SKKN- Dạy lớp 2 theo phương pháp đổi mới

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài: Một số biện pháp dạy phân môn tập đọc lớp 2 theo hướng đổi mới ,
nhằm nâng cao chất lượng học tập của học sinh.
I.Lý do chọn đề tài:
Trong hệ thống giáo dục quốc dân , Tiểu học là bậc học có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.
Ngày nay với sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, bậc tiểu học đã được coi trọng và đầu tư rất
nhiều cả về cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học, con người, trang thiết bị và SGK, tài liệu giảng
dạy,…Với yêu cầu phổ cập 100% học sinh trong độ phải tốt nghiệp Tiểu học và tiến tới phổ cập
đúng độ tuổi và cao hơn nữa là trường chuẩn phổ cập Quốc gia. Những yêu cầu trên có liên
quan trực tiếp đến đời sống tinh thần, chất lượng học tập và hạnh phúc của mỗi người. Bậc Tiểu
học được coi là bậc học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân. Chất lượng này phụ thuộc rất
nhiều vào kết quả đào tạo ở tiểu học. Giáo dục ở tiểu học phải chuẩn bị cho tiếp tục học lên các
cấp trên đồng thời có trách nhiệm xây dựng một nền móng dân trí tối thiểu cho cả dân tộc thực
hiện tốt luật giáo dục phổ cập Tiểu học và các mục tiêu đề ra: phổ cập chuẩn độ tuổi, phổ cập
chuẩn Quốc gia.
Năm học 2005-2006 là năm thứ tư thực hiện chương trình thay SGK mới, đổi mới
phương pháp dạy học, nhằm thực hiện tốt các yêu cầu nhiệm vụ và mục tiêu gíao dục đào
tạo.Vị trí của môn Tiếng Việt lớp 2, đặc biệt là phân môn Tập đọc rất quan trọng. Là môn học
công cụ, môn Tiếng Việt lớp 2 giúp cho học sinh nắm được những đơn vị tri thức khoa học
mới. Trẻ bước đầu biết đọc thầm, hiểu nội dung bài đọc ở lớp. Cụ thể hiểu được nghĩa của từ
ngữ trong bài, nắm được ý chính của từng câu, nêu được ý chính của đoạn văn hay bài thơ đã
học, trả lời phù hợp với nội dung của bài. Số tiết Tiếng Việt được dạy chiếm 40,7% trong tổng
số của chương trình bậc Tiểu học, điều này cho thấy tầm quan trọng của môn dạy Tiếng Việt
trong chương trình. Vì vậy việc tổ chức dạy học môn Tiếng Việt, trong đó có phân môn Tập
đọc thực hiện tốt là góp phần không nhỏ vào việc hoàn thành mục tiêu giáo dục và đào tạo.
Tập đọc là một phân môn thực hành. Nhiệm vụ quan trọng nhất của nó là hình thành
năng lực đọc cho học sinh, nhiệm vụ tiếp theo là giáo dục lòng ham đọc sách, hình thành
phương pháp và thói quen làm việc với văn bản, làm việc với sách cho học sinh. Làm cho sách
vở trở thành một sự tôn sùng ngự trị trong nhà trường, đó là một trong những điều kiện để
trường học thực sự trở thành trung tâm văn hoá. Thông qua việc dạy đọc, phải làm cho học sinh
thích đọc và thấy được rằng khả năng đọc là có lợi cho các em trong cả cuộc đời, phải làm cho

học sinh thấy đó là một trong những con đường đặc biệt để tạo cho mình một cuộc sống trí tuệ
đầy đủ và phát triển. Tập đọc còn có nhiệm vụ làm giàu kiến thức về ngôn ngữ, đời sống và
kiến thức văn học cho học sinh. Giáo dục tư tưởng, đạo đức, tình cảm, thị hiếu thẩm mĩ cho học
sinh.
