skkn một số PHƯƠNG PHÁP GIÁO dục kĩ NĂNG SỐNG CHO học SINH THÔNG QUA TIẾT SINH HOẠT lớp của GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM thpt

SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HÀ NỘI

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG
CHO HỌC SINH THÔNG QUA TIẾT SINH HOẠT LỚP
CỦA GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM

Lĩnh vực / Môn: Chủ nhiệm
Cấp học: THPT
Tên tác giả: Đoàn Thị Hiền
Đơn vị công tác: Trường THPT Lưu Hoàng
Chức vụ: Giáo Viên

NĂM HỌC 2019 -2020


Đoàn Thị Hiền –Trường THPT Lưu Hoàng - Ứng Hòa – Hà Nội
A.ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Mục tiêu của giáo dục phổ thông ở nước ta đang được chuyển hướng từ
trang bị kiến thức sang trang bị năng lực cần thiết cho các em học sinh.Trong
tiến trình đổi mới ấy, giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là một trong những
quan điểm giáo dục đã trở thành xu thế trong việc xác định nội dung dạy học
trong nhà trường phổ thông và trong chương trình xây dựng môn học.
Hiện nay, đã có trên 155 nước và vùng lãnh thổ quan tâm đến việc đưa kĩ
năng sống (KNS) vào nhà trường, trong đó có 143 quốc gia đã đưa vào chương
chình chính khoá ở bậc tiểu học và trung học. Việc giáo dục KNS ở các nước
được đưa vào dạy học cho học sinh trong các trường phổ thông, dưới nhiều hình
thức khác nhau. Ở nước ta, giáo dục kĩ năng sống đã được định hướng triển khai
trong nhà trường. Công văn số 463/BGDĐT-GDTX ngày 28 tháng 01 năm 2015

của Bộ GDĐT về việc hướng dẫn triển khai thực hiện giáo dục KNS tại các cơ
sở GDMN, GDPT và GDTX yêu cầu “…đẩy mạnh hoạt động giáo dục KNS cho
học sinh theo định hướng phát triển toàn diện phẩm chất, năng lực của học sinh
gắn với định hướng nghề nghiệp…”
KNS giữ vai trò quan trọng đối với cá nhân và xã hội. KNS chính là những
nhịp cầu giúp con người biến kiến thức thành thái độ, hành vi, thói quen tích
cực, lành mạnh. Người có KNS phù hợp sẽ luôn vững vàng trước những khó
khăn, thử thách; biết ứng xử, giải quyết vấn đề một cách tích cực và phù hợp; họ
thường thành công hơn trong cuộc sống, luôn yêu đời và làm chủ cuộc sống của
chính mình.Không những thúc đẩy sự phát triển của cá nhân, KNS còn góp phần
thúc đẩy sự phát triển của xã hội, giúp ngăn ngừa các tệ nạn xã hội và bảo vệ
quyền con người. Việc giáo dục KNS sẽ thúc đẩy những hành vi mang tính xã
hội tích cực, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống xã hội và giảm các tệ nạn.
Mặt khác, thế hệ trẻ chính là những chủ nhân tương lai của đất nước, là
những người sẽ quyết định sự phát triển của đất nước trong những năm tới. Nếu
không có KNS, các em sẽ không thể thực hiện tốt trách nhiệm đối với bản thân,
gia đình, cộng đồng và đất nước. Lứa tuổi học sinh là lứa tuổi đang hình thành
giá trị nhân cách, giàu ước mơ, ham hiểu biết, thích tìm tòi, khám phá song còn
thiếu hiểu biết sâu sắc về xã hội, còn thiếu kinh nghiệm sống, dễ bị lôi kéo, kích
động... Vì vậy việc giáo dục KNS cho học sinh, thế hệ trẻ là rất cần thiết, giúp
các em rèn luyện hành vi có trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, cộng đồng
và Tổ quốc; giúp các em có khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của

Trang 1/15


Đoàn Thị Hiền –Trường THPT Lưu Hoàng - Ứng Hòa – Hà Nội
cuộc sống, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với gia đình, bạn bè và mọi người,
sống tích cực, chủ động, an toàn, hài hoà và lành mạnh. Sau thời gian tìm tòi,
nghiên cứu và áp dụng thực tiễn, tôi thực hiện sáng kiến: “ Một số phương pháp

giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua tiết sinh hoạt lớp của giáo viên
chủ nhiệm”.
II. CƠ SỞ PHƯƠNG PHÁP LUẬN, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1-Cơ sở phương pháp luận
Đề tài được nghiên cứu trên quan điểm tư tưởng của chủ nghĩa Mác –
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về vấn đề
giáo dục.
2-Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp logic khi nghiên cứu, sưu tầm ,chọn lọc tài liệu có liên quan
đến đề tài, tiến hành thực nghiệm sư phạm.
III-ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU, PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1-Đối tượng nghiên cứu
Các phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua tiết sinh
hoạt lớp
2-Phạm vi nghiên cứu đề tài:
- Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua tiết sinh hoạt lớp của giáo
viên chủ nhiệm.
- Đề tài được áp dụng vào thực tế lớp chủ nhiệm10A1 kì I năm học 2019 2020
IV.KHẢO SÁT THỰC TẾ TRƯỚC KHI THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
Trong năm học 2019-2020, tôi được phân công chủ nhiệm lớp 10A1. Đầu
năm học, tôi đã thực hiện phỏng vấn kết hợp điều tra qua phiếu sự quan tâm và
hứng thú với tiết sinh hoạt của học sinh 2 lớp 10A1 và 10A2 thì thấy rằng còn
nhiều em chưa hứng thú với tiết sinh.
Mức độ hứng thú
Rất thích
Thích
Bình
Không
thường
thích

