Báo cáo chuyên đề một số biện pháp giúp học sinh lớp 3 học tốt toán về số học

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO YÊN LẠC

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

TRƯỜNG TIỂU HỌC TAM HỒNG 2

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

***==***
Tam Hồng, ngày 15 tháng 3 năm 2018

BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 3 HỌC TỐT TOÁN VỀ
SỐ HỌC

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Để thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục và đào tạo con người toàn diện trong giai
đoạn mới làm chủ chi thức khoa học, tư duy sáng tạo có khả năng thực hành và vận
dụng vào thực tế, đòi hỏi người giáo viên phải có phương pháp dạy học phù hợp.
Đổi mới phương pháp dạy học là một vấn đề then chốt của chính sánh đổi mới giáo
dục của Việt Nam hiện nay. Đổi mới cách thực hiện phương pháp dạy học sẽ làm
thay đổi tận gốc nếp nghĩ, nếp làm của các thế hệ học trò, chủ nhân tương lai của
đất nước. Đổi mới phương pháp dạy học là tạo điều kiện cho học sinh có cơ hội chủ
động, linh hoạt sáng tạo tự khám phá và tự chiếm lĩnh tri thức.
Tiểu học là bậc học đầu tiên, là bậc học nền tảng, là chỗ dựa vững chắc và
chi phối hướng phát triển toàn diện nhân cách của con người. Chính vì vậy giáo
dục tiểu học phải có định hướng đúng đắn, có sự chuyển biến rõ rệt trước nhu cầu
đổi mới của toàn xã hội.

1

Trong chương trình giáo dục ở Tiểu học, môn Toán là một trong những môn
học có vị trí quan trọng. Môn toán có khả năng giáo dục rất lớn trong việc rèn
luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận lô-gíc, thao tác tư duy cần thiết
để con người phát triển toàn diện, hình thành nhân cách tốt đẹp cho con người lao
động trong thời đại mới.
Thông qua việc học Toán các em thấy được nhiều khái niệm toán học như
các số, các phép tính, các đại lượng, các yếu tố hình học...đều có nguồn gốc trong
cuộc sống hiện thực, trong thực tiễn hoạt động của con người, thấy được mối quan
hệ biện chứng giữa các sự kiện, giữa cái đã cho và cái phải tìm. Qua việc học toán
đã rèn luyện cho học sinh năng lực tư duy và những đức tính của con người mới.
Có ý thức vượt khó khăn, đức tính cẩn thận, làm việc có kế hoạch, thói quen xét
đoán có căn cứ, thói quen tự kiểm tra kết quả công việc mình làm; rèn óc độc lập
suy nghĩ, óc sáng tạo, giúp học sinh vận dụng các kiến thức, rèn luyện kĩ năng tính
toán, kĩ năng ngôn ngữ.
Để đảm bảo được mục tiêu của môn toán trong chương trình tiểu học nói
chung và mục tiêu của mảng kiến thức về số học trong Toán lớp 3 nói riêng và cao
hơn nữa là để đáp ứng với nhu cầu đòi hỏi của xã hội thì việc nâng cao hiệu quả các
giờ học là một yêu cầu tất yếu. Và để làm được điều đó thì mỗi chúng ta đã và đang
đổi mới phương pháp dạy học trong từng giờ học, từng tiết học. Đó cũng là lí do để
chúng tôi đi xây dựng Chuyên đề “Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 3 học tốt
Toán về phần hình thành số”
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
2


I. Thực trạng
1. Thuận lợi:
- Trường Tiểu học Tam Hồng 2 là trường được chọn giảng dạy theo Mô hình
trường học mới (VNEN) đã được 3 năm và được rất nhiều sự quan tâm hỗ trợ của

