khả năng sáng tạo, tư duy logic,
hiệu suất học tập và làm việc vượt trội và có cơ hội phát triển các kỹ năng
mềm toàn diện hơn.
Giáo viên

Vũ Thị Ngọc Tình
21 / 15