MỘT số GIẢI PHÁP GIÁO dục CÁCH ỨNG xử văn hóa TRÊN MẠNG xã hội CHO học SINH lớp 12b7 TRƯỜNG THPT NÔNG CỐNG 4

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA

TRƯỜNG THPT NÔNG CỐNG 4


SÁNG KIẾN KINH NGIHỆM

MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÁO DỤC CÁCH ỨNG XỬ VĂN HÓA
TRÊN MẠNG XÃ HỘI CHO HỌC SINH LỚP 12B7 TRƯỜNG
THPT NÔNG CỐNG 4

Người thực hiện: Nguyễn Thị Hoa
Chức vụ: Giáo viên
SKKN thuộc lĩnh vực: Công tác chủ nhiệm

0


THANH HÓA - NĂM 2020

1


MỤC LỤC
1. Mở đầu.............................................................................................................2
1.1. Lí do chọn đề tài.....................................................................................2
1.2. Mục đích nghiện cứu .............................................................................3
1.3. Đối tượng nghiên cứu.............................................................................3
1.4. Phương pháp nghiên cứu........................................................................3
1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm.........................................3
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm.....................................................................4

2.1. Cơ sở lí luận...........................................................................................4
2.1.2. Văn hóa ứng xử ............................................................................5
2.1.2. Mạng xã hội...................................................................................5
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm................5
2.2.2. Thuận lợi ......................................................................................5
2.2.2. Khó khăn.......................................................................................5
2.3. Một số giải pháp giáo dục cách ứng xử văn hóa trên mạng cho học sinh
lớp 12B7..........................................................................................................6
2.3.1. Giải pháp 1: Khảo sát mức độ hiểu biết của học sinh bằng phiếu
trả lời trắc nghiệm...................................................................................7
2.3.2. Giải pháp 2: Tuyên truyền kiến thức về mạng xã hội...................8
2.3.3. Giải pháp 3: Vận dụng kiến thức giải quyết tình huống thực tế ...14
2.3.4. Giải pháp 4: Phổ biến kiến thức pháp luật: Luật An ninh mạng...15
2.3.5. Giáo viên chủ nhiệm là một tấm gương sáng cho học sinh...........16
2.3.6. Đưa việc ứng xử có văn hóa trên mạng xã hội vào tiêu chí đánh
giá thi đua, xếp loại hạnh kiểm của học sinh...........................................17
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm......................................................17
3. Kết luận và kiến nghị.......................................................................................18
3.1.Kết luận...................................................................................................18
3.2.Kiến nghị.................................................................................................8
Tài liệu tham khảo...............................................................................................19
2


1. MỞ ĐẦU.
1.1. Lí do chọn đề tài:
Xã hội càng phát triển thì vấn đề giáo dục đạo đức, lối sống cho giới trẻ
đặc biệt là học sinh trong các nhà trường càng quan trọng. Mục đích giáo dục
học sinh toàn diện là trang bị kiến thức và kĩ năng sống cần thiết cho các em.
Điều đó không chỉ giúp học sinh hạn chế các tệ nạn trong môi trường học

đường, ngoài xã hội mà còn tăng khả năng ứng xử giao tiếp có chuẩn mực, có
văn hóa trong đời sống. Thực trạng thiếu hụt kĩ năng sống, đặc biệt thiếu hụt kĩ
năng ứng xử, giao tiếp hàng ngày dẫn đến những khó khăn, mâu thuẫn, va vấp
không đáng có trong cuộc sống.
Mạng xã hội là một thành tựu khoa học kỹ thuật khiến con người đến gần
với nhau hơn, nói lên suy nghĩ của mình nhiều hơn. Với đặc thù nhanh, cập nhật
đa dạng, phong phú, nó đã trở thành một công cụ truyền thông và giải trí được
sử dụng nhiều nhất hiện nay. Đây là một tiến bộ của khoa học mang đến lợi ích
to lớn về mặt tinh thần và văn hóa cho cộng đồng dân cư ở khắp thế giới. Bên
cạnh những lợi ích vượt trội thì trên mạng xã hội nảy sinh nhiều vấn đề gây ra
những tác động xấu khó lường như những biểu hiện lệch chuẩn mực đạo đức,
ứng xử thiếu văn hóa, dùng mạng xã hội để lợi dụng vào những mục đích không
lành mạnh… đòi hỏi cần được nhận thức một cách đầy đủ khách quan và phải có
cách ứng xử có văn hóa trên mạng.
Việc sử dụng các trang mạng xã hội (MXH) trên internet đã trở nên thông
dụng ở nhiều độ tuổi, giới tính, nhất là ở giới trẻ. Tuy nhiên, với sự tương tác
mạnh mẽ, tự do trong thế giới ảo gần đây xuất hiện những câu chuyện không
hay ở lứa tuổi học đường. Vì vậy, việc kêu gọi xây dựng văn hóa ứng xử trên
mạng xã hội đang trở nên hết sức cấp thiết.
Thực tế làm công tác chủ nhiệm lớp B7 trong hai năm lớp 10 và 11 tôi
nhận thấy việc sử dụng mạng xã hộ của các em rất bừa bãi, một số học sinh đã
có xích mích, gây gổ vì cách ứng xử thiếu văn minh trên facebook. Việc các em
không định hướng về lượng thông tin mà các em đọc hoặc xem trên mạng dẫn
đến suy nghĩ lệch lạc, sai lầm và xa rời thực tế, sao nhãng học tập; lãng phí thời
gian với những việc vô bổ rất phổ biến. Chính việc chìm đắm trong thế giớ ảo,
3


