Tiểu luận môn Quản trị chiến lược: Lập ma trận IFE, EFE, SWOT

BỘ GIAO THÔNG VẬN TẢI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÀNG HẢI VIỆT NAM
KHOA QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH

BÀI TẬP LỚN
MÔN:  QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC
Tên đề tài: Lập ma trận  IFE, EFE,  
SWOT
Giáo viên hướng dẫn: Mai Khắc Thành
Nhóm:

    03 


Quản trị chiến lược

Hải Phòng, năm 2017

Nhóm 3
Thành viên:
1. Nguyễn Thị Kim –Msv 58159 – QKD55DH1
2. Nguyễn   Thị   Phương   –Msv   58371   – 
QKD55DH2
3. Vũ Thị Huê­ 57858– QKD55DH1
4. Phạm Văn Mạnh ­ 65435 ­ LQC56ĐH
5. Lê Thị Hải Yến 58341– QKD55DH1
6.Phan Thị Huyền Trang 58271– QKD55DH1
7. Nguyễn Hoàng Hiệp ­ 65466­ LQC56ĐH
8.Nguyễn   Thị   Hồng   Nhung   –   58206– 
QKD55DH1
9. Trần Thị Ngọc Tú – 58338– QKD55DH1

10. Đặng Thị Tố Uyên – 65493­ LQC56DH
11. Nguyễn Thị Thuỳ Linh­ 65549 LQC56DH
12. Lương Khánh Toàn 58710 – QKD55DH1

Nhóm 03

Page 2


Quản trị chiến lược

Nhóm 03

Page 3


Quản trị chiến lược
 Nhóm 3                                                                                                              
 
.............................................................................................................
   
 2
 Chương 1: Giới thiệu ngành                                                                            
 
...........................................................................
   
 6
 1.1 Khái quát chung                                                                                              
 
.............................................................................................

   
 6

 Chương 2 Phân tích ảnh hưởng của môi trường bên ngoài                         
 
........................
    
 11
 2.1 Môi trường kinh tế                                                                                       
 
......................................................................................
    
 11
 2.2 Môi trường chính trị ­ pháp luật                                                                   
 
..................................................................
    
 11
 2.3 Môi trường văn hóa­ xã hội                                                                          
 
........................................................................
    
 13
 2.4 Môi trường dân số:                                                                                       
 
......................................................................................
    
 14
 2.5 Môi trường tự nhiên                                                                                     
 

....................................................................................
    
 14
 2.6 Môi trường công nghệ                                                                                  
 
................................................................................
    
 17
 2.7 Môi trường toàn cầu                                                                                     
 
....................................................................................
    
 17
 2.8 Sản phẩm thay thế                                                                                       
 
......................................................................................
    
 18
 2.9 Đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn                                                                         
 
........................................................................
    
 19
 2.10 Đối thủ cạnh tranh hiện tại                                                                       
 
......................................................................
    
 20
 2.11 Khách hàng                                                                                                  
 

.................................................................................................
    
 26
 2.12 Nhà cung cấp                                                                                              
 
.............................................................................................
    
 26
 2.13 Cơ sở hạ tầng của ngành                                                                           
 
..........................................................................
    
 27
 2.14 Ma trận đánh giá nhân tố bên ngoài (EFE)                                                 
 
................................................
    
 29

 Chương 3: Phân tích môi trường nội bộ doanh nghiệp                                
 
...............................
    
 31
 3.1Những nghiên cứu và phát triển                                                                    
 
...................................................................
    
 31
 3.2 Sản xuất                                                                                                       

 
......................................................................................................
    
 33
 3.3 Hoạt động marketing                                                                                    
 
...................................................................................
    
 34
 3.4 Dịch vụ                                                                                                         
 
........................................................................................................
    
 35
 3.5 Quản trị                                                                                                         
 
........................................................................................................
    
 37
 3.6 Nhân lực                                                                                                        
 
.......................................................................................................
    
 42
 3.7 Phân tích tài chính                                                                                         
 
........................................................................................
    
 42
 3.8 Hệ thống thông tin                                                                                        

 
.......................................................................................
    
 45
 3.9 Cơ sở hạ tầng                                                                                               
 
..............................................................................................
    
 46
 3.10 Thương hiệu                                                                                               
 
.............................................................................................
    
 48

Nhóm 03

Page 4


Quản trị chiến lược
 3.11 Chất lượng                                                                                                 
 
................................................................................................
    
 50
 3.12 Ma trận đánh giá môi trường bên trong (IFE)                                            
 
...........................................
    

 50

 13                                                                                                                     
 
....................................................................................................................
    
 51
 4                                                                                                                       
 
......................................................................................................................
    
 51
 3                                                                                                                       
 
......................................................................................................................
    
 51
 Chương 4 : Ma trận SWOT                                                                            
 
...........................................................................
    
 53

Nhóm 03

Page 5


Quản trị chiến lược

Chương 1: Giới thiệu ngành
1.1 Khái quát chung
Cây cà phê được người Pháp đưa vào Việt Nam từ những năm 1850.  Đồn 
điền cà   phê   đầu   tiên   được   lập   ở   Việt   Nam   là   do người   Pháp khởi   sự   ở 
gần Kẻ   Sở, Bắc   Kỳ vào   năm 1888.   Giống   cà   phê arabica (tức cà   phê   chè) 
được trồng ở ven sông. Sau việc canh tác cà phê lan xuống vùng  Phủ Lý, Ninh 
Bình, Thanh Hóa, Nghệ  An, Kon Tum và Di Linh. Năm 1937­1938 tổng cộng 
trên lãnh thổ Việt Nam có 13.000 ha cà phê, cung ứng 1.500 tấn. Hiện tại,Việt 
Nam có ba loại cà phê chính, đó là cà phê chè (arabica), cà phê vối (robusta), cà 
phê mít (lyberica). Tuy nhiên, hoạt động sản xuất được thực hiện manh mún 
và thiếu tổ  chức cho đến năm 1975 khi bắt đầu có những đợt di dân từ  khu 
vực đồng bằng và duyên hải ven biển đến vùng cao nguyên, nơi có điều kiện  
thích hợp để  trồng cà phê. Hoạt động sản xuất có được mở  rộng tuy nhiên  
vẫn rất nhỏ lẻ. Đến năm 1986, khi công cuộc đổi mới được tiến hành, cây cà  
phê mới được đưa vào quy hoạch và tổ chức sản xuất quy mô lớn, tập trung.  
Đến năm 1988, Việt Nam trở  thành nước xuất khẩu cà phê lớn thứ  tư  toàn  
thế giới (chiếm 6.5% sản lượng thế giới), đứng sau Brazil, Colombia và xấp 
xỉ bằng Indonesia.
Cho đến năm 1999, hoạt động xuất khẩu cà phê vẫn giới hạn cho doanh  
nghiệp nhà nước. Tuy nhiên, sau thời điểm này, các doanh nghiệp khối tư 
nhân đã được cho phép tham gia vào thị  trường cà phê xuất khẩu. Gần 92% 
sản lượng cà phê của Việt Nam được xuất ra thị  trường nước ngoài, chỉ  có  
8% tổng sản lượng cà phê sản xuất ra được tiêu thụ nội địa, đây là con số rất 
khiêm tốn so với thị trường tiêu thụ vốn đông dân của Việt Nam. Khoảng 85­
90% diện tích cà phê hiện do các hộ  nông dân nhỏ  lẻ  khai thác, khoảng 10­
15% còn lại do các nông trường nhà nước khai thác.
Việt Nam là thành viên mới nhất trong danh sách xếp hạng những quốc gia 
sản xuất cà phê lớn nhất thế giới. Tham gia vào thị trường này từ những năm 
1990, Việt Nam hiện xếp thứ hai toàn thế  giới sau Brazil về tổng sản lượng  
cà phê và là quốc gia xuất khẩu cà phê Robusta lớn nhất thế giới. Trong giai 

đoạn từ 1995 đến 2001, Việt Nam đã tăng gấp ba diện tích trồng cà phê, cải 
tiến công nghệ  và giống cây cà phê để  cải thiện hiệu suất thu hoạch hạt cà 
phê trên mỗi hec­ta canh tác. Trong khi người nông dân Colombia cần một 
Nhóm 03

