Dạy học tích hợp lịch sử, địa lí địa phương trong môn lịch sử và địa lí cho học sinh tiểu học tỉnh phú yên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
------

MAI THỊ LÊ HẢI

DẠY HỌC TÍCH HỢP LỊCH SỬ, ĐỊA LÍ ĐỊA PHƯƠNG TRONG MÔN
LỊCH SỬ VÀ ĐỊA LÍ CHO HỌC SINH TIỂU HỌC TỈNH PHÚ YÊN

Chuyên ngành: Lí luận và PPDH Tiểu học
Mã số: 9.14.01.10

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Tuyết
Nga PGS.TS Nguyễn Thị Thấn

HÀ NỘI - 2020
LỜI CẢM ƠN


Trong quá trình nghiên cứu luận án, tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ quý
báu của các cá nhân và tập thể.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Nguyễn Tuyết Nga và
PGS.TS Nguyễn Thị Thấn, hai người thầy đã giúp đỡ, hướng dẫn tận tình trong suốt
quá trình học tập và hoàn thiện luận án.
Tôi xin gửi lời cảm ơn đến Lãnh đạo Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Ban
chủ nhiệm Khoa Giáo dục Tiểu học các thầy cô giáo, các nhà khoa học đã tạo điều
kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu, hoàn thành nhiệm vụ
nghiên cứu sinh.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, giáo viên và học sinh của các
trường tiểu học tỉnh Phú Yên; đặc biệt là trường tiểu học Lạc Long Quân (thành phố

Tuy Hòa), trường tiểu học Âu Cơ (huyện Sông Cầu) và trường tiểu học Sơn Hà
(huyện Sơn Hòa) tỉnh Phú Yên đã tạo điều kiện hỗ trợ và hợp tác cùng chúng tôi
trong quá trình khảo sát thực trạng và thực nghiệm đề tài luận án.
Tôi xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám hiệu, Khoa Giáo dục Tiểu học và Mầm
non trường Đại học Phú Yên đã tạo điều kiện thuận lợi trong thời gian tôi được học
tập và nghiên cứu. Tôi trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của các nhà khoa
học, các chuyên gia.
Cuối cùng, tôi chân thành cảm ơn những người thân trong gia đình đã dành
cho tôi tình cảm lớn lao và niềm tin để hoàn thành luận án.
Tôi xin trân trọng biết ơn!
Hà Nộ ỉ, ngày tháng năm 2020 Tác giả luận án

Mai Thị Lê Hải


DANH MỤC CÁC CHỮ VIÉT TẮT TRONG
LUẬN ÁN
Viêt tăt
DH
DHTH
ĐC
ĐLĐP

Viêt đây đủ
Dạy học
Dạy học tích hợp
Đối chứng
Địa lí địa phương

GD

Giáo dục

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

LSĐP
LSĐLĐP
NL

Lịch sử địa phương
Lịch sử, địa lí địa phương
Năng lực

PPDH

Phương pháp dạy học

PTDH

Phương tiện dạy học

SGK

Sách giáo khoa

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thông

TN

Thực nghiệm


Bảng 1.1. Danh sách các trường tiến hành điều tra thực trạng...............................45
Bảng 1.2. Mục đích của việc dạy học tích hợp LSĐLĐP.........................................47
Bảng 1.3. Kết quả điều tra mứcDANH
độ và hiệu
sử dụng các phương pháp để tổ
MỤCquả
BẢNG
chức dạy học LSĐLĐP.............................................................................................51
Bảng 1.4. Một số thuận lợi khi tổ chức dạy học tích hợp LSĐLĐP..........................54
Bảng 1.5. Một số khó khăn khi tổ chức dạy học tích hợp LSĐLĐP..........................55
Bảng 1.6. Mong muốn của GV trong hỗ trợ để tổ chức dạy học tích hợp
LSĐLĐP 56
Bảng 1.7. Kết quả khảo sát nhận thức của HS về LSĐLĐP tỉnh Phú Yên................59
Bảng 2.1. Bảng số liệu về dân số của các đơn vị hành chính tỉnh Phú Yên năm
2015 ...65
Bảng 2.2. Địa chỉ tích hợp nội dung lịch sử địa phương..........................................76

Bảng 2.3. Địa chỉ tích hợp nội dung địa lí địa phương............................................79
Bảng 2.4. Bảng gợi ý nội dung các dự án học tập về LSĐLĐP................................83
Bảng 2.5. Bảng gợi ý tình huống có vấn đề trong dạy học tích hợp LSĐLĐP.......
93
Bảng 2.6. Bảng gợi ý trò chơi tích hợp nội dung LSĐLĐP....................................102
Bảng 2.7. Bảng tiêu chí đánh giá sản phẩm của HS qua dự án học tập.................113
Bảng 2.8. Bảng tiêu chí đánh giá năng lực hợp tác nhóm......................................114
Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm qui trình dạy học tích hợp...................................120
Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm các biện pháp......................................................120
Bảng 3.3. Tiêu chí và thang đo trong thực nghiệm.................................................125
Bảng 3.4. Phân phối tần suất điểm kiểm tra lần 1 (đầu vào) phần Lịch sử lớp
4 ...126 Bảng 3.5. xếp loại mức độ nhận thức qua điểm kiểm tra lần 1 phần
Lịch sử lớp 4 ...127
Bảng 3.6. Phân phối điểm kiểm tra lần 1 phần Lịch sử lớp 5................................
127
Bảng 3.7. xếp loại mức độ nhận thức qua điểm kiểm tra lần 1 phần Lịch sử lớp
5 ...128


Bảng 3.8. Giá trị các thông số sau tác độngphần Lịch sử lớp 4............................
129
Bảng 3.9. Kiểm chứng T-test bài
kiểm tra
sauBẢNG
tác độngphần Lịch sử lớp 4...........129
DANH
MỤC
Bảng 3.10. xếp loại mức độ nhận thức qua kiểm tra lần 2phần Lịch sử lớp 4
............................................................................................................................... 130
Bảng 3.11. Tần suất điểm phần Lịch sử lớp 4 lần 2 nhóm ĐC...............................130

Bảng 3.12. Tần suất điểm phần Lịch sử lớp 4 lần 2 nhóm TN...............................130


