Một số biện pháp làm tốt công tác chủ nhiệm lớp

BÁO CÁO KẾT QUẢ
NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu
Như chúng ta đã biết, bậc tiểu học là bậc học đặt nền móng cho sự hình
thành và phát triển nhân cách của người học sinh. Đây là bậc học cung cấp
những tri thức khoa học ban đầu về tự nhiên xã hội, hoạt động nhận thức và thực
tiễn.
Giáo viên chủ nhiệm lớp ở tiểu học có vai trò vô cùng quan trọng trong
việc hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu, nền móng cho sự phát triển
đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng sống cơ
bản để học sinh tiếp tục học lên các lớp trên.
Ngoài việc tổ chức, hướng dẫn các hoạt động học tập của học sinh xuyên
suốt 5 buổi/ tuần, giáo viên chủ nhiệm lớp còn phải thường xuyên theo dõi các
hoạt động trong giờ chơi, trong các buổi sinh hoạt, giao lưu tập thể, giờ ăn bán
trú ở trường…và cả hoạt động học tập ở nhà của học sinh. Chính vì vậy mà công
việc của một giáo viên chủ nhiệm lớp ở tiểu học là rất nặng nề, vất vả và vô
cùng phức tạp.
Với vị trí quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục tiểu học
là bậc học đầu tiên có nhiệm vụ phải xây dựng toàn bộ nền móng cho hệ thống
giáo dục phổ thông “Đặt cơ sở vững chắc cho sự phát triển toàn diện của con
người Việt Nam xã hội chủ nghĩa”. Vì thế, dạy học và giáo dục ở bậc tiểu học
không chỉ đặt nền móng cho giáo dục phổ thông, mà còn đặt nền móng cho sự
hình thành toàn bộ nhân cách con người Việt Nam. Để làm tốt việc này đòi hỏi
những người giáo viên bậc tiểu học phải là những người thầy mẫu mực, là tấm
gương sáng cho học sinh noi theo, là tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo.
Giáo viên chủ nhiệm lớp ở tiểu học phải trải qua biết bao nhiêu khó
khăn, bao nhiêu vất vả, phải là người có trình độ, năng lực phẩm chất đạo đức
tốt, tâm huyết với nghề, nhiệt tình, chu đáo, tận tụy với học sinh. Người giáo
viên không những truyền thụ kiến thức mà còn giúp các em tự trau dồi, rèn
luyện, phấn đấu, phát huy vai trò làm chủ bản thân, làm chủ tập thể, khẳng
định ý chí, niềm tin ngay từ lúc còn nhỏ. Hai nhiệm vụ không tách rời nhau mà

chúng hỗ trợ lẫn nhau thông qua công tác chủ nhiệm của giáo viên. Công tác
chủ nhiệm lớp là một công việc rất quan trọng đối với giáo viên. Nó có tác
dụng nhiều mặt đối với học sinh và góp phần đào tạo thế hệ trẻ theo mục tiêu
giáo dục toàn diện. Vì vậy, công tác chủ nhiệm tốt sẽ là điều kiện thuận lợi, là
động lực hỗ trợ tích cực cho việc giảng dạy của người thầy đạt kết quả tốt.
Trong xã hội hiện nay, nghề dạy học được tôn vinh là nghề cao quí nhất
trong các nghề cao quí. Đúng như vậy, nhưng để làm tròn bổn phận và đóng
góp một phần nào đó cho nghề cao quí này, mỗi giáo viên phải làm tốt nhiệm
1


vụ của mình.
Là một giáo viên chủ nhiệm, bản thân tôi luôn ý thức trách nhiệm của
mình đối với công việc giảng dạy, đặc biệt là vai trò, trách nhiệm của một giáo
viên chủ nhiệm đối với học sinh trong việc nâng cao chất lượng dạy học, để rèn
luyện xây dựng nhân cách của học sinh. Xuất phát từ vai trò của giáo viên
chủ nhiệm, liên quan đến giáo dục: đức - trí - thể - mỹ với quan điểm “nề nếp
kỉ cương là chất lượng”, đây là điều đặc biệt quan tâm của nhà trường trong
những năm gần đây.
Qua các năm làm công tác chủ nhiệm lớp 4, bản thân tôi luôn trăn trở
vấn đề làm sao để nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp, cố gắng tìm ra
những biện pháp tốt nhất để xây dựng nề nếp lớp chủ nhiệm tốt, để tổ chức
cho các em học tập, tiếp thu kiến thức, hoạt động rèn luyện, vui chơi, tham gia
các hoạt động khác…dần dần hình thành nhân cách tốt đẹp của con người Việt
Nam.
Sau một thời gian dài tự học hỏi và vận dụng phương pháp, tôi xin được
chia sẻ ít kinh nghiệm với các anh chị và đồng nghiệp. Rất mong được sự quan
tâm góp ý của các thầy cô, đồng nghiệp và bạn đọc để góp phần cải thiện và
nâng cao chất lượng trong công tác chủ nhiệm lớp.
2. Tên sáng kiến

“Một số biện pháp làm tốt công tác chủ nhiệm lớp”
3. Tác giả sáng kiến
- Họ và tên: Nguyễn Thị Khuyến
- Địa chỉ: Trường Tiểu học Thanh Vân - Tam Dương - Vĩnh Phúc
- Số điện thoại: 0375754229
- E_mail:
4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Nguyễn Thị Khuyến
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến
- Sáng kiến kinh nghiệm có thể áp dụng cho giáo viên làm công tác chủ
nhiệm lớp tại các trường Tiểu học trong toàn quốc.
- Đối tượng cụ thể là 35 em học sinh lớp 4B, trường tiểu học Kim Long Tam Dương - Vĩnh Phúc
6. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu
Ngay từ ngày 01 tháng 9 năm 2017, tôi đã cùng với các giáo viên tổ
chuyên môn xây dựng ngay chuyên đề: “Một số biện pháp làm tốt công tác chủ
nhiệm lớp” để cùng nhau tháo gỡ những khó khăn gặp phải và thống nhất trong
tổ chuyên môn về phương pháp. Từ đó tìm ra giải pháp rèn luyện, giáo dục phù