Lớp
10A1 (40 HS)
3
12
20
5
Thực nghiệm
10A2 (43 HS)
2
12
21
8
Đối chứng
Trực tiếp phỏng vấn nhiều em ở khối 10, tôi nhận thấy các em vừa chuyển
từ cấp THCS lên THPT việc giao tiếp với bạn bè còn rụt rè, tự ti, ít nói, khả
năng diễn đạt kém…Các em chưa thật sự hứng thú với tiết sinh hoạt lớp một

Trang 2/15


Đoàn Thị Hiền –Trường THPT Lưu Hoàng - Ứng Hòa – Hà Nội
phần vì kĩ năng sống còn hạn chế, một phần vì chính sự nhàm chán về nội dung
và hình thức tổ chức các buổi sinh hoạt. Chính điều này đã thúc đẩy tôi đổi mới
tiết sinh hoạt lớp nhằm tăng cường giáo dục kĩ năng sống cho các em.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. SỰ CẦN THIẾT THAY ĐỔI PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC KĨ NĂNG
SỐNG CHO HỌC SINH TRONG GIỜ SINH HOẠT.
Thực trạng ở nhiều trường tiết sinh hoạt lớp,giáo viên chủ nhiệm giao cho
lớp trưởng báo cáo tình hình tuần qua, báo cáo những trường hợp sai phạm cần
nhắc nhở, chấn chỉnh và động viên trách phạt các em. Ở các lớp thường xuyên

có học sinh vi phạm thì giờ sinh hoạt lớp như vậy sẽ nhàm chán, nặng nề vì học
sinh trong lớp cho rằng phải đối phó với những sai phạm trong tuần qua và tâm
lý chung sẽ là mắc cỡ, e ngại, tự ti. Với những em thường xuyên vi phạm thì
nảy sinh tâm lý bất cần các em có thể trở nên lì hơn, “cứng đầu” hơn, khó bảo
hơn. Thầy cô sẽ dễ dàng rơi vào trạng thái bực tức, nóng nảy và đẩy không khí
lớp trở lên căng thẳng.
Chính vì vậy cần thay đổi giờ sinh hoạt ở lớp chủ nhiệm sao cho
tăng tính chủ động của học sinh nhiều hơn nữa, nâng cao vai trò của tập thể lớp
chứ không phải vai trò của giáo viên chủ nhiệm, của một lớp trưởng hay bí thư
chi đoàn. Một buổi sinh hoạt mà trong đó các em đóng vai trò chính yếu, và
giáo viên chỉ là người hỗ trợ, tư vấn và định hướng cho các em để không chệch
mục tiêu. Biến giờ sinh hoạt lớp thành một buổi chơi với nhiều trò chơi khác
nhau mang đầy tính giáo dục mà ý định lồng ghép giáo dục KNS cho học sinh
đã được giáo viên chủ nhiệm chuẩn bị trước. Các trò chơi này phải được lựa
chọn và có chủ đích nhằm giáo dục KNS tương ứng cho học sinh. Nhấn mạnh
vai trò của tập thể, để học sinh thấy được và từ đó luôn ý thức được tinh thần
cũng như kĩ năng làm việc nhóm trong quá trình giải quyết các vấn đề chung.
Tóm lại, Giáo dục KNS trong tiết sinh hoạt của chủ nhiệm sẽ đem đến nhiều
hình thức sinh hoạt, tạo cho bầu khí buổi sinh hoạt chủ nhiệm trở nên hấp dẫn,
sinh động; làm cho tiết sinh hoạt chủ nhiệm trở nên bổ ích, thiết thực với học
sinh;giúp gia tăng sự hiểu biết giữa giáo viên và học sinh, cũng như giữa học
sinh với nhau.
II. MỘT SỐ NỘI DUNG CƠ BẢN VỀ GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG
1.Kỹ năng sống là gì?
KNS chính là năng lực của mỗi người giúp giải quyết những nhu
cầu và thách thức của cuộc sống một cách có hiệu quả.
Theo WHO “KNS là khả năng thể hiện, thực thi năng lực tâm lý xã hội.
Năng lực tâm lý xã hội là khả năng ứng phó một cách có hiệu quả với những

Trang 3/15

Đoàn Thị Hiền –Trường THPT Lưu Hoàng - Ứng Hòa – Hà Nội
yêu cầu và thách thức của cuộc sống. Đó cũng là khả năng của một cá nhân để
duy trì một trạng thái khoẻ mạnh về mặt tinh thần, biểu hiện qua hành vi phù
hợp và tích cực khi tương tác với người khác, với nền văn hóa và môi trường
xung quanh.”
Theo UNICEF, giáo dục dựa trên KNS cơ bản là sự thay đổi trong hành vi
hay một sự phát triển hành vi nhằm tạo sự cân bằng giữa kiến thức, thái độ và
hành vi. Ngắn gọn nhất đó là khả năng chuyển đổi kiến thức (phải làm gì) và
thái độ (ta đang nghĩ gì, cảm xúc như thế nào, hay tin tưởng vào giá trị nào)
thành hành động (làm gì và làm như thế nào).
KNS chính là những kĩ năng tinh thần hay những kĩ năng tâm lý, xã
hội giúp cho cá nhân tồn tại và thích ứng trong cuộc sống. KNS còn được xem
như một biểu hiện quan trọng của năng lực tâm lý xã hội giúp cho cá nhân vững
vàng trong cuộc sống có nhiều thách thức nhưng cũng nhiều cơ hội trong thực
tại.
Các kĩ năng sống cơ bản:
- KN tự nhận thức
- KN tư duy phê phán
- KN kiểm soát cảm xúc
- KN tư duy sáng tạo
- KN ứng phó với căng thẳng
- KN ra quyết định
- KN tìm kiếm sự hỗ trợ
- KN giải quyết vấn đề
- KN thể hiện sự tự tin
- KN kiên định
- KN giao tiếp
- KN đảm nhận trách nhiệm