Phòng GD&ĐT Yên Lạc, của phụ huynh, chính quyền địa phương và đặc biệt là sự
quan tâm, giúp đỡ của nhà trường luôn tạo mọi điều kiện để giúp chúng tôi hoàn
thành tốt công tác dạy và học dành cho học sinh khối lớp 3.
- Cơ sở vật chất trường lớp tương đối khang trang. Lớp học có đầy đủ hệ
thống bóng đèn điện, máy quạt, cửa sổ, cửa chính cung cấp đủ ánh sáng cho các em
học tập. Môi trường học tập sạch sẽ, thân thiện.
- Đội ngũ giáo viên nhiệt tình, hết lòng vì học sinh thân yêu.
- 100% giáo viên được tham gia tập huấn theo mô hình trường tiểu học mới.
- Đại đa số học sinh chăm ngoan, có ý thức học tập tốt.
- Tài liệu học tập được thiết kế theo kiểu “3 trong 1” (bao gồm cả sách giáo
khoa, sách giáo viên và vở bài tập), nhìn vào tài liệu rất thuận tiện cho cả giáo viên
và học sinh trong quá trình dạy và học. Mặt khác, tài liệu học tập được in màu và
tranh ảnh rất đẹp gây hứng thú học tập cho học sinh.
- Đa số phụ huynh nhiệt tình rất quan tâm đến việc học tập của con em mình,
mua sắm đầy đủ đồ dùng học tập cho học sinh. Thường xuyên phối kết hợp với
giáo viên trong công tác giảng dạy cũng như trang trí lớp.
2. Khó khăn:
*Về phía giáo viên:
- Đây là mô hình trường học kiểu mới cho nên giáo viên vừa trải nghiệm,
vừa rút kinh nghiệm chắc chắn không tránh khỏi bỡ ngỡ, lúng túng với phương
pháp giảng dạy mới.
- Giáo viên mất rất nhiều thời gian vào việc chuẩn bị đồ dùng học tập như:
phiếu bài tập (cá nhân, nhóm, phiếu thống nhất), thẻ từ, thẻ số … và góc học tập
môn toán chưa thật sự phong phú, chưa thu hút được học sinh.
3


*Về phía học sinh:
- Tuy mảng kiến thức số học là quen thuộc với các em nhưng yêu cầu của lớp
3 số lớn hơn, yêu cầu cao hơn nên phần hình thành số, so sánh số và các phép tính

số học còn lúng túng và nhầm lẫn, nên xác định và chốt lại cho học sinh là khó.
- Giờ học về phần hình thành số thường trầm, không sôi nổi và khô khan.
Phần này hình trực quan đòi hỏi các em phải tư duy ghi nhớ và tập trung cao mới
có kết quả chính xác.
- Một số em chưa ý thức trong học tập.
- Học sinh được tiếp cận với mô hình học mới nên các em vẫn còn lúng túng,
chưa biết cách tự học cho nên dẫn đến tình trạng khi ngồi học theo nhóm các em
không chịu hợp tác làm việc mà chỉ tranh thủ ngồi nói chuyện, làm việc riêng.
- Trong học tập, các nhóm trưởng chưa nhanh nhẹn, còn nhút nhát, chưa biết
cách điều khiển các bạn học nhóm.
- Do đặc điểm lứa tuổi, học sinh còn hiếu động, sự tập trung chú ý nghe
giảng bài còn hạn chế. Khả năng phân tích, ghi nhớ, trí tưởng tượng, sự suy luận của
các em cũng còn chưa tốt dẫn tới ngại làm các bài tập với các số có nhiều chữ số.
II. Giải pháp
- Như chúng ta đã biết, mọi ý tưởng canh tân thay đổi mới phương pháp dạy
học, suy cho cùng đều tìm cách chuyển quá trình thuyết trình một cách áp đặt của
người dạy thành quá trình tự hoc, tự tìm tòi, tự khám phá của người học. Trong đó
sự trải nghiệm và tự kiến tạo kiến thức cho người học có vai trò hàng đầu. Người
học phải tự tạo dựng sự hiểu biết cho riêng mình chứ không tiếp thu một cách thụ
động. Như vậy người giáo viên phải khéo léo đặt vấn đề và có những biện pháp,
hình thức tổ chức cho học sinh tìm tòi, khám phá, phát hiện, trong đó coi trọng việc
học hợp tác, làm việc theo nhóm để giải quyết vấn đề. Ngoài ra, giáo viên cần sáng