dần mất đi sự tự tin, năng động vốn có, suy thoái đạo đức tinh thần khi thường
xuyên xem các tin tức và hình ảnh xấu liên quan đến bạo lực.

Trong khi đó công tác tuyên truyền về văn hóa mạng ở trường học mới có
tính chất nhắc nhở, cảnh báo mà chưa đưa ra những biện pháp cụ thể, thiết thực,
chưa đáp ứng được nhu cầu hiểu biết của học sinh cũng như yêu cầu đặt ra của
xã hội.
Sử dụng mạng xã hội thế nào để hữu ích cho bản thân, tạo sự lan tỏa
những điều tốt đẹp trong xã hội vẫn là vấn đề đặt ra nhiều thử thách trong bối
cảnh xã hội hiện nay? Tôi nghĩ các em phải được trang bị đầy đủ những kiến
thức và kĩ năng cần thiết để có cách ứng xử đúng đắn trước cơn lốc của mạng xã
hội, đặc biệt là học sinh lớp 12. Đó chính là lí do tôi muốn chia sẻ với đồng
nghiệp sáng kiến kinh nghiệm về việc “ Giáo dục cách ứng xử văn hóa trên
mạng xã hội cho học sinh lớp 12 B7. Qua sáng kiến kinh nghiệm này, tôi muốn
giúp các em biết cách khai thác lợi thế mạng xã hội, hạn chế những tác hại xấu
đồng thời tăng hiểu biết kiến thức luật để không vi phạm pháp luật, có bản lĩnh
vững vàng trong cuộc sống.
1.2. Đối tượng nghiên cứu:
- Học sinh lớp 12B7 Trường THPT Nông Cống 4
- Mạng xã hội
- Luật an ninh mạng
1.3. Mục đích nghiên cứu:
- Trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản về : Mạng xã hội
- Giáo dục học sinh cách ứng xử có văn hóa trên mạng xã hội, rèn luyện
kĩ năng ứng xử văn minh khi giao tiếp.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Nghiên cứu tài liệu
- Quan sát, khảo sát thực tế
- Tổng kết kinh nghiệm
1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm.
Xây dựng được hệ thống giải pháp giáo dục học sinh thông qua các tiết
sinh hoạt và hoạt động ngoài giờ lên lớp
4

Làm phong phú nội dung sinh hoạt lớp
Góp thêm cách thức giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.
2. NỘI DUNG.
2.1. Cơ sở lí luận.
2.1.1. Văn hóa ứng xử:
Văn hóa là thể tổng hòa những giá trị vật chất và tinh thần do con người
sáng tạo ra trong quá trình lịch sử.
Văn hóa ứng xử là một biểu hiện của giao tiếp, là sự phản ứng của con
người trước sự tác động của người khác với mình trong một tình huống nhất
định được thể hiện qua thái độ, hành vi, cử chỉ, cách nói năng của con người
nhằm đạt kết quả tốt trong mối quan hệ giữa con người với nhau. Văn hóa ứng
xử chính là những đặc điểm tính cách của cá nhân được thể hiện qua thái độ,
hành vi, cử chỉ, lời nói của từng cá nhân trong giao tiếp xã hội.
2.1.2. Mạng xã hội:
Dịch vụ mạng xã hội, tiếng Anh: social networking service là dịch vụ nối
kết các thành viên cùng sở thích trên Internet lại với nhau với nhiều mục đích
khác nhau không phân biệt không gian và thời gian. Những người tham gia vào
dịch vụ mạng xã hội còn được gọi là cư dân mạng.
Dịch vụ mạng xã hội có những tính năng như chat, e-mail, phim ảnh,
voice chat, chia sẻ file, blog và xã luận. Hiện nay thế giới có hàng trăm dịch vụ
mạng xã hội khác nhau, với MySpace và Facebook nổi tiếng nhất trong thị
trường Bắc Mỹ và Tây Âu; Orkut và Hi5 tại Nam Mỹ; Friendster tại châu Á và
các đảo quốc Thái Bình Dương.
Mạng xã hội tạo ra một hệ thống trên nền Internet cho phép người dùng
giao lưu và chia sẻ thông tin một cách có hiệu quả, vượt ra ngoài những giới hạn
về địa lý và thời gian; Xây dựng lên một mẫu định danh trực tuyến nhằm phục
vụ những yêu cầu công cộng chung và những giá trị của cộng đồng; Nâng cao
vai trò của mỗi công dân trong việc tạo lập quan hệ và tự tổ chức xoay quanh

những mối quan tâm chung trong những cộng đồng thúc đẩy sự liên kết các tổ
chức xã hội.
5