- KN lắng nghe tích cực
- KN đặt mục tiêu
- KN thể hiện sự cảm thông
- KN quản lí thời gian
- KN giải quyết mâu thuẫn
- KN tìm kiếm và xử lí thông tin
- KN hợp tác
2. Giáo dục kỹ năng sống là gì?
Giáo dục KNS là trang bị những kiến thức, thái độ, hành động giúp cho
người học hình thành được những KNS cần thiết, phù hợp với từng lứa tuổi,
điều kiện kinh tế-xã hội, môi trường sống,... Giáo dục KNS cho học sinh là việc
làm rất quan trọng, ảnh hưởng tới quá trình hình thành và phát triển nhân cách
của các em. Giáo dục KNS cần được tiến hành càng sớm càng tốt và có thể bắt
đầu ngay từ bậc tiểu học, thậm chí còn có thể ở tuổi mầm non. Bởi vì lứa tuổi
này những hành vi cá nhân, tính cách và nhân cách đang dần được hình thành.
3. Nguyên tắc giáo dục KNS
Năm nguyên tắc cơ bản của giáo dục kĩ năng sống:
- Tương tác: KNS không thể hình thành chỉ qua việc nghe giảng và tự đọc
tài liệu mà phải thông qua các hoạt động tương tác với người khác.

Trang 4/15


Đoàn Thị Hiền –Trường THPT Lưu Hoàng - Ứng Hòa – Hà Nội
- Trải nghiệm: KNS được hình thành khi người học được trải nghiệm quá
các tình huống thực tế. Học sinh chỉ có kĩ năng khi các em được tự làm việc đó,
chứ không chỉ nói về việc đó. Kinh nghiệm có được khi học sinh được hành
động trong các tình huống đa dạng giúp các em dễ dàng sử dụng và điều chỉnh
các kĩ năng phù hợp với điều kiện thực tế.
- Tiến trình: Giáo dục KNS không thể hình thành trong “ngày một, ngày

hai” mà đòi hỏi phải có cả quá trình: nhận thức - hình thành thái độ - thay đổi
hành vi.
- Thay đổi hành vi: Mục đích cao nhất của giáo dục KNS là giúp người
học thay đổi hành vi theo hướng tích cực. Giáo dục KNS thúc đẩy người học
thay đổi hay định hướng lại các giá trị, thái độ và hành động của mình sao cho
đúng chuẩn.
- Môi trường giáo dục: Giáo dục KNS cần được thực hiện mọi nơi, mọi
lúc và thực hiện càng sớm càng tốt đối với trẻ em. Được thực hiện trong gia
đình, nhà trường và cộng đồng, người tổ chức giáo dục KNS có thể là bố mẹ,
thầy cô hoặc bạn cùng học hay các thành viên khác trong cộng đồng.
III. Một số phương pháp giáo dục KNS trong tiết sinh hoạt lớp
Tiết sinh hoạt lớp theo chủ đề giáo dục kĩ năng sống bao gồm các bước cơ
bản:
- Phần1: Sơ kết hoạt động tuần đã qua
- Phần 2: Xây dựng kế hoạch hoạt động tuần mới
Ở phần 1 và 2: cán bộ lớp tiến hành nhanh, tổng kết trên bảng tin của lớp.
(5->7 phút)
- Phần 3: Sinh hoạt theo chủ đề
1. Khởi động: (3 phút):
2. Giới thiệu chủ đề-mục tiêu: (2 phút):
3. Nêu vấn đề (3 – 5 phút)
4. Nội dung 1: Đặt câu hỏi: ( 5 phút)
5. Nội dung 2: Xác định các kỹ năng giải quyết vấn đề.
6. Nội dung 3: Thực hành vấn đề trên (15->20 phút).
7. Đúc kết các ý chính và gợi ý áp dụng ý nghĩa của chủ đề vào sinh hoạt
lớp: (5 phút)
1.Phương pháp trò chơi:
Phương pháp tổ chức trò chơi cũng là một phương pháp hiệu quả, là sự tổ
chức cho học sinh chơi một trò chơi nào đó mà tìm hiểu một vấn đề, biểu hiện
thái độ hay hành động, việc làm.

