Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống lồng ghép qua các môn học và các hoạt động giáo dục NGLL cho học sinh lớp 4,5 tại trường TH yên nhân 2

MỤC LỤC
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
19

TÊN ĐỀ MỤC
1. Mở đầu
1.1. Lí do chọ đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng nghiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận
2.2. Thực trạng vấn đề
2.3. Các biện pháp

Biện pháp 1: Giáo viên chủ nhiệm cần nhận thức rõ và
nêu cao vai trò trách nhiệm của mình trong việc giáo
dục kĩ năng sống cho học sinh.
Biện pháp 2. Xây dựng các nề nếp hoạt động giáo dục
kĩ năng sống.
Biện pháp 3. Giáo dục kĩ năng sống thông qua việc
giảng dạy tích hợp vào các môn học trong nhà trường.
Biện pháp 4: Rèn kĩ năng sống hiệu quả cho học sinh
thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
Biện pháp 5: Tổ chức tốt hoạt động chào cờ đầu tuần
và tiết sinh hoạt cuối tuần:
Biện pháp 6: Phối hợp với cán bộ giáo viên, cha mẹ
học sinh và các tổ chức Đoàn – Đội trong việc giáo dục
kĩ năng sống cho học sinh.
2.4. Hiệu quả
3. Kết luận và kiến nghị
3.1. Kết luận
3.2. Kiến nghị

TRANG
1
1
2
2
2
3
3
4
6
6

7
9
11
14
15
17
18
18
18


1

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài.
Trong những năm gần đây, ngành giáo dục nước nhà nói chung, tỉnh Thanh
Hóa nói riêng trong đó có ngành Giáo dục và Đào tạo huyện Thường Xuân đã và
đang chuyển mình mạnh mẽ trên con đường đổi mới, nhằm nâng cao chất lượng
đào tạo, đáp ứng yêu cầu giáo dục hiện nay trong công cuộc xây dựng xã hội
chủ nghĩa. Để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, nhằm đào tạo
nguồn nhân lực đáp ứng sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, và
yêu cầu hội nhập quốc tế, đòi hỏi ngành giáo dục phải nâng cao hơn nữa chất
lượng về mọi mặt. Trong đó giáo dục kĩ năng sống là một mặt hết sức quan
trọng và cần thiết. Trong tình hình giáo dục hiện nay, đa số các nhà trường đã
đáp ứng được việc rèn luyện các kĩ năng cho học sinh tiểu học như: nghe nói - đọc - viết nhưng việc giáo dục kĩ năng sống cho các em còn hạn chế.
Chính vì vậy, là một giáo viên dạy Tiểu học nhiều năm, bản thân tôi luôn băn
khoăn, trăn trở để làm sao tìm ra các biện pháp tốt nhất giúp các em nâng cao
kĩ năng sống, biết phân biệt đúng sai, làm theo cái đúng, ủng hộ cái đúng, đấu
tranh với những biểu hiện sai trái, xấu xa, nhắc nhở các em hành động theo
chuẩn mực đạo đức và thói quen đạo đức ở lứa tuổi tiểu học.

Rèn kĩ năng sống cho học sinh không chỉ là trách nhiệm chung của các
nhà trường mà còn là trách nhiệm của cả gia đình và xã hội. Trong đó, giáo viên
chủ nhiệm giữ vai trò quyết định. Đây cũng là một trong những nội dung của
phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện - học sinh tích cực” mà Bộ
Giáo dục đã đề ra.
Đối với giáo viên tiểu học, ngoài lòng yêu nghề, mến trẻ, ý thức trách
nhiệm nghề nghiệp, nắm vững kiến thức về chuyên môn, thầy cô còn phải dạy
cho các em những kĩ năng sống cần thiết. Bởi vì lứa tuổi học sinh tiểu học là lứa
tuổi hồn nhiên, vô tư, trong sáng, thích tìm tòi khám phá cái mới, hay bắt chước,
đặc biệt là bắt chước những người mà các em yêu quý, thần tượng như các thầy
cô giáo, các anh chị phụ trách. Việc hình thành các kĩ năng, hành vi và thói quen
tích cực cho các em ở lứa tuổi này dễ dàng và thuận lợi hơn nhiều so với học
sinh ở các cấp học trên. Tuy nhiên, ở lứa tuổi này, các em còn non nớt, thiếu
kinh nghiệm sống nên rất dễ bị lạm dụng, bị tổn thương, bị tai nạn thương tích,
bị lôi kéo vào các hành vi có hại cho sự phát triển thể chất và tinh thần, các em
dễ dàng vấp ngã trong mối quan hệ với bạn bè và những người xung quanh;
không biết tìm kiếm sự hỗ trợ, giúp đỡ của những người tin cậy khi gặp khó
khăn; thiếu khả năng phân tích, tư duy phán đoán, tư duy sáng tạo, thường khó
khăn, lúng túng, có thể sai lầm trong việc ra quyết định và giải quyết vấn đề.
Thực tế cho thấy, có khoảng cách giữa nhận thức và hành vi của con
người. Người ta có thể có nhận thức đúng, nhưng chưa chắc đã có hành vi đúng.
Có thể nói kĩ năng sống chính là nhịp cầu giúp con người biến kiến thức thành
thái độ, hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh. Người có kĩ năng sống sẽ luôn
vững vàng trước những khó khăn, thử thách, biết ứng xử, giải quyết những vấn
đề trong cuộc sống một cách tích cực và phù hợp, họ thường thành công hơn


2

trong cuộc sống, luôn yêu đời và làm chủ chính mình. Ngược lại người thiếu kĩ

năng sống thường bị vấp váp, dễ bị thất bại.
Với mong muốn, các em tự tin hơn trong giao tiếp, sống có trách nhiệm
với bản thân, gia đình và bạn bè, có tư duy tốt để sẵn sàng hòa nhập với môi
trường mới, suy nghĩ tích cực hơn trong cuộc sống. Do vậy, trong thời gian hai
năm giảng dạy tại trường Tiểu học Yên Nhân 2 và những năm tôi đã và đang
công tác tại trường Tiểu học Lương Sơn 1, bản thân nhận thấy việc giáo dục kĩ
năng sống cho học sinh tiểu học là hết sức cần thiết. Xuất phát từ lí do trên, tôi
đã mạnh dạn đưa ra “Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống lồng ghép qua các
môn học và các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho học sinh lớp 4, lớp 5
trường Tiểu học Yên Nhân 2 và trường Tiểu học Lương Sơn 1 vùng miền núi
huyện Thường Xuân” làm đề tài nghiên cứu.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Trên cơ sở đánh giá thực trạng việc giáo dục kĩ năng sống của học sinh
tiểu học tại hai đơn vị trên. Tôi nhận thấy cần phải tìm ra một số biện pháp giáo
dục kĩ năng sống lồng ghép qua các môn học và các hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp cho học sinh lớp 4, lớp 5 giúp các em biết cách ứng xử, giải quyết
những vấn đề khó khăn trong cuộc sống một cách tích cực và phù hợp, các em
tự đánh giá bản thân và đánh giá những người xung quanh, góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục trong nhà trường đạt hiệu quả cao hơn.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
Đề tài hướng vào nghiên cứu nội dung lồng ghép giáo dục kĩ năng sống
vào các môn học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho học sinh lớp 5B
trường Yên Nhân 2 năm học 2018 - 2019 và học sinh lớp 4B trường Tiểu học
Lương Sơn 1 năm học 2019 - 2020 huyện Thường Xuân.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
1. 4.1. Nghiên cứu lí luận
Tìm đọc các tài liệu có liên quan đến việc rèn kĩ năng sống cho học sinh.
1.4.2. Nghiên cứu thực tế
a. Phương pháp điều tra thực tế học sinh
b. Phương pháp hỏi đáp

c. Phương pháp quan sát
- Quan sát hoạt động học tập (Xem các em có tích cực tham gia vào các
hoạt động hay không? Có kĩ năng làm bài hay không?...)
- Quan sát hoạt động vui chơi (Các em thích trò chơi nào, thái độ trung
thực hay gian lận khi tham gia trò chơi…).
- Quan sát hoạt động giao tiếp với mọi người xung quanh (Thái độ khi nói
chuyện với bạn bè, cách xưng hô với thầy cô giáo, với người lớn tuổi, hành vi
tốt xấu với mọi người…)
d. Sử dụng phương pháp thực hành: Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
thông qua các hoạt động để học sinh tự cảm nhận, đánh giá, nhận xét qua các
hành vi và từ đó hình thành các kĩ năng; thực hiện sự phối hợp trong và ngoài
nhà trường, làm tốt công tác xã hội hóa trong việc giáo dục kĩ năng sống.


