Giáo trình Xử lý sự cố phần mềm Nghề: Công nghệ thông tin (Cao đẳng) CĐ Kỹ Thuật Công Nghệ Bà Rịa Vũng Tàu

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH BR – VT
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ

GIÁO TRÌNH

MÔ ĐUN XỬ LÝ SỰ CỐ PHẦN MỀM
NGHỀ CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
TRÌNH ĐỘ CAO ĐẲNG
Ban hành kèm theo Quyết định số: 01/QĐ-CĐN, ngày 04 tháng 01 năm 2016
của Hiệu trưởng trường Cao đẳng nghề tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu

Bà Rịa – Vũng Tàu, năm 2016
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN


Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham
khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh
doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.

2


LỜI GIỚI THIỆU
Ngày nay, mỗi gia đình, cá nhân, tổ chức hay doanh nghiệp đều sở hữu một
hay nhiều chiếc máy tính. Trong quá trình sử dụng, chắc chắn bạn sẽ gặp một số
sự cố liên quan đến phần mềm máy tính, bạn có thể cần sự giúp đỡ của chuyên
viên IT hoặc tự mình cài đặt, nâng cấp, dọn dẹp, khắc phục những lỗi phần mềm
trên máy tính.
Để có thêm nhiều kỹ năng, kiến thức về máy tính là vô cùng quan trọng và

cần thiết trong thời đại ứng dụng công nghệ thông tin ở mọi lĩnh vực ngày nay.
Bạn cần biết các mẹo nhỏ để phân biệt lỗi phần mềm hay phần cứng, chuẩn đoán
lỗi phần mềm máy tính, cách sửa các lỗi hệ điều hành, phần mềm văn phòng,
phần mềm tiện ích, khắc phục sự cố phần mềm liên quan đến kết nối Internet.
Giáo trình “Xử lý sự cố phần mềm” được biên soạn nhằm cung cấp cho
người học những kiến thức về chuẩn đoán, khắc phục sự cố phần mềm máy tính
trên hệ điều hành Windows. Nếu bạn đang gặp sự cố với một chiếc máy tính,
giáo trình sau sẽ là cẩm nang kỳ diệu giúp bạn chuẩn đoán và khắc các lỗi phần
mềm máy tính cơ bản.
Giáo trình được biên soạn dựa trên một số tài liệu tham khảo cập nhật, có
giá trị và với mục tiêu cung cấp các kiến thức cơ bản về chuẩn đoán và khắc
phục sự cố phần mềm máy tính, vì vậy nội dung trình bày vẫn chưa được đầy đủ
và không tránh khỏi thiếu sót. Chính vì thế, tác giả rất mong nhận được các ý
kiến đóng góp, bổ sung để giáo trình ngày càng hoàn thiện hơn.
Tôi chân thành cảm ơn các đồng nghiệp trong khoa Công nghệ thông tin –
Kế toán đã có những ý kiến đóng góp giá trị cho nội dung giáo trình và các tác
giả đã biên soạn, chia sẻ các tài liệu bổ ích về xử lý sự cố phần mềm trước đây.
Bà Rịa – Vũng Tàu, ngày 02 tháng 01 năm 2016
Biên soạn
Nguyễn Lâm

3


MỤC LỤC

4


MÔ ĐUN XỬ LÝ SỰ CỐ PHẦN MỀM

Mã mô đun: MĐ 11
Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của mô đun:
Mô đun này có ý nghĩa cung cấp các kiến thức cơ bản về chuẩn đoán và
khắc phục sự cố liên quan đến các phần mềm thông dụng trên máy tính. Mô đun
này được bố trí sau khi học xong các môn chung và mô đun Lắp ráp và cài đặt
máy tính.
Mục tiêu của mô đun:
- Trình bày được các quy trình chẩn đoán và khắc phục lỗi về Phần mềm
máy tính.
- Khắc phục được các lỗi liên quan đến hệ điều hành.
- Khắc phục được các lỗi về cài đặt, sử dụng các phần mềm ứng dụng văn
phòng, trình duyệt và các phương thức kết nối Internet.
- Tối ưu hóa được hệ thống máy tính trên môi trường Hệ điều hành, các
phần mềm ứng dụng và các công cụ tiện ích.
- Đưa ra được giải pháp sử dụng và nâng cấp phần mềm.
- Nhận biết và khắc phục được các sự cố về hệ điều hành, phần mềm ứng
dụng, Internet và những phần mềm thông dụng khác.
- Nâng cao nhận thức về đảm bảo an toàn thông tin cho người dùng.
- Tự tin trong thao tác, tiếp cận phần mềm máy tính.
- Đảm bảo an toàn cho người và thiết bị.

