Một số biện pháp nhằmnâng cao khả năng tạo hình qua hoạt động vẽ theo mẫu cho trẻ 4 5 tuổi tại trường mầm non ngô quyền – vĩnh yên – vĩnh phúc

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC MẦM NON
=====o0o=====

NGUYỄN THỊ HỒNG NGÁT

MỘT SỐ BIỆN PHÁPNHẰM NÂNG CAO KHẢ
NĂNGTẠO HÌNH QUA HOẠT ĐỘNG VẼ THEO
MẪU CHO TRẺ 4-5 TUỔI TẠI TRƢỜNG MẦM NON
NGÔ QUYỀN- VĨNH YÊN- VĨNH PHÚC
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Giáo dục mầm non

HÀ NỘI, 2018


LỜI CẢM ƠN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC MẦM NON
=====o0o=====
Em xin chân thành cảm ơn các
thầy, cô giáo trường Đại học Sư phạm Hà Nội
2. Các thầy cô giáo trong khoa Giáo dục Mầm non đã giúp đỡ em trong quá trình học
tập tại trường và tạo điều kiện để em hoàn thiện khóa luận tốt nghiệp này.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo Phạm Ngọc Thịnh người đã
THỊ
HỒNG
tận tình hướng dẫn, giúp đỡNGUYỄN
em trong quá
trình
học tậpNGÁT

và nghiên cứu để hoàn thành
khóa luận tốt nghiệp.
Em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các cô giáo và các em học sinh trường
Mầm non
Ngô Quyền
- Vĩnh Yên
- Vĩnh Phúc đã cùng
hợp tác,CAO
tận tình KHẢ
giúp đỡ em
MỘT
SỐ BIỆN
PHÁPNHẰM
NÂNG
trong thời gian em thực tập tại trường.

NĂNGTẠO HÌNH QUA HOẠT ĐỘNG VẼ THEO

Trong quá trình nghiên cứu không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế, kính

MẪU
4-5củaTUỔI
MẦM
mong
đượcCHO
sự đóng TRẺ
góp ý kiến
các thầyTẠI
cô và TRƢỜNG
các bạn đồng nghiệp

để đềNON
tài của
em được hoàn
thiện hơn.
NGÔ
QUYỀN- VĨNH YÊN- VĨNH PHÚC
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 4 năm 2018

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
ĐẠI HỌC
Sinh viên
Chuyên ngành: Giáo dục mầm non
Nguyễn Thị Hồng Ngát

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học
ThS. Phạm Ngọc Thịnh

HÀ NỘI, 2018


LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan đề tài “Một số biện pháp nhằmnâng cao khả năng tạo hình qua hoạt
động vẽ theo mẫu cho trẻ 4-5 tuổi tại trường Mầm non Ngô Quyền – Vĩnh Yên –
Vĩnh Phúc” sử dụng tài liệu của một số nhà nghiên cứu, một số tác giả khác. Tuy
nhiên đó chỉ là cơ sở để em rút ra những vấn đề cần tìm hiểu ở đề tài của mình. Đây
là kết quả cá nhân em, hoàn toàn không trùng với kết quả của các tác giả khác.
Em xin chịu trách nhiệm về sự cam đoan này.

Hà Nội, tháng 4 năm 2018

Sinh viên

Nguyễn Thị Hồng Ngát


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................ 1
3. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................... 3
4. Nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................... 4
5. Phạm vi, đối tƣợng và khách thể nghiên cứu.................................................. 4
6. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................... 4
7. Giả thuyết khoa học ....................................................................................... 5
8. Cấu trúc của khóa luận .................................................................................. 6
NỘI DUNG........................................................................................................ 7
CHƢƠNG 1....................................................................................................... 7
CƠ SỞ LÍ LUẬN............................................................................................... 7
1.1.Hoạt động vẽ theo mẫu trong chƣơng trình giáo dục mầm non ................... 7
1.1.1. Vẽ theo mẫu............................................................................................... 7
1.1.2 Vai trò của hoạt động vẽ theo mẫu .............................................................. 9
1.2. Phƣơng pháp tổ chức hoạt động vẽ theo mẫu cho trẻ mầm non ................ 15
1.2.1. Nội dung hoạt động vẽ theo mẫu .............................................................. 15
1.2.2. Phương pháp hướng dẫn ......................................................................... 16


1.2.3. Hình thức tổ chức.................................................................................... 21
1.3. Hoạt động vẽ theo mẫu ở trẻ 4-5 tuổi ......................................................... 23

1.3.1. Đặc điểm tâm sinh lý của trẻ 4-5 tuổi........................................................ 23
1.3.2. Đặc điểm vẽ theo mẫu của trẻ 4-5 tuổi ...................................................... 25
1.3.3. Tính sáng tạo trong sản phẩm vẽ theo mẫu lứa tuổi mầm non .................. 28
CHƢƠNG 2..................................................................................................... 33
CƠ SỞ THỰC TIỄN ....................................................................................... 33
2.1.Khái quát về khảo sát thực trạng ............................................................... 33
2.1.1. Mục đích khảo sát thực trạng................................................................... 34
2.1.2. Quy mô và địa bàn khỏa sát ..................................................................... 34
2.1.3. Nội dung và phương pháp khảo sát .......................................................... 34
2.2. Kết quả nghiên cứu thực trạng .................................................................. 35
2.2.1. Tiêu chí đánh giá ..................................................................................... 35
2.2.2. Kết quả nghiên cứu thực trạng................................................................. 36
CHƢƠNG 3..................................................................................................... 44
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO KHẢ NĂNG TẠO HÌNH QUA
HOẠT ĐỘNG VẼ THEO MẪU CHO TRẺ 4-5 TUỔI TRƢỜNG MẦM NON
NGÔ QUYỀN.................................................................................................. 44
3.1. Một số biện pháp nhằm nâng cao khả năng tạo hình qua hoạt động vẽ theo
mẫu cho trẻ 4-5 tuổi trƣờng Mầm non Ngô Quyền.......................................... 44
3.1.1. Nâng cao hiệu quả trực quan................................................................... 44
3.1.2. Biện pháp động viên khích lệ trẻ .............................................................. 46
3.1.3. Phương pháp thực hành luyện tập ........................................................... 48


3.1.4. Phương pháp thay đổi hình thức và hoạt động gây hứng thú.................... 49
3.1.5. Phương pháp sử dụng công nghệ thông tin trong hoạt động vẽ theo mẫu
cho trẻ 4-5 tuổi .................................................................................................. 49
3.2. Tổ chức thực nghiệm các biện pháp .......................................................... 50
3.2.1. Mục đích thử nghiệm............................................................................... 50
3.2.2. Điều kiện tiến hành ................................................................................. 50
3.2.3. Cách đánh giá thử nghiệm....................................................................... 50