Page 6


Quản trị chiến lược
triệu hec­ta đất canh tác để  tạo ra khoảng 1/3 tổng lượng cung cà phê, thì  
người nông dân Việt Nam chỉ  cần 2/3 triệu hec­ta để  sản xuất ra hơn mười 
triệu bao cà phê mỗi năm. Tuy nhiên, trong giai đoạn 5 năm đó, do hệ  thống  
tưới tiêu còn hạn chế không đáp ứng được thay đổi quy mô lớn và đột xuất,  
đa phần diện tích canh tác không có đủ lượng nước cần thiết.
Cà phê là một mặt hàng xuất khẩu lớn: đứng đầu trong số  các mặt hàng  
xuất khẩu nông nghiệp tại nhiều quốc gia và là một trong những mặt hàng 
xuất khẩu nông nghiệp hợp pháp lớn nhất trên thế  giới.[3][8] Đây cũng là loại 
hàng hóa có giá trị  xuất khẩu nhất của các quốc gia đang phát triển. Cà phê 
xanh (không rang) cũng là một trong những mặt hàng nông nghiệp được buôn 
bán nhiều nhất trên thế  giới.[9] Nhiều tranh luận đã xảy ra xung quanh việc 
trồng cà phê, cách các quốc gia phát triển trao đổi cà phê với các nước đang  
phát triển và tác động của việc trồng cà phê đối với môi trường sống, đi kèm 
với vấn đề  tạo đất trống để  trồng và phê và sử  dụng nước tưới. Cũng nhờ 
vậy, thị  trường cà phê thương mại công bằng và cà phê hữu cơ  ngày càng 
được mở rộng.
Về  nguồn cung, hiện ngành xuất khẩu cà phê có trên 140 doanh nghiệp  
xuất khẩu, với 4 doanh nghiệp hàng đầu là TCT Cà phê Việt Nam, Cà phê 2/9, 
XNK Intimex, và Tập đoàn Thái Hòa. Các doanh nghiệp nhỏ lẻ  tổ  chức mua  
và xuất khẩu cà phê, đồng thời bán lại cho khoảng 20 doanh nghiệp nước  
ngoài có nhà máy hoặc cơ quan đại diện tại Việt Nam. Chiến lược ngành cà 

phê Việt Nam hiện nay là khuyến khích các nhà đầu tư nước ngoài (cũng như 
trong nước) đầu tư vào lĩnh vực cà phê rang xay, chế biến cà phê hòa tan như 
Nestlé, Olam, Vinacafe Biên Hòa, Cà phê Trung Nguyên.
Trong ba năm trở  lại đây, diện tích và sản lượng cà phê không có biến  
động mạnh. Ngành cà phê Việt Nam giữ  tốc độ  tăng trưởng tương đối  ổn 
định về cả sản lượng sản xuất, lượng xuất khẩu cũng như tiêu dùng nội địa.
Thuận lợi đối với ngành café Việt Nam so với nước ngoài:
­ Trong khi các nước xuất khẩu lớn như  Brazil và Indonesia có khuynh  
hướng giảm sản lượng xuất khẩu cà phê Robusta và chuyển hướng sang sản  
xuất cà phê Arabica, ngành cà phê Việt Nam lại có tốc độ  chuyển hướng  
tương đối chậm, tuy nhiên đây sẽ  là một lợi thế. Khi mà tốc độ  tăng trưởng  
nhu cầu cà phê hòa tan (nguyên liệu đầu vào là Robusta) đạt mức tăng trưởng 
hai con số và giá cà phê rang xay Arabica ngày càng tăng mạnh, ngành cà phê 

Nhóm 03

Page 7


Quản trị chiến lược
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn do hiện nay Việt Nam đang xuất khẩu  
tới hơn 90% tổng sản lượng Robusta thu hoạch trong nước.
Những thách thức đối với ngành café Việt Nam:
­ Thị trường cà phê Robusta giá rẻ và chất lượng thấp lớn mạnh khiến vị 
thế của Việt Nam trên thị trường cà phê thế giới tăng nhanh, tuy nhiên, cái giá 
phải trả ở đây là mất đi rừng và những biến đổi khác về môi trường.
­ Sự phụ thuộc quá nhiều vào xuất khẩu nên cà phê Việt Nam, theo dự báo 
của BMI, sẽ  biến động theo cầu và giá cả  cà phê Robusta thế  giới. Từ  năm 
1989 đến năm 2004, những năm khủng hoảng của ngành cà phê, giá cà phê 
luôn  ở  mức rất thấp khiến cho các nhà sản xuất phải chịu rất nhiều thua lỗ 

do chi phí sản xuất cao hơn giá bán. Có một số lo ngại rằng việc sản xuất các 
loại cà phê giá rẻ ồ ạt khiến cung vượt quá cầu sẽ lại một lần nữa gây ra làn 
sóng giảm giá, từ  đó tạo ra nhiều rào cản hơn cho nhà xuất trong việc mở 
rộng hoạt động sản xuất.
Nhìn vào bức tranh xuất khẩu cà phê Việt Nam năm 2016 có thể  thấy 
điểm nổi bật là lượng xuất khẩu các sản phẩm cà phê chế  biến ngày càng  
nhiều. Cà phê chế biến của Việt Nam được bạn hàng và thị  trường thế  giới 
ưa chuộng như  G7 của Trung Nguyên đã đáp  ứng được yêu cầu của đế  chế 
bán lẻ  toàn cầu Walmart và đang được bán trong hệ  thống Siêu thị  Walmart 
tại Chile, Brazil, Mexico và Trung Quốc.
Vinacafe xuất khẩu trên 2.000 tấn cà phê hòa tan, đến 70 quốc gia và vùng  
lãnh thổ  trên toàn thế  giới. Công ty cà phê An Thái, tỉnh Đắk Lắk cũng xuất 
khẩu hơn 2.000 tấn cà phê tinh chế.
Ông Nguyễn Xuân Lợi, Tổng giám đốc Công ty cà phê An Thái cho biết, 
ngoài những sản phẩm đơn giản như cà phê rang xay và cà phê hoà tan đã có 
thêm cà phê phin giấy theo công nghệ  Mỹ, cà phê viên nén. Bên cạnh sản 
phẩm cà phê, các doanh nghiệp còn đưa ra thị trường cà phê hạt rang nguyên  
chất theo từng giống riêng biệt, như  Arabica, Moka, Robusta. Cà phê Culi 
trước   đây   được   rất   ít   người   biết   đến,   giờ   cũng   xuất   hiện   nhiều   trên   thị 
trường.
“Dù chưa thể hài lòng với kết quả chế biến sâu của ngành cà phê, nhưng 
rõ   ràng   việc   này   đang   được   rất   nhiều   doanh   nghiệp   quan   tâm   một   cách 
nghiêm túc. Nếu có thêm một thời gian sàng lọc và phát triển, cà phê Việt  
Nam sẽ có thêm nhiều sản phẩm hấp dẫn”, ông Lợi nhận định.
Phát  triển mạnh công nghệ  chế  biến thô, sản xuất những loại cà  phê 
nguyên liệu đẳng cấp, đáp ứng yêu cầu của những khách hàng khó tính nhất ­ 
đó là điều cà phê Việt Nam đã làm được.
Nhóm 03

Page 8

Quản trị chiến lược
Thị trường cafe Việt Nam ngày càng phát triển với nhiều thương hiệu 
khác nhau. Kể đến phải nhắc đến 2 thương hiệu cafe chủ yếu là: Cafe hòa 
tan và cafe rang xay
Cafe hòa tan
Nói đến cafe hòa tan ta không thể bỏ qua thương hiệu Nescafe và Vinacafe 
được. Đây là hai thương hiệu cafe nổi tiếng. Theo một số thông kê cho thấy,  
thị trường cafe hòa tan đang chiếm ưu thế hơn so với mặt bằng chung của các  
loại cafe trong nước. Có khoảng 62% sản lượng cà phê hòa tan so với loại 
cafe rang xay.
Tại các siêu thị  ta không khó để  thấy các loại cafe hòa tan được bày bán  
rất nhiều. Đây là loại cafe được  ưa chuộng, nhanh, gọn, dễ  dùng. Chính vì  
thế, tại Hà Nội và một số  các tỉnh lớn như: Đà Nẵng, Cần Thơ,.. thị  trường 
cafe hòa tan đang chiếm chọn ưu thế hơn hẳn.
Cafe rang xay
Nếu như  cafe hòa tan  ưa chuộng bởi sự  gọn, tiện, dễ  dùng thì cafe rang 
xay lại theo phong cách cổ  điển: pha lâu nhưng rất chất. Bạn có thấy trong 
các quán cafe sách, cafe thư giãn, loại cafe hạt rang xay vẫn được ưa chuộng 
hay không? Với tôi, tôi thích ngồi hàng giờ  đồng hồ  chỉ  để  chờ  đợi 1 ly cafe 
rang xay nhỏ  từng giọt tích tắc. Thật tuyệt vời phải không nào? Tại Việt 
Nam,   thị   trường   cafe   rang   xay   nổi   bật   với   thương   hiệu   Trung   Nguyên.  
Thương hiệu này đạt hơn 80% sản lượng so với các loại cafe rang xay khác.
Bên cạnh các loại cafe rang xay, cafe hòa tan, Highland Coffee đang được 
ưa   chuộng   tại   Việt   Nam.   Highland   coffee   được   mọi   người   biết   đến   và 
thưởng thức như thương hiệu cafe Starbucks tại Mỹ. Đây là loại café ưa một  
môi trường đẹp để  thưởng thức. Tuy nhiên, vì là loại cafe được du nhập từ 
nước ngoài vào Việt Nam, nên giá trung bình 1 ly cafe Highland giao động từ 
60.000­80.000. Chính bởi giá thành hơi cao so với mặt bằng chung nên nó hợp 