Mạng xã hội chính là một thế giới ảo, không có thật nhưng nhiều người sử
dụng nó quá lâu sẽ gây ra hội chứng cho rằng mọi điều trên mạng xã hội là thật,
lúc đó, ở một số người chính sự hưng phấn có khi không kiềm chế được hành vi
mà dẫn đến dễ dãi trong suy nghĩ, trong lời nói; nhưng ở một số bộ phận khác
lại cố ý nhận định, lên án lệch lạc, bóp méo thông tin với ý đồ truyền cảm hứng
cho những đối tượng cùng quan tâm, gây nên phản ứng lan tỏa trong cộng đồng
với những suy nghĩ, những quan điểm sai trái, quá đà…
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
2.2.1. Thuận lợi:
Là một giáo viên luôn trăn trở với nghề, nhiệt tình trách nhiệm trong công
việc, có tinh thần cầu tiến vì thế khi làm công tác chủ nhiệm tôi thường tìm tòi
các giải pháp phù hợp, hiệu quả để giáo dục tư tưởng đạo đức cho học sinh lớp
chủ nhiệm.
Mặt khác, tôi đã chủ nhiệm lớp B7 liên tục 2 năm lớp 10 và 11 cho nên tôi
đã nắm rất rõ mọi đặc điểm, tình hình của học sinh trong lớp. Ngay từ lớp 10
hiểu được đây là lớp học có nhiều học sinh cá biệt tôi đã xây dựng một bộ tiêu
chí thi đua làm thước đo tương đối hiệu quả trong việc đánh giá nề nếp học
sinh.
Đa số học sinh trong lớp đã thấm nhuần và tự giác thực hiện tương đối tốt
bộ tiêu chí thi đua nề nếp.
Đảng bộ nhà trường, BGH luôn quan tâm giúp đỡ; phụ huynh học sinh
sẵn sàng phối hợp để giáo dục học sinh khi cần thiết.
2.2.2. Khó khăn:
Lớp 12B7 có 43 học sinh trong đó có 13 học sinh bố mẹ li hôn, 4 học sinh
mồ côi cha, 1 học sinh mồ côi mẹ, 1 học sinh mồ côi cả cha lẫn mẹ, 17 học sinh

bố mẹ làm ăn xa nhà các em phải ở với ông bà hoặc các chú, bác. Trong hoàn
cảnh sống như thế các em vừa thiếu thốn tình cảm của bố mẹ vừa thiếu sự quan
tâm, giáo dục toàn diện.
Là lớp cuối khối lực học chỉ đạt mức trung bình và yếu vì thế tinh thần
học tập của các em rất kém.
6


Học sinh trường THPT Nông Cống 4 nói chung và học sinh lớp 12B7 nói
riêng hầu hết là đã được tiếp cận với công nghệ thông tin nhưng chưa có khả
năng chọn lọc những thông tin có giá trị. Bên cạnh đó các em lại phải chịu ảnh
hưởng những yếu tố tiêu cực từ cơn lốc mạng xã hội, kĩ năng sống yếu kém nên
không tránh khỏi sao nhãng học tập, lệch chuẩn về đạo đức, sa vào thế giới ảo.
Nhà trường đã lồng ghép giáo dục văn hóa mạng xã hội trong giờ sinh
hoạt tập thể trước cờ vào nhiều môn học nhưng mới chỉ dừng lại ở bước nhắc
nhở chung chung nên hiệu quả chưa cao.
Một số giáo viên đã ý thức được sự cần thiết về việc giáo văn hóa mạng
cho học sinh nhưng chưa có giáo viên nào tổ chức giảng dạy một cách bài bản
đầy đủ, quy mô mà chủ yếu chỉ là những lời nhắc nhở có tính chất răn đe. Hơn
nữa, giáo dục văn hóa ứng xử đòi hỏi giáo viên phải có kiến thức rộng và nhiều
kinh nghiệm khi giảng dạy.
2.3. Một số giải pháp giáo dục cách ứng xử văn hóa trên mạng xã hội cho
học sinh lớp 12B7.
* Nội dung giáo dục văn hóa mạng cho học sinh.
- Mạng xã hội : Mục đích sử dụng, Lợi ích, mặt trái của mạng xã hội
- Cách ứng xử văn hóa trên mạng xã hội
- Luật an ninh mạng
* Nguyên tắc giáo dục:
- Không sử dụng biện pháp cấm đoán thô bạo
- Trình bày nội dung phải khách quan, rõ ràng, trong sáng, giản dị, dễ hiểu