3

e. Phương pháp phân tích và tổng hợp kinh nghiệm giáo dục
- Phân tích các nguyên nhân dẫn đến học sinh thiếu kĩ năng sống.
- Tổng hợp các biện pháp giáo dục của giáo viên chủ nhiệm, của nhà
trường và gia đình.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận về việc giáo dục kĩ năng sống lồng ghép qua các môn
học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho học sinh lớp 4, lớp 5 trường
TH Yên Nhân 2 và trường TH Lương Sơn 1.
Kĩ năng sống là một trong ba hoạt động quan trọng, là bộ phận hợp thành
của giáo dục, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường. Chính từ
những hoạt động như: lao động, sinh hoạt tập thể, hoạt động xã hội đã góp phần
rất lớn trong việc hình thành nhân cách học sinh. Các em biết tự giáo dục, tự rèn
luyện, tự hoàn thiện con người. Có thể nói khái quát hơn việc giáo dục kĩ năng
sống lồng ghép qua các môn học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho

học sinh là xây dựng cho các em mối quan hệ phong phú đa dạng một cách có
mục đích, có kế hoạch, có nội dung và phương pháp nhất định. Biến các nhu cầu
khách quan của xã hội thành những nhu cầu của bản thân học sinh.
Kĩ năng sống là những kĩ năng tâm lý - xã hội cơ bản giúp cho học sinh
vững vàng trước cuộc sống có nhiều thách thức nhưng cũng có nhiều cơ hội
trong thực tại. Kĩ năng sống đơn giản là tất cả những điều cần thiết mà chúng ta
phải biết để có được khả năng thích ứng với những thay đổi diễn ra trong cuộc
sống hằng ngày.
Nghiên cứu gần đây về sự phát triển não bộ của trẻ cho thấy rằng khả
năng giao tiếp với mọi người, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm xúc
của mình, biết cách ứng xử phù hợp với các yêu cầu, biết giải quyết các vấn đề
cơ bản một cách tự lập có những ảnh hưởng rất quan trọng đối với kết quả học
tập của trẻ tại trường.
Giáo dục kĩ năng sống là yêu cầu cấp thiết đối với thế hệ trẻ, đặc biệt là
học sinh huyện miền núi, nhằm thực hiện yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông.
Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là xu thế chung của nhiều nước trên thế
giới. Trong Điều 34 Chương IV, Thông tư số 41 năm 2010/TT - BGD&ĐT ngày
30/12/2010 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã nêu rõ. “Giáo viên
chủ nhiệm thực hiện các chỉ tiêu, kế hoạch, mà nhà trường giao cho nhằm thực
hiện có hiệu quả nguyên lí giáo dục và mục tiêu giáo dục cấp học. Không những
thế, giáo viên chủ nhiệm còn phải rèn luyện cho học sinh về mặt đạo đức cũng
như các mặt hoạt động khác”. Như vậy, vấn đề giáo dục học sinh trở thành
những con người phát triển toàn diện là nhiệm vụ hàng đầu, biến mục tiêu giáo
dục thành hiện thực mà người giữ vai trò quyết định thực hiện nhiệm vụ này
chính là giáo viên chủ nhiệm lớp. Mới đây nhất, theo Thông tư số 04/2014/TT BGD&ĐT ngày 28/02/2014 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã qui
định về nội dung giáo dục kĩ năng sống đối với học sinh như sau: Tiếp tục thực
hiện những kĩ năng đã học ở Mầm Non, tập trung hình thành cho học sinh kĩ
năng tự phục vụ, kĩ năng giao tiếp với cha mẹ, thầy cô, bạn bè, kĩ năng tự kiểm

4

soát bản thân và thói quen làm việc đúng giờ tạo tiền đề cho sự phát triển hài
hòa về thể chất và tinh thần, phầm chất, học vấn và năng lực của học sinh.
2.2. Thực trạng về việc giáo dục kĩ năng sống lồng ghép qua các môn
học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho học sinh lớp 4, lớp 5 trường
TH Yên Nhân 2 và trường TH Lương Sơn 1 nơi tôi đã và đang công tác.
a. Về phía nhà tường.
Qua nhiều năm giảng dạy tại trường Tiểu học Lương Sơn 1 và hai năm
công tác tại trường Tiểu học Yên Nhân 2, tôi nhận thấy rằng: những năm trước
đây, nhiều giáo viên còn xem nhẹ việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh, nội
dung thực hiện còn sơ sài, thời gian dành cho hoạt động này còn hạn chế. Trong
quá trình thực hiện ít có sự kiểm tra, đánh giá, điều kiện, phương tiện phục vụ
cho hoạt động còn thiếu thốn, chưa được đầu tư nhiều.
Trong những năm gần đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phát hành tài liệu
giáo dục kĩ năng sống cho học sinh, đẩy mạnh phong trào trường học thân thiện,
học sinh tích cực với những kế hoạch nhất quán từ Trung ương đến địa phương.
Phòng Giáo dục đã có kế hoạch chỉ đạo các nhà trường tiến hành triển khai đồng
bộ đến toàn thể cán bộ giáo viên về việc tăng cường rèn luyện kĩ năng sống cho
các em. Đẩy mạnh thực hiện phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực”. Yêu cầu mỗi thầy, cô giáo cần tâm huyết và có trách
nhiệm hơn trong việc giáo dục kĩ năng sống cho các em. Vì vậy, mỗi giáo viên
trong nhà trường không chỉ nâng cao chất lượng chuyên môn nghiệp vụ, mà còn
phải thường xuyên quan tâm đến đời sống, tâm tư tình cảm của các em. Tuy
nhiên để thực hiện một cách đồng bộ và mang lại hiệu quả cao thì nhà trường và
bản thân mỗi cán bộ giáo viên cũng như các bậc phụ huynh phải phối kết hợp
giáo dục nhằm giúp các em nâng cao hơn nữa kĩ năng sống của mình.
b. Về phía giáo viên.
Hiện nay, một bộ phận giáo viên nhận thức chưa sâu sắc và nêu cao vai trò
của mình trong việc giáo dục kĩ năng sống đối với việc hình thành và phát triển

toàn diện nhân cách học sinh, chưa thực sự gần gũi, thân thiện với các em, việc
giáo dục kĩ năng sống lồng ghép vào các môn học và hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp còn hạn chế, giáo viên khuyến khích động viên khen thưởng học sinh
còn ít, chưa kịp thời, công tác tuyên truyền các bậc cha mẹ thực hiện dạy các em
những kĩ năng sống cơ bản chưa nhiều. Chính việc thiếu hụt nghiêm trọng các kĩ
năng sống do sự hạn chế của giáo dục gia đình và nhà trường, sự phức tạp của
xã hội hiện đại là nguyên nhân trực tiếp khiến học sinh gặp khó khăn trong xử lí
các tình huống thực của cuộc sống.
c. Về phía phụ huynh.
Đa số phụ huynh cho rằng con em mình chỉ cần học giỏi kiến thức văn
hóa, họ chưa thấy rằng cùng với hoạt động học tập thì việc tham gia các hoạt
động ngoại khóa cũng là một nhiệm vụ, một quyền lợi để nâng cao kĩ năng sống,
đáp ứng những nhu cầu cần thiết của mỗi học sinh. Vì thế, họ chỉ đầu tư nhiều
cho hoạt động học tập, thu nhận các kiến thức văn hóa, khoa học mà chưa
khuyến khích tạo điều kiện cho trẻ tham gia vào các hoạt động khác của trường,


5

lớp. Một số gia đình khác có điều kiện kinh tế lại xem con mình là các cậu
“Ấm”, cô “Chiên”, thậm chí nhiều phụ huynh không muốn cho con em mình
tham gia vào hoạt động này, vì sợ con vất vả và mất nhiều quỹ thời gian học tập
của trẻ. Có phụ huynh nóng vội trong việc dạy con, họ chỉ chú trọng đến việc
dạy con mình biết đọc, biết viết, hoặc biết làm toán mà không cần quan tâm đến
việc con học được kĩ năng sống nào khi đến trường. Có những phụ huynh lại
chiều chuộng con cái quá khiến trẻ không có kĩ năng tự phục vụ, phụ huynh chỉ
chú ý đến khâu chăm cho con ăn uống mà không chú ý đến dạy con mình cần
ăn, uống như thế nào, sử dụng những đồ dùng đó ra sao? Ngược lại, một số phụ
huynh vì bận nhiều công việc nên ít quan tâm giúp đỡ con em trong các hoạt
động cần thiết.

d. Về phía học sinh.
Do đời sống kinh tế thuộc các xã miền núi của huyện Thường Xuân còn
quá khó khăn, nhiều phụ huynh để con em ở nhà cho ông bà đi làm ăn xa nên
các em thiếu sự quan tâm, chỉ bảo của bố mẹ, việc học của các em phó mặc cho
thầy cô. Một số gia đình bố mẹ sống xa nhau dẫn đến tình trạng li hôn, các em
phải sống thiếu tình yêu thương, chăm sóc của cha hoặc mẹ tạo cho các em cảm
giác tự ti, không thích tham gia vào các hoạt đông tập thể. Thêm vào đó, công
nghệ thông tin phát triển mạnh, nhiều gia đình đã kết nối mạng Intemet nhưng
lại không quản lí tốt thời gian học tập của các em ở nhà, thời gian xem phim của
các em còn nhiều. Một bộ phận học sinh học tập thụ động, chủ yếu chỉ nghe và
làm theo thầy cô giáo, ít sáng tạo, tính tự giác chưa cao, lười hoạt động. Một số
học sinh chỉ trú trọng học kiến thức văn hóa, khả năng ứng phó với các tình
huống trong cuộc sống kém, tính tự tin ít, tự ti nhiều, thường nóng nảy, gây gổ
lẫn nhau, kĩ năng giao tiếp hạn chế, vẫn còn hiện tượng nói tục, chửi bậy ở một
số học sinh.
Qua thực tế khảo sát hai lớp tôi đã từng giảng dạy trong những năm gần
đây khi chưa áp dụng các biện pháp lồng ghép giáo dục kĩ năng sống. Kết quả
khảo sát đầu năm học thu được như sau:

Năm học

Đơn vị

Lớp

TS
HS

Kĩ năng tự
phục vụ bản

thân

2018 – 2019

TH Yên Nhân 2

5B

16

Đạt
TL%
75

2019 - 2020

TH Lương Sơn 1

4B

27

70,4

Kĩ năng giao
tiếp

Kĩ năng tự
điều chỉnh, tự
đánh giá

CĐ
TL%
25

Đạt
TL%
62,5

CĐ
TL%
37,5

Đạt
TL%
50,0

CĐ
TL%

29,6

66,7

33,3

55,6

44,4

50,0

Từ tình hình thực tế học sinh ở hai trường cùng với những kinh nghiệm
của bản thân và học hỏi từ đồng nghệp. Bản thân đã cố gắng tìm nhiều biện pháp
rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh thông qua các tiết dạy của một số môn học
và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nhằm đem lại hiệu quả cao trong công
tác giáo dục.
2.3 Các biện pháp về việc giáo dục kĩ năng sống lồng ghép qua các
môn học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho học sinh lớp 4, lớp 5


6

trường TH Yên Nhân 2 và trường TH Lương Sơn 1
Biện pháp 1: Giáo viên chủ nhiệm cần nhận thức rõ và nêu cao vai trò
trách nhiệm của mình trong việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh.
Giáo dục kĩ năng sống là hoạt động được tổ chức theo mục tiêu, nội dung,
chương trình dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Bản chất của hoạt động này là
thông qua các loại hình hoạt động, các mối quan hệ nhiều mặt, nhằm giúp người
học chuyển hoá một cách tự giác, tích cực những tri thức đã học trên sách vở
thành những hành động, những việc làm cụ thể, biến yêu cầu của nhà trường
thành chương trình hành động của tập thể lớp và cá nhân học sinh, tạo cơ hội
cho học sinh được trải nghiệm. Thông qua hoạt động giáo dục kĩ năng sống có
thể giúp học sinh sống một cách an toàn, khoẻ mạnh, có khả năng thích ứng với
cuộc sống hàng ngày. Rèn luyện cho học sinh các kĩ năng cơ bản phù hợp với
lứa tuổi như: kĩ năng tự phục vụ, kĩ năng giao tiếp, ứng xử có văn hoá; kĩ năng
tự kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, rèn luyện. Bồi dưỡng thái độ tự giác tích
cực tham gia các hoạt động tập thể và hoạt động xã hội; hình thành tình cảm
chân thành, niềm tin trong sáng với cuộc sống, với quê hương đất nước. Do đó
hoạt động giáo dục kĩ năng sống thực sự cần thiết đối với học sinh tiểu học.

Chúng ta đã biết Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đưa nội dung giáo dục kĩ
năng sống lồng ghép vào các môn học ở tiểu học là bắt buộc. Đây là một chủ
trương cần thiết và đúng đắn. Tuy nhiên để tất cả các đơn vị trường học nói
chung và mỗi giáo viên đứng lớp nói riêng phải thực hiện toàn diện, đầy đủ, có
chất lương, đảm bảo mục tiêu đề ra thì chưa hẳn tất cả đều làm tốt. Nó phụ thuộc
vào sự chỉ đạo, sự tự giác và nhận thức sâu sắc, hiểu được tầm quan trọng của
việc giáo dục kĩ năng sống lồng ghép qua các môn học và hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp cho học sinh. Chúng ta phải xác định dạy kiến thức song hành
với dạy kĩ năng bởi chúng ta biết được người có kiến thức tốt chưa chắc kĩ năng
đã tốt và ngược lại. Sinh thời Bác Hồ đã nói “Học đi đôi với hành|”. Giáo dục kĩ
năng sống đạt hiệu quả tốt đòi hỏi phải phối hợp nhiều yếu tố chứ không phải
chỉ từ các bài giảng. Trước hết người giáo viên cần phải nhận thức sâu sắc và
nêu cao vai trò trách nhiệm của mình về sự cần thiết của việc giáo dục kĩ năng
sống cho các em. Để làm được điều đó, tôi đã từng bước phân loại các nhóm kĩ
năng sống cần tăng cường cho các em như:
- Kĩ năng tự phục vụ bản thân.
- Kĩ năng giao tiếp.
- Kĩ năng tự điều chỉnh, tự đánh giá.
Muốn thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ này thì giáo viên chủ nhiệm phải
“thực sự vào cuộc”, phải nêu rõ vai trò trách nhiệm “đầu tàu” gương mẫu trong
tất cả các lĩnh vực. Xây dựng kế hoạch và tổ chức các hoạt động theo chủ đề,
chủ điểm hàng tháng, dựa trên kế hoạch chung của nhà trường. Sau mỗi hoạt
động giáo viên phải tổ chức đánh giá, rút kinh nghiệm và có kế hoạch bổ sung
cho các hoạt động chủ đề, chủ điểm tiếp theo. Thực tế cho thấy, nếu giáo viên
chủ nhiệm nào quan tâm đến việc giáo dục kĩ năng sống thì chắc chắn học sinh
lớp đó sẽ có được những kĩ năng tốt như kĩ năng tự phục vụ: kĩ năng giao tiếp;


7

kĩ năng tự điều chỉnh, tự đánh giá .....
Biện pháp 2: Xây dựng các nề nếp hoạt động giáo dục kĩ năng sống.
Mỗi thầy, cô giáo muốn hoàn tốt thành nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm,
trước hết, thầy, cô phải có tâm, có đạo đức nghề nghiệp, có tấm lòng nhân ái yêu
thương học trò, có sự độ lượng, bao dung, đồng thời phải giỏi về tâm lý lứa tuổi,
có nhiều biện pháp giáo dục tinh tế. Do đó, giáo viên chủ nhiệm còn phải hiểu
và biết cách tổ chức hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Đối với
những học sinh có biểu hiện lệch lạc về nhân cách, giáo viên chủ nhiệm chính là
người thay mặt nhà trường cùng với gia đình có những biện pháp “kéo” các em
trở về với “cái thiện”, hay giúp các em học tập những gương sáng xung quanh
mình.
Căn cứ vào nội dung chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đồng thời
thấy được tính thiết yếu của việc giáo dục này, tôi đã:
- Tìm hiểu đặc điểm tình hình lớp, gần gũi và tạo mối thân thiện với học
sinh. Để tạo sự gần gũi và gắn kết giữa học sinh và giáo viên chủ nhiệm, bản
thân phải sắp xếp nhiều thời gian cho các em được giới thiệu về mình, động viên
khuyến khích các em chia sẻ với nhau về những sở thích, ước mơ tương lai cũng
như mong muốn của các em. Đây là hoạt động giúp cô trò hiểu nhau, đồng thời
tạo một môi trường học tập thân thiện “Trường học thật sự trở thành ngôi nhà
thứ hai của các em, các thầy cô giáo là những người thân trong gia đình". Đây
cũng là một điều kiện rất quan trọng để phát triển khả năng giao tiếp của học
sinh, bởi các em không thể mạnh dạn, tự tin trong một môi trường mà giáo viên
luôn gò bó và áp đặt.
- Tìm hiểu hoàn cảnh gia đình từng em, tâm tư, nguyện vọng của học sinh,
từ đó phân loại học sinh để có biện pháp giáo dục phù hợp.
- Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm ngay từ đầu năm học theo từng tháng,
từng tuần dựa trên kế hoạch chung của nhà trường, của bộ phận chuyên môn.
Việc xây dựng và lập kế hoạch này giúp cho giáo viên có tầm nhìn xa, bao quát
hơn trong công tác chủ nhiệm. Kế hoạch chủ nhiệm cần xác định rõ mục tiêu,
chỉ tiêu giáo dục cho từng học sinh, để có biện pháp cụ thể nhằm đạt mục tiêu đề

ra. Đồng thời trao đổi với phụ huynh kế hoạch giáo dục các em ngay từ đầu
năm.
- Xây dựng đội ngũ cán sự lớp, nề nếp lớp tự quản và tổ chức lớp học.
Xây dựng bộ máy tổ chức lớp tốt sẽ đẩy mạnh các hoạt động phong trào thi đua
của trường và đồng thời phát huy vai trò tự quản của mỗi học sinh và của tập thể
lớp góp phần nâng cao giáo dục toàn diện cho các em.
- Xây dựng kĩ năng giao tiếp giữa "Thầy với thầy, trò với trò, thầy với trò"
gần gũi thân thiện, rèn luyện kĩ năng ứng xử văn hóa, lên án mọi hành vi bạo lực
học đường.
- Ngoài ra, giáo viên chủ nhiệm cần hướng dẫn cho các em kĩ năng
tự phục vụ bản thân. như chuẩn bị đầy đủ đồ dùng học tập trước khi đến lớp, sắp
xếp góc học tập gọn gàng, ngăn nắp, giúp đỡ bố mẹ những công việc nhà như
quét nhà, nhặt rau, nấu cơm.


8

Nâng cao ý thức tự nguyện, tự giác,
tự chủ phát huy được tính tích cực trong
mọi hoạt động rèn luyện kĩ năng sống
của học sinh. Giáo dục cho học sinh
nhận thức được lợi ích của rèn luyện các
thói quen tốt có lợi về mọi mặt cho bản
thân, gia đình, xã hội và đất nước. Giáo
viên chủ nhiệm phải động viên, khuyến
khích học sinh kịp thời. Ví dụ như giáo
dục cho các em không quá bi quan sau
nhữngGóc
vi phạm
mình

mà phài lấy đó
học tậpcủa
của em
ở nhà
là một bài học để rút kinh nghiệm.
Tuy nhiên, hiệu quả giáo dục kĩ năng sống không đo đếm được bằng
những con số chính xác nhưng được thể hiện bằng những biểu hiện cụ thể. Khi
về nhà, các em có ý thức, thái độ khác với mọi người trong gia đình không? Với
bạn bè, có hoà đồng hơn không? Khi nói năng có tự tin hơn không? Có biết
tránh xa những người lạ hay không? vv... Đó chính là hiệu quả đào tạo kĩ năng
sống. Trong khi đó, để tạo thành kĩ năng, phản xạ tốt thì cần phải được rèn luyện
thường xuyên, liên tục đến mức thuần thục. Việc rèn luyện kĩ năng sống cho học
sinh tiến bộ và đạt hiệu quả đến đâu phụ thuộc rất nhiều vào đội ngũ thầy cô
giáo, cách giáo dục của mỗi trường và cách ứng xử của mỗi gia đình.
Biện pháp 3: Giáo dục kĩ năng sống thông qua việc giảng dạy tích hợp
vào các môn học trong nhà trường.
Để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có hiệu quả, bản thân đã vận dụng
vào các môn học, tiết học, nhất là các môn như: Tiếng Việt, Toán, Đạo đức,
Khoa học. Đồng thời, giáo viên cần phải vận dụng nhiều phương pháp dạy hoc
phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo như: thực hành giao tiếp, trò chơi học
tập, phương pháp nêu và giải quyết vấn đề, phương pháp tổ chức hoạt động
nhóm, phương pháp hỏi đáp...Thông qua các hoạt động học tập, học sinh được
rèn kĩ năng hợp tác, kĩ năng bày tỏ ý kiến cá nhân, kĩ năng giao tiếp xã hội, kĩ
năng trình bày suy nghĩ ý tưởng, kĩ năng tự nhận thức, kĩ năng xác định giá trị,
kĩ năng thể hiện sự cảm thông, kĩ năng thể hiện sự tự tin, kĩ năng lắng nghe tích
cực, học sinh có được cơ hội rèn luyện, thực hành nhiều kĩ năng sống cần thiết
cụ thể:
- Với môn Tiếng Việt, các kĩ năng được hình thành được lồng ghép qua
các phân môn học sau:
+ Đối với phân môn Tập đọc, giáo viên có thể rèn cho học sinh kĩ năng

lắng nghe, kĩ năng diễn đạt trước đám đông, kĩ năng làm việc theo nhóm, kĩ
năng nhận xét đánh giá...
+ Đối với phân môn Luyện từ và câu, học sinh được rèn luyện kĩ năng lựa
chọn từ ngữ, nói lời hay, ý đẹp, cách sắp xếp các từ ngữ trong câu nói cho phù
hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
+ Đối với phân môn Tập làm văn, rèn cho học sinh kĩ năng trình bày các
ư