Bảng S.IS. Giá trị các thông số sau tác độngphần Lịch sử lớp s...........................132
Bảng S.I4. Kiểm chứng T-test bài kiểm tra sau tác độngphần Lịch sử lớp s.........132
Bảng S.IS. xếp loại mức độ nhận thức qua kiểm tra lần 2phần Lịch sử lớp s........133
Bảng S.Iố. Tần suất đỉểm phần Lịch sử lớp s lần 2 nhóm ĐC...............................133
Bảng S.I7. Tần suất đỉểmphần Lịch sử lớp s lần 2 nhóm TN.................................133
Bảng S.I8. Giá trị các thông số sau tác độngphần Địa lí lớp ế.............................136
Bảng S.I9. Kiểm chứng T-test bài kiểm tra sau tác độngphần Địa lí lớp ế............136
Bảng S.2G. Tần suất đỉểm Địa lí ế lần 2 nhóm ĐC...............................................137
Bảng S.2I. Tần suất đỉểm Địa lí ế lần 2 nhóm TN.................................................137
Bảng 3.22. xếp loại mức độ nhận thức qua kiểm tra lần 2phần Địa lí lớp ế ...138
Bảng S.2S. Giá trị các thông số sau tác độ ng tiết Địa lí địa phương...................139
Bảng S.24. Kiểm chứng T-test bài kiểm tra sau tác độ ng tiết Địa lí địa
phương ...139
Bảng S.2S. Tần suất đỉểm Địa lí s lần 2 nhóm TNsau tác động.............................140
Bảng S.2ố. Tần suất đỉểm Địa lí s lần 2 nhóm ĐC sau tác động...........................140
Bảng S.27. xếp loại mức độ nhận thức qua kiểm tra lần 2 tiết Địa lí địa phương .
141 Bảng S.28. Hứng thú học tập của học sinh lớp thực nghiệm..........................142
DANH MỤC HÌNH, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ, LƯỢC ĐỒ
• ' 77 •

Hình 1.1. Sơ đồ “xương cá”....................................................................................26
Hình 1.2. Sơ đồ “mạng nhện...................................................................................27
Hình 2.1. Nơi thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản Việt Nam của tỉnh Phú Yên........110
Hình 2.2. Chân dung đồng chí Phan Lưu Thanh....................................................111
Biểu đồ 1.1. Nhận thức của GV về tầm quan trọng của việc dạy học LSĐLĐP......47
Biểu đồ 1.2. Nguồn thu thập thông tin để dạy học tích hợp LSĐLĐP.....................48
Biểu đồ 1.3. Các hoạt động tổ chức dạy học tích hợp LSĐLĐP ở tiểu học.............49

Biểu đồ 1.4. Mức độ tổ chức dạy học tích hợp các nội dung LSĐLĐP...................50
Biểu đồ 1.5. Tần suất sử dụng các phương pháp dạy học LSĐLĐP........................51


Biểu đồ 1.6. Phương tiện dạy học được sử dụng trong dạy học tích hợp LSĐLĐP. 52
Biểu đồ 1.7. Mức độ tham gia các hoạt động học tập của học sinh.........................53
Biểu đồ 1.8. Hứng thú học tập LSĐLĐP của HS.....................................................57
Biểu đồ 1.9. Các hoạt động học tập của HS khi học LSĐLĐP................................57
Biểu đồ 1.10. Khó khăn của HS khi học tập các nội dung về LSĐLĐP..................58
Bản đồ 2.1. Bản đồ Khoáng sản tỉnh Phú Yên.......................................................109
Biểu đồ 3.1. Biểu diễn ĐTB của lớp TN và ĐC phần Lịch sử lớp 4......................131
Biểu đồ 3.2. Biểu diễn ĐTB của lớp TN và ĐC phần Lịch sử lớp 5......................134
Biểu đồ 3.3. Điểm kiểm tra của lớp TN và ĐC phần Địa lí lớp 4..........................138
Biểu đồ 3.4. Điểm kiểm tra của lớp TN và ĐC tiết Địa lí địa phương...................140
Sơ đồ 2.1. Qui trình dạy học tích hợp LSĐLĐP trong môn Lịch sử và Địa lí ở tiểu
học ...67 Lược đồ 2.1. Lược đồ câm các đơn vị hành chính tỉnh Phú Yên.............112
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU.......................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài.............................................................................................1
2. Khách thể và đối tượng nghiên cứu...........................................................................3
3. Phạm vi nghiên cứu...................................................................................................3
4. Mục đích nghiên cứu.................................................................................................4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu.................................................................................................4
6. Phương pháp nghiên cứu...........................................................................................4
V. Giả thuyết khoa học..............................................................................................5
8. Đóng góp của luận án................................................................................................5
9. Những luận điểm bảo vệ............................................................................................6
10. Cấu trúc của luận án..................................................................................................6
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC DẠY HỌC TÍCH HỢP LỊCH SỬ,
ĐỊA LÍ ĐỊA PHƯƠNG TRONG MÔN LỊCH SỬ VÀ ĐỊA LÍ Ở TRƯỜNG TIỂU

HỌC.......................................................................................................................... 7
2

r


1
.1. Tông quan nghiên cứu vân đề..............................................................................7
-t

r

*

■

p

______

_____

1

_

•

/ỵ

r

fy.

-

tỵ._____rn

Ỉ.Ỉ.Ỉ. Dạy học tích hợp...............................................................................................7
1.1.2.

Dạy học tích hợp lịch sử, địa lí địa phương ở tiểu học..................................I2

1.2.

Lí luận về dạy học tích hợp............................................................................20

Ỉ.2.Ỉ. Khá ỉ n ỉệm về dạy h ọc tích h ợp...................................................................20
Ỉ.2.2. Mục tỉêu dạy học tích hợp.............................................................................23
Ỉ.2.3. Đặc đỉểm dạy học tích hợp............................................................................24
Ỉ.2.4. Hình thức và mức độ dạy học tích hợp.........................................................26
Ỉ.2.5. Quỉ trình dạy học tích hợp.............................................................................29
1.3.

Dạy học tích hợp lịch sử, địa lí địa phương trong môn Lịch sử và Địa

lí ở tiểu học.............................................................................................................31
Ỉ.3.Ỉ. Khá ỉ n ỉệm dạy h ọc tích h ợp lịch sử, địa lí địa phương...............................31
1.3.2.

Ch ương trình môn Lịch sử và Địa lí ở tiểu h ọc...........................................32

1.3.3.

Vai trò dạy học tích hợp lịch sử, địa lí địa phương ở tiểu học.......................34

1.3.4.

Khả năng dạy học tích hợp lịch sử, địa lí địa phương trong môn Lịch sử

và Địa lí ở tiểu học..................................................................................................35
1.4.

