sáng kiến kinh nghiệm - âm nhạc tiểu học

Nguyễn Hoài Thương – Trường Tiểu học Thượng Lâm
ĐỔI MỚI MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CÁC HÌNH THỨC VẬN
ĐỘNG THEO NHẠC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC.
I. Các tiêu chí chung của vận động theo nhạc.
Muốn đổi mới nâng cao các hình thức vận động theo nhạc cho học sinh tiểu
học thì trước hết phải đảm bảo được các tiêu chí sau đây.
1. Đúng nhạc.
Đây là một tiêu chí quan trọng hàng đầu vì vậy giáo viên phải hướng
dẫn học sinh hát và múa phụ họa đúng nhạc, đúng nhịp và tiêt tấu. Không
quá nhan mà cũng không quá chậm điều này rất quan trọng vì hát và múa
phụ họa không đúng nhạc thì sẽ tạo cho người xem cảm giác nhàm chán
không hào hứng, điều này sẽ làm cho người xem và người biểu diễn không
có sự hòa hợp. Hát đúng và múa đúng sẽ giúp cho học sinh chủ động hơn, tự
tin vào các hoạt động, các động tác mới thể hiện đúng tình cảm và nội dung
bài hát.
2. Đúng động tác.
Múa đúng nhạc, đúng động tác không những làm cho bài hát hay hơn
thêm sinh động học sinh chủ động trong mọi hoàn cảnh mà còn làm cho
người xem hiểu được nội dung của bài hát làm cho người xem cảm nhận cái
hay, cái đẹp của bài hát.
3. Sự diễn cảm.
Đúng nhạc, đúng động tác thôi chưa đủ vì hai yếu tố đó chưa thực sự
thuyết phục được người xem.
Một yếu tố tưởng như đơn giản nhưng lại hết sức quan trọng trong âm
nhạc và là sự thể hiện diễn cảm trong bài hát. Dù học sinh có hát đúng, múa
phụ họa đúng theo nhạc đi chăng nữa nhưng nếu không có sự thể hiện, thả
hồn vào động tác múa, vào lời bài hát thì các động tác múa cũng trở nên vô
hồn, tẻ nhạt và cứng nhắc sẽ không thu hút được sự chú ý của người xem.
Nguyễn Hoài Thương – Trường Tiểu học Thượng Lâm
Vì vậy, vấn đề này người giáo viên phải hết sức nhạy cảm khi hướng
dẫn học sinh khi múa phụ họa cho bài hát. Khi đó, đòi hỏi người giáo viên

phải hướng cho học sinh cả cách thể hiện tình cảm của bài hát, các diễn tả
các động tác để bài học đạt kết quả cao hơn.
Tóm lại, trong một tiết dạy âm nhạc muốn đạt được kết quả cao nhất
khi trình bày một bài hát kết hợp với vận động theo nhạc thì người giáo viên
phải biết kết hợp nhiều yếu tố: Đúng nhạc, đúng động tác, có sự diễn cảm.
Từ những yếu tố đó thì tiết học sẽ trở nên chất lượng và tạo cho học sinh có
sự tự tin.
II. Một số hình thức vận động theo nhạc của học sinh tiểu học.
Có rất nhiều hình thức vận động theo nhạc cho học sinh tiểu học. Dưới đây
là một số hình thức vận động phổ biến và thông dụng nhất cho học sinh.
1. Trò chơi âm nhạc.
Trong quá trình dạy hát cho học sinh, người giáo viên kết hợp các trò chơi
âm nhạc vào tiết học như: Giáo viên có thể hát một câu trong bài hát nào đó
mà học sinh đã được học và đố xem câu hát đó thuộc bài hát nào, hoặc giáo
viên cho học sinh lên múa phụ họa một bài hát bất kỳ. Quá trình dạy hát,
múa và chơi trò chơi âm nhạc là một quá trình tổng hợp, trong đó sử dụng
nhiều yếu tố nhưng vẫn có sự kết hợp chặt chẽ giữa âm nhạc và vận động
theo nhạc. Hoạt động này có tác dụng để củng cố các kỹ năng cảm nhận của
trẻ về mọi phương diện (nhịp điệu, tiết tấu, tính chất, nội dung của bài hát).
2. Trò chơi ca hát.
Trong ca hát và vận động phụ họa cần kết hợp với trò chơi và nó có
tác dụng rất tốt đối với sự nhận thức và khả năng nhận thức của học sinh.
Giúp phát triển khả năng tư duy của học sinh. Trò chơi với ca hát rất phong
phú và đa dạng giúp học sinh phát triển về trí tuệ, khả năng cảm nhận âm
nhạc của học sinh.
Nguyễn Hoài Thương – Trường Tiểu học Thượng Lâm
3. Trò chơi với nhạc cụ.
Nhạc cụ là một phương tiện âm nhạc hiệu quả nhất để đưa vào ý thức
học sinh những kiến thức âm nhạc. Qua đó kích thích niềm vui sướng và
hứng thú đối với âm nhạc.

Qua mỗi một loại nhạc cụ như: Sáo, kèn, đàn song loan, thanh,
phách... sẽ mang lại cho các em những cảm xúc khác nhau. Sau khi nghe âm
thanh của các loại nhạc cụ học sinh đó sẽ hình dung là đọc được âm thanh
hình dáng từng loại nhạc cụ. Từ đó hình thành cho học sinh niềm đam mê
đối với các loại nhạc cụ nhất là nhạc cụ dân tộc.
4. Trò chơi dân gian.
Nền kinh tế đất nước đang ngày càng phát triển, nhưng dù phát triền
bao nhiêu thì nhu cầu tìm về cội nguồn lớn bấy nhiêu. Âm nhạc cũng không
nằm ngoài ngoại lệ đó.
Các trò chơi dân gian đã đưa vào chương trình học của các em, ngay
từ khi bắt đầu vào học tiểu học như: Trò chơi rổng rắn lên mây, xỉa cá mè,
thi hát dân ca...những trò chơi dân gian đó đã thu hút nhiều các em học sinh
tham gia, giúp cho các em học sinh trở nên vui vẻ, hồn nhiên hơn, đồng thời
thông qua đó sẽ giúp các em hiểu về các trò chơi dân gian, những bài hát,
những động tác múa truyền thống. Từ đó hình thành nên tình cảm, khả năng
tư duy sáng tạo của học sinh một cách cao nhất.
5. Múa.
Múa là một môn nghệ thuật ra đời từ rất sớm. Từ thời nguyên thủy
cho đến thời kì hiện đại. Mỗi một thời kì mang mỗi giai điệu khác nhau:
Đơn giản, phức tạp nhưng nó vẫn mang âm tiêt của âm nhạc.
Cuộc sống có rất nhiều điều không thể bày tỏ bằng ngôn ngữ, khi đó
loại hình nghệ thuật múa sẽ bày tỏ tư duy tình cảm. Vì thế múa đã gắn bó
với đời sống sinh hoạt hằng ngày.
Nguyễn Hoài Thương – Trường Tiểu học Thượng Lâm
* Múa minh họa.
Là động tác múa đơn giản nhằm minh hoạt cho nội dung, tình cảm bài hát,
các động tác múa nhằm giải thích cho lời ca tiếng hát. Từ đó giúp người xem
hiểu đầy đủ, chính xác nội dung, tình cảm của bài hát và hiểu trọn vẹn cái
hay, cái đẹp và các bí ẩn trong bài hát. Vận động theo nhạc đỏi hỏi cho học
sinh phải tập trung, chú ý cao độ để các động tác múa có kỹ thuật.

6. Múa sinh hoạt.
Là hình thức múa được phổ biến và phát triển rộng rãi trong đới sống
hằng ngày của con người, ở mọi tầng lớp. Múa sinh hoạt được sử dụng trong
các lễ hội và các hình thức sinh hoạt tập thể của tất cả mọi người nói chung
và của học sinh tiểu học nói riêng. Múa sinh hoạt được sử dụng để miêu tả
cuộc sống hằng ngày của các em ở trường, lớp...ở đây thường là những động
tác múa đơn giản, vui nhộn. Múa sinh hoạt nâng cao đời sống tinh thần cho
con người nói chung và học sinh tiểu học nói riêng.
Đặc biệt với học sinh, múa sinh hoạt làm cho đời sông tinh thần của
các em phong phú hơn, khơi dậy sự thích thú và say mê học tập, giúp các em
nhanh nhẹn và tinh tế.
III. Một số biện pháp đổi mới nâng cao hình thức vận động theo nhạc
cho học sinh tiểu học.
3.1. Lựa chọn tác phẩm.
Lựa chọn tác phẩm nhằm nâng cao hình thức vận động theo nhạc cho
học sinh tiểu học. Trước hết phải biết lựa chọn một tác phẩm tiêu biểu để
đưa hình thức vận động theo nhạc vào tiết học. Tôi đã tiến hành dạy thực
nghiệm một số tiết âm nhạc tại các lớp.
3.2. Tiến hành dạy thực nghiệm.
Âm nhạc tiết 27
Ôn tập bài hát: Em vẫn nhớ trường xưa.
Nguyễn Hoài Thương – Trường Tiểu học Thượng Lâm
Dạy múa từng câu.
* Câu 1: Trường làng em có làng tre xanh cây rợp bóng mát yêu đời yên
lành.
Tay phải người giáo viên từ từ đưa ra phía trước sau đó sang dần bên
phải và hạ xuống. Làm động tác như mời ai đó, chân nhún theo giai điệu bài
hát.
Câu 2: Nhịp cầu tre lối về nhà em qua dãy nương xanh thấy vui êm đềm.
Làm động tác như câu 1, nhưng đổi sang tay trái.

Câu 3: Tình quê hương gắn liền yêu thương bao mùa mưa nắng em vẫn đến
trường.
Hai tay đưa ra đằng trước, như gọi mời ai đó rồi từ từ hạ xuống.
Câu 4: Thầy cô em đã dạy cho em yêu nước yêu quê và yêu gia đình.
Hai tay đưa ra đằng trước, đan chéo vào nhau rồi từ từ ôm chéo vào
ngực. Thể hiện tình cảm yêu thương.
Câu 5: Tre xanh kia sẽ có ngày về già, trồi non vươn lên thắm cây vườn
mượt mà.
Hai tay đưa thẳng lên cao, rồi từ từ đưa sang hai bên theo giai điệu bài
hát, chân nhún nhẩy.
Câu 6: Trường học này là cây ngoan, còn nụ cười là hương hoa bay tỏa khắp
quê nhà.
Hai tay đưa lên như câu 1, 2 thực hiện nhịp nhàng đều theo tiết tấu bài
hát.
Câu 7: Em siêng năng gắng học hành ngày ngày rồi mai sau đây sẽ nên
người thành tài.
Tay phải đưa trước ngực đồng thời chân phải đưa ra đằng trước vuông
góc 90
0
rồi sau đó quay tiếp 90
0
về vị trí ban đầu, thực hiện nhịp nhàng.