toan 9 tuan 11

Tuần 11; Tiết: 21
HàM Số BậC NHấT
I. Mục tiêu:
- Kiến thức:
+ Hàm số bậc nhất là hàm số có dạng y=ax+b, a

0
+ Hàm số bậc nhất y=ax+b luôn xác định với mọi giá trị của biến số x thuộc R.
+ Hàm số bậc nhất y=ax+b đồng biến trên R khi a>0, nghịch biến trên R khi a<0
- Kỹ năng:
+ Yêu cầu HS hiểu và chứng minh đợc hàm số y=-3x+1 nghịch biến trên R, hàm số
y=3x+1 đồng biến trên R. Từ đó thừa nhận bảng tổng quát: hàm số y=ax+b đồng biến trên R
khi a>0, nghịch biến trên R khi a<0
- Thái độ:
+ HS thấy toán tuy là môn khoa học trừu tợng nhng các vấn đề về kiến thức toán học
nói chung cũng nh vấn đề hàm số nói riêng lại thờng xuất hiện từ việc nghiêm cứu các bài
toán thực tiễn.
II. Chuẩn bị:
+ Bảng phụ ?1, ?2,?3, ?4 đáp án ?3, bài tập 8 SGK
III. Phơng pháp:
Vấn đáp; hợp tác nhóm nhỏ; đặt và giải quyết vấn đề.
IV. Tiến trình dạy học:
1. Kiểm tra bài cũ:
a) Hàm số là gì ? Hãy cho một ví dụ về hàm số đợc cho bởi công thức.
b) Điềm vào chỗ (... )
Cho hàm số y=f(x) xác định với mọi x thuộc R
Với mọi x
1
, x
2
thuộc R

Nếu x
1
< x
2
mà f(x
1
) < f(x
2
) thì hàm số y = f(x)......trên R
Nếu x
1
> x
2
mà f(x
1
) > f(x
2
) thì hàm số y = f(x)......trên R
( ĐS: b) đồng biến / nghịch biến )
2. Bài mới
Hoạt động 1: Khái niệm về hàm số bậc nhất
- GV: Đặt vấn đề Ta đã biết khái niệm hàm số và biết lấy ví dụ về hàm số đ ợc cho bởi một
công thức. Hôm nay chúng ta sẽ học một hàm số cụ thể đó là hàm số bậc nhất. Vậy hàm số
bậc nhất là gì, nó có tính chất nh thế nào đó là nội dung bài học hôm nay.
Hoạt động của GV Họat động của HS Ghi bảng
-Để đi tìm định nghĩa về hàm
số bậc nhất, ta xét bài toán
thực tế sau:
-GV đa bài toán lên bảng phụ.
-GV vẽ sơ đồ chuyển động nh

SGK
và hớng dẫn HS:
?1 Điền vào chỗ trống cho
Một học sinh đọc to đề
bài và tóm tắt.
1. Khái niệm về hàm số bậc
nhất.
8km
Huế
Bến
xe
TTHN
đúng.
-Sau một giờ ô tô đi đợc..
-Sau t giờ ô tô đị đợc:.....
-Sau t giờ ô tô cách trung tâm
HN là: s=....
GV yêu cầu HS làm ?2
?2 điền bảng:
GV gọi HS khác nhận xét bài
làm của bạn.
-Em hãy giải thích tại sao s là
hàm số của t?
-GV lu ý HS trong công thức
S=50t+8
Nếu thay S bởi chữ y, t bởi chữ
x ta có công thức quen thuộc:
y=50x+8. Nếu thay 50 bởi a, 8
bởi b thì ta có: y=ax+b ( a

0)
là hàm số bậc nhất.
? Vậy hàm số bậc nhất là gì
-GV yêu cầu HS đọc lại định
nghĩa
-GV đa lên bảng phụ:
Bài tập: Các hàm số sau có
phải là hàm số bậc nhất không
? vì sao ?
a) y=1-5x b) y=2x
2
+3
c) y=mx+2 ; d) y=0.x+7
-GV cho HS suy nghĩ 1 đến 2
phút rồi gọi một số HS trả lời
lần lợt
-Nếu là hàm số bậc nhất hãy
chỉ ra hệ số a, b?
HS: Sau một giờ ô to đi đ-
ợc: 50 km
Sau tgiờ ô tô đi đợc: 50t
(km)
-Sau t giờ ô tô cách trung
tâm HN là: S=50t+8 (km)
-HS: điền KQ trên bảng
phụ
Vì: Đại lợng S phụ thuộc
vào đại lơng t
ứng với mỗi giá trị của t
chỉ có một giá trị tơng

ứng của S. Do đó S là
hàm số của t
-Hàm số bậc nhất là hàm
số đợc cho bằng công
thức:
y=ax+b trong đó a,b là
các số cho trớc a

0
Một số HS đọc lại định
nghĩa
-HS: Trả lời:
y=1-5x là hàm số bậc
nhất vì nó nó là hàm số
bậc nhất đợc cho bởi
công thức
y=ax+b, a=-5

0
y=2x
2
+3 không phải là
hàm số bậc nhất
y=mx +2 không phải là
hàm số bậc nhất vì cha có
Hàm số bậc nhất là hàm số đợc
cho bằng công thức:
y=ax+b trong đó a,b là các số
cho trớc a

0
- GV: Nhận xét, chốt kiến
thức, nhấn mạnh định nghĩa
điều kiện
m

0
y=0.x+7 không là hàm số
bậc nhất vì có dạng
y=ax+b nhng a=0
Hoạt động 2: Tính chất:
-Để tìm hiểu tính chất của
hàm số bậc nhất, ta xét ví dụ
sau đây:
Ví dụ. Xét hàm số
y= f(x)=-3x+1
-GV hớng dẫn HS bằng đa ra
những câu hỏi:
+Hàm số y=-3x+1 xác định
với những giá trị nào cuả x? vì
sao?
-Hãy chứng minh hàm số y=-
3x+1 nghịch biến trên R?
-Nếu HS cha làm đợc GV có
thể gợi ý. Ta lấy x
1
, x
2

R sao
cho x
1
<x
2
cần chứng minh gì?
( f(x
1
)) > f(x
2
) )
+Hãy tính f(x
1
) f(x
2
)
-GV đa bảng phụ bài giải theo
cách trình bày của SGK
GV yêu cầu hs làm ?3
Cho hàm số bậc nhất
y=f(x)=3x+1
Cho x hai giá trị bất kì
x
1
, x
2


R sao cho x
1

<x
2
Hãy
chứng minh
f(x
1
)

f(x
2
) rồi rút ra kết luận
hàm số đông biến trên R.
- GV: Nhận xét
-GV: Theo chứng minh trên
hàm số y=-3x+1 nghịch biến
trên R,
hàm số y=3x+1 đồng biến trên
R
Vậy tổng quát hàm số bậc
nhất y=ax+b đồng biến khi
-Hàm số y=-3x+1 xác
định với mọi giá trị của
x

R
HS: nêu cách chứng minh.
1HS: Trình bày
- Cả lớp thực hiện, nhận
xét
-1 HS đứng lên đọc.

?3
-HS hoạt động theo nhóm
- Đại diện nhóm trình bày
- Nhóm khác nhận xét
2.Tính chất
Ví dụ. Xét hàm số
y= f(x)=-3x+1
( SGK 47 )
nào ?
nghịch biến khi nào?
-GV đa phần tổng quát ở SGK
lên bảng phụ.
-GV chốt lại: ở trên phần ?3 ta
chứng minh hàm số y=3x+1
đồng biến theo khái niệm hàm
số đồng biến, sau khi có kết
luận này để chỉ ra hàm số bậc
nhất đồng biến hay nghịch
biến ta chỉ cần xét xem a>0
hay a<0 để kết luận.
-Khi a<0 hàm số bậc nhất
y=ax+b nghịch biến trên R
-Khi a>0 hàm số bậc nhất
y=ax+b đồng biến trên R
- 1HS đứng lên đọc tổng
quát.
Tổng quát: (SGK 47 )
3. Củng cố:
? Hàm số bậc nhất là gì.
? Nêu tính chất của hàm số bậc nhất

? Cho ví dụ về hàm số bậc nhất trong các trờng hợp sau:
a) Hàm số đồng biến b) Hàm số nghịch biến
- Hệ thống toàn bài
4. Hớng dẫn về nhà:
- Học lý thuyết
- BTVN: Bài 8, 9, 10, 11 ( SGK 48 ); bài 6 (SBT -57 )
- Hớng dẫn: Bài 8 ( SGK 48 )
( Dựa vào định nghĩa hàm số bậc nhất, cần chỉ rõ hệ số a; b )
Bài 9 ( SGK 48 )
( Dựa vào tính chất của hàm số bậc nhất )

Tuần 11; Tiết 22
Luyện tập
I. Mục tiêu:
- Kiến thức:
+ Củng cố định nghĩa hàm số bậc nhất, tính chất của hàm số bậc nhất.
- Kỹ năng:
+ Tiếp tục rèn luyện kĩ năng: nhận dạng hàm số bặc nhất
+ Kỹ năng áp dụng tính chất hàm số bặc nhất để xét xem hàm số đó đồng biến hay
nghịch biến trên R (xét tính biến thiên của hàm số bặc nhất) biểu diễn điểm trên mặt phẳng
toạ độ.
- Thái độ:
+ Học sinh có ý thức học toán trình bày bài logic, hợp lý; chính xác.
II. Chuẩn bị:
GV: - Bảng phụ, thớc thẳng có chia khoảng, êke, phấn màu.
HS: - Thớc kẻ, êke.
III. Phơng pháp:
- Vấn đáp; hợp tác nhóm nhỏ; luyện tập.
IV. Tiến trình dạy học:
1. Kiểm tra bài cũ:

Kiểm tra trong hoạt động1
2. Bài mới
Hoạt động 1: Kiểm tra- Chữa bài tập
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng
GV gọi 3 HS lên bảng kiểm
tra.
HS1:
Định nghĩa hàm số bậc nhất?
Chữa bài 6 (c,d,e)
(SBT-57)
-HS2:
Hãy nêu tính chất hàm số
bậc nhất ?
Chữa bài 9 ( SGK-48 )
HS3: Chữa bài 10
(SGK-48 )
- GV gọi HS dới lớp nhận
xét bài làm của 3 HS trên
bảng và cho điểm
HS1: - Hàm số bặc nhất
là hàm số đợc cho bởi
công thức y=ax + b
trong đó a,b là các số
cho trớc và a

0
HS2: Hàm số bậc nhất
y = ax +b xác định với
mọi giá trị của x

R và
có tính chất:
a) đồng biến trên R khi
a>0
b) Nghịch biến trên R
khi a<0
Chữa Bài 9 (SGK-48 )
-HS3: Chữa bài
(SGK-48)
- HS: Nhận xét
I. Chữa bài tập
1.Bài 6 (SBT- 57)
c) y = 5 2x
2
không là hàm số
bậc nhất vì không có dạng
y = ax + b
d) y = (
2
1) x + 1 là hàm số
bặc nhất vì có dạng
y=ax + b; a =
2
1

0, b =1
hàm số đồng biến vì a
2
1>0
e) y=

3
(x-
2
)
y=
3
(x-
2
) là hàm số bậc nhất
vì có dạng
y=ax+b, a =
3

0, b=-
6
Hàm số đồng biến vì
a =
3
> 0
2. Bài 9 ( SGK-48 )
Hàm số bậc nhất y=(m-2)x+3
a) Đồng biến trên R khi
m-2 >0 <=> m>2
b) nghịch biến trên R khi
m-2 <0 <=> m<2
3. Bài 10 (SGK-48 )
Chiều dài, rộng hình chữ nhật ban
đầu là 30(cm), 20 (cm). Sau khi
bớt mỗi chiều x(cm) chiều dài,
rộng hình chữ nhật mới là 30-

x(cm); 20-x(cm).
chu vi hình chữ nhật là:
y = 2[(30-x) + (20-x)]
<=> y = 2(30-x+20-x)