Đặc điểm tâm sinh lí của học sinh tiểu học với việc dạy học tích hợp
•

•

•

1

lịch sử, địa lí địa phương cho học sinh tỉnh Phú Yên..............................................41
1.4.1.

Đặc điểm tâm lí.............................................................................................41

1.4.2.

Đặc điểm nhận thức......................................................................................41

1.5.

Thực trạng dạy học tích hợp lịch sử, địa lí địa phương trong môn

Lịch sử và Địa lí ở các trường tiểu học tỉnh Phú

Yên.................................44

1.5.1.

Khái quát về điều tra.....................................................................................44

1.5.2.

Kết quả điều tra.............................................................................................46

Kết luận chương 1...................................................................................................61


CHƯƠNG 2: QUI TRÌNH VÀ BIỆN PHÁP DẠY HỌC TÍCH HỢP LỊCH SỬ,
ĐỊA LÍ ĐỊA PHƯƠNG TRONG MÔN LỊCH SỬ VÀ ĐỊA LÍ CHO HỌC SINH
TIỂU HỌC TỈNH PHÚ YÊN..................................................................................62
2.1.

Nguyên tắc dạy học tích hợp lịch sử, địa lí địa phương trong môn

Lịch sử và Địa lí ở trường Tiểu học.........................................................................62
2.1.1.

Đảm bảo mục tiêu, n ộ i dung ch ương trình môn Lịch sử và Địa lí.............62

2.1.2.

Đảm bảo tính vừa sức...................................................................................63

2.1.3.

Đảm bảo tính xác thực với thực tiễn.............................................................64

2.1.4.

Đảm bảo tính linh hoạt và sáng tạo..............................................................65

2.1.5.

Đảm bảo tính khả thi và hiệu quả.................................................................66

2.2.

Xây dựng qui trình dạy học tích hợp lịch sử, địa lí địa phương trong môn

Lịch sử và Địa lí cho học sinh tiểu học tỉnh Phú Yên..............................................67
2.2.1.

Qui trình dạy học tích hợp lịch sử, địa lí địaphương trong môn Lịch sử

và Địa lí ở tiểu học..................................................................................................67
2.2.2.

Hướng dân thực hiện qui trình......................................................................68

2.2.3.

Điều kiện thực h iện qui trình.......................................................................72

2.3.

Một số biện pháp dạy học tích hợp lịch sử, địa lí địa phương trong

môn Lịch sử và Địa lí cho học sinh tiểu học tỉnh Phú Yên......................................73
2.3.1.

Xác định nội dung lịch sử, địa lí tỉnh Phú Yên..............................................73

2.3.2.

Vận dụng một sốphươngp háp dạy học trong dạy học tích hợp lịch sử,

địa lí địa p ươn tron môn Lịc sử v Địa lí c o ọc s n t ểu ọc tỉn P ú Yên....................Si
2.3.3.

Tăng cường sử dụngphương tiện dạy học...................................................iOS

2.3.4.

Đổi mới đánh giá trong dạy học tích hợp lịch sử, địa lí địa phương . 112

Kết luận chương 2.................................................................................................11S
CHƯƠNG 3: KHẢO NGHIỆM VÀ THựC NGHIỆM SƯ PHẠM......................119

3.1.

Khảo nghiệm về qui trình và biện pháp dạy học tích họp lịch sử, địa lí địa

phương.................................................................................................................. 119
3.1.1.

Mục đích khảo nghiệm................................................................................119

3.1.2.

Đối tượng khảo nghiệm...............................................................................119

3.1.3.

Phương pháp khảo ngh iệm.........................................................................119

3.1.4.

Kết quả khảo nghiệm...................................................................................119

3.2.

Khái quát quá trình thực nghiệm.................................................................122

3.2.1.

Mục đích thực nghiệm.................................................................................122

3.2.2.

Nội dung thực nghiệm.................................................................................122

3.2.3.

Phạm v i thực nghiệm.................................................................................122

3.2.3.

Qui trình thực nghiệm.................................................................................122

3.2.4.

Tổ ch ức thực ngh iệm.................................................................................123

3.2.5.

Tiêu chí và thang đo trong thực nghiệm......................................................125

3.3.

Thực nghiệm thăm dò..................................................................................126

3.3.1.

Mục tiêu......................................................................................................126

3.3.2.

Tiến hành thực nghiệm................................................................................126

3.3.3.

Kết quả thực nghiệm...................................................................................126

3.4.

Thực nghiệm tác động vòng 1.......................................................................128

3.4.1.

Mục tỉêu........................................................................................................128

3.4.2.

Tỉến hành thực nghỉệm.................................................................................128

3.4.3.

Kết quả thực nghỉệm.....................................................................................128

3.5.

Thực nghiệm tác động vòng 2.......................................................................135

3.5.1.

Mục tỉêu........................................................................................................135

3.5.2.

Tỉến hành thực nghỉệm.................................................................................135

3.5.3.

Kết quả thực nghỉệm.....................................................................................135


3.6.

Đánh giá chung kêt quả thực nghiệm............................................................142

Kết luận chương 3..................................................................................................143
KÉT LUẬN VÀ KHUYÉN NGHỊ.........................................................................144
DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ..............................................................147
TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................................148
PHỤ LỤC


1
2
- Thu thập, phân tích, tổng hợp, đánh giá các tài liệu về tâm lí học, giáo dục
học, phương pháp dạy học bộ môn, dạy học tích hợp và các tài liệu có liên quan đến
lịch sử, địa lí địa phương tỉnh Phú Yên.
- Nghiên cứu chương trình và SGK hiện hành để xác định các kiến thức cần
thiết để tích hợp các nội dung LSĐLĐP tỉnh Phú Yên.
6.2.

Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp đỉều tra khảo sát: Phiếu Anket được xây dựng nhằm tìm hiểu

thực trạng việc tổ chức dạy học tích hợp LSĐLĐP trong môn Lịch sử và Địa lí ở các
trường tiểu học trên địa bàn tỉnh Phú Yên.
- Phương pháp quan sát sư phạm: dự giờ một số tiết học của GV và HS tiểu
học nhằm tìm hiểu thêm về cách thức tổ chức mà GV thường sử dụng và hiệu quả
của tiết dạy. Chúng tôi kết hợp với quan sát để ghi chép diễn biến của tiết học làm
căn cứ để đưa ra kết luận.
- Phương pháp phỏng vấn: phỏng vấn trực tiếp HS, GV, cán bộ quản lí về một
số vấn đề dạy học LSĐLĐP ở trường tiểu học.
- Phương pháp chuyên gỉa: lấy ý kiến đóng góp của một số nhà khoa học, các
GV tiểu học trong quá trình khảo sát, điều tra cũng như khảo nghiệm, thực nghiệm
sư phạm cho việc tổ chức dạy học tích hợp LSĐLĐP trong môn Lịch sử và Địa lí ở
tiểu học.
- Phương pháp thực ngh ỉệm sư phạm: khẳng định tính khả thi và hiệu quả của
qui trình dạy học tích hợp LSĐLĐP và một số biện pháp tổ chức dạy học LSĐLĐP
do tác giả đề xuất.
6.3.