4


tạo các bài tập khác phù hợp với đối tượng học sinh của lớp mình nhằm gây được
hứng thú học tập.
- Dạy học trên cơ sở tổ chức và hướng dẫn các hoạt động học tập tích cực
chủ động, sáng tạo của học sinh là định hướng chung của phương pháp dạy học

toán mới hiện nay. Mặt khác cần khai thác tính đặc trưng của phần hình thành số.
1. Nội dung và mục tiêu phần hình thành số trong Toán 3
*Các số đến 100 000
- Biết dùng các chữ số 0,1,2,3,4,…,9 để ghi được các số từ 0 đến 100 000,
làm quen với số La mã.
- Biết 10 đơn vị làm thành 1 chục, 10 chục làm thành 1 trăm, 10 trăm làm
thành 1 nghìn,10 nghìn làm thành 1 vạn.
- Viết các số thành tổng các đơn vị hàng vạn, nghìn, trăm, chục, đơn vị.
- Thực hiện các phép tính cộng, trừ, nhân, chia có nhớ không liên tiếp và
không quá 2 lần.
- Biết so sánh các phần bằng nhau của đơn vị trên hình vẽ và trong trường
hợp đơn giản.
- Biết lập bảng thống kê số liệu đơn giản và sắp xếp lại bảng theo mục đích,
yêu cầu cho trước.
2. Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học
a) Các phương pháp dạy học
+ Phương pháp trực quan.
+ Phương pháp gợi mở vấn đáp.
+ Phương pháp thực hành luyện tập.
+ Phương pháp phân tích tổng hợp.
b) Các hình thức dạy học
+ Tổ chức dạy học theo cá nhân, theo cặp, theo nhóm.
+ Tổ chức dạy học theo lớp.
+ Tổ chức trò chơi.
+ Tổ chức thi đua giữa các cá nhân, nhóm.
3. Phương tiện, đồ dùng dạy học
- Việc sử dụng tốt các phương tiện đồ dùng dạy học quan trọng trong việc
đảm bảo thực hiện có hiệu quả phương pháp mới.
- Các bảng trăm, thanh chục, ô vuông đơn vị, mô hình hình tam giác.
- Sử dụng phiếu học tập.

5


4. Biện pháp cụ thể giúp học sinh lớp 3 hình thành số
a) Giới thiệu các số trong phạm vi 100 000:
- Số chục được ra đời mở đầu cho quá trình ghi số trong hệ thập phân, 10
đơn vị làm thành 1 chục, 10 chục làm thành 1 trăm, 10 trăm làm thành 1 nghìn, 10
nghìn làm thành 1 vạn. Giới thiệu các số tròn nghìn. VD: 10000; 20 000; 30 000;
40 000; ……….;100 000.
- Các số ở giữa số tròn chục nghìn được hình thành theo cách gộp số chục
với số đơn vị.
- Các số trong phạm vi 100 000 được hình thành qua các bảng trăm, chục, ô
vuông đơn vị.
- Các số có năm chữ số khác được giới thiệu theo các hàng.
Chục

Đơn
Nghìn Trăm

Chục

nghìn

Viết số

Đọc số

vị
Bốn mươi mốt nghìn hai trăm

4

1

2

5

7

41 257
năm mươi bảy
Hai mươi chín nghìn bốn trăm

2

9

4

3

6

29 436
ba mươi sáu

- Số đứng liền sau số 99 999 là một trăm nghìn viết là 100 000
b) Cách đọc và viết các số trong phạm vi 100 000:
- Đọc và viết số có 5 chữ số đều phải đọc và viết từ trái qua phải (từ hàng lớn

đến bé).
- Ta thực hiện đọc trước hoặc viết trước cứ lặp lại nhiều lần. VD: GV đọc số
HS viết hoặc GV viết HS đọc hay HS tự nghĩ số có 5 chữ số sau tự đọc.
c) Các bước hình thành số:
6


+ Bước 1: Trực quan bằng các thanh trăm chục đơn vị.
+ Bước 2: Đếm gộp từng hàng.
+ Bước 3: Viết số, đọc số.
+ Bước 4: Vận dụng đọc viết số khác không cần trực quan.
Ví dụ: Bài 1: Trang 5 (sách hướng dẫn học toán 2B):
+ Bước 1: Từ bảng cho trước HS quan sát nhận biết:
Hàng
Chục nghìn

Nghìn

Trăm

Chục

10 000

1 000

100

10

1

10 000

1 000

100

10

1

10 000

1 000

100

10

1

10 000

40 000

3 000

Đơn vị

100

1

100

1

500

30

5

+ Bước 2: HS đếm gộp cho nhau nghe; bảng cho biết có 4 chục nghìn; 3
nghìn 5 trăm; 3 chục, 5 đơn vị.
+ Bước 3: HS đọc và viết số cho nhau nghe.
43 530: Bốn mươi ba nghìn năm trăm ba mươi lăm.
+ Bước 4: Vận dụng thực hành tự viết số có 5 chữ số và tự đọc hoặc đố bạn
đọc viết.
5. Một số lưu ý về biện pháp dạy hình thành số ở lớp 3
7


- Dạy học dựa trên vốn hiểu biết của học sinh.
- Không làm thay, nói thay học sinh mà tổ chức các hoạt động học tập cho
học sinh.
- Cho học sinh thao tác trên các que tính, thẻ số,….
- Cho học sinh nói cách làm và kết quả.
- Cho học sinh quan sát, kiểm tra việc làm và kết quả khi thao tác với các vật

thật với mô hình và kết quả trong sách giáo khoa.
- Cho học sinh tìm nhiều phép tính trên mô hình, diễn đạt nhiều cách khác
nhau của cùng một nội dung.
- Học sinh phải tự tìm ra kiến thức dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
- Hãy tạo không khí vui vẻ để học sinh thi đua, hợp tác với nhau trong quá
trình tìm kiếm và phát hiện và vận dụng kiến thức.
6. Biện pháp giúp học sinh khắc sâu cách hình thành số
a) Rèn luyện trực tiếp:
Khi hình thành xong các bước hình thành số để HS học nhanh và nhớ lâu,
không nên bắt HS đọc to nhiều lần để nhớ mà nên để học sinh tự ghi nhớ bằng cách
nêu số mình nghĩ cho bạn biết số đó có giá trị từng hảng như thế nào?
b) Phương pháp nhắc lại:
Mỗi khi làm bài tập thực hành đọc, viết số GV đều yêu cầu HS nhắc lại giá
trị của từng hàng trong từng số và vị trí của các chữ số.

8


7. Rèn kĩ năng trình bày giúp học sinh phân tích bài mẫu kĩ càng nắm
được từng bước trình bày bài giải
Ví dụ: Bài 1 - Trang 7: (Sách HD Toán 3 tập 2B) Bài yêu cầù đọc các số.
- HS nhận xét và rút ra cách đọc.
- Khuyến khích học sinh đọc nhiều lần và phân tích số theo từng hàng (nếu
có thể) để phát huy khả năng sáng tạo, tư duy linh hoạt ở các em.
- Kết hợp chặt chẽ, đan xen giữa dạy đọc số ,viết số, tách số, với dạy so sánh,
tính toán…
8. Nhận xét - Đánh giá
- Việc chấm, chữa bài cụ thể, thường xuyên, kịp thời của giáo viên theo
Thông tư 22 có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với chất lượng học sinh. Giáo viên
sẽ đánh giá được hiệu quả giảng dạy của mình để có hướng điều chỉnh nội dung,

phương pháp dạy cho phù hợp. Đồng thời qua đó giáo viên biết được mặt mạnh,
mặt yếu của từng học sinh để có biện pháp phát huy mặt mạnh, khắc phục mặt yếu,
bổ sung “lấp đầy” những lỗ hổng cho từng đối tượng học sinh.
- Ngoài ra, giáo viên cho học sinh tự chấm bài của mình, của bạn để học sinh
biết khắc phục chỗ sai, học tập được cách làm hay, cách trình bày ngắn gọn của
bạn.
C. KẾT THÚC VẤN ĐỀ

