SKKN dạy học các tiết luyện tập môn toán ở trường tiểu học

Sáng kiến kinh nghiệm

Dạy học các tiết Luyện tập môn toán ở trường tiểu học

MỤC LỤC

TRANG

PHẦN A: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lí do chọn đề tài
II. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
III. Đối tượng, thời gian nghiên cứu
IV. Phương pháp nghiên cứu
PHẦN B: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở khoa học của đề tài
1. Cơ sở lí luận :

2
2
2
3
3
3
3
3

2. Cơ sở thực tiễn:

3

II. Mục tiêu chung của tiết Luyện tập

III. Biện pháp dạy các tiết luyện tập
1. Giúp học sinh nhớ lại kiến thức đã học để vận dụng vào luyện tập.
2. Giúp học sinh tự thực hành theo khả năng của học sinh.

4
4
5
5

3. Tạo ra sự hỗ trợ giúp đỡ lẫn nhau giữa các đối tượng học sinh.
4. Khuyến khích học sinh tự kiểm tra kết quả thực hành luyện tập.
5. Tập cho học sinh thói quen tìm nhiều phương án để giải quyết vấn đề
6. Giáo viên xác định kiến thức trọng tâm cần truyền tải sau mỗi bài tập

5
5
5
6

(Hiểu được ý đồ của sách giáo khoa).
IV. Các bước thể hiện tiết luyện tập
V. Quy trình soạn bài
* Hiệu quả và tác dụng
PHẦN C: KẾT LUẬN
I. Kết luận
II. Kiến nghị

6
7
19

20
21
21

PHẦN A: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Như ta đã biết: chất lượng dạy học là mục tiêu số một của các nhà trường,
dạy và học là hoạt động chủ đạo của các nhà trường. Toán là một môn học chính
đối với học sinh, nhất là học sinh Tiểu học( mỗi tuần có 4 đến 5 tiết). Môn Toán
giúp học sinh phát triển tư duy lôgic, bồi dưỡng và phát triển những thao tác trí tuệ
cần thiết để nhận thức thế giới hiện thực như: trừu tượng hoá, khái quát hoá, phân
tích và tổng hợp, so sánh, dự đoán, chứng minh và bác bỏ. Nó có vai trò to lớn
1


Sáng kiến kinh nghiệm

Dạy học các tiết Luyện tập môn toán ở trường tiểu học

trong việc rèn luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận, phương pháp
giải quyết vấn đề có căn cứ khoa học, toàn diện chính xác. Môn toán có nhiều tác
dụng trong việc phát triển trí thông minh, tư duy độc lập, linh hoạt sáng tạo trong
việc hình thành và rèn luyện nề nếp, phong cách và tác phong làm việc khoa học...
Trong chương trình toán Tiểu học, các kiến thức được bố trí theo hướng đồng
tâm. Môn Toán ở tiểu học thường có hai loại bài: Bài hình thành kiến thức mới và
bài luyện tập.
Khi dạy bài kiến thức mới có hai phần:
- Phần hình thành kiến thức mới;
- Phần thực hành.
Học sinh dễ tiếp thu, hứng thú trong học tập.

Khi dạy bài luyện tập chủ yếu củng cố kiến thức đã học mà kiến thức của bài
các em tự nhận ra sau khi hoàn thành bài tập nên học sinh rất nhàm chán khi học.
Thực tế dạy - học, giáo viên mới chỉ quan tâm đến tiết hình thành kiến thức
mới còn các tiết luyện tập giáo viên còn xem nhẹ nên chưa hệ thống hóa và khắc
sâu kiến thức trọng tâm cho các em. Vì vậy, học sinh thường gặp khó khăn khi giải
toán, hay lẫn lộn các bài toán hoặc chưa hiểu cách làm toán. Do vậy việc giải toán
của học sinh phụ thuộc vào phương pháp dạy học của người thầy, phụ thuộc vào
việc xác định kiến thức trong các tiết học nhất là các tiết luyện tập.
Xuất phát từ những lý do trên, cùng với mong muốn nâng cao hiệu quả của
việc dạy các tiết luyện tập toán ở trường tiểu học, tôi đã mạnh dạn đưa ra biện pháp
“Dạy học các tiết Luyện tập môn Toán ở trường tiểu học” xin được trao đổi cùng
đồng nghiệp.
II. MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
1. Tìm hiểu biện pháp dạy - học các bài luyện tập toán từ đó đề xuất các giải
pháp tổ chức dạy học nhằm nâng cao năng lực, khả năng tư duy linh hoạt của học
sinh.
2