Nhóm các phương pháp bổ trợ: Đề tài sử dụng phương pháp thống kê toán học

trong xử lí các số liệu thu thập; phần mềm SPSS và Excel để phân tích kết quả điều
tra thực trạng, thực nghiệm sư phạm.
7. Giả thuyết khoa học
Nếu xây dựng được qui trình và các biện pháp dạy học tích hợp LSĐLĐP
trong môn Lịch sử và Địa lí phù hợp với HS tiểu học ở Phú Yên và áp dụng chúng
một cách linh hoạt, hiệu quả, đảm bảo các nguyên tắc dạy học tích hợp thì kết quả
học tập LSĐLĐP sẽ được nâng cao.
8. Đóng góp của luận án

8.1. về lí luận


1
3
- Hệ thống hóa một số vấn đề lí luận về tích hợp và dạy học tích hợp.
- Xây dựng các nguyên tắc, qui trình dạy học tích hợp LSĐLĐP trong
môn Lịch sử và Địa lí ở tiểu học.
- Đề xuất các biện pháp dạy học tích hợp LSĐLĐP trong môn Lịch sử
và Địa lí ở tiểu học
8.2. Về thực tiễn
- Đánh giá khái quát thực trạng về nội dung, phương pháp và hình thức
tổ chức dạy học tích hợp LSĐLĐP ở một số trường tiểu học trên địa bàn tỉnh
Phú Yên hiện nay; trên cơ sở đó chỉ ra những bất cập, hạn chế trong tổ chức
dạy học tích hợp LSĐLĐP của GV và tìm hiểu nguyên nhân.
- Tiến hành tổ chức thực nghiệm dạy học tích hợp LSĐLĐP trong môn
Lịch sử và Địa lí ở một số trường tiểu học trên địa bàn tỉnh Phú Yên.
9. Những luận điểm bảo vệ
- Dạy học tích hợp LSĐLĐP là cần thiết và phù hợp với mục tiêu
chương trình tiểu học.
- Dạy học tích hợp LSĐLĐP không chỉ được hình thành và rèn luyện
qua các hoạt động học tập trên lớp mà còn được trải nghiệm thông qua thực
tiễn tại địa phương nơi HS đang sinh sống.
- Dạy học tích hợp LSĐLĐP tỉnh Phú Yên trong môn Lịch sử và Địa lí
qua việc vận dụng qui trình và các biện pháp tổ chức DHTH phù hợp là con
đường đem lại hiệu quả cho việc dạy học LSĐLĐP cho HS tiểu học tỉnh Phú
Yên.
10. Cấu trúc của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục,
nội dung chính của luận án được cấu trúc thành 3 chương:

Chương 1. Cơ sở khoa học của việc dạy học tích hợp lịch sử, địa lí địa phương
trong môn Lịch sử và Địa lí ở trường tiểu học.
Chương 2. Qui trình và biện pháp dạy học tích hợp lịch sử, địa lí địa phương
trong môn Lịch sử và Địa lí cho học sinh tiểu học tỉnh Phú Yên.
Chương 3. Khảo nghiệm và thực nghiệm sư phạm.
CHƯƠNG 1.
CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC DẠY HỌC TÍCH HỢP LỊCH SỬ, ĐỊA LÍ ĐỊA
PHƯƠNG TRONG MÔN LỊCH SỬ VÀ ĐỊA LÍ Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC


1.1.

Tổng quan nghiên cứu vấn đề

1
4

1.1.1. Dạy học tích hợp
1.1.1.1. Trên thế giới
Dạy học tích hợp (DHTH) đã và đang là một trào lưu sư phạm hiện đại bên
cạnh các trào lưu sư phạm khác như: dạy học theo dự án, dạy học giải quyết vấn đề,
dạy học tương tác, dạy học phân hóa, ... DHTH mang lại hiệu quả giáo dục nhanh
chóng và rõ rệt, nhắm vào nhiều mục đích, người học được tích lũy thêm thông tin
kiến thức mới một cách nhẹ nhàng.
Từ thế kỉ XX, các hội thảo về việc thực hiện quan điểm giáo dục tích hợp do
UNESCO tổ chức được các nhà giáo dục trên thế giới quan tâm. Quan điểm tích
hợp chương trình giáo dục được ghi rõ trong chương trình cải cách giáo dục của
một số nước. Đây được coi như là một yêu cầu bắt buộc. Một số quốc gia tiêu biểu
trong công cuộc này là: Pháp, Hoa kỳ, Australia, Anh. và phần lớn các nước ở khu
vực Đông Nam Á đã triển khai tổ chức dạy học tích hợp nhưng ở mức độ nhất định.

Có nhiều quan điểm khác nhau về vấn đề này trong chương trình môn học,
nhưng tựu chung các tác giả đều chia DHTH thành nhiều nhóm với các dạng và các
cách tích hợp khác nhau như:
- Xavier Roegiers chia DHTH ra 4 cách với 2 nhóm là: đưa ra những ứng
dụng chung cho nhiều môn học và phối hợp quá trình học tập của nhiều môn học
với nhau [78]. Trong đó:
Cách 1: Ứng dụng chung cho nhiều môn học được thực hiện ở cuối năm học
hay cuối cấp học.
Cách 2: Ứng dụng chung cho nhiều môn học được thực hiện ở những thời
điểm đều đặn trong năm học.
Cách 3: Sự nhóm lại theo đề tài tích hợp. Đây là phương pháp đầu tiên của tích hợp
các môn học. Cách tiếp cận này giúp tránh trùng lặp giữa các nội dung và cho