3.2.4. Kết quả thử nghiệm ................................................................................. 51
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ SƢ PHẠM....................................................... 54
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 55


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Vẽ theo mẫu là một loại bài trong hoạt động tạo hình của trẻ mầm non, nó
đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của trẻ về mọi mặt như: thẩm mỹ, đạo
đức, trí tuệ, thể lực và lao động. Đối với trẻ, thế giới xung quanh thật mới mẻ và lý
thú, trẻ luôn muốn thông qua mọi phương tiện để biểu đạt những cảm xúc của mình.
Trong điều kiện khả năng ngôn ngữ phát triển chưa hoàn thiện thì hội họa là phương
tiện để biểu đạt hiệu quả nhất, lý thú nhất, và vẽ theo mẫu cũng là một phương pháp
truyền đạt thông tin khá hiệu quả của trẻ.
Đối với trẻ 4-5 tuổi, đây là lứa tuổi mà các đặc điểm tâm sinh lý của trẻ đang
dần được hình thành và hoàn thiện, lúc này, trẻ có nhiều ham muốn, học hỏi, tìm tòi
và sáng tạo. Đặc biệt, trẻ rất thích thú với hoạt động tạo hình, trong đó có vẽ theo mẫu
là hoạt động mà trẻ được tham gia ngay từ lứa tuổi nhỏ nên các đặc điểm vẽ tranh
theo mẫu có những nét đặc trưng riêng. Hơn nữa, ở trường mầm non có rất nhiều
hoạt động, môn học nhằm phát triển toàn diện cho trẻ mẫu giáo và nó là cơ sở ban
đầu của nhân cách con người mới. Biết sáng tạo và lao động trong tương lai. Chính vì
vậy việc thực hiện tốt cho trẻ về vẽ theo mẫu trong mầm non sẽ góp phần không nhỏ
vào việc nâng cao chất lượng giáo dục nhằm phát triển toàn diện cho trẻ. Trẻ tham
gia vào hoạt động vẽ tranh giúp hình thành các đức tính tốt như: yêu cái đẹp và mong
muốn tạo ra cái đẹp. Trong cuộc sống hàng ngày, trẻ đã tiếp thu một lượng tri thức
đáng kể về thế giới xung quanh do trẻ trực tiếp nhìn thấy, nghe thấy và sờ thấy hoặc
do người lớn kể lại qua các câu chuyện, phim ảnh. Từ đó thế giới biểu tượng của trẻ
cũng phong phú dần lên và làm nảy sinh tính ham hiểu biết, hứng thú nhận thức,
muốn khám phá những điều mới lạ. Những nét vẽ nguệch ngoạc, hồn nhiên, hết sức
bình dị nhưng rất cần thiết trong quá trình hình thành khả năng cảm thụ cái đẹp và

khả năng tư duy sáng tạo của trẻ. Từ những nét vẽ, bức tranh đó chính là cảm xúc,
tình cảm là ước mơ mà trẻ đã thể hiện trên trang giấy…

1


Trong quá trình thực tập tại trường mầm non Ngô Quyền, tôi nhận thấy giáo
viên chưa thực sự giúp trẻ khám phá các phương tiện truyền cảm của hoạt động vẽ
theo mẫu. Trong quá trình tổ chức hoạt động vẽ tranh, giáo viên thường cho trẻ vẽ
một số đối tượng cụ thể, hướng trẻ quan tâm đến hình ảnh mô tả, đến cách tạo ra hình
mà ít chú ý đến các hình thức tổ chức hoạt động. Những phương pháp đó chưa phát
huy hết khả năng của trẻ. Các phương pháp hoạt động vẽ theo mẫu lâu nay đang
được sử dụng còn mang tính áp đặt, dập khuôn theo mẫu, sao chép chưa phát huy hết
khả năng sáng tạo và sự linh hoạt của người giáo viên khi tổ chức hoạt động tạo hình,
hay khi đưa ra một bức tranh mẫu chúng ta chưa quan tâm đến khả năng của trẻ có
làm được như thế hay không, một bức hình quá khó đến giáo viên đôi khi còn lúng
túng hà cớ gì mà bắt trẻ phải vẽ giống như mẫu, từ đó làm trẻ lúng túng gặp khó khăn
trong cách thể hiện bài vẽ. Chính vì thế mà hiệu quả của quá trình tổ chức các hoạt
động vẽ theo mẫu ở trường mầm non chưa cao. Trường mầm non Ngô Quyền cũng
là một trong số những trường mầm non có phương pháp tổ chức các hoạt động học
tập chưa hợp lý, còn nhiều hạn chế và gặp nhiều khó khăn. Trong đó có hoạt động tạo
hình nói chung và hoạt động vẽ theo mẫu nói riêng.
Vì những lí do trên tôi chọn nghiên cứu đề tài “Một số biện phápnhằm nâng cao khả
năng tạo hình qua hoạt động vẽ theo mẫu cho trẻ 4-5 tuổi tại trường Mầm non Ngô
Quyền – Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc” .
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Vẽ theo mẫu là một phân môn cơ bản của môn học tạo hình, có mục
đích bồi dưỡng năng lực quan sát và nhận xét vật mẫu, rèn luyện kĩ năng thao
tác chính xác và thể hiện được tương đối hình dáng và tỉ lệ đặc trưng của vật
mẫu. Ngoài ra vẽ theo mẫu còn giúp trẻ nhận nhanh được hình dáng vật mẫu,

phát triển năng lực sáng tạo và cách rèn luyện tính cẩn thận, nghiêm túc.
Chính vì vậy mà đã có rất nhiều tác giả đã đề cập đến các biện pháp sử dụng

2


trong hoạt động vẽ theo mẫu nhằm nâng cao khả năng tạo hình qua hoạt động
vẽ theo mẫu cho trẻ mầm non.
Năm 2010 tác giả Nguyễn Thanh Thủy đã nghiên cứu và đưa ra “Phương
pháp tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non” nhằm giải quyết các vấn
đề: Đặc điểm phát triển hoạt động tạo hình của trẻ em; Các vấn đề về cơ sở
giáo dục học của việc tổ chức hoạt động tạo hình trong trường mầm non;
Cách thức lập kế hoạch, soạn giáo án và thực hiện tổ chức môi trường giáo
dục, tổ chức hoạt động tạo hình của trẻ. Ngoài ra năm 2010, các tác giả Lê
Thị Đức, Nguyễn Thanh Thủy và Phùng Thị Tượng đã nghiên cứu và đưa ra:
“Các hoạt động tạo hình của trẻ mầm non” (theo Chương trình Giáo dục mầm
non mới) nhằm giúp giáo viên mầm non có thêm tài liệu tham khảo để triển
khai nội dung giáo dục phát triển thẩm mỹ, tổ chức hoạt động tạo hình đạt kết
quả. Bằng những tổng kết về các nguồn tài liệu nghiên cứu, trong đề tài “Bồi
dưỡng sinh viên cao đẳng sư phạm khả năng sử dụng nghệ thuật trang trí
trong tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non”
Các đề tài khóa luận, luận văn tốt nghiệp của sinh viên, học viên cao học của
các trường đại học sư phạm, viện nghiên cứu cũng đã đề cập đến vấn đề vẽ
theo mẫu cho trẻ. Tiêu biểu là khóa luận tốt nghiệp đại học trường Đại học Sư
phạm Hà Nội 2 của tác giả Nguyễn Thị Hương (2014) cũng đã đề cập đến
một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng vẽ theo mẫu cho trẻ 5-6 tuổi. Tuy
nhiên, trong các tài liệu đó chưa có một công trình chuyên biệt nào tìm hiểu
về “Một số biện pháp nhằmnâng cao khả năng tạo hình qua hoạt động vẽ
theo mẫu cho trẻ 4-5 tuổi tại trường mầm non Ngô Quyền – Vĩnh Yên – Vĩnh
Phúc”.

3. Mục đích nghiên cứu
Thông qua đề tài “ Một số biện pháp tăng nhằm nâng cao khả năng tạo hình
qua hoạt động vẽ theo mẫu cho trẻ 4-5 tuổi tại trường Mầm non Ngô Quyền – Vĩnh

3


Yên – Vĩnh Phúc” nhằm tìm ra những vẫn đề khó khăn để từ đó đưa ra biện pháp để
tổ chức hoạt động vẽ tranh theo mẫu nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trẻ trong
hoạt động vẽ theo mẫu ở trường mầm non Ngô Quyền.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
Phân tích, hệ thống hóa, khái quát một số vấn đề lí luận có liên quan đến đề
tài nghiên cứu.
Thực trạng tổ chức hoạt động vẽ theo mẫu, đặc biệt là các biện pháp tổchức
hoạt động vẽ theo mẫu của trẻ 4-5 tuổi tại trường mầm non Ngô Quyền.
Một số biện pháp nhằm nâng cao khả năng tạo hình qua hoạt động vẽ theo
mẫu cho trẻ 4-5 tuổi tại trường Mầm non Ngô Quyền – Vĩnh Yên – Vĩnh Phúc.
5. Phạm vi, đối tƣợng và khách thể nghiên cứu
5.1. Phạm vi nghiên cứu
Một số biện phápnhằm nâng cao khả năng tạo hình qua hoạt động vẽ theo
mẫu.
5.2. Đối tượng nghiên cứu
Vẽ theo mẫu cho trẻ 4-5 tuổi
5.3. Khách thể nghiên cứu
Trẻ 4-5 tuổi ở trường mầm non Ngô Quyền.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lí luận
Tìm hiểu,đọc, phân tích, tổng hợp và hệ thống hóa các tài liệu về cơ sở
phương pháp luận, những tài liệu giáo trình tâm lý học, giáo dục học, các công trình
nghiên cứu thực tiễn đã công bố… nhằm làm rõ cơ sở lí luận liên quan đến đề tài

nghiên cứu.
- Phương pháp quan sát
Quan sát các tiết học vẽ theo mẫu và quan sát việc sử dụng phương pháp của
giáo viên trong hoạt động vẽ theo mẫu để nhằm tìm hiểu khả năng bắt trước, làm theo

4


của trẻ theo các tiêu chí đưa ra. Đồng thời thu thập một số thông tin liên quan đến
việc giải quyết nhiệm vụ nghiên cứu. Những thông tin thu được bổ sung cho phương
pháp khác giúp làm rõ hơn vẫn đề nghiên cứu.
- Phương pháp đàm thoại
Nhằm trao đổi với giáo viên, tìm hiểu những thông tin liên quan đến khả
năng tưởng tượng, bắt chước của trẻ qua hoạt động vẽ theo mẫu.
Trò chuyện để nắm được thái độ, vốn kinh nghiệm … của trẻ về đối tượng
nào đó. Đặc biệt tôi sử dụng phương pháp này đối với từng trẻ trong suốt quá trình
các cháu vẽ nhằm nắm bắt được thực trạng và tâm lý tạo hình của trẻ
- Phương pháp điều tra
Dùng phiếu câu hỏi đối với các giáo viên đứng lớp ở trường mầm non Ngô
Quyền để tìm hiểu thêm thông tin về nhận thức và việc tổ chức, hướng dẫn, đánh giá
trẻ vẽ theo mẫu để theo hướng khuyến khích trẻ làm theo mẫu nhưng vẫn phát huy
được khả năng sáng tạo của trẻ.
- Phương pháp phân tích sản phẩm
Thông qua việc thu thập các bức tranh vẽ theo mẫu của trẻ có thể đánh giá
được nội dung ý tưởng, vốn hiểu biết và kinh nghiệm, kỹ năng vẽ theo mẫu và khả
năng sáng tạo của trẻ.
Tuy nhiên, trẻ mầm non nhiều khi không thể hiện được hết ý muốn hoặc hiểu
biết của mình qua sản phẩm.Với một kết quả như nhau nhưng cách thức, tốc độ tạo ra
sản phẩm đó có sự khác nhau. Vì thếtôi luôn kết hợp đánh giá sản phẩm với đánh giá
ý tưởng, tiến trình trẻ làm ra sản phẩm đó. Ngoài ra, tôi cũng chú ý đến sự tập trung

chú ý và hứng thú của trẻ trong suốt quá trình vẽ tranh theo mẫu.
7. Giả thuyết khoa học
Nếu thực hiện và kết hợp các biện pháp đểnâng cao khả năng tạo hình cho trẻ
4-5 tuổi thì có thể giúp trẻ phát huy được khả năng vẽ tranh, tạo điều kiện cho trẻ phát

5


triển tư duy, học tốt hoạt động vẽ theo mẫu của trẻ 4-5 tuổi tại trường mầm non Ngô
Quyền - Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc nói riêng và môn tạo hình nói chung ở trường phổ
thông sau này.
8.Cấu trúc của khóa luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, nội dung chính của khóa luận bao
gồm:
Chƣơng 1. Cơ sở lí luận của đề tài.
Chƣơng 2. Cơ sở thực tiễn của đề tài.
Chƣơng 3.Một số biện pháp nhằmnâng cao khả năng tạo hình qua hoạt động vẽ theo
mẫu cho trẻ 4-5 tuổi trường Mầm non Ngô Quyền.

6


NỘI DUNG
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN
1.1.Hoạt động vẽ theo mẫu trong chƣơng trình giáo dục mầm non
1.1.1. Vẽ theo mẫu
Vẽ theo mẫu là vẽ lại mẫu được bày trước mặt thông qua nhận thức và cảm
xúc của người vẽ để diễn tả được đặc điểm, cấu trúc, hình dáng, đậm nhạt và màu sắc
của vật mẫu.

Vẽ theo mẫu thực chất là hình hoạ. Từ xa xưa, khi con người chưa có tiếng
nói và chữ viết thì hình hoạ đã được sử dụng như một phương tiện "ngôn ngữ" chung
của các dân tộc. Họ vẽ hình để biểu thị ý muốn, để trao đổi tình cảm giữa con người
với nhau trong sinh hoạt, trong lao động, trong cuộc đấu tranh với thiên nhiên. Ngày
nay, hình họa giữ một vị trí quan trọng trong nghệ thuật tạo hình nói chung và trong
hội hoạ nói riêng. Vì vậy, hình hoạ là một phân môn cơ bản nhất của ngành mỹ thuật,
là môn học cơ sở của hội hoạ. Hình hoạ có tính chất quyết định nhất trong việc bổ
sung cho các loại hình nghệ thuật khác như: điêu khắc, trang trí…
- Vẽ theo mẫu sẽ hình thành thị hiếu thẩm mỹ tốt, phát triển năng lực sáng
tạo, kỹ năng, kỹ xảo thể hiện đối tượng, đồng thời rèn luyện phương pháp làm việc
khoa học.
- Vẽ theo mẫu giúp nhận thức nhanh dáng vẻ của các đối tượng, hình thành
nên tình cảm yêu quý thiên nhiên, yêu quý người lao động và thành phẩm lao động
do con người làm ra.
- Vẽ theo mẫu đối với trẻ mầm non đó là sự bắt chước mô phỏng lại đối
tượng thông qua lăng kính chủ quan của mình. Nhằm rèn cho trẻ khả năng quan sát,
vẽ nét, vẽ hình, tô màu,chú ý thể hiện lại đặc điểm của mẫu một cách tương đối …
Đối tượng mẫu có thể là vật thật, mô hình tranh ảnh, thậm chí vẽ theo trí nhớ. Vẽ theo

7


mẫu là một trong các loại bài hoạt động tạo hình cơ bản nhất trong hoạt động tạo hình
của trẻ mầm non.
Đối với độ tuổi mẫu giáo, vẽ theo mẫu là một trong những hoạt cơ bản nhất
của hoạt động tạo hình, là bước đầu tiên cho các hoạt động vẽ khác. Các nét vẽ của
trẻ mới chỉ là mô phỏng tượng trưng về đường nét, màu sắc, hình dáng,…mà trẻ
quan sát được. Giáo viên không nên đưa ra yêu cầu quá cao đòi hỏi trẻ vẽ như
nguyên mẫu, vì trẻ không đủ khả năng để vẽ và như thế khiến trẻ không còn hứng thú
với hoạt động vẽ theo mẫu.

Trẻ 4-5 tuổi đã biết bắt chước và vẽ lại mẫu, trẻ rất hứng thú với hoạt động
vẽ, các nét vẽ của trẻ chưa được thành thạo. Nhưng mục đích chính đó là cho trẻ làm
quen với hội họa, rèn luyện kỹ năng cầm bút phối hợp màu sắc, …nhằm tạo ra các
sản phẩm mang đặc điểm riêng của từng trẻ.
Vẽ theo mẫu đối với trẻ 4-5 tuổi không chỉ đơn giản là một hoạt động học,
mà còn là cái nôi nuôi dưỡng những xúc cảm thẩm mỹ, tìm kiếm những khả năng
nghệ thuật sớm có ở trẻ. Có nhiều trẻ vẽ đẹp và tô màu, trẻ có khả năng mô phỏng
mẫu vẽ chuẩn, nhưng bên cạnh đó cũng có những trẻ rất lúng túng, các nét vẽ nghệch
ngoạc, tô màu chờm ra ngoài, hay trẻ không thể hình dung được mình vẽ cái gì và vẽ
như thế nào. Giáo viên cần chú ý, đối với từng trẻ, vì không phải trẻ nào cũng có
năng khiếu vẽ, nên đặt ra những yêu cầu khác nhau, tuyệt đối không khen quá mức
hoặc chê bai mắng nhiếc làm trẻ mất đi hào hứng khi tham gia hoạt động vẽ theo
mẫu.
Tùy vào khả năng của trẻ mà cô cũng cần chú ý đến mẫu vẽ sao cho sinh
động thu hút trẻ và đảm bảo vừa sức, đó cũng là vẫn đề quan trọng để trẻ có thể vẽ
theo mẫu được tốt nhất.

8


1.1.2. Vai trò của hoạt động vẽ theo mẫu
1.1.2.1. Vẽtheo mẫu trong hoạt động tạo hình
Hoạt động tạo hình là một dạng hoạt động nghệ thuật nhằm giúp trẻ nhận
biết và phản ánh thế giới xung quanh thông qua những hình tượng nghệ thuật nhưng
chỉ dừng lại ở mức độ nhằm thỏa mãn nhu cầu, ý thích và phù hợp với khả năng của
trẻ. Hoạt động này là một dạng hoạt động có sản phẩm đặc trưng của trẻ mầm non.
Có bốn dạng hoạt động cơ bản sau: Vẽ, Nặn, Cắt – Xé – Dán , Chắp ghép.
Hoạt động xé dán là hoạt động trong hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non,
hoạt động xé dán chủ yếu cho trẻ tiếp xúc với các mảng màu rèn các kỹ năng khéo
léo của đôi tay và sự theo dõi của mắt. Xé dán là một loại bài khó nhất trong các loại

