Xây dựng chiến lược phát triển bền vững cho tổng liên đoàn lao động việt nam giai đoạn 2020 2030

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA QUẢN TRỊ VÀ KINH DOANH
*** *** ***

TRẦN QUỐC BÌNH

XÂY DỰNG CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CHO
TỔNG LIÊN ĐOÀN LAO ĐỘNG VIỆT NAM
GIAI ĐOẠN 2020-2030

LUẬN VĂN THẠC SĨ
QUẢN TRỊ AN NINH PHI TRUYỀN THỐNG (MNS)

Hà Nội - 2020


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA QUẢN TRỊ VÀ KINH DOANH
*** *** ***

TRẦN QUỐC BÌNH

XÂY DỰNG CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CHO
TỔNG LIÊN ĐOÀN LAO ĐỘNG VIỆT NAM
GIAI ĐOẠN 2020-2030
Mức độ bảo mật: B
Chuyên ngành: Quản trị An ninh phi truyền thống
Mã số: 8900201.05QTD

LUẬN VĂN THẠC SĨ
QUẢN TRỊ AN NINH PHI TRUYỀN THỐNG (MNS)

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. HOÀNG ĐÌNH PHI

Hà Nội - 2020


CAM KẾT
Tác giả cam kết rằng kết quả nghiên cứu trong luận văn là kết quả lao
động của chính tác giả thu được chủ yếu trong thời gian học và nghiên cứu và
chưa được công bố trong bất cứ một chương trình nghiên cứu nào của người
khác.
Những kết quản nghiên cứu và tài liệu của người khác (trích dẫn, bảng,
biểu, đồ thị cùng những tài liệu khác) được sử dụng trong luận văn này đã
được giả tự biên soạn và có trích dẫn cụ thể.
Tác giả hoàn toàn chịu trách nhiệm trước Hội đồng bảo vệ luận văn
Chương trình thạc sĩ Quản trị an ninh phi truyền thống (MNS), Khoa Quản trị
và Kinh doanh ĐHQG Hà Nội và pháp luật về những cam kết nói trên.

i


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình làm luận văn với những kiến thức đã được học, tham khảo tài
liệu và tình hình thực tế, cùng với sự giúp đỡ của các giảng viên giảng dạy trong
Chương trình thạc sĩ Quản trị an ninh phi truyền thống (MNS) tại Khoa Quản trị
và Kinh doanh, Đại học Quốc Gia Hà Nội và các bạn bè đồng nghiệp, tôi đã hoàn
thành Luận văn của mình.
Lời đầu tiên tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành, sâu sắc tới thầy PGS.TS.
Hoàng Đình Phi là giảng viên trực tiếp giảng dạy, hướng dẫn khoa học, đã tận
tình hướng dẫn cho tôi cả chuyên môn và phương pháp nghiên cứu và chỉ bảo

cho tôi nhiều kinh nghiệm trong thời gian thực hiện đề tài.
Tôi xin chân thành cám ơn các thầy, cô giáo trong Khoa Quản trị và
Kinh doanh và bạn bè đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập cũng như trong
quá trình hoàn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cám ơn các các anh, chị đã giúp đỡ tôi trong quá trình
thu thập dữ liệu và cung cấp thông tin của luận văn.
Tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến gia đình đã luôn tạo điều kiện tốt nhất
cho tôi trong suốt quá trình học cũng như thực hiện luận văn.
Mặc dù đã cố gắng nỗ lực để hoàn thành luận văn, tuy nhiên luận văn
không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi mong nhận được sự góp ý chân thành
của các thầy cô và các nhà khoa học để tiếp tục hoàn thiện năng lực nghiên
cứu và ứng dụng kiến thức đã học trong thực tiễn công tác.

ii


MỤC LỤC
CAM KẾT................................................................................................................I
LỜI CẢM ƠN.........................................................................................................II
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT...................................................................................I
DANH MỤC BẢNG BIỂU....................................................................................II
DANH MỤC HÌNH VẼ........................................................................................IV
PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................1
CHƯƠNG 1.............................................................................................................. 5
LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG.................5
1.1. Khái niệm về chiến lược và chiến lược phát triển bền vững.........................5
1.2. Chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp và tổ chức......................6
1.3. Chiến lược phát triển bền vững và công tác quản trị an ninh phi truyền
thống....................................................................................................................... 11
1.4. Quy trình và công cụ xây dựng chiến lược phát triển bền vững.................13

1.4.1. Quy trình xây dựng chiến lược phát triển bền vững............................................................13
1.4.2. Công cụ xây dựng chiến lược phát triển bền vững..............................................................15

CHƯƠNG 2:..........................................................................................................25
THỰC TRẠNG, CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CHO TỔNG
LIÊN ĐOÀN LAO ĐỘNG VN TRONG GIAI ĐOẠN 2020-2030.....................25
2.1. Giới thiệu tóm tắt về TLĐ LĐ VN.................................................................25
2.1.1. Tình hình lao động.................................................................................................................25
2.1.2. Tình hình đoàn viên công đoàn.............................................................................................26
2.1.3. Tổng LĐLĐ Việt Nam.............................................................................................................26
2.1.4. Công đoàn cấp tỉnh, thành phố, công đoàn ngành trung ương và tương đương...............28
2.1.5. Nguồn nhân lực (biên chế)....................................................................................................31