- Lựa chọn thời gian, địa điểm cung cấp thông tin có tính chất định hướng
cho học sinh.
- Nội dung giáo dục phải phù hợp tâm sinh lí đối tượng tiếp thu
- Phát huy vai trò và tính tự giáo dục của học sinh
*. Thời gian thực hiện:
- Giờ sinh hoạt hàng tuần
- Hoạt động ngoài giờ lên lớp

7


* Tiến trình thực hiện.
2.3.1. Giải pháp 1: Khảo sát mức độ hiểu biết của học sinh bằng phiếu trả
lời trắc nghiệm.
Mục đích: Nắm bắt được mức độ hiểu biết của học sinh về mạng xã hội để
từ đó giáo viên có cơ sở để biên soạn nội dung giáo dục phù hợp.
Hình thức tổ chức:
- Gv chuẩn bị hệ thống câu hỏi trắc nghiệm, số lượng câu hỏi phụ thuộc
vào mục đích khảo sát của GV
- Phát phiếu cho học sinh làm và thu phiếu, đánh giá kết quả, phân loại
mức độ hiểu biết của học sinh

PHIẾU THAM KHẢO HỌC SINH.
Tên học sinh : (Có thể không ghi)
- Lớp :

Giới tính:

Khoanh tròn vào câu em cho là đúng :
Câu 1: Loại mạng xã hội mà em đã và đang dùng là :

A. Face book

B. Twitter

C. Hi5

D. Các loại khác

Câu 2: Mỗi lần em dùng mạng xã hội trong bao lâu?
A . Dưới 1 giờ

B. 1đến 3 giờ

C . Trên 3 giờ

D. Đến khi nào chán mới thôi

Câu 3: Mức độ thường xuyên sử dụng mạng xã hội của em là:
A. Hàng ngày

B. Vài ngày /lần

C. 1 tuần/ lần

D. Khác

Câu 4: Phương tiện em hay dùng để vào mạng là gì?
A. Máy tính cá nhân

B. Điện thoại

C. Máy tính ngoài quán internet
Câu 5: Mục đích sử dụng mạng xã hội của em là:
A. Tạo thêm mối quan hệ bạn bè

B. Comment các bài đăng của người khác

C. Cập nhật tin tức

D. Kinh doanh

Câu 6: Cảm nhận của em về facebook như thế nào?
A. Không thể thiếu

B. Thích thú
8


C. Cảm thấy nhàm chán

D. Bình thường

Câu 7: Việc sử dụng mạng xã hội ảnh hưởng đến học tập của em như thế nào?
A. Tích lũy thêm kiến thức
B. Chiếm quá nhiều thời gian khiến học hành giảm sút
C. Không ảnh hưởng gì
Câu 8: Em không hài lòng điều gì về facebook?(Có thể chọn nhiều đáp án)
A. Những phát ngôn hành động phản cảm nhằm đánh bóng bản thân để được nổi
tiếng.
B. Lợi dụng facebook để kinh doanh những hoạt động trá hình thiếu lành mạn

dưới danh tính của những nhóm, hội.
C. Dựa hơi những vụ việc nổi trội trên các phương tiện truyền thông đểcâu like.
D. Ăn cắp thông tin cá nhân để phục vụ lợi ích cá nhân.
Câu 9: Khi đang online facebook, tình cờ, em nhìn thấy 1 hình ảnh phản cảm
hặc gây sốc?
A. Bấm like và theo dõi

B. Share ngay lập tức

C. Comment bằng những lời lẽ tục tĩu, chỉ trích nặng nề
D. Chẳng làm gì cả vì nó chẳng ảnh hưởng đến mình
Câu 10: Em có sẵn sàng làm những hành động phản cảm khiến dư luận lên án,
phẫn nộ hoặc những phát ngôn gây sốc nhằm mục đích nổi tiếng trên facebook
không?
A. Không

B. Có

Câu 11: Em có biết đến Nghị định 97/2008/NĐ – CP về quản lí, cung cấp, sử
dụng dịch vụ internet và thông tin điện tử trên internet không?
A. Có

B. Không

Đáp án : Mở ( phụ thuộc vào suy nghĩ và nhận thức của hs).
2.3.2. Giải pháp 2: Tuyên truyền kiến thức về mạng xã hội.
Mục đích:
+ Cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản, toàn diện về mạng xã
hội, Luật an ninh mạng.

9


+ Giáo dục cho các em hiểu được lợi ích của mạng xã hội, biết cách khai
thác những lợi thế từ mạng xã hội để phục vụ việc học tập và đời sống.
+ Hiểu được hậu quả của việc chìm đắm vào thế giới ảo trên mạng xã hội.
+ Có kĩ năng xử lí các tình huống thực tế, ứng xử văn minh trên mạng xã
hội.
Hình thức : Thảo luận, trao đổi kết hợp thuyết trình qua hình ảnh.
Thời gian và địa điểm : Tại lớp học, giờ sinh hoạt thứ 2 đầu tuần
Đối tượng tham gia : Học sinh lớp 12 B7
Phương tiện cần sử dụng : Máy chiếu
Tiến trình thực hiện:
Chia lớp thành 4 tổ, mỗi tổ thảo luận một nội dung sau đó đại diện
nhóm trình bày.
Tổ 1: Mạng xã hội: Mạng xã hội là gì? Lợi ích của mạng xã hội? Mặt trái
của mạng xã hội là gì?
Tổ 2: Trình bày thực trạng sử dụng mạng xã hội hiện nay?
Tổ 3: Kể tên những trào lưu tích cực và tiêu cực trên mạng xã hội hiện
nay?
Tổ 4: Nêu giải pháp xây dựng văn hóa mạng xã hội?

Hình ảnh 1: Học sinh 12B7 đang kiểm tra bài sau khi đã thảo luận nhóm
10


Hình ảnh 2: Học sinh 12 B7 đại diện nhóm trình bày kết quả thảo luận.

Hình ảnh 3: Giáo viên nhận xét sản phẩm của học sinh lớp 12B7
* Sau khi học sinh thảo luận giáo viên thuyết trình những nội dung cơ bản

trên máy chiếu kèm những hình ảnh về mạng xã hội, nhấn mạnh những nội
dung quan trọng. Dưới đây là những nội dung Gv chuẩn bị trên Powerpoil
I. MẠNG XÃ HỘI LÀ GÌ?

11


- Là dịch vụ kết nối các thành viên cùng sở thích trên Internet lại với
nhau. Có đầy đủ các tính năng thuận tiện.
- Mỗi tháng ở Việt Nam có 30 triệu người dùng Facebook, mỗi người
dùng khoảng 2,5 giờ/ngày, cao hơn 13% so với mức sử dụng mạng xã hội trung
bình trên toàn cầu.
II. LỢI ÍCH CỦA MẠNG XÃ HỘI.
- Dễ dàng kết nối; Nắm bắt thông tin nhanh chóng; có quyền biểu đạt suy nghĩ,
tiếng nói của mình; ghi lại sinh động những cảm xúc, ấn tượng, tình cảm, sẻ chia
trong cuộc sống hàng ngày .
- Tính lan tỏa nhanh, mang tính “Hiệu ứng đám đông” ; Công cụ hữu
hiệu trong việc truyền tải những thông điệp, thông tin đến hàng triệu người trên
khắp hành tinh…
III. THỰC TRẠNG VĂN HÓA MẠNG XÃ HỘI ĐANG XUỐNG CẤP
TRẦM TRỌNG:
1. Thực trạng chung.
- Theo tổ chức thống kê số liệu Internet quốc tế, tính đến hết 6/2015, Việt
nam có 45,5 triệu người dùng Internet, chiếm 48% dân số. - Mỗi tháng ở Việt
Nam có 30 triệu người dùng Facebook, mỗi người dùng khoảng 2,5 giờ/ngày,
cao hơn 13% so với mức sử dụng mạng xã hội trung bình trên toàn cầu.
- Hiện nay ta đang phải đối mặt với 1 cuộc khủng hoảng về văn hóa ứng
xử trên mạng xã hội. Facebook chứa nhiều thông tin không được kiểm chứng,
12

sai sự thật, thậm chí độc hại gây ảnh hưởng xấu đến chính trị, kinh tế, đạo đức,
hay cả 1 quốc gia, tập thể, cá nhân. Có những kẻ đã lợi dụng Facebook để bôi
xấu chế độ, lãnh tụ, bôi nhọ, xúc phạm người khác; Có những đứa con bất hiếu
biến Facebook thành nơi trút giận cả với cha mẹ - nhục mạ đấng sinh thành…
- Nhiều vụ việc đáng tiếc xảy ra : học sinh tự tử sau khi bị bạn bè bêu rếu
trên Facebook, thanh niên đâm chết người vì bị hại bêu rếu người yêu trên
Facebook; Không ít người hàng ngày có thói quen thích đùa cợt, chê bai ác ý
trên mạng xã hội; Nhiều người làm báo đã bóp méo sự thật nhằm tạo thêm lượt
truy cập cho bài viết – cái “ác tâm” của nhà làm báo
Hiện tượng xuyên tạc tiếng Việt (viết tắt, kí hiệu kì quặc, tùy tiện đưa vào
văn bản những chữ z,f,w vốn không có trong hệ thống chữ cái tiếng việt) – làm
mất đi sự trong sáng của tiếng Việt
“Ném đá” trên mạng xã hội là 1 biểu hiện rất rõ của thói a dua theo đám
đông. Việc sử dụng mạng xã hội như 1 thói quen, cơm ăn, nước uống hằng ngày.
Nhiều người like, chia sẻ 1 cách vô thức mà không cân nhắc hậu quả.
Theo thống kê của lực lượng công an, từ khi xuất hiện dịch bệnh Covid19 đến giữa tháng 3/2020, trên không gian mạng đã có gần 300.000 tin, bài đăng
trên các trang thông tin điện tử, blog, diễn đàn, và gần 600.000 tin, bài, video,
clip liên quan đến dịch bệnh đã đăng trên mạng xã hội. Trong số đó có rất nhiều
tin, bài có nội dung chưa được kiểm chứng, xuyên tạc, sai sự thật, thu hút hàng
triệu lượt bình luận, chia sẻ. Công an các đơn vị, địa phương trong cả nước đã
xác minh, làm việc với 654 trường hợp đưa tin sai sự thật; xử phạt vi phạm hành
chính hơn 146 người.
Dưới đây là các hình ảnh học sinh bình luận trên mạng xã hội ( nguồn
internet)

Chủ nhân facebook Nam Hoài Nguyễn Trọng đăng thông tin sai sự thật bị xử lý
13

Anh hùng bàn phím – 1 bộ phận dân mạng “giấu mặt” sau màn hình máy
tính, dùng lời lẽ, con chữ của mình để tranh cãi, phản biện, … công kích, chửi
bới người khác để “bộc lộ cá tính’’ của mình.
2. Thực trạng ở môi trường học đường.
Tại trrường THPT Nguyễn Trãi, thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa
áp hình thức kỷ luật 8 học sinh (3 em bị đình chỉ học 1 năm, 4 em bị đình chỉ
học 1 tuần và 1 em bị cảnh cáo trước toàn trường), vì sử dụng facebook (mạng
xã hội) và lập "nhóm kín" có tên "Động Cô Bích" để nói xấu, xúc phạm danh dự
một số giáo viên trong trường trở thành bài học gần gũi cho học sinh trong khu
vực.
Qua thăm dò thực tế tại trường THPT Nông Cống 4 đã cho thấy 100%
học sinh đã và đang sử dụng MXH cụ thể là facebook.
Theo thống kê từ năm học 2017 đến 2019, tại trường THPT Nông Cống 4
đã có hơn 10 vụ việc học sinh nữ xích mích vì tin nhắn, bình luận trên mạng xã
hội. Trong số đó có 1 vụ 5 học sinh nữ kéo đến nhà bạn để đe dọa vì nhắn đểu
trên facebook. Sự việc đã bị chính quyền địa phương và hà trường xử lí nghiêm.
14


Số học sinh vì sa đà vào thế giới ảo mà sa sút học tập thì không thể kể hết. Đó là
thực trạng đáng buồn của học sinh hiện nay. Từ mạng xã hội mà nhiều học sinh
đã quên đi nhiệm vụ học tập, lối sống trở nên hư hỏng…
V. NÂNG CAO Ý THỨC SỬ DỤNG MẠNG XÃ HỘI.
1. Nhận rõ những lợi ích thiết thực phục vụ cho nhu cầu tìm hiểu thông tin
kịp thời, chuẩn xác với việc đề phòng và cảnh giác với những thông tin độc hại,
bịa đặt, giả tạo. Kiểm chứng trước khi đưa thông tin trước khi bình luận.
2. Cần đưa nội dung giáo dục về ứng xử văn hóa trên mạng xã hội vào
từng trường học, từng cơ quan, từng tổ chức xã hội, từng cộng đồng dân cư và
từng gia đình nhằm tăng cường giáo dục, xây dựng văn hóa ứng xử văn minh,
đúng mực cũng như bồi dưỡng những kỹ năng ứng phó thích ứng với thông tin

đa chiều trên mạng xã hội
3. Cần được tuyên truyền, phổ biến Luật an ninh mạng đến tận mọi người
để hiểu rõ ý nghĩa, giá trị, nội dung, quyền lợi, nghĩa vụ, trách nhiệm và những
hành vi bị cấm liên quan đến văn hoá ứng xử trên mạng xã hội.
4. Tổ chức các hoạt động văn hóa tham gia trào lưu:
+ Tích cực tham gia những phong trào: Giờ Trái đất, mùa hè xanh, xuân tình
nguyện,…
+ Tránh xa những trào lưu tiêu cực như “Đủ like thì đốt trường”, “Đủ like thì
cởi’’, ‘’trào lưu Việt Nam nói là làm’’,…

Qua Facebook, nhiều người biết và tham gia sự kiện dọn rác tại năm tỉnh,
thành nhân Ngày trái đất 22-4-2017 ( nguồn internet)
5. Cần có cơ quan chuyên trách về quản lý truyền thông nghiên cứu, tìm
kiếm, kịp thời phát hiện những tin đăng tải sai sự thật, phương hại đến an ninh,
15


xúc phạm người khác, những hình ảnh phản cảm... để yêu cầu các mạng xã hội
gỡ bỏ.
2.3.3. Giải pháp 3: Vận dụng kiến thức giải quyết tình huống thực tế.
- Hình thức : GV đưa ra tình huống và yêu cầu rút ra thông điệp về văn hóa
mạng; học sinh giải quyết tình huống, giáo viên nhận xét.
- Thời gian và địa điểm : phòng học
- Đối tượng tham gia : Học sinh lớp 12B7 chia làm 4 tổ tham gia
- Phương tiện cần sử dụng : Máy chiếu, phần câu hỏi thiết kế trên Power Point.
Tình huống 1: Thấy trên tường facebook của bạn đăng những dòng
Status thể hiện sự bức xúc về việc giận người yêu bằng những lời lẽ rất thô tục,
em xử sự như thế nào
Tình huống 2: Tình cờ thấy hình ảnh xấu rất đáng xấu hổ về một người
bạn cùng lớp của mình đang được chia sẻ trên facebook , em sẽ làm gì?