5


Nội dung của mô đun:
TT

Tên các bài trong mô đun

Thời gian

Hình thức
giảng dạy

1

Quy trình xử lý sự cố phần mềm

5

Lý thuyết

2

Xử lý sự cố hệ điều hành

10

Tích hợp

3

Xử lý sự cố phần mềm văn phòng

5

Tích hợp

Kiểm tra bài 1,2,3

2

4

Xử lý sự cố ứng dụng internet

10

Tích hợp

5

Xử lý sự cố Email

10

Tích hợp

Kiểm tra bài 4,5

3

Tối ưu hóa hệ thống máy tính

10

Kiểm tra bài 6

5

6

Tổng

Tích hợp

60

6


BÀI 1
QUY TRÌNH XỬ LÝ SỰ CỐ PHẦN MỀM
Giới thiệu:
Bài này trình bày về sự hình thành và phát triển cũng như những ưu điểm
và nhược điểm của hệ điều hành Linux. Qua đó, giúp người học có những lựa
chọn thích hợp khi lựa chọn hệ điều hành cho máy tính cá nhân hoặc hệ thống
máy chủ. Bên cạnh đó, giúp người học nâng cao tính chia sẻ cộng đồng qua việc
sử dụng một hệ điều hành mã nguồn mở hoàn toàn miễn phí và bảo mật cao.
Mục tiêu:
- Trình bày được phuơng thức nhận diện và khắc phục các sự cố có liên
quan đến PMMT.
- Trình bày được giải pháp chẩn đoán điều trị phần mềm máy tính (PMMT)
hiệu quả.
- Vận dụng được hiệu quả qui trình xử lý sự cố PMMT.
- Tuân thủ các nguyên tắc xử lý sự cố PMMT.
- Nâng cao tính chính xác, tỉ mỉ, cẩn thận.
- Rèn luyện tinh thần tuân thủ kỷ luật trong công việc
Nội dung chính:
1. Mô hình xử lý sự cố máy tính

Phương pháp tổng quát giúp nhận diện chính xác và khắc phục nhanh các
sự cố của máy tính gồm 8 bước như sau:
1.1 Nhận máy
- Quy tắc 3C: Cười – Chào – Cảm ơn
- Nhận máy từ khách hàng
1.2 Nhận diện (tiếp nhận và đặt câu hỏi)
- Ghi nhận tình trạng máy.
7


+ Tiếp nhận thông tin do khách hàng cung cấp.
- Tìm hiểu nguyên nhân.
+ Các thông tin liên quan dẫn đến sự cố.
- Đặt các câu hỏi liên quan đến tình trạng máy.
1.3 Kiểm tra (thông tin, cấu hình)
- Kiểm tra sơ bộ máy tính
+ Tình trạng phần cứng.
+ Tình trạng phần mềm.
- Ghi nhận cấu hình và tình trạng máy.
+ Theo mẫu phiếu quy định
1.4 Khởi động
Khởi động máy tính (booting) là một quá trình tự mồi (bootstrapping) để
khởi động sự làm việc của hệ điều hành khi người dùng bật một hệ thống máy
tính. Một trình tự khởi động (boot sequence) là một tập hợp các lệnh ban đầu
được máy tính thực hiện khi nó được khởi động. Trình khởi động (bootloader) sẽ
nạp hệ điều hành chính vào máy tính để hoạt động.
Chính vì vậy, việc khởi động hệ điều hành giúp ta có thể chuẩn đoán máy
tính bị lỗi phần cứng hay hệ điều hành.
1.5 Xác định lỗi phần cứng và phần mềm
- Lỗi phần cứng máy tính à Kiểm tra lỗi của các thiết bị phần cứng.

- Lỗi phần mềm máy tính à Kiểm tra lỗi của Hệ điều hành, trình điều khiển,
ứng dụng, virus.
1.6. Trợ giúp
- Sử dụng các tài liệu có liên quan: User Guide, User manual…
- Tìm kiếm sự giúp đỡ từ bạn bè, đồng nghiệp, cấp trên…

8


1.7. Thông báo
- Báo cáo cấp trên khi có sự cố phát sinh để có hướng giải quyết
- Thông báo cho khách hàng khi có sự thay đổi hoặc phát sinh thêm
1.8. Bàn giao máy
- Bật máy cho khách hàng kiểm tra
- Bàn giao các tài liệu, thiết bị (nếu có)
- Hướng dẫn, giải thích cho khách hàng các vấn đề liên quan
- Ký nhận bàn giao với khách hàng
2. Quy trình xử lý sự cố phần mềm máy tính
Quy trình xử lý sự cố phần mềm máy tính gồm 7 bước như sau:
2.1. Tiếp nhận thông tin từ khách hàng
- Đặt các câu hỏi liên quan để tìm hiểu tình trạng máy.
- Dấu hiệu xảy ra sự cố.
- Thời gian xảy ra sự cố (Thỉnh thoảng, thường xuyên…).
- Tình trạng xảy ra
Lưu ý: Tránh đặt các câu hỏi trực tiếp.
2.2. Kiểm tra, ghi nhận thông tin và cấu hình
- Xác định các chương trình được cài đặt trên máy
+ Thông tin về các phần mềm (Bản quyền,ứng dụng).
- Xác định các dữ liệu của khách hàng.
+ Vị trí lưu trữ dữ liệu

- Xác định cấu hình của máy tính và các thiết bị đi kèm.
+ Thông tin chi tiết về cấu hình và phụ kiện.
- Xác định tình trạng ban đầu của máy.

9


+ Tình trạng phần cứng.
+ Tình trạng phần mềm.
2.3. Khởi động và nhận diện sự cố máy tính
- Kiểm tra tổng quát máy tính
+ Kiểm tra phần cứng.
+ Kiểm tra phần mềm.
- Ngắt ổ cứng khỏi máy và khởi động để kiểm tra các thiết bị phần cứng.
+ Mục đích đảm bảo an toàn cho dự liệu nếu có sự cố về phần cứng.
2.4. Sao lưu hệ thống trước khi thao tác
- Sao lưu dữ liệu.
+ Thông tin người dùng, dữ liệu người dùng : Profile, Email, Data…
- Sao lưu trình điều khiển (driver).
+ Đối với máy bộ, nguyên chiếc hoặc thiết bị không phổ biến
- Sao lưu hệ thống (GHOST)
+ Tạo bản lưu trữ dự phòng
2.5. Kiểm tra sự cố Hệ điều hành
- Không khởi động.
+ Mất tập tin khởi động.
- Không đăng nhập vào window
+ Tài khoản bị Disable
+ Quên passworrd
+ Do virus thay đổi thông số hệ thống
- Windows chạy chậm, hay xuất hiện lỗi.

+ Kiểm tra tình trạng do virus.

10


+ Kiểm tra tài nguyên hệ thống (Phần cứng, phần mềm).
+ Kiểm tra tối ưu hóa hệ thống (Phần cứng, phần mềm).
2.6. Ghi nhận và thông báo tình trạng máy
- Tổng hợp thông tin và tìm ra tình trạng hiện tại của máy, nguyên nhân và
cách khắc phục tối ưu.
+ Căn cứ vào thông tin do khách hàng cung cấp.
+ Căn cứ vào sự kiểm tra và xác định lỗi.
- Thông báo cho khách hàng các vấn đề liên quan.
2.7. Tối ưu hoá hệ thống, kiểm thử
- Tối ưu hóa phần cứng
+ Nâng cấp phần cứng.
+ Hiệu chỉnh thông số kỹ thuật.
- Tối ưu hóa phần mềm.
+ Tối ưu hóa hệ điều hành (Tắt các dịch vụ không cần thiết)
+ Sử dụng công cụ chống phân mảnh dữ liệu, công cụ dọn dẹp hệ
thống
+ Sử dụng các chương trình phòng, chống virus
- Chạy kiểm tra
+ Các yêu cầu của KH (Cài đặt phần mềm, kiểm tra lỗi đã khắc phục)
3. Phương pháp xử lý sự cố PMMT
Phương pháp xử lý sự cố phần mềm máy tính gồm 4 phương pháp sau:
3.1. Quan sát thông báo lỗi
- Quan sát cụ thể các thông báo lỗi khi khởi động hệ điều hành và trong quá
trình vận hành, các thông báo lỗi thường chỉ ra các lỗi cần khắc phục của phần
mềm do thiếu tập tin hay dữ liệu lỗi thời.

11


- Cần phân biệt rõ ràng thông báo lỗi phần mềm hay phần cứng máy tính.
+ Lỗi phần mềm thường được nêu rõ trong thông báo được hiển thị.
+ Lỗi phần cứng thường dựa trên các thông báo bằng âm thanh và cần
được can thiệp phần cứng trước khi tiếp tục khắc phục các lỗi phần mềm.
3.2. Sử dụng kinh nghiệm và khả năng suy đoán
- Dựa vào kinh nghiệm có thể nhận biết ngay các lỗi thông thường như
virus, hỏng file hệ thống, dữ liệu lỗi thời, cấu hình sai các thông số hệ điều hành,
…
- Trong trường hợp các lỗi ít gặp hay chưa từng gặp, cần phải suy đoán
thông qua các thông báo liên quan hoặc qua các lỗi tương tự trước đây.
3.3. Sử dung dụng cụ hỗ trợ và thay thế
- Dùng phương pháp loại trừ để tìm ra nguyên nhân khác, từ đó phân loại
và khoanh vùng nguyên nhân gây lỗi.
- Sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như hiren boot, các công cụ dò tìm driver, diệt
virus,…
3.4. Chia sẻ của bạn bè, đồng nghiệp
- Chia sẻ các lỗi khó khắc phục trên các diễn đàn trực tuyến, các website
chuyên về khắc phục sự cố máy tính như tinhte.vn, ddth.com,…
- Chia sẻ với đồng nghiệp, bạn bè là cách nhanh nhất để cùng nhau tìm hiểu
và khắc phục sự cố phần mềm máy tính.
4. Nguyên tắc xử lý sự cố phần mềm máy tính
4.1. Đảm bảo sự cố không có liên quan đến PCMT
- Đảm bảo việc cài đặt, sửa chữa phần mềm không ảnh hưởng đến phần
cứng máy tính.
- Cần báo ngay với khách hàng trong trường hợp sự cố liên quan đến phần
cứng máy tính trong quá trình kiểm tra.

12


4.2. Đảm bảo tính bảo mật dữ liệu và E-mail
- Đảm bảo việc cài đặt không làm mất mát dữ liệu của khách hàng.
- Cần sao lưu các dữ liệu có thể bị tác động trong quá trình khắc phục sự
cố.
- Không sao chép, khai thác, sử dụng, phát tán dữ liệu riêng tư của khách
hàng.
- Không được có bất kỳ hành vi truy cập trái phép vào các trang thông tin
cá nhân của khách hàng như email, facebook,…
4.3. Đảm bảo tính chính xác khi chẩn đoán và điều trị
- Cần chuẩn đoán và đưa ra thông tin chính xác về sự cố cũng như giá cả
sửa chữa cho khách hàng.
- Chỉ được bắt đầu sửa chữa khi khách hàng đồng tình với chuẩn đoán và
giá cả.
- Sửa chữa nhanh chóng, kịp thời và đảm bảo khắc phục hoàn toàn sự cố.
- Kiểm tra cẩn thận, kỹ càng trước khi giao trả máy cho khách hàng.
Câu hỏi và bài tập
1.1: Quy tắc 3C khi tiếp xúc với khách hàng là gì?
A: Chào – Cười – Cảm ơn
B: Cười – Chào – Cảm ơn
C: Cảm ơn – Chào – Cười
D: Cảm ơn – Cười – Chào
1.2: Mô hình xử lý sử cố máy tính gồm 7 bước sau:
A: 1. Nhận máy – 2. Nhận diện – 3. B: 1. Nhận máy – 2. Kiểm tra – 3.
Kiểm tra – 4. Xác định lỗi phần cứng Nhận diện – 4. Xác định lỗi phần cứng
và phần mềm – 5. Trợ giúp – 6. và phần mềm – 5. Thông báo – 6. Trợ
Thông báo – 7. Bàn giao máy

