Chuyên đề: Công tác phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi hiệu quả

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ……………
TRƯỜNG THPT …………………

Chuyên đề
CÔNG TÁC PHÁT HIỆN HỌC SINH GIỎI

Người thực hiện: ………………………..

Cư Jút, tháng 10 năm 2014
I. Lý do chọn đề tài

1


Bước sang thế kỉ XXI đất nước ta bước vào thời kì đẩy mạnh nhanh sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hoá đất nước. Trong đường lối đổi mới toàn
dịên của đất nước ta về giáo dục và đào tạo, Đảng ta xác định: “Cùng với khoa
học và công nghệ, giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân
trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài...” Việc phát hiện và bồi dưỡng học
sinh giỏi-học sinh năng khiếu (BDHSG-HSNK), ươm trồng những hạt giống
nhân tài cho đất nước là một nhiệm vụ rất quan trọng và cần thiết vì những
người tài bao giờ cũng là nhân tố quan trọng để thúc đẩy xã hội phát triển. Việc
BDHSG-HSNK cần phải được tiến hành sớm. Đã từ lâu việc phát hiện và bồi
dưỡng HSG - HSNK là nhiệm vụ trọng tâm của một nhà trường.
II. Tầm quan trọng của chuyên đề
Việc phát hiện và tuyển chọn học sinh vào đội tuyển học sinh giỏi là một
trong những khâu rất quan trọng, quyết định phần lớn chất lượng của đội học
sinh giỏi. Tuy nhiên, khâu này đòi hỏi đầu tư nhiều công sức, đòi hỏi năng lực
và tâm huyết của các thầy cô giáo.
Để hỗ trợ cho công tác phát hiện bồi dưỡng HSG có hiệu quả, các bộ phận
gián tiếp như: chi bộ, ban giám hiệu, công đoàn, Đoàn thanh niên, giáo viên chủ

nhiệm… cũng cần quan tâm đặc biệt và có những biện pháp hỗ trợ đúng mức
như: tạo điều kiện cho giáo viên và học sinh tham gia, như bớt tiết nghĩa vụ, bớt
công tác kiêm nghiệm, bồi dưỡng thỏa đáng cho giáo viên, có chế độ học bổng
hàng năm cho học sinh; tuyên dương khen thưởng kịp thời đối với các giáo viên
và học sinh đạt thành tích; quan tâm theo dõi và đáp ứng các nghiên cứu chính
đáng của giáo viên và học sinh về phòng học, mua tài liệu, photo bài học, bài
tập…; phải xem đây là một nhiệm vụ chiến lược cần đầu tư lâu dài.
Việc tổ chức phát hiện HSG - HSNK và thi chọn nhằm động viên khuyến
khích những học sinh giỏi mà các giáo viên dạy giỏi góp phần thúc đẩy việc cải
tiến chất lượng dạy và học, chất lượng của việc quản lí chỉ đạo của các nhà
trường đồng thời phát hiện học sinh có năng khiếu để tiếp tục bồi dưỡng ở cấp
học cao hơn nhằm đào tạo nhân tài cho đất nước. Việc phát hiện và BDHSG HSNK là nhiệm vụ của từng nhà trường mà cụ thể là từng nhà quản lí, từng giáo
viên giảng dạy.
III. Thực trạng của chuyên đề
Trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của các trường THPT hiện nay
thường gặp những hạn chế về kết quả. Điều đó xuất phát từ những nguyên nhân
chủ yếu như sau: nội dung bồi dưỡng, vì không phải là trường chuyên nên
không có chương trình dành cho lớp chuyên, thiếu định hướng và thiếu tính liên
thông trong hệ thống chương trình. Tất cả giáo viên dạy bồi dưỡng đều phải tự
soạn, tự nghiên cứu và tự sưu tầm tài liệu; học sinh, một số không yên tâm khi
được chọn theo một số lớp bồi dưỡng HSG vì phải mất nhiều thời gian, ảnh
hưởng đến sức khỏe và kết quả học tập chung. Đặc biệt đối với các môn xã hội
như văn, sử, địa, HSG không thấy tha thiết khi được chọn bồi dưỡng. Giáo viên
dạy bồi dưỡng vẫn phải hoàn tất công tác giảng dạy như các giáo viên khác, đôi
khi còn kiêm nhiệm nhiều công tác khác như: chủ nhiệm, tổ trưởng bộ môn, thư
2


ký HĐGD, công đoàn… đó là một thực tế do ban giám hiệu lúc nào cũng muốn
giao công tác cho những giáo viên tốt, giỏi, có uy tín. Chính vì lý do đó, việc

đầu tư cho công tác phát hiện và bồi dưỡng HSG cũng có phần bị hạn chế. Một
số khó khăn khác đôi khi gặp phải là có giáo viên giỏi nhưng không gắn bó với
công tác bồi dưỡng HSG vì nhiều lý do khác nhau. Việc giáo viên dạy bồi dưỡng
phải trên cơ sở tình nguyện chứ không thể áp đặt hoặc dùng biện pháp hành
chính; đối tượng học sinh tất nhiên phải “đạt yêu cầu” mới được chọn để bồi
dưỡng. Cho nên việc chọn lựa cần đúng đối tượng. Đó là công việc phát hiện rồi
chọn lọc và phân loại.
IV. Nội dung
Bên cạnh việc nâng cao nhận thức việc tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi, để
công tác bồi dưỡng học sinh giỏi đạt kết quả tốt, người cán bộ quản lý cần phải
xây dựng kế hoạch một cách khoa học, cụ thể, tương đối dài hạn và có tính khả
thi cao.
Trong đó phải chú ý đến mặt mạnh, mặt yếu của nhà trường ở tất cả các
yếu tố: đội ngũ giáo viên và học sinh, tình tình cơ sở vật chất, tài chính, nguồn
lực... để phục vụ cho công tác bồi dưỡng đội học sinh giỏi.
Trong kế hoạch phải thể hiện được mục tiêu, chương trình, đối tượng tham
gia, thiết bị, phương tiện, đồ dùng dạy học, hình thức thi đua khen thưởng kinh
phí cần sử dụng.
Mặt khác, kế hoạch cũng cần thể hiện được phương thức thành lập đội
tuyển, cơ cấu mỗi đội, thời gian tuyển chọn, thời gian khảo sát chất lượng đội
tuyển, kế hoạch hội thảo rút kinh nghiệm trong việc dạy đội tuyển học sinh giỏi
của nhà trường. Đồng thời, phải được toàn thể cán bộ, giáo viên và học sinh nắm
vững.
Việc phát hiện và bồi dưỡng HSG -HSNK là một nhiệm vụ trọng tâm của
mỗi nhà trường, trong đó vai trò của người giáo viên trong công tác phát hiện,
bồi dưỡng học sinh giỏi là hết sức quan trọng. Giáo viên bồi dưỡng phải là một
người thầy vừa hồng vừa chuyên, hay nói cách khác phải đủ tâm, đủ tầm; phải
có ý thức tích cực trau dồi, tích lũy chuyên môn, đọc nhiều, hiểu sâu vấn đề mà
mình dạy học sinh theo phương châm biết mười dạy một.
Việc tuyển chọn và phân công giáo viên bồi dưỡng học sinh giỏi là một

trong những công việc quan trọng của nhà quản lý giáo dục.
Công việc này cần dựa trên các tiêu chí: Giáo viên có trình độ kiến thức
chuyên môn cao, được công nhận là giáo viên giỏi từ cấp trường trở lên; có
phẩm chất đạo đức tốt, yêu nghề và hăng say với công tác bồi dưỡng học sinh
giỏi; có kỹ năng thiết kế bài dạy tốt, có ý thức tìm tòi, nghiên cứu về chuyên
môn.
Công tác phân công lao động sư phạm hợp lý sẽ giúp cho người giáo viên
phát huy tốt năng lực, sở trường của mình. Giáo viên giảng dạy ở những môn thi
học sinh giỏi được bố trí giảng dạy theo học sinh đến hết khóa học.

3


Có như vậy giáo viên mới có điều kiện phát hiện học sinh giỏi ngay từ đầu
cấp và có kế hoạch bồi dưỡng ngay từ lớp 10. Hơn nữa, việc bố trí giảng dạy
như vậy giáo viên sẽ có tinh thần trách nhiệm hơn với học sinh khóa mình dạy
nói chung và đội tuyển được đảm nhận nói riêng.
Năng khiếu là mầm móng của tài năng, là tín hiệu của tài năng trong tương
lai. Nó chưa là bậc nào của năng lực nhưng nếu được phát hiện bồi dưỡng kịp
thời, có phương pháp và hệ thống thì sẽ phát triển tới đỉnh cao của năng lực.
Ngược lại mầm móng ấy không được phát hiện và bồi dưỡng thì sẽ bị thui chột.
Năng lực là những đặc điểm tâm lí cá biệt ở mỗi con người, tạo quy định
tốc độ, chiều sâu, cường độ của việc lĩnh hội tri thức, kĩ năng, kĩ xảo để đáp ứng
yêu cầu hoàn thành xuất sắc một hoạt động nhất định. Năng lực chỉ tồn tại trong
quá trình phát triển vận động của hoạt động cụ thể.
Vì vậy nếu học sinh giỏi được phát hiện và bồi dưỡng sớm sẽ định hướng
phát triển và dần định hình trở thành những học sinh giỏi. Ngược lại, mầm móng
năng khiếu của các em bị thui chột và ít có khã năng trở thành học sinh giỏi.
Tiến sĩ Đào Duy Huân đã viết: “chất xám là một tài nguyên quan trong bậc nhất
của đất nước nhưng thứ tài nguyên quan trọng này chỉ tồn tại trong một khoảng

thời gian nhất định của một đời người. Không sử dụng nó, không phát huy nó rồi
tự nó cũng biến mất”
1. Các bước tiến hành
Bước 1: Tập hợp các học sinh giỏi, kể cả một số em làm đơn xin dự thi vào
đội tuyển. Xem xét kết quả học tập ở những năm trước hoặc kết quả thi tuyển
đầu vào, lấy ý kiến của các giáo viên bộ môn.
Bước 2: Tiến hành kiểm tra những tố chất của học sinh năng khiếu: Thông
tuệ, sáng tạo, phẩm chất ưu việt thông qua thi trắc nghiệm.
Bước 3: Đo một số chỉ số sinh lý có liên quan đến học sinh năng khiếu và
xem xét phả hệ gia đình (nếu có điều kiện).
2. Phân loại học sinh
Học sinh năng khiếu, số học sinh này thường không nhiều và chỉ do giáo
viên trực tiếp dạy phát hiện được. Ví dụ ở bộ môn toán, lý, hóa các học sinh này
đôi khi có những cách giải lạ, độc đáo hoặc thỉnh thoảng đặt ra những vấn đề
giáo viên không ngờ trước được; học sinh say mê bộ môn, các học sinh này có
thể chưa thật giỏi nhưng vì say mê, yêu thích bộ môn nên dễ trở thành học sinh
giỏi nếu được hướng dẫn và bồi dưỡng; học sinh cần cù chăm chỉ, đối với một
số bộ môn cần nhiều đến trí nhớ (sử, địa, ngoại ngữ…) học sinh nhờ cần cù
chăm chỉ học tập mà trở nên giỏi cũng không ít, nhất là khi được giáo viên giỏi
bồi dưỡng.
3. Phát hiện và chọn HSG
Việc phát hiện và chọn HSG được dựa trên các cơ sở sau: căn cứ vào các
thành tích đã đạt ở các năm học trước; căn cứ vào đề nghị của giáo viên trực tiếp
giảng dạy trên lớp; căn cứ vào kết quả kỳ thi HSG trong toàn trường (được tổ
4


chức đúng quy định và nghiêm túc); và một khi được chọn, học sinh sẽ được bồi
dưỡng liên tục trong ba năm. Qua các đợt kiểm tra sàng lọc, giáo viên có thể bổ
sung một số học sinh mới thay cho học sinh không đạt yêu cầu trong quá trình

bồi dưỡng.
Về đội ngũ giáo viên, có thể nói đây là một đội ngũ có yếu tố quyết định
quan trọng về kết quả bồi dưỡng HSG. Điều này dễ nhận thấy ở các bộ môn
TDTT và võ thuật. Ở đâu có huấn luyện viên giỏi, võ sư giỏi, ở đó thường có
những đệ tử giỏi. Ngành GD&ĐT cũng không nằm ngoài quy luật đó. Do đó,
lãnh đạo nhà trường bằng mọi cách phải thuyết phục cho được giáo viên giỏi của
trường tham gia công tác bồi dưỡng HSG. Đội ngũ giáo viên dạy bồi dưỡng cần
được bố trí như sau: một giáo viên chính dạy bồi dưỡng theo suốt ba năm để
nắm toàn bộ chương trình toàn cấp. Như thế giáo viên sẽ đầu tư lâu dài, chủ
động trong kế hoạch bồi dưỡng, nắm được mặt mạnh, mặt yếu của học sinh, nhờ
đó tích lũy được nhiều kinh nghiệm. Giáo viên này sẽ chịu trách nhiệm trực tiếp
với trường. Một giáo viên phụ trách chuyên môn ra đề theo từng khối để giúp
học sinh chuyên sâu và nâng cao trình độ. Không nên bố trí nhiều giáo viên dạy
một bộ môn trong cùng một khối vì sẽ có ít thời gian để gắn bó theo sát và nắm
vững trình độ học sinh.
V. Giải pháp thực hiện
1. Giải pháp thứ nhất
Quán triệt và nhận thức tầm quan trọng của công tác phát hiện bồi dưỡng
học sinh giỏi-học sinh năng khiếu. Chúng ta đã và đang kế thừa truyền thống
dân tộc Việt Nam, coi những người tài giỏi là cái “gốc” để làm nên sự nghiệp và
con người là mục tiêu và động lực phát triển kinh tế - xã hội. Trong công cuộc
đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước của Đảng và Nhà
nước ta trong giai đoạn hiện nay thì việc phát hiện, bồi dưỡng và sử dụng nhân
tài càng quan trọng hơn. Thực hiện nhiệm vụ này là góp phần nuôi dưỡng và
phát triển nhân tài để tạo ra nguồn lực con người quý báu có chất xám cao, trí
tuệ cao phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới.
Chính từ tầm quan trọng của công tác hiện và phát bồi dưỡng học sinh giỏi-học
sinh năng khiếu mà BGH và mỗi giáo viên giảng dạy phải hiểu được và phân
biệt các khái niệm như: Năng lực, tài năng... BGH cần phải xây dựng cho được
những biện pháp thích hợp để đưa công tác này đạt kết quả cao. Muốn như vậy

thì BGH phải nắm vững các chế độ chính sách, các văn bản hướng dẫn về việc
bồi dưỡng nhân tài của Đảng và Nhà nước ta. Nhà trường cần tuyên truyền trong
cha mẹ học sinh, cộng đồng xã hội để tạo ra môi trường giáo dục lành mạnh,
thuận lợi, thống nhất về mục tiêu giáo dục.. BGH cần phải đưa hoạt động chỉ
đạo công tác phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi-học sinh năng khiếu vào Nghị
quyết của Nhà trường. Tăng cường làm ảnh hưởng sâu rộng của công tác bồi
dưỡng học sinh giỏi tới Đảng, Chính quyền và các tổ chức đoàn thể, tổ chức
kinh tế và cộng đồng xã hội. Tranh thủ sự ủng hộ của mọi tầng lớp nhân dân và
sử dụng các nguồn vốn ủng hộ có hiệu quả. BGH phải biết tạo ra uy tín, dư luận
tốt về công tác bồi dưỡng học sinh giỏi-học sinh năng khiếu của trường mình

5


với xã hội bằng chính kết quả học sinh giỏi các cấp quan mỗi năm. Từ đó xây
dựng một truyền thống tốt đẹp của nhà trường.
2. Giải pháp thứ hai
Xây dựng kế hoạch chỉ đạo công tác bồi dưỡng học sinh giỏi-học sinh năng
khiếu cụ thể ngay từ đầu năm học. Việc phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏihọc sinh năng khiếu ở nhà trường là nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết vì vậy
BGH cần phải xây dựng kế hoạch chung và kế hoạch cụ thể về công tác này
ngay đầu mỗi năm học.
Trong kế hoạch cụ thể cần làm rõ quy trình bồi dưỡng, ai bồi dưỡng, nội
dung, phương pháp, cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ công tác bồi dưỡng, có
chế phối hợp, huy động cộng đồng, các nguồn tài chính... Để có một kế hoạch
khả thi, những bước đi thích hợp, Hiệu trưởng cần căn cứ vào chỉ thị năm học,
vào văn bản hướng dẫn, tình hình thực tế nhà trường, truyền thống nhà trường,
xu thế chung của giáo viên, yếu tố mang tính chất đột phá... Kế hoạch chi tiết
được thông qua Hội đồng sư phạm nhà trường. Kế hoạch chi tiết cần phải là
những dự kiến kết quả bằng số liệu, những việc làm cụ thể và đặc biệt nó phải
mang tính khả thi.

3. Giải pháp thứ ba
Chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục đại trà. Trong thực tiễn nhà trường
nào có chất lượng giáo dục đại trà tốt thì thường có chất lượng mũi nhọn tốt.
Chất lượng giáo dục chung toàn trường sẽ là nền tảng vững chắc để từ đó xây
dựng cái đỉnh, cái đỉnh đó rõ ràng cũng phụ thuộc nhiều ở nền móng. Vì vậy để
có chất lượng học sinh giỏi - học sinh năng khiếu cao thì nhà trường phải nâng
cao chất lượng giáo dục đại trà. Để nâng cao chất lượng giáo dục đại trà thì nhà
trường phải xây dựng cho được các nề nếp chính như: - Nề nếp hành chính - Nề
nếp chuyên môn - Nề nếp hội họp và hoạt động ngoài giờ BGH tăng cường chỉ
đạo đổi mới phương pháp dạy học, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm của công tác
chuyên môn và phải làm triệt để, làm quyết liệt, có quy trình, huy động nhiều
nguồn lực để là. Bên cạnh đó phải chỉ đạo công tác Hội thi. Tích cực đổi mới
công tác kiểm tra và đánh giá giáo viên, học sinh. Tăng cường kiểm tra việc thực
hành của học sinh để từ đó rút ra kinh nghiệm trong việc dạy của thầy, trong
việc học của trò. Cũng từ đó nhà quản lý ra những quyết định quản lý phù hợp.
Quá trình phát hiện học sinh giỏi - học sinh năng khiếu phải đặt trên một cơ sở
vững chắc và nâng cao chất lượng dạy và học. Coi đây là nền tảng xuyên suốt
quá trình năm học có như vậy việc bồi dưỡng học sinh giỏi sẽ có nhiều thuận
lợi.
4. Giải pháp thứ tư
Chỉ đạo bồi dưỡng đội ngũ giáo viên vì giáo viên là nhân tố quyết định
chất lượng giáo dục cho nên bồi dưỡng đội ngũ giáo viên cũng đặt ra hàng đầu
trong nhà trường. Trong thực tiễn giáo dục cho thấy ở đâu có thầy giỏi thì ở đó
có trò giỏi. Dân gian có câu: “Thầy nào trò ấy”. Với công tác phát hiện, bồi
dưỡng học sinh giỏi thì càng đòi hỏi những giáo viên có kiến thức rộng, toàn
6


diện, tinh thông nghiệp vụ, có phương pháp giảng dạy tốt, có lòng nhiệt tình,
yêu nghề, mến trẻ. Để có một đội ngũ giáo viên đều tay, vững vàng tay nghề là

cả một quá trình bồi dưỡng lâu dài phải có từng biện pháp thích hợp.
Chỉ đạo bồi dưỡng giáo viên để họ có khả năng phát hiện và bồi dưỡng học
sinh giỏi-học sinh năng khiếu tại lớp mình phụ trách. Để làm tốt công tác bồi
dưỡng học sinh giỏi-học sinh năng khiếu tại lớp mình phụ trách người giáo viên
cần làm tốt 3 khâu cơ bản sau:
- Bài soạn là kết quả của các hoạt động: Giáo viên phải nghiên cứu kỹ,
sách giáo khoa, chuẩn bị kiến thức, kỹ năng của môn học, lớp, chương ... tình
hình chất lượng học sinh. Vận dụng các phương pháp phù hợp với các đối tượng
học sinh, chú ý đến học sinh giỏi. BGH yêu cầu giáo viên soạn bài theo sự chỉ
đạo của Sở. Mỗi bài soạn của giáo viên phải rõ các nội dung sau: Mục tiêu bài
học, nội dung kiến thức cơ bản, phương pháp chủ yếu, hình thức tổ chức học
tập. Đặc biệt trong bài soạn phải chứa đựng các tình huống, các câu hỏi làm phát
triển tư duy học sinh, đòi hỏi học sinh phải sáng tạo, phải làm việc và cứ nhiều
lần sẽ tạo ra nhiều tình huống để học sinh rèn luyện.
- Lên lớp: vấn đề quan trọng đối với giáo viên là phương pháp giảng dạy, là
các kỹ năng sư phạm, là sự lựa chọn, phối hợp các phương pháp sao cho linh
hoạt, sinh động làm cho tiết học nhẹ nhàng, tự nhiên, chất lượng. Trong một giờ
lên lớp giáo viên phải bao quát và quan tâm đến các đối tượng học sinh, trong đó
chú trọng học sinh giỏi, học sinh yếu kém. Rèn luyện kỹ năng giảng dạy trên lớp
là rèn luyện những nội dung trên, BGH chỉ đạo bồi dưỡng nội dung này thông
qua các hình thức như thiết kế một giờ dạy mẫu, bài soạn điển hình, thao giảng...
- Chấm chữa, đánh giá, xếp loại học sinh Đối với nội dung này, BGH chỉ
đạo sát sao tới giáo viên trên các mặt sau:
+ Biết thiết kế một bài kiểm tra gồm cả đáp án, biểu điểm (đề phải đánh giá
được các đối tượng học sinh).
+ Chấm bài chính xác, biết phát hiện những năng lực của học sinh qua bài
làm.
+ Đánh giá đúng khả năng của từng học sinh
+ Cho kiểm tra chéo bài chấm của từng giáo viên cùng khối, lớp và kiểm
tra chéo công việc cộng điểm xếp loại học sinh.

+ Ban Giám hiệu thường xuyên kiểm tra các nội dung trên.
- Một vấn đề quan trọng nữa là Ban Giám hiệu phải làm cho giáo viên chủ
nhiệm, giáo viên dạy bộ môn liên hệ chặt chẽ với nhau, phối hợp với nhau để
cùng phát hiện và bồi dưỡng HSG.
5. Biện pháp thứ năm
Chỉ đạo tốt khâu tuyển chọn học sinh và xây dựng đội tuyển học sinh giỏi học sinh năng khiếu. Tuyển chọn học sinh và xây dựng đội tuyển học sinh giỏihọc sinh năng khiếu để dự thi các kỳ thi các cấp là một việc làm quan trọng của

7


mỗi nhà trường. Trước hết phải làm tốt từ khâu tuyển chọn. Năng khiếu thường
có ở những học sinh say mê học tập, ham đọc sách thường xuyên quan sát cuộc
sống xung quanh và luôn nghi vấn, thắc mắc về đối tượng quan sát, nghiên cứu.
Những trẻ có năng khiếu luôn thấy mình “thiếu” một cái gì đó khi tiếp xúc, tìm
hiểu đối tượng. Những trẻ như vậy hay “tò mò” vì muốn biết nhiều hơn, đủ hơn,
tìm ra cái mới của đối tượng là một niềm vui, ao ước. Ngay từ lớp 10 cũng đã có
nhiều học sinh tỏ ra thông minh thông qua các câu trả lời cô giáo hay qua trình
bày bài làm của mình. Những em này thường rất tự tin, bình tĩnh.
Ngay từ đầu năm học nhà trường tuyển những em có thông số trả lời cao
cần được đánh dấu và giao cho giáo viên theo dõi, phát hiện và báo cáo BGH về
kế hoạch bồi dưỡng trực tiếp tại lớp để phát hiện tư duy cho học sinh. Ban Giám
hiệu cho giáo viên phối hợp với các lực lượng khác trong và ngoài nhà trường có
trách nhiệm bồi dưỡng học sinh suốt cả năm học. Ban Giám hiệu thường xuyên
kiểm tra, đánh giá chất lượng học sinh theo tháng, theo kỳ. Đến hết năm học
giữa giáo viên chủ nhiệm các khối lớp có sự bàn giao về chất lượng trong đó chú
trọng đội ngũ học sinh giỏi-học sinh năng khiếu. Trong quá trình lập đội tuyển,
có những em sẽ được phát hiện thêm để không bỏ sót học sinh giỏi đồng thời
phát hiện những học sinh có hạn chế về mặt nào đó trong đội tuyển để có cách
thức bồi dưỡng và phương pháp bồi dưỡng. Quá trình phát hiện và bồi dưỡng
học sinh giỏi-học sinh năng khiếu cần chú trọng dạy đủ các môn cho các em.

6. Giải pháp thứ sáu
Phân công giáo viên bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi- học sinh năng
khiếu. Vì quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi- học sinh năng khiếu là một công
việc lâu dài cho nên việc phân công giáo viên trực tiếp bồi dưỡng đội tuyển là
một vấn đề mang tính chiến lược; BGH phải xây dựng được một đội ngũ cốt cán
tốt, lựa chọn tốt số giáo viên có đủ khả năng, uy tín để tham gia công tác bồi
dưỡng. BGH căn cứ vào điều kiện cơ sở vật chất, vào đội ngũ mà lực chọn các
hình thức phân công lao động sư phạm hợp lý. Trong thực tế, ở trường có lực
lượng giáo viên đông và vững vàng về chuyên môn nghiệp vụ BGH có thể phân
công chuyên sâu theo mảng kiến thức. Như vậy sẽ phát huy được sở trường của
mỗi cá nhân đồng thời giáo viên sẽ có nhiều điều kiện để đi sâu vào nghiên cứu
chuyên đề của mình dạy.
7. Giải pháp thứ bảy
Chỉ đạo hoạt động dạy và học trong việc phát hiện đội tuyển học sinh giỏihọc sinh năng khiếu. Chỉ đạo thống nhất nội dung, phương pháp, kế hoạch bồi
dưỡng là một công việc khó nhưng nhà quản lý phải biết khơi ra nguồn lực,
chọn việc mà làm, tổ chức các bước có quy trình phù hợp. Chính vì vậy không
chỉ đạo tốt việc xây dựng nội dung thì có thể dẫn đến một kết quả là đầu óc học
sinh căng thẳng, mệt mỏi, lo âu, buồn chán vì nội dung quá tải hay nhàm chán.
Như vậy không xây dựng cho được một nội dung bồi dưỡng tốt thì kết quả sẽ
bồi dưỡng không cao và việc bồi dưỡng sẽ không theo một định hướng nhất
định.

8


Huy động mọi khả năng tiềm ẩn của học sinh, để tự học sinh tìm tòi, khám
phá nội dung của bài học.
Tạo ra nhiều tình huống cho học sinh tư duy, để các em rèn luyện các thao
tác tư duy như: Phân tích, tổng hợp, so sánh, chứng minh, bác bỏ... học sinh phải
là người giải quyết những vấn đề đặt ra dưới sự hướng dẫn của giáo viên.

Phát huy sở trường, năng lực của từng em (cá biệt hoá học sinh) làm cho
học sinh tự tin, có nhiều niềm vui trong học tập.
Giáo viên chủ động tìm ra phương pháp dạy chủ yếu và phối hợp các
PPDH, các hình thức dạy học để các em tự chiếm lĩnh trên cơ sở được thao tác
hoá các hoạt động học tập, xây dựng kế hoạch kiểm tra hàng tháng, học kỳ và
năm học.
Ngoài ra lưu ý, trong quá trình dạy cần đưa ra những thử thách, những
nhiệm vụ đòi hỏi giải quyết vấn đề một cách khoa học, sáng tạo, tỉ mỉ; kích thích
tính tò mò, ham hiểu biết của học sinh giỏi; tính trung thực của học sinh giỏi.
8. Giải pháp thứ tám
Tăng cường, đẩy mạnh công tác ngoại khoá. Tăng cường, đẩy mạnh công
tác ngoại khoá bằng cách chăm sóc cá biệt; nâng cao chất lượng dạy cả nội khoá
và ngoại khoá, giúp học sinh phát triển tư duy để các em học mà chơi, chơi mà
học, thấy việc học là niềm vui, là hấp dẫn. Nói chung phải rất mềm dẻo, linh
hoạt để thích ứng với tính đa dạng của hoàn cảnh. Thông qua các hội thi để rèn
luyện tính tự tin, bình tĩnh, thông minh, tháo vát, ứng xử, năng động, sáng tạo.
Thông qua Câu lạc bộ Toán học chẳng hạn các em được đọc thêm sách báo Toán
tuổi trẻ, tham gia giải các bài toán hay, bình luận cách giải các loại toán... ở đó
các em tự do trình bày, tự do huy động.
9. Giải pháp thứ chín
Tăng cường cơ sở vật chất- thiết bị dạy học phục vụ cho công tác phát
hiện, bồi dưỡng học sinh giỏi-học sinh năng khiếu. Xây dựng phòng học, thư
viện, mua sắm trang thiết bị. Mỗi nhà trường phải xây dựng các phòng học dành
riêng cho bồi dưỡng và tăng cường mua sắm trang thiết bị như đèn chiếu, đầu
video, ti vi... Xây dựng thư viện dùng chung là công việc mang lại hiệu quả cao
trong việc học tập và nghiên cứu của giáo viên và học sinh. Trong thư viện cần
có tủ sách nâng cao dùng chung cho học sinh và giáo viên, giúp cho giáo viên và
học sinh có tài liệu tham khảo.
10. Biện pháp thứ mười
Huy động cộng đồng cùng tham gia công tác. Việc huy động cộng đồng

cùng tham gia công tác bồi dưỡng học sinh giỏi là một việc làm cần thiết theo
phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm” hơn nữa đây là công việc lâu
dài, tốn nhiều thời gian và công sức cho nên rất cần sự đóng góp quý báu về vật
chất lẫn tinh thần của các lực lượng trong và ngoài nhà trường. Chỉ đạo xây
dựng qũy Khuyến học, qũy học sinh nghèo vượt khó... để khen thưởng động
viên khuyến khích giáo viên và HSG-HSNK.
9


11. Giải pháp thứ mười một
Xây dựng quy chế thi đua khen thưởng về việc phát hiện và bồi dưỡng học
sinh giỏi-học sinh năng khiếu. Ngoài việc khen tưởng về vật chất cho giáo viên
và học sinh giỏi, nhà trường cần xây dựng các tiêu chí thi đua về công tác này.
Nhà trường gặp mặt động viên học sinh giỏi-học sinh năng khiếu trước khi đi thi
và tuyên dương khen thưởng học sinh đạt giải, giáo viên phụ trách. Những học
sinh giáo viên đạt giải cao các hội thi sẽ được ghi trong sổ vàng truyền thống
của nhà trường.

10