Sáng kiến kinh nghiệm

Dạy học các tiết Luyện tập môn toán ở trường tiểu học

2. Nghiên cứu và trình bày cách dạy các bài toán luyện tập trong chương
trình toán Tiểu học giúp học sinh nắm chắc kiến thức đưa chất lượng dạy-hoc ngày
một nâng lên.
III. ĐỐI TƯỢNG, THỜI GIAN NGHIÊN CỨU
1. Đối tượng nghiên cứu là các biện pháp dạy học tiết luyện tập môn toán.
2. Nghiên cứu quá trình dạy học, dự giờ và thực nghiệm biện pháp dạy học
các tiết luyện tập môn toán trong 2 năm học 2012 – 2013 và 2013 - 2014.

IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Phương pháp quan sát, thực nghiệm.
2. Phương pháp tìm tòi, phát hiện.
3. Tìm hiểu nội dung, phương pháp để hình thành, khắc sâu và vận dụng công
thức.
4. Phương pháp tương tự.

PHẦN B : GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI
1. Cơ sở lí luận :
Toán tiểu học nhằm cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản ban đầu về
đọc, viết, tính toán. Đây là cấp học đặt nền móng cho sự làm quen tiến tới phát triển
khả năng tư duy và việc học tập bộ môn toán của học sinh. Dạy học toán tức là dạy

3


Sáng kiến kinh nghiệm

Dạy học các tiết Luyện tập môn toán ở trường tiểu học

cho học sinh phải biết vận dụng các kiến thức đã học vào thực hành, phải biết xâu
chuỗi các kiến thức đã được học vào giải Toán.
Chính vì vậy muốn giúp học sinh học tốt môn toán nhất là các tiết Luyện tập,
người giáo viên cần đi sâu tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến các tiết học nhàm chán,
học sinh nắm kiến thức môn Toán còn yếu; các điều kiện và yếu tố đảm bảo cho giờ
học toán đạt kết quả cao nhất. Từ đó đề ra những biện pháp khắc phục có hiệu quả
nhằm giúp các em tiếp thu, vận dụng kiến thức một cách tốt nhất.
2. Cơ sở thực tiễn:
Trong chương trình toán Tiểu học, các tiết luyện tập rất nhằm mục đích củng

cố, luyện tập, khắc sâu kiến thức, mở rộng mối quan hệ giữa các nội dung đã học.
Thời lượng các tiết luyện tập tương đối nhiều (cứ 2 đến 4 bài mới lại có 1 tiết luyện
tập, tùy theo mức độ khó và rộng của kiến thức các bài trước).
3. Thực trạng việc dạy và học các tiết luyện tập toán:
- Khi gặp các tiết này đa số giáo viên chỉ việc cho học sinh làm các bài tập ở
sách giáo khoa và chữa bài. Một số giáo viên khác lại dạy các bài luyện tập giống
như dạy lại kiến thức bài trước: giáo viên giảng nhiều, nêu câu hỏi cho học sinh trả
lời trực tiếp và chữa bài ở bảng (chỉ làm việc với 1 vài học sinh chứ chưa quan tâm
đến cả lớp).
- Các tiết luyện tập ít có kiến thức mới nên giờ học diễn ra một cách tẻ nhạt,
nhàm chán. Giáo viên chưa biết cách tổ chức các hình thức dạy học sao cho vừa
đảm bảo mục tiêu bài dạy, vừa tạo nên tính tích cực say mê học tập ở học sinh vừa
đảm bảo nhẹ nhàng hiệu quả.
- Việc tổ chức dạy tiết Luyện tập Toán cho học sinh còn rơi vào thuyết trình
nhiều, giáo viên hỏi học sinh giơ tay phát biểu, tìm hiểu cái đã cho, cái cần tìm rồi
hướng dẫn cách giải nên học sinh tiếp thu thụ động. Ngoài ra giáo viên còn lệ thuộc