Tình huống 3: Một bạn trong nhóm chơi thân với em không hỏi ý kiến em
đã tự ý đăng ảnh của em trên facebook (dù em rất ghét việc đăng ảnh cá nhân
trên mạng xã hội), phản ứng của em là gì?
Tình huống 4: Trước một thông tin không đúng sự thật ( em đã kiểm
chứng) được lan truyền trên mạng xã hội, em có like và coment k?
Học sinh suy nghĩ và thảo luận trả lời tình huống và rút ra thông điệp về
những điều nên tránh trong việc sử dụng mạng xã hội.
Thông điệp học sinh rút ra:

-Người sử dụng mạng xã hội : Hãy là người có văn
hóa khi ứng xử trên mạng xã hội. Hiện nay rất nhiều nhà tuyển dụng lên mạng
xã hội để tìm hiểu về ứng viên trước khi quyết định nhận hay không
- Hãy biến mạng xã hội thành công cụ hỗ trợ con người trong việc tìm
kiếm, chia sẻ thông tin. Tránh biến mạng xã hội thành những trò đùa, phương
tiện bôi nhọ hình ảnh, xúc phạm người khác
- Khi không phải người trong cuộc thì không nên phán xét người khác.
16


2.3.4. Giải pháp 4: Phổ biến kiến thức pháp luật: Luật An ninh mạng.
- Mục đích: Gv lựa chọn nội dung pháp luật phù hợp để phổ biến cho học
sinh. Trong sáng kiến này tôi đã lựa chọn vấn đề Luật an ninh mạng qua một
tình huống phổ biến trong đời sống để tuyên truyền pháp luật cho các em. Thông
qua việc giải quyết tình huống học sinh có kiến thức pháp luật về Luật An ninh
mạng giúp các em tránh được hành vi vi phạm pháp luật đồng thời các em có thể
tuyên truyền đến mọi người cùng chấp hành tốt pháp luật.
- Cách thức thực hiện: Gv nêu câu hỏi học sinh suy nghĩ và trả lời, Gv
nhận xét, đưa ra đáp án.
- Nội dung cụ thể như sau:
Luật này gồm bảy chương, 43 điều quy định về hoạt động bảo vệ an ninh

quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trên không gian mạng; trách nhiệm
của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.
Tại Điều 101 quy định về trách nhiệm sử dụng dịch vụ MXH: Khoản 1
Điều này quy định, phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với hành vi lợi dụng MXH
để thực hiện một trong các hành vi: Cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông
tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh
dự, nhân phẩm của cá nhân; Cung cấp, chia sẻ thông tin cổ súy các hủ tục, mê
tín, dị đoan, dâm ô, đồi trụy, không phù hợp với thuần phong, mỹ tục của dân
tộc; Cung cấp, chia sẻ thông tin miêu tả tỉ mỉ hành động chém, giết, tai nạn, kinh
dị, rùng rợn; Cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong nhân
dân, kích động bạo lực, tội ác, tệ nạn xã hội, đánh bạc hoặc phục vụ đánh bạc.

17


Hình ảnh minh họa (nguồn internet)
2.3.5. Giải pháp 5: Giáo viên chủ nhiệm là một tấm gương sáng cho học
sinh.
Giáo viên chủ nhiệm trong thời đại 4.0 phải bắt nhịp được với xu thế phát
triển của xã hội. Vì vậy việc sử dụng mạng xã hội cũng là điều phù hợp với thời
cuộc. Tuy nhiên, để giáo dục được học sinh trước tiên giáo viên phải gương mẫu
trong mọi hành động lời nói, trong đó phải kể đến việc ứng xử trên mạng xã hội
phải chuẩn mực; chia sẻ những thông tin chính thống có giá trị giáo dục, lan tỏa
những điều tốt đẹp trong đời sống; tham gia bình luận có văn hóa những vấn đề
nổi cộm của xac hội. Chính cách ứng xử ấy đã giúp học sinh học hỏi được cách
phản ứng đúng đắn trước thông tin phức tạp trên mạng xã hội.
2.3.6. Giải pháp 6: Đưa việc ứng xử có văn hóa trên mạng xã hội vào tiêu
chí đánh giá thi đua, xếp loại hạnh kiểm của học sinh.
Ngay từ đầu năm giáo viên phải xây dựng tiêu chí thi đua cho học sinh
căn cứ vào đó để thực hiện, phấn đấu thi đua rèn luyện đạo đức. Trong đó việc