với người đi làm hơn là các bạn sinh viên.
Highland du nhập vào thị  trường cafe Việt Nam với các dòng cafe mang 
phong   cách   Ý,   Hàn   Quốc   như:   Capuccino,   Epresso,..   Tiện   lợi   trong   việc  
thưởng thức tại quán hoặc mang đi. Tuy nhiên với hương vị lạ, cafe Highland  
vẫn chưa chiếm được nhiều tình cảm của người sử  dụng. Tại Việt Nam,  
mọi người vẫn  ưa uống cafe tại quán, tại nhà hay uống liền. Để  có một chỗ 
dựa vững chắc như  Trung Nguyên, Nescafe thì Highland cần phải có những 
bước tiến vượt bậc hơn nữa.
Thị Trường Cafe Việt Nam Trong Tương Lai
Bên cạnh các thương hiệu cafe đặc trưng, thị trường cafe Việt Nam cần có 
nhiều hơn nữa các thương hiệu cafe đặc biệt từ  nước ngoài. Thêm nữa các 
Nhóm 03

Page 9


Quản trị chiến lược
thương hiệu cafe phổ biến như Trung Nguyên, Vinacafe,.. cần có những bước 
tiến hơn nữa. Để  đáp  ứng được tất cả  các khách hàng khó tính, đòi hỏi các 
thương hiệu cafe cần phải cố gắng rất nhiều. Không chỉ là cafe rang xay, café 
hòa tan, cần nhiều hơn nữa tại thị trường Việt Nam hệ thống chuỗi cửa hàng  
cafe tiện lợi hơn nữa.

Nhóm 03

Page 10


Quản trị chiến lược

Chương 2 Phân tích ảnh hưởng của môi trường bên ngoài
2.1 Môi trường kinh tế
­ Với diện tích cà phê khoảng 700.000 ha, sản lượng cà phê nhân 1,6­1,7  
triệu tấn/năm, Việt Nam đã và đang là nước sản xuất, xuất khẩu cà phê thứ 
hai trên thế giới (chỉ sau Brazil).
­ Tăng trưởng kinh tế  giúp cho ngành cà phê có điều kiện mở  rộng thị 
trường,mở rộng hoạt động và thu được lợi nhuận cao,đồng thời giảm sức ép 
cạnh tranh trong ngành.
­ Năm 2015 Việt Nam đã đạt thành công lớn trong việc thúc đẩy sự  phát 
triển kinh tế,kiêm
̀  chế lạm phát bình quân dưới 10%,lai suât ôn đinh 
̃
́ ̉
̣ thuận lợi 
cho các doanh nghiệp trong ngành cà phê có thể vay vốn đầu tư vào hoạt động 
sản xuất chế biến. 
­ Tháng 6/2015: Giá cà phê Robusta phục hồi mạnh do quan ngại nguồn 
cung cà phê từ  Việt Nam tiếp tục hạn chế  khi xuất khẩu cà phê Việt Nam 
trong tháng 5 giảm đến 40,4% so với cùng kỳ  năm 2014, đạt 1,5 triệu bao. 
Trong khi đo,gia ca phê Abrica vân chiu s
́ ́ ̀
̃
̣ ức ep.
́
­ Thị trường ngoại hối có sự  biến động không ngừng ,giá vàng và giá đô 
la Mỹ trên thị trường có những diễn biến bất thường và có xu hướng tăng cao  
tạo điều kiện thuận lợi cho việc sản xuất cà phê.
­ Kết thúc năm 2016, Việt Nam xuất khẩu 1,79 triệu tấn cà phê đạt kim 
ngạch chừng 3,5 tỉ  đô la Mỹ, được cho là năm (tính theo niên lịch) có khối  
lượng cà phê xuất khẩu cao nhất từ trước tới nay.

­  Chênh lệch giữa giá cà phê arabica và robusta trên hai sàn tăng lên 29% 
đối với kỳ hạn giao tháng 11­2017 và 33% cho kỳ hạn tháng 3­2018.
­ Giá cà phê nguyên liệu trong nước hiện nay chừng 45 triệu đồng/tấn, là 
mức cao. Trước một thị  trường bấp bênh, nhận định giá càng về  cuối năm 
2017 đên đâu năm 2018 cang thâp.
́ ̀
̀
́
2.2 Môi trường chính trị ­ pháp luật
­ Việt Nam có điều kiện chính trị tương đối ổn định ,do vậy không chỉ là 
điều kiện tốt nhất để yên tâm sản xuất cà phê mà còn hấp dẫn các nhà đầu tư 
kinh doanh cà phê vì đây chính là nguồn hàng ổn định cho họ.
­ Thị  trường EU bao gồm các quốc gia độc lập về  chính trị  và khá  ổn 
định trong chính sách chiến lược phát triển kinh tế. Vì vậy sẽ  giúp cho Việt 
Nam có thị trường ổn định .
Nhóm 03

Page 11


Quản trị chiến lược
Ban hành hệ thống luật pháp có chất lượng và đưa vào đời sống là điều 
kiện đầu tiên đảm bảo môi trường kinh doanh bình đẳng, thúc đẩy các doanh 
nghiệp trong ngành cạnh tranh lành mạnh.
­ Việt Nam có nhiều chính sách khuyến khích thu hút các nhà đầu tư 
nước ngoài tạo điều kiện thuận lợi về  vốn và công nghệ  giúp cho ngành cà  
phê có thể mở rộng sản xuất.
­ Chính sách hội nhập và mở rộng thị trường xuất khẩu Việt Nam là một  
thành viên của Tổ chức Cà phê quốc tế (ICO) và chính phủ Việt Nam cũng đã  
ký Hiệp định cà phê Quốc tế  (ICA) năm 2008 góp phần đưa cà phê nước ta  

trở thành một mắt xích trong chuỗi cà phê toàn cầu.
­ Bên cạnh đó, việc gia nhập Tổ chức thương mại thế giới (WTO) và các 
tổ  chức quốc tế, khu vực khác cũng tạo ra cho ngành cà phê nước ta một thị 
trường rộng lớn. 
­ Chính sách tự do lưu thông và phát triển thị trường thời gian qua đã phát 
huy được sức mạnh của các thành phần kinh tế trong sản xuất và kinh doanh  
cà phê.
­ Sự  gắn kết giữa thị  trường trong nước và ngoài nước tạo điều kiện 
thuận lợi cho ngành cà phê mở rộng kênh tiêu thụ ở nội địa và nước ngoài. 
­ Chính sách xúc tiến thương mại Luật Thương mại 2005 cho phép “mua 
bán hàng hóa qua sở  giao dịch hàng hóa” đã tạo hành lang pháp lý cho các 
doanh nghiệp cà phê Việt Nam tham gia giao dịch trên thị  trường kỳ  hạn 
LIFFE, một bước tiến đáng kể trong tham gia vào thị trường thế giới của các 
doanh nghiệp xuất khẩu.
­ Chính sách thuế xuất khẩu Đối với hàng nông sản xuất khẩu nói chung 
và cà phê xuất khẩu nói riêng được giảm đến mức tối thiểu góp phần khuyến  
khích xuất khẩu. Điều đó giúp cà phê xuất khẩu của Việt Nam tăng trưởng 
liên tục trong thời gian qua.
­ Chính sách tín dụng xuất khẩu với nhiều  ưu đãi cho chủ  thể  sản xuất 
và xuất khẩu cà phê. Doanh nghiệp mua tạm trữ  cà phê xuất khẩu được hỗ 
trợ 70% lãi suất vay ngân hàng. 
Tuy nhiên, thực tế thì chính sách pháp luật của Việt Nam hiện nay đang có 
ảnh hưởng bất lợi đến tình hình xuất khẩu cà phê : 
­ Các quy định về  thuế, giá cả  , chủng loại cà phê, khối lượng cà phê 
nhập khẩu... Việt Nam hiện nay chưa được hưởng  ưu đãi từ  tổ  chức WTO,  
nên vẫn chịu mức thuế cao. Vì thế khó khăn cho việc giảm giá thành để cạnh  
tranh với đối thủ.
­ Các quy định về chế độ sử dụng lao động,tiền lương,tiền thưởng, bảo  
hiểm phúc lợi của Việt Nam hiện nay còn nhiều hạn chế trong khu ngành cà 
­