4


Sáng kiến kinh nghiệm

Dạy học các tiết Luyện tập môn toán ở trường tiểu học

vào sách giáo khoa, sách hướng dẫn, chưa chủ động quy trình, chưa xác định rõ
mục tiêu của bài dạy.
- Trình độ nhận thức của các em học sinh trong một lớp không đều nhau. Có
những em học rất tốt, rất khá, giỏi môn toán, tiếp thu nhanh những gì giáo viên
cung cấp. Bên cạnh đó, cũng có những em tiếp thu rất chậm. Học sinh có biểu hiện
coi nhẹ tiết luyện tập, chỉ chờ sự giảng giải hướng dẫn hoặc bài mẫu của giáo viên,

của bạn để chép, ít chú ý suy nghĩ tìm cách giải.
II. MỤC TIÊU CHUNG CỦA TIẾT LUYỆN TẬP
Tác dụng của tiết luyện tập:
- Ôn tập củng cố kiến thức cơ bản trong các tiết học trước, giúp học sinh nhớ
và khắc sâu hơn những nội dung đã được học.
- Xâu chuỗi nội dung các bài đã học, mở rộng mối liên hệ giữa các nội dung
đã học.
- Rèn luyện kỹ năng và phương pháp giải toán, kỹ năng hợp tác, phương pháp
tư duy.
Những điểm cần lưu ý:
-Tiết luyện tập không phải chỉ là tiết giải các bài tập có trong bài mà còn phải
là tiết dạy cách suy nghĩ giải toán.
-Ngoài việc luyện tập để đạt theo chuẩn kiến thức kỹ năng thì cần có các nội
dung phù hợp theo từng đối tượng học sinh.
-Trong tiết luyện tập, phần nào đó giáo viên được mở rộng thêm các kiến thức
liên quan đến nội dung bài học, sao cho đạt được mục tiêu đề ra và phù hợp với đối
tượng học sinh. Tổ chức cho học sinh hoạt động theo sự hướng dẫn gợi ý của GV.
III. BIỆN PHÁP DẠY CÁC TIẾT LUYỆN TẬP:
Mục tiêu của tiết dạy luyện tập thực hành là củng cố các kiến thức mới được
chiếm lĩnh, hình thành các kĩ năng thực hành và từng bước phát triển tư duy. Các
5


Sáng kiến kinh nghiệm

Dạy học các tiết Luyện tập môn toán ở trường tiểu học

bài luyện tập thực hành thường sắp xếp theo thứ tự từ dễ đến khó, từ đơn giản đến
phức tạp, từ thực hành trực tiếp đến vận dụng một cách tổng hợp. Khi dạy cần:
1. Giúp học sinh nhớ lại kiến thức đã học để vận dụng vào luyện tập.

- Cho học sinh tự đọc đề bài, tự nhận ra các dạng bài tương tự đã làm để vận
dụng làm bài luyện tập;
- Nếu học sinh chưa nhận ra kiến thức đã học trong bài tập thì giáo viên giúp
học sinh bằng cách gợi ý, hướng dẫn nhớ lại kiến thức (hoặc nhờ học sinh giúp bạn
nhớ lại) không nên vội làm thay cho học sinh;
- Có thể dùng câu hỏi gợi ý bằng cách nêu lại quy tắc, định nghĩa đã học ở bài
trước để vận dụng.
Ví dụ: Khi dạy những bài toán giải, giáo viên có thể hướng dẫn học sinh tóm
tắt bài toán bằng lời, bằng đoạn thẳng, bằng hình vẽ… giúp học sinh tìm ra mối
quan hệ giữa cái đã cho và cái cần tìm và kiến thức cần vận dụng để làm bài.
2. Giúp học sinh tự thực hành theo khả năng của học sinh.
- Tổ chức cho học sinh làm các bài tập đã sắp xếp theo thứ tự trong sách giáo
khoa hoặc do giáo viên sắp xếp.
- Không nên bắt buộc học sinh phải chờ đợi nhau trong quá trình làm bài. Học
sinh làm được bài nào nên tự kiểm tra (giáo viên, hoặc bạn kiểm tra rồi chuyển
sang làm bài tập tiếp theo). Đối với học sinh khá giỏi sau khi hoàn thành bài tập
yêu cầu thì giáo viên có thể đưa thêm các bài khác có nội dung mở rộng và nâng
cao hơn để các em làm, nhưng không ép buộc phải hoàn thành.
- Trong cùng một khoảng thời gian của tiết học, phải chấp nhận có học sinh
làm được nhiều bài tập hơn học sinh khác. Hãy giúp học sinh yếu, không làm thay.
Học sinh khá, giỏi có thể làm hết các bài tập trong sách giáo khoa hoặc bài tập phát
triển giáo viên đã chuẩn bị.
3. Tạo ra sự hỗ trợ giúp đỡ lẫn nhau giữa các đối tượng học sinh:

6


Sáng kiến kinh nghiệm

Dạy học các tiết Luyện tập môn toán ở trường tiểu học

Trong tiết học giáo viên cần thay đổi hình thức dạy học như thảo luận nhóm,
trao đổi ý kiến trong nhóm nhỏ, thi đua tiếp sức. Sự hỗ trợ giữa các học sinh trong
nhóm giúp học sinh tự sửa chữa và tự điều chỉnh.
4. Khuyến khích học sinh tự kiểm tra kết quả thực hành luyện tập.
- Tập cho học sinh thói quen tự kiểm tra lại kết quả một cách chính xác;
- Trong một số trường hợp giáo viên hướng dẫn học sinh kiểm tra bài của bạn
mình rồi báo cáo kết quả cho giáo viên;
- Khuyến khích học sinh tự nêu những hạn chế trong bài của mình hoặc của
bạn, giải thích kết quả và cách làm.
5. Tập cho học sinh thói quen tìm nhiều phương án để giải quyết vấn đề:
- Khi chữa bài hoặc khi đánh giá kết quả của học sinh giáo viên nên động
viên, khen ngợi những học sinh đã hoàn thành bài tập tạo cho các em niềm tin và sự
tiến bộ của bản thân;
- Khuyến khích học sinh tìm ra nhiều cách giải và chọn cách giải tối ưu.
6. Kết luận và khắc sâu kiến thức cho học sinh
Giáo viên xác định kiến thức trọng tâm cần truyền tải sau mỗi bài tập (Hiểu
được ý đồ của sách giáo khoa).
Trong tiết luyện tập điều quan trọng không phải là học sinh làm được nhiều
bài tập mà chính là giáo viên giúp học sinh khai thác kiến thức ở các bài tập, tổ
chức trao đổi ý kiến về các cách làm bài của học sinh và củng cố về kiến thức trọng
tâm. Người giáo viên cần hiểu được dụng ý của sách giáo khoa để khắc sâu kiến
thức cho học sinh.
IV. CÁC BƯỚC THỂ HIỆN TIẾT LUYỆN TẬP
1. Bước 1: Kiểm tra bài cũ đầu tiết học.
- Cho học sinh nhắc lại các nội dung lý thuyết đã học(định nghĩa, quy tắc,
công thức,…), cách giải các dạng toán mới được học ở bài trước.

7

Sáng kiến kinh nghiệm

Dạy học các tiết Luyện tập môn toán ở trường tiểu học

- Sau đó giáo viên có thể cho học sinh làm bài tập liên quan đến phần vận
dụng lý thuyết để kiểm tra mức độ đã đạt của học sinh, xác định rõ những hạn chế
để có kế hoạch luyện trong tiết học.
- Phần kiểm tra bài cũ có thể kéo dài thời gian hơn các tiết bình thường và cố
gắng kiểm tra nhiều học sinh hơn (sử dụng bảng con, vở nháp, hỏi trực tiếp, nêu
nhận xét kết quả, góp ý bổ sung...)
- Giáo viên nhận xét, kết luận lại vấn đề theo nội dung sau:
+Khẳng định những chỗ làm tốt của học sinh để kịp thời động viên.
+Phân tích những sai lầm và nguyên nhân dẫn đến những sai lầm đó (nếu có).
+ Đưa ra những cách giải khác ngắn gọn hơn, hay hơn hoặc vận dụng lý
thuyết linh hoạt hơn ( nếu có thể).
2. Bước 2: Luyện tập
- Giáo viên cho học sinh làm bài tập ở SGK.
- Thông thường các tiết luyện tập có từ 3-5 bài tập. Giáo viên tổ chức cho học
sinh làm lần lượt từng bài bằng các hình thức tổ chức khác nhau (trò chơi, thảo luận
nhóm, làm việc cá nhân) để tạo hứng thú tập trung làm bài, tránh sự lặp lại đơn
điệu nhàm chán.
-Trong khi cả lớp làm bài, giao viên tranh thủ thời gian để theo dõi kiểm tra
cách làm và hướng dẫn gợi ý thêm cho các học sinh yếu (đối tượng này cần được
quan tâm nhiều nhất), ra thêm bài cho học sinh khá giỏi (nếu đã làm xong bài yêu
cầu).
- Kết thúc mỗi bài tập, cho học sinh nhận xét đánh giá lẫn nhau. Giáo viên nêu
câu hỏi gợi ý để giúp học sinh kết luận về nội dung chính của bài đó. Sau mỗi bài
tập giáo viên cần tạo ra điểm nhấn giúp học sinh khắc sâu kiến thức trọng tâm.
- Giáo viên nhận xét bổ sung và kết luận lại nội dung chính của bài tập đó, chỉ

ra được các thiếu sót cụ thể, hướng khắc phục cho học sinh (dù đó là những lỗi nhỏ
nhất). Liên hệ mối quan hệ giữa các nội dung đã học.
8


Sáng kiến kinh nghiệm

Dạy học các tiết Luyện tập môn toán ở trường tiểu học

+ Việc huy động kiến thức cũ để làm bài tập trong giờ luyện tập phải duy trì
thường xuyên trong mỗi bài tập để giúp học sinh thấy được sự đồng tâm, mở rộng
của chương trình.
+ Trong quá trình dạy học nên khuyến khích học sinh tìm được nhiều cách giải
tối ưu, biết lật đi lật lại vấn đề đó chính là tìm được lối đi (không nhất thiết yêu cầu
học thuộc quy tắc nào cả ).
3. Bước 3: Củng cố sau tiết luyện tập, hướng dẫn học bài về nhà hoặc bài
chưa làm kịp.
- Hệ thống lại những dạng toán đã luyện, phương pháp giải các dạng toán đó.
-Kết luận lại mối liên hệ giữa các nội dung kiến thức sử dụng trong tiết luyện
tập giúp học sinh hệ thống lại.
- Ra bài tập về nhà (nếu cần thiết), dặn dò chuẩn bị cho tiết học sau
* Tiết luyện tập phải đảm bảo 3 yêu cầu:
- Củng cố kiến thức đã học
- Rèn luyện kỹ năng thực hành.
- Phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh. Nâng cao được kiến
thức cho học sinh.
V. QUY TRÌNH SOẠN BÀI TIẾT DẠY LUYỆN TẬP TOÁN
1. Nghiên cứu tài liệu:
- Nghiên cứu lại nội dung kiến thức mà học sinh được học. Qua đó phải xác
định nội dung nào là cơ bản, trọng tâm; nội dung nào nâng cao, mở rộng.