xây dựng tiêu chí “ứng xử văn hóa trên mạng xã hội” là tiêu chí bắt buộc.Bộ tiêu
chí thi đua của lớp 100 điểm trong đó tiêu chí ứng xử văn hóa trên mạng xã hội
là 30 điểm.Tuy nhiên, xây dựng tiêu chí phải thiết thực, ngắn gọn, cụ thể, dễ
thực hiện.
2.4. Hiệu quả của đề tài:
- Hoạt động giáo dục văn hóa mạng có hiệu qủa rõ rệt tới nhận thức của
học sinh, giúp cho học sinh lớp 12B7 có hiểu biết hơn về kiến thức về mạng xã
18


hội, hệ lụy của việc sống ảo, Luật an ninh mạng … Từ đó, các em sẽ có những
hành vi, cách ứng xử đúng đắn; giữ gìn lối sống trong sáng, phấn đấu học tập,
hoàn thiện bản thân, đặc biệt là trang bị được cho các em những kĩ năng quan
trọng sau khi các em tốt nghiệp có thể vững vàng hơn trong cuộc sống.
+ Đối với giáo viên:
Hiểu rõ học sinh lớp chủ nhiệm; điều chỉnh các biện pháp giáo dục học
sinh sát sao hơn, phù hợp hơn.
+ Đối với học sinh :
- Khắc sâu được kiến thức cơ bản về mạng xã hội, Luật an ninh mạng và
bước đầu định hướng được các giá trị cuộc sống mình lựa chọn.
- Hình thành được các kĩ năng giải quyết vấn đề xảy ra trong thực tiễn,
nhất là những vấn đề về văn hóa ứng xử trên mạng xã hội.
- Kết quả khảo sát: (tính theo tỷ lệ %) : Sĩ số: 43 học sinh
BẢNG ĐỐI CHIẾU KẾT QUẢ HAI NĂM HỌC 2018 - 2019 và 2019 - 2020
Tiêu chí

HS vi phạm tiêu chí văn hóa MXH
Kì 1
Kì 2
Năm học 2018-2019

43hs (100%)
40 hs (93%)
Năm học 2019 - 2020
5hs (11,6%)
0hs (0%)
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.
3.1. Kết luận.
Sáng kiến kinh nghiệm của tôi được viết với mục đích trình bày những
kinh nghiệm thực tế đã giáo dục văn hóa mạng cho học sinh lớp chủ nhiệm năm
học 2019- 2020.
Qua SKKN này quan điểm của tôi không phải là cấm học sinh không sử
dụng mạng xa hội một cách cực đoan. Vấn đề đặt ra là: chúng ta muốn các em
nhận thức đúng đắn, khách quan các nội dung đăng tải trên mạng xã hội và ứng
xử có văn minh trước những luồng thông tin phong phú như hiện nay. Là giáo
viên chủ nhiệm theo tôi chúng ta cần phải là người cung cấp thông tin Luật an
ninh mạng để khi đối mặt với thực tế, các em biết cách tự bảo vệ mình và tự
chịu trách nhiệm về việc mình làm.
3.2. Kiến nghị.
Đề tài này có khả năng áp dụng cho tất cả các khối lớp trong trường trung
học phổ thông. Thông qua đề tài tôi cũng xin đề xuất một số kiến nghị như sau:
19


- Cần tổ chức tập huấn hoặc có chương trình đào tạo ngắn hạn cho giáo viên chủ
nhiệm về kỹ năng tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp.
- Tổ chức các câu lạc bộ , đào tạo những tư vấn viên trong trường học để công
tác giáo dục thường xuyên và hiệu qủa hơn.
- Tổ chức sinh hoạt đầu tháng chuyên đề “Văn hóa mạng học đường” với hình
thức giống như sinh hoạt dưới cờ.
- Nhà trường và xã hội cần tạo ra những sân chơi hấp dẫn thu hút giới trẻ vào đó

để họ không chỉ biết ‘’ôm” Facebook.
- Tổ chức các hoạt động văn hóa trào lưu nhằm lan truyền những hành động đẹp,
ý nghĩa cho học sinh.
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG

Thanh Hóa, ngày 6 tháng 06 năm 2020.
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung của
người khác.
Người viết.

Nguyễn Thị Hoa

20


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tài liệu tập huấn về công tác chủ nhiệm trong trường THCS, THPT – BGD
ĐT - 2011
2. Hiệu ứng facebook. NXB Văn hóa thông tin 2017 - David Kirkpatrick
3. Nghệ thuật câu like. NXB Trẻ - 2018 - Ana Handleyy
4. Những điểu giáo viên chủ nhiệm cần biết. NXB Lao động, TP Hồ Chí Minh
– 2000- Nguyễn Lê Vân, Nguyễn Xuân Hương, Vũ Huỳnh
5. Lên mạng cũng là một nghệ thuật. NXB – 2019 - Guy Kawasaki & Peg
Fitzpatrick
6. Nguồn tư liệu từ internet

21