2.2. Phân tích các yêu tố môi trường bên ngoài...................................................32
2.3. Phân tích các yếu tố môi trường bên trong...................................................38
2.4. Phân tích và lựa chọn các nhóm chiến lược..................................................42
CHƯƠNG 3............................................................................................................ 46
ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN
BỀN VỮNG CHO TLĐ LĐ VN TRONG GIAI ĐOẠN 2019-2025....................46
3.1. Định hướng phát triển của TLĐ LĐ VN.......................................................46
iii


3.1.1. Sứ mệnh và quan điểm phát triển.........................................................................................46
3.1.2. Mục tiêu phát triển.................................................................................................................47

3.2. Đề xuất một số giải pháp................................................................................49
3.2.1. Đổi mới tư duy và hoàn thiện mô hình tổ chức công đoàn các cấp....................................50
3.2.2 Đổi mới công tác cán bộ công đoàn trên cơ sở xây dựng và thực hiện các chiến lược phát
triển bền vững nguồn nhân lực chuyên trách các cấp...................................................................51

3.2.3. Đổi mới các hoạt động công đoàn trên cơ sở tập trung nguồn lực để thiết kế mới và đa
dạng các hoạt động để thu hút công đoàn viên..............................................................................53
3.2.4. Đầu tư xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược truyền thông để tuyên truyền, vận động,
giáo dục chính trị tư tương trong CNVCLĐ....................................................................................56
3.2.5. Tập trung huy động các nguồn lực tài chính bền vững để đầu tư và hỗ trợ cho các hoạt
động đổi mới của công đoàn các cấp.............................................................................................57
3.2.6. Đổi mới hoạt động đối ngoại của CĐVN theo hướng thực hiện các chiến lược mở rộng
hợp tác và tranh thủ các nguồn lực để phát triển bền vững..........................................................59

KẾT LUẬN............................................................................................................61
TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................................62

iv


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt
AN PTT
CBCĐ
CĐCS
CĐVN
NLĐ
CPTPP

Dịch nghĩa
An ninh phi truyền thống
Cán bộ công đoàn
Công đoàn cơ sở
Công đoàn Việt Nam
Người lao động

Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái

DN
HSB
NXB
TLĐ LĐ VN
PTBV
QHLĐ
UBND
XHCN
IFE

Bình Dương
Doanh nghiệp
Khoa Quản trị và Kinh doanh, ĐHQGHN
Nhà xuất bản
Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam
Phát triển bền vững
Quan hệ lao động
Ủy ban nhân dân
Xã hội chủ nghĩa
Internal Factors Evaluation: Đánh giá các yếu tố

EFE

môi trường bên trong một tổ chức hay DN
External Factors Evaluation: Đánh giá các yếu tố

TOWS

môi trường bên ngoài
Ma trận lựa chọn các nhóm chiến lược

i


DANH MỤC BẢNG BIỂU
CAM KẾT................................................................................................................I
LỜI CẢM ƠN.........................................................................................................II
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT...................................................................................I
DANH MỤC BẢNG BIỂU....................................................................................II
DANH MỤC HÌNH VẼ........................................................................................IV
PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................1
CHƯƠNG 1.............................................................................................................. 5
LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG.................5
1.1. Khái niệm về chiến lược và chiến lược phát triển bền vững.........................5
1.2. Chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp và tổ chức......................6
Hình 1.1: Hình tháp khả năng cạnh tranh bền vững của doanh nghiệp..................................9

1.3. Chiến lược phát triển bền vững và công tác quản trị an ninh phi truyền
thống....................................................................................................................... 11
1.4. Quy trình và công cụ xây dựng chiến lược phát triển bền vững.................13
1.4.1. Quy trình xây dựng chiến lược phát triển bền vững............................................................13
Hình 1.2: Quy trình xây dựng và quản trị chiến lược.............................................................14
1.4.2. Công cụ xây dựng chiến lược phát triển bền vững..............................................................15

1.4.2.1. Ma trận đánh giá các yếu tố môi trường bên trong (IFE)...............15
1.4.2.2. Ma trận đánh giá các yếu tố môi trường bên ngoài (EFE)..............18
1.4.2.3. Ma trận lựa chọn các nhóm chiến lược (TOWS)............................20
CHƯƠNG 2:..........................................................................................................25

THỰC TRẠNG, CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CHO TỔNG
LIÊN ĐOÀN LAO ĐỘNG VN TRONG GIAI ĐOẠN 2020-2030.....................25
2.1. Giới thiệu tóm tắt về TLĐ LĐ VN.................................................................25
2.1.1. Tình hình lao động.................................................................................................................25
2.1.2. Tình hình đoàn viên công đoàn.............................................................................................26
2.1.3. Tổng LĐLĐ Việt Nam.............................................................................................................26
2.1.4. Công đoàn cấp tỉnh, thành phố, công đoàn ngành trung ương và tương đương...............28
2.1.5. Nguồn nhân lực (biên chế)....................................................................................................31

2.2. Phân tích các yêu tố môi trường bên ngoài...................................................32
Bảng 2.1.: Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài.................................................................33

2.3. Phân tích các yếu tố môi trường bên trong...................................................38
Bảng 2.2.: Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong..................................................................39

2.4. Phân tích và lựa chọn các nhóm chiến lược..................................................42
ii


Bảng 2.3.: Ma trận TOWS.......................................................................................................43

CHƯƠNG 3............................................................................................................ 46
ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN
BỀN VỮNG CHO TLĐ LĐ VN TRONG GIAI ĐOẠN 2019-2025....................46
3.1. Định hướng phát triển của TLĐ LĐ VN.......................................................46
3.1.1. Sứ mệnh và quan điểm phát triển.........................................................................................46
3.1.2. Mục tiêu phát triển.................................................................................................................47

3.2. Đề xuất một số giải pháp................................................................................49
3.2.1. Đổi mới tư duy và hoàn thiện mô hình tổ chức công đoàn các cấp....................................50

3.2.2 Đổi mới công tác cán bộ công đoàn trên cơ sở xây dựng và thực hiện các chiến lược phát
triển bền vững nguồn nhân lực chuyên trách các cấp...................................................................51
3.2.3. Đổi mới các hoạt động công đoàn trên cơ sở tập trung nguồn lực để thiết kế mới và đa
dạng các hoạt động để thu hút công đoàn viên..............................................................................53
3.2.4. Đầu tư xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược truyền thông để tuyên truyền, vận động,
giáo dục chính trị tư tương trong CNVCLĐ....................................................................................56
3.2.5. Tập trung huy động các nguồn lực tài chính bền vững để đầu tư và hỗ trợ cho các hoạt
động đổi mới của công đoàn các cấp.............................................................................................57
3.2.6. Đổi mới hoạt động đối ngoại của CĐVN theo hướng thực hiện các chiến lược mở rộng
hợp tác và tranh thủ các nguồn lực để phát triển bền vững..........................................................59

KẾT LUẬN............................................................................................................61
TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................................62

iii


DANH MỤC HÌNH VẼ
CAM KẾT................................................................................................................I
LỜI CẢM ƠN.........................................................................................................II
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT...................................................................................I
DANH MỤC BẢNG BIỂU....................................................................................II
DANH MỤC HÌNH VẼ........................................................................................IV
PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................1
CHƯƠNG 1.............................................................................................................. 5
LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG.................5
1.1. Khái niệm về chiến lược và chiến lược phát triển bền vững.........................5
1.2. Chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp và tổ chức......................6
Hình 1.1: Hình tháp khả năng cạnh tranh bền vững của doanh nghiệp..................................9

1.3. Chiến lược phát triển bền vững và công tác quản trị an ninh phi truyền
thống....................................................................................................................... 11
1.4. Quy trình và công cụ xây dựng chiến lược phát triển bền vững.................13
1.4.1. Quy trình xây dựng chiến lược phát triển bền vững............................................................13
Hình 1.2: Quy trình xây dựng và quản trị chiến lược.............................................................14
1.4.2. Công cụ xây dựng chiến lược phát triển bền vững..............................................................15

1.4.2.1. Ma trận đánh giá các yếu tố môi trường bên trong (IFE)...............15
1.4.2.2. Ma trận đánh giá các yếu tố môi trường bên ngoài (EFE)..............18
1.4.2.3. Ma trận lựa chọn các nhóm chiến lược (TOWS)............................20
CHƯƠNG 2:..........................................................................................................25
THỰC TRẠNG, CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CHO TỔNG
LIÊN ĐOÀN LAO ĐỘNG VN TRONG GIAI ĐOẠN 2020-2030.....................25
2.1. Giới thiệu tóm tắt về TLĐ LĐ VN.................................................................25
2.1.1. Tình hình lao động.................................................................................................................25
2.1.2. Tình hình đoàn viên công đoàn.............................................................................................26
2.1.3. Tổng LĐLĐ Việt Nam.............................................................................................................26
2.1.4. Công đoàn cấp tỉnh, thành phố, công đoàn ngành trung ương và tương đương...............28
2.1.5. Nguồn nhân lực (biên chế)....................................................................................................31

2.2. Phân tích các yêu tố môi trường bên ngoài...................................................32
Bảng 2.1.: Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài.................................................................33

2.3. Phân tích các yếu tố môi trường bên trong...................................................38
Bảng 2.2.: Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong..................................................................39

2.4. Phân tích và lựa chọn các nhóm chiến lược..................................................42
iv

Bảng 2.3.: Ma trận TOWS.......................................................................................................43

CHƯƠNG 3............................................................................................................ 46
ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN
BỀN VỮNG CHO TLĐ LĐ VN TRONG GIAI ĐOẠN 2019-2025....................46
3.1. Định hướng phát triển của TLĐ LĐ VN.......................................................46
3.1.1. Sứ mệnh và quan điểm phát triển.........................................................................................46
3.1.2. Mục tiêu phát triển.................................................................................................................47

3.2. Đề xuất một số giải pháp................................................................................49
3.2.1. Đổi mới tư duy và hoàn thiện mô hình tổ chức công đoàn các cấp....................................50
3.2.2 Đổi mới công tác cán bộ công đoàn trên cơ sở xây dựng và thực hiện các chiến lược phát
triển bền vững nguồn nhân lực chuyên trách các cấp...................................................................51
3.2.3. Đổi mới các hoạt động công đoàn trên cơ sở tập trung nguồn lực để thiết kế mới và đa
dạng các hoạt động để thu hút công đoàn viên..............................................................................53
3.2.4. Đầu tư xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược truyền thông để tuyên truyền, vận động,
giáo dục chính trị tư tương trong CNVCLĐ....................................................................................56
3.2.5. Tập trung huy động các nguồn lực tài chính bền vững để đầu tư và hỗ trợ cho các hoạt
động đổi mới của công đoàn các cấp.............................................................................................57
3.2.6. Đổi mới hoạt động đối ngoại của CĐVN theo hướng thực hiện các chiến lược mở rộng
hợp tác và tranh thủ các nguồn lực để phát triển bền vững..........................................................59

KẾT LUẬN............................................................................................................61
TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................................62

v


vi

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Thực hiện đường lối đổi mới do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng
và lãnh đạo. Trong hơn 30 năm qua, tổ chức CĐVN không ngừng phát triển,
đến nay đã tập hợp được trên 10,05 triệu đoàn viên sinh hoạt trong hơn 126
nghìn CĐCS. Đội ngũ cán bộ công đoàn (CBCĐ) được thường xuyên củng
cố, kiện toàn và ngày càng nâng cao về chất lượng; hoạt động công đoàn ngày
càng thiết thực, hiệu quả; công tác đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích
hợp pháp, chính đáng của NLĐ ngày càng tốt hơn, góp phần quan trọng trong
việc giữ vững ổn định chính trị và phát triển kinh tế, xã hội đất nước.
Tuy nhiên, tổ chức và hoạt động công đoàn vẫn còn nhiều hạn chế:
Mô hình tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của các cấp công đoàn chậm đổi mới
để phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập
quốc tế; đội ngũ CBCĐ tuy đông nhưng chưa mạnh, công tác CBCĐ còn
nhiều bất cập; nội dung hoạt động công đoàn tuy đã từng bước đổi mới nhưng
chưa sự hiệu quả; phương thức hoạt động công đoàn còn hành chính, công tác
chỉ đạo của cấp trên dồn áp lực xuống cơ sở.
Trong bối cảnh hội nhập, cạnh tranh toàn cầu và phát triển nhanh của
công nghệ và các cuộc cách mạng công nghiệp, môi trường hoạt động sẽ thay
đổi và công đoàn đứng trước nhiều thách thức lớn, hoạt động công đoàn tại các
đơn vị ngoài khu vực nhà nước đang dần chiếm tỷ trọng lớn trong hoạt động
của tổ chức công đoàn. Quan hệ lao động (QHLĐ) ngày càng diễn biến phức
tạp, các thế lực thù địch không ngừng chống phá, lôi kéo, kích động NLĐ. Đặc
biệt, việc ký kết tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, trong đó
có Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP)
sẽ tác động nhiều mặt đến CĐVN, đòi hỏi CĐVN phải có chiến lược đổi mới

1

toàn diện, triệt để về tổ chức và hoạt động để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong
tình hình mới.
Xuất phát từ nhu cầu phát triển bền vững của tổ chức công đoàn gắn
với sự nghiệp phát triển bền vững Việt Nam và mong muốn nghiên cứu theo
cách tiếp cận liên ngành của chương trình thạc sĩ quản trị an ninh phi truyền
thống, tác giả đã chọn đề tài: “Xây dựng chiến lược phát triển bền vững cho
Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam giai đoạn 2020-2030” làm luận văn thạc sĩ.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Cho đến nay chưa có nhiều công trình nghiên cứu về công đoàn, vai trò
của công đoàn và hoạt động của công đoàn Việt Nam trong bối cảnh hội nhập
và cạnh tranh toàn cầu.
Phạm Công Trứ (9) có nghiên cứu về “Cơ chế ba bên ở Việt Nam:
Những ghi nhận về mặt pháp lý” được công bố trên Tạp chí Nhà nước và
Pháp luật, 2010.
Hoàng Thị Minh (8) có đề tài “Hiệu lực của thỏa ước lao động tập thể - một số
vấn đề lý luận và thực tiễn” được đăng trên Tạp chí Nhà nước và Pháp luật, 2011.
Nguyễn Hữu Chí và Đào Mộng Điệp (7) có công bố nghiên cứu về
“Pháp luật công đoàn một số nước và kinh nghiệm với Việt Nam trên tạp chí
Luật học, 2010.
Tuy nhiên chưa có một nghiên cứu cụ thể nào về xây dựng chiến lược
phát triển hay chiến lược phát triển bền vững cho công đoàn các cấp.
Chưa thấy có một nghiên cứu trực diện nào liên quan tới việc xây dựng
chiến lược phát triển bền vững cho một tổ chức có chức năng và nhiệm vụ
quan trọng như Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam.
3. Mục tiêu nghiên cứu
- Nghiên cứu, tổng hợp và lựa chọn khung lý thuyết phục vụ cho công
tác quản trị chiến lược phát triển bền vững cho một tổ chức, trong đó có quy
trình và công cụ xây dựng và đề xuất chiến lược phát triển bền vững.
2

- Vận dụng các công cụ lý thuyết, phân tích các yếu tố môi trường bên
trong và bên ngoài tác động tới khả năng cạnh tranh của TLĐ LĐ VN để xây
dựng chiến lược phát triển bền vững cho TLĐ LĐ VN giai đoạn 2020-2030.
- Đề xuất các nhóm chiến lược và một số giải pháp để thực hiện thành
công chiến lược phát triển bền vững cho TLĐ LĐ VN.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu chính của đề tài là quy trình và công cụ xây dựng
chiến lược phát triển bền vững cho một tổ chức và những yếu tố bên trong và
bên ngoài tác động tới việc lựa chọn các mục tiêu chiến lược phát triển bền
vững cho TLĐ LĐ VN giai đoạn 2020-2030.
- Phạm vi nghiên cứu
+ Về thời gian: Tổng hợp các dữ liệu cứng (thứ cấp) trong thời gian 5
năm (1/2014- 12/2019) về tình hình thực hiện các mục tiêu của TLĐ LĐ VN;
Nghiên cứu thu thập các dữ liệu thứ cấp (bảng hỏi và phỏng vấn) để đánh giá
các yếu tố bên trong và bên ngoài tác động tới việc lựa chọn các mục tiêu
chiến lược phát triển bền vững cho TLĐ LĐ VN giai đoạn 2020-2030.
+ Về không gian: Tập trung nghiên cứu và khảo sát các hoạt động chính
của TLĐ LĐ VN trên phạm vi cả nước.
5. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài được thực hiện trên cơ sở lý luận và cách tiếp cận liên ngành của
khoa học an ninh phi truyền thống; sử dụng tổng hợp các phương pháp luận
của Chủ nghĩa Mác Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; dựa trên đường lối, chủ
trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước; các quy định của nhà nước trong
lĩnh vực lao động, công đoàn và công tác đảm bảo an ninh con người; tác gỉa
cũng sử dụng Phương trình Quản trị an Ninh Phi Truyền thống của Tiến sỹ
Nguyễn Văn Hưởng, PGS.TS Hoàng Đình Phi trong quá trình nghiên cứu
hoàn thiện luận văn.

3


Trong quá trình nghiên cứu đề tài, tác giả sử dụng phương pháp nghiên
cứu cụ thể như: thu thập dữ liệu thứ cấp (dữ liệu cứng) từ các báo cáo của
TLĐ LĐ VN trong giai đoạn 2014-2016; thu thập dữ liệu sơ cấp (dữ liệu
mềm) bằng phương pháp thiết kế và sử dụng phiếu khảo sát 60 nhà quản trị
của TLĐ LĐ VN và 100 chủ doanh nghiệp có tổ chức công đoàn; phương
pháp phỏng vấn chuyên sâu các cán bộ quản trị liên quan trực tiếp tới việc
xây dựng và thực hiện chiến lược hay các kế hoạch của TLĐ LĐ VN; phương
pháp tổng hợp dữ liệu và phân tích thông qua sử dụng các công cụ xây dựng
chiến lược.
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và các phụ
lục, nội dung đề tài được cấu trúc thành 3 chương:
Chương 1: Lý luận cơ bản về xây dựng chiến lược phát triển bền vững
Chương 2: Xây dựng và đề xuất chiến lược phát triển bền vững cho TLĐ
LĐ VN giai đoạn 2020-2030.
Chương 3: Đề xuất một số giải pháp thực hiện chiến lược phát triển bền
vững cho TLĐ LĐ VN giai đoạn 2020-2030.

4


CHƯƠNG 1
LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
1.1. Khái niệm về chiến lược và chiến lược phát triển bền vững
Khái niệm chiến lược
Khái niệm chiến lược gắn với chiến thuật và chiến dịch đã hình thành từ rất
lâu trong lịch sử quân sự thế giới. Trong thời kỳ cạnh tranh và hội nhập toàn cầu

thì khái niệm chiến lược được sử dụng rộng rãi trong hầu hết các lĩnh vực từ
chính trị, xã hội đến kinh tế, văn hóa, giáo dục, công nghệ, kinh doanh…
Theo Alfred D. Chandler (1962), chiến lược bao gồm việc ấn định các
mục tiêu cơ bản dài hạn của một tổ chức, đồng thời lựa chọn cách thức hoặc
tiến trình hành động và phân bổ các tài nguyên thiết yếu để thực hiện các mục
tiêu đó.
Theo Fred R. David (11) thì chiến lược là kế hoạch phối hợp các mục
tiêu chủ yếu, các chính sách và hành động của đơn vị thành một tổng thể kết
dính lại với nhau.
Theo Michael Porter (1996) (16), chiến lược là việc tạo ra một sự hài hòa
giữa các hoạt động của một công ty; theo đó, chiến lược liên quan đến vị trí cạnh
tranh của doanh nghiệp và cách thức làm cho doanh nghiệp trở nên khác biệt đối
với người tiêu dùng, nâng cao giá trị gia tăng thông qua một hệ thống các hoạt
động kinh doanh khác biệt với đối thủ cạnh tranh (Michael Porter, 1986); là sự
kết hợp các mục tiêu cuối cùng để doanh nghiệp tồn tại và phát triển.
Theo Keven Scholes, Gerry Johnson (12), chiến lược là việc xác định
định hướng và phạm vi hoạt động của một tổ chức trong dài hạn, ở đó tổ chức
phải giành được lợi thế thông qua việc kết hợp các nguồn lực trong một môi
trường nhiều thử thách, nhằm thỏa mãn tốt nhất nhu cầu của thị trường và đáp
ứng mong muốn của các tác nhân có liên quan đến tổ chức.
Theo tác giả Hoàng Đình Phi (5): đối với bất kỳ tổ chức hay doanh
5


nghiệp nào thì "chiến lược là một tài liệu, có thể viết tay, in máy hay điện tử,
trong đó những người có trách nhiệm đề ra sứ mệnh, tầm nhìn, giá trị cốt lõi
và các mục tiêu dài hạn cho một tổ chức, thông thường là trong 5 năm, cũng
như xác định các nguồn lực cần huy động và các giải pháp cần thực hiện để
đạt được các mục tiêu đã đề ra".
Trong khuôn khổ luận văn và ứng dụng thực tiễn, tác giả lựa chọn định

nghĩa về chiến lược cũng như các công cụ xây dựng chiến lược được giảng
dạy và hướng dẫn cho nhiều thế hệ học viên cao học theo các tài liệu giảng
dạy các môn học về quản trị chiến lược và phát triển bền vững thuộc Chương
trình đào tạo thạc sĩ quản trị an ninh phi tryền thống.
1.2. Chiến lược phát triển bền vững của doanh nghiệp và tổ chức
Cũng theo tác giả Hoàng Đình Phi (5) thì tùy theo quy mô và ngành nghề
kinh doanh, một doanh nghiệp có thể có nhiều loại chiến lược theo các cấp độ
khác nhau như: chiến lược phát triển tổng thể doanh nghiệp cho mỗi giai
đoạn, thường là 5 năm hay 10 năm, chiến lược phát triển nguồn nhân lực,
chiến lược tài chính, chiến lược công nghệ, chiến lược sản xuất, chiến lược
marketing, chiến lược bán hàng, chiến lược văn hóa… Mục tiêu cuối cùng của
việc xây dựng và thực thi các chiến lược là để đảm bảo cho doanh nghiệp tồn
tại, phát triển và duy trì khả năng cạnh tranh.
Một tổ chức kế cả hành chính, công lập hay đơn vị hành chính sự nghiệp
có thu thì cũng cần phải có các chiến lược để phát triển theo các giai đoạn làm
mục tiêu phấn đấu cho tất cả các thành viên trong tổ chức.
Như vậy, một chiến lược đầy đủ của một tổ chức thường có đủ 6 yếu tố
cấu thành, đó là:
- Sứ mệnh
- Tầm nhìn
- Giá trị cốt lõi
- Mục tiêu chiến lược dài hạn
6


- Nguồn lực
- Giải pháp thực hiện.
Trong thời gian gần đây, phát triển bền vững không chỉ là mối quan tâm
của các nhà chính trị, nhà hoạt động môi trường mà còn trở thành mối quan
tâm hàng đầu của các doanh nghiệp, tổ chức. Ở cấp độ quốc tế, đa số các quốc

gia trên thế giới đã và đang thực hiện các cam kết đã ký trong Chương trình
Nghị sự 21 (1) của Liên hợp quốc bằng việc cụ thể hóa các mục tiêu trong
việc xây dựng và thực thi các chiến lược phát triển bền vững ở tẩm quốc gia.
Chính phủ Việt Nam đã phê duyệt Chiến lược phát triển bền vững Việt Nam
giai đoạn 2010-2020 (3).
Nhận thức được tầm quan trọng của phát triển bền vững, các nhà quản trị
doanh nghiệp đã bắt đầu kết hợp yếu tố bền vững vào các hoạt động sản xuất
và kinh doanh của mình như một phần của kế hoạch chiến lược phát triển dài
hạn. Một chiến lược dài hạn từ 5-10-50 năm và lâu hơn bao giờ cũng thể hiện
tính bền vững trong hành trình phát triển của bất kỳ tổ chức hay DN nào.
Trong quá trình xây dựng chiến lược bền vững của tổ chức hay doanh nghiệp,
các nhà quản trị cần đưa phát triển bền vững vào trọng tâm chiến lược.
Đối với doanh nghiệp, phát triển bền vững được hiểu là việc thực thi các
chiến lược và hoạt động kinh doanh nhằm đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp
và các đối tác tại thời điểm hiện tại mà vẫn có thể duy trì và củng cố các
nguồn lực sản xuất và kinh doanh (tài nguyên thiên nhiên, nhân lực, tài
chính...) để đáp ứng cho nhu cầu trong tương lai của doanh nghiệp (IISD,
1992). Từ định nghĩa này, có thể nhận thấy rằng chiến lược phát triển bền
vững giúp cho các nhà quản trị doanh nghiệp áp dụng các giải pháp phát triển
bền vững vào quá trình quản trị doanh nghiệp.
Khả năng cạnh tranh bền vững của doanh nghiệp nhấn mạnh vào tầm
quan trọng của hiệu quả sản xuất và/hoặc kinh doanh của doanh nghiệp như
một yếu tố quyết định cho sự tồn tại và phát triển cũng như sự tăng trường dài
7


hạn của doanh nghiệp. Có nhiều cách thức định nghĩa khả năng cạnh tranh
của doanh nghiệp: Là khả năng doanh nghiệp có thể sản xuất ra sản phẩm với
chi phí biến đổi trung bình thấp hơn giá của sản phẩm trên thị trường
(Fafchamps M., 1995); là khả năng giành được và duy trì thị phần trên thị

trường với lợi nhuận nhất định (Randall G., 1997); là khả năng cung ứng sản
phẩm của chính doanh nghiệp trên thị trường mà không phân biệt nơi bố trí
sản xuất của doanh nghiệp (John Dunning, 1995)... Nhìn chung, khả năng
cạnh tranh là khả năng mà doanh nghiệp có được và duy trì để có được lợi
nhuận nhất định thông qua việc huy động và sử dụng có hiệu quả các năng lực
cạnh tranh của doanh nghiệp. Mỗi doanh nghiệp có một năng lực cạnh tranh,
là thực lực và lợi thế của doanh nghiệp so với đối thủ cạnh tranh trong việc
thỏa mãn yêu cầu của thị trường để thu lợi nhuận ngày càng cao. Suy rộng ra,
khả năng cạnh tranh bền vững hàm ý khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp
được duy trì nhằm đảm bảo việc khai thác các lợi thế cạnh tranh về dài hạn.
Nhiều tổ chức và doanh nghiệp không thể tồn tại và phát triển lâu dài
được vì có nhiều yếu kém về năng lực hay khả năng cạnh tranh xét theo 17
yếu tố khác nhau từ các năng lực cơ bản đến năng suất, hiệu quả, thương hiệu,
lợi nhuận, trách nhiệm xã hội, trách nhiệm bảo vệ môi trường… căn cứ theo
hình tháp về khả năng cạnh tranh bền vững (5) theo hình dưới đây:

8


Hình 1.1: Hình tháp khả năng cạnh tranh bền vững của doanh nghiệp
Nguồn: Hoàng Đình Phi. 2015.
Khả năng cạnh tranh bền vững của một tổ chức có một số điểm khác
với khả năng cạnh tranh của một doanh nghiệp căn cứ theo địa vị pháp lý, sứ
mệnh và mục tiêu của tổ chức. Thông thường quốc tế chia các tổ chức chính
trị - xã hội thành các tổ chức chính phủ (GO: Governmental Organization) và
các tổ chức phi chính phủ (NGO: Non-Governmental Organization). Các tổ
chức phi chính phủ có thể hoạt động vì lợi nhuận, phi lợi nhuận hay dạng
doanh nghiệp xã hội. Còn các tổ chức chính phủ phải hoạt động theo các luật
quy định về bộ máy tổ chức nhà nước và xã hội của mỗi quốc gia. Theo Luật
Công đoàn (2) thì Công đoàn “là tổ chức chính trị - xã hội rộng lớn của giai

cấp công nhân và của người lao động, được thành lập trên cơ sở tự nguyện, là

9


thành viên trong hệ thống chính trị của xã hội Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của
Đảng Cộng sản Việt Nam; đại diện cho cán bộ, công chức, viên chức, công
nhân và những người lao động khác (gọi chung là người lao động)”. Theo luật
thì các cấp công đoàn Việt Nam có 3 sứ mệnh hay 3 nhiệm vụ chính trị cơ bản
như sau:
(1) Chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người
lao động;
(2) Giám sát các hoạt động của cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị,
doanh nghiệp trong việc thực hiện chính sách đối với người lao
động;
(3) Tuyên truyền, vận động người lao động học tập nâng cao kỹ năng
nghề nghiệp, chấp hành pháp luật, góp phần xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Để thực hiện được sứ mệnh và các nhiệm vụ của mình, một tổ chức như
TLĐ LĐ VN cũng cần phải có các năng lực cơ bản và cần thiết như: Năng lực
nguồn nhân lực (lãnh đạo, quản trị và điều hành); Năng lực tài chính; Năng
lực công nghệ; Năng lực truyền thông; Năng lực đào tạo. Trên cơ sở đầu tư
phát triển, sử dụng và phát huy các năng lực này TLĐ LĐ VN và các công
đoàn cơ sở mới có thể hoàn thành được 3 nhiệm vụ chính trị được giao ở các
mức độ khác nhau trong từng năm.
Như vậy, nếu muốn phân tích hay đánh giá được các yếu tố môi trường
bên trong tổ chức (IFE: Internal Factors Evaluation) nhằm thu thập dữ liệu
phục vụ cho mục tiêu xây dựng chiến lược phát triển bền vững của một tổ
chức như TLĐ LĐ VN và từng đơn vị công đoàn cơ sở thì có thể vận dụng
một số tiêu chí cơ bản và các tiêu chí phụ khác nhau, bao gồm:

(1) Năng lực nguồn nhân lực (lãnh đạo, quản trị, điều hành)
(2) Năng lực tài chính
(3) Năng lực công nghệ
10


(4) Năng lực truyền thông
(5) Năng lực đào tạo
(6) Mức độ hoàn thành công tác chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp,
chính đáng của người lao động
(7) Mức độ hoàn thành việc giám sát các hoạt động của cơ quan nhà nước,
tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp trong việc thực hiện chính sách đối với
người lao động
(8) Kết quả tuyên truyền và vận động người lao động: (a) học tập nâng cao
kỹ năng nghề nghiệp; (b) chấp hành pháp luật; (c) tham gia bảo vệ môi
trường; (d) đóng góp cho công tác đảm bảo trật tự, an toàn, an ninh và
bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Một tổ chức chính trị - xã hội có tầm quan trọng đặc biệt như TLĐ LĐ
VN có nhiều điểm tương đồng với một tổ chức lớn và cũng cần phải xây dựng
và thực thi chiến lược phát triển bền vững và lâu dài cho 5 năm, 10 năm và
lâu hơn nữa.
1.3. Chiến lược phát triển bền vững và công tác quản trị an ninh phi
truyền thống
Điểm khác biệt cơ bản của chiến lược phát triển bền vững với chiến lược
phát triển chung theo quan điểm truyền thống chính là việc chủ thể quản trị
chiến lược phát triển bền vững là những người có trách nhiệm hay đứng đầu
trong một tổ chức xác định rõ các yếu tố nội hàm của chiến lược, trong đó có
các mục tiêu chiến lược dài hạn cho tổ chức hướng tới việc duy trì các yếu tố
cạnh tranh bền vững từ các năng lực cơ bản của tổ chức cho tới chất lượng và
giá cả dịch vụ cũng như lợi nhuận, tránh nhiệm xã hội và trách nhiệm bảo vệ

môi trường của một tổ chức hay một doanh nghiệp.
An ninh phi truyền thống là một khái niệm mới xuất hiện và được đề cập
đến khá nhiều trong thời gian gần đây. An ninh phi truyền thống trở thành một
mối quan tâm lớn, một chủ đề quan trọng nhận được sự quan tâm và đầu tư
11


nghiên cứu của các nhà khoa học. Có rất nhiều định nghĩa và quan điểm khác
nhau về an ninh phi truyền thống, nhưng nhìn chung các vấn đề an ninh phi
truyền thống hầu hết là các vấn đề xuyên quốc gia với phạm vi rộng (kinh tế,
tài nguyên - môi trường, xã hội, văn hóa, y tế...), đối lập với khái niệm an
ninh truyền thống - nghĩa là không bao gồm các yếu tố liên quan đến xung đột
quân sự, chính trị và ngoại giao nhưng có thể tạo ra mối đe dọa đối với sự tồn
tại và phát triển của quốc gia và nhân loại.
Theo đánh giá của nhiều nhà nghiên cứu, quản trị an ninh phi truyền
thống là một cách tiếp cận mới trong quản trị để phát triển bền vững bất kỳ
một tổ chức hay doanh nghiệp nào; đóng vai trò vô cùng quan trọng và cấp
thiết đối với doanh nghiệp, quyết định sự tồn tại và phát triển bền vững của
doanh nghiệp (Nguyễn Văn Hưởng và cộng sự, 2015). Một số lĩnh vực quản
trị an ninh doanh nghiệp trong an ninh phi truyền thống như an ninh tài chính
(phòng tránh các rủi ro tài chính và đảm bảo nguồn lực tài chính), an ninh
công nghệ (phát triển, bảo vệ và sử dụng hiệu quả các năng lực công nghệ),
an ninh con người (phát triển, sử dụng an toàn và hiệu quả nguồn nhân lực),
an ninh thương hiệu (xây dựng, sử dụng, bảo vệ, phát triển thương hiệu)…
Căn cứ theo phương trình cơ bản về quản trị an ninh phi truyền thống
3S-3C của các tác giả Nguyễn Văn Hưởng và Hoàng Đình Phi (6) thì S3 là
yếu tố phát triển bền vững.
S’S = (S1+S2+S3) - (C1+C2+C3)
Trong phương trình cơ bản về quản trị an ninh phi truyền thống thì:
S’S= an ninh phi truyền thống của một chủ thể hay kết quả công tác

quản trị AN PTT của một chủ thể trong 1 giai đoạn đánh giá, có thể là 1 năm
S1= Mức độ an toàn của chủ thể/ khách thể trong năm đánh giá
S2= Mức độ ổn định của chủ thể/ khách thể
S3= Mức độ phát triển bền vững của chủ thể/ khách thể
C1= Chi phí và hoạt động quản trị rủi ro
12


C2= Chi phí và hoạt động quản trị khủng hoảng
C3= Chi phí khắc phục hậu quả
Căn cứ theo phương trình trên thì chiến lược phát triển bền vững của
một doanh nghiệp hay một tổ chức có vai trò quan trọng trong việc duy trì
mức độ phát triển bền vững hay công tác quản trị an ninh phi truyền thống
của một chủ thể là doanh nghiệp hay tổ chức.
Như vậy, luận văn của tác giả sẽ tập trung phân tích các yếu tố liên
quan tới S3 – phát triển bền vững của chủ thế.
Nếu không có chiến lược phát triển bền vững thì bất kỳ một tổ chức hay
một doanh nghiệp nào cũng khó có thể đảm bảo phát triển bền vững trong giai
đoạn 10 năm, 20 năm hay lâu hơn. Chính vì vậy, bất kỳ tổ chức hay doanh
nghiệp nào cũng cần thiết phải xây dựng và thực hiện tốt chiến lược phát triển
bền vững cho các thời kỳ khác nhau.
1.4. Quy trình và công cụ xây dựng chiến lược phát triển bền vững
1.4.1. Quy trình xây dựng chiến lược phát triển bền vững
Nhiều nghiên cứu của các nhà khoa học đã chỉ ra rằng, đối với bất kỳ tổ
chức hay doanh nghiệp nào thì công tác quản trị chiến lược hay quản trị chiến
lược phát triển bền vững cũng cần phải tuân theo một quy trình quản trị chiến
lược chung vừa mang tính khoa học và vừa mang tính pháp lý để mỗi cá nhân
tham gia xác định được rõ quyền và nghĩa vụ theo luật pháp và quy định
chung của tổ chức/ doanh nghiệp.
Có nhiều tác giả đưa ra nhiều quy trình mẫu cho việc xây dựng và thực

thi chiến lược theo nhiều bước khác nhau để các tổ chức và doanh nghiệp có
thể lựa chọn.
Sau quá trình học tập và thực hành trong khuôn khổ Chương trình đào
tạo thạc sĩ quản trị an ninh phi truyền thống tại HSB thuộc ĐHQGHN, tác giả
nhận thấy mô hình sau đây có thể dễ dàng được vận dụng và điều chỉnh các
bước cho phù hợp với quy định mang tính pháp lý của từng tổ chức.
13