KỸ NĂNG VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN

Trường THCSNguyễn Du – Giao viên thực hiện :Phan Thế Cường
LỜI NÓI ĐẦU
I/ LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Với đề tài :
“Rèn một số kĩ năng cơ bản để viết được bài văn nghị
luận “đúng ,hay”
Tài liệu này nhằm vào đối tượng rộng rãi: Học sinh cuối cấp
THCS(bắt đầu tập làm văn nghị luận), cũng như dùng để cho
giáo viên định hướng ơn tập, bồi dưỡng cho học sinh giỏi…
Có thể nói ,nghị luận là một kiểu văn bản rất khó nhưng lại rất
hay bởi vì nó giúp cho chúng ta cũng như học sinh rèn luyện tư
duy logic,cách lập luận những vấn đề trong cuộc sống hàng ngày
cũng như khi phân tích ,bình luận một nhân vật trong một tác
phẩm văn chương…
Tuy nó đã có trong chương trình học với học sinh khối THCS
từ lâu . nhưng các em thường rất ngại học( viết). Nhiều khi ở
một bộ phận khơng nhỏ học sinh hiện nay nhắc đến nghị luận
mặc dù đã được học nhưng như là nói tới một thể loại “mới tinh”
.
Chính vì vậy! làm sao để khơi gợi cho các em sự đam mê về
mơn Văn nói chung , và để cho học sinh thấy “ viết được một bài
văn hay sẽ đem lại cho các em nhiều điều thích thú đặc biệt có
thể gọi là hạnh phúc của sự sáng tạo” .
Tơi rất mong rằng với chút tài liệu ngắn gọn này , cộng với sự
nỗ lực của mỗi giáo viên chúng ta sẽ làm cho các em dần tạo
cho mình những kĩ năng viết bài văn nghị luận : “đúng ,chúng
,hay” và thấy được niềm vui khi học, khi viết một bài văn…

II/PHẠM VI ĐỀ TÀI:
Năm học 2010-2011
1

Trường THCSNguyễn Du – Giao viên thực hiện :Phan Thế Cường
Trình bày một số kĩ năng cơ bản để viết được một bài văn nghị
luận hay.Đề tài này cũng có thể ứng dụng hơn khi làm các kiểu
văn bản như: tự sự , biểu cảm ,thuyết minh …
PHẦN THỨ NHẤT
THỰC TRẠNG
I/ NGHIÊN CỨU TÌNH HÌNH:
a) Quan sát thực tế:
Qua giảng dạy nhiều năm đối với chương trình tập làm văn nhất là
phần văn nghị luận trong chương trình THCS . về thời lượng ,chúng ta
thử nghĩ xem thời gian học thực hành thì ít hơn học lý thuyết, hơn nữa
đây lại là một kiểu văn bản vừa mới lại vừa khó đối với các em,bởi vì nó
mang tính tư duy logic cao,mà ở các em kĩ năng ,vốn ngơn ngữ còn rất
nghèo , mặt khác chưa
xác định được vai trò to lớn của văn bản nghị luận trong đời sống …
Những vấn đề trên nó ảnh hưởng rất lớn đến ý thức học tập của học sinh.
∗
Về tư tưởngcủa học sinh:
- Học sinh chưa có tính chòu khó, kiên trì
- Đa số học sinh ngại làm bài văn nghị luận vì chưa học tư tưởng đã cảm
thấy khó q…
∗
Về tình hình học tập:
- Khoảng 30% các em có ý thức chuẩn bò bài để học.
Năm học 2010-2011
2
Trường THCSNguyễn Du – Giao viên thực hiện :Phan Thế Cường
- 60% chưa có ý thức, soạn bài học bài chỉ là hình thức chống đối với
giáo viên. Chỉ chép lại cho khỏi bò phạt.
- 10% em chưa soạn bài.

Trước thực trạng như thế. Nguyên nhân nào đã dẫn đến chất lượng của
học sinh?
2. CÁC NGUYÊN NHÂN
a) Nguyên nhân chủ quan:
- Do phía học sinh yêu không thích môn văn, dẫn đến không ham học.
- Một số giáo viên thì nhiẹât tình nhưng phương pháp chưa tốt.
b) Nguyên nhân khách quan:
- Do nền kinh tế thò trường tác động đến suy nghó của gia đình. Từ đó
làm ảnh hưởng đến việc học của các em.
- Gia đình chưa thực sự quan tâm đến việc học chưa giám sát, kiểm tra,
đôn đốc.
- Học sinh mãng chơi, học nhanh quên, chóng chán
Năm học 2010-2011
3
Trường THCSNguyễn Du – Giao viên thực hiện :Phan Thế Cường
SAU ĐÂY TÔI XIN TRÌNH BÀY MỘT SỐ KĨ NĂNG ĐỂ HỌC
SINH VIẾT TỐT MỘT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN TRONG PHẠM VI
HỌC TẬP CỦA CÁC EM.
***********************************
PHAÀN THÖÙ HAI
CAÙC GIAÛI PHAÙP
I.THẾ NÀO LÀ MỘT BÀI VĂN HAY
A. BÀI VĂN HAY TRƯỚC HẾT PHẢI VIẾT ĐÚNG
Hay và đúng quan hệ mật thiết với nhau. Bài văn hay trước hết
phải viết đúng. Bài văn đúng cần thỏa mãn các điều kiện sau:
1.Đúng yêu cầu của đề:
+Yêu cầu của một đề nghị luận thể hiện ở hai phương diện sáu:
-Yêu cầu về phạm vi nội dung cần nghị luận.
-Yêu cầu về cách thức nghị luận( xác định thao tác nghị luận chủ
yếu).

Như vậy trước một đề văn, công việc đầu tiên của người viết sau
khi đọc kĩ đề . cần trả lời câu hỏi sau:
-Nếu là nghị luận văn học thì yêu cầu làm sáng tỏ phạm vi nội dung
nào?
-Nếu là nghị luận xã hội thì yêu cầu nội dung nghị luận về chủ đề
gì? (chính trị, tư tưởng hay văn hóa, đạo đức..)
-Thao tác dùng để nghị luận chính trong quá trình viết là gì?
2.đúng những kiến thức cơ bản.
Kiến thức cơ bản là “bột”, “có bột mới gột nên hồ” . kiến thức cơ
bản thể hiện kiến thức văn rộng hay hẹp của người viết. để
viếtđược một bài văn nghị luận hay , người viết phải sử dụng rất
nhiều loại kiến thức cơ bản khác nhau. Dĩ nhiên là tùy mỗi vấn đề
cụ thể
Năm học 2010-2011
4
Trường THCSNguyễn Du – Giao viên thực hiện :Phan Thế Cường
Của đề ra mà xác định những loại kiến thức cần và đủ ,loại nào
chính, loại nào là kiến thức bổ trợ. Không phải bài viết nào cũng
đưa ra tất cả những kiến thức mình có, mình biết nhưng muốn viết
được một bài văn hay, thì cần tích lũy và trang bị cho mình một vốn
kiến thức cơ bản , phong phú , có hệ thống.
3.những lỗi học sinh thường gặp:
• Lỗi về kiến thức tác phẩm: Không thuộc thơ hoặc thuộc quá
ít, nhớ sái nhiều câu thơ, đoạn thơ, đã học. từ nhớ sai dến “
bình sai, phân tích sai ý thơ” .
Không đọc tác phẩm văn xuôi vì thế không nắm được
chi tiết ,sự kiện, nhân vật, cốt truyện…lẫn lộn giữa tác phẩm này
với tác phẩm khác.
• Lỗi về kiến thức ngôn ngữ:
Học sinh thường mắc hai lỗi sau:

+lỗi dùng từ: dùng từ sai là lỗi tương đối phổ biến ở bài văn của
các em. Do không hiểu hết và đúng nghĩa của từ, nhất là từ Hán
-Việt ,từ trừu tượng. hiện tượng bí từ của học sinh là phổ biến. bí
từ nên dùng sai, dùng bừa bãi, cuối cùng là hỏng văn ,sai ý.
• Lỗi về câu:
Tất cả các dạng câu sai trong bài viết của các em như thiếu chủ vị,
câu thiếu mệnh đề, câu dài lê thê, câu tối nghĩa cá biệt có những bài
các em không có dấu chấm dấu phẩy, nhiều em không sử dụng hết
các dấu câu. Cần lưu ý rằng , rèn luyên cách sử dụng dấu câu thành
thạo là cơ sở để viết đoạn văn và hành văn hay, sinh động.
• Lỗi về đoạn văn và văn bản:
Do chưa nắm vững về nội dung và yêu cầu của đoạn văn, lại ít
được rèn luyện viết đoạn văn nên nhiều em chưa biết viết đoạn văn.
• Lỗi về diễn đạt và lập luận:
Chủ yếu là do ý một đường dùng từ một nẻo.Lỗi lập luận luận
chủ yếu là thiếu chặt chẽ, thiếu lôgic do việc xác định ý không rõ
ràng và sử dụng các thao tác lập ý không thành thạo.
B.HÌNH THỨC TRÌNH BÀY BÀI VĂN ĐÚNG QUY CÁCH
Trình bày là sự thể hiện hình thức bố cục của bài văn trên trang
giấy. một bài văn trình bày đúng cần chú ý các điểm sau đây:
Năm học 2010-2011
5