s

phép đạt được mục tiêu của mỗi môn học đồng thời tôn trọng phương pháp dạy học
đặc thù của mỗi môn học.
Cách tích hợp này phù hợp với tổ chức dạy học ở cấp tiểu học, trong đó nội
dung bài học gồm những đề tài, vấn đề đơn giản. Ví dụ: Bài toán tích hợp kiến thức
dân số, môi trường; bài tập đọc tích hợp kiến thức khoa học, lịch sử, v.v... Cách tích
hợp này khai thác tính bổ sung giữa các môn học với nhau bằng các hoạt động dựa
trên nền tảng các chủ đề nội dung.
Cách ế: Tích hợp các môn học xung quanh những mục tiêu chung cho nhiều
môn học. Theo đó, quá trình học tập là sự phối hợp những môn học khác nhau qua
các tình huống tích hợp, thể hiện những mục tiêu chung của một nhóm môn để tạo
thành môn học tích hợp. Ví dụ: môn Tự nhiên và Xã hội được xây dựng trên cơ sở
tích hợp các kiến thức về con người và sức khoẻ; gia đình, nhà trường và cuộc sống
xung quanh; động vật và thực vật, bầu trời và Trái đất.
- Susan M.Drake cho rằng có 5 cách xây dựng chương trình tích hợp

theo hình thức tích hợp tăng dần (Quan điểm này cùng quan điểm với Xavier
Roegiers) [123], đó là:
+ Tích hợp trong nội bộ môn học.
+ Kết hợp lồng ghép: Nội dung nào đó được lồng ghép vào chương trình có
sẵn.
+ Tích hợp đa môn: Có những chủ đề, vấn đề chung của nhiều môn học tuy
nhiên các môn học này vẫn được nghiên cứu độc lập theo góc độ riêng biệt.
+ Tích hợp liên môn: Các môn học được liên kết với nhau và các môn này có
những vấn đề, chủ đề, chuẩn liên môn; những khái niệm và những ý tưởng lớn là
chung.
+ Tích hợp xuyên môn: Đây là cách tiếp cận giúp người học tiếp nhận kiến
thức từ cuộc sống thực tiễn.
- Theo D’Hainaut, có 4 quan điểm tích hợp khác nhau đối với các môn
học như sau: [111]
+ “Nội bộ môn học”: Ưu tiên các nội dung cốt lõi của môn học. Quan điểm
này vẫn giữ được các môn học riêng.


16
+ “Đa môn”: Những tình huống, vấn đề được nghiên cứu theo các cách khác
nhau. Theo đó, những môn học được tiếp cận theo một cách riêng rẽ.


17

Hình 1.2. Sơ đồ “mạng nhện + Hòa trộn: Quá trình dạy
học là tiến trình “không môn học”, có nghĩa là nội dung kiến thức của bài học gồm
nội dung của nhiều môn học khác nhau. Do vậy, nội dung của chủ đề tích hợp sẽ
không được dạy ở những môn học riêng rẽ. Hình thức này là tổng hợp kiến thức của
hai hay nhiều môn học. Ở hình thức tích hợp này, GV cần phối hợp nội dung học tập

của các môn học khác nhau qua tình huống tích hợp, xoay quanh mục tiêu chung
của các môn học để tạo thành chủ đề học tập phù hợp.
- Đỗ Hương Trà cho rằng có 3 dạng tích hợp gồm: đa môn học, liên
môn học và xuyên môn học [93]. Trong đó đa môn học là nội dung các môn
học được đặt cạnh nhau nhưng vẫn được dạy một cách riêng biệt; liên môn
tạo cho người học giải quyết vấn đề học tập là một tình huống phức hợp, thực
tiễn.
- Quan điểm của Susan M.Drake [123] có 5 hình thức tích hợp, cụ thể:
+ Tích hợp trong nội bộ môn học.
+ Kết hợp lồng ghép: Nội dung nào đó được lồng ghép vào chương trình có
sẵn. Ví dụ: chương trình ở Mỹ lồng ghép nội dung toàn cầu hóa.
+ Tích hợp đa môn: Có những chủ đề, vấn đề chung của nhiều môn học tuy
nhiên các môn học này vẫn được nghiên cứu độc lập theo góc độ riêng biệt.


18
+ Tích hợp liên môn: Các môn học được liên kết với nhau và các môn này có
những vấn đề, chủ đề, chuẩn liên môn; những khái niệm và những ý tưởng lớn là
chung.
+ Tích hợp xuyên môn: Đây là cách tiếp cận giúp người học tiếp nhận kiến
thức từ cuộc sống thực tiễn.
Như vậy, đề tài tiếp cận nghiên cứu theo hình thức tích hợp lồng ghép theo
Susan M.Drake và lồng ghép/ liên hệ của Trần Thị Thanh Thủy, Nguyễn Công
Khanh.. Trong hình thức này có 3 mức độ tích hợp như sau:
- Tích hợp toàn phần (integration): Trong mức độ này, nội dung bài học chính
là nội dung dạy học tích hợp được đưa vào chương trình và SGK. Ở đây, nội dung
dạy học tích hợp có thể là một mạch kiến thức, chủ đề, một hay một số bài học thể
hiện trọn vẹn nội dung dạy học tích hợp.
- Lồng ghép (infusion): Ở mức độ tích hợp này, một số nội dung, hoạt động
của bài học cũng chính là nội dung dạy học tích hợp được đưa vào chương trình và

SGK với các mức độ khác nhau:
+ Nội dung lồng ghép có thể được thể hiện trong 1 mục, 1 hoạt động, một
đoạn hoặc 1 số câu trong nội dung bài học.
+ Nội dung lồng ghép có thể được đưa vào các bài đọc thêm sau bài học chính
khóa nhằm bổ sung thêm kiến thức về nội dung tích hợp.
- Liên hệ (Permeation): Trong mức độ này, các kiến thức về nội dung tích hợp
không được trình bày rõ trong SGK, nhưng dựa vào các kiến thức của bài học, GV
có thể bổ sung các kiến thức tích hợp bằng cách liên hệ các kiến thức về đã được
khảo sát để đưa vào bài học cho phù hợp.
Dựa vào các mức độ tích hợp trong dạy học được phân tích trên đây, có dạng
bài dạy học tích hợp LSĐLĐP trong môn Lịch sử và Địa lí như sau:
- Dạng 1: Toàn bài có nội dung dạy học về LSĐLĐP. Trong chương trình môn
Lịch sử và Địa lí ở tiểu học, các bài học tích hợp toàn bài được thực hiện ở các tiết
Lịch sử địa phương, Địa lí địa phương được Bộ Giáo dục và Đào tạo qui định. Các
nội dung thể hiện trong dạng bài này: Thiên nhiên và con người địa phương, Hoạt
động kinh tế của địa phương, Lịch sử và văn hóa truyền thống địa phương.
- Dạng 2: Bài học có một số nội dung, hoạt động lồng ghép dạy học về
LSĐLĐP. Dạng bài học này, GV có thể tổ chức dạy học ở nhiều chủ đề và


19
nội dung bài học khác nhau như bài 22: Cuộc khẩn hoang ở Đàng Trong
(phần Lịch sử lớp 4).
- Dạng 3: Bài học có một hoặc nhiều nội dung có khả năng bổ sung,
liên hệ kiến thức về LSĐLĐP. Các kiến thức về địa phương không được nêu
rõ trong SGK nhưng GV dựa vào kiến thức bài học để có thể liên hệ các kiến
thức địa phương nhằm làm rõ kiến thức bài học, đây cũng là điều kiện thuận
lợi để dạy học tích hợp LSĐLĐP vào dạy học môn Lịch sử và Địa lí ở tiểu
học. Trong chương trình môn Lịch sử và Địa lí ở tiểu học, dạng bài này thể
hiện ở mạch Vùng biển Việt Nam (phần Địa lí lớp 4), Địa lí Việt Nam (phần

Địa lí lớp 5) và phần Lịch sử lớp 4, 5 các kiến thức địa phương được liên hệ
vào những bài học được phân phối trong chương trình ví dụ bài 3: Cuộc phản
công ở kinh thành Huế (phần Lịch sử lớp 5),.
1.2.5. Qui trình dạy học tích hợp
Có nhiều quan niệm khác nhau về qui trình tổ chức dạy học tích hợp.
Trong tài liệu Tập huấn “Dạy học tích hợp ở trường tiểu học”, các tác giả cho
rằng quá trình lựa chọn và xây dựng bài học tích hợp cần thực hiện theo 6 bước cơ
bản sau [17]:
Bước 1: Khảo sát chương trình và SGK để xác định các nội dung bài học có
liên quan với nhau hoặc liên quan ở một vấn đề nào đó trong thực tiễn cần giáo dục
HS.
Bước 2: Xác định bài học, chủ đề tích hợp bao gồm môn học và tên bài học.
Bước 3: Xác định mục tiêu bài học/chuyên đề tích hợp
Bước 4: Dự kiến thời lượng cho bài học tích hợp, thời điểm thực hiện bài dạy
tích hợp.
Bước 5: Xây dựng nội dung cho bài học tích hợp
Bước ó: Xây dựng kế hoạch bài học tích hợp, gồm kế hoạch và đánh giá.
Qui trình trên được vận dụng cho dạy học tích hợp theo hình thức liên môn.
Theo tác giả Trần Thị Thanh Thủy [91], việc tổ chức dạy học tích hợp gồm 7
bước như sau:
Bước 1: Xác định mục tiêu và sản phẩm đầu ra của HS
Bước 2: Lựa chọn nội dung, tình huống tích hợp Bước


20
3: Xác định các yếu tố khác của quá trình dạy học
Bước 4: Thiết kế các hoạt động dạy học Bước 5: Xây
dựng công cụ đánh giá Bước 6: Tổ chức dạy học
Bước 7: Đánh giá và điều chỉnh kế hoạch dạy học
Tác giả Nguyễn Văn Biên [7] cho rằng, tổ chức dạy học tích hợp có thể thực

hiện qua 7 bước như sau:
Bước 1: Lựa chọn chủ đề
Bước 2: Xác định các vấn đề (câu hỏi) cần giải quyết trong chủ đề
Bước 3: Xác định các kiến thức cần thiết để giải quyết các vấn đề
Bước 4: Xây dựng mục tiêu dạy học chủ đề
Bước 5: Xây dựng các nội dung hoạt động dạy học của chủ đề
Bước 6: Lập kế hoạch dạy học chủ đề
Bước 7: Tổ chức dạy học và đánh giá
Qui trình của Nguyễn Văn Biên và Trần Thị Thanh Thủy phù hợp với việc xây
dựng các chủ đề dạy học tích hợp liên môn, đồng thời qui trình này cũng thích hợp
với việc tổ chức dạy học tích hợp một nội dung giáo dục vào một môn học ở tiểu
học. Tuy nhiên, qui trình chưa thể hiện rõ cách thức lựa chọn các nội dung để tích
hợp vào dạy học.
Theo tài liệu “Hướng dẫn giáo dục tích hợp biến đổi khí hậu qua môn Địa lí
lớp 8,9”, các tác giả đã đưa ra qui trình tích hợp nội dung biến đổi khí hậu vào
chương trình chính khóa gồm 5 bước như sau [69]:
Bước 1: Xác định các kiến thức có liên quan đến biến đổi khí hậu Bước 2: Xác
định các địa chỉ tích hợp biến đổi khí hậu vào trong các bài học, môn học ở các cấp
khác nhau.
Bước 3: Xây dựng các modul hoặc các bài giảng tích hợp nội dung biến đổi
khí hậu.
Bước 4: Tổ chức dạy học thử nghiệm
Bước 5: Điều chỉnh và cập nhật bài
giảng


21
Qui trình trên đã thể hiện việc DHTH nội dung giáo dục vào môn học cụ thể.
Đây là gợi ý giúp GV có những cách thức thực hiện tích hợp, tuy nhiên qui trình
chưa đề cập đến việc đánh giá HS qua DHTH.

Nhận xét: Qua nghiên cứu, tìm hiểu các qui trình DHTH các nội dung giáo
dục vào môn học cụ thể, tác giả nhận thấy các qui trình đề cập ở trên đã đầy đủ các
bước để tổ chức DHTH trong đó việc lập kế hoạch DHTH là vấn đề quan trọng, là
điều kiện để GV định hướng cách thức để thực hiện tổ chức dạy học tích hợp. Tuy
nhiên, mỗi tác giả có cách tiếp cận và qui trình khác nhau và cần mô tả, cụ thể hóa
từng bước thực hiện trong qui trình. Qua nghiên cứu, tác giả nhận thấy qui trình tổ
chức dạy học của tác giả Trần Thị Thanh Thủy và nhóm tác giả của tài liệu tập huấn
là thích hợp với hướng nghiên cứu của đề tài.
1.3.

Dạy học tích hợp lịch sử, địa lí địa phương trong môn Lịch sử và Địa lí ở
•

|

/

•

•

1

•

'

•

«

1

9

9

•

•

tiểu học
1.3.1. Khái niệm dạy học tích hợp lịch sử, địa lí địa phương
“Dạy học tích hợp thông qua môn học là đưa những nội dung giáo dục có liên
quan vào quá trình dạy học các môn học như: tích hợp giáo dục đạo đức, lối sống,
giáo dục pháp luật, giáo dục chủ quyền quốc gia về biên giới, biển, đảo, giáo dục sử
dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; bảo vệ môi trường, an toàn giao thông...”
[16] Từ đó, có thể hiểu: Dạy học tích hợp LSĐLĐP là quá trình GV hướng dẫn, tổ
chức để phát triển ở HS khả năng khai thác, tổng hợp kiến thức, vốn hiểu biết của
HS về địa phương mình, qua đó giúp HS hiểu sâu sắc hơn không chỉ lịch sử, địa lí
của tổ quốc, mà còn khắc sâu kiến thức của địa phương mình; giải quyết có hiệu quả
các tình huống trong học tập và trong cuộc sống; phát triển được NL cần thiết, nhất
là NL vận dụng tổng hợp các tri thức, kĩ năng và giải quyết vấn đề. Tùy theo nội
dung của bài học lịch sử và địa lí, GV có thể tích hợp ở các mức độ khác nhau sao
cho đảm bảo khai thác đúng kiến thức về lịch sử và địa lí mà vẫn dễ dàng dẫn dắt
HS khám phá nội dung địa phương theo các kiến thức trong bài học đã cho.
Dạy học tích hợp LSĐLĐP cần có sự phối hợp đồng bộ các điều kiện như: nội
dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học của GV. Qua đó GV tổ chức các hoạt
động dạy học nhằm tạo điều kiện cho HS phát triển toàn diện từ kiến thức đến nhân
cách, các NL cần thiết trong học tập và trong cuộc sống để đem đến hiệu quả cao

trong dạy học.


22
1.3.2. Chương trình môn Lịch sử và Địa lí ở tiểu học
1.3.2.1.

Quan đỉểm xây dựng chương trình

Chương trình môn Lịch sử và Địa lí ở tiểu học được xây dựng dựa trên quan
điểm [139]
* Chương trình lựa chọn yếu tố cốt lõi là hoạt động của con người và những
thành tựu của hoạt động đó trong không gỉan và thời gian. Vì vậy chương trình
gồm 2 phần cơ bản sau:
- Thời gian và tiến trình lịch sử dân tộc
- Không gian với những điều kiện hoạt động chủ yếu của con người hiện nay.
* Gắn vớỉ địa phương: Chương trình dành thời gian từ 10 - 15% tổng thời gian
học cho nội dung tìm hiểu địa phương.
1.3.2.2.

Mục tỉêu chương trình

Môn Lịch sử và Địa lí ở cấp Tiểu học nhằm giúp HS: [139]
* Có hiểu biết cơ bản, thiết thực về:
- Các sự kiện, hiện tượng, nhân vật lịch sử tiêu biểu, tương đối có hệ thống
theo dòng thời gian lịch sử của Việt Nam từ buổi đầu dựngnước chotới nay.
- Các sự vật, hiện tượng và các mối quan hệ địa lí đơn giảncủa Việt Nam, các
châu lục và một số quốc gia tiêu biểu trên thế giới.
* Bước đầu hình thành và rèn luyện các kĩ năng
- Quan sát sự vật, hiện tượng; thu thập, tìm kiếm tư liệu lịch sử, địa lí từ các

nguồn khác nhau.
- Nêu thắc mắc, đặt câu hỏi trong quá trình học tập và chọn thông tin để giải
đáp.
- Trình bày lại kết quả học tập bằng lời nói, bài viết, hình vẽ, sơ đồ,...
- Vận dụng các kiến thức đã học vào thực tiễn đời sống.
* Từng bước phát triển ở HS những thái độ và thói quen
- Ham học hỏi, tìm hiểu để biết về môi trường xung quanh các em.
- Yêu thiên nhiên, con người, quê hương, đất nước.
- Tôn trọng, bảo vệ cảnh quan thiên nhiên và văn hóa gần gũi với HS.
1.3.2.3.

Nộ ỉ dung chương trình


23
Chương trình môn Lịch sử và Địa lí ở tiểu học bao gồm những nội dung sau
[139]:
- Phần Lịch sử bắt đầu được dạy từ lớp 4 bao gồm những kiến thức về Lịch sử
Việt Nam từ buổi đầu dựng nước (khoảng năm 700 TCN) đến buổi đầu thời Nguyễn
và lớp 5 gồm những kiến thức từ thực dân Pháp xâm lược nước ta (1858) đến những
năm sau 1975. Mỗi bài học là một sự kiện, hiện tượng hay nhân vật lịch sử tiêu biểu,
điển hình của một giai đoạn nhất định trong một bối cảnh cụ thể và liên quan tới rất
nhiều sự kiện, hiện tượng và các nhân vật lịch sử trong bối cảnh đó. Qua các bài
học, các kiến thức về LSĐP cũng được tích hợp theo tiến trình lịch sử của đất nước.
- Phần Địa lí 4 chủ yếu cung cấp biểu tượng địa lí và bước đầu hình thành một
số khái niệm và mối quan hệ địa lí đơn giản. Thông qua dạy học những nội dung đặc
trưng của các vùng miền, lãnh thổ khác nhau của Việt Nam như: miền núi và trung
du, miền đồng bằng, vùng biển Việt Nam. Đây là những mạch nội dung giúp GV có
thể dạy học tích hợp nội dung địa phương. Phần Địa lí lớp 5 trình bày kiến thức địa
lí tương đối hệ thống theo trật tự từ đặc điểm tự nhiên dân cư, tới đặc điểm kinh tế

Việt Nam, sơ lược địa lí các châu lục, các quốc gia tiêu biểu của các châu lục đó, các
đại dương.
Bên cạnh đó, chương trình còn phân phối 2 tiết LSĐP ở mỗi lớp và 2 tiết
ĐLĐP ở lớp 5, đây là cơ hội để GV có thể tổ chức dạy học tích hợp nội dung địa
phương, giúp HS khám phá, tìm hiểu hơn về địa phương của mình.
1.3.2.4.

Mối quan hệ giữa lịch sử và địa lí trong môn Lịch sử và Địa lí ở tiểu

học Nội dung lịch sử và địa lí ở trường phổ thông có mối quan hệ, gắn kết với
nhau và tác động qua lại lẫn nhau. Các sự kiện, quá trình lịch sử đều diễn ra trong
không gian địa lí và chịu tác động bởi các yếu tố địa lí và ngược lại, các hoạt động
lịch sử cũng tác động không nhỏ đến các yếu tố địa lí. Ở tiểu học, nội dung lịch sử
và địa lí được thể hiện tích hợp trong môn Lịch sử và Địa lí (chương trình hiện hành
và chương trình mới).
Tính tích hợp nội dung lịch sử và địa lí được thể hiện ở sự kết hợp ở nội
dung kiến thức của cả hai môn học trong một bài học. Trong đó, bài học Lịch sử có
kết hợp một số kiến thức về nội dung địa lí, hoặc trong bài học Địa lí có tích hợp
một số kiến thức về lịch sử. Ví dụ: bài 1: Nước Văn Lang (phần Lịch sử lớp 4 -


24
Chương trình hiện hành) và chủ đề Vãn Lang - Âu Lạc ( chương trình mới) giới
thiệu về sự ra đời và những nét chính về đời sống vật chất và tinh thần của người
Việt cổ; bài học còn tích hợp kiến thức địa lí ở việc xác định vị trí địa lí của nước
Văn Lang trên lược đồ, hoạt động sản xuất của người Việt cổ. Hay ở bài 9: Các dân
tộc và sự phân bố dân cư (phần Địa lí lớp 5- chương trình hiện hành) và chủ đề:
Dân cư và dân tộc ở Việt Nam (chương trình mới) ngoài giới thiệu sơ lược về sự
phân bố dân cư (dân tộc, mật độ dân số,...), GV có thể tích hợp nội dung lịch sử về
sự thay đổi về các dân tộc, mật độ dân số của địa phương trong giai đoạn lịch sử từ

năm 1898 đến 2015,.
Việc tích hợp các kiến thức lịch sử và địa lí trong cùng một bài học nhằm
giúp HS có sự tương tác, kết nối một cách tốt nhất các kiến thức giữa hai phần của
môn học. Sự tích hợp này giúp HS biết đặt sự kiện lịch sử trong bối cảnh địa lí hoặc
đánh giá sự tác động của các nhân tố địa lí trong tiến trình lịch sử, từ đó giúp HS
phát triển năng lực vận dụng các kiến thức lịch sử và địa lí vào trong bối cảnh cụ
thể, giúp nâng cao hiệu quả của việc dạy học môn Lịch sử và Địa lí.
1.3.3. Vai trò dạy học tích hợp lịch sử, địa lí địa phương ở tiểu học
Dạy học LSĐLĐP có vai trò vô cùng quan trọng đối với dạy học ở trường phổ
thông nói chung và nhà trường tiểu học nói riêng [26], [27], [30], [100].
Trong quá trình dạy học ở nhà trường phổ thông mỗi môn học đều có vai trò
nhất định; LSĐLĐP không được xem là môn học riêng mà là nội dung dạy học
được tích hợp vào trong các môn học và hoạt động giáo dục. LSĐLĐP là nguồn tri
thức để HS không những hiểu biết thêm về quê hương mà còn hiểu sâu sắc hơn về
lịch sử, địa lí của đất nước, thấy được mối liên hệ chặt chẽ giữa LSĐLĐP và LSĐL
của dân tộc. Việc thực hiện dạy học LSĐLĐP sẽ góp phần vào thực hiện mục tiêu
giáo dục nói chung cũng như môn Lịch sử và Địa lí ở trường Tiểu học nói riêng.
LSĐLĐP là nguồn tri thức quan trọng giúp HS hiểu biết về lịch sử địa phương
mình, về đặc điểm tự nhiên, kinh tế, xã hội, công cuộc xây dựng và phát triển của
địa phương. Qua dạy học LSĐLĐP, HS có những nhận thức cụ thể và sinh động về
những truyền thống tốt đẹp của quê hương đất nước của cha ông, những đặc trưng
tiêu biểu của địa phương mình và những thành tựu mà quê hương mình đạt được.


25
Từ đó góp phần giáo dục tình yêu quê hương, đất nước; bồi dưỡng tình cảm, ý thức
trách nhiệm của HS đối với quê hương.
Qua các hoạt động học tập về LSĐLĐP, các kĩ năng, NL học tập bộ môn cũng
được rèn luyện và phát triển như: vẽ bản đồ, lược đồ, sưu tầm tài liệu, khảo sát, điều
tra, so sánh, nhận xét, đánh giá,.. .các thông tin thu thập được để có biểu tượng về

sự kiện, hiện tượng về lịch sử và địa lí.
Khi GV tích hợp nội dung LSĐLĐP vào bài học sẽ tạo sự hứng thú, tính tích
cực, tự giác học tập của HS. Những kiến thức thực tiễn về địa phương sẽ tạo điều
kiện cho HS tích cực, chủ động, sáng tạo, có thể vận dụng vào giải quyết các vấn đề
trong học tập và cuộc sống, tham gia xây dựng quê hương tươi đẹp.
1.3.4. Khả năng dạy học tích hợp lịch sử, địa lí địa phương trong môn Lịch sử và
Địa lí ở tiểu học
I.3.4.I. Một số văn bản chỉ đạo
Việc tổ chức dạy học tích hợp nội dung địa phương vào các môn học và hoạt
động giáo dục đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo quan tâm triển khai từ rất lâu. Công
văn 5982/BGDĐT-GDTH V/v Hướng dẫn thực hiện nội dung giáo dục địa phương
các môn học ở Tiểu học ban hành ngày l tháng l năm 2008 yêu cầu: [15]
Từ năm học 2008 - 2009, Bộ GD - ĐT yêu cầu các Sở Giáo dục và Đào tạo chỉ
đạo việc dạy học phần nội dung giáo dục địa phương trong môn Lịch sử và Địa lí
cấp
Tiểu học như sau:
a. Hình thức tổ chức
Một số kiến thức LSĐLĐP đã được phản ánh vào nội dung các bài học của
môn học. Vì vậy, việc tổ chức các nội dung LSĐLĐP cần được Sở Giáo dục và Đào
tạo chỉ đạo dưới hình thức:
- Liên hệ với nội dung bài học: đối với các bài Lịch sử, Địa lí có nội dung liên
quan đến địa phương (những sự kiện, nhân vật lịch sử hoặc những sự vật, hiện
tượng địa lí,.) cần tổ chức cho HS sưu tầm tài liệu và liên hệ về địa phương trong
quá trình dạy học.