- Nghiên cứu các bài tập trong SGK, sách bài tập theo yêu cầu sau:
+ Cách giải từng bài toán như thế nào? Có thể có bao nhiêu cách giải bài toán
này? Cách giải nào là thường gặp? Cách giải nào là cơ bản?
+ Ý đồ của sách giáo khoa đưa ra bài toán này để làm gì?
+ Mục tiêu và tác dụng của từng bài tập như thế nào?
- Nghiên cứu sách tham khảo, sách giáo viên sau đó tập trung xây dựng nội
dung tiết luyện tập và phương pháp luyện tập.
9


Sáng kiến kinh nghiệm

Dạy học các tiết Luyện tập môn toán ở trường tiểu học

2. Nội dung bài soạn:
a, Mục tiêu của tiết luyện tập: Xác định kiến thức, kỹ năng cần đạt chung cho
cả lớp, riêng cho học sinh khá giỏi.
b, Cấu trúc tiết luyện tập:
- Kiểm tra bài cũ (chữa hoặc làm các bài tập có dạng bài trước): Số lượng bài
tập, dự kiến thời gian. Chốt lại vấn đề gì qua các bài tập này ? lưu ý những chỗ học
sinh còn làm sai, còn nhầm lẫn.
- Cho học sinh làm bài tập mới: Số lượng bài tập, dự kiến thời gian. Bài tập
đưa ra có dụng ý gì ? Cuối mỗi bài tập cần rút ra cách làm như thế nào về dạng
này? Cần liên hệ đến những nội dung kiến thức nào?
- Kết luận chung về nội dung kiến thức của tiết luyện tập. Nhắc nhở những nội
dung cần ghi nhớ và khắc sâu.
c, Hướng dẫn học sinh học bài làm thêm hoặc chưa hoàn thành ở lớp.
- Số lượng các bài tập cho về nhà làm thêm.(chọn trong SGK, vở BT hay GV
soạn ra)
- Gợi ý gì đối với từng bài tập cho học sinh yếu, học sinh giỏi?

3. Một số lưu ý khác:
- Khi soạn bài giáo viên cần phân loại đối tượng học sinh, dự kiến các phương
án để hướng dẫn cho từng đối tượng, chốt kiến thức sau mỗi bài, lượng hoá được tỉ
lệ học sinh thực hiện được.
- Trong dạy luyện tập thực hành cần cho học sinh có thói quen đặt câu hỏi
ngược lại cho giáo viên.
- Mỗi giáo viên cần mạnh dạn điều chỉnh nội dung, kế hoạch dạy học sao cho
sát với đối tượng của lớp mình phụ trách.
- Phần kiểm tra bài cũ, huy động kiến thức cũ để khơi gợi kiến thức mới cần
phải thực hiện thường xuyên .

10


Sáng kiến kinh nghiệm

Dạy học các tiết Luyện tập môn toán ở trường tiểu học

- Trong lúc chấm chữa bài cho học sinh, giáo viên cần phải nêu ra được các
thiếu sót cụ thể chỉ ra được hướng khắc phục cho học sinh cho dù đó là lỗi nhỏ
nhất.
VÍ DỤ VỀ CÁCH THỰC HIỆN
Bài: Luyện tập Toán lớp 2 (Tiết 119, tuần 24)
Bài 1: Tính nhẩm :
8:4=

12 : 4 =

20 : 4 =

28 : 4 =

36 : 4 =

24 : 4 =

40 : 4 =

32 : 4 =

Bài 2: Tính nhẩm:
4x3=

4x2=

4x1=

4x4=

12 : 4 =

8:4=

4:4=

16 : 4 =

12 : 3 =

8:2=

4:1=

Bài 3:
Có 40 học sinh chia thành 4 tổ. Hỏi mỗi tổ có mấy học sinh ?
Bài 4: (giảm tải)
Có 12 người khách cần sang sông, Mỗi thuyền đều chở 4 người khách( không
kể người lái thuyền). Hỏi cần mấy thuyền để chở hết số khách đó?
Hướng dẫn học sinh khá giỏi giải.
Cách thực hiện :
Bài 1: Tính nhẩm:
- Giáo viên dành 3 phút cho học sinh tính nhẩm
Gợi ý: Các em nhớ lại bảng chia để nhẩm
-Tổ chức trò chơi “truyền điện”:
-Lần lượt từng em nêu phép tính và kết quả. Em trước nêu xong thì có quyền
chỉ định em tiếp theo. Cứ như thế cho đến hết bài.
- Giáo viên kết luận : Ta đã vận dụng bảng chia 4 để làm bài
- Gọi thêm một số học sinh đọc thêm một số phép chia trong bảng chia 4 như :
11


Sáng kiến kinh nghiệm

Dạy học các tiết Luyện tập môn toán ở trường tiểu học

16 : 4 = ? ; 4 : 4 = ?
Bài 2 : Tính nhẩm:
Dành 5 phút cho học sinh làm ở vở
- Giáo viên quan sát kiểm tra đưới lớp
- Lần lượt gọi 3 em học sinh nêu kết quả theo cột dọc

4x3=
12 : 3 =
12 : 4 =
- Yêu cầu cả lớp nhận xét nêu thành phần trong phép tính 4x 3 = 12 (thừa số,
thừa số, tích).
- Cho học sinh nêu tên các thành phần và rút ra nhận xét “lấy tích chia cho
thừa số này ta được thừa số kia”
- Giáo viên rút ra mối quan hệ giữa phép nhân và phép chia.
Bài 3 :
Cho học sinh đọc thêm đề và giáo viên nêu các câu hỏi gợi ý: cho biết gì cần
tìm gì?
Học sinh trả lời, giáo viên kết hợp viết tóm tắt : 4 tổ : 40 học sinh
1 tổ :…..học sinh
Cho học sinh làm bài vào vở, giáo viên kiểm tra chấm và chữa một số bài.
Quan sát hướng dẫn thêm cho học sinh yếu.
Bài 4 :
- Giáo viên nêu miệng “Lớp ta có 28 học sinh cô muuốn chia thành các nhóm,
mỗi nhóm 4 bạn, ta sẽ có mấy nhóm”
- Cho học sinh suy nghĩ xung phong nêu kết quả, giải thích cách làm.
- Có thể kiểm tra kết quả cả lớp bằng câu hỏi "Ai có kết quả giống bạn, ai có
kết quả khác". Chỉ định một vài học sinh giải thích kết quả
- Giáo viên động viên khích lệ
12


Sáng kiến kinh nghiệm

Dạy học các tiết Luyện tập môn toán ở trường tiểu học

- Hướng dẫn về nhà làm bài 4 ở sách giáo khoa.

VI. HIỆU QUẢ VÀ TÁC DỤNG :
Trên đây là những kinh nghiệm nhỏ mà bản thân tôi đã tìm tòi suy nghĩ trong
quá trình dạy học nhằm giúp học sinh học tốt các bài Luyện tập. Đồng thời hình
thành cho các em luôn có suy nghĩ nhằm củng cố, phát triển các bài toán, các kiến
thức đã học. Việc vận dụng đề tài vào công tác ở trường đã được kiểm nghiệm qua
các năm học vừa qua. Qua việc triển khai đề tài không những rèn luyện được năng
lực giải toán mà còn giúp các em có được khả năng nhạy bén trong tư duy và luôn
đặt mình vào ý thức muốn tìm hiểu, khám phá. Đó chính là điều mà người giáo
viên luôn tâm đắc và là cái đích trong quá trình dạy học của mình.
Tôi đã chọn 2 lớp có chất lượng đầu năm tương đương ở mỗi khối để áp dụng
và đối chứng thực nghiệm ( Lớp in đậm là lớp được áp dụng biện pháp, lớp không
in đậm là lớp đối chứng). Qua khảo sát chất lượng học sinh, kết quả được thể hiện
như sau:

Năm
học
2012 2013

Số
Lớp

học

2A
2B
3B
3C
4A
4B

sinh
25
25
20
20
25
25

Học sinh làm được các bài luyện tập
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
SL
TL
SL
TL
SL
TL
SL
TL
4
7
3
6
4
8

16.0
28.0

15.0
30.0
16.0
32.0

7
10
6
8
8
10
13

28.0
40.0
30.0
40.0
32.0
40.0

11
8
9
6
11
7

44.0
32.0
45.0

30.0
44.0
28.0

3
0
2
0
2
0

12.0
0.0
10.0
0.0
8.0
0.0


Sáng kiến kinh nghiệm

20132014

5A
5C
2B
2C
3A
3B
4B

4C
5A
5B

20
20
20
20
25
25
20
20
25
25

Dạy học các tiết Luyện tập môn toán ở trường tiểu học
3
6
3
6
4
8
3
7
4
9

15.0
30.0
15.0

30.0
16.0
32.0
15.0
35.0
16.0
36.0

5
8
6
8
7
11
6
8
8
10

25.0
40.0
30.0
40.0
28.0
44.0
30.0
40.0
32.0
40.0

10
6
9
6
11
6
9
5
11
6

50.0
30.0
45.0
30.0
44.0
24.0
45.0
25.0
44.0
24.0

2
0
2
0
3
0
2
0

2
0

10.0
0.0
10.0
0.0
12.0
0.0
10.0
0.0
8.0
0.0

PHẦN C: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Trên đây là kinh nghiệm nhỏ về “Dạy học các tiết Luyện tập môn toán ở
trường Tiểu học” được vận dụng vào một số ví dụ cụ thể minh hoạ mà bản thân tôi
thực hiện trong quá trình giảng dạy.
Khi dạy tiết luyện tập hãy cần lưu ý:
- Đừng biến tiết luyện tập thành tiết chữa bài tập. Tiết luyện tập phải là tiết
dạy cách suy nghĩ giải toán.
- Không nên bắt buộc học sinh làm quá nhiều bài tập trong tiết luyện tập. Nên
chọn một số bài vừa đủ để có điều kiện khắc sâu kiến thức và phát triển các năng
lực tư duy cần thiết trong giải Toán.
- Trong tiết luyện tập có thể có bài giải chi tiết, có bài giải vắn tắt hoặc chỉ giải
miệng.
- Dành thời gian thích hợp để học sinh suy nghĩ, nghiên cứu tìm ra cách giải
bài toán và để các em hưởng niềm vui khi tự mình tìm ra chìa khoá bài giải.
2. Kiến nghị:

*Đối với giáo viên

14


Sáng kiến kinh nghiệm

Dạy học các tiết Luyện tập môn toán ở trường tiểu học

- Xác định chính xác mục tiêu bài dạy, lựa chọn các hình thức tổ chức dạy học
linh hoạt phù hợp với nội dung từng bài tập để tạo ra sự say mê hứng thú học tập
của học sinh.
- Nghiên cứu kỹ hệ thống bài tập, phân loại bài tập phù hợp với từng đối
tượng học sinh.
- Tạo cho học sinh cơ hội khám phá cách giải mới.
- Tổ chức hoạt động bằng các hình thức phù hợp, luôn thay đổi linh hoạt để
tránh nhàm chán.
- Tác động đầy đủ và phù hợp đến tất cả các đối tượng học sinh , làm cho học
sinh suy nghĩ nhiều hơn. Và ai cũng có việc để làm.
* Đối với tổ CM, nhà trường
- Tổ chức dạy thao giảng là những tiết luyện tập Toán để đúc rút kinh nghiệm;
- Có nhiều chuyên đề về các tiết toán luyện tập.
Trên đây là một trong những biện pháp dạy học các tiết luyện tập môn toán mà
tôi đã vận dụng vào giảng dạy có hiệu quả. Rất mong nhận được sự góp ý của các
đồng nghiệp
Trong quá trình nghiên cứu và áp dụng, tôi thấy đề tài này đã có giá trị thực
tiễn, có thể áp dụng được vào quá trình dạy học một cách có hiệu quả. Những
nghiên cứu, tìm tòi và thể nghiệm đó mới chỉ là bước đầu, bản thân tôi sẽ còn tiếp
tục nghiên cứu đề tài này sâu hơn với những đối tượng học sinh trong những năm
học tiếp theo. Từ đó có những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy - học toán ở

trường Tiểu học.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng song không thể tránh khỏi những sơ suất, thiếu
sót. Kính mong hội đồng khoa học các cấp và bạn bè đồng nghiệp góp ý, bổ sung
cho bản kinh nghiệm của tôi đạt chất lượng hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
15


Sáng kiến kinh nghiệm

Dạy học các tiết Luyện tập môn toán ở trường tiểu học

16