Tiết 48 Thành ngữ

Chuyên đề
Phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo
của học sinh
Giáo viên thực hiện: Đỗ Thị Thu Hương
Trường THCS Hoàn Kiếm

T ừ đ ồ n g n g h ĩ a
h
Đ ạ i t ừ
T ừ H á n V i ệ t
T ừ l á y
T ừ t r á i n g h ĩ a
T ừ g h é p
T ừ đ ồ n g â m
Q u a n h ệ t ừ
N N a ư t h g
1
2
3
4
5
6
7
8
1. Giang sơn thuộc loại từ này?
2. Những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau?
3. Trong từ này, các tiếng quan hệ với nhau về mặt âm thanh?
4. Những từ có nghĩa trái ngược nhau?5. Những từ dùng để trỏ hoặc hỏi về người, hoạt động, tính
chất?
6. Tươi tốt thuộc loại từ này?7. Từ đường trong đường ăn và đường đi là từ ?8. Những từ dùng để biểu thị các ý nghĩa quan hệ, dùng để

liên kết?
Thành ngữ

Thµnh ng÷

Bµi tËp :
N­íc non lËn ®Ën mét m×nh
Th©n cß lªn th¸c xuèng ghÒnh bÊy nay
NhËn xÐt cÊu t¹o vµ ý nghÜa cña côm tõ g¹ch
ch©n:

lên trên thác xuống dưới ghềnh
lên ghềnh xuống thác
Cụm từ lên thác xuống ghềnh có cấu tạo
cố định.
Bài tập :
Nhận xét cấu tạo và ý nghĩa của cụm từ gạch chân:
lên thác xuống ghềnh

lªn th¸c xuèng ghÒnh:
Tr¶i qua nhiÒu phen gian nan, nguy hiÓm

 Thµnh ng÷ lµ lo¹i côm tõ cã cÊu t¹o cè
®Þnh, mang mét ý nghÜa hoµn chØnh.

1. Bµi tËp 1 :

Nhanh nh­ chíp:
DiÔn biÕn nhanh nh­ tia chíp

Trªn ®e d­íi bóa:
T×nh tr¹ng bÞ k×m kÑp, chÌn Ðp tõ c¸c phÝa, kh«ng cã lèi tho¸t.

 NghÜa cña thµnh ng÷ cã thÓ b¾t nguån trùc tiÕp
tõ nghÜa ®en cña c¸c tõ t¹o nªn nã nh­ng th­êng
th«ng qua mét sè phÐp chuyÓn nghÜa nh­ Èn dô,
so s¸nh,...

Bài tập 2 : Xác định vai trò ngữ pháp của thành ngữ
trong các câu sau:
a, Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
b, Con Rồng cháu Tiên là một truyền thuyết về
nòi giống của dân tộc ta.
c, Cách nói một tấc đến giời của nó khiến mọi
người rất khó chịu.

b. Con Rồng cháu Tiên là một truyền thuyết
về nòi giống của dân tộc ta.
Chủ ngữ
a. Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
V ị ngữ
c. Cách nói một tấc đến giời của nó khiến mọi
người rất khó chịu.
phụ ngữ
Bài tập 2 : Xác định vai trò ngữ pháp của thành ngữ
trong các câu sau:

 Thµnh ng÷ cã thÓ lµm chñ ng÷, vÞ ng÷

trong c©u hay lµm phô ng÷ trong côm danh
tõ, côm ®éng tõ...

Bài tập
b. Con Rồng cháu Tiên là một truyền thuyết về nòi
giống của dân tộc ta.
a. Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
(Trích Bánh trôi nước Hồ Xuân Hương)
c. Cách nói một tấc đến giời của nó khiến mọi ngư
ời rất khó chịu.
( Lời của Hoa truyện Bạn bè )
Hãy diễn đạt ý nghĩa của các câu sau mà không
sử dụng thành ngữ: