Bài giảng Sinh học 10 - Bài 14: Enzim và vai trò của enzim trong quá trình chuyển hóa vật chất - Vũ Thị Nhàn

Câu 1: Năng lượng là gì?Trình bày cấu trúc hoá học
và chức năng của ATP?
Câu 2: Chuyển hoá vật chất gồm mấy quá trình?
­ Bài tập: Tại sao cơ thể người có thể tiêu hóa được tinh 
bột nhưng lại không tiêu hóa được xellulozơ?


Trường THPT Nguyễn Thái Bình

Giáo viên dạy: Vũ  t h ị  Nhàn


Mẹ ơi ! Làm cách nào 
hầm xương mau mềm 
ạ?


I. Enzim và cơ chế tác động của enzim
1/ Enzim là gì?
Enzim là gì?
QUAN SÁT 2 THÍ NGHIỆM SAU

• I.Enzim

Ví dụ :

– 1. Khá
i niệm: dù
ng trực quan +hỏ
i đá

p tìmtò
i
HCL
(Chất xúc tác hóa học)

Tinh bột

ptialin
(Chất xúc tác sinh
học(enzim))

Tinh bột

?

to = 90OC  ,  1 h

đường

to = 37OC  ,  vài phú
t
đường

Enzim là chất xúc tác sinh học, có bản chất là protein,
Quan sá
t thí nghiệm vànhận xé
t giống vàkhá
c nhau
xúc tác các phản ứng sinh hóa trong điều kiện bình
(chất xú

c tá
c, nhiệ
t độ
,  tố
c độ)?Enzim chỉ làm tăng tốc độ
thường
của cơ
thể
sống.
phản ứng mà khơng bị biến đổi sau phản ứng.


TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 

I. ENZIM

1. Khái niệm: Trung tâm hoạt 
2. Cấu trúc:  động

EnzimA

Enzim B

­Enzim gồm 2 loại:
Enzim 1 thành 
phần
Enzim 2 thành 
phần

Prôtêin

Prôtêin kết hợp với chất khác không 
phải là Prôtêin (Côenzim)


TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 

I. ENZIM

1. Khái niệm:
2. Cấu trúc: 

S1

S2

S3

S4

Phức hợp  
  E ­ S

EnzimA

Enzim B


TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 

I. ENZIM

1. Khái niệm:
2. Cấu trúc: 

­ Trong phân tử enzim có vùng 
S
2
S4
cấu  trúc  không  gian  đặc  biệt 
gọi là trung tâm hoạt động.
­Cơ  chất  là  chất  chịu  tác  động  của 
enzim
Phức hợp  
­Cấu hình không gian của 
  E ­ S
trung  tâm  hoạt  động  của 
S1
enzim  tương  thích  với 
cấu  hình  không  gian  của 
S3
cơ chất, nhờ vậy cơ chất  EnzimA
Enzim B
liên  kết  tạm  thời  với 
enzim  và  bị  biến  đổi  tạo 


TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 

I. ENZIM

1. Khái niệm:
2. Cấu trúc: 
3. Cơ chế hoạt động của enzim:

Trình bày cơ chế tác động của 
enzim?
­ Enzim liên kết với cơ chất 
tại trung tâm hoạt động tạo 
phức  hợp  enzim  ­  cơ  chất, 
sau  đó  enzim  làm  biến  đổi 
cơ chất tạo ra sản phẩm và 
giải phóng enzim tự do.
    E    +     S
E – S
Phức hợp
Enzim     Cơ chất 
trung gian

SSản 
phẩm

P1 P2

Phức hợp 
   E ­ S

Enzim
SP       +     E

Sản phẩm       Enzim

3/ Cơ chế tác động

Enzim 
sáccaraza hoạt 
động như thế 
nào?

 E + S  phức hợp (E-S)  Sản phẩm (P) + E
Cơ chất (S)

Sản phẩm (P)

Liên kết (E-S) có tính đặc thù .Vì thế mỗi enzim
thường xúc tác cho một phản ứng

Phức hợp E - S

Saccaraza Enzim (E)

Sơ đồ mô tả cơ chế tác động của enzim


TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 

I. ENZIM

1. Khái niệm:
2. Cấu trúc: 

3. Cơ chế hoạt động của enzim:
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim:

Nêu các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim?

a. Nhiệt độ: 

VI KHUẨN SUỐI 
NƯỚC NÓNG

Ở NGƯỜI

Hoạt tính của enzim

Mỗi  enzim 
có 
một 
nhiệt độ tối 
ưu.tại  đó 
enzim 
có 
hoạt tính tối 
đa  làm  tốc 
độ 
phản 

10

20

30

40

50

60

70

80

90

to


TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 

I. ENZIM

1. Khái niệm:
2. Cấu trúc: 
3. Cơ chế hoạt động của enzim:
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim:
a. Nhiệt độ: 
b. Độ pH: 
Hoạt tính của enzim

Mỗi enzim có độ 

pH thích hợp

Pepsin (dạ dày)

1

2

3

4

Trypsin (tụy )

5

6

7

8

9

pH


TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 

I. ENZIM

Với  một  lượng  enzim  xác  định 
nếu  tăng  dần  lượng  cơ  chất 
trong  dung  dịch,  thoạt  đầu  hoạt 
tính  của  enzim  tăng  dần  đến 
một mức nhất định rồi dừng lại.

Hoạt tính của enzim

1. Khái niệm:
2. Cấu trúc: 
3. Cơ chế hoạt động của enzim:
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim:
a. Nhiệt độ: 
b. Độ pH: 
c. Nồng độ cơ chất: 
Nhận xét về ảnh hưởng của nồng 
độ cơ chất lên hoạt tính của Enzim?

A

Nồng độ cơ 
chất


TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 

I. ENZIM

Với  một  lượng  cơ  chất  xác 

định, nồng độ enzim càng cao thì 
tốc  độ  phản  ứng  xảy  ra  càng 
nhanh.

Hoạt tính của enzim

1. Khái niệm:
2. Cấu trúc: 
3. Cơ chế hoạt động của enzim:
4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim:
a. Nhiệt độ: 
b. Độ pH: 
c. Nồng độ cơ chất: 
d. Nồng độ enzim: 
Nhận xét về ảnh hưởng của nồng 
độ enzim lên hoạt tính của Enzim?

B

Nồng độ enzim


TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 

I. ENZIM

1. Khái niệm:
2. Cấu trúc: 
Cơ chất
Cơ chất

3. Cơ chế hoạt động của 
enzim:
4. Các yếu tố ảnh hưởng 
đến hoạt tính của enzim:
a. Nhiệt độ: 
Enzim
Enzim
b. Độ pH: 
A
c. Nồng độ cơ chất: 
d. Nồng độ enzim: 
e. Chất ức chế enzim: 
Chất ức chế
Một  số  hóa  chất  có  thể 
làm  tăng  hoặc  giảm  Enzim liên kết với  Enzim không liên kết 
1
2
hoạt tính của enzim.
cơ chất bình thường
được với cơ chất


TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 

I. ENZIM
II. VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT

Enzim có vai trò gì?
­  Enzim  làm  giảm 
năng  lượng  hoạt  hóa 

của các chất tham gia  100 g 
phản  ứng,  do  đó  làm  tinh bột
tăng  tốc  độ  phản 
ứng.

l
HC
,   
y
â
 gi 0 C
0
0
72 0   100
t=

E.
 A
2 g mila
za
i
t 0 = ây,  
 37 0      
C  

Glucôzơ

Glucôzơ

TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 

I. ENZIM
II. VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT

Ức chế ngược
Enzim a

A

Enzim b

B

Enzim c

C

Enzim d

D

P

­ Khi sản phẩm của một số quá trình tổng hợp trở nên dư 
thừa chúng sẽ quay lại tác động như một chất  ức chế làm 
bất  hoạt  enzim  xúc  tác  cho  phản  ứng  đầu  của  quá  trình 
chuyển  hoá  và  được  gọi  là  quá  trình  ức  chế  ngược→ Điều 
hoà quá trình trao đổi chất thông qua điều khiển hoạt tính 
của enzim bằng chất ức chế hoặc hoạt hoá

Một số bệnh do rối loạn chuyển hóa

Goutt là một bệnh tăng
acid uric huyết thanh, biểu
hiện đau khớp cấp.

Bệnh phêninkêto niệu
(PKU): thiếu enzym chuyển
hóa phenylalanin dẫn đến
dư thừa trong máu gây tổn
hại não


TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 

I. ENZIM
II. VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT

A

H

B

C

E

D

G

F

Nếu G và F tăng lên một cách bất thường trong tế bào 
thì nồng độ chất nào trong tế bào sẽ tăng lên? Vì sao?


TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 

Củng cố ,hướng dẫn học tập
câu 1: Tại sao một số người khi tiêm một loại thuốc 
kháng sinh lại có thể chết ngay lập tức vì bị sốc phản 
vệ nếu không thử thuốc trước?
Đáp  án  câu  1:(vì  những  người  này  không  có  hoặc 
không đủ lượng enzim phân giải thuốc)
câu 2:  Tại sao một số người không ăn được cua ghẹ, 
nếu ăn sẽ bị dị ứng?
Đáp án câu 2:(cơ thể người đó không có enzim phân 
giải prôtêin của cua, ghẹ nên không tiêu hoá được)


TIẾT 14 – ENZIM VÀ VAI TRÒ CỦA ENZIM TRONG QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT 

HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC
­Đối với tiết học này:
+Đọc phần “em có biết” phần cuối bài học.
+ Học bài cũ và trả lời câu hỏi theo câu hỏi 

SGK.
-Tại sao ăn thịt bò khô với gỏi đu đủ thì lại dễ tiêu hóa hơn khi ăn

thịt bò riêng?
- Tại sao trong công nghệ chế biến bột giặt người ta thường cho
thêm nhiều loại enzim?

­  Đối  với  tiết  học  tiếp  theo:Đọc  bài  mới 
trước khi đến lớp.


CHÚC CÁC EM HỌC TỐT!