Nhóm 03

Page 12


Quản trị chiến lược
phê thu hút đội ngũ lao động khá lớn,bao gồm nhiều đối tượng khác nhau. Vì 
vậy đòi hỏi chính sách tiền lương cũng đa dạng, tùy theo từng đối tượng tham  
gia vào từng công đoạn của sản xuất cà phê xuất khẩu. Với người dân trồng 
cà phê phải có chính sách cụ thể về giá cả,về chính sách bảo hộ, giúp họ yên 
tâm hơn trong sản xuất. Với đội ngũ cán bộ  tham gia công tác xuất khẩu cà  
phê thì phải có chế độ tiền lương phù hợp , ngoài ra cung cấp các trang bị cần  
thiết để họ nắm bắt được thông tin thị trường thế giới.
­ Bên cạnh đó, thủ tục hành chính còn rườm rà chưa được cải tiến là một  
yếu tố không nhỏ cản trở các nhà đầu tư  nước ngoài vao nganh ca phê n
̀
̀
̀
ước 
ta hiên  nay.
̣
2.3 Môi trường văn hóa­ xã hội 
Cafe có nguồn gốc từ phương Tây, theo chân người Pháp du nhập vào Việt 
Nam từ thời thuộc địa. Ban đầu thứ thức uống này chỉ dành riêng cho giới quý 
tộc, các quan chức Pháp, hay tầng lớp trí thức nơi thành thị. Dần dần café trở 
thành thứ thức uống phổ biến trong cuộc sống của người dân.
Về phong tục, tập quán, lối sống, tín ngưỡng thì hầu như cà phê không bị 
coi là 1 đồ uống cấm kị tại bất kì quốc gia nào trên thế giới.Thế nhưng ở mỗi  
quốc gia, sản phẩm cà phê phải có những đặc tính riêng để  phù hợp với sở 

thích của từng đối tượng. 
Tại Việt Nam, cà phê đã trở  nên phổ  biến, đặc biệt là khu vực đô thị,  
không phân biệt vùng miền, cà phê đều được sử dụng hàng ngày và trở thành 
đồ uống được ưa thích. Người Việt có phong cách thưởng thức cafe rất riêng, 
họ  không coi cafe là thức uống nhanh mà thưởng thức cafe như  một thứ  văn 
hóa: nhâm nhi và suy tưởng. Ngồi bên tách cafe, vừa nhấp từng ngụm nhỏ 
vừa đọc báo, nghe nhạc, trò chuyện cùng bạn bè, cùng đối tác làm ăn, hay 
ngồi làm việc, và còn để suy ngẫm về cuộc sống, về con người,… 
Các yếu tố bên ngoài:
­ Văn hóa uống cà phê thay đổi theo vùng miền, độ tuổi, giới tính
­ Tại các đô thị xu hướng dùng cà phê nhiều hơn, tại nông thôn chủ yếu 
là lễ  tết dùng để  biếu quà. Tuy nhiên cà phê ngày càng trở  nên phổ  biến tại  
nông thôn hơn dựa vào sự yêu thích của giới trẻ.
­ Tại miền nam, ng uống cà phê phổ biến ở mọi lứa tuổi chủ yếu là ngồi 
vỉa hè.  Ở  miền bắc, ng uống cà phê chủ  yếu  ở  người trung niên và dân văn 
phòng ngồi tại các cửa hàng và nhâm nhi.
­ Giới trẻ  hiện nay đang chuộng cà phê đá xay du nhập của nước ngoài 
như starbuck.
Nhóm 03

Page 13


Quản trị chiến lược
2.4 Môi trường dân số:
Môi trường dân số ảnh hưởng đến thị trường lao động và thị trường tiêu  
thụ cà phê.
Việt Nam với dân số trên 95 triệu người, đứng thứ 3 Đông Nam Á, thứ 14 
trên thế  giới, 70% trong độ  tuổi lao động. Đây là đội ngũ lao động dồi dào,  
cung cấp cho mọi hoạt động trong nền kinh tế quốc dân.

Sản xuất cà phê bao gồm nhiều công đoạn, bắt đầu từ  nghiên cứu chọn 
giống gieo trồng khâu chăm sóc, thu mua, chế  biến, bảo quản, bao gói, xuất 
khẩu. Quá trình này đòi hỏi đội ngũ lao động khá lớn. Đặc biệt, ở Việt Nam,  
việc  ứng dụng máy móc vào sản xuất chế  biến cà phê chưa nhiều, vì vậy, 
nguồn lao động có thể giúp nước ta giảm nhiều chi phí cho sản xuất cà phê.  
Bên cạnh đó, giá công nhân không cao. Đây là một lợi thế, điều kiện thuận lợi 
cho ngành cà phê.
Bình quân 1 người Việt Nam sử dụng 1,15 kg café/người/năm. Tỷ  lệ  dân 
số   ở  độ  tuổi thanh thiếu niên rất đông, tạo ra một thị  trường tiêu thụ  sản 
phẩm lớn và đầy tiềm năng. Nghiên cứu cho thấy, số lượng và giá trị  cà phê  
tiêu dùng nhiều nhất rơi vào nhóm tuổi trung niên (30­50 tuổi) và già (>50  
tuổi) nhưng nhóm trẻ  (15­35 tuổi) lại là nhóm có xu hướng tăng tiêu thụ  cà 
phê mạnh mẽ.
2.5 Môi trường tự nhiên
   TỰ NHIÊN
Dải đất Tây nguyên này hay còn gọi là Cao nguyên trung phần, may mắn  
được tạo hóa ban cho đất đỏ  bazan trù phú (2 triệu hécta, chiếm 60% đất 
bazan cả  nước), có tính chất cơ  lý tốt, khả  năng giữ  nước và hấp thu dinh  
dưỡng cao, kết cấu viên cục độ xốp bình quân 62­65%... Bên cạnh đó, các cao 
nguyên này lại có độ cao khoảng 500 ­ 600 m so với mực nước biển cùng khí 
hậu mát mẻ, mưa nhiều nên rất thích hợp với loại cà phê Robusta và một số 
loại cây công nghiệp khác.
 Địa hình
Địa hình đồi núi lượn sóng ít dốc bao gồm toàn bộ  cao nguyên Buôn Ma 
Thuột nằm  ở trung tâm tỉnh, trải dài từ Bắc xuống Nam hơn 90km. Từ Đông 
sang Tây khoảng 70km, bao trọn địa hình Buôn Ma Thuột.
Phía Đông Bắc cao gần 800m, phía Tây Nam thấp dần còn khoảng 300m. 
Bề mặt tương đối bằng phẳng, độ dốc từ 3­15 độ. Trên bề mặt là sản phẩm  
của quá trình phun trào núi lửa được phong hóa, tạo nên 1 lớp đất màu mỡ, 
Nhóm 03

Page 14


Quản trị chiến lược
với diện tích lớn tập trung hình thành cao nguyên đất đỏ  rộng lớn. Loại địa  
hình này rất phù hợp cho việc phát triển các loại cây trồng dài ngày, đặc biệt 
là cà phê Robusta.
 Chế độ mưa, khí hậu
Khí hậu tỉnh Đak Lak cũng có những nét riêng biệt do ảnh hưởng của chế 
độ gió mùa. Khí hậu chia thành 2 mùa rõ rệt là mùa mưa và mùa khô. Mùa khô 
bắt đầu từ  tháng 11­4. Đầu mùa khô khí hậu mát và lạnh, độ   ẩm không khí  
xuống thấp và thường có gió Đông ­ Bắc từ cấp 3 đến cấp 4. Đó là điều kiện  
thuận lợi để  phân hóa nhiều mầm hoa, hoa nở  hàng loạt khi có mưa hoặc  
được tưới nước.
Mùa mưa bắt đầu từ đầu tháng 4 hoăc đầu tháng 5 kéo dài đến cuối tháng  
10, đầu tháng 11. Lượng mưa cao (1.500­1.600mm) tạo điều kiện thuận lợi 
cho cây phát triển.

Nhiệt độ trung bình, biên độ dao động nhiệt độ ngày đêm
Nhiệt độ  trung bình nằm  ở  mức 23­24 độ  C, tháng lạnh nhất không dưới 
18 độ C. Đây là điều kiện nhiệt độ lý tưởng cho sự sinh trưởng và phát triển  
của cà phê vối.
Biên độ  dao động ngày và đêm cũng khá lớn, các tháng mùa khô biên độ 
dao động nhiệt từ 15­20 độ C, mùa mưa là 10­15 độ C. Đặc biệt từ tháng 9­12 
là thời kỳ hạt cà phê tích lũy chất khô mạnh, quả vào giai đoạn già chín, biên  
độ  dao động nhiệt ngày đêm khoảng 11­17,5 độ  C. Đây là điều kiện  ưu việt 
giải thích một phần cho cà phê Buôn Ma Thuột có hương vị đặc trưng đậm đà 
hơn hẳn so với cà phê vùng khác
 Độ ẩm không khí

Vào các tháng mùa mưa, độ ẩm không khí trung bình các vùng trong tỉnh từ 
85­95%, các tháng mùa khô giảm xuống dưới 80%. Độ   ẩm không khí thấp 
đầu mùa khô là điều kiện thích hợp để cà phê phân hóa mầm hoa mạnh và tập 
trung, nở  hoa đồng loạt khi có nước. Điều này giúp quả  chín đồng loạt, góp 
phần nâng cao năng suất thu hoạch và chất lượng quả hạt.
 Lượng mưa
Do  ảnh hưởng của chế  độ  khí hậu nhiệt đới gió mùa, mùa mưa lượng  
mưa trung bình từ 80­90% (khoảng 1.500­1.800mm). Mùa khô chỉ đạt 10­20% 
nên phải tưới thêm nước cho cây cà phê. Vùng cà phê Buôn Ma Thuột có 
lượng mưa dồi dào trong mùa mưa, là thời kỳ  phát triển thể  tích của quả  và  
Nhóm 03

Page 15


Quản trị chiến lược
tích lũy chất trong hạt nên hạt cà phê vùng này có chất lượng hạt cao.i thời kỳ 
phát triển và tích lũy chất của quả cũng như hạt cà phê.
 Đất đai
Tỉnh Đak Lak có 11 nhóm đất chính theo phân loại quốc tế  WRB (World 
Reference Base). Tuy nhiên, vùng tập trung ở 2 nhóm cơ bản có diện tích lớn 
đó là nhóm đất đỏ  bazan (Ferrasols) được hình thành trên đá mẹ  bazan và 
nhóm đất xám (Acrisols) hình thành trên đá biến chất granit. Hai nhóm này 
chiếm 70% diện tích đất của tỉnh.
Cà phê Buôn Ma Thuột được trồng trên đất đỏ  bazan có hàm lượng mùn 
cao, cấu trúc đất tốt, có độ  tơi xốp cao (62­71%) làm cho đất có độ  thấm  
nước lớn, giữ   ẩm và thoát  ẩm tốt. Tầng đất dày tơi xốp, thoáng khí là điều  
kiện lý tưởng cho bộ  rễ  cây cà phê vối phát triển theo bề  rộng cũng như 
chiều sâu. Hoạt động sinh học của bộ rễ xảy ra mạnh mẽ, tạo điều kiện cho 
cây sinh trưởng phát triển tốt, góp phần làm cho chất lượng gia tăng, hạt to,  

mẩy, màu sắc ánh hơn các vùng khác.
 Độ cao
Độ cao là 1 trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng của  
hạt cà phê nói chung và hạt cà phê vối  ở  Đak Lak nói riêng. Các nghiên cứu  
chỉ ra rằng, chất lượng hạt cà phê tăng lên theo độ cao trồng. Hầu hết cà phê 
trên thế  giới trồng  ở  độ  cao dưới 400m. Riêng cà phê trồng  ở  cao nguyên 
Buôn Ma Thuột có độ  cao từ  400­800m. Trồng  ở  độ  cao này gắn với chênh  
lệch độ  ngày đêm cao là đặc thù có tính quyết định đến chất lượng cà phê 
Buôn Ma Thuột.
Cà phê Cầu Đất, Núi Min, Trạm Hành của tỉnh Lâm Đồng lại có sự  khác 
biệt hẳn.  Ở  độ  cao trên 1.500 m so với mực nước biển, có nhiều vùng đồi 
dốc thoai thoải cùng khí hậu mát mẻ, những vùng đất này của Lâm Đồng là  
nơi chốn đắc địa, lý tưởng nhất cho giống Arabica phát triển và sản sinh ra 
những hạt cà phê có chất lượng vào hàng ngon nhất nhì thế giới. Đặc biệt, cà  
phê Cầu Đất được xem như “Bà hoàng” của các loại cà phê nhờ hương thơm 
quyến rũ đặc biệt của nó.
Khe Sanh (Quảng Trị) cũng là một vùng trồng nổi tiếng khác của giống cà 
phê Arabica và Catimor (cà phê mít), vốn có độ  cao phù hợp và là vùng đồng 
bằng chịu những ngọn gió Lào hun đúc thổi từ hoang mạc Trung Á làm đồng 
khô cỏ cháy . 
Nhóm 03

Page 16


Quản trị chiến lược
2.6 Môi trường công nghệ 
Một số ứng dụng công nghệ cao đối với phát triển xản xuất café:
Ứng dụng kỹ  thuật trong vườn  ươm để  tiến hành sản xuất các loại 
giống café khoáng sâu bệnh và cho năng suất cao.

Sử dụng phân bón sinh học cho café.
Áp dụng công nghệ tưới tiết kiệm kết hợp bón phân qua nước cho café.
Ứng dụng GIS/GPStrong quản lý dinh dưỡng.
Ứng dụng enzim rong chế biến, sấy, phân loại hạt.
Ứng dụng công nghệ và thiết bị chế biến café hòa tan.
Tuy nhiên, diện tích café được ứng dụng công nghệ cao chỉ dừng lại ở 
khâu sản xuất giống (trong các cơ quan nghiên cứu khoa học), lồng ghép ứng  
dụng khoa học – công nghệ vào một số chương trình khuyến nông.
Công nghệ thông tin ngày càng phát triển làm cho việc trao đổi thông tin  
giữa các đối tác ngày càng dễ dàng hơn. Sự phát triển của mạng thông tin toàn 
cầu Internet, giúp cho mọi thông tin thị  trường thế  giới được cập nhất liên  
tục, thường xuyên. Các doanh nghiệp xuất nhập khẩu cũng có thể quảng cáo 
được sản phẩm của mình mà tốn ít chi phí.
2.7 Môi trường toàn cầu
Năm 2009, Brasil là nước sản xuất cà phê lớn nhất thế giới, tiếp đó là Việt 
Nam, Indonesia và Colombia. Vào thời điểm năm 2016 sản lượng cà phê Việt 
Nam chiếm 16% tổng sản lượng thế giới, và Việt Nam tiếp tục giữ địa vị thứ 
nhì sau Brasil. Phần lớn cà phê Arabica được trồng  ở châu Mỹ  La tinh, Đông 
Phi, bán đảo  Ả  Rập hay châu  Á. Trong khi đó cà phê Robusta  được trồng 
nhiều hơn ở Tây và Trung Phi, Đông Nam Á và Brasil.
Hạt cà phê từ  các quốc gia và khu vực khác nhau có thể  phân biệt được  
bằng sự  khác biệt trong hương vị, mùi thơm, tính axit. Sự  khác biệt về  vị 
không chỉ  phụ  thuộc vào khu vực trồng cà phê mà còn phụ  thuộc vào các 
giống cà phê và cách chế biến. Có vài loại cà phê nổi tiếng với khu vực gieo  
trồng như cà phê Colombia, cà phê Java và cà phê Kona.
Nhìn vào bức tranh xuất khẩu cà phê Việt Nam năm 2016 có thể  thấy 
điểm nổi bật là lượng xuất khẩu các sản phẩm cà phê chế  biến ngày càng  
nhiều. Cà phê chế biến của Việt Nam được bạn hàng và thị  trường thế  giới 
ưa chuộng như  G7 của Trung Nguyên đã đáp  ứng được yêu cầu của đế  chế 
bán lẻ  toàn cầu Walmart và đang được bán trong hệ  thống Siêu thị  Walmart 

tại Chile, Brazil, Mexico và Trung Quốc.
Nhóm 03

Page 17


Quản trị chiến lược
Vinacafe xuất khẩu trên 2.000 tấn cà phê hòa tan, đến 70 quốc gia và vùng  
lãnh thổ  trên toàn thế  giới. Công ty cà phê An Thái, tỉnh Đắk Lắk cũng xuất 
khẩu hơn 2.000 tấn cà phê tinh chế.
Ông Nguyễn Xuân Lợi, Tổng giám đốc Công ty cà phê An Thái cho biết, 
ngoài những sản phẩm đơn giản như cà phê rang xay và cà phê hoà tan đã có 
thêm cà phê phin giấy theo công nghệ  Mỹ, cà phê viên nén. Bên cạnh sản 
phẩm cà phê, các doanh nghiệp còn đưa ra thị trường cà phê hạt rang nguyên  
chất theo từng giống riêng biệt, như  Arabica, Moka, Robusta. Cà phê Culi 
trước   đây   được   rất   ít   người   biết   đến,   giờ   cũng   xuất   hiện   nhiều   trên   thị 
trường.
“Dù chưa thể hài lòng với kết quả chế biến sâu của ngành cà phê, nhưng 
rõ   ràng   việc   này   đang   được   rất   nhiều   doanh   nghiệp   quan   tâm   một   cách 
nghiêm túc. Nếu có thêm một thời gian sàng lọc và phát triển, cà phê Việt  
Nam sẽ có thêm nhiều sản phẩm hấp dẫn”, ông Lợi nhận định.
Phát  triển mạnh công nghệ  chế  biến thô, sản xuất những loại cà  phê 
nguyên liệu đẳng cấp, đáp ứng yêu cầu của những khách hàng khó tính nhất ­ 
đó là điều cà phê Việt Nam đã làm được.
Cũng đánh giá tích cực những diễn biến mới của ngành cà phê, ông Dương 
Thanh Tương, Chủ  tịch Hiệp hội các doanh nghiệp Đăk Lăk cho rằng, chính 
quyền các tỉnh, các doanh nghiệp trên địa bàn đều rất quyết tâm cho sự  trẻ 
hoá cây cà phê.
2.8 Sản phẩm thay thế


Sản phẩm thay thế của ngành cà phê tương đối nhiều như  các 
loại trà và đồ uống giải khát. Đặc biệt, sản phẩm trà sữa đang gây sức  
ép tương đối lớn cho ngành cà phê. Đây là một sản phẩm kinh doanh  
đang thu hút khách hàng thời gian gần đây.
Trà sữa xuất hiện trên thị trường Việt Nam khoảng năm 2000 nhưng chưa 
đạt được thành quả  lớn, chỉ đơn giản là kinh doanh nhỏ  lẻ. Đến những năm 
gần đây, sản phẩm trà sữa đã quay trở lại thị trường với những bước cải tiến  
liên tục để phù hợp với thị hiếu tiêu dùng của khách hàng. Bên cạnh đó, đây là  
một sản phẩm dinh dưỡng với hai nguyên liệu chính gồm sữa và trà, nên thu  
hút không chỉ giới trẻ và còn phù hợp với đối tượng tiêu dùng khác. Tổng chi  
phí để  làm ra một ly trà sữa rẻ  hơn khá nhiều so với cà phê, giá bán cũng 
tương đương, thậm chí còn rẻ hơn. Do đó, mức lợi nhuận kinh doanh trà sữa  
cũng cao hơn.
Nhóm 03

Page 18


Quản trị chiến lược
Theo báo cáo, thị  trường trà sữa Việt Nam có trị  giá 282 triệu USD vào 
năm 2016, tốc độ  tăng trưởng 20%/năm, và được dự  báo là có khả  năng tăng 
trưởng đến năm 2020. Có thể  thấy, sản phẩm thay thế này có sức ép tương  
đối lớn, làm giảm sức cạnh tranh của ngành cà phê.
2.9 Đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn
 Cà phê Vân Nam – Trung Quốc
Không chỉ các nhà sản xuất cà phê và thực phẩm trong nước sẽ phải chiến  
đấu với các đối thủ nặng kí đến từ nước ngoài, ngành công nghiệp chế biến 
và xuất khẩu cà phê trong nước cũng có nguy cơ  phải đối mặt với một đối  
thủ  mới, không phải đến từ  Brazil hay Colombia, mà ngay sát biên giới Việt 
Nam – Trung Quốc, đó là thương hiệu cà phê Vân Nam.  Diện tích cà phê của 

riêng tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) đã lên đến gần 125.000 ha, chiếm 85% diện 
tích cà phê của toàn Trung Quốc.
Trung Quốc vốn nổi tiếng là quốc gia có văn hóa trà đạo đặc sắc với 1,4  
triệu người tiêu dùng, nhưng nay thành phố  Pu’er phía tây nam tỉnh Vân Nam 
đang lên kế  hoạch sản xuất 36.500 tấn cà phê hạt với trị  giá 144 triệu USD. 
Sản lượng sẽ đạt mức 100.000 tấn vào năm 2016 và tăng trưởng 300%.
Ông Nguyễn Quang Bình, Giám đốc Công ty TNHH Cà phê Chánh Tinh 
Anh, chia sẻ: “TQ nằm trong nhóm những thị trường nhập khẩu nhiều cà phê 
Việt Nam. Mỗi năm nước này nhập khẩu gần 30.000 tấn cà phê từ Việt Nam. 
Tuy nhiên, TQ lại đang mạnh tay phát triển cây cà phê để  đáp  ứng nhu cầu 
tiêu thụ ngày càng tăng trong nước và xuất khẩu ”
Phó Chủ tịch Hiệp hội cà phê Vân Nam tốc độ  tăng trưởng nhanh sẽ  giúp 
người sản xuất cà phê Trung Quốc có vai trò lớn hơn trong việc định giá sản 
phẩm này trên thị trường thế giới. 
Rất nhiều các tên tuổi nổi tiếng thế giới như Nestle, Starbucks, Kraft Food  
và Maxwell cũng đang mua hạt cà phê từ Vân Nam.
Ông Bình cho biết địa lý, thổ nhưỡng ở tỉnh Vân Nam (TQ) thích hợp trồng  
cây cà phê cho chất lượng rất tốt. Mới mấy năm trước TQ vẫn là nước nhập 
khẩu. Từ năm ngoái họ đã xuất khẩu cà phê hạt và một ít cà phê hòa tan nhờ 
một số hãng rang xay lớn có nhà máy đầu tư trong lĩnh vực này tại Vân Nam. 
Cà phê TQ chủ yếu xuất khẩu sangĐức, Nhật, Hàn Quốc và Mỹ.
Chính quyền tỉnh Vân Nam đã thiết lập một kế hoạch toàn diện nhằm phát 
triển ngành cà phê thành sức mạnh chiến lược của tỉnh trong năm ngoái, đặt 
ra mục tiêu tăng sản lượng trồng cây cà phê lên mức 607.000 hecta đến năm  
2020 để đạt được sản lượng trung bình 200.000 tấn/năm. Hiện nay, diện tích 
trồng cà phê của Vân Nam đã vượt 404.686 hecta.
Trong năm 2011, Vân Nam đã xuất khẩu 50.000 tấn cà phê, chỉ chiếm 0,6 – 
0,7% sản lượng giao dịch toàn cầu, nhưng đây là mức cao lịch sử  so với  
Nhóm 03

Page 19


Quản trị chiến lược
truyền thống của Vân Nam. Khí hậu và thổ  nhưỡng của Vân Nam tương tự 
với các vùng trồng cà phê ở Indonesia và Colombia, hai quốc gia nổi tiếng với 
các sản phẩm cà phê chất lượng
=> Trung Quốc là 1 trong những nước nhập khẩu cà phê Việt Nam nhiều 
nhất 46.204 tấn trong năm 2016. Chính vì thế  mà khi với sự  mới nổi của cà  
phê Vân Nam, Trung Quốc sẽ  trở  thành 1 tác động không hề  nhỏ  đối với  
ngành cà phê Việt Nam.
2.10 Đối thủ cạnh tranh hiện tại
1) Brazil
Brazil là quốc gia sản xuất cà phê lớn nhất thế giới và Brazil cũng là nước 
tiêu thụ  cà phê thứ  2 thế  giới sau Mỹ. Với 2,3 triệu hecta chiếm gần 40%  
tổng sản lượng thế giới, phần lớn nằm  ở Minas Gerais, Sao Paulo và Parana, 
nơi có khí hậu và nhiệt độ lý tưởng cho việc sản xuất cà phê.
Phòng Thương mại Nông nghiệp Sao Paulo (ATO) dự báo tổng kim ngạch  
xuất khẩu cà phê của Brazil mùa vụ 2014/15 khoảng 32,38 triệu bao, giảm 1  
triệu bao so với mùa vụ trước. Theo báo cáo thị trường cà phê của Tổ chức cà  
phê quốc tế (ICO) tháng 3/2014, tổng tiêu thụ  cà phê thế giới năm 2013  ước  
đạt 145,8 triệu bao, tăng 3,8 triệu bao so với năm 2012.Brazil đã xuất khẩu  
23,4 triệu bao cà phê trong hơn 8 tháng đầu năm 2015 ­ doanh thu tăng 1% đạt 
4,08 tỷ USD, theo báo cáo của Hiệp hội xuất khẩu cà phê Brazil (CeCafe). Mỹ 
là nước nhập khẩu cà phê Brazil lớn nhất với 22% tổng sản lượng nhập 
khẩu, tiếp theo là Đức với 19%; Ý là 8% và Nhật là 7%.
Nước sản xuất và xuất khẩu cà phê đứng thứ  2 thế  giới là Việt Nam. 
Ngành cà phê Việt Nam tăng trưởng  ở  mức cao trong vòng 3 năm qua. Năm 
2014, diện tích trồng cà phê là 653 ngàn hecta, tăng 2,7% so với năm 2013.  
Sản lượng mùa vụ  năm 2013/14 đạt gần 1,7 triệu tấn, chủ  yếu là cà phê  

robusta. Các tỉnh trồng cà phê nhiều nhất là Đắk Lắk, Lâm Đồng và Đắk 
Nông.   Cà   phê   Việt   Nam   đa   phần   được   xuất   khẩu.   Trong   7   tháng   năm  
2013/2014 đã xuất khẩu 1,1 triệu tấn cà phê các loại (cà phê nhân, rang, xay  
và cà phê hòa tan) với kim ngạch khoảng 2,2 tỷ USD, đạt mức kỷ lục mới về 
xuất khẩu cà phê, và xuất khẩu sang 70 quốc gia trên thế giới. Trong mùa vụ 
2013/2014, Đức đã vượt lên trên Mỹ để trở thành nước nhập khẩu cà phê lớn 
nhất của Việt Nam. Với lượng nhập khẩu tăng mạnh, Bỉ trở thành thị trường 
lớn thứ  ba của Việt Nam. Xuất khẩu mùa vụ  2013/14 khoảng 55.000 tấn,  
tăng 21% so với mùa vụ trước, với các thị  trường chính là Trung Quốc, Nga,  
Hồng Kông, Hàn Quốc, Nhật Bản và Mỹ. Theo số  liệu phân tích từ  Global  
Trade Atlas (GTA), Tổng cục hải quan và các doanh nghiệp trong nước, trong 
6 tháng đầu niên vụ  2014/2015, kim ngạch xuất khẩu cà phê của Việt Nam 
Nhóm 03

Page 20


Quản trị chiến lược
đạt 657 tấn tương đương 10,95 triệu bao, giảm 24,5% so với cùng kỳ niên vụ 
trước.
Colombia là nước sản xuất cà phê đứng thứ  3 thế giới sau Brazil và Việt  
Nam, nhưng là nhà sản xuất cà phê arabica lớn thứ  hai thế  giới sau Brazil. 
Colombia cho biết nước này đã sản xuất 1,46 triệu bao loại 60 kg/bao cà phê 
arabia trong tháng 7, tăng 18% so với một năm trước. Xuất khẩu cũng tăng 
35% lên 1,2 triệu bao. Liên đoàn ước tính Colombia sẽ đạt 12,5 đến 13 triệu 
bao trong năm 2015.
Sản lượng cà phê Indonesia tháng 9/2014 dự báo ở mức 11,2 triệu bao, cao 
hơn so với mức 10,87 triệu bao  ước tính năm 2012­2013 do các đồn điền tại  
Java, Sumatra và phía Đông Indonesia bắt đầu cho thu hoạch. Indonesia là 
nước sản xuất cà phê robusta lớn thứ 2 thế giới sau Việt Nam. Trong số các 

quốc gia xuất khẩu cà phê, Indonesia là nước tiêu thụ  lớn thứ  hai sau Brazil. 
Indonesia tiêu thụ  4,16 triệu bao cà phê trong năm 2013­2014, bằng 1/3 sản  
lượng sản xuất, cao hơn so với 3,2 triệu bao  ước tính trong tháng 10/2012. 
ICO  ước tính tiêu thụ  cà phê của Indonesia năm 2015 đạt 3,667 triệu bao. 
Tháng 6/2015, xuất khẩu robusta từ Indonesia tăng 22,1% so với cùng kỳ năm 
2014. Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) dự báo năm 2015­16, Indonesia có thể đạt  
9,3 triệu bao trong đó có chừng 1,6 triệu bao arabica.
Ngoài các quốc gia trên còn có các nước được xếp thứ tự trong 10 quốc gia 
sản xuất cà phê hàng đầu thế  giới là Ethiopia,  Ấn Độ, Honduras, Mexico, 
Uganda, Guatemala.
Nhu cầu tiêu thụ  cà phê được dự  đoán sẽ  tăng 25% trong 5 năm tới, theo  
ICO. Cụ thể sẽ  tăng lên 175,8 triệu bao vào năm 2020 so với 141,6 triệu bao  
(60kg/bao) năm 2015. Theo Bloomberg tại Truste ­ Italia, việc tăng tiêu thụ cà 
phê, đặc biệt là tại các nước mới nổi, khiến các nhà sản xuất phải tăng sản  
lượng thêm từ  40 ­ 50 triệu bao trong thập kỷ  tới. Số  lượng này nhiều hơn  
tổng thu hoạch cà phê của Brazil trong một vụ. Cộng thêm mối đe dọa từ việc 
biến đổi khí hậu và giá cà phê đang  ở  mức thấp như  hiện nay sẽ  không 
khuyến khích các nhà sản xuất cà phê tăng sản lượng.
Tổng sản lượng cà phê toàn cầu niên vụ hiện tại dự đoán giảm xuống 141 
triệu bao từ 146,7 triệu bao năm ngoái, chủ  yếu do tác động của hạn hán tại 
Brazil và bệnh gỉ  sắt tại Trung Mỹ. Mối lo ngại về thời tiết đang gây thêm  
bất ổn về sản lượng cà phê của Brazil. Cơ quan mùa vụ Conab của Brazil dự 
đoán sản lượng cà phê của nước này năm nay chỉ  đạt 44,1 ­ 46,6 triệu bao.  
Tuy nhiên, Hội đồng cà phê quốc gia Brazil lại cho rằng sản lượng thu hoạch  
thậm chí còn thấp hơn, chỉ đạt 40 triệu bao. Tình hình thời tiết khô hạn đang 
diễn biến phức tạp tại Brazil, nhất là tại các vùng trồng cà phê chủ chốt. Sản  
lượng cà phê của các nước khác như Việt Nam, Ấn Độ và Indonesia sẽ không 
đủ để ổn định thị trường trong năm tới, bà Judith Ganes Chase, Giám đốc công  
Nhóm 03

Page 21


Quản trị chiến lược
ty tư  vấn hàng hóa J. Ganes Consulting LLC cho biết. Kết quả là tồn kho cà  
phê toàn cầu có thể giảm 4 triệu bao trong năm bắt đầu từ 1/10.
Tập đoàn Hanns R. Neumann Stiftung dự báo, tiêu thụ  cà phê toàn cầu sẽ 
tăng 30%, lên mức 200 triệu bao vào năm 2030. Trong lúc đó, thu hoạch cà phê 
thế  giới  ước đạt 144 triệu bao, trong tương lai sẽ  có thể  tăng và có thể  đáp  
ứng được nhu cầu tiêu thụ, hướng tới cân đối thị  trường vào năm 2030. Tuy 
nhiên khả  năng này hoàn toàn phụ  thuộc vào việc các nhà sản xuất nhỏ  có 
tăng được năng suất hay không. Theo một báo cáo của Trung tâm nghiên cứu 
nông nghiệp nhiệt đới công bố  hồi tháng 5/2015, biến đổi khí hậu đang đe  
dọa tới khoảng 25% sản xuất cà phê của Brazil và các nhà sản xuất của 
Nicaragua, El Salvador và Mexico đang phải đối mặt với khả  năng thua lỗ 
nặng với việc thay đổi khí hậu. Các khu vực sản xuất cà phê có thể sẽ  phải  
chuyển từ  Trung Mỹ  sang Châu Á ­ Thái Bình Dương hoặc Đông Phi, nơi 
việc trồng cà phê có thể được tiến hành ở vĩ độ cao hơn.
2) Indonesia
Indonesia (AEKI) phụ  trách cà phê đặc sản, ông Pranoto Soenarto cho hay  
Indonesia, nước sản xuất cà phê lớn thứ ba thế giới, sau Braxin và Việt Nam, 
mong muốn trở thành nước đứng thứ hai thế giới về sản xuất cà phê vào năm 
2016 bằng việc nâng gấp đôi sản lượng hiện nay lên 1,4 triệu tấn.
Để  đạt được mục tiêu này, AEKI sẽ  hợp tác chặt chẽ  với những người  
trồng cà phê địa phương để thúc đẩy sản lượng cà phê ở những khu vực trồng 
cà phê hiện nay. Ngoài ra, ông Pranoto còn cho biết AEKI sẽ hợp tác với các 
đối tác ở Braxin, những người đã cam kết giúp họ tăng gấp đôi sản lượng.
Ông Pranot nhấn mạnh trong giai đoạn đầu, Hiệp hội sẽ  cùng với những  
người trồng cà phê  ở  địa phương sẽ  lên sơ  đồ  về  tính tương hợp giữa các 
loại cà phê hiện có với các khu vực trồng cà phê hiện nay, nơi họ dự đoán sẽ 

cho sản lượng cao nhất và sẽ chọn ra những giống cà phê phù hợp.
Về dài hạn, những nhà sản xuất địa phương dự kiến sẽ mở rộng diện tích 
trồng cà phê trong nỗ  lực đưa Indonesia trở  thành nước sản xuất cà phê lớn 
nhất thế giới trong vòng 10 – 15 năm nữa.
Indonesia hiện có 1,3 triệu ha trồng cà phê trên cả  nước, dưới sự  quản lý  
của   khoảng   2   triệu   nông   dân,   cho   năng   suất   trung   bình   700   –   800   kg/ha.  
Indonesia hiện sản xuất khoảng 690.000 tấn cà phê/năm, 78% trong số  đó là  
cà phê robusta, 22% còn lại là cà phê arabica. Trong tổng sản lượng trên, 68% 
được xuất khẩu ra các thị trường nước ngoài, như Nhật Bản, Mỹ và Đức, số 
còn lại được tiêu thụ  trong nước. Mức tiêu thụ  cà phê bình quân đầu người 
Nhóm 03

Page 22


Quản trị chiến lược
hàng năm của Indonesia là 0,8 kg, thấp hơn so với các nước sản xuất khác  
như Braxin (6 kg) và Côlômbia (1,8 kg).
Ông Pranoto cho biết ngoài tăng sản lượng, ngành công nghiệp địa phương 
sẽ thúc đẩy việc sản xuất các loại cà phê đặc sản, chủ yếu mang tính địa lý,  
với mùi vị  đặc trưng như  cà phê Gayo, cà phê Mandailing, Lampung, Java,  
Kintamani, Toraja và chiếm 15% tổng sản lượng hàng năm của nước này. Cà 
phê đã chế  biến của Indonesia, chủ yếu dưới dạng cà phê bột và cà phê tan, 
đã tăng trung bình 3,5%/năm, lên 151.671 tấn năm 2010 từ  mức 137.215 tấn 
năm 2007. Trong khi đó, giá trị  xuất khẩu tăng 38,7%, từ  52,9 triệu USD lên 
114,47 triệu USD cùng kỳ.
3) Colombia
Trong nhiều năm, Colombia là một trong những nước sản xuất cà phê lớn 
thứ 2 thế giới chỉ sau Brazil ­nước sản xuất cà phê hàng đầu thế giới. Cho tới 
năm 2000, Colombia đã bị Việt Nam vượt qua, và sau đó bệnh rỉ  sắt trên cây 

cà   phê   vào   năm   2008   đã   khiến   họ   sụt   giảm   vị   thế   đáng   kể.   Hiện   nay,  
Colombia đang nằm trong top 5 sản phẩm cà phê với khoảng 10 triệu bao mỗi  
năm. Người dân Colombia có thói quen uống nhiều cà phê, gần 20% sản 
lượng hàng năm của họ.
Liên đoàn Cà phê Colombia – FNC (The National Federation of Coffee 
Growers) là một tổ chức phi lợi nhuận, nổi tiếng với chiến dịch tiếp thị “Juan  
Valdez”.Liên đoàn được thành lập năm 1927 với tư  cách là một hợp tác xã 
kinh doanh nhằm thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu cà phê Colombia. Hiện nay  
FNC đại diện cho hơn 500.000 nhà sản xuất, phần lớn là các trang trại gia  
đình nhỏ lẻ. FNC hỗ trợ nghiên cứu và phát triển sản xuất cà phê, đồng thời 
cũng giám sát việc sản xuất để  đảm bảo các tiêu chuẩn chất lượng cho cà 
phê xuất khẩu từ Colombia.
Colombia có hơn 600.000 trang trại, chủ yếu là các trang trại nhỏ của các  
hộ  gia đình có diện tích dưới 5 mẫu nằm trên các ngọn đồi  ở  độ  cao 1.200 
đến 2.000 mét trên mực nước biển. Năm 2015 Colombia là nước sản xuất cà 
phê thứ 3 thế giới:
Độ cao đang phát triển: 1.200 – 2.000 m trên mực nước biển
Các giống cà phê: Castillo, Catimor, Caturra, Colombia, Bourbon, Typica
Mùa thu hoạch: Tháng 9 – Tháng 12
Sản xuất : 924.604 tấn (2015)
Xuất khẩu: 811.903 tấn chiếm khoảng 88% ( 2015)
Sản lượng hàng năm : Khoảng 14 triệu bao (2015)
Phương pháp chế biến: Hầu hết chế biến ướt
Địa hình của Colombia đã đóng góp không ích vào sự đa dạng hương vị cà  
phê nước này, một phần do sự  thay đổi khí hậu bởi địa hình đồi núi, đường 
Nhóm 03

Page 23

Quản trị chiến lược
xích đạo. Và tất nhiên một phần do các giống cà phê được sử dụng mà cà phê 
Colombia có hệ thống cấu trúc hương vị vô cùng phức tạp và khác biệt rõ rệt  
tại mỗi khu vực.
4) Ấn độ
Sản lượng cà phê của Ấn Độ, nước sản xuất cà phê lớn thứ ba châu Á, dự 
báo tăng hơn 12% so với năm ngoái lên cao kỷ  lục trong năm 2017, theo dự 
báo của Hội đồng Cà phê Ấn Độ (CB).
CB  ước tính, sản lượng cà phê niên vụ  2017 ­ 2018 của  Ấn Độ  sẽ  tăng 
12,3% so với năm ngoái, lên cao kỷ  lục 350,400 tấn. Trong đó gồm 103.100 
tấn cà phê arabica và 247.300 tấn cà phê robusta, Bloomberg trích dự  báo của  
CB cho biết.
Dự  báo của CB dựa trên kết quả khảo sát mới nhất tại các vùng trồng cà 
phê truyền thống trên cả nước, nhưng lại cao hơn nhiều so với dự đoán trước 
đó của giới chuyên gia trong ngành.
Trong khi đó, Bộ Nông nghiệp Mỹ dự báo sản lượng cà phê Ấn Độ  trong  
niên vụ 2017 – 2018 đạt 5,45 triệu bao (tương đương 327.000 tấn), gồm 3,97  
triệu bao (238.000 tấn) robusta và 1,48 triệu bao (89.000 tấn) arabica.
Ấn Độ hiện là nước sản xuất cà phê lớn thứ ba châu Á, với diện tích trồng 
cà phê đã tăng gần 50% trong vòng 20 năm qua.
Tổng lượng cà phê xuất  khẩu toàn thế  giới năm 2015  đạt 143.371 bao 
(tương đương 8.602 triệu tấn). Trong đó riêng sản lượng của Brazil đã chiếm  
tới hơn 30%.

Biểu đồ 1: Thị phần của các nước xuất khẩu cafe
Nhóm 03

Page 24

Quản trị chiến lược
2013

2014

2015

2016

% thay đổi 
2015­2016

147.95
1,40%
Tổng cộng
3
146.615 141.376 143.371
Brazil
50.826 49.152 45.639
43.235 ­5,30%
Việt Nam
25.000 27.500 26.500
27.500 3,80%
Colombia
9.927
12.124 13.333
13.500 1,30%
Indonesia
13.048 11.449 10.365
11.000 6,10%

Ethiopia
6.233
6.527
6.625
6.400
­3,40%
Ấn Độ
5.303
5.075
5.450
5.833
7,00%
Honduras
4.537
4.568
5.400
5.750
6,50%
Uganda
3.914
3.633
3.744
4.755
27,00%
Mexico
4.327
3.916
3.600
3.900
8,30%

Guatemala
3.743
3.159
3.288
3.400
3,40%
Peru
4.453
4.338
2.883
3.200
11,00%
Nicaragua
1.991
1.941
2.050
2.175
6,10%
Côte d’Ivoire
2.072
2.107
1.750
1.800
2,90%
Costa Rica
1.571
1.444
1.408
1.492
6,00%

Kenya
875
838
742
833
12,30%
Tanzania
1.109
809
728
800
9,90%
Papua New Guinea 717
828
798
800
0,30%
El Salvador
1.235
537
680
762
12,00%
Ecuador
828
666
644
700
8,70%
Cameroon

366
413
533
570
6,90%
Madagascar
500
588
518
520
0,40%
Lào
542
544
522
520
­0,30%
Thái Lan
608
638
497
500
0,50%
Venezuela
952
805
651
500
­23,20%
Dominican Republic 488

425
392
400
2,00%
Haiti
350
345
344
350
1,80%
Congo, DR
334
347
335
335
0,00%
Rwanda
259
254
258
250
­3,10%
Burundi
406
163
248
200
­19,20%
Togo
78

135
184
200
8,70%
Philippines
177
186
193
200
3,50%
Bảng 2. 1 Cafe xuât khẩu của các nước trên thế giới

Nhóm 03

Page 25