Trang 5/15


Đoàn Thị Hiền –Trường THPT Lưu Hoàng - Ứng Hòa – Hà Nội
Sử dụng phương pháp trò chơi trong khởi động tiết sinh hoạt:
-Mục đích nhằm tạo bầu khí tích cực, giúp học sinh tham gia nhiệt tình, chủ
động vào chủ đề. Hoạt động không nhất thiết đúng với chủ đề, nếu gần với chủ
đề thì càng hay.
- Một số gợi ý về cách tổ chức: Tìm chủ đề, Dân vũ,Trò chơi tập thể, Băng
reo,Trò chơi âm nhạc, Đố vui,GameShow .
Ví dụ Tìm chủ đề : sử dụng trong khởi động của tiết sinh hoạt chủ đề bạo
lực học đường:
Gợi ý: Đây là cụm gồm 14 từ, nói đến việc bất cứ hành động nào gây tổn
hại cho người khác trong nhà trường đều gọi là?
Đáp án: Bạo lực học đường.
Ví dụ Trò chơi âm nhạc sử dụng trong khởi động của tiết sinh hoạt chủ đề
Bạo lực học đường:
Nghe và đoán tên bài hát, tác giả của những bài hát sau:
- Rừng núi dang tay ….; Ngày đầu tiên đi học……; Ngày đầu tiên đi
học……; Khi thầy viết bảng ….....
- Một đoạn ngắn bài hát được chọn chính là “Hopeful”, trình diễn bởi nhóm
nhạc Bars and Melody – bộ đôi ngôi sao nhí của chương trình Britain’s Got
Talent (Tài năng Anh Quốc) mùa 8 để học sinh đoán tác gi� và bảo
em đã nói với cô giáo để được chuyển chỗ. Chúng đá và thụi vào bụng em để
“cảnh cáo”, còn dọa nếu nói thêm điều gì với cô giáo thì sẽ tiếp tục bị đánh đau
hơn để khỏi phải đi học nữa.
Học sinh tự trả lời các câu hỏi và nộp lại phiếu trả lời, giáo viên bốc thăm
một vài phiếu ngẫu nhiên để trao đổi trước lớp( giáo viên không nêu tên học
sinh).

Trang 9/15


Đoàn Thị Hiền –Trường THPT Lưu Hoàng - Ứng Hòa – Hà Nội
- Nếu chứng kiến Bắc bị đánh như vậy, em sẽ làm gì?
- Bắc đang phải chịu hình thức bạo lực gì? (Bạo lực tinh thần và bạo lực
thân thể)
- Sự hỗ trợ (về thái độ hoặc hành động) của người bạn đang chứng kiến có
ý nghĩa gì đối với Bắc trong lúc này?(Sự hỗ trợ đó dù là thái độ (sự thông cảm
với nạn nhân, sự bất bình, phản đối kẻ gây bạo lực; thái độ nhiệt tình, không nề
hà tìm hết cách này đến cách khác để giúp đỡ) hay hành động giúp đỡ cụ thể đều
trở nên cực kỳ đáng quý trong lúc này. Vì nếu được trợ giúp, nạn nhân sẽ cảm
thấy mình không bị cô độc; có hy vọng sẽ thoát ra được khỏi tình trạng bạo lực;
cảm thấy mình được trân trọng, đáng được chia sẻ, giúp đỡ và bảo vệ; nhận thấy
rằng sự công bằng luôn tồn tại, có niềm tin vào những điều tốt đẹp trong quan hệ
giữa mọi người với nhau.
Ý nghĩa của phương pháp nghiên cứu tình huống:
-Hs hình thành tư duy phê phán, kĩ năng lựa chọn và đưa ra quyết định, kĩ
năng thể hiện sự cảm thông….
4.Phương pháp hoạt động nhóm
Sử dụng phương pháp hoạt động nhóm trong giải quyết vấn đề ở tiết
sinh hoạt theo chủ đề:
Hoạt động nhóm thiết kế panô, vẽ tranh …trong sinh hoạt lớp chủ đề An
toàn giao thông
Pano là hình thức thể hiện thái độ, quan điểm đối vơi vấn đề nào nào đó,
thể hiện hành động của nhóm. Sử dụng tấm Panô như một cách để các em đưa ra
thái độ quyết tâm với các tệ nạn. Giáo dục thái độ tích cực trong việc tuyên
truyền ý thức cho cộng đồng.

Trong khi làm việc nhóm, có thể tích hợp việc thảo luận nhóm.

Ví dụ câu hỏi thảo luận sinh hoạt chủ đề “Phòng chống bạo lực học đường”
Các bước tiến hành:
Bước1: Chia lớp học thành các nhóm (5 đến 10 học sinh/nhóm, tùy theo sĩ
số của lớp học);

Trang 10/15


Đoàn Thị Hiền –Trường THPT Lưu Hoàng - Ứng Hòa – Hà Nội
Bước2: Phát cho mỗi nhóm 1 tờ giấy khổ lớn (A0); yêu cầu các nhóm ghi
từ “Bạo lực” trên đỉnh tờ giấy của nhóm (Giáo viên lưu ý các nhóm về thời gian
làm việc nhóm ).
Bước 3: Yêu cầu các nhóm suy nghĩ về từ “bạo lực”, các em nghĩ đến/hình
dung ra điều gì? Sau đó viết những suy nghĩ hoặc vẽ những hình mà các em hình
dung ra trên tờ giấy của nhóm. Giáo viên có thể sử dụng các câu hỏi có tính gợi
mở khác để giúp học sinh suy nghĩ và thể hiện ý nghĩ của mình về “bạo lực”. Ví
dụ, kể lại những hành động bạo lực trong một bộ phim/cuốn sách mà em
xem/đọc gần đây.
Bước 4. Yêu cầu các nhóm treo tờ giấy của nhóm mình lên bảng; sau đó,
từng nhóm sẽ trình bày những nội dung mà các em đã viết/vẽ ra trước toàn lớp.
Nếu lớp đông (số lượng các nhóm nhiều hơn 3), giáo viên có thể bỏ qua phần
thuyết trình của từng nhóm; dành 5 phút để học sinh đọc/xem lướt các sản phẩm
hoạt động nhóm, rồi bắt đầu luôn vào thảo luận toàn lớp.
1. Bạo lực là gì? Có những hình thức bạo lực nào?
2. Theo em, tại sao một số người lại sử dụng bạo lực với người khác?
3. Bạo lực có thể ảnh hưởng như thế nào đối với người bị bạo lực? người
gây bạo lực và người chứng kiến bạo lực?
Sử dụng phương pháp hoạt động nhóm trong rút ra thông điệp từ hoạt
động, tổng kết và giáo dục tích cực trong tiết sinh hoạt theo chủ đề:
Rút ra thông điệp từ hoạt động