9

văn bản nói và viết một cách mạch lạc rõ ràng gây thuyết phục cho người nghe,
người đọc.
- Với môn Đạo đức, để các chuẩn mực đạo đức trở thành các hành vi ứng
xử trong thực tế hàng ngày của học sinh, giáo viên phải sử dụng phương pháp
dạy học đổi mới theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo. Tổ chức
cho học sinh thực hiện các hoạt động học tập phong phú, đa dạng như: kể
chuyện theo tranh; quan sát tranh ảnh, băng hình, tiểu phẩm; phân tích, xử lí tình
huống; trò chơi, đóng tiểu phẩm, múa hát, đọc thơ, vẽ tranh. Sử dụng nhiều hình
thức dạy học tích cực như: học theo nhóm, đóng vai, trò chơi học tập, tạo cơ hội
để học sịnh thực hành, trải nghiệm nhiều kĩ năng sống cần thiết, phù hợp với lứa
tuổi. Cụ thể với bài “Trung thực trong học tập” cần rèn cho học sinh tính trung
thực như tự giác làm bài, không nhìn bài của bạn, không giở tài liệu khi làm bài
kiểm tra. Với bài “Hiếu thảo với ông bà cha mẹ” rèn cho học sinh kĩ năng kính
trọng, lễ phép, quan tâm, chăm sóc ông bà, cha mẹ bằng những việc làm cụ thể
như: chào hỏi, giúp đỡ ông bà, cha mẹ những việc làm phù hợp với lứa tuổi khi
ở nhà.
- Với môn Khoa học, chương “Con người và sức khỏe” bài Con người
cần gì để sống? Vai trò của các chất dinh dưỡng có trong thức ăn; Phòng
một số bệnh do thiếu chất dinh dưỡng; Phòng bệnh béo phì; rèn cho học sinh

thói quen ăn uống đầy đủ, khoa học, đảm bảo chế độ dinh dưỡng giúp cho chúng
ta khoẻ mạnh, biết phòng tránh một số bệnh lây qua đường tiêu hóa. Với bài
“Phòng tránh tai nạn đuối nước” cần rèn cho học sinh kĩ năng tự bảo vệ như
không qua sông suối một mình khi nước to, khi không có người lớn đi cùng,
không tắm ở sông hồ ao, suối. Với bài “Ánh sáng và việc bảo vệ đôi mắt” rèn
cho học sinh thói quen tránh không nhìn trực tiếp vào ánh sáng mặt trời, đèn pin,
tia lửa hàn, học dưới điều kiện thiếu ánh sáng, không nhìn điện thoại, xem ti vi
quá lâu. Thông qua việc rèn luyện các kĩ năng đó, tạo cơ hội để học sinh thực
hành, trải nghiệm nhiều kĩ năng sống cần thiết, phù hợp với lứa tuổi. Các kĩ
năng được phát triển từ dễ đến khó. Sau bài học giới thiệu là những bài học như
khám phá, tư duy hiệu quả và đặc biệt kĩ năng làm việc đồng đội. Bản thân luôn
tạo không khí thân thiện, áp dụng việc đổi mới phương pháp tạo điều kiện cho
các em mạnh dạn, tự lập, tự khẳng định và phát huy mình hơn qua việc học
nhóm.
Rèn kĩ năng sống có hiệu quả còn được bản thân vận dụng khá nhiều trong
trong các môn học thông qua xử lí tình huống hay các trò chơi học tập có nội
dung gần gũi với cuộc sống hằng ngày của các em. Việc sinh hoạt theo nhóm tạo
môi trường làm việc thân thiện, giúp các em cải thiện hành vi giao tiếp thông
qua các hoạt động trao đổi diễn ra thường xuyên. Nhờ vào quá trình hoạt động
nhóm có nhiều em phát huy được năng lực của bản thân, các em tiến bộ rất
nhiều về kĩ năng nói, kĩ năng trả lời câu hỏi, kĩ năng bày tỏ ý kiến, sự mạnh dạn,
tự tin khi thể hiện mình.


10

Chính vì vậy, việc học nhóm ở lớp tôi
đã thực sự trở thành hình thức học hấp
dẫn các em. Các em đã rất chủ động, tự
giác và tích cực khi thảo luận. Ngoài ra

để các em có kĩ năng phòng chống tai
nạn giao thông và các tai nạn thương
tích khác, tôi đã hướng dẫn các em
tham gia cuộc thi tìm hiểu an toàn giao
thông, bằng cách đưa ra những tình
HS thảo luận nhóm trong giờ học
huống cho các em xử lí, thông qua các
tiết học Khoa học. Chẳng hạn: Trẻ em dưới 7 tuổi phải đi cùng với ai khi đi trên
đường và khi qua đường?, đi bộ qua đường em phải đi ở đâu?, nếu đường không
có vỉa hè thì đi thế nào?, em có nên chơi đùa trên đưòng phố không?, có leo trèo
qua dải phân cách và chơi gần dải phân cách không? vì sao?, khi đi xe đạp đến
trường chúng ta nên đi như thế nào?, khi ngồi trên xe máy em phải làm gì?, em
hãy nêu cách đội mũ bảo hiểm?, nêu sự cần thiết phải đội mũ bảo hiểm?, các em
đã nhìn thấy tai nạn trên đường chưa?, theo các em vì sao tai nạn xảy ra?...
Thông qua việc xử lí các tình
huống, giáo dục cho các em thói quen
không được đi xe dàn hàng hai, hàng ba,
không chạy lao ra đường, không bám
bên ngoài ô tô, không thò tay, chân, đầu
ra ngoài khi đi trên tàu, xe, ghe, đò. Như
vậy, các em có thể tự lập, xử lí được
những vấn đề đơn giản khi gặp phải,
HS được
thực hành
đạptại
annạn
toànxảy ra.
tránh
các đirủixero
Biện pháp 4: Rèn kĩ năng sống hiệu quả cho học sinh thông qua hoạt

động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học trong những năm gần
đây đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo đặc biệt quan tâm nên đã đưa vào chương
trình giáo dục Tiểu học bộ môn Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp (trước đây
chưa có chỉ là lồng ghép vào các môn học khác). Hoạt động giáo dục ngoài giờ
lên lớp được sắp xếp theo chủ điểm, chủ đề từng lớp học và được dạy ở mỗi
tuần một tiết. Thông qua dạy các chủ đề, chủ điểm học sinh được rèn và được
thực hành các kĩ năng như: kĩ năng tự phục vụ, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng ra
quyết định, kĩ năng tìm kiếm, kĩ năng kiểm soát cảm xúc….
Việc dạy giáo dục kĩ năng sống cho học sinh cần đảm bảo 3 nhiệm vụ:
Củng cố tăng cường nhận thức - Bồi dưỡng thái độ tình cảm - Hình thành hệ
thống kĩ năng hành vi. Để việc rèn kĩ năng sống cho các em đạt hiệu quả cao thì
giáo viên chủ nhiệm phải phối kết hợp với Tổng phụ trách Đội, tổ chức cho các
em một số buổi sinh hoạt ngoại khóa với các trò chơi dân gian, trò chơi vận
động,... Thông qua hoạt động này, rèn luyện cho các em tinh thần đoàn kết tập
thể, khả năng làm việc nhóm, đồng thời xây dựng tinh thần chia sẻ, ý thức trách