2


hợp để giúp cho học sinh tiến bộ, giáo viên chủ nhiệm có khả năng nâng cao
hiệu quả trong quá trình vận dụng.
7. Mô tả bản chất của sáng kiến
7.1. Những nội dung được đề cập trong sáng kiến
a) Thực trạng vấn đề nghiên cứu
b) Quan niệm về nề nếp lớp học
c) Chức năng, nhiệm vụ của GVCN lớp
d) Những yếu tố của một giáo viên chủ nhiệm lớp
e) Một vài biện pháp làm tốt công tác chủ nhiệm lớp
7.2. Biện pháp giải quyết

a. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
Năm học 2017-2018, tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 4B.
*Thuận lợi:
- Đa số các em đều ngoan ngoãn, lễ phép, vâng lời thầy cô
- Đa số phụ huynh rất quan tâm đến việc học của con em.
- Giáo viên nhiệt tình, quan tâm đến lớp, có tinh thần trách nhiệm cao.
- Được sự giúp đỡ của các cấp lãnh đạo, Ban giám hiệu nhà trường, tổ
chức công đoàn, tổ chuyên môn nhiệt tình giúp đỡ, tạo mọi điều kiện thuận lợi
để giáo viên an tâm công tác.
- Được sự quan tâm của Hội cha mẹ học sinh của lớp, của trường rất nhiệt
tình với các hoạt động của nhà trường, góp phần động viên CB, GV, NV nhà
trường hoàn thành nhiệm vụ được giao.
- Mối quan hệ giữa nhà trường, giáo viên và gia đình học sinh rất chặt
chẽ.
* Khó khăn:
- Tâm lí học sinh ở lứa tuổi này, một số em vẫn còn ham chơi, chưa có ý
thức học tập và rèn luyện.
- Các em học sinh lớp 4 đang có sự thay đổi về tâm lí: Từ tâm lí bộc phát
sang tâm lí tự phát nên giáo viên khó nắm được tâm lí của từng học sinh.
- Trình độ học sinh không đồng đều, một số em quá hiếu động nên ngồi
học ít tập trung.
Mặt khác nhiều gia đình do quá bận rộn với công việc nên thời gian dành
cho việc giáo dục con cái không nhiều, gần như phó mặc cho nhà trường và xã
hội thậm chí còn rất chiều chuộng bênh vực con. Một số phụ huynh coi việc giáo
dục trẻ là bổn phận và trách nhiệm của nhà trường mà đặc biệt là của giáo viên,

3


vì thế họ có tư tưởng khoán trắng cho giáo viên chủ nhiệm và nhà trường không

cần quan tâm đến việc học tập và rèn luyện của các em.
* Thực trạng lớp 4B trường TH Kim Long đầu năm học 2017- 2018:
Qua 2 tuần thực dạy, tôi theo dõi và khảo sát nề nếp của học sinh lớp 4B
kết quả như sau:
STT

Nhóm đối tượng học sinh

Số lượng

1

Nhóm học sinh chưa tích cực trong các hoạt động của 10/35 HS
trường, lớp, liên đội

2

Nhóm học sinh chưa có ý thức xếp hàng ra vào lớp

3

Nhóm học sinh không biết sắp xếp sách vở đồ dùng 15/35 HS
học tập ngăn nắp, khoa học, không biết cách bảo
quản sách vở, đồ dùng

4

Nhóm học sinh chưa có thói quen làm theo hiệu lệnh 20/35 HS
của giáo viên.

5

Nhóm học sinh chưa biết cách tự phục vụ, chỉnh sửa
quần áo chỉnh tề…

10/35 HS

15/35 HS

Ghi chú: (Ở bảng số liệu này có thể 1 học sinh nằm trong 1, 2, 3 nhóm
đối tượng)
- Sau khi thống kê tôi đã phân tích tìm ra những nguyên nhân sau:
+ Trước hết là do nhận thức của học sinh, của cha mẹ học sinh chưa thấy
hết vị trí, tầm quan trọng của việc xây dựng nề nếp học tập.
+ Đối tượng học sinh ở nông thôn, cha mẹ làm nông, kinh tế gia đình còn
khó khăn nên việc quan tâm của phụ huynh đối với việc học của con em chưa
đúng mức.
+ Nề nếp sinh hoạt của gia đình thiếu khoa học cũng ảnh hưởng đến việc
học tập của các em.
+ Các em chưa có ý thức việc giữ gìn sách vở đồ dùng học tập.
+ Không chú ý nghe giảng, hết quay sang bên này rồi quay sang bên
kia…
Với những biểu hiện trên, lớp học không có nề nếp, không khí lớp học
nặng nề, giáo viên giảng dạy hết sức vất vả, tiết học kéo dài lấn thời gian của tiết
sau, hiệu quả tiết học không đạt yêu cầu. Từ thực tế trên, tôi tự hứa với lòng
mình phải cố gắng thật nhiều để làm tốt công tác chủ nhiệm và phải đặc biệt
quan tâm, gần gũi hơn với những học sinh này. Chính vì vậy, vấn đề đặt ra cho
tôi bây giờ là tôi phải làm sao xây dựng được nề nếp lớp học thật tốt để chính
các em luôn cảm thấy ở tôi sự mới lạ, không nhàm chán, hướng các em đến sự
đam mê học tập và phấn đấu rèn luyện đạo đức ngày một tốt hơn.

4


b. Quan niệm về nề nếp lớp học
- Nề nếp là thói quen giữ gìn những cách làm việc hợp lí và sự sinh hoạt
có kỉ luật, có trật tự, có tổ chức.
- Trong trường học ngoài việc đặt nền tảng và đặt cơ sở ban đầu cho
việc hình thành và phát triển toàn diện nhân cách của học sinh thì việc xây
dựng một số nề nếp tự quản trong lớp cũng là một trong những biện pháp quan
trọng góp phần xây dựng và phát triển học sinh toàn diện sau này. Bậc tiểu học
là bậc học đầu tiên, là nền tảng của bậc học phổ thông, chính vì vậy chúng ta
cần coi trọng việc xây dựng nề nếp cho học sinh để lớn lên các em sẽ hoàn
thiện mình hơn và trở thành một con người có ích cho xã hội.
- Để thực hiện được vấn đề này không phải dễ mà cần có một quá trình
và dựa vào mỗi giáo viên chúng ta.
- Là một giáo viên Tiểu học, chúng ta cần phải biết sáng tạo, năng động,
kết hợp nhuần nhuyễn các phương pháp, biện pháp giáo dục để các em sớm đi
vào nề nếp tốt và nâng dần tầng nhận thức cho các em học sinh.
c. Chức năng, nhiệm vụ của GVCN lớp
- Giáo viên chủ nhiệm ở trường Tiểu học có vai trò đặc biệt quan trọng
trong việc giáo dục nhân cách cho học sinh. Giáo viên Tiểu học có trách nhiệm
khơi dậy ở trẻ em những mầm mống tốt đẹp, hình thành bước đầu ở các em
khả năng thích ứng với cuộc sống ở gia đình, nhà trường và xã hội.
- Giáo viên chủ nhiệm lớp thường xuyên chăm nom đến hoạt động của
học sinh, có biện pháp giúp đỡ các em kịp thời. Giáo viên chủ nhiệm lớp là
người thường xuyên và liên hệ trực tiếp với gia đình học sinh để tìm hiểu học
sinh và giúp cha mẹ học sinh làm tốt công việc giáo dục con cái. Công tác này
của người giáo viên chủ nhiệm đòi hỏi phải có thái độ ứng xử khéo léo, tế nhị,
có lòng yêu nghề, thương yêu học sinh và đặc biệt là sự mong muốn cho các
em ngày một tiến bộ hơn.

- Để thực hiện tốt vai trò chức năng, nhiệm vụ của GVCN lớp, đòi hỏi
người giáo viên phải thật sự hết sức yêu quí học sinh, lấy sự tiến bộ của học
sinh làm niềm vui, hạnh phúc của mình, biết hi sinh cả thời gian sức lực, đặt
hết tâm huyết vào công việc, quyết tâm giáo dục đến nơi đến chốn. Theo tôi,
để có kết quả trong công tác chủ nhiệm, ngoài sự nhiệt tình còn đòi hỏi phải có
phương pháp thích hợp.
- Để đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ này người giáo viên chủ nhiệm ở
Tiểu học hoàn thành các công việc:
+ Giảng dạy và giáo dục theo đúng chương trình giáo dục. Xây dựng kế
hoạch dạy học, soạn bài, kiểm tra đánh giá đúng quy định. Đảm bảo chất
lượng và hiệu quả giảng dạy. Quản lý học sinh trong các hoạt động giáo dục
5


do Nhà trường tổ chức, tham gia hoạt động tổ chuyên môn.
+ Học tập nâng cao sự hiểu biết, đạt trình độ chuẩn, phấn đấu đạt trên
chuẩn.
+ Gần gũi, yêu thương, tôn trọng và đối xử công bằng với học sinh.
+ Có ý thức trách nhiệm, tinh thần khắc phục khó khăn, tận tuỵ sáng tạo
trong lao động sư phạm.
+ Sống giản dị, lành mạnh, trung hậu, bao dung, vui tươi, cởi mở, có tác
phong mẫu mực.
+ Ham hiểu biết cái mới, luôn nâng cao trình độ, kĩ năng nghề nghiệp và
rèn luyện để tự hoàn thiện nhân cách.
+ Tham gia công tác phổ cập giáo dục Tiểu học ở địa phương. Giữ gìn
phẩm chất, danh dự, uy tín nhà giáo, gương mẫu trước học sinh. Tôn trọng đối
xử công bằng với học sinh. Bảo vệ quyền lợi chính đáng cho học sinh.
+ Chủ động phối kết hợp với đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh,
Sao nhi đồng với gia đình học sinh và các tổ chức xã hội có liên quan đến hoạt
động giảng dạy và giáo dục.

- Nắm vững mục tiêu, chương trình nội dung cấp học, mục tiêu đào tạo
giáo đục về mặt nhân cách và kết quả học tập của học sinh. GVCN là cầu nối
giữa Ban giám hiệu, các tổ chức trong nhà trường, các giáo viên bộ môn, phụ
huynh, các tổ chức xã hội và tập thể lớp chủ nhiệm, nói cách khác GVCN là
người đại diện của hai phía, một mặt đại diện cho lực lượng giáo dục của nhà
trường, mặt khác là đại diện cho tập thể học sinh.
- Với tư cách là nhà sư phạm, GVCN có trách nhiệm truyền đạt tới học
sinh lớp chủ nhiệm tất cả những yêu cầu, kế hoạch của nhà trường, không phải
bằng mệnh lệnh mà bằng sự thuyết phục, cảm hóa, bằng sự gương mẫu của
GVCN để đạt được mục tiêu giáo dục, để được học sinh chấp nhận một cách
tự giác. Mặt khác, GVCN là người tập hợp ý kiến nguyện vọng của từng học
sinh trình lên Ban gám hiệu, Đội TNTP Hồ Chí Minh, GV chuyên biệt, ngoài
ra GVCN còn có trách nhiệm bảo vệ, bênh vực quyền lợi của học sinh lớp
mình.
- GVCN là cố vấn tổ chức hoạt động tập thể, chức năng này có ý nghĩa
rất quan trọng, vai trò định hướng, điều chỉnh, điều khiển của GVCN đối với
họat động tự quản của lớp, GV không trực tiếp tham gia, không làm thay các
em nhưng phải bằng nghệ thuật sư phạm kích thích tư duy sáng tạo, phát triển
tiềm năng trí tuệ vốn có ở học sinh, bao gồm cả việc điều chỉnh tư duy thái độ,
tình cảm, hành vi hoạt động của học sinh.
- Như vậy, công tác chủ nhiệm ở trường Tiểu học có vai trò hết sức quan
trọng trong sự hình thành và phát triển nhân cách của học sinh. Do đó, người
6


giáo viên chủ nhiệm lớp cần chú ý, quan tâm và có kế hoạch công tác chủ
nhiệm lớp một cách chi tiết, cụ thể, phù hợp với tình hình địa phương, nhà
trường đảm bảo được yêu cầu mục tiêu của bậc học. Khi công tác chủ nhiệm
lớp được mỗi giáo viên quan tâm, chú trọng sẽ góp một phần không nhỏ vào
việc nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục trong nhà trường hiện nay.

Có thể nói người giáo viên chủ nhiệm ở bậc Tiểu học có ảnh hưởng đặc
biệt quan trọng đến quá trình hình thành và phát triển nhân cách của các em.
Do đặc điểm lứa tuổi nên học sinh Tiểu học thường đặt niềm tin tuyệt đối ở
giáo viên chủ nhiệm. Vì vậy người giáo viên chủ nhiệm ngoài việc dạy học
còn phải làm sao cho trường thực sự là một gia đình thứ hai, tạo điểm tựa,
niềm tin và dẫn dắt mỗi học sinh trong thời gian các em học tập tại trường và
đôi khi là cả ở nhà. Định hướng đúng đắn cho các em học lên bậc học cao hơn.
Do đó phẩm chất và năng lực của giáo viên chủ nhiệm lớp là nhân tố quyết
định đối với việc đảm bảo chất lượng giáo dục.
d. Những yếu tố của một giáo viên chủ nhiệm lớp
* Tố chất để làm nên một giáo viên chủ nhiệm tốt:
GVCN rất cần phải có các phẩm chất nhiệt tình, sâu sát, cần cù, trí nhớ
tốt, quan sát tinh tế, tâm lý giỏi, có khả năng xây dựng lớp học sinh nền nếp
chăm ngoan tích cực, GVCN phải vừa là thầy vừa là bạn của học sinh. Tố chất
quan trọng của GVCN lớp là tố chất của một con người hành động. GVCN lớp
phải nghiêm túc và có bộ óc kế hoạch hóa, thấy đúng thì tổng kết và áp dụng,
thấy sai thì phải điều chỉnh kế hoạch kịp thời hoặc hủy bỏ theo quy trình: Xây
dựng kế hoạch - thực hiện kế hoạch - kiểm tra kế hoạch - tổng kết và vạch kế
hoạch mới.
Giáo viên chủ nhiệm cần phải có:
- Hiểu biết học sinh về tâm lý lứa tuổi, tâm lí học sư phạm, giáo dục học
ở Tiểu học.
- Năng lực tổ chức các hoạt động tập thể cho học sinh.
- Năng lực cảm hóa, phán đoán, thuyết phục học sinh.
- Năng lực giao tiếp với học sinh và cha mẹ học sinh.
- Yêu cầu đảm bảo chất lượng giáo dục toàn diện và lợi ích của học sinh
- Có khả năng nghiệp vụ về công tác Đội, phối hợp tổ chức tốt các hoạt
động giáo dục phù hợp với nhu cầu của trẻ, đáp ứng được nhiệm vụ giáo dục
của nhà trường.
- Có khả năng vận động và phối hợp các tổ chức hoạt động ở trong và

ngoài trường.
- Phối hợp xây dựng và thống nhất kế hoạch hoạt động giáo dục. Xây
dựng “Bộ máy tự quản” của lớp mình như: Sao nhi đồng, phân đội, chi đội,
7