giúp –– 7. Bàn giao máy

13


C: 1. Nhận máy – 2. Kiểm tra – 3. D: 1. Nhận máy – 2. Kiểm tra – 3.
Thông báo – 4. Nhận diện – 5. Xác Xác định lỗi phần cứng và phần mềm
định lỗi phần cứng và phần mềm – 6. – 4. Thông báo – 5. Nhận diện – 6. Trợ
Trợ giúp –– 7. Bàn giao máy

giúp –– 7. Bàn giao máy

1.3: Phương pháp dựa vào kinh nghiệm và khả năng suy đoán là phương pháp:
A: Quan sát cụ thể các thông báo lỗi B: Dựa vào kinh nghiệm có thể nhận
khi khởi động hệ điều hành và trong biết ngay các lỗi thông thường. Trong
quá trình vận hành, các thông báo lỗi trường hợp các lỗi ít gặp hay chưa
thường chỉ ra các lỗi cần khắc phục từng gặp, cần phải suy đoán thông qua
của phần mềm do thiếu tập tin hay các thông báo liên quan hoặc qua các
dữ liệu lỗi thời.

lỗi tương tự trước đây.

C: Dùng phương pháp loại trừ để tìm D: Chia sẻ với đồng nghiệp, bạn bè là
ra nguyên nhân khác, từ đó phân loại cách nhanh nhất để cùng nhau tìm hiểu
và khoanh vùng nguyên nhân gây và khắc phục sự cố phần mềm máy
lỗi.

tính.

1.4: Phương pháp sử dung dụng cụ hỗ trợ và thay thế là phương pháp:
A: Quan sát cụ thể các thông báo lỗi B: Dựa vào kinh nghiệm có thể nhận
khi khởi động hệ điều hành và trong biết ngay các lỗi thông thường. Trong
quá trình vận hành, các thông báo lỗi trường hợp các lỗi ít gặp hay chưa
thường chỉ ra các lỗi cần khắc phục từng gặp, cần phải suy đoán thông qua
của phần mềm do thiếu tập tin hay các thông báo liên quan hoặc qua các
dữ liệu lỗi thời.

lỗi tương tự trước đây.

C: Sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như D: Chia sẻ với đồng nghiệp, bạn bè là
hiren boot, các công cụ dò tìm cách nhanh nhất để cùng nhau tìm hiểu
driver, diệt virus,…

và khắc phục sự cố phần mềm máy
tính.

1.5: Đảm bảo tính chính xác khi chẩn đoán và điều trị sự cố phần mềm là:
A: Không được có bất kỳ hành vi B Đảm bảo việc cài đặt, sửa chữa phần
truy cập trái phép vào các trang mềm không ảnh hưởng đến phần cứng
thông tin cá nhân của khách hàng máy tính, Cần báo ngay với khách

14


như email, facebook,…

hàng trong trường hợp sự cố liên quan
đến phần cứng máy tính trong quá
trình kiểm tra.

C: Đảm bảo việc cài đặt không làm D: Cần chuẩn đoán và đưa ra thông tin
mất mát dữ liệu của khách hàng, Cần chính xác về sự cố cũng như giá cả
sao lưu các dữ liệu có thể bị tác động sửa chữa cho khách hàng, Sửa chữa
trong quá trình khắc phục sự cố.

nhanh chóng, kịp thời và đảm bảo
khắc phục hoàn toàn sự cố.

Yêu cầu đánh giá
- Trình bày mô hình xử lý sự cố máy tính.
- Trình bày quy trình xử lý sự cố phần mềm máy tính.
- Trình bày phương pháp xử lý sự cố phần mềm máy tính.
- Nêu các nguyên tắc xử lý sự cố phần mềm máy tính.

15


BÀI 2
XỬ LÝ SỰ CỐ HỆ ĐIỀU HÀNH
Giới thiệu:
Bài này trình bày về sự hình thành và phát triển cũng như những ưu điểm
và nhược điểm của hệ điều hành Linux. Qua đó, giúp người học có những lựa
chọn thích hợp khi lựa chọn hệ điều hành cho máy tính cá nhân hoặc hệ thống
máy chủ. Bên cạnh đó, giúp người học nâng cao tính chia sẻ cộng đồng qua việc
sử dụng một hệ điều hành mã nguồn mở hoàn toàn miễn phí và bảo mật cao.
Mục tiêu:
- Trình bày được quá trình khởi động của Hệ điều hành MS Windows.
- Trình bày được chức năng của Master Boot Record.
- Chẩn đoán và khắc phục được sự cố MS Windows.

- Có tư duy, sáng tạo, độc lập và làm việc nhóm.
- Đảm bảo an toàn cho người và thiết bị.
Nội dung chính:
1. Hiện thông báo đỏ trên thanh taskbar
Nhận diện:
- Phía góc phải thanh Taskbar sẽ hiển thị một biểu tượng cây cờ có dấu x
đỏ. Khi click vào biểu tượng này, ta sẽ có hình tương tự bên dưới.

16


Hình 2.1: Lỗi hiện thông báo đỏ trên thanh taskbar dưới góc màn hình
Nguyên Nhân:
- Do ta đang tắt tưởng lửa và Windows thông báo nên bật lên để bảo vệ hệ
thống.
- Do Backup dữ liệu để tránh gặp rủi ro. Để tắt thông báo ta vào Open
Action Center tích vào dòng Ignore Message hay Hide Message.
Cách khắc phục:
- Click vào Open Action Center, thực hiện các hướng dẫn của hệ thống như
bật lại các phần mềm đã tắt hoặc tắt hẳn các thông báo.
2. Mất quyền truy xuất dữ liệu trong phân vùng
Nhận diện: Khi mở phân vùng ta thấy thông báo lỗi như hình 2.2 tức là hệ
thống đã ngăn chặn việc truy cập của người dùng vào phân vùng này. Hay nói
cách khác là người dùng đã bị tước quyền truy cập vào phân vùng.

Hình 2.2: Lỗi D:/ is not accessible
Nguyên nhân: Do bị mất quyền truy xuất dữ liệu tại phân vùng, cụ thể
trong trường hợp này là phân vùng D.
Cách khắc phục:
- Bước 1: My computer  trên tab chọn Tools  Folder options  View 

kéo xuống dòng Use simple file sharing (recommended) bỏ check.

17


- Bước 2: Nhấp phải vào phân vùng D chọn Properties  tab Security 
Advanced  tab Owner  Edit  chọn user Administrator  check vào replace
owner on subcontainers or objects  OK.
3. Mất MBR hay Winloader
Nhận diện: Khi khởi động máy tính, hệ điều hành hiển thị lỗi tại cửa sổ
Windows Boot Manager với status: 0xc000000f như hình 2.3 hoặc lỗi Operating
System Not Found như hình 2.4.

Hình 2.3: Lỗi mất MBR hay Winloader

Hình 2.4: Lỗi Operating System not found
Nguyên nhân:
- Master Boot Record hay còn gọi là MBR (sector 0) là một thành phần rất
quan trọng của ổ cứng, nó chỉ chiếm dung lượng của ổ cứng có vài MB, và khi
ta chia đĩa bình thường thì không thể nào thấy MBR. Nó là nơi lưu trữ những
18


thông tin về phân vùng (ổ đĩa), một khi MBR bị hỏng thì ta không thể nào chia
đĩa cứng được nữa, và lúc này khi vào bất kỳ một chương trình chia đĩa nào
cũng chỉ thấy một dãy đĩa (Disk Map) có màu vàng và hiện chữ BAD (chứ
không còn thấy từng phân vùng như khi ổ đĩa không lỗi MBR, cho dù có lấp ổ
cứng bị lỗi MBR vào một máy tính khác có ổ đĩa và hệ điều hành bình thường,
thì khi vào win nó vẫn không thể nhận ra ổ cứng, vì không có phân vùng nào
cả). Đó là dấu hiệu cho biết MBR đã bị lỗi, và ta càng không thể cài win được

luôn.
- Để hệ điều hành khởi động, hệ thống phải sử dụng phần mềm quản lý việc
khởi động hệ điều hành là Winloader.
- Trong trường hợp Winloader hay MBR bị lỗi, hệ điều hành sẽ báo lỗi như
trên.
Cách khắc phục:
Cách 1: Sử dụng đĩa Windows
- Bước 1: Bỏ đĩa windows tương ứng với windows mà bạn đang sử dụng
vào.
- Bước 2: Chọn Repair your Computer .
- Bước 3: Chọn ổ đĩa mà bạn đã cài đặt Windows sau đó click Next .
- Bước 4: Chọn dòng Command Prompt. Sau khi hiện bảng cmd ta gõ lần
lượt 3 lệnh sau: bootrec.exe /fixmbr,

bootrec.exe /fixboot, bootrec.exe

/rebuildbcd nhấn enter.
- Bước 5: Chọn restart để khởi động lại windows.
Cách 2: Sử dụng đĩa Hiren Boot
- Bước 1: Bỏ đĩa Hiren Boot vào và khởi động Mini Windows XP.
- Bước 2: Mở HBCD Menu  vào Menu  chọn Partition/Boot/MBR 
chọn BootICE.

19


Hình 2.5: Giao diện phần mềm BootICE
- Bước 3: Tại cửa sổ chương trình BootICE, tại phần Destination Disk
chọn ổ cứng bị lỗi  chọn Process MBR  chọn Windows NT 6.x MBR  sau đó
chọn Install/Config.

- Bước 4: Chọn BOOTMGR boot record (FAT/FAT32/NTFS) và nhấn
Install/config.
- Bước 5: Sau khi cài đặt xong và khởi động lại vào hệ điều hành.
Cách 3:
Cài đặt lại hệ điều hành hoặc bung file Ghost.
4. Thiếu NTLDR
Nhận diện: Lỗi này xuất hiện khi gặp phải thông báo: NTLDR is
compress. hay NTLDR is missing như hình bên dưới.

Hình 2.6: Lỗi NTLDR is missing

20


Nguyên nhân: Do một trong những tập tin khởi động của Windows bị lỗi
như Ntldr, Ntdetect.com, Boot.ini. Hoặc format nhần phân vùng chứa hệ điều
hành nên máy tính không thể boot được vào Windows.
Cách khắc phục: Để khắc phục lỗi này trên Windows 7 trở lên, cách tốt
nhất là có thể làm là cài lại Windows hoặc bung Ghost.
5. Dumping Phisical Memory
Nhận diện: Lỗi xảy ra khi đang sử dụng hệ điều hành, máy tính bỗng nhiên
hiển thị màn hình xanh như bên dưới sau đó khởi động lại.

Hình 2.7: Lỗi Dumping Phisical memory
Nguyên nhân và cách khắc phục:
- Trường hợp 1: RAM bị dơ hay khe cắm không chặt. Hoặc trường hợp
xấu nhất là hỏng RAM. Nếu ram bị dơ hoặc lỏng ram, tháo Ram ra để vệ sinh
các tiếp điểm trên thanh RAM, phủi bụi trên khe cắm Ram. Thay RAM nếu bị
hỏng.
- Trường hợp 2: Khi máy tính đang chạy hay không chạy bất cứ chương

trình gì mà HDD kêu âm thanh “rè rè” và màn hình dump hiện ra. Đây là dấu
hiệu ban đầu cho bạn biết HDD có vấn đề, bạn nên đi bảo hành hoặc sử dụng
các công cụ kiểm tra HDD. Trường hợp xấu nhất có thể thay HDD.
- Trường hợp 3: Lỗi phần mềm, nếu bạn cài 2 hay 3 chương trình diệt
virus thì máy tính của bạn có khả năng bị dump, vì vậy chỉ cần 1 chương trình
21


diệt virus mà bạn cho là tốt nhất. Hoặc khi bạn cài phần mềm mới vào, sử dụng
được 1 hay vài ngày máy dump có thể máy tính của bạn không tương thích với
phần mềm đó. Việc cần làm ngay bây giờ là thử gỡ bỏ phần mềm bị nghi ngờ và
sử dụng một thời gian để xem kết quả.
- Trường hợp 4: Xung dột driver, đây có thể là do driver của một số thiết bị
bạn vừa cài vào PC nhưng không tương thích với PC. Hay driver trong hệ điều
hành của bạn bị hỏng do virus phá hoại hay sơ ý cài phần mềm nào đụng tới 1
driver nào đó trong C:\WINDOWS\System32\*.sys (file.sys là driver của PC).
Việc cần làm là xoá bỏ ngay driver đã cài đặt trong Device Manager.
- Trường hợp 5: Tràn bộ nhớ đệm.
Khi máy tính gặp một trục trặc nghiêm trọng thì hệ thống sẽ tự động lưu lại
trạng thái hiện thời vào một file có tên là Swap để có thể phục hồi sau này. Tuy
nhiên nó cũng gây một số phiền phức hơn là đem lại lợi ích.
Để khắc phục sự cố trong trường hợp này ta thực hiện như sau:
- Bước 1: Nhấp phải vào My computer  chọn Properties
- Bước 2: Chọn tab Advanced system settings tại tab Advanced  chọn
Settings tại phần Performance  qua tab Advanced  chọn change, nó sẽ xuất
hiện hiện một bảng mới để có thể thay đồi kích thuớc của file Swap như hình
2.8.

22

Hình 2.8: Điều chỉnh kích thước tập tin Swap
- Bước 3: Thay đổi Initial Size và Maximum Size. Hãy để hai giá trị này
bằng nhau (có thể cho giá trị bằng với kích thước Ram bằng 1.5 lần hay 2 lần
RAM của máy tính hiện có). Ngoài ra, có thể chọn chức năng automatically để
hệ thống tự set dung lượng cho bạn. Sau đó bấm vào nút Set , hệ thống sẽ yêu
cầu bạn restart lại, sau đó bấm OK tất cả rồi restart lại máy tính.
Câu hỏi và bài tập
2.1: Lệnh dùng để xoá màn hình trong MS-DOS là:
A: Echo
C: Del
2.2: Tập tin bó (Batch File) là gì?

B: Cls
D: Move

A: Là một loại ngôn ngữ script chứa B: Là một loại ngôn ngữ java chứa
một hay nhiều chuỗi lệnh và được một hay nhiều chuổi lệnh và được lưu
lưu dưới phần mở rộng là .bat
dưới phần mở rộng là .txt
C: Là một loại ngôn ngữ java script D: Là một loại ngôn ngữ php chứa một
chứa một hay nhiều chuổi lệnh và hay nhiều chuổi lệnh và được lưu dưới
23


được lưu dưới phần mở rộng là .txt
phần mở rộng là .php
2.3: Nguyên nhân xảy ra lỗi NTLDR is Missing là:
A: Cấu hình sai tập boot.ini.
B: Windows bị lỗi nghiêm trọng.

C: File NTDETECT.COM, NTLDR D: Cả 3 đều đúng
bị hỏng.
2.4: Nguyên nhân xảy ra hiện tượng logon-off liên tục là:
A: Một số virus khiến máy của bạn B: Cấu hình sai tập boot.ini.
không logon được vào Windows.
C: Giá trị Userinit trong khóa D: Câu A và C đúng
…\Windows\System32 bị thay đổi
2.6: Công cụ Computer Management có 3 mục chính là:
A:

System

Tools,

Services
C:
System

Storage

Tools,

và B: System Tools, Task Mananger,

Services
Device D: System Tools, Services, Local

Management, Disk Management
Users and Groups
2.7: Trong Local Group Policy, chính sách “Hide and disbale all items on the

desktop” dùng để:
A: Ẩn biểu tượng trên màn hình B: Ẩn icon My Documents trên
Desktop
Desktop
C: Ẩn icon My Computer trên D: Ẩn icon Recycle Bin trên Desktop
Desktop
2.8: Trong Local Users and Groups, khi tạo mới hoặc hiệu chỉnh tài khoản người
dùng, để bắt buộc người dùng phải thay đổi mật khẩu trong lần đăng nhập tiếp
theo, ta tích chọn vào mục nào sau đây?
A: User cannot change password
B: Account is locked out
C: User must change password at D: Password never expires
next logon
Yêu cầu đánh giá
- Trình bày quá trình khởi động của máy tính.
- Trình bày chức năng của Master Boot Record và Winloader.
- Trình bày dấu hiệu, nguyên nhân và cách khắc phục các sự cố liên quan đến hệ
điều hành MS Windows.

24


25