- Mục đích: Qua hoạt động rút ra thông điệp từ hoạt động, giúp các em rèn
luyện khả năng tư duy, kỹ năng hợp tác… kích thích sự tham gia hào hứng của
các em.
Tuy nhiên mục đích quan trọng hơn là kết quả mà các em tìm ra giúp các
em sẽ ghi nhớ sâu sắc thông điệp mà các em tìm được.
- Cách thực hiện: Cung cấp thông tin dưới dạng văn bản, hoặc hình
ảnh;Cung cấp chìa khoá và gợi ý để để học sinh giải mã tìm thông điệp.
- Thông điệp tìm được chính là nội dung bài học mà học sinh cần ghi nhớ.
- Các nhóm trình bày kết quả hoạt động của nhóm
- Qua đó thể hiện quan điểm, thái độ, của nhóm.
- Rèn luyện kỹ năng trình bày, thuyết phục
- Giúp các em thực hành hoạt động tập thể.
Tổng kết
-Đây là công việc của diễn giả nhằm giúp học sinh đúc kết các ý chính đã
triển khai.

Trang 11/15


Đoàn Thị Hiền –Trường THPT Lưu Hoàng - Ứng Hòa – Hà Nội
-Khi tổng kết, mỗi ý chính khi được lặp lại, người dẫn chương trình nên
mời các em lặp lại các thông điệp vắn gọn của từng ý chính.
-Kết thúc luôn là lời mời gọi áp dụng vào cuộc sống.
-Bài hát kết thúc (nếu có) mời các em cùng hát chung.
Giáo dục tích cực
-Ở phần này, Giáo viên sẽ khơi gợi để các em chủ động đề nghị những biện
pháp thực hành
- Giáo viên có thể sử dụng phương pháp lập phiếu nhóm hoặc lập phiếu cá
nhân.
- Lập phiếu (nhóm/ cá nhân) là cung cấp cho nhóm/cá nhân một tấm phiếu

có khổ A4/A5; ở đây dưới sự gợi ý, các em sẽ ghi ra đề nghị hành động.
- Giáo viên chọn lọc và dán những tấm phiếu nào có tính thực tiễn cao lên
bảng để các em quan sát và chọn lựa hình thức cho mình.
- Sau khi các em thực hành hoạt động nhóm, các em sẽ lên thuyết trình qua
đó trình bày quan điểm, thái độ, hướng giải quyết vấn đề của các em đối với vần
đề.
- Qua hoạt động này, các em được rèn luyện khả năng trình bày, kỹ năng
thuyết phục, kĩ năng thể hiện sự tự tin.
- Phần Giáo dục tích cực ở chỗ, giáo viên khơi gợi để các em có thái độ tích
cực với vấn đề.
-Giáo dục tích cực còn được hiểu là sự giúp đỡ tích cực của giáo viên nhằm
giúp các em hiểu đúng đắn vấn đề.
Ý nghĩa của hoạt động nhóm:
- Nhằm huy động ý kiến của tập thể,các thành viên hiểu nhau hơn, hình
thành kĩ năng giao tiếp và năng lực giải quyết vấn đề.
- Khi phân tích thảo luận câu hỏi, mỗi cá nhân lại phải sử dụng tư duy phê
phán, tư duy sáng tạo để đưa ra quyết định chung của nhóm
-Hoạt động thảo luận nhóm giúp xây dựng tình đoàn kết trong tập thể, kĩ
năng hợp tác.
-Hoạt động nhóm giúp tìm ra nhân tố tích cực trong nhóm.
- Việc luân phiên các vai trò đảm nhiệm trong nhóm: nhóm trưởng, thư kí
và các vai trò khác cũng góp phần hình thành kĩ năng đảm nhận trách nhiệm, kĩ
năng thể hiện sự tự tin.
IV. KẾT QUẢ VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Tôi đã vận dụng sáng kiến kinh nghiệm vào các tiết sinh hoạt lớp và đạt
được kết quả nhất định như trong các mối quan hệ, các em tỏ ra mạnh dạn hơn
khi thể hiện mình, bớt rụt rè, e ngại khi đứng trước đám đông. Các em tham gia

Trang 12/15

Đoàn Thị Hiền –Trường THPT Lưu Hoàng - Ứng Hòa – Hà Nội
các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao do Đoàn Thanh niên, Công
đoàn nhà trường phát động rất tích cực. Các em đoàn kết hơn, gắn bó hơn trong
các hoạt động chung của lớp. Do đó tập thể lớp đã thu được nhiều thành tích cao
trong các cuộc thi do Đoàn Thanh niên, Công đoàn nhà trường phát động như
năm học 2019 - 2020, lớp 10A1 đạt giải nhì tuần học tốt, giải ba báo tường cấp
trường, giải nhì thi văn nghệ chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam, được khen
thưởng về tập thể lớp đứng thứ 2 trong 10 tập thể dẫn đầu của nhà trường về nề
nếp và học tập. Bên cạnh đó,tình trạng bạo lực học đường, nghiện game, vi
phạm luật an toàn giao thông đường bộ, bỏ giờ, không chuẩn bị bài … không
còn ở lớp tôi chủ nhiệm. Kết quả xếp loại hạnh kiểm của lớp chủ nhiệm ở học kì
I đạt 100% Tốt.
Học sinh yêu thích tiết sinh hoạt, mong chờ đến đón nhận tiết sinh hoạt
trong tuần để có cơ hội thể hiện và hoàn thiện các năng lực của bản thân. Học
sinh sẽ có hứng thú học tập, tích cực chủ động sáng tạo để mở rộng vốn hiểu
biết đồng thời cũng rất linh hoạt trong việc thực hiện nhiệm vụ lĩnh hội kiến
thức và phát triển kỹ năng. Qua các giờ sinh hoạt lớp, học sinh thu lượm được
kiến thức xã hội, có sự hiểu biết về trách nhiệm đối với hành vi của mình, góp
phần hình thành kĩ năng ứng xử thực tế trong quan hệ bè bạn và cộng đồng.
Điều này được thể hiện rõ qua phiếu khảo sát trước và sau khi áp dụng đề tài
sáng kiến kinh nghiệm này( xem tài liệu minh chứng kèm theo).
Trong quá trình thực hiện đề tài này, tôi cũng gặp một số khó khăn nhất
định như :
- Chưa có một tài liệu hướng dẫn cụ thể chi tiết cho việc tổ chức tiết sinh
hoạt chủ nhiệm.
- Với thời lượng tiết sinh hoạt ngắn( 45 phút, một tiết trong một tuần) việc
đưa nội dung gì và hình thức sinh hoạt như thế nào cũng là một thách thức cho
giáo viên chủ nhiệm. Bởi bên cạnh đó giáo viên còn việc theo dõi, quản lý và xử
lý ngăn chặn những vụ việc liên quan đến chấp hành nề nếp, nội quy.

- Kinh phí để tổ chức sinh hoạt theo chủ đề đòi hỏi tốn kém hơn.
- Khi tổ chức những tiết sinh hoạt chủ đề còn gặp khó khăn về cơ sở vật
chất như loa, máy tính, máy chiếu, mic không dây.
Để tiết sinh hoạt theo chủ đề đạt hiệu quả cao, giáo viên cần chú ý một số
điểm sau đây:
- Đầu năm học, giáo viên lập kế hoạch về tổ chức sinh hoạt lớp theo chủ
đề. Kế hoạch sinh hoạt lớp theo chủ đề được Ban giám hiệu duyệt, giáo viên giới
thiệu với học sinh và phụ huynh học sinh để chủ động phối hợp nhịp nhàng
trong hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho các em.

Trang 13/15


Đoàn Thị Hiền –Trường THPT Lưu Hoàng - Ứng Hòa – Hà Nội
- Giáo viên chủ nhiệm xây đựng đội ngũ cán bộ lớp năng nổ, có tinh thần
trách nhiệm cao. Giáo viên chủ nhiệm nắm bắt được đặc điểm của từng học sinh
trong lớp để phân công nhiệm vụ phù hợp.
- Trước mỗi chủ đề, giáo viên nên có sự phân công công việc cho các nhóm
để các nhóm này tham gia cách chủ động vào các hoạt động. Nhờ sự phân công,
các hoạt động sẽ diễn ra sôi nổi và hiệu quả.Tập huấn cho các em về các kĩ
năng: đặt tên nhóm, phân công vai trò, nhiệm vụ trong nhóm, sắp đặt công việc
trong nhóm.
- Chuẩn bị phòng ốc, phương tiện cần thiết như mic không dây, loa đài,
máy chiếu…
- Nếu là các hình thức hoạt động: Gameshow, tranh ảnh, kịch nghệ, trò
chơi, hoạt động nhóm… cần chuẩn bị chu đáo. Giáo viên hướng dẫn cho học
sinh nắm rõ cách tiến hành hoạt động nhằm giúp các em không bị lúng túng.
Nếu các hoạt động có tính đến thi đua về điểm số thì cần công bố rõ cách tính
điểm, thang điểm, phần thưởng.

Trang 14/15


Đoàn Thị Hiền –Trường THPT Lưu Hoàng - Ứng Hòa – Hà Nội
C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
Hiện nay, Phương pháp giáo dục phổ thông cũng đang được đổi theo hướng
phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của người học, tăng cường
khả năng làm việc theo nhóm, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực
tiễn cuộc sống, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho
học sinh. Những biện pháp mà tôi đã áp dụng trong năm học vừa qua, ngoài
mong muốn đóng góp một phần nhỏ vào mục tiêu chung đó còn giúp các em
hình thành những kĩ năng sống cơ bản tích cực chủ động thực hiện nhiệm được
giao thể hiện ở bảng sau:
TRƯỚC
SAU
Thực Thực Đạt yêu Chưa Thực hiện Thực Đạt yêu Chưa
Lớp
hiện rất hiện
cầu đạt yêu rất tốt
hiện
cầu đạt yêu
tốt
tốt
cầu
tốt
cầu
10A1(40HS) 10
17
13
0

15
20
5
0
Thực nghiệm
10A2(43HS) 7
13
18
5
6
14
17
6
Đối chứng
(Bảng so sánh khả năng thực hiện nhiệm vụ của HS trước và sau thực hiện đề
tài)
Qua áp dụng thực tế đề tài SKKN năm học 2019- 2020, Tôi có một số đề nghị
sau đối với Sở GD& ĐT: mở nhiều lớp tập huấn trang bị bổ sung kiến thức, kĩ
năng tổ chức các hoạt động tập thể cho giáo viên chủ nhiệm; tiếp tục định
hướng trong nhiệm vụ năm học để các trường THPT đẩy mạnh giáo dục kĩ
năng sống cho học sinh, quan tâm động viên khích lệ kịp thời với hoạt động
giáo dục kĩ năng sống của giáo viên chủ nhiệm.
Với khoảng thời gian không dài và do trình độ có hạn chắc chắn đề tài
của tôi không tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót, rất mong sự góp ý của các
đồng nghiệp để tôi giảng dạy ngày càng tốt hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 28/02/2020
XÁC NHẬN CỦA
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình,
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

không sao chép nội dung của người khác
Người viết

Đoàn Thị Hiền

Trang 15/15


 TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Thanh Bình (2009), Chuyên đề giáo dục KNS. Nxb giáo dục.
2. Nguyễn Thanh Bình (2009), Giáo trình chuyên đề giáo dục KNS. Nxb đại học sư
phạm.
3. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2008), Giáo dục kỹ năng sống trong hoạt động giáo
dục ngoài giờ lên lớp ở trường trung học phổ thông, tài liệu dành cho giáo viên.
Nxb Giáo dục Việt Nam.
4.Trần Khánh Đức (2010), Giáo dục và phát triển nguồn nhân lực trong thế kỉ XXI.
Nxb giáo dục Việt Nam.
5.Nguyễn Thị Mỹ Lộc – Đinh Thị Kim Thoa – Đặng Hoàng Minh (2012), Tài liệu
phương pháp giáo dục giá trị sống, KNS cho học sinh phổ thông và bài giảng giá
trị sống, KNS cho học sinh THCS.
6. Phạm Văn Nhân (2009), Cẩm nang tổng hợp kỹ năng hoạt động thanh thiếu
niên. Nxb Lao Động.
7. Nguyễn Thị Oanh (2009), Kỹ năng sống cho tuổi vị thành niên. Nxb Thanh niên.


MỤC LỤC
Trang
A. MỞ ĐẦU.
I. Lý do chọn đề tài: ……………………………………………...........………. 1
II. Cơ sở phương pháp luận, phương pháp nghiên cứu ……….....…....…..…… 2

III.Đối tượng nghiên cứu,phạm vi nghiên cứu…………………..............…….. .2
IV. Khảo sát thực tế trước khi thực hiện đề tài………..……...….........….…… . 2
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Sự cần thiết thay đổi phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
trong giờ sinh hoạt.……………………………..……………….….........…….. .3
II. Một số nội dung cơ bản về giáo dục kĩ năng sống………………........………3
1.Kỹ năng sống là gì?........................................................................................... 4
2. Giáo dục kỹ năng sống là gì…………………………...…….……….….….. 4
3. Các nguyên tắc giáo dục kĩ năng sống……………………...……………..… 5
III. Một số phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong giờ sinh
hoạt lớp…………………..………………..………… ………..……………… 6
1.Phương pháp trò chơi………………..…….…………………...……………. 6
2.Phương pháp thuyết trình………………..….….....……………………….… 8
3.Phương pháp nghiên cứu tình huống…………………………………….……9
4.Phương pháp hoạt động nhóm……………..………………………..…….… 10
IV. kết quả và bài học kinh nghiệm……………………………….………….. 13
C.KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ…………………………..………........ 15
PHỤ LỤC


Đoàn Thị Hiền –Trường THPT Lưu Hoàng - Ứng Hòa – Hà Nội
PHIẾU KHẢO SÁT TRƯỚC KHI ÁP DỤNG
ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
NĂM HỌC 2019 - 2020
Tên đề tài: “Một số phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
thông qua tiết sinh hoạt lớp của giáo viên chủ nhiệm”
Lĩnh vực/Môn: Chủ nhiệm
Cấp học:
THPT
Tên tác giả:

Đoàn Thị Hiền
Đơn vị công tác: Trường THPT Lưu Hoàng
Chức vụ:
Giáo viên
Nội dung khảo sát: Khảo sát năng lực giải quyết vấn đề sáng tạo và sự hứng thú
của học sinh trong tiết sinh hoạt lớp.
1.Phiếu khảo sát
Nội dung 1:Học sinh hoàn thiện những nội dung sau:
BẢNG HỎI “KWLH” VỀ SINH HOẠT CHỦ ĐỀ PHÒNG CHỐNG BẠO
LỰC HỌC ĐƯỜNG
Họ và tên HS:......................................................................
Lớp: ........................ ....................................................
Câu hỏi:
1.Em đã biết những gì về bạo lực học đường?
( học sinh điền vào cột K)
2.Em có mong muốn hiểu biết thêm những gì về bạo lực học đường ?( học sinh
điền vào cột W)
3.Em đã học được thêm những điều gì sau sinh hoạt lớp chủ đề phòng chống bạo
lực học đường?( học sinh điền vào cột L)
4.Em có thể vận dụng những kiến thức nào về phòng chống bạo lực học đường
vào thực tiễn? (học sinh điền vào cột H)
K
………………
………………
………………

W
………………….
………………….
………………….

L
………………….
…………………..
………………….

H
………………….
…………………..
………………….

Nội dung 2. Hãy cho biết mức độ hứng thú học tập của em đối với tiết sinh hoạt
lớp theo chủ đề Phòng chống bạo lực học đường
 Rất thích
 Thích
 Bình thường
 Không thích


Đoàn Thị Hiền –Trường THPT Lưu Hoàng - Ứng Hòa – Hà Nội
2. Kết quả khảo sát
2.1: Tổng hợp kết quả khảo sát ở nội dung số 1:
Sau khi học sinh hoàn thiện bảng hỏi theo kĩ thuật“KWLH” như trên, tôi đã tiến
hành chấm từng bài và kết quả như sau:
Lớp
Thực hiện Thực hiện tốt Đạt yêu cầu
Chưa đạt yêu
rất tốt
cầu
10A1(40HS)

10
17
13
0
Thực nghiệm
10A2(43HS)
7
13
18
5
Đối chứng
Kết quả khảo sát đã phản ánh được năng lực giải quyết vấn đề của HS lớp
10A1 đã có sự chủ động trong việc lĩnh hội kiến thức, xử lí những thông tin liên
quan đến nội dung tiết học và biết vận dụng những kiến thức đã học vào thực
tiễn cuộc sống tốt hơn so với lớp 10A2.
2.2: Tổng hợp kết quả khảo sát ở nội dung số 2
Mức độ hứng thú
Rất thích
Thích
Bình
Không
Lớp
thường
thích
10A1 (40 HS)
7
17
14
2
Thực nghiệm

10A2 (43 HS)
6
12
17
8
Đối chứng
Kết quả khảo sát trước khi thực hiện đề tài đã phản ánh HS ở lớp 10A1,
10A2 còn nhiều em chưa hứng thú tiết sinh hoạt lớp.
Người thực hiện

Đoàn Thị Hiền


Đoàn Thị Hiền –Trường THPT Lưu Hoàng - Ứng Hòa – Hà Nội
PHIẾU KHẢO SÁT SAU KHI ÁP DỤNG
ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
NĂM HỌC 2019 – 2020
Tên đề tài: “Một số phương pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông
qua tiết sinh hoạt lớp của giáo viên chủ nhiệm”
Lĩnh vực/Môn: Chủ nhiệm
Cấp học:
THPT
Tên tác giả:
Đoàn Thị Hiền
Đơn vị công tác: Trường THPT Lưu Hoàng
Chức vụ:
Giáo viên
Nội dung khảo sát: Khảo sát năng lực giải quyết vấn đề sáng tạo và sự hứng thú
của học sinh trong tiết sinh hoạt lớp.
1.Phiếu khảo sát

Nội dung 1:Học sinh hoàn thiện những nội dung sau:
BẢNG HỎI “KWLH” VỀ SINH HOẠT LỚP CHỦ ĐỀ AN TOÀN GIAO
THÔNG
Họ và tên HS:......................................................................
Lớp: ........................ ....................................................
Câu hỏi:
1.Em đã biết những gì về an toàn giao thông?
( học sinh điền vào cột K)
2.Em có mong muốn hiểu biết thêm những gì về an toàn giao thông?( học sinh điền
vào cột W)
3.Em đã học được thêm những điều gì sau sinh hoạt lớp chủ đề An toàn giao
thông?( học sinh điền vào cột L)
4.Em có thể vận dụng những kiến thức nào về An toàn giao thông vào thực tiễn?
(học sinh điền vào cột H)
K
W
L
H
………………
…………………. …………………. ………………….
………………
…………………. ………………….. …………………..
………………
…………………. …………………. ………………….


Đoàn Thị Hiền –Trường THPT Lưu Hoàng - Ứng Hòa – Hà Nội
Nội dung 2. Hãy cho biết mức độ hứng thú học tập của em đối với tiết sinh hoạt
lớp An toàn giao thông
 Rất thích

 Thích
 Bình thường
 Không thích
2.Kết quả khảo sát
2.1: Tổng hợp kết quả khảo sát ở nội dung số 1:
Sau khi học sinh hoàn thiện bảng hỏi theo kĩ thuật“KWLH” như trên, tôi đã tiến
hành chấm từng bài và kết quả như sau:
Lớp
Thực hiện Thực hiện tốt
Đạt yêu cầu
Chưa đạt yêu
rất tốt
cầu
10A1(40HS)
15
20
5
0
Thực nghiệm
10A2(43HS)
6
14
17
6
Đối chứng
Kết quả khảo sát đã phản ánh được năng lực giải quyết vấn đề của HS lớp
10A1 đã có sự chủ động trong việc lĩnh hội kiến thức, xử lí những thông tin liên
quan đến nội dung tiết học và biết vận dụng những kiến thức đã học vào thực tiễn
cuộc sống tốt hơn so với lớp 10A2.
2.2: Tổng hợp kết quả khảo sát ở nội dung số 2

Mức độ hứng thú
Rất thích
Thích
Bình
Không
Lớp
thường
thích
10A1 (40 HS)
8
22
10
0
10A2 (43 HS)
5
12
18
8
Kết quả khảo sát trước khi thực hiện đề tài đã phản ánh HS ở cả hai lớp còn
nhiều em tỏ thái độ bình thường hoặc thậm chí không thích tiết sinh hoạt lớp.
Người thực hiện

Đoàn Thị Hiền