9


Để đạt được hiệu quả cao trong việc dạy phần hình thành số, ngoài việc sử
dụng phương pháp cơ bản là trực quan và luyện tập, thực hành. Tôi đã áp dụng một
số biện pháp như sau:
- Tổ chức hoạt động để học sinh hiểu rõ, hiểu sâu và nắm vững từng yếu tố,
từng dạng bài ngay từ đầu.
- Lựa chọn, sắp xếp hệ thống bài tập phù hợp với nhận thức của học sinh và
theo mức độ từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Dạy kĩ các dạng đơn giản,
tùy vào mức độ nắm bài của học sinh để nâng dần độ khó.
- Tập cho học sinh tự giải thích bài làm của mình.
- Đối với giáo viên cần thường xuyên chấm chữa bài, kết hợp cho học sinh tự
kiểm tra, nhận xét bài của mình, của bạn sau đó giáo viên kiểm tra lại, kịp thời
khen ngợi cũng như tìm ra sai sót của học sinh. Có như vậy mới tạo ra hứng thú và
niềm tin cho các em.
*Kết luận:
Để bài dạy đạt được kết quả cao nhất. Trước hết người giáo viên phải nắm
được phương pháp chung của dạy toán bậc Tiểu học nói chung phần hình thành số
nói riêng.
Mặt khác giáo viên phải luôn trau rồi không ngừng học hỏi, tìm tòi để có vốn
kiến thức vững vàng, phương pháp dạy phù hợp với nội dung bài dạy, bổ sung các

bài toán hay, lý thú để các em có thể lĩnh hội một cách tốt nhất.

10


Trên đây là "Một số biện pháp giúp học sinh lớp 3 học tốt phần hình thành số".
Tuy nhiên không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong các đồng nghiệp nhiệt tình
đóng góp chuyên đề của chúng tôi để chúng tôi được học hỏi nhiều hơn nhằm phục
vụ tốt hơn trong quá trình giảng dạy cho học sinh trong thời gian tới.
Xin trân trọng cảm ơn!
TM. Ban giám hiệu

Nhóm viết chuyên đề
Tập thể giáo viên tổ 2-3

11


BÀI DẠY THỰC HÀNH
Toán.
Bài 75: CÁC SỐ CÓ NĂM CHỮ SỐ TIẾP THEO (Tiết 2)
I. Mục tiêu:
- Đọc, viết các số có năm chữ số (Trường hợp chữ số hàng nghìn, hàng
trăm, hàng chục, hàng đơn vị là 0).
- Thứ tự của các số có năm chữ số.
12


- Làm tính với số tròn nghìn, tròn trăm.
- Rèn luyện kĩ năng suy nghĩ nhận biết, tính tích cực của HS.

II. Đồ dùng dạy học:
- Sách HDH, 8 hình tam giác.
III. Hoạt động học:
Tên hoạt động
1.HĐkhởi động

Hoạt động của giáo viên
GV QS

Hoạt động của học sinh
Ban văn nghệ cho lớp hát hoặc
chơi trò chơi

2.Bài mới:.

GV giới thiệu bài, ghi

HS đọc mục tiêu bài học

bảng, HD đọc mục tiêu.
3.HĐ:Thực

-Nhóm trưởng điều hành hoạt

hành.

- Gv yêu cầu hs làm việc động.

HĐ cá nhân.

theo lô gô.

1. Viết (theo mẫu) :

Bài 1: Phiếu

Đọc số : Ba mươi tám nghìn một

Bài 2: Làm vở

- Gv theo dõi giúp đỡ các trăm,

Bài 3 : Phiếu

nhóm

Bài 4: Làm vở

GV chốt và khắc sâu kiến mươi,...

Năm nươi tư nghìn ba trăm hai

Bài 5: Làm trên thức từng bài

2. Số : a) 14 00; 15 000; 16

mô hình

000; ....
b) 73 600 ; 73 700 ; ...

3. Viết số thích hợp vào ô trống :
a) 26 517 ; 26 518 ; ...
13


b) 46 707 ; 46 708 ; ...
c) 78 998 ; 78 999 ; ...
4 . Tính nhẩm :
a) 3000 + 700 = ...
b) 6000 – (4000 – 2000) = ...
5. Cho 8 hình tam giác xếp như
hình (sách HDH trang 10)
- Báo cáo với cô giáo kết quả
Củng cố khắc GV tổ chức trò chơi học những việc các em đã làm.
sâu

tập
- Về nhà cùng người thân

Hoạt động ứng thực hiện theo nội dung
dụng

bài học.

14