11

nhiệm cho các em. Khi tham gia các hoạt động này, các em cảm thấy vui và có
thêm nhiều kiến thức. các em biết tự chăm sóc bản thân như là biết sắp xếp góc
học tập ngăn nắp, biết tự giặt quần áo cho mình. Ngoài ra các em còn biết giúp
đỡ bố mẹ làm việc nhà như; chăm sóc cây cảnh, giúp mẹ nhặt rau, nấu cơm…

HS trường TH Yên Nhân 2 giao lưu bóng đá và thi kéo co

Một hoạt động không thể thiếu trong quá trình giáo dục kĩ năng sống cho
các em đó là hoạt động vui chơi, giải trí, văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, vui
chơi giải trí là nhu cầu cần thiết của trẻ đồng thời là quyền lợi của các em. Đó là

một hoạt động có ý nghĩa giáo dục to lớn đối với học sinh ở trường. Hoạt động
này làm tinh thần các em thoải mái hơn sau những giờ học căng thẳng góp phần
rèn luyện một số phẩm chất như: Tính tổ chức kỉ luật, nâng cao tinh thần trách
nhiệm, tinh thần đoàn kết, lòng nhân ái cho các em.

Hội thi VHVN – TDTT của HS trường TH Yên Nhân 2 và trường TH Lương Sơn 1

Bên cạnh đó, giáo viên chủ nhiệm cần tổ chức cho các em một sân chơi
bổ ích. Vì đối với học sinh bậc tiểu học, trò chơi đóng một vai trò rất quan trọng
trong việc rèn kĩ năng sống. Các em lớn lên, học hành và khám phá thông qua
các trò chơi. Các hành động chơi đòi hỏi các em phải suy nghĩ, giải quyết các
vấn đề, thực hành các ý tưởng. Không những thế, giáo viên cần khuyến khích
các em cùng chia sẽ những cảm nhận, suy nghĩ, quan sát của mình với cô, với
bạn một cách thoải mái, tự nhiên không gò bó, áp đặt. hoặc ở những giờ sinh
hoạt lớp, giờ ra chơi giáo viên đã cùng các em tham gia những trò chơi dân gian,
trò chơi giúp các em phát triển trí tuệ như: Cờ vua, ô ăn quan,....


12

Giờ ra chơi của học sinh trường Tiểu học Lương Sơn 1

Ngoài ra, là một giáo viên được kiêm nhiệm phụ trách Câu lạc bộ đọc sách
thôn bản, tôi thường tranh thủ đọc sách cho các em nghe trong lúc sinh hoạt đầu
giờ, hoặc trong giờ sinh hoạt lớp. Tăng cường kể cho các em nghe các câu
chuyện cổ tích, câu chuyện trong bài tập đọc, bài thơ,....để qua đó, rèn luyện đạo
đức cho các em, giúp các em hoàn thiện mình, dạy các em biết đoàn kết, yêu
thương bạn bè, kính trọng, lễ phép với người lớn.
Vào giờ ra chơi, học sinh có thể tranh thủ đến “thư viện xanh” mở nắp ống
lấy ra sách báo để đọc một cách dễ dàng, nhanh gọn, không cần làm các thủ tục

mượn sách như ở thư viện truyền thống. Đọc xong các em lại tự giác để lại chỗ
cũ mà không mất công xếp hàng mượn, trả (vì giờ ra chơi ở trường chỉ có 20
phút). Đến trường Tiểu học Lương Sơn 1 khi trống trường báo hiệu giờ ra chơi,
chắc hẳn rằng các bạn sẽ bắt gặp một hình ảnh rất thú vị. Đó là, rất đông học
sinh say sưa đọc truyện, xem báo, đọc sách trên những hàng ghế đá hoặc bên
những gốc cây bàng, cây xà cừ rợp bóng mát.
Đây là những hoạt động giải trí cho các em sau những giờ học căng thẳng
trên lớp, Thông qua các hoạt động học sinh tự tin, thoải mái và rất mạnh dạn
trong quá trình giao tiếp. Ở đây các em sẽ có cơ hội được tập luyện, tích lũy
được kĩ năng, các em có cơ hội tham gia giao lưu học hỏi, trao đổi kinh nghiệm
lẫn nhau. Đồng thời đây cũng là một “lớp tập huấn” sẽ phát huy
cao độ tinh thần tự giác, tích cực học tập, sáng tạo của các em học sinh.

và giao
lưukhóa,
giữa các
câu lạc
đọckhông
sách thôn,
bản mở rộng nâng
Qua cácHoạt
hoạtđộng
động
ngoại
giúp
cácbộem
ngừng
cao kiến thức, tiếp cận được sự phát triển của khoa học, bồi dưỡng nâng cao

13

năng lực tư duy lôgíc, phương pháp làm việc có hiệu quả, có thái độ đúng đắn
với thế giới xung quanh cũng như đối với bản thân mình, nhất là bồi dưỡng sự
hứng thú, năng lực và thói quen tự học. Ngoài những hoạt động kể trên, giáo
viên chủ nhiệm còn thường xuyên phối hợp với Đoàn - Đội rổ chức các hoạt
động lao động công ích như: quét dọn đường làng ngõ xóm, viếng Tượng đài
Liệt sỹ, thăm bà Mẹ Việt Nam anh hùng, quyên góp ủng hộ Tết vì bạn nghèo,
thiên tai lũ lụt.

Học sinh trường TH Lương Sơn 1 đang LĐ công ích và chăm sóc nghĩa trang Liệt sỹ
[[ư

Thông qua lao động sẽ giúp các em gắn bó với đời sống xã hội. Ngoài ra lao
động còn góp phần làm cho các em thêm hiểu biết về giá trị lao động. Từ đó
giúp các em có ý thức lao động lành mạnh. Lao động rèn kĩ năng tham gia hoạt
động tập thể, kĩ năng tổ chức những hoạt động chung, nâng cao ý thức tự chủ, tự
tin, chủ động và giao tiếp với mọi người. Qua đó, rèn luyện những kĩ năng, thói
quen tự quản trong sinh hoạt tập thể.
Biện pháp 5: Tổ chức tốt hoạt động chào cờ đầu tuần và tiết sinh hoạt cuối
tuần:
* Nâng cao chất lượng tiết chào cờ đầu tuần: Đây là tiết sinh hoạt tập
thể với qui mô toàn trường nên phải được chuẩn bị tốt, thực hiện nghiêm túc, bài
bản để mang lại hiệu quả cao trong giáo dục.
Ngay từ đầu năm học, giáo viên
chủ nhiệm cần phối hợp với Tổng phụ
trách Đội tổ chức tập huấn cho đội
trống, đội cờ, đội nghi thức, làm tốt
phần nghi thức, nghi lễ chào cờ, đảm
bảo sự trang nghiêm, tôn kính. Thông

qua giờ chào cờ, học sinh nắm bắt
được kết quả thi đua học tập và rèn
luyện của các lớp và nắm bắt kế
hoạch hoạt động của nhà trường.
HS trường TH Lương Sơn 1 sinh hoạt đầu tuần
Ngoài ra qua tiết chào cờ học sinh
được rèn kĩ năng lắng nghe tích cưc, tính kỉ luật - trật tự...
*GVCN thực hiện tốt giờ sinh hoạt lớp:
Giáo viên phải thực hiện đúng qui trình giờ sinh hoạt. Rèn được kĩ năng


14

tự quản của học sinh. Phát huy vai trò của ban cán sự lớp. Tạo không khí vui
tươi, cởi mở giữa giáo viên với học sinh, học sinh với học sinh. Khuyến khích
học sinh tự đưa ra những đánh giá nhận xét về bản thân, về bạn bè, về tổ, lớp,
với việc tham gia vào hoạt động học tập và sinh hoạt ngoại khóa trong tuần. Nên
dành thời gian cuối giờ để tổ chức một số hoạt động văn hóa, nghệ thuật, trò
chơi học tập, vui chơi thư giãn…để học sinh được giao lưu, trao đổi tâm tư,
nguyện vọng,…
Cách rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh được phát triển từ dễ đến khó.
Trong các tiết sinh hoạt tập thể, tôi cho học sinh tự đánh giá bản thân, đánh giá
lẫn nhau, cùng góp ý xây dựng. Ban đầu, các em còn nói năng lí nhí, mắt không
dám nhìn thẳng, sợ làm mất lòng các bạn, gương mặt căng thẳng, sợ hãi, nhưng
sau vài lần, các em không còn những cái nhìn ái ngại, cảm thấy tự tin và câu nói
chắc gọn, cộng thêm một môi trường giáo dục thân thiện hoà đồng, cho phép các
em tiến đến gần và hoà nhập với nhau. Đồng thời qua tiết sinh hoạt tập thể tôi
còn cho các em tự xây dựng kế hoạch hoạt động tuần tới. đồng thời cho các em
nhận xét, góp ý phương pháp làm việc của ban cán sự lớp (việc làm của các bạn
hôm nay thế nào, việc tham gia phát biểu ý kiến của các bạn dưới lớp đã đúng

trọng tâm chưa,…). Từ đó, giúp các em rèn luyện kĩ năng tự quản, kĩ năng đánh
giá, tự điều chỉnh. Mục đích quan trọng nhất là giúp các em tự tin hơn, tự lập
hơn trong cuộc sống, đây là điều rất cần thiết trong cuộc sống của các em sau
này.
Biện pháp 6: Phối hợp với cán bộ giáo viên, cha mẹ học sinh và các tổ
chức Đoàn, Đội trong việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh.
Giáo dục kĩ năng sống thực sự có hiệu quả khi mỗi thầy có tâm huyết, có
sự kiên nhẫn và nhất là phải có thời gian. Giáo dục kĩ năng sống không những là
công việc của giáo viên, nhà trường mà còn của cả xã hội, cộng đồng. Phải kết
hợp cả gia đình, nhà trường và xã hội mới mong đào tạo được những học sinh
phát triển toàn diện. Nhà trường đã tăng cường trao đổi thông tin với gia đình
một cách thường xuyên liên tục. Mặt khác vai trò của gia đình vô cùng quan
trọng trong định hướng giáo dục, động viên các em tránh xa tệ nạn xã hội, bố trí
thời gian học tập vui chơi phù hợp. Vì vậy cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa gia
đình, nhà trường, chính quyền địa phương trong quản lí giáo dục học sinh trong
và ngoài nhà trường, cụ thể:
- Phối hợp giáo viên bộ môn trong việc giáo dục kĩ năng sống cho học
sinh.
+ Bản thân thường xuyên trao đổi, lắng nghe ý kiến và rút kinh nghiệm từ
các giáo viên dạy bộ môn và toàn thể giáo viên trong trường để biết được tình
hình học tập của các em, cách ứng xử của các em như thế nào?, các em có lễ
phếp với người lớn chưa?, có hòa nhã, đoàn kết với các bạn không?, có thích
được giao lưu và tham gia vào các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp không?.
Từ đó, để xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động, kiểm tra, đánh giá kết quả
học tập và rèn luyện của học sinh. Tiết giao ban hàng tuần được toàn thể cán bộ
giáo viên đánh giá, rút kinh nghiệm và lên kế hoach, biện pháp giáo dục kĩ năng


15

sống phù hợp cho tuần sau.
- Phối hợp với Đoàn thanh niên - Đội thiếu niên trong việc giáo dục kĩ
năng sống cho các em.
Dựa trên kế hoạch chung của nhà trường, tôi đã chủ động đưa ra kế hoạch
phối hợp với Đoàn - Đội tổ chức các đợt thi đua nhân dịp các ngày lễ lớn với các
hình thức phong phú, hấp dẫn tạo hứng thú cho các em tham gia tích cực như tổ
chức các trò chơi dân gian. thể dục nhịp điệu... Từ đó hình thành cho các em một
số kĩ năng như: kĩ năng làm việc theo nhóm, kĩ năng lắng nghe, kĩ năng đánh
giá...
- Phối hợp với cha mẹ học sinh trong việc giáo dục kĩ năng sống cho các
em ở nhà.
+ Ngay từ đầu năm học, giáo viên tổ chức họp phụ huynh học sinh, cùng
bàn bạc, đưa ra các biện pháp phối kết hợp gữa nhà trường và gia đình để giáo
dục kĩ nắng sống phù hợp với điều kiện hoàn cảnh từng em. Thường xuyên liên
lạc với phụ huynh qua sổ liên lạc điện tử để kiểm tra, đánh giá và nắm bắt việc
thực hành các kĩ năng sống của các em ở nhà như: Cư xử với người thân, những
việc các em đã làm để giúp đỡ bố me…Mỗi một năm học tôi thường tổ chức họp
phụ huynh ít nhất 3 lần: đầu năm, cuối kì 1, cuối năm học.
+ Mặt khác,cùng với các tổ chức đoàn thể ở địa phương như: Hội Phụ Nữ,
Hội cha mẹ học sinh, Đoàn thanh niên xã, Hội Cựu chiến binh làm tốt công tác
tuyên truyền, tổ chức đưa các em vào các hoạt động ở địa phương như: Câu lạc
bộ đọc sách thôn bản, Thiếu nhi với Bác Hồ, tìm hiểu về quyền và bổn phận của
trẻ em, giúp đỡ cụ già, em nhỏ, người có công với cách mạng, người neo đơn….

Trao quà cho HS nghèo và HS khuyết tật trường TH Lương Sơn 1 và trường TH Yên Nhân 2

Kĩ năng sống của trẻ được hình thành qua quá trình rèn luyện phấn đấu,
cùng với những kiến thức có được từ các lớp dưới, rất cần cha mẹ đồng hành
cùng con để hỗ trợ kĩ năng sống cho con phù hợp với lứa tuổi và thực tế cuộc
sống.