Dạy đọc có một ý nghĩa rất to lớn ở Tiểu học. Đọc trở thành một đòi hỏi cơ bản đầu tiên
đối với mỗi người đi học. Đọc giúp trẻ chiếm lĩnh được một ngôn ngữ để dùng trong giao tiếp
và học tập. Nó tạo điều kiện để học sinh có khả năng tự học và tinh thần học tập cả đời. Nó là
một khả năng không thể thiếu được của con người thời đại văn minh.Việc dạy học sẽ giúp học
sinh hiểu biết hơn, bồi dưỡng các em lòng yêu cái thiện và cái đẹp, dạy cho các em biết suy
nghĩ một cách lô gích cũng như biết tư duy có hình ảnh.Như vậy, đọc có một ý nghĩa to lớn vì
nó còn bao gồm các nhiệm vụ giáo dưỡng, giáo dục và phát triển.Vậy chúng ta phải dạy đọc
như thế nào để có hiệu quả đối với những học sinh đầu cấp, nhất là đối với học sinh lớp 2.
Từ những điều nói trên và để thực hiện tốt những yêu cầu, nhiệm vụ đã nêu, tôi quyết
định chọn sáng kiến kinh nghiệm với đề tài : “ Một số biện pháp dạy phân môn Tập đọc lớp
2 theo hướng đổi mới, nhằm nâng cao chất lượng học tập của học sinh”.
II. Khảo sát thực trạng:
Qua quá trình dự giờ, thống kê điểm kiểm tra chất lượng đầu năm và thông qua việc khảo
sát thực trạng ở các lớp khối 2, bản thân đều nhận thấy học sinh lớp 2 học phân môn Tập đọc
còn yếu nhiều, cụ thể:
Thời điểm khảo sát ( Tháng 9 năm 2005 ):
Lớp TSHS được
khảo sát
Số HS đọc
thông
Số HS nắm
được ND
Số HS đọc
chậm
Số HS
đọc yếu

2A 31 20/64.5 22/71.0 8/25.8 3/9.7
2B 31 19/61.3 20/64.5 9/29.0 3/9.7
2C 32 25/78.1 26/81.3 5/15.6 2/6.3
CỘNG 94 64/68.0 68/72.3 22/23.4 8/8.5
Học sinh học yếu phân môn Tập đọc là do những nguyên nhân sau:
*/Về phía học sinh : khi học Tập đọc các em mắc một số lỗi sau :
-Lỗi về cách phát âm: Các em đọc chưa chính xác các từ ngữ địa phương (phát âm theo
phương ngữ). Đọc sai ở các phụ âm đầu : tr -> ch ; s->x ; v->d , ….
Ví dụ: trang giấy -> chang giấy ; sao sáng -> xao xáng ; vội vã -> dội dã ,...
Đọc sai âm cuối: t-> c; n-> ng -> nh; u-> o;….
Ví dụ: mài sắt -> mài sắc; bàn tán -> bàng táng; tin tưởng -> tinh tưởng; rau quả ->rao
quả;….
Đọc sai âm chính và vần: oa -> a; ươu -> iêu; uơ -> ơ; uê -> ê; uynh -> inh; uych -> ich;
….
Ví dụ: hoa huệ -> ha hệ; hũ rượu -> hủ riệu; thuở nhỏ -> thở nhỏ; huỳnh huỵch -> hình
hịch;…
-Lỗi về cách đọc: Các em đọc chậm, đánh vần thậm chí còn đọc ê a kéo dài. Do các em
mới nhận biết được mặt chữ từ lớp một lên nên phần ráp vần, tiếng và đọc trơn còn nhiều hạn
chế.
-Lỗi về giọng đọc: Các em chưa biết đọc đúng giọng buồn vui, trang nghiêm, nhẹ nhàng,
giận dữ,…phù hợp với nội dung bài đọc. Các em đọc giọng tự nhiên theo cách thông thường
của bản thân, chưa biết cách ngắt nghỉ hơi đúng. Chưa biết cách đọc hay đọc diễn cảm, chưa
biết nhấn giọng ở những từ biểu cảm, gợi tả, phân biệt lời nhân vật, lời tác giả,…
Ví dụ: Bài “ chuyện bốn mùa” cần phân biệt lời các nhân vật: lời Đông khi nói với Xuân
trầm trồ, thán phục. Giọng Xuân nhẹ nhàng. Giọng Hạ tinh nghịch, nhí nhảnh. Giọng Bà Đất
vui vẻ, rành rẽ. Nhấn giọng ở các từ gợi tả, gợi cảm: sung sướng nhất, ai cũng yêu, đâm chồi
nảy lộc, tinh nghịch, chẳng ai yêu,…
-Học sinh chưa có hứng thú học phân môn Tập đọc.
-Khả năng hiểu nội dung bài đọc còn hạn chế, cách diễn đạt lời nói và cách dùng từ ngữ
còn vụng về, hiểu nghĩa của từ ngữ chưa sâu sắc.

-Trong các giờ Tập đọc các em học rất thụ động, ít phát biểu, chưa phát huy được năng
lực hoạt động, tính tích cực tự giác độc lập suy nghĩ và sáng tạo của bản thân. Vì vậy, trong giờ
Tập đọc các em học rất buồn và rời rạc.
*/ Về phía giáo viên:
-Đọc mẫu chưa chính xác, chưa thể hiện giọng đọc phù hợp.
- Giới thiệu bài qua loa chưa có sức thuyết phục và lôi cuốn học sinh.
-Sử dụng việc đổi mới phương pháp dạy học còn nhiều lúng túng, khả năng vận dụng và
cách thức tổ chức lớp học để phát huy năng lực của học sinh còn thiếu sót.
-Giáo viên sửa sai cho học sinh chưa tỉ mỉ, cụ thể về cách đọc, cách dùng từ, cách trả lời
câu hỏi,…
-Sự chuẩn bị cho tiết dạy còn sơ sài như: giáo án, đồ dùng dạy học, trò chơi, đồ dùng trực
quan, hình ảnh minh hoạ,…chưa phát huy được tối đa hiệu quả đồ dùng dạy học.
-Giáo viên chưa tạo hứng thú học sinh học phân môn Tập đọc.
-Khả năng diễn đạt lời nói của giáo viên chưa trôi chảy, giải nghĩa từ còn chung chung
chưa đi sâu vào bài đọc, thực tế và đối tượng học sinh của lớp.
-Chưa thực sự quan tâm đến học sinh yếu để rèn đọc cho các em.
-Khả năng vận dụng các hoạt động dạy học còn rời rạc, chưa lô gich.
*/ Đặc trưng của môn học:
Tập đọc với tư cách là một phân môn thực hành, chiếm 4 tiết / 10 tiết trong tổng số tiết
Tiếng việt của một tuần. Nhiệm vụ chủ yếu là hình thành năng lực đọc cho học sinh: đọc đúng,
đọc nhanh (đọc lưu loát, trôi chảy), đọc có ý thức (thông hiểu được nội dung những điều mình
đọc hay còn gọi là đọc hiểu) và đọc diễn cảm. Từ nhiệm vụ chủ yếu đó mà phân môn Tập đọc
có liên quan đến tất cả các môn học khác. Học sinh có biết đọc và hiểu được nội dung mình đọc
mới học tốt được. Do đặc trưng của phân môn nên những em biết đọc rồi thì đọc nhiều lại nhàm
chán, những em chưa biết đọc hay đọc chậm thì ngại học. Việc hiểu chính xác Tiếng việt và nội
dung bài đọc đối với học sinh lớp 2 quả là một điều khó khăn.
III.Nội dung và biện pháp tiến hành:
Mục tiêu của việc đổi mới phương pháp dạy học là nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy của
giáo viên và hiệu quả học tập của học sinh. Tập đọc là phân môn chiếm thời lượng nhiều nhất
trong môn Tiếng việt. Đây là phân môn thường được nhiều giáo viên băn khoăn, trăn trở nhất

trong việc thực hiện quy trình, nội dung, phương pháp lên lớp. Từ những yêu cầu đặt ra theo
chương trình SGK mới, để nhằm góp phần giúp giáo viên thực hiện tốt phân môn Tập đọc lớp
2, tôi đã đưa ra một số biện pháp tiến hành sau:
-Đối với giáo viên: Phải nắm vững nhiệm vụ, yêu cầu của phân môn Tập đọc cũng như mục
đích yêu cầu, kỹ năng của từng bài dạy tập đọc. Phải soạn giáo án kỹ và chuẩn bị đồ dùng dạy
học đầy đủ. Thực hiện các hoạt động lên lớp linh hoạt và phù hợp với nội dung của bài. Các
thao tác của giáo viên phải rõ ràng, chính xác. Giáo viên phải có vốn từ phong phú, thường
xuyên dự giờ rút kinh nghiệm, quan tâm học sinh yếu, có biện pháp phụ đạo học sinh yếu, rèn
các kỹ năng đọc cho học sinh thông qua các hoạt động dạy học.
-Đối với học sinh: Học sinh phải có đầy đủ sách vở, đồ dùng học tập và được bao bọc, giữ
gìn cẩn thận. Ngồi học ngay ngắn, thực hiện đúng các yêu cầu của giáo viên, học tập sôi nổi,
không được làm việc riêng. Có thói quen học tập tốt, luôn kết hợp hài hoà giữa học tập và vui
chơi.
-Đối với tổ chuyên môn: Thành lập tổ khối chuyên môn sinh hoạt thường xuyên có hiệu quả.
Nội dung sinh hoạt chuyên môn cần đa dạng, phong phú theo các nội dung quan trọng. Tổ chức
hội thảo chuyên môn qua các giờ dạy chuyên đề, đánh giá rút kinh nghiệm và học tập giờ dạy
chuyên đề sau khi dự giờ, thống nhất quan điểm dạy học và quy trình dạy Tập đọc. Phát huy
việc tổ chức cho học sinh hoạt động nhóm và đọc nối tiếp có hiệu quả. Thực hiện tốt việc chỉ
đạo dạy học có hiệu quả, kế hoạch sát sao có tính khả thi đến từng giáo viên. Phân công giáo
viên giảng dạy đúng với năng lực, trình độ chuyên môn theo tiêu chuẩn giáo viên dạy lớp 2.
-Tạo hứng thú học tập: Hứng thú có vai trò rất quan trọng trong học tập và làm việc, không
có việc gì người ta không làm được dưới ảnh hưởng của hứng thú, phải có hứng thú làm việc và
học tập mới có kết quả. Thực tế trong lớp học, có nhiều em say mê, chăm chỉ học tập nhưng
cũng có em còn thể hiện thái độ lơ là, chán nản trong học tập. Tạo hứng thú học tập cho các em
rất quan trọng, vì vậy khi tổ chức các tiết Tập đọc, giáo viên phải chú ý tạo hứng thú cho học
sinh để các em hứng thú học tập tạo cho giờ học nhẹ nhàng, vui vẻ, các em sẽ bộc lộ được hết
những suy nghĩ và khả năng về vốn sống hiểu biết của mình. Giáo viên phải giúp học sinh thấy
được vẻ đẹp và sự kỳ diệu của Tiếng việt. Từng giờ, từng phút trong tiết Tập đọc người giáo
viên đều hướng đến hình thành và duy trì hứng thú cho học sinh. Từ cách giới thiệu bài, phương
pháp dạy học, cách thức tổ chức các hoạt động học tập, đồ dùng trực quan, hình ảnh minh hoạ,

…đến cử chỉ, điệu bộ, lời nói của giáo viên sao cho hay, nhẹ nhàng, chính xác, thuyết phục và
lôi cuốn học sinh, tổ chức cho học sinh các trò chơi.
-Sử dụng hình ảnh minh hoạ trong SGK hợp lý và hiệu quả: Với đặc điểm tâm lý lứa tuổi
của học sinh lớp 2 rất hứng thú với những gì cụ thể quan sát và nắm bắt được. Bởi thế những
hình ảnh trong SGK đã có tác động lớn tạo sự hứng thú, kích thích khả năng tưởng tượng của
các em. Thực tế các em rất say mê với các cuốn truyện tranh, điều đó giúp chúng ta nhận ra
rằng, nếu giáo viên sử dụng một cách có hiệu quả các hình ảnh minh hoạ trong SGK tạo sự
hứng thú, kích thích khả năng tưởng tượng của các em,sẽ giúp các em dễ dàng tiếp thu nội dung
bài học. Có thể sử dụng hình ảnh minh hoạ ngay đầu tiết học để gợi niềm hứng thú cho học
sinh. Ví dụ: Bài “Có công mài sắt có ngày nên kim”, giáo viên dùng hình ảnh minh hoạ đặt câu
hỏi để giới thiệu bài: Bức tranh vẽ những ai? Bà cụ đã rất già đang làm việc còn cậu bé thì
dường như đang đi chơi, chuyện gì sẽ xảy ra giữa bà cụ và cậu bé vậy nhỉ? Các em sẽ đi tìm
hiểu bài học hôm nay. Có thể sử dụng ở cuối tiết học để củng cố nội dung bài học, kích thích sự
tưởng tượng suy nghỉ của học sinh. Ví dụ: Bài “Yết Kiêu”, bức tranh thể hiện timh thần, ý chí,
sự tài giỏi của Yết Kiêu.
Giáo viên cần bám sát các bức tranh minh hoạ để thực hiện đúng các yêu cầu của tiết học.
Đặt thêm nhũng yếu tố tình huống để học sinh thích thú hơn với những bức tranh minh hoạ. Ví
dụ: Tưởng tượng bạn nhỏ trong bức tranh này là em thì em sẽ làm thế nào? (Thay đổi một chút
so với yêu cầu để tiết học thêm sinh động).
Tóm lại: Những hình ảnh minh hoạ nếu được giáo viên sử dụng linh hoạt, sáng tạo và có
hiệu quả sẽ góp phần tích cực để tiết học Tập đọc trở nên nhẹ nhàng, tạo niềm hứng thú phát
huy khả năng hình dung tưởng tượng và hấp dẫn đối với các em.
-Thực hiện tốt và đầy đủ quy trình dạy học phân môn Tập đọc theo hướng đổi mới của
chương trình thay SGK:
A-Kiểm tra bài cũ: Học sinh đọc bài Tập đọc hoặc đọc thuộc lòng bài đã học tiết trước. Giáo
viên nhận xét và hỏi thêm về nội dung đoạn, bài đã học để kiểm tra kỹ năng đọc hiểu. Với nội
dung những bài Tập đọc có đoạn văn đối thoại, giáo viên có thể gọi một số học sinh thể hiện
giọng đọc theo lời thoại của từng nhân vật nhằm phong phú thêm hình thức kiểm tra.
B-Dạy học bài mới:
1.Giới thiệu bài: Giáo viên có thể sử dụng nhiều cách tuỳ theo nội dung bài đọc để giới

thiệu bài mới như: Giới thiệu nội dung chính bài học; Nêu tình huống dẫn đến nội dung bài học;
…Tuỳ vào nội dung từng loại văn bản, giáo viên có thể lựa chọn nội dung giới thiệu bài Tập
đọc cho phù hợp với mục tiêu cần đạt của bài, nhất là các văn bản mới được đưa vào dạy trong
chương trình SGK mới như: Tự thuật; Thời khoá biểu; Mục lục sách;…
2.Luyện đọc: Bước luyện đọc nhằm giúp học sinh “đọc- đúng” là chủ yếu. Nội dung đọc
đúng bao gồm: luyện đọc các từ khó( chủ yếu là tiếng địa phương), câu có yếu tố khó đọc, đoạn
khó đọc,…và kết hợp giải nghĩa một số từ ngữ.
a)Giáo viên đọc mẫu toàn bài: Giáo viên đọc diễn cảm toàn bài. Việc đọc mẫu của giáo
viên rất quan trọng. Giáo viên phải đọc đúng, rõ ràng, chính xác và đọc diễn cảm bài, hoạt động
đọc mẫu của giáo viên phải kết hợp chặt chẽ với việc nghe và đọc thầm của học sinh nhằm đạt
các yêu cầu: nghe để “đọc- đúng” các từ ngữ khó, nghe để biết được cách đọc các câu, các đoạn
khó đọc và phát hiện được giọng đọc của bài, nghe để phát hiện các từ ngữ khó cần tìm hiểu và
cao hơn là nắm được sơ lược nội dung bài Tập đọc.
b)Giáo viên hướng dẫn luyện đọc kết hợp tìm hiểu nghĩa của từ ngữ:
-Đọc cá nhân từng câu kết hợp luyện đọc đúng từ ngữ khó đọc: Có nhiều hình thức như gọi
học sinh đọc nối tiếp từng câu, các em khác đọc thầm, theo dõi phát hiện những từ khó đọc để
giáo viên hướng dẫn học sinh đọc. Cũng có thể giáo viên tự chọn từ khó đọc để rèn đọc cho học
sinh,…Lựa chọn hình thức nào cho phù hợp là tuỳ theo trình độ của học sinh. (Chú ý tìm những
từ học sinh đọc sai phổ biến ở trong lớp như đã nêu ở phần khảo sát lỗi của học sinh để rèn
đọc).
-Đọc cá nhân từng đoạn trước lớp, kết hợp luyện đọc đúng câu và hiểu nghĩa từ ngữ: Yêu
cầu luyện đọc cá nhân từng đoạn gắn với luyện đọc từng câu và tìm hiểu nghĩa của từ ngữ, để
có những hình thức, biện pháp hướng dẫn học sinh đạt từng mục tiêu cụ thể trong các hoạt
động, tạo điều kiện và khuyến khích cho mỗi học sinh phải biết nhận xét, trao đổi về cách đọc
của bạn, tìm ra những chỗ đọc đúng và chưa đúng so với yêu cầu để rút được kinh nghiệm trong
quá trình luyện đọc.
Giáo viên lưu ý khi giảng từ học sinh hiểu phải: Gắn ý nghĩa của từ với câu, đoạn chứa từ
ấy. Lượng từ giải nghĩa không quá nhiều. Luôn xem việc hiểu từ là phương tiện giúp học sinh
hiểu văn bản đọc. Tạo điều kiện học sinh tự khám phá bằng cách nhìn lại và vận dụng kinh
nghiệm của mình. Giáo viên có thể dùng tranh ảnh, vật thật, động tác, cử chỉ, điệu bộ, giọng

nói,…để giải nghĩa từ. Ví dụ: Thể hiện động tác để giải nghĩa từ: loạng choạng, hích vai, thở
hổn hển,…
-Đọc từng đoạn trong nhóm: Đây là hình thức mới so với cách hướng dẫn luyện đọc trước
đây, việc luyện đọc cá nhân từng đoạn trong nhóm giải quyết số lượng học sinh được rèn đọc
nhiều hơn. Yêu cầu giáo viên là phải tổ chức, quán xuyến việc đọc của các nhóm sao cho thật
tốt. Bố trí số lượng học sinh trong từng nhóm phù hợp với các đoạn, từng phần trong bài Tập
đọc. Tuỳ theo thời gian bố trí để giáo viên hướng dẫn học sinh số lần đọc cho mỗi học sinh
trong nhóm nhiều hay ít.
-Thi đọc giữa các nhóm: Đây là kết quả rèn “đọc- đúng” của học sinh sau khi kết hợp nhiều
hình thức và biện pháp rèn đọc. Có nhiều hình thức thi đọc giữa các nhóm như: thi đọc cá nhân,
đồng thanh từng đoạn, đọc cả đoạn hoặc cả bài, thi đọc tiếp sức, đọc “truyền điện”, đọc theo
vai. Kết quả thi đọc là kết quả của toàn nhóm được tính từ em đọc khá, giỏi cho đến em đọc
chưa tốt.