đội cờ đỏ…
- Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ tự quản.
- Xây dựng nề nếp học tập, hoạt động, tổ chức các phong trào, hoạt
động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, vui chơi giải trí,…
* Giáo viên chủ nhiệm lớp là tấm gương sáng cho học sinh noi theo
Trong lớp học, cách hành động, suy nghĩ, cư xử của GVCN sẽ ảnh
hưởng rất nhiều đến học sinh. GVCN phải luôn giữ tác phong gương mẫu
trước học sinh. GVCN tận tâm thì học sinh càng cố gắng học tập. Khi nói,
dùng câu, từ dễ hiểu, phù hợp với học sinh. Biết lắng nghe học sinh nói. Và
hơn hết GVCN phải là người hiểu biết sâu rộng, có năng lực và phẩm chất đáp
ứng yêu cầu của giáo dục.
* Thay mặt hiệu trưởng quản lí một lớp học
Giáo viên chủ nhiệm lớp thay mặt hiệu trưởng để quản lí và tổ chức các
hoạt động giáo dục học sinh ở một lớp học.
Vai trò quản lí của giáo viên chủ nhiệm lớp thể hiện trong việc xây dựng
và tổ chức thực hiện các kế hoạch giáo dục, đôn đốc, kiểm tra và đánh giá kết
quả học tập và tu dưỡng của học sinh trong lớp.
Giáo viên chủ nhiệm phải trả lời các câu hỏi về chất lượng học tập và
hạnh kiểm của học sinh trong lớp trước hiệu trưởng, trước Hội đồng sư phạm
của nhà trường và trước phụ huynh học sinh của lớp khi tổng kết năm học.
* Người xây dựng tập thể học sinh thành một khối đoàn kết
Giáo viên chủ nhiệm lớp là linh hồn của lớp, bằng các biện pháp tổ
chức, giáo dục, bằng sự gương mẫu và quan hệ tình cảm, giáo viên chủ nhiệm
xây dựng khối đoàn kết trong tập thể. Học sinh coi giáo viên chủ nhiệm như

cha mẹ thứ hai của mình, đoàn kết với bạn bè như anh em ruột thịt, lớp học sẽ
trở thành một tập thể vững mạnh. Tình cảm của lớp càng bền chặt, tinh thần
trách nhiệm và uy tín của giáo viên chủ nhiệm càng cao thì chất lượng giáo
dục càng tốt.
Giáo viên chủ nhiệm bao giờ cũng để lại những ấn tượng sâu sắc đối với
từng học sinh trong suốt cuộc đời các em.
* Người tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh trong lớp
Các hoạt động của lớp được tổ chức đa dạng và toàn diện, giáo viên chủ
nhiệm lớp quán xuyến tất cả các hoạt động một cách cụ thể, chặt chẽ.
Vai trò tổ chức của giáo viên chủ nhiệm thể hiện trong việc thành lập bộ
máy tự quản của lớp, phân công trách nhiệm cho từng cá nhân, các tổ, nhóm,
đồng thời tổ chức thực hiện các mặt hoạt động theo kế hoạch giáo dục được
xây dựng hàng năm.
8


Các phong trào thi đua học tập đi vào thực chất, các cuộc sinh hoạt các
đoàn thể có nội dung hấp dẫn thanh, thiếu niên, phong trào văn hóa, văn nghệ,
thể thao được tiến hành thường xuyên… Chất lượng học tập và tu dưỡng đạo
đức của học sinh phụ thuộc rất nhiều vào trật tự, kỉ luật, vào tinh thần đoàn kết
và truyền thống của tập thể lớp cũng như các hoạt động đa dạng của lớp.
* Giữ vai trò chủ đạo trong việc phối hợp với các lực lượng giáo dục
Gia đình, nhà trường và xã hội là ba lực lượng giáo dục, trong đó nhà
trường là cơ quan giáo dục chuyên nghiệp, hoạt động có mục tiêu, nội dung,
chương trình và phương pháp giáo dục dựa trên cơ sở khoa học, do vậy giáo
viên chủ nhiệm phải là người chủ đạo trong điều phối các hoạt động giáo dục
cùng với các lực lượng giáo dục đó một cách có hiệu quả nhất.
Năng lực, uy tín chuyên môn, kinh nghiệm công tác của giáo viên chủ
nhiệm lớp là điều kiện quan trọng để tập hợp lực lượng, phối hợp thành công
các hoạt động giáo dục cho học sinh trong lớp.

e. Một vài biện pháp làm tốt công tác chủ nhiệm lớp 4
Thành công của giáo viên là làm cho học sinh tôn trọng, kính yêu, tin
tưởng, là xây dựng được một tập thể lớp đoàn kết, gắn bó, có nề nếp tốt, học
tập tốt và tích cực tham gia vào các phong trào do nhà trường, Đội. Công tác
chủ nhiệm lớp quả thật nặng nề và phức tạp. Người giáo viên phải vừa như
người mẹ dịu dàng, người thầy nghiêm khắc, người bạn gần gũi, trọng tài phân
minh.
* Tìm hiểu để nắm vững tình hình đối tượng giáo dục:
Mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp, muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, muốn
đề ra các biện pháp giáo dục học sinh phù hợp, đạt hiệu quả thì trước hết giáo
viên phải hiểu học sinh, phải nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về từng
học sinh. Do vậy, ngay từ ngày đầu nhận lớp, tôi thực hiện ngay công tác điều
tra thông qua phiếu sau đây. Tôi phát cho mỗi em một phiếu điều tra và yêu cầu
các em điền đầy đủ thông tin trong phiếu:
ĐIỀU TRA THÔNG TIN CÁ NHÂN HỌC SINH
1. Họ và tên:…………………………Nam ( Nữ)……..Dân tộc:…….
2. Sinh ngày….tháng….năm….Nơi sinh………………………………
3. Chỗ ở hiện nay:................................................................................
4. Hộ khẩu thường trú:.........................................................................
5. Tình trạng sức khỏe:........................................................................
6. Có năng khiếu:................................................................................
7. Họ tên cha:......................................................................................
8. Nghề nghiệp:...................................................................................
9


9. Họ và tên mẹ:..................................................................................
10. Nghề nghiệp:..................................................................................
10. Số điện thoại liên hệ:......................................................................
11. Gia đình có mấy con:......................................................................