Giáo viên, cha mẹ luôn khuyến khích các em nói lên ý kiến của mình, trao
đổi với các thành viên trong lớp, trong gia đình về cảm giác và những lựa chọn


16

của bản thân. Qua đó hình thành kĩ năng tự kiểm soát bản thân, rèn luyện tính tự
tin khi các em tham gia các hoạt động.
Thầy cô, cha mẹ giúp các em phát triển sở thích của mình và đảm bảo
rằng người lớn có thể cung cấp thêm phương tiện để các em thực hiện ý thích
đó. Giáo viên chủ nhiệm hàng năm cần phải có kế hoạch đi thăm gia đình của
học sinh để nắm bắt hoàn cảnh của từng em, tạo mối quan hệ thân thiện giữa gia
đình và nhà trường. Thiết lập mối quan hệ giữa nhà trường và gia đình qua sổ
liên lạc điện tử, qua điện thoại hoặc trao đổi trực tiếp.
Mặt khác, tôi thường khen ngơi, khích lệ những việc làm tốt của các em
để phát huy và nhân rộng những tấm gương điển hình trong lớp.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Qua áp dụng các biện pháp nêu trên về giáo dục kĩ năng sống lồng ghép
qua các môn học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên ở trường Tiểu học Yên
Nhân 2 và trường Tiểu học Lương Sơn 1 đã có sự chuyển biến lớn cả về nhận
thức và chất lượng hoạt động: Sự chuyển biến của hoạt động giáo dục của lớp
thấy được đó là: Nề nếp sinh hoạt giữa giờ được duy trì tốt và hoạt động có hiệu
quả; phong trào Văn hóa - Văn nghệ; Thể dục - Thể thao phát triển và đạt được
nhiều thành tích đáng kể, học sinh ham thích đọc sách. Qua đó, học sinh được
rèn các kĩ năng sống như: Biết phòng và chống một số bệnh, có ý thức giữ gìn
vệ sinh cá nhân, không chơi trò chơi nguy hiểm, có hành vi ửng xử tốt với mọi
người xung quanh. Biết tham gia và tuyên truyền cho người thân, bạn bè tham
gia giao thông an toàn. Biết bảo vệ môi trường, phòng chống bạo lực học đường,
Quyền và bổn phận của trẻ em, ý nghĩa của các ngày chủ điểm… Học sinh thể

hiện năng khiếu, kiến thức hiểu biết qua các hội thi. Học sinh mạnh dạn tự tin
phát biểu trước đám đông, lễ phép, chào hỏi thầy cô và khách lạ đến trường, biết
trình bày ý kiến với thầy cô khi gặp khó khăn trong học tập cũng như trong cuộc
sống. Các em rất thích tham gia sinh hoạt Đội, nề nếp của các lớp rất tốt. Chăm
chỉ học tập, tinh thần hợp tác tốt, ý thức giúp đỡ bạn bè lúc khó khăn. Thực hiện
tốt an toàn giao thông. Học sinh rất tự tin, tham gia sôi nổi các hoạt động của
nhà trường. Cha mẹ học sinh có sự đầu tư quan tâm đến con cái trong học tập,
vui chơi. Các em biết điều chỉnh những hành vi sai trái của bản thân và bạn bè
trong các hoạt động vui chơi và học tập. Được tham gia các hoạt động trải
nghiệm sáng tạo, học sinh tự tin chủ động lĩnh hội kiến thức. Phải khẳng định
một điều chất lượng và kĩ năng tổ chức các hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho
học sinh của hai nhà trường đã có những bước tiến bộ vượt bậc, đưa chất lượng
của nhà trường ngày một đi lên và đã khẳng định vị thế của nhà trường với các
trường bạn.
Kết quả học sinh cuối năm đạt được như sau:
Các kĩ năng của học sinh cuối năm đạt được
Lớp
Năm học

Đơn vị

TS
HS

Kĩ năng tự
phục vụ bản
thân

Kĩ năng
giao tiếp

Kĩ năng tự
điều chỉnh,
tự đánh giá


17
Đạt
CĐ
TL% TL%

Đạt
TL%

CĐ
TL%

Đạt
TL%

2018 – 2019

TH Yên Nhân 2

5B

16

100

0

93,8

6,2

87,5

CĐ
TL%
12,5

2019 – 2020
(GKII)

TH Lương Sơn 1

4B

27

100

0

92,6

7,4

88,9

11,1

3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận:
Giáo dục kĩ năng sống là một hoạt động rất quan trọng. Bởi thông qua
hoạt động này giúp các em phát huy hết khả năng sáng tạo, trí tưởng tượng. bổ
sung, củng cố và hoàn thiện những tri thức đã học trên lớp, đồng thời giúp các
em có những hiểu biết mới về nhân sinh quan thế giới xung quanh, cộng đồng và
xã hội. Giáo dục kĩ năng sống giúp học sinh có điều kiện vận dụng trí thức vào
hoạt động hàng ngày biết tự điều chỉnh bản thân, hành vi đạo đức, lối sống cho
phù hợp. Qua đó, từng bước làm giàu thêm những kĩ năng tự quản, tự điều
chỉnh, kĩ năng hòa nhập, kĩ năng hoạt động tập thể. rèn cho học sinh kĩ năng
giao tiếp, ứng xử có văn hóa, có thói quen tốt trong học tập, lao động công ích
và các hoạt động khác. Muốn giáo dục kĩ năng sống đạt được kết quả tốt đòi hỏi
giáo viên chủ nhiệm phải thực sự gương mẫu, gần gũi, theo dõi từng bước phát
triển của học sinh. Phải làm tốt công tác tuyên truyền, vận động tới học sinh, các
bậc phụ huynh về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc giáo dục kĩ năng sống
trong nhà trường. Mỗi giáo viên phải có sự chuẩn bị chu đáo, xây dựng kế hoạch
từng tháng theo chủ đề cụ thể. Đồng thời phải thiết kế chi tiết cho từng hoạt
động như lập kế hoạch dạy học trên lớp. Ngoài ra, giáo viên chủ nhiệm còn phải
tranh thủ sự quan tâm của các lực lượng giáo dục khác như Đoàn thanh niên,
Đội thiếu niên và Hội cha mẹ học sinh…Giáo dục kĩ năng sống không phải chỉ
là công việc của giáo viên, nhà trường mà của cả xã hội, cộng đồng. Phải kết
hợp cả gia đình, nhà trường và xã hội mới mong đào tạo được những học sinh
phát triển toàn diện.
3.2. Kiến nghị :
Để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh được quan tâm đúng như tầm quan
trọng của nó đối với thế hệ trẻ, đề nghị Phòng Giáo dục tổ chức các chuyên đề
về dạy học lồng ghép giáo dục kĩ năng sống cho học sinh, đề cán bộ quản lí các

nhà trường và giáo viên có điều kiện giao lưu, học hỏi, rút kinh nghiệm.
Trên đây là “Một số biện pháp về việc giáo dục kĩ năng sống lồng ghép
qua các môn học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho học sinh lớp 4, lớp
5 trường Tiểu học Yên Nhân 2 và trường Tiểu học Lương Sơn 1”, góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục toàn diện ở trường. Được sự giúp đỡ của Ban giám
hiệu, tập thể giáo viên, học sinh trường Tiểu học Yên Nhân 2 và trường Tiểu học
Lương Sơn 1, cùng với kinh nghiệm của bản thân, tôi đã hoàn thành đề tài này.
Do thời gian không có nhiều, phạm vi nghiên cứu và năng lực cá nhân còn hạn
chế, đề tài không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong các đồng chí lãnh đạo
cùng các bạn đồng nghiệp góp ý xây dựng để đề tài hoàn thiện hơn.


18
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 8 tháng 5 năm 2020
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, không sao chép nội dung của người
khác
Người viết

Lê Thị Hồng Lấn

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Các Thông tư của Bộ giáo dục và Đào tạo hướng dẫn thực hiện dạy kĩ năng
sống cho học sinh trong các nhà trường.
2. Tài liệu về tâm sinh lí lứa tuổi và tài liệu liên quan tới giáo dục kĩ năng sống

19

cho học sinh.
3. Giáo dục kĩ năng sống trong các môn học ở tiểu học: lớp 4, lớp 5 của nhà xuất
bản giáo dục Việt Nam.
4. Điều lệ trường Tiểu học.
5. Trang wed Google.
6.Tạp chí Giáo dục Tiểu học.

DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN