giao an boi duong hsg sinh hoc lop 9

Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
Bi 1
Ngµy so¹n:25-8-2009
CHƯƠNG I: DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ
CHUYÊN ĐỀ : LAI MỘT CẶP TÍNH TRẠNG
Mục tiêu
Nắm được nội dung thí nghiệm lai một cập tính trạng của Mênđen. Nêu được các
điều kiện nghiẹm đúng của đònh luật
Biết vận dụng nội dung đònh luật vào giải các bài tập di truyền.
Chuẩn bò
SGK, SGV sinh học 9¸, ôn tập sinh học 9, phương pháp giải bài tập sinh học 9, để học
tốt sinh học 9
Các nội dung cơ bản
I/ MỘT SỐ THUẬT NGỮ SINH HỌC
- Gv cùng hs ôn lại một số thuật ngữ sinh học
*Di truyền :
* Biến dò :
* Tính trạng: Là những đăc điểm về hình thái cấu tạo, sinh lí, sinh hoá của cơ thể
( đặc điểm hoặc tính chất biểu hiện ra bên ngoài của các cá thể trong loài giúp ta
nhận biết sự khác biệt giữa các cá thể )
-Ví dụ: Thân cao, quả lục...
*Cặp tính trạng tương phản
-Là 2 trạng thái (đối lập nhau ) biểu hiện trái ngược nhau của cùng loại tính trạng
tính
trạng
- Ví dụ: Trơn ,nhăn
* Nhân tố di truyền : Là nhân tố quy đònh các tính trạng của cơ thể.( gen )
*Giống thuần chủng:
Là giống có đặc tính di truyền đồng nhất, các thế hệ sau giống cacù thế hệ
trước
*Kiểu hình là tổ hợp các tính trạng của cơ thể.

* Tỉ lệ kểu hình: là tỉ lệ các kiểu hình khác nhau ở đời con
* Tính trạng trội: Là tính trạng biểu hiện ở F
1
( P thuần chủng)
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
*Tính trạng lặn: Là tính trạmg đến F
2
mới được biểu hiện
* Kiểu gen : Là tổ hợp toàn bộ các gen trong tế bào của cơ thể . Kiểu gen quy đònh
kiểu hình.( thông thường khi nói tới kiểu gen là người ta chỉ xét 1 vài gen liên quan
tới kiểu hình cần nghiên cứu)
* Tỉ lệ kiểu gên : là tỉ lệ các loại hợp tử khác nhau
*Thể đồng hợp: Là kiểu chứa cặp gen tương ứng giống nhau.(aa,bb, AA) ( dòng
thuần chủng )
*. Thể dò hợp: Là kiểu gen chứa cặp gen tương ứng khác nhau.(Aa, Bb)
* Đồng tính : là hiện tượng con lai sinh ra đồng nhất một loại kiểu hình( KG có thể
khác nhau )
* Phân tính : con lai sinh ra có cả kiểu hình trội và lặn
II.CÁC THÍ NHIỆM CỦA MENDEN
1. Kiến thức cơ bản:
Gv hướng dẫn hs ôn tập, hệ thống kién thức cơ bản về:
- Đònh luật 1 và 2 của Men đen, điều kiện nghiệm đúng của đònh luật
( ĐK : ĐL1 : P t/c cặp tt đem lai, mỗi gen qui đònh 1 tt, tt trội phải trội hoàn toàn
ĐL 2 : như ĐL 1, tỉ lệ cá thể F2 đủ lớn )
- Lại phân tích
- Hiện tượng trội ko hoàn toàn
2. Trả lời các câu hói lí thuyết về lai một cặp tính trạng
Gv hướng dẫn hs trả lòi các câu hỏi SGK và sách tham khảo
Câu 1 : Phát biểu nội dung đònh luật 1,2 của men đen? Điều kiện nghiệm đúng của
đònh luật ?

Câu 2 : Lai phân tích là gì ? cho VD minh hoạ ?
Trong Dt trội ko hoàn toàn có cần dùng lai phân tích để xác đònh KG của cơ thể
mang tính trạng trội ko ?
Câu 3 : Phân biệt: tính trạng trội và tính trạng lặn, trội hoàn toàn và trội ko hoàn
toàn ?
Tính trạng trội Tính trạng lặn
Là tính trạng của một bên bố hoặc mẹ
biểu hiện kiểu hình ở F1
Do gen trội qui đònh , biểu hiện ra ngoài
cả ở thể đồng hợp và dò hợp
Ko thể biết được ngay kiểu gen của cơ
thể mang tính trạng trội
Là tính trạng của một bên bố hoặc
mẹ ko được biểu hiện kiểu hình ở F1
Do gen lặn qui đònh , biểu hiện ra
ngoài chỉ ở thể đồng hợp lặn
Có thể biết được ngay kiểu gen của cơ
thể mang tính trạng trội ( đồng hợp
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
lặn )
Câu 4 ; Trong lai một cặp tính trạng có những phép lai nào cho kết quả đồng
tính ? phép lai nào cho kết quả phân tính ?
TL :
Con lai đồng tính có thể: - đồng tính trội
- đồng tính lặn
Để F1 đồng tính trội Chỉ cần 1 bên bố hoặc men có KG đồng hợp trội ( t/c )
P: AA x AA
P: AA x Aa
P: AA x aa
Để F1 đồng tình trạng lặn: cả bố và mẹ có KG đồng hợp lặn

Bi 2
Ngµy so¹n:30-8-2009.
Bµi tËp tr¾c nghiƯm
3.Trả lời các câu hỏi trắc nghiệm
C©u 1:
PhÐp lai nµo sau ®©y cho biÕt kÕt qu¶ ë con lai kh«ng ®ång tÝnh lµ:
A. P: BB x bb B. P:BB x BB C. P: Bb x bb D. P: bb x bb
C©u 2:
PhÐp lai díi ®©y t¹o ra ë con lai F
1
cã hai kiĨu h×nh nÕu tÝnh tréi hoµn toµn lµ:
A. P: AA x AA B. P: aa x aa C. P: AA x Aa D. P: Aa x aa
C©u 3:
PhÐp lai díi ®©y t¹o ra con lai F
1
cã nhiỊu kiĨu gen nhÊt lµ:
A. P: aa x aa B. P: Aa x aa C. P: AA x Aa D. P: Aa x Aa
C©u 4:
KiĨu gen nµo sau ®©y biĨu hiƯn kiĨu h×nh tréi trong trêng hỵp tÝnh tréi hoµn toµn lµ:
A. AA vµ aa B. Aa vµ aa C. AA vµ Aa D. AA, Aa vµ aa
C©u 5:
Trong trêng hỵp tÝnh tréi kh«ng hoµn toµn, kiĨu gen díi ®©y sÏ biĨu hiƯn kiĨu h×nh trung
gian lµ:
A. Aa B. Aa vµ aa C. AA vµ Aa D. AA, Aa vµ aa
C©u 6:
PhÐp lai díi ®©y ®ỵc coi lµ lai ph©n tÝch:
A. P: AA x AA B. P: Aa x Aa C. P: AA x Aa D. P: Aa x aa
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
C©u 7:
KiĨu gen díi ®©y t¹o ra mét lo¹i giao tư lµ:

A. AA vµ aa B. Aa vµ aa C. AA vµ Aa D. AA, Aa vµ aa
C©u 8:
KiĨu gen díi ®©y ®ỵc xem lµ thn chđng:
A. AA vµ aa B. Aa C. AA vµ Aa D. AA, Aa vµ aa
C©u 9:
NÕu cho lai ph©n tÝch c¬ thĨ mang tÝnh tréi thn chđng th× kÕt qu¶ vỊ kiĨu h×nh ë con lai
ph©n tÝch lµ:
A. ChØ cã 1 kiĨu h×nh B. Cã 2 kiĨu h×nh
C. Cã 3 kiĨu h×nh D. Cã 4 kiĨu h×nh
C©u 10:
NÕu tÝnh tréi hoµn toµn th× c¬ thĨ mang tÝnh tréi kh«ng thn chđng lai ph©n tÝch cho kÕt
qu¶ kiĨu h×nh ë con lai lµ:
A. §ång tÝnh trung gian B. §ång tÝnh tréi
C. 1 tréi : 1 trung gian D.1 tréi : 1 lỈn
C©u 11:
C¸c qui lt di trun cđa Men®en ®ỵc ph¸t hiƯn trªn c¬ së c¸c thÝ nghiƯm mµ «ng ®· tiÕn
hµnh ë:
A. C©y ®Ëu Hµ lan B. C©y ®Ëu Hµ Lan vµ nhiỊu loµi kh¸c
C. Ri giÊm D.Trªn nhªï loµi c«n trïng
C©u 12:
§Ỉc ®iĨm cđa ®Ëu Hµ Lan t¹o thn lỵi cho viƯc nghiªn cøu cđa Men®en lµ:
A. Sinh s¶n vµ ph¸t triĨn m¹nh B. Tèc ®é sinh trëng nhanh
C. Cã hoa lìng tÝnh, tù thơ phÊn cao D. Cã hoa ®¬n tÝnh
C©u 13:
Hai tr¹ng th¸i kh¸c nhau cđa cïng lo¹i tÝnh tr¹ng cã biĨu hiƯn tr¸i ngỵc nhau, ®ỵc gäi lµ:
A. CỈp gen t¬ng ph¶n B. CỈp bè mĐ thn chđng t¬ng ph¶n
C. Hai cỈp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n D. CỈp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n
C©u 14:
Yªu cÇu b¾t bc ®èi víi mçi thÝ nghiƯm cđa Men®en lµ:
A. Con lai ph¶i lu«n cã hiªn tỵng ®ång tÝnh

B. Con lai ph¶i thn chđng vỊ c¸c cỈp tÝnh tr¹ng ®ỵc nghiªn cøu
C. Bè mĐ ph¶i thn chđng vỊ c¸c cỈp tÝnh tr¹ng ®ỵc nghiªn cøu
D. C¬ thĨ ®ỵc chän lai ®Ịu mang c¸c tÝnh tréi
C©u 15:
§Ỉc ®iĨm cđa cđa gièng thn chđng lµ:
A. Cã kh¶ n¨ng sinh s¶n m¹nh
B. C¸c ®Ỉc tÝnh di trun ®ång nhÊt vµ cho c¸c thÕ hƯ sau gièng víi nã
C. DỊ gieo trång
D. Nhanh t¹o ra kÕt qu¶ trong thÝ nghiƯm
C©u 16:
Trªn c¬ së phÐp lai mét cỈp tÝnh tr¹ng,Men®en ®· ph¸t hiƯn ra:
A. Qui lt ®ång tÝnh
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
B. Qui lt ph©n li
C. Qui lt ®ång tÝnh vµ Qui lt ph©n li
D. Qui lt ph©n li ®éc lËp
Sư dơng ®o¹n c©u sau ®©y ®Ĩ tr¶ lêi c©u hái tõ 17 ®Õn 20
Khi lai gi÷a hai c¬ thĨ bè mĐ…..(I)….kh¸c nhau vỊ mét cỈp….(II)…..t¬ng ph¶n th× con lai
ë F
1
®Ịu…..(III)…..vỊ tÝnh tr¹ng cđa b« hc cđa mĐ vµ ë F
2
cã sù ph©n li tÝnh tr¹ng víi
tØ lƯ xÊp xØ…..(IV)……
C©u 17:
Sè (I) lµ:
A. thn chđng B. cïng loµi C. kh¸c loµi D. bÊt k×
C©u 18
Sè (II) lµ:
A. gen tréi B. tÝnh tr¹ng tréi C. tÝnh tr¹ng D. tÝnh tr¹ng lỈn

C©u 19:
Sè (III) lµ:
A. cã sù kh¸c nhau B. ®ång lo¹t gièng nhau
C.thĨ hiƯn sù gièng vµ kh¸c nhau D. cã sù ph©n li
C©u 20:
Sè (IV) lµ:
A. 50% tréi: 50% lỈn B.7 5% tréi: 25% lỈn
C. 25% tréi: 50% trung gian: 25% l ặn D.25% trung gian:50% tr ội:25% lỈn
sử dụng đoạn câu sau đây để trả lời câu hỏi 21 - 23
Phép lai….(I)….là phép lai được sử dụng để nhằm kiểm tra ….(II)…..của một cơ thể
mang t ính trội nào đó l à thuần chủng hay khơng thuần chủng.cách làm là cho cơ thể
mang tính trội cần kiểm tra lai với cơ thể mang…(III)
C â u 21:
Số (I) là:
A. một cặp tính trạng B. phân tích
C. hai cặp tính trạng D. một cặp hoặc hai cặp tính trạng
C â u 22:
Số (II) là:
A. kiểu gen B. kiểu hình C. các cặp tính trạng D. nhân tố di truyền
C â u 23:
Số (III) là:
A. kiểu gen khơng thuần chủng
B. kiểu gen thuần chủng
C. tính trạng lặn
D. tính trạng lặn và tính trạng trội
Cho biết cây đậu Hà Lan, gen A: thân cao, gen a: thân thấp
C â u 24:
Kiểu gen biểu hiện kiểu hình thân cao là:
A. AA và Aa B. AA và aa C. Aa và aa D. AA, Aa và aa
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó

C â u 25:
Nếu cho cây P có thân cao giao phấn với cây P có thân thấp thì phép lai được ghi là:
A. P: AA x aa và P: Aa x AA B. P: AA x aa và P: Aa x aa
C. P: Aa x aa D. P: Aa x aa và P: aa x aa
C â u 26:
Phép lai cho con F
1
c ó 100% thân cao l à:
A. P: AA x Aa B. P: Aa x Aa
C. P: Aa x aa D. P: aa x aa
C â u 27:
Phép lai cho F
2
có tỉ lệ 3 thân cao: 1 thân thấp l à:
A. P: AA x AA B. P: Aa x aa
C. P: Aa x aa D. P: Aa x Aa
C â u 28:
Phép lai tạo ra F
2
có tỉ lệ kiểu hình 1 thân cao: 1 thân thấp:
A. F
1
: Aa x Aa B. F
1
: Aa x AA
C. F
1
: AA x Aa D. F
1
: Aa x aa

C â u 29
Phép lai 1 cặp tính trạng dưới đây cho 4 tổ hợp ở con lai là
A. TT x tt B. Tt x tt C. Tt x Tt D. TT x Tt
C â u 30:
Phép lai cho tỉ lệ kiểu hình ở con lai là 1:1 trong tr ường hợp tính trội hồn tồn là:
A. SS x SS B. Ss x SS C. SS x ss D. Ss x ss
Bi 3.
Ngµy so¹n:5-9-2009.
Các bài tập vận dụng
Các tỉ lệ cần nhớ
- Tỉ lệ kiểu gen :
Tỉ lệ 100%( bố mang các cặp tính trạng tương phản khác nhau ) -.> tính trạng trội,
bố mẹ thuần chủng ( ĐL 1 )
Tỉ lệ 3 ; 1 -> Tính trạng trội , bố mẹ dò hợp 1 cặp gen
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
Tỉ lệ 1 ; 1 -> lai phân tích
Tỉe lệ 1 ; 2; 1 -> trội ko hoàn toàn
Các dạng bài tập và phương pháp giải
A/ PHƯƠNG PHÁP GIẢI:
I.BÀI TOÁN THUẬN:
* Là dạng bài đã biết tính trội lặn, kiểu hình của P . Từ đó tìm kiểu gen, kiểu hình
của F và lập sơ đồ lai.
`1) Cách giải: Có 3 bước giải:
Bước 1: Dựa vào đề bài quy ước gen trội, lặn ( có thể không có bước này nếu
như bài đã cho)
Bước 2: Từ kiểu hình của bố, mẹ, biện luận để xác đònh kiểu gen của bố mẹ.
Bước 3: Lập sơ đồ lai, xác đònh kết quả của kiểu gen, kiểu hình ở con lai.
2) Thí dụ:
Ở chuột, tính trạng lông đen là trội hoàn toàn so với tính trạng lông trắng. Khi cho
chuột lông đen giao phối với chuột lông trắng thì kết quả giao phối sẽ như thế nào?

II/ BÀI TOÁN NGHỊCH:
*Là dạng bài tập dựa vào kết quả lai để suy ra kiểu gen của bố mẹ và lập sơ đồ
lai
Thường gặp 2 trường hợp sau đây:
1 ) -Trường hợp 1 : Nếu đề bài cho tỉ lệ phân tính ở con lai:
Có 2 bước giải:
+ Bước 1: Căn cứ vào tỉ lệ phân tính ở con lai để suy ra kiểu gen của bố mẹ. ( Rút
gọn tỉ lệ đã cho ở con lai thành tỉ lệ quen thuộc để dễ nhận xét) -. Xác đònh tính
trạng trội. Qui ước gen .biện luận KG của P
+ Bước 2: Lập sơ đồ lai và nhận xét kết quả
( Lưu ý: Nếu đề bài chưa xác đònh gen trội lặn thì có thể căn cứ vào tỉ lệ phân tính
ở con để quy ước gen)
VD : Trong phép lai giữa 2 cây lúa thân cao với nhau; người ta thu được kết quả ở
con lai như sau: 3018 hạt cho cây thân cao, 1004 hạt cho cây thân thấp.Hãy biện
luận và lập sơ đồ lai cho phép lai trên.
2) Trường hợp 2: Nếu đề bài không cho tỉ lệ đầy đủ ở con lai:
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
Dựa vào phép lai có KH khác bố mẹ để biệïn luận tính trạng trội , lặn-> qui ước
gen -> KG cơ thể lặn( cơ thể mang tính trạng lặn nhận 1 gen lặn từ bố, 1 từ mẹ)
-> biện luận KG của P
VD : Ở người , màu mắt nâu là tính trạng trội so với màu mắt đen là tính trạng
lặn. Trong 1 gia đình, bố mẹ đều mắt nâu. Trong số các con sinh ra thấy có đứa
con gái mắt đen. Hãy biện luận và lập sơ đồ lai giải thích.
B/ BÀI TẬP VẬN DỤNG
BÀI 1: Ở cà chua, Qủa đỏ làtính trạng trội hoàn toàn so với quả vàng . Hãy lập sơ
đồ lai để xác đònh kết quả về kiểu gen, và kiểu hình của con lai F
1
trong các trường
hợp sau:
-P quả đỏ x quả đỏ -P quả đỏ x quả vàng -P quả vàng x quả vàng.

BÀI 2 : Cho biết ruồi giấm gen quy đònh độ dài cánh nằm trên NST thường và cánh
dài là trội so với cánh ngắn. Khi cho giao phối 2 ruồi giấm P đều có cánh dài với
nhau và thu được các con lai F
1

a) Hãy lập sơ đồ lai nói trên.
b) Nếu tiếp tục cho cánh dài F
1
Lai phân tích . kết quả sẽ như thế nào?
BÀI 3:
Ở ruồi giấm, gen quy đònh chiều dài đốt thân nằm trên NST thường và đốt thân dài
là tính trạng trội hoàn toàn so với đốt thân ngắn. Dưới đây là kết quả của 1 số phép
lai:
Hãy giải thích và lập sơ đồ lai?
BÀI TẬP 4
Tóc quăn là trộiä hoàn toàn so với tóc thẳng.
- Một cặp vợ chồng sinh được 2 đứa con: đứa con gái có tóc quăn, đứa con trai có tóc
thẳng. Biết rằng người cha có tóc thẳng. Hãy tìm kiểu gen của mẹ và lập sơ đồ lai
- Một phụ nũ mang kiểu gen dò hợp muốn chắc chắn sinh con đều có tóc quăn thì
kiểu gen và kiểu hình của người chồng phải như thế nào?
Kiểu hình của P Số cá thể ở F
1
thu được
Đốt thân dài Đốt thân ngắn
a) Đốt thân dài x Đốt thân ngắn 390 O
b) Đốt thân dài x đốt thân dài 262 87
c) Đốt thân dài x đốt thân ngắn 150 148
d) Đốt thân dài x đốt thân ngắn 350 0
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
BÀI TẬP SỐ5

Có 2 đứa trẻ sinh đôi: 1 đứa tóc quăn và 1 đứa tóc thẳng. Biết rằng quá trình giảm
phân và thụ tinh của tế bào sinh dục ở cha và mẹ diễn ra bình thường.
-Đây là trường hợp sinh đôi cùng trứng hay khác trứng? Giải thích và lập sơ đồ lai
sinh ra 2 đứa trẻ trên.
- Đứa con tóc qưăn nói trên lớn lên cưới vợ cũng tóc quăn thì thế hệ con tiếp theo sẽ
như thế nào?
BÀI TẬP SỐ 6
Khi lai 2 gà trống trắng với 1 gà mái đen đều thuần chủng, nhười ta đã thu được các
con lai đồng loạt có màu xanh da trời.
a) Tính trạng trên được di truyền theo kiểu nào?
b) Cho các con gà lông da trời này giao phối với nhau, sự phân li của những tính
trạng trong quần thể con gà sẽ như thế nào?
c) Cho lai con gà xanh da trời với con gà lông trắng, sự phân li ở đời con sẽ như
thế nào? Có cần kiểm tra độ thuần chủng ban đầu økhông?
BÀI TẬP SỐ 7
Sự di truyền nhóm máu được quy đònh bởi 3 gen( a len) I
A
quy đònh nhóm máu A, I
B

quy đònh nhóm máu B, còn I
O
quy đònh nhóm máu O. Gen I
A
và I
B
tương đương nhau
và trội hoàn toàn so với I
O
.

a) Cho biết kiểu gen nhóm máu A,B,AB, O.
b) Nếu bố thuộc nhóm máu O mẹ thuộc nhóm máu A thì con có nhóm máu gì?
c) Nếu bố thuộc nhóm máu B me ïthuộc nhóm máu AB thì con sinh ra thuộc nhóm
máu nào?
d) Nếu các con có đủ 4 nhóm máu thì bố mẹ phải có kiểu gen như thế nào?
e) nhà hộ sinh người ta nhầm lẫm giữa 2 đứa trẻ, biết rằng cha mẹ của 1 đứa bé
có ùnhómmáu O và A; Cha mẹ của đứa bé kia có nhóm máu A và AB . Hai đưá
bé có nhóm máu O và A. Hãy xác đònh bé trai nào là con của cặp vợ chồng
nào?
f) Vợ có nhóm máu O, chồng có nhóm máu AB . Họ sinh ra con trai có nhóm
máu O. Tại sao có hiện tượng này. Biết rằng người vợ luôn chung thủy với
chồng mình?
BÀI TẬP SỐ 8 :
Nhà em A nuôi 1 đôi thỏ ( 1 đực, 1 cái) có lông màu lang trắng đen.
- Lứa thứ nhất thỏ mẹ cho 4 thỏ con, Trong đó có 3 con lang trắng đen, 1 con trắng.
Em A cho rằng kết quả này nghiệm đúng quy luật phân li của Menđen.
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
- Lứa thứ 2, Thỏ mẹ cũng cho 4 con, trong đó 1 con đen, 2 con lang trắng đen và 1
con trắng.Em A cho rằng mình đã lầm và nói lại rằng kết quả này nghiệm đúng tỉ lệ
của quy luật trội không hoàn toàn.
a) theo em, nhận xét của bạn A ở hai trường hợp trên có gì không thỏa
đáng?
b) Dựa vào đâu để biết được quy luật di truyền nào chi phối 2 phép lai
trên. Cho biết 1 gen quy đònh 1 tính trạng, gen nằm trên NST thường.
BÀI TẬP 9:
Ở gà cặp gen DD lông đen, Dd lông màu xanh da trời, dd lông màu trắng.
a) Hãy viết khả có thể có để giải thích và lập sơ đồ lai trong trường hợp bố
mẹgiao phối với nhau tạo ra F
1
chỉ có 1 kiểu hình.

b) Hãy nêu các khả năng có thể giải thích và lập sơ đồ laitrong trường hợp bố mẹ
giao phối với nhau tạo ra con F
1
có nhiều hơn 1 kiểu hình
BÀI TẬP 10:
Ở người thuận tay phải do gen P qui đònh, thận tay trái gen p qui đònh
Một cặp vợ chồng sinh 2 con , đứa đầu thuận tay phải, đứa thứ hai thuận tay trái
Tìm kiểu gen cả gia đình trên
BÀI TẬP 11:
Theo dõi sự di truyền một đàn trâu thấy: trâu đực tráng (1) lai vói trâu cái đen (2) lần
1 sinh một nghé trắng (3) lần 2 sinh được 1 nghế đen (4) , nghé (4) lớn lên giao phối
với trâu đực đen (5) sinh ra nghé trắng (6)
Biện luận kiểu gen các con trâu trên
BÀI TẬP 12:
Cho bí tròn t/c lai với bí dài . F1 thu được cho giao phấn với nhau. F2 thu được: 136 bí
tròn, 270 bí dẹt, 141 bí dài.
Biện luận viết sơ đồ lai từ P đén F2.?
Có cần kiểm tra sự thuần chủng của các quả bí có hình dạng khác nhau không.?
Cây bí dài cần giao phấn với cây có KG như thế nào để F2 thu đượ toàn cây bí dẹt?
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
Bi 4.
Ngµy so¹n:10-9-2009.
CHUYÊN ĐỀ LAI LAI HAI CẶP TÍNH
TRẠNG
Mục tiêu
Nắm được nội dung thí nghiệm lai hai cập tính trạng của Mênđen. Nêu được các
điều kiện nghiệm đúng của đònh luật.
Chứng minh được trong thí nghiệm củaMen đen có sụ phân li độc lập của các cặp
tính trạng.
Biết vận dụng nội dung đònh luật vào giải các bài tập di truyền.

Chuẩn bò
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
SGK, SGV sinh học 9¸, ôn tập sinh học 9, phương pháp giải bài tập sinh học 9, để học
tốt sinh học 9
A. HỆ THỐNG HOÁ KIẾN THỨC SGK
I. Qui luật di truyền của Men đen
1.Thí nghiệm: MĐ tiến hành giao phấn giữa hai gống đậu Hà Lan thuần chủng
khác nhau hai cặp tính trạng tương phản: hạt vàng trơn và xanh nhăn F1 thu được
toàn hạt vàng trơn . cho các cây F1 tự thụ phần F2 thu được tỉ lệ trung bình là 9
vàng trơn, 3 vàng nhăn. 3 xanh trơn, 1 xanh nhăn
2. Qui luật di truyền
* ĐL 3 : Đònh luật phân li độc lập
Khi lai hai cơ thể bố mẹ thuần chủng khác nhau 2 hay nhiều cặp tính trạng tương
phẩn thì sự phân li của cặp tính trạng này không phụ thuộc vào cặp tính trạng
khác
Giải thích:
Qui ước: A.............hạt vàng
a................hạt xanh
B ..............vỏ trơn
b................vỏ nhăn
SĐL:
P AABB ( vàng trơn ) X aabb ( xanh nhăn )
Gp AB ab
F1 AaBb ( vàng trơn )
G
F1
AB , Ab , aB , ab
F2 1AABB 2AABb 1AAbb
2AaBB 4AaBb 2Aabb
1aaBB 2aaBb 1aabb

9 A_B_ vàng trơn ;3A_bb vàng nhăn ;
3aaB_ xanh trơn ;1 aabb xanh nhăn
* Điều kiện nghiệm đúng
3 đk của đònh luật 1
Số ượng cá thể F2 đủ lớn
Các gen qui đònh tính trạng nằm trên các NST khác nhau
II. Các công thức tổ hợp
Gọi n là số cặp gen di hợp
Số loại giao tử: 2
n
Số loại hợp tử : 4
n
Số loại kiểu gen û: 3
n
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
Số loại kiểu hình û: 2
n
Tỉ lệ phân li KG: ( 1 : 2 : 1 )
n
Tỉ lệ phân li KH: ( 3 : 1 )
n
• Chú ý cách viết các loại giao tử.
- Trong tế bào sinh dưỡng, NST tồn tại thành từng cặp nên gen cũng tồn tại
thành từng cặp. Ví dụ: Aa, Bb.
- Khi giảm phân hình thành giao tử:
+ Do sự phân li của cặp NST trong cặp tương đồng, mỗi giao tử chỉ chứa 1 NST
của cặp, do đó giao tử chỉ chứa 1 gen của cặp tương ứng: A hoặc a , B hoặc b
+ Sự tổ hợp tự do của các NST trong các cặp tương đồng dẫn đến sự tổ hợp tự do
giữa các gen trong cặp gen tương ứng: Acó thể tổ hợp tự do với B hay b, a có thể
tổ hợp với B hay b nên kiểu gen AaBb sẽ cho ra 4 loại giao tử là AB, Ab, aB, ab,

với tỉ lệ ngang nhau ( trên số lượng lớn)
- Trường hợp dò hợp về nhiều cặp gen. Ví dụ: AaBbCc có thể viết các loại giao
tử theo kiểu nhánh cành cây:
C - > ABC
B
c -> ABc
A C -> AbC
b
AaBb c -> Abc
C -> aBC
B
c -> aBc
a
C -> abC
b
c -> abc
• Lai phân tích trong 2 cặp tính trạng
F1 đồng tính -> P thuần chủng
F1 phân li 1 : 1 -> P dò hợp 1 cặp gen ( 1 cặp đồng hợp )
F1 phân li 1:1:1:1 -> P dò hợp hai cặp gen
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
B. HỆ THỐNG CÂU HỎI LÍ THUYẾT
Câu 1: chứng minh trong qui luật di truyền phân li độc lập của Menđen có sự di
truyền và phân li độc lập của các cặp tính trạng ?
Liên hệ phép lai nhiếu tính ?
Ý nghóa cảu qui luật phân li độc lập ?
TL:
Gv hướng dẫn học sinh sủ dụng lí thuyết trả lời câu hỏi :
+ Thí nghiệm của Menđen : giao phấn giữa hai gống đậu Hà Lan thuần chủng khác
nhau hai cặp tính trạng tương phản:

P: hạt vàng trơn X ø xanh nhăn
F1: 100% vàng trơn ( cho các cây F1 tự thụ phần )
F2 : 9 vàng trơn, 3 vàng nhăn. 3 xanh trơn, 1 xanh nhăn
+ Nhận xét sự phân li của từng cặp tính trạng ở F1 và F2 ta thấy :
- Tính trạng màu hạt:
F1: 100% hạt vàng
F2: vàng = 9 + 3 = 3
Xanh 3 + 1 1
- Tính trạng hình dạng vỏ :
F1: 100% vỏ trơn
F2: Trơn = 9 + 3 = 3
Nhăn 3 + 1 1
Tỉ lệ KH 9:3:3:1 = (3:1)(3:1)
-> Như vậy trong phép lai trên mỗi cặp tính trạng đều di truyền theo qui luật
đồng tính và phân tính của Menđen giống như khi xét sự di truyền riêng rẽ của
từng cặp tính trạng -> chứng tỏ hai cặp tính trạng này đã di truyền và phân li độc
lập nhau.Tỉ lệ mỗi kiểu hình bằngtích tie lệ của các cặp tính trạng hợp thành nó.
+ Thực chất của phép lai nhiều cặp tính trạng là nhiều phép lai một cặp tính trạng
được tiến hành đồng thời cùng lúc. Trong đó các phép lai không phụ thuộc vào
nhau trong qui luật di truyền -> do đó két quả của phép lai nhiều cặp tính trạng
là tích kết quả của từng phép lai một tính với nhau
VD: kết quả lai 2 cặp TT: F2 = (3:1)(3:1)
kết quả lai 3 cặp TT: F2 = (3:1)(3:1)(3:1)
+ Ý nghỉa : sụ phân li độc lập và tổ hợp tự do của các cặp tính trạng trong quá trính
phát sinh giao tử và thụ tinh đã làm xuất hiện những biến dò tổ hợp vô cùng phong
phú ở SV sinh sản hữu tính -> nguồn biến dò này là nguyên liệu cho tiến hoá và chọn
giống
Câu 2: Biến dò tổ hợp là gì? Cơ chế phát sinh ?
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
Gv hướng dẫn hs trả lời

+ BDTH là những biến dò xuất hiện do sự tố hợp lại các tính trạng của P
+ Cơ chế phát sinh: Do sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các cặp gen trong quá
trình phát sinh giao tử và thụ tinh -> xuất hiện các kiểu hình khác P
VD: P : AABB( vàng trơn) X aabb( xanh nhăn )
F2 : xuất hiện Kh : Aabb, AAbb ( vàng nhăn )
aaBB, aaBb ( xanh trơn ) Biến dò tổ hợp
Bi 5
Ngµy so¹n:14-9-2009.
Một số câu hỏi trắc nghiệm lai hai cặp tính
trạng:
C©u 32: Nh÷ng ®Ỉc ®iĨm h×nh th¸i, cÊu t¹o, sinh lÝ cđa mét c¬ thĨ ®ỵc gäi lµ:
A. TÝnh tr¹ng B. KiĨu h×nh C. KiĨu gen D. KiĨu h×nh vµ kiĨu gen
C©u 33: ý nghÜa sinh häc cđa qui lt ph©n li ®éc lËp cđa Men®en lµ:
A. Gióp gi¶i thÝch tÝnh ®a d¹ng cđa sinh giíi
B. Ngn nguyªn liƯu cđa c¸c thÝ nghiƯm lai gièng
C. C¬ së cđa qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ vµ chän läc
D. TËp hỵp c¸c gen tèt vµo cïng mét kiĨu gen.
C©u 34: Khi giao phÊn gi÷a c©y ®Ëu Hµ lan thn chđng cã h¹t vµng, vá tr¬n víi c©y cã
h¹t xanh, vá nh¨n thn chđng th× kiĨu h×nh thu ®ỵc ë c¸c c©y lai F
1
lµ:
A. H¹t vµng, vá tr¬n B. H¹t vµng, vá nh¨n
C. H¹t xanh, vá tr¬n D. H¹t xanh, vá nh¨n
C©u 35: Qui lt ph©n li ®éc lËp c¸c cỈp tÝnh tr¹ng ®ỵc thĨ hiƯn ë:
A. Con lai lu«n ®ång tÝnh B. Con lai lu«n ph©n tÝnh
C. Sù di trun cđa c¸c cỈp tÝnh tr¹ng kh«ng phơ thc vµo nhau
D. Con lai thu ®ỵc ®Ịu thn chđng
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
C©u 36: ë phÐp lai hai cỈp tÝnh tr¹ng vỊ mµu h¹t vµ vá h¹t cđa Men®en, kÕt qu¶ ë F
2

cã tØ
lƯ thÊp nhÊt thc vỊ kiĨu h×nh:
A. H¹t vµng, vá tr¬n B. H¹t vµng, vá nh¨n
C. H¹t xanh, vá tr¬n D. H¹t xanh, vá nh¨n
C©u 37: Trong phÐp lai hai cỈp tÝnh tr¹ng cđa Men®en ë c©y ®Ëu Hµ Lan, khi ph©n tÝch
tõng cỈp tÝnh tr¹ng th× ë F
2
tØ lƯ cđa mçi cỈp tÝnh tr¹ng lµ:
A. 9: 3: 3 :1 B. 3: 1 C. 1: 1 D. 1: 1: 1: 1
C©u 38: KÕt qu¶ díi ®©y xt hiƯn ë sinh vËt nhê hiƯn tỵng ph©n li ®éc lËp cđa c¸c cỈp
tÝnh tr¹ng lµ:
A. Lµm t¨ng xt hiƯn biÕn dÞ tỉ hỵp B. Lµm gi¶m xt hiƯn biÕn dÞ tỉ hỵp
C. Lµm gi¶m sù xt hiƯn sè kiĨu h×nh D. Lµm t¨ng sù xt hiƯn sè kiĨu h×nh
C©u 39: H×nh thøc sinh s¶n t¹o ra nhiỊu biÕn dÞ tỉ hỵp ë sinh vËt lµ:
A. Sinh s¶n v« tÝnh B. Sinh s¶n h÷u tÝnh
C. Sinh s¶n sinh dìng D. Sinh s¶n n¶y chåi
C©u 40: Khi giao phÊn gi÷a c©y cã qu¶ trßn, chÝn sím víi c©y cã qu¶ dµi, chÝn mn.
KiĨu h×nh nµo ë con lai díi ®©y ®ỵc xem lµ biÕn dÞ tỉ hỵp
A. Qu¶ trßn, chÝn sím B. Qu¶ dµi, chÝn mn
C. Qu¶ trßn, chÝn mn D. C¶ 3 kiĨu h×nh võa nªu
C©u 41: KiĨu gen díi ®©y ®ỵc xem lµ thn chđng:
A. AABB B. AAbb C. aaBB D. C¶ 3 kiĨu gen võa nªu
C©u 42: KiĨu gen díi ®©y t¹o ®ỵc mét lo¹i giao tư lµ:
A. AaBB B.Aabb C. AABb D. AAbb
C©u 43: KiĨu gen díi ®©y t¹o ®ỵc hai lo¹i giao tư lµ:
A. AaBb B.AaBB C. AABB D. aabb
C©u 44 : KiĨu gen dÞ hỵp hai cỈp gen lµ:
A. aaBb B.Aabb C. AABb D. AaBb
C©u 45: Thùc hiƯn phÐp lai P:AABB x aabb.C¸c kiĨu gen thn chđng xt hiªn ë con lai
F

2
lµ:
A. AABB vµ AAbb B. AABB vµ aaBB
C. AABB, AAbb vµ aaBB D. AABB, AAbb, aaBB vµ aabb
C©u 46: PhÐp lai díi ®©y ®ỵc xem lµ phÐp lai ph©n tÝch hai cỈp tÝnh tr¹ng lµ:
A. P: AaBb x aabb B. P: AaBb x AABB
C. P: AaBb x AAbb D. P: AaBb x aaBB
C©u 47: Nh÷ng lo¹i giao tư cã thĨ t¹o ra ®ỵc tõ kiĨu gen AaBb lµ:
A. AB, Ab, aB, ab B. AB, Ab
C. Ab, aB, ab D. AB, Ab, aB
C©u 48: PhÐp lai t¹o ra con lai ®ång tÝnh, tøc chØ xt hiƯn duy nhÊt 1 kiĨu h×nh lµ:
A. AABb x AABb B. AaBB x Aabb
C. AAbb x aaBB D. Aabb x aabb
C©u 49: PhÐp lai t¹o ra hai kiĨu h×nh ë con lai lµ:
A. MMpp x mmPP B. MmPp x MmPp
C. MMPP x mmpp D. MmPp x MMpp
C©u 50: PhÐp lai t¹o ra nhiỊu kiĨu gen vµ nhiỊu kiĨu h×nh nhÊt ë con lai lµ
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
A. DdRr x Ddrr B. DdRr x DdRr
C. DDRr x DdRR D. ddRr x ®drr
Bi 6.
Ngµy so¹n:20-9-2009.
II. Phương pháp giải:
1) BÀI TOÁN THUẬN
Là dạng bài đã biết tính trội lặn, kiểu hình của P . Từ đó tìm kiểu gen, kiểu hình của
F và lập sơ đồ lai.
`1) Cách giải: Có 3 bước giải:
Bước 1: Dựa vào đề bài quy ước gen trội, lặn ( có thể không có bước này nếu
như bài đã cho)
Bước 2: Từ kiểu hình của bố, mẹ, biện luận để xác đònh kiểu gen của bố mẹ.

Bước 3: Lập sơ đồ lai, xác đònh kết quả của kiểu gen, kiểu hình ở con lai.
VD: Ở 1 loài, gen A quy đònh lông đen trội hoàn toàn so với gen a quy đònh lông
trắng, gen B quy đònh lông xoăn trội hoàn toàn so với gen b quy đònh lông thẳng.
Các gen này phân li độc lập với nhau và đều nằm trên NST thường.
Cho nòi lông đen, xoăn thuần chủng lai với nòi lông trắng, thẳng được F
1
. Cho
F
1
lai phân tích thì kết quả về kiểu gen, và kiểu hình của phép lai sẽ như thế nào?
GIẢI
P: AABB(Lông đen, xoăn) x aabb( Lông trắng , thẳng)
G
P
: AB ab
F
1
AaBb ( Lông đen, xoăn)
F
1
lai phân tích
P: AaBb x aabb
G
P
: AB, Ab, aB, ab ab
F
B
: 1AaBb : 1Aabb :1aaBb :1aabb
1 Lông đen, xoăn : 1 Lông đen, thẳng : 1 Lông trắng, xoăn : 1 Lông trắng
thẳng

BÀI TOÁN NGHỊCH:
- Dạng 1: đề bài cho đầy đủ tỉ lệ con lai
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
- Phương pháp giải:
B1: xét tỉ lệ phân li từng cặp tính trạng đời con -> xác đònh tính trạng trội, qui ước
gen
B2 :Biện luận KG của P
B3: Viết SĐL
- Trường hợp đơn giản nhất là:
+ Kết quả lai cho 4 kiểu hình với tỉ lệ 9:3:3:1. Từ tỉ lệ này có thể suy ratổng số
kiểu tổ hợp giao tử là: 9+3+3+1= 16= 4x4. Chứng tỏmỗi bên bố mẹđãcho ra 4 loại
giao tử với tỉ lệ ngang nhau, các gen phân li độc lập, bố mẹ là dò hợp về 2 cặp
gen, kiểu gen AaBb.
+ Thường ta xét kết quả lai của từng cặp tính trạng ở con lai, sau đó tổ hợp kết
quả của các kết quảlai 1 cặp tính trạng lại ta xác đònh được kiểu gen của bố mẹ.
* Ví dụ: Menđen cho lai 2 cây đậu hà lan bố mẹ dều có chung 1 kiểu gen, thu
được kết quả ở thế hệ con như sau:- Vàng trơn : 315 hạt,- vàng nhăn :101 hạt,
xanh trơn : 108 hạt, -xanh nhăn : 32 hạt
a) Kết quả lai tuân theo quy luật di truyền nào?
b) Xác đònh kiểu gen của các cây bố mẹ và các con.
GIẢI
a) Xét sự phân li của từng cặp tính trạng:
Trơn = 315+ 108 = 3
Nhăn 101 + 32 1
-Suy ra trơn (A) là trội hoàn toàn so với nhăn (a)
Tỉ lệ 3 ; 1 là tỉ lệ phép lai Aa x Aa
Vàng = 315 + 101 = 3
Xanh 108 + 32 1
Tỉ lệ 3 ; 1 là tỉ lệ phép lai Bb x Bb
b) Như vây khi lai 2 cặp tính trạng thì sự phân tính của mỗi cặp diển ra giống như

lai 1 cặp tính trạng. Điều này chứng tỏ có sự di truyền riêng rẽ của mỗi cặp
tính trạng. Nói cách khác sự di truyền 2 cặp tính trạng này tuân theo quy luật
phân li độclập của Menđen.
Từ biện luận trên -> P dò hợp hai cặp gen
Tổ hợp các kiểu gen lại ta có kiểu gen của bố mẹ là : AaBb x AaBb.
c) Sơ đồ lai
P : AaBb x AaBb
G
p
AB, Ab, aB, ab AB, Ab, Ab, ab
Kẻ khung pennet -.> F
1
Có 9 kiểu gen là:
1 AABB, 2 AABb, 2 AaBB, 4 AaBb, 1 AAbb, 2 Aabb, 1 aaBB, 2 aa Bb , 1 aabb
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
Và có 4 kiểu hình là: 9 vàng trơn : 3 vàng nhăn : 3 xanh trơn : 1 xanh nhăn
Dạng 2: đề bài không cho đầy đủ tỉ lệ con lai
- Phương pháp giải:
B1: xét tỉ lệ phân li đời con -> tìm tỉ lệ đặc biệt ( 9/16 Kh trội. 1/16 Kh lăn )
->xác đònh gen trội, qui ước gen
B2 :Biện luận KG của P
B3: Viết SĐL
Vd : cho hai cá thể hoa đỏ quả dài giao phấn với 2nhau F1 thu được một số kiểu
hình trong đó có 6,25 % cây hoa trắng quả tròn
Biện luận và viết sơ đồ lai cho phép lai trên ?
Gv hướng dẫn hs cách xét tỉ lệ
F1 xuất hiện 6.25% = 1/16 hoa trắng quả tròn -> theo qui luật phân li độc lập của
MĐ: tính trạng hoa trắng, quả tròn là tính trạng lặn
Qui ước : A…….hoa đỏ; a……….hoa trắng
B……..quả dài; b………quả tròn

F1 xuất hiện 16 tổ hợp -> bố, mẹ cho 4 gt -> P dò hợp hai cặp gen
-> cây hoa đỏ quả dài P có KG : AaBb
Ta có sơ đồ lai:
P: AaBb ( đỏ dài ) X AaBb ( đỏ dài )
Dạng 3: Đề bài yêu cầu xác đònh tỉ lệ con lai trong phép lai nhiều tính
Dạng xác đònh kiểu hình con lai
Phương pháp giải:
Dựa vào đặc điểm qui luật phân li độc lập: tỉ lệ mỗi loại kiểu hình bằng tích tỉ lệ các
tính trạng tương ứng hợp thành nó -> tỉ lệ con lai
VD: Cho cây dâu hoa dỏ hạt vàng vỏ trơn lai dậu hoa trắng hạt xanh vỏ nhăn. F1 thu
được toàn dâu hoa dỏ hạt vàng vỏ trơn. Cho F1 tự thụ phấn hãy xác đònh:
- Tỉ lệ cây hoa đỏ hạt vàng vỏ trơn ở F2
- Tỉ lệ cây hoa trắng û hạt vàng vỏ trơn ở F2
Biết mỗi gen qui dònh một tính trạng nằm trên một NST
Gv hướng dẫn hs cách phân tích đặc điểm di truyền của từng cặp tính trạng
F1 thu được toàn dâu hoa dỏ hạt vàng vỏ trơn -> hoa dỏ hạt vàng vỏ trơn là tính trạng
trội
Mỗi gen qui dònh một tính trạng nằm trên một NST -> các cặp tính trạng di truyền
độc lập nhau , mỗi cặp tính trạng đều tuân theo qui luật di truyền của Menđen
Xét sự phân li của từng cặp tính trạng ở F2
Hoa dỏ tự thụ phấn -> F2phân li ¾ đỏ , ¼ trắng
Hạt vàngû tự thụ phấn -> F2phân li ¾ hạt vàngû , ¼ hạt xanh
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
Vỏ trơn tự thụ phấn -> F2phân li ¾ vỏ trơnû , ¼ vỏ nhăn
Các cặp tính trạng di truyền độc lập nhau -> tỉ lệ mỗi loại kiểu hình bằng tích tỉ lệ
các tính trạng tương ứng hợp thành nó
Ta có: Tỉ lê cây hoa đỏ hạt vàng vỏ trơn = ¾ . ¾ . ¾ = 27/64
Tỉ lê cây hoa trắngû hạt vàng vỏ trơn = ¼ . ¾ . ¾ = 9/27
Dạng xác đònh kiểu gen
Phương pháp giải:

Dựa vào đặc điểm qui luật phân li độc lập: tỉ lệ mỗi loại kiểu gen bằng tích tỉ lệ các
cặp gen tương ứng hợp thành nó
VD: Cho cây có kiểu gen AaBbCcDd tự thụ phấn. Xác đònh cây có kiểu gen
AABbCcdd ở đời con(Biết mỗi gen nằm trên một NST)
Mỗi gen qui dònh một tính trạng nằm trên một NST -> các cặp gen di truyền độc lập
nhau , sự di truyền mỗi cặp gen đều tuân theo qui luật di truyền của Menđen
Xét sự phân li của từng cặp gen
Aa X Aa -> F1 ¼ AA,2/4 Aa , ¼ aa
Bb X Bb -> F1 ¼ BB, 2/4 Bb, ¼ bb
Cc x Cc -> F1 ¼ CC, 2/4 Cc, ¼ cc
Dd x dd -> F1 ¼ DD, 2/4 Dd, ¼ dd
Các cặp gen di truyền độc lập nhau -> tỉ lệ mỗi loại kiểêngn bằng tích tỉ lệ các cặp
gen tương ứng hợp thành nó
 tỉ lệ AABbCcdd = 1/4 . 2/4 . 2/4 . 1/4 = 4/256
Bi 7.
Ngµy so¹n:25-9-2009.
BÀI TẬP VẬN DỤNG:
BÀI TẬP 1:
Dựa vào kết quả của các phép lai dưới đây, hãy xác đònh xem tính trạng nào là
trội, tính trạng nào là lặn, đồng thời xác đònh kiểu gen của các cậy bố mẹ và đời
con trong mỗi phép lai.
• Phép lai 1: cho 12 cây cà chua lai với nhau, người ta thu được F
1
: 75% cây quả
đỏ, dạng bầu dục; 25% quả vàng , dạng bầu dục.
• Phép lai 2: cho 2 cây cà chua lai với nhau, thu được ở F
1
75% cây có quả màu
vàng, dạng tròn; 25% cây có quả màu vàng dạng bầu dục. cho biết mỗi tính
trạng do 1 gen quy đònh

BÀI TẬP 2:
Cho 1 cá thể F
1
lai với 3 cá thể khác:
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
a) Với cá thể thứ nhất đượcthế hệ lai, trong đó có 6, 25% kiểu hình cây thấp hạt
dài
b) Với cá thể thứ hai được thế hệ lai trong đó có 12,5% cây thấp hạt dài.
c) Với cá thể thứ ba được thế hệ lai, trong đó có 25% cây thấp hạt dài.
Cho biết mỗi gen nằm trên 1 NST và quy đònh 1 tính trạng. Các cây cao là trội so
với cây thấp, hạt tròn là trội so với hạt dài. Biện luận và viết sơ đồ lai 3 trường
hợp trên
BÀI TẬP SỐ 3
Ở ruồi giấmthân xám là tính trạng trội hoàn toàn so với thân đen, lông ngắn là
tính trạng trội hoàn toàn so với lông dài. các gen qui đònh tính trạng nằm trên các
nhiễm sắc thể thường khác nhau .
a)Xác đònh kiểu gen và kiểu số hình có thể có khi tổ hợp 2 tính trạng nói trên và
liệt kê.
b)Viết các loại giao tử có thể được tạo ra từ mỗi kiểu gen
BÀI TẬP SỐ 4
Ở ruối giấmù người ta thực hiện một số phép lai sau
Hãy xác đònh kiểu gen có thể có của mỗi phép lai
stt
Phép lai Den
ngắn
Den
dài
Trắn
g
ngắn

Trắn
g dài
Kiểu gen
1 Đen ngắn x đen ngắn 89 31 29 11
2 Den ngắn x trắng dài 18 19
3 Đen ngắn x trắng ngắn 20 21
4 Trắng ngắn x trắng ngắn 28 9
5 Đeb dài x đen dài 32 10
6 Đen ngắn x đen dài 29 31 10 11
BÀI TẬP SỐ 5
đậu Hà lan : hạt vàng trội so với xanh; trơn trội so với nhăn
a. Cho đậu vàng trơn X xanh nhăn. Biện luận và viết SĐL
b. Cho đậu vàng nhăn X xanh trơn. Biện luận và viết SĐL
BÀI TẬP SỐ 6
Cho 2 giống đậu t/c thân cao hoa đỏ lai thân thấp hoa trắng .f1 thu được toàn
thâncao hoa đỏ.
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
Biện luận và viết SĐL từ P đến F2 ?
Làm thế nào đẻ biết đậu thân cao hoa đỏ có thuần chủng ?
BÀI TẬP SỐ 7
Cho 2 giống đậu t/c vàng trơn lai xanh nhăn . F1 thu được cho tự thụ phấn.
F2 thu được 184 vàng trơn, 59 vàng nhăn. 63 xanh trơn , 31 xanh nhăn.
Biện luận và viết SĐL từ P đến F2 ?
BÀI TẬP SỐ 8
Giao phấn hai cây đậu chưa biết kiểu hình. F1 thu được 176 cây cao tròn, 58 cao
dài, 60 thấp tròn, 21 thấp dài
a) Biện luận và lập SĐL ?
b) Cho cây cao tròn lai phân tích kết quả phép lai như thế nào ?
BÀI TẬP SỐ 9
Giao phấn cây t/c cao quả dài với cây thấp quảtròn, F1 thu được cho tự thụ phấn.

F2 thu được 31 caài, 59 cao dẹt, 29 cao tròn, 12 thấp dài, 21 thấp dẹt, 11 thấp
tròn.
a) Có kết luận gì từ phép lai trên?
b) Biện luận, viết sơ đồ lai từ P -> F2 ?
BÀI TẬP SỐ 10
Cho cây có kiểu gen AABBCCEE x aabbccee. F1 thu đựoc cho giao phấn với
nhau
a) Xác đònh số giao tử của F1
b) Số tổ hợp F2
c) Số kiẻu gen ở F2
d) Số tổ hợp dò hợp cả 4 cặp gen
Biết mỗi gen qui đònh một tính trạng nằm trên một NST
BÀI TẬP SỐ 11
Lai hai giống cây thuần chủng lá to thân cao hoa đỏ với lá nhỏ thân thấp hoa
trắng F 1 thu được toàn lá to thân cao hoa đỏ. Cho F1 tự thụ phấn
a) xác đònh số kiểu hình ở F2
b) Số tổ hợp ở F2
c) Tỉ lệ cây lá to thân thấp hoa đỏ
Biết mỗi gen qui đònh một tính trạng nằm trên một NST
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
Bi 8.
Ngµy so¹n:1-10-2009.

CHUYÊN ĐỀ : NHIỄM SẮC THỂ
A. HỆ THỐNG LÍ THUYẾT
I. Các khái niệm cần nhớ
Gv yêu cầu hs nhác lại các khái niệm:
- Bộ NST lưỡng bội (2n): là bộ NST chứa các cặp NST tương đồng
- Bộ NST đơn bội (n) : là bộ NST của giao tử chỉ chúa 1 NST của mỗi cặp tương
đồng

- Cặp NST tương đồng: gồm 2 NST giống nhau về hình dạng, kích thước
- NST kép, cromatit, tâm động
Gv nhận xét -> chốt các khái niệm
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
II. Các kiến thức cơ bản
1. Các hoạt động của NST trong nguyên phân
Gv yêu cầu hs trình bày lại diễn biến của NST trong quá trình nguyên phân
Gv nhận xét, tốm tắt trên sơ đồ
Lưu ý : NST có hình dạng dặc trưng ở kì giữa
=> quan sát dễ nhất ỏ kì này
Sự biến đổi của NST trong quá trình nguyên phân gồm 4 kì ( kì đầu, giữa , sau , cuối
) và một giai đoạn chuẩn bò ( kì trung gian )
Kì trung gian
-Đầu kì trung gian NST ở dạng sợi mảnh,
duỗi xoắn
-Bước vào kì trung gian : trung thể nhân
đôi, NST nhân đôi -> tào thành NST kép
( gồm 2 cromatit giống hệt nhau và dình
nhau ở tâm động )
Kì đầu
ĐầukìTG
2n = 4
2n =
4k
Giáo án bồi dưỡng HSG môn sinh 9 Gv:Ph¹m ThÞ Thu Hun * Trường THCS Trùc Phó
-Màng nhân, nhân con biến mất
-Sợi tơ thoi phân bào xuất hiện nối liền hai
cực tế bào
-NST đóng xoắn lên có hình thái rõ rệt
-Các NST kép dính vào sợi tơ của thoi

phân bào ở tâm động
Kì giữa
-Các NST kép đóng xoắn và co ngắn cực
đại ( có hình dạng dặc trưng )
-Các NST kép tập trung và xếp thành một
hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi
phân bào
Kì sau
-Từng NST kép chẻ dọc ở tâm động hình
thành 2 NST đơn phân li độc lập về hai cực
của tế bào
Kì cuối
-Sợi tơ của thoi phân bào biến mất, màng
nhân và nhân con xuất hiện trở lại. Tế bào
chất phân chia thành 1 TB con giống hệt
mẹ ( 2n NST )
-NST tháo xoắn -> dạng sợi mảnh
Kết quả : từ một TB mẹ NST 2n qua nguyên phân hình thành 2 TB con có bộ NST
gống hệt mẹ ( 2n )
2. Các hoạt động của NST trong giảm phân
Gv yêu cầu hs trình bày lại diễn biến của NST trong quá trình giảm phân
Gv nhận xét, tốm tắt trên sơ đồ
Giảm phân gồm 2 lần phân bào liên tiếp ( mỗi lần cũng gồm 4 kì như nguyên phân )
nhưng trong đó NST chỉ nhân đôi 1 lần ở kì TG lần phân bào 1
2n =
4
2n =
4k
2n = 4k
2n =

8