Là con thứ mấy:.................................................................................
12. Gia đình có hoàn cảnh đặc biệt:.......................................................
Qua phiếu điều tra này, tôi nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về
từng học sinh để ghi vào Sổ theo dõi chất lượng giáo dục học sinh. Và quan
trọng hơn cả là tôi đã hiểu một phần về học sinh của mình, điều đó rất có lợi cho
tôi trong công tác giảng dạy và giáo dục học sinh.
* Xây dựng nề nếp tự quản:
- Giờ sinh hoạt lớp đầu tiên, giáo viên chủ nhiệm hướng dẫn học sinh
cách điều khiển 1 tiết sinh hoạt lớp, nhận xét một số nề nếp của lớp (như học
tập, vệ sinh, …) trong tuần qua.
- Đề cử và gợi ý để tự học sinh bầu ra cán bộ lớp giữ vai trò tự quản là
những em nhanh nhẹn, hoạt bát, mạnh dạn, có uy tín, có tinh thần trách nhiệm
cao, đoàn kết và có năng lực học tập… để giúp giáo viên điều hành, phân công
nhiệm vụ và hoàn thành nhiệm vụ được giao trong lớp học.
- Tổ trưởng nhận xét các bạn trong tổ mình phụ trách, lớp trưởng điều
khiển sau đó giáo viên nêu kế hoạch của tuần đến các em sẽ thảo luận nêu
nhiệm vụ cần làm trong tuần.
- Sau mỗi buổi sinh hoạt tổ chức các trò chơi nhằm tạo sự hứng thú cho
các em để các em thấy được mỗi ngày đến trường là một ngày vui.
- Cùng các em tổ chức trang trí lớp học thân thiện, theo chủ đề từng
tháng từ đó các em có ý thức gìn giữ sản phẩm mình tạo ra.
* Xây dựng nề nếp học tập:
Để được giờ học có kết quả tốt thì lớp học phải có nề nếp tốt. Ngay tuần
sinh hoạt ngoại khóa đầu tiên của năm học, tôi đã dành thời gian cho học sinh
học nội quy của trường và lớp.
- Trong mỗi tiết học, học sinh phải thể hiện tinh thần “tự quản” - tự theo
dõi lẫn nhau, nhắc nhở nhau giữ sạch lớp trong suốt buổi học và không nói
chuyện riêng trong lớp. Cuối giờ tôi đi kiểm tra tổ nào sạch nhất sẽ được cộng
điểm thi đua cho tổ mình.
- Vào giờ truy bài 15 phút, các bạn tổ trưởng, lớp trưởng, lớp phó kiểm tra

bài tập về nhà, đi học đúng giờ, đồ dùng học tập, móng tay của các thành viên
10


trong tổ, trong lớp. Bên cạnh đó, giáo viên thường xuyên kiểm tra đột xuất nề
nếp của học sinh để có sự tuyên dương, khen thưởng kịp thời.
- Giáo viên chủ nhiệm đưa ra phương hướng phấn đấu cho các em, tổ nào
ngoan, có ý thức, không vi phạm lỗi nào sẽ được cộng điểm thi đua cho tổ mình.
Cuối tuần giáo viên dựa vào kết quả thi đua đó để có sự khen thưởng, động viên,
nhắc nhở kịp thời.
- Trong tiết học khi cần phát biểu, tôi hướng dẫn học sinh nếp giơ tay
phát biểu như: chống khuỷu tay xuống bàn, giơ thẳng tay, bàn tay khép lại.
Không nói leo, không ồn ào trong tiết học.
- Trong thời gian luyện đọc: Khi gọi các em đọc bài trong sách giáo
khoa, tôi uốn nắn cách cầm sách không bị cong mép, bẻ gáy, hai tay đỡ sách.
- Trong thời gian Tập viết: Tôi hướng dẫn kĩ các em cách cầm bút, đặt
vở, cách tì tay tránh việc làm cong mép vở hay rách vở.

Trong quá trình học, tôi nhận xét, chữa bài thường xuyên để hiểu rõ xem
các em chưa hoàn thành về mặt nào, môn nào từ đó có biện pháp bồi dưỡng kịp
thời, hợp lý.
Muốn lớp mình có nề nếp tốt tôi đã xây dựng kế hoạch chung cho cả
năm học, kế hoạch cụ thể cho từng tháng, từng tuần và cho mỗi kỳ học.
Đối với học sinh chưa hoàn thành, chậm trong học tập thì tôi xếp các em
ngồi lên bàn đầu để các em dễ tiếp thu kiến thức trong mỗi bài học, cũng để
cho giáo viên tiện giúp đỡ và theo dõi sự tiến bộ của các em.
Phân công rõ nhiệm vụ cho từng em và cho các em tự đăng ký thi đua.
Xây dựng nề nếp đội ngũ tự quản cốt cán của lớp. Kết hợp với đội sao đỏ của
liên đội, các em sẽ tự kiểm tra về: mặc đồng phục, việc chuẩn bị học bài và
chuẩn bị sách vở, đồ dùng học tập.

Ví dụ: Tổ trưởng theo dõi các thành viên trong tổ mình và báo cáo cho
11


lớp phó, sau đó lớp phó báo cáo với lớp trưởng.
Tôi luôn tạo ra tình huống để mỗi học sinh được thể hiện mình trước
tập thể lớp. Từ đó, khen ngợi kịp thời với từng tiến bộ nhỏ của các em.
Động viên đúng mực kịp thời để các em phấn khởi tự giác trong học
tập cũng như mọi hoạt động khác.
Ngoài khâu tổ chức lớp, tôi còn vận dụng nhiều phương pháp giáo
dục ngoài giờ lên lớp để nâng cao chất lượng giáo dục có nề nếp như “Đền ơn
đáp nghĩa”; “Lá lành đùm lá rách”…
Giáo viên nhắc nhở và tạo thói quen tự giác học tập, giữ gìn sách vở
ở trường cũng như ở nhà.
Phân công ban học tập tự lấy và cất đồ dùng học tập trong giờ học,
kiểm tra bài làm ở nhà, vở bài tập lúc đầu giờ học
Khuyến khích học sinh hăng say phát biểu, tích cực trong học tập.
Tuyên dương, khen thưởng những em có tiến bộ trong tuần, trong
tháng.
* Xây dựng thói quen đoàn kết giúp đỡ bạn cùng lớp
Ngay từ những ngày đầu năm học, giáo viên tổ chức các hoạt động cho
học sinh giao lưu, tìm hiểu về nhau. Để giúp các em biết quan tâm, giúp đỡ nhau
thì ban đầu trong mỗi ngày học, giáo viên dành ra một khoảng thời gian để trò
chuyện cùng các em, hỏi các em có những gì vui, buồn, điều gì hay, ... chia sẻ
với Cô và các bạn. Dần dần sau đó, giáo viên cho các em tự đi tìm hiểu, chia sẻ
với nhau. Qua những hoạt động đó tạo mối gắn kết các em lại thành một tập thể
đoàn kết, thương yêu, quý mến nhau. Ngoài ra, giáo viên còn tạo cho học sinh
biết đối xử thân thiện, hòa nhã với nhau, xưng hô lịch sự, biết dùng lời hay ý đẹp
để nói với nhau.
- Tạo thói quen để học sinh có ý thức tự giác giúp đỡ bạn bè thông

qua các bài học môn Đạo đức.
- Phân công giúp đỡ, gần gũi học sinh yếu, rụt rè, ít hoạt động.
- Phân công học nhóm giúp đỡ bạn khi gặp khó khăn (nhóm nhà gần
nhau).
* Xây dựng nề nếp vệ sinh
Vệ sinh cá nhân:
- Thường xuyên nhắc nhở học sinh giữ vệ sinh thân thể.
- Hướng dẫn thật tỉ mỉ cách giữ gìn vệ sinh cá nhân: giữ gìn quần áo
sạch đẹp, gọn gàng, sách vở ngăn nắp, rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ
sinh, …
Vệ sinh, trang trí trường, lớp:
12


- Lớp học thân thiện phải luôn sạch sẽ, ngăn nắp và được trang trí đẹp,
đảm bảo tính thẩm mĩ và tính giáo dục cao. Hướng dẫn học sinh cùng thực hiện
trang trí lớp học tích cực, thân thiện: học sinh sẽ trình bày các sản phẩm học tập
của các em, ghi những bài học cần nhớ, sưu tầm tranh ảnh có liên quan đến các
kiến thức được học. Qua đó các em được học hỏi những điều hay từ bạn mình.
Luôn coi lớp học như ngôi nhà của mình, phải luôn ngăn nắp gọn gàng sạch sẽ.
- Bên cạnh đó, giáo viên còn tập cho các em có thói quen tự giác làm việc,
biết tự tìm hiểu cuộc sống xung quanh mình bằng cách yêu cầu các em đọc sách
báo, xem ti vi, nghe tin tức… . Sau đó các em cùng trao đổi, chia sẻ với bạn để
cùng nhau hiểu biết về cuộc sống xung quanh.
- Ngoài ra giáo viên cũng cần khuyến khích, tạo điều kiện để các em tham
gia các hoạt động phong trào, vui chơi của nhà trường. Qua đó các em được rèn
luyện một số kĩ năng: hợp tác, tinh thần đồng đội, sức khỏe…
- Giáo viên gương mẫu thực hiện để học sinh noi theo trong mọi hoạt
động dù là hoạt động nhỏ.
Ví dụ : Giáo viên, chủ động vệ sinh lớp học cùng HS khi tổng vệ sinh

lớp, nhặt giấy vụn hay túi ni lon trên sân trường …
- Cùng với học sinh quét phòng học hàng ngày, quét dọn vệ sinh xung
quanh lớp học và trên sân trường, lau các vết bẩn trên tường từ đó hình thành
ý thức bảo vệ, giữ vệ sinh chung của học sinh.
* Xây dựng nề nếp giờ ra chơi
- Tạo thói quen cho học sinh xếp hàng tập thể dục ngay từ đầu năm, cử
cán sự lớp giúp các em lớp 1 xếp hàng tập thể dục, phân công đội cờ đỏ theo
dõi để báo cáo với giáo viên kịp thời.
- Phối hợp với giáo viên Tổng phụ trách Đội hướng dẫn và nhắc nhở các
em tập thể dục nghiêm túc.
- Thường xuyên nhắc các em vui chơi an toàn tránh tai nạn thương tích.
* Xây dựng nề nếp ra, vào lớp
- Ngay từ đầu năm, trong 2 tuần sinh hoạt lớp hướng dẫn, nhắc nhở các
em xếp hàng ra vào lớp.
- Cùng với giáo viên bộ môn thể dục nhắc nhở các em đi vào lớp theo
hàng sau mỗi tiết học thể dục không để các em chạy vào lung tung gây ồn ào,
mất tập trung cho các lớp học khác.
- Tạo thói quen cho học sinh xếp hàng ra, vào lớp. Phân công cán bộ lớp
kiểm tra đồng phục, sách vở, vệ sinh …
* Kết hợp với giáo viên bộ môn

13


Ngay từ khi học sinh bước vào lớp Một, ngoài cô giáo chủ nhiệm lớp, các em
còn được học các thầy, cô giáo bộ môn khác như: Hát nhạc, Mỹ thuật, Thể
dục…nên việc rèn nề nếp cho học sinh lớp Năm là rất thuận lợi. Giáo viên chủ
nhiệm thường xuyên kết hợp với giáo viên bộ môn chuyên biệt để cùng rèn
luyện,và giữ nề nếp học tập cho học sinh.
Ví dụ:

Giáo viên bộ môn cũng thường xuyên thực hiện cho học sinh các nề nếp
như: giúp học sinh nhận biết sách, vở của môn học mình đang học, rèn tư thế
ngồi, cách cầm bút, cách phát biểu, cách sử dụng bảng con, … Nề nếp này phải
được rèn thường xuyên trong học sinh để tạo thói quen cho các em. Nếu không
tất cả những gì giáo viên chủ nhiệm rèn cho các em sẽ nhanh chóng mất đi.
Thời gian đầu, giáo viên bộ môn còn rất ngại, nhưng sau nhờ sự kiên trì, sự ủng
hộ nhiệt tình của các đồng chí cho nên nề nếp học tập của các em được xuyên
suốt và trở thành thói quen hàng ngày.
7.3. Khả năng áp dụng của sáng kiến
a. Kết quả bước đầu đã đạt được
Sáng kiến được đúc rút từ kinh nghiệm của bản thân và được áp dụng
thực tế trong quá trình dạy học tại trường Tiểu học nơi tôi công tác.
Qua quá trình thực hiện cho đến nay bản thân tôi thấy sự thể hiện ở các
em tiến bộ một cách rõ nét, khả năng về học tập, về năng lực phẩm chất các em
đều được đánh giá từ Hoàn thành cũng như từ Đạt trở lên. Đặc biệt ý thức tự
giác trong học tập của các em ngày càng tốt hơn.
b. Khả năng mở rộng trên toàn tỉnh, toàn quốc
Sáng kiến kinh nghiệm này được trình bày khá chi tiết và đầy đủ, giúp giáo
viên có thể áp dụng dễ dàng vào trong công tác chủ nhiệm lớp. Vì vậy giải pháp
mà sáng kiến tôi đề cập có thể áp dụng trong công tác chủ nhiệm lớp tại các
trường tiểu học trong toàn quốc.
8. Những thông tin cần được bảo mật
Không có thông tin cần bảo mật.
9. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến
Để sáng kiến được áp dụng và đạt kết quả tốt nhất thì nhà trường cần tổ
chức các chuyên đề để các giáo viên được giao lưu học hỏi với những sáng kiến
hay, những kinh nghiệm quý báu của đồng nghiệp giúp cho việc chủ nhiệm,
giảng dạy được tốt hơn, đáp ứng được với sự phát triển của xã hội, sự kì vọng
của cha mẹ học sinh và nhà trường.
Muốn cho học sinh có được nề nếp tốt, thì người thầy phải biết kết hợp

các phương pháp một cách nhuần nhuyễn, phải nghiên cứu từng đối tượng một
cách tỉ mỉ, cụ thể để sử dụng các phương pháp giáo dục, rèn luyện nề nếp thích
14


hợp cho từng cá nhân.
Cần có sự hợp tác cao của các giáo viên bộ môn và tổng phụ trách Đội
cùng với các đoàn thể trong nhà trường, sự tạo điều kiện, quan tâm sâu sát
khích lệ động viên kịp thời của BGH nhà trường.
Mặc khác, nhà trường, gia đình và xã hội cần phối hợp chặt chẽ nhằm
hỗ trợ cho nhau để hoàn thành nhiệm vụ là giáo dục học sinh trở thành một
con người đầy đủ cả tài lẫn đức, xứng đáng là con ngoan trò giỏi, cháu ngoan
Bác Hồ mà toàn xã hội đang chờ mong.
10. Đánh giá lợi ích thu được
Bằng tất cả sự nỗ lực của bản thân tôi cùng với sự quan tâm của BGH và
tất cả thầy cô giáo trong nhà trường cũng như sự cộng tác nhịp nhàng và ăn ý
của PHHS, sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm vào công tác chủ nhiệm lớp,
trên cơ sở các giải pháp tôi đưa ra ở trên, tôi đã đạt được kết quả khả quan: Học
sinh biết vâng lời và yêu quý thầy cô giáo, biết xác định động cơ học tập đúng
đắn, chất lượng học tập cuối năm học được nâng lên rõ rệt, tập thể học sinh biết
thương yêu, đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ. Đặc biệt sau một năm học,
lớp 4B được sự tin tưởng thương yêu của tất cả các thầy cô giáo, ai cũng hào
hứng khi bước vào lớp giảng dạy.
Điều đó đã chứng minh tính đúng đắn của đề tài, nó đã giúp học sinh có nền
tảng nề nếp để vượt qua những khó khăn ban đầu. Từ đó giúp HS tiếp cận các
hoạt động khác một cách tự nhiên, tự tin và sáng tạo đem lại niềm vui và hứng
thú học tập cho học sinh.
11. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần
đầu

TT

1
2

Tên tổ chức/cá
nhân

Địa chỉ

Phạm vi/Lĩnh vực
áp dụng sáng kiến

Tổ chuyên mônTrường Tiểu học Kim Long
khối 4
Tam Dương - Vĩnh Phúc
Học sinh lớp 4B Trường Tiểu học Kim Long
Tam Dương- Vĩnh Phúc
Thanh Vân, ngày 29 tháng 10 năm 2018
HIỆU TRƯỞNG

-Biện pháp làm tốt công tác chủ
nhiệm lớp 4
-Học tập nhiệm vụ của người
học sinh

Thanh Vân, ngày 26 tháng 10 năm 2018
TÁC GIẢ SÁNG KIẾN

Trần Thị Minh Loan

Nguyễn Thị Khuyến

15


16