bài mà mà trẻ được làm quen, đối vơi trẻ mức độ yêu cầu ở mức độ đơn giản, phù
hợp với độ tuổi, các chất liệu thì chủ yếu là giấy màu, một số bài có thể dạy tích hợp
như xé dán thì có thể kết hợp thêm một số chất liệu khác.
Hoạt động nặnlà một trong những hoạt động tạo hình trong trường mầm
non, mục đích là cho trẻ nhận biết được vẻ đẹp của hình khối, chất liệu chủ yếu là đất
sét, đất màu, ngoài ra sử dụng các vật liệu khác như giấy màu, khối đá,…cho trẻ làm
quen từ đơn giản đến phức tạp, từ dễ đến khó.
Yêu cầu trẻ nắm được một số kỹ năng nặn cơ bản và có thể tạo ra sản phẩm
đơn giản phù hợp với lứa tuổi và khả năng của trẻ. Sản phẩm nặn của trẻ trẻ thường
không đúng về tỉ lệ và sản phẩm cũng không được nhẵn mịn cho nên giáo viên cũng
không nên đặt ra yêu cầu đòi hỏi quá cao ở trẻ mà động viên khích lệ để trẻ hứng thú
tham gia hoạt động nặn.
Hoạt động chắp ghép là một hoạt động tích hợp hỗ trợ cho các hoạt động tạo
hình khác. Ở hoạt động chắp ghép cung cấp cho trẻ các kỹ năng mỹ thuật và kỹ thuật
và trẻ tạo ra hai loại sản phẩm đó là sản phẩm có hình khối trong không gian ba chiều
và các sản phẩm trên mặt phẳng. Thường sử dụng vật liệu chắp ghép đa dạng có thể
sử dụng các vật liệu có sẵn trong tự nhiên, các loại vật liệu phế liệu, vỏ hộp, giấy, vải.

9


Hoạt động chắp ghép phù hợp với tất cả các lứa tuổi mầm non từ đơn giản đến phức
tạp.
Hoạt động vẽ là hoạt động tạo hình cơ bản và quan trọng nhất trong môn tạo
hình, chiếm nhiều thời gian nhất, cung cấp cho trẻ nhiều kỹ năng cơ bản như: Quan
sát, nhận biết hình dáng, màu sắc, phân tích, tìm hiểu các nội dung chủ đề, rèn kỹ
năng vẽ nét vẽ hình, vẽ màu cho trẻ. Chất liệu cho hoạt động vẽ ở trường mầm non là
bút chì, bút sáp, phấn màu, giấy…
Gíao viên hướng dẫn trẻ vẽ từ đơn giản đến phức tạp, đối với trẻ 4-5 tuổi thì
trẻ đã khéo léo hơn, nét vẽ của trẻ đã dần ổn định, màu sắc trong sản phẩm cũng đẹp

hơnđộ tuổi trước. Trong hoạt động vẽ bao gồm 3 hoạt động chính: Vẽ theo mẫu, vẽ
trang trí, vẽ tranh.
+ Vẽ theo mẫu: Trong trường mầm non mục đích rèn luyện các kỹ năng so
sánh, nhận biết đối tượng một cách đơn giản, biết và đến được các bộ phận chi tiết.
Mẫu vẽ thường là vẽ theo các chủ đề thường là các mẫu đơn giản, giáo viên
có thể sử dụng mẫu thật, tranh ảnh, hay mẫu do chính giáo viên vẽ. Trong một bài vẽ
theo mẫu giáo viên nên chuẩn bị nhiều mẫu vẽ cho trẻ quan sát nhận biết.
Cần chú ý đó là trẻ chỉ cần diễn tả đúng đặc điểm của mẫu không cần giống
y như mẫu.
+ Vẽ trang trí: Mục đích cho trẻ nhận biết vẻ đẹp trong tranh trí, cung cấp
cho trẻ một số kiến thức, kỹ năng đơn giản nhất về trang trí.
Vẽ trang trí là loại bài vẽ khá khó đối với trẻ mầm non, trẻ chưa có khả năng
vẽ họa tiết nhắc lại đúng về tỉ lệ cũng như vẽ hình, các khoảng cách họa tiết thường
không đều nhau.
+ Vẽ tranh: Thường theo các chủ đề nhất định, tập cho trẻ làm quen với một
số thể loại tranh đơn giản gồm có vẽ tĩnh vật, vẽ chân dung, vẽ phong cảnh, tranh
sinh hoạt đơn giản.

10


Đối với hoạt động vẽ này thì yêu cầu trẻ phân biệt được được thể loại tranh,
tạo ra sản phẩm đúng với chủ đề, nâng cao khả năng vẽ nét, tô màu hay cách sắp xếp
hình.
Trong tất cả các hoạt động thì hoạt động vẽ theo mẫu là một hoạt động quan
trọng và cơ bản nhất, là cơ sở cho các hoạt động tiếp theo mà trẻ được làm quen. Ở
độ trẻ 4-5 tuổi, trẻluôn rất nhạy cảm với cái đẹp xung quanh, đây là thời kỳ phát triển
những cảm xúc thẩm mỹ – đó là những cảm xúc tích cực được nảy sinh khi trẻ tiếp
xúc trực tiếp với cái đẹp trong các nghệ thuật trong đó có nghệ thuật tạo hình.
Hoạt động tạo hình nói chung và hoạt động vẽ theo mẫu nói riêng có vai trò

rất lớn đối với sự nhận thức cho trẻ. Thông qua hoạt động vẽ theo mẫu trẻ có cơ hội
tìm hiểu, nghiên cứu các đối tượng miêu tả để có được hiểu biết, hình dung về đối
tượng đó, từ đó trẻ xây dựng các đối tượng. Hoạt động vẽ theo mẫu là phương tiện để
phát triển tư duy, trí nhớ, tưởng tượng… điều đó giúp tăng thêm vốn hiểu biết của trẻ.
Hoạt động vẽ theo mẫu cũng là con đường để giáo dục tình cảm – xã hội cho
trẻ mầm non. Trẻ được tiếp thu cái đẹp qua hoạt động vẽ, trẻ trực tiếp trải nghiệm các
xúc cảm, các trạng thái tình cảm trong giao tiếp, học hỏi về các kỹ năng xã hội và trẻ
biết cách đánh giá các hành vi xã hội. Qua hoạt động tạo hình giúp trẻ có thói quen tự
giác làm việc.
Hoạt động tạo hình đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển thẩm mỹ
cho trẻ. Vẽ theo mẫu là một trong những hoạt động nghệ thuật. Hoạt động này giúp
cho trẻ có điều kiện thuận lợi nhất cho sự phát triển của cảm giác, tri giác thẩm mỹ,
giúp trẻ nhận ra màu sắc, hình dạng, đường nét, tỷ lệ, sự sắp xếp trong không
gian…nhận thấy được cái đặc trưng và nét đẹp trong sự vật, hiện tượng mà trẻ miêu
tả.
Hoạt động tạo hình giúp phát triển thể chất cho trẻ mầm non. Hoạt động vẽ
theo mẫu giúp cho đôi bàn tay của trẻ linh hoạt, phát triển khả năng kết hợp khéo léo
của đôi tay và đôi mắt.

11


Hoạt động vẽ theo mẫu giúp phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Trẻ tạo ra sản phẩm
tạo hình muốn giới thiệu về hoạt động đó, qua đó làm tăng thêm vốn từ và ngôn ngữ
mạch lạc cho trẻ.
Qua hoạt động tạo hình nói chung và hoạt động vẽ nói riêng còn giúp trẻ
vững vàng hơn khi bước vào trường phổ thông. Hoạt động này giúp cho trẻ biết
những kiến thức sơ đẳng về tự nhiên, xã hội để trẻ nhanh chóng bắt kịp cùng các môn
học ở trường tiểu học. Giúp trẻ có thói quen nề nếp học tập.
Hoạt động tạo hình cùng với các hoạt động vẽ theo mẫu giúp cho sự phát

triển toàn diện của trẻ. Vậy nên chúng ta cần tạo môi trường đặc biệt là môi trường
kích thích tính tò mò, ham hiểu biết, muốn tạo ra cái đẹp cho trẻ tham gia một cách
tích cực nhất. Hoạt động tạo hình bao gồm nhiều loại bài học như vẽ, nặn, xé dán,
chắp ghép và cho trẻ làm quen với tác phẩm tạo hình…trong đó hoạt động vẽ nói
chung và hoạt động vẽ theo mẫu nói riêng chiếm phần chính trong hoạt động tạo hình
và tác động mạnh với sự phát triển toàn diện của trẻ.
1.1.2.2.Vai trò của hoạt động vẽ theo mẫu đối với sự phát triển toàn diện của trẻ
Hoạt động vẽ theo mẫu với sự phát triển nhận thức, trí tuệ
Hoạt động vẽ theo mẫu là hoạt động nhận thức đặc biệt mang tính trừu
tượng. Trong đó trẻ có nhiều cơ hội tìm hiểu nghiên cứu các đối tượng miêu tả để có
được hiểu biết, sự hình dung về các đối tượng đó, từ đó xây dựng các biểu tượng hình
tượng. Bởi vậy, hoạt động tạo hình là một trong những phương tiện tích cực để phát
triển ở trẻ các khả năng hoạt động tích cực như: Quan sát, trí nhớ, tư duy, tưởng
tượng. Hoạt động vẽ theo mẫu giúp trẻ tiếp thu, mở rộng và hệ thống hóa các cảm
giác về hình dạng, màu sắc, kích thước, tỉ lệ… Nhờ quá trình quan sát đối tượng miêu
tả, mà trẻ thường xuyên sử dụng tích cực các cảm giác để tìm hiểu, khám phá những
điều chưa biết về các sự vật hiện tượng.

12


Hoạt động vẽ theo mẫu với quá trình tìm hiểu, đánh giá đối tượng miêu tả và
sản phẩm sẽ tạo điều kiện phát triển ở trẻ vốn từ, lời nói, phát triển ở trẻ ngôn ngữ
mạnh lạc.
Trẻ tham gia quan sát, phân tích và thể hiện trong tác phẩm vẽ theo mẫu sẽ
giúp trẻ học hỏi, nắm bắt được các kinh nghiệm hoạt động nhận thức, sẽ được rèn
luyện khả năng độc lập, điều chỉnh quá trình nhận thức của mình.
Hoạt động vẽ theo mẫu đối với việc giáo dục tình cảm, đạo đức, kỹ năng
giao tiếp xã hội
Tham gia vào quá trình vẽ tranh trẻ có nhiều cơ hội tiếp thu các chuẩn mực

thẩm mĩ – đạo đức trong xã hội, trải nghiệm các xúc cảm, tình cảm trong giao tiếp,
học hỏi các kĩ năng xã hội và đánh giá các hành vi văn hóa xã hội qua các hình tượng
được miêu tả.
Tranh vẽ có giá trị giáo dục rất lớn đối với trẻ. Trẻ em thích vẽ tranh dù chỉ
mới là những bức tranh vẽ theo cảm hứng, động tác vụng về nhưng vẫn là cách trẻ
thể hiện “tài năng” của mình. Trẻ được tự do tưởng tượng, bộc lộ niềm vui, ý thích
của mình trong tranh. Cha mẹ, thầy cô và cảnh vật luôn là đối tượng trẻ muốn thể
hiện đầu tiên, là hình tượng nghệ thuật quan trọng có tác dụng gợi mở khả năng hội
họa của trẻ.Xu hướng sử dụng màu trong quá trình phát triển hoạt động vẽ: Trẻ sử
dụng màu một cách tùy tiện do tri giác màu sắc bằng cảm xúc và do thích màu này
hơn màu kia. Vì thế, trẻ thường sử dụng màu yêu thích để vẽ đối tượng chứ không
phải để diễn tả màu thực của đối tượng.
Hoạt động vẽ tranh của trẻ mầm non có nguồn gốc xã hội và thể hiện sự định
hướng xã hội cho sự phát triển nhân cách trẻ. Quá trình vẽ tranh của trẻ mầm non có
thể tổ chức như một hoạt động, cùng nhau tạo nên một sản phẩm chung. Sự tương
tác, hợp tác trong các hoạt động tập thể ảnh hưởng tích cực đến sự hình thành ở trẻ
các phẩm chất đạo đức như: tính kiên trì, thói quen làm việc đến nơi đến chốn, biết

13


nhường nhịn, giúp đỡ bạn bè, biết cùng nhau làm việc và điều hòa giữa lợi ích chung
và lợi ích cá nhân.
Hoạt động vẽ theo mẫu đối với việc bồi dưỡng thẩm mỹ
Hoạt động tạo hình nói chung và hoạt động vẽ theo mẫu nói riêng là một
hoạt động nghệ thuật, tạo nên những điều kiện thuận lợi nhất cho sự phát triển cảm
giác, tri giác thẩm mĩ. Việc quan sát, tìm hiểu các sự vật hiện tượng giúp trẻ nhận ra
đặc điểm thẩm mĩ ( hình dáng, màu sắc, cấu trúc, tỉ lệ, sự sắp xếp không gian,…)
nhận ra nét độc đáo, tạo nên sự hấp dẫn của đối tượng miêu tả.
Các đặc điểm thẩm mĩ phong phú và đa dạng của đối tượng miêu tả là

những yếu tố kích thích sự xuất hiện của những rung động, những xúc cảm thẩm mĩ
(cảm xúc về vẻ đẹp của hình, màu, nhịp điệu…). Từ các xúc cảm thẩm mĩ hình thành
nên những tình cảm thẩm mĩ, thái độ thẩm mĩ, giúp trẻ biết thưởng thức cái đẹp từ
thiên nhiên và từ các tác phẩm nghệ thuật.
Quá trình thể hiện các sản phẩm vẽ là điều kiện thuận lợi cho trẻ tích cực vận
dụng vốn biểu tượng hình tượng đã được tích lũy để phối hợp, xây dựng hình tượng
mới làm cho các sản phẩm vẽ của trẻ ngày càng trở nên sinh động, đầy sức hấp dẫn
và mang màu sắc nghệ thuật.
Khác với mọi hoạt động trong trường mầm non, tham gia hoạt động vẽ theo
mẫu trẻ có thể phản ánh được đối tượng, tri giác về đối tượng một cách đầy đủ. Các
sản phẩm vẽ phù hợp với lứa tuổi sẽ mở ra trước mắt trẻ sự sống động vẻ rực rỡ của
sắc màu, hình dạng…
Sự phản ánh hiện thực và biểu lộ tình cảm qua các phương tiện truyền cảm
đặc trưng cho loại hình nghệ thuật vật thể như đường nét, hình dạng, bố cục, màu ,…
chính là con đường lĩnh hội các kinh nghiệm văn hóa thẩm mĩ phù hợp với lứa tuổi
của trẻ em, trên cơ sở đó mà hình thành thị hiếu thẩm mĩ sau này.
Hoạt động vẽ theo mẫu đối với sự phát triển thế chất

14


Hoạt động tạo hình nói chung và hoạt động vẽ theo mẫu nói riêng, có ảnh
hưởng to lớn đên sức khỏe tinh thần và phát triển về thể chất cho trẻ nhỏ.
Những giờ phút hoạt động tự do trong môi trường thẩm mĩ, trong bầu khí
thoải mái, sinh động sẽ tạo cho trẻ niềm vui sướng. Chính sự vui sướng phấn khởi
này sẽ tác động tích cực đến hoạt động của tim mạch, điều hòa hoạt động của hệ thần
kinh, điều chỉnh toàn bộ hoạt động của cơ thể. Các nghiên cứu đã nhấn mạnh vai trò
của hoạt động nghệ thuật đặc biệt là các hoạt động tạo hình nói chung và hoạt động
vẽ theo mẫu nói riêng như các biện pháp trị liệu rất có hiệu quả trong việc nâng cao
sức khỏe, có thể coi đó như là “món ăn tinh thần”, như một loại “ vitamin” đặc biệt

cho sự phát triển tâm lí.
Khi tham gia vào hoạt động vẽ theo mẫu sẽ tạo điều kiện phát triển đôi tay
đặc biệt là bàn tay và ngón tay. Điều đó rất quan trọng trong việc học viết ở trường
phổ thông. Trẻ được phát triển các giác quan như: tay và mắt được phát triển linh
hoạt, trẻ được học cách ngồi ở bàn và tầm nhìn đúng đắn thì sẽ tránh không bị vẹo cột
sống, không bị cận thị.
1.2. Phƣơng pháp tổ chức hoạt động vẽ theo mẫu cho trẻ mầm non
1.2.1. Nội dung hoạt động vẽ theo mẫu
Sự phát triển của trẻ được tạo ra bởi các hoạt động trong cuộc sống hàng
ngày, trẻ giao tiếp, tiếp xúc, làm quen với thế giới xung quanh; trẻ được tham gia vào
các buổi đi dạo, các buổi tham quan… Do hình thức hoạt động của trẻ ở trường phổ
thông là học tập, còn ở trẻ mẫu giáo là vui chơi là hoạt động chủ yếu nên nội dung và
cách thức tổ chức các hoạt động ở trường mầm non có nhiệm vụ cung cấp cho trẻ
những tri thức xác thực về khoa học, nhưng rất sơ đẳng về sự vật, hiện tượng xung
quanh. Đó là những tri thức văn hóa chung nhất biểu hiện dưới dạng những biểu
tượng gần gũi, dễ hiểu đối với trẻ em, những mối quan hệ đơn giản, những nguyên
nhân gần gũi với các sự vât, hiện tượng của môi trường xung quanh.

15


Nội dung của hoạt động vẽ theo mẫu ở mẫu giáo nhằm mục đích cho trẻ em
tiếp xúc và làm quen với cái đẹp, và mong muốn tạo ra cái đẹp, trẻ làm quen với màu
sắc, đường nét, hình dạng, kích thước, số lượng cơ bản của tạo hình.
Trẻ em chưa có khả năng lĩnh hội bằng lời giải thích, thông báo của giáo
viên, mà cần thông qua các hoạt động thực tiễn là hoạt động vẽ theo mẫu để từ đó,
dần dần trẻ nhận thức được vẻ đẹp của hình (hình dáng, hình khối), màu sắc của đối
tượng, có ý nghĩa là giáo dục trẻ qua các hoạt động là chủ yếu.
Có nhiều cách tổ chức hoạt động vẽ theo mẫu cho trẻ ở trường mầm non
như: tổ chức theo thời gian, tổ chức theo địa điểm, tổ chức theo loại bài học… Mỗi

hình thức đều có những ưu điểm và hạn chế nhất định của nó. Chúng ta cần linh hoạt
để không làm ảnh hưởng đến hứng thú của trẻ.
1.2.2. Phương pháp hướng dẫn
Phương pháp hướng dẫn vẽ theo mẫu
- Lựa chọn và trình bày mẫu:
+ Mẫu vẽ đa dạng có thể bằng mô hình tranh ảnh, trí nhớ, khi hướng dẫn
giáo viên có thể linh hoạt sử dụng mẫu một cách thích hợp và trình bày mẫu cho trẻ
quan sát dễ và cho trẻ nắm bắt mẫu một cách nhanh nhất.
- Phương pháp hướng dẫn quan sát:
+ Hướng dẫn quan sát khai thác tìm hiểu nội dung mẫu.
+ Hướng dẫn trẻ so sánh, nhận xét về tỉ lệ hình dạng, màu sắc, hay các bộ
phận của mẫu.
+ Trong phần quan sát có thể gợi ý cách thể hiện.
+ Sử dụng các câu hỏi cho trẻ nhận xét về mẫu, các câu hỏi cảm nhận.
+ Trong phần hướng dẫn quan sát giáo viên phải nắm vững phương pháp
quan sát cũng như phương pháp dùng lời đàm thoại, vẫn đáp để hướng dẫn trẻ một
cách hiệu quả nhất.

16


Có hai phương pháp chính và thường xuyên được sử dụng đó là phương
pháp quan sát và phương pháp đàm thoại.
Phương pháp quan sát
Là quá trình tổ chức trẻ tri giác trực tiếp các sự vật, hiện tượng xung quanh
một cách có mục đích, có kế hoạch trong một thời gian nhất định. Qua quan sát
không chỉ giúp trẻ nhận biết các thuộc tính bên ngoài của sự vật, hiện tượng mà còn
giúp trẻ nhận biết được những biến đổi của hoàn cảnh xung quanh trong một quá
trình.
Khi quan sát tranh mẫu trẻ có thể tri giác toàn bộ về bức tranh như đường

nét, màu sắc, để từ đó trẻ có thể cảm nhận được vẻ đẹp về màu sắc, đường nét, bố cục
của bức tranh. Tranh mẫu có thể là do giáo viên tự chuẩn bị hoặc một bức tranh in
sẵn.
* Ưu điểm - hạn chế
+ Ưu điểm
- Phù hợp đặc điểm nhận thức của trẻ: Nhận thức cảm tính là chủ yếu, tư duy
cụ thể, trí nhớ trực quan hình tượng, chú ý không chủ định.
- Rèn luyện, phát triển các giác quan.
- Cung cấp vốn từ.
- Tạo điều kiện cho trẻ được hoạt động và trải nghiệm.
- Củng cố và chính xác hóa những biểu tượng đã có.
- Kích thích tính ham hiểu biết, tìm tòi, khám phá sự vật, hiện tượng xung
quanh.
- Phát triển khả năng nhạy cảm.
- Dễ dàng phát hiện sự thay đổi và sự khác nhau, giống nhau của sự vật, hiện
tượng xung quanh.
- Giáo dục trẻ gắn bó với môi trường xung quanh.
+ Hạn chế

17


- Biểu tượng thu nhận được chưa sâu sắc.
- Phạm vi nhận biết sự vật, hiện tượng bị bó hẹp: Chỉ nhận biết được sự vật,
hiện tượng trong môi trường gần.
* Yêu cầu khi sử dụng phương pháp quan sát
Tổ chức không gian quan sát:Hoạt động tri giác các sự vật và hiện tượng chỉ
đạt kết quả khi trẻ được tiếp xúc trực tiếp với chúng trong một điều kiện tối ưu; Với
không gian quan sát rộng rãi, thoáng mát, an toàn trẻ có thể sử dụng tích cực các giác
quan vào quá trình quan sát ( thị giác, xúc giác, thính giác, khứu giác, vị giác ) và trẻ

hoạt động thoải mái với đối tượng quan sát mà không bị gò bó (lắc, đẩy, gõ, nâng lên,
đặt xuống…) Với không gian quan sát quá hẹp thì giáo viên có thể sử dụng các vật
rời để phát cho mỗi trẻ .
Giáo viên cần chú ý số lượng trẻ tham gia quan sát (cả lớp, nhóm, cá
nhân…), hoặc tổ chức trẻ ở những vị trí quan sát hợp lý để trẻ dễ dàng họat động trực
tiếp với đối tượng trong quá trình quan sát.
- Thời gian quan sát:
Khoảng thời gian này kéo dài từ 5 – 10 phút là tối ưu.
- Sử dụng phương pháp quan sát với cấu trúc 3 nhiệm vụ:
Tập trung chú ý của trẻ: Không nên sử dụng điều gì quá độc đáo, sặc sỡ,
hoặc gây ấn tượng mạnh, làm trẻ không chú ý vào nội dung quan sát tiếp theo. Hợp lí
hơn nếu dùng lời nói và các hành vi có tác dụng gây hứng thú để trẻ sẵn sàng chú ý
đến giáo viên ( hãy cùng xem cái này rất thú vị nhé! hãy xem tay cô và đoán đây là
con gì nào? Cô dùng bàn tay uốn lượn như cá bơi hoặc làm chim bay…để trẻ
đoán).Tổ chức các hành động, vận động cho trẻ.
Phương pháp đàm thoại
Là quá trình cô giáo giao tiếp với trẻ bằng những câu hỏi đã lựa chọn về các
sự vật, hiện tượng xung quanh nhằm đạt được các mục đích nhất định. nhằm kích
thích họat động nhận thức của trẻ theo hướng cần thiết .

18


* Ưu điểm- hạn chế
+ Ưu điểm
- Gây hứng thú và sự chú ý của trẻ đến các chi tiết trong bức tranh
- Giúp trẻ hiểu kĩ, hiểu sâu về các sự vật, hiện tượng trong bức tranh.
- Phát triển tư duy và ngôn ngữ.
- Giúp trẻ hình dung được bố cục và vẻ đẹp của bức tranh cũng như các
bước để vẽ.

- Khai thác được vốn hiểu biết của trẻ về bức tranh mà trẻ quan sát được để
từ đó làm chính xác hóa những kiến thức còn mơ hồcủa trẻ.
- Góp phần giáo dục trẻ thói quen, hành vi văn minh, cách ứng xử đúng đắn
trong giao tiếp.
+ Hạn chế: Trẻ khó khăn trong cách diễn đạt và giải thích.
* Yêu cầu khi sử dụng phương pháp đàm thoại
+ Hệ thống câu hỏi
- Ngắn gọn, dễ hiểu, phù hợp lứa tuổi.
- Xây dựng hệ thống câu hỏi gồm nhiều cấp độ khác nhau nhằm phát huy
tính tích cực của trẻ, tránh câu hỏi chỉ yêu cầu trẻ trả lời “có” hoặc “không”, “đúng”
hoặc “sai”…
Đối với những trẻ tiếp thu chậm cô đưa ra những câu hỏi gắn liền với kinh
nghiệm thực tế, hành động thực hành.
Đối với những trẻ tiếp thu thông minh hơn cô đưa ra những câu hỏi khái
quát.
-Cần chuẩn bị các loại câu hỏi khác nhau: Câu hỏi kích thích trẻ nhận biết sự
vật, hiện tượng khi trẻ đang trực tiếp tri giác ( bức tranh này vẽ gì? Có những gì trong
bức tranh, con nhìn thấy gì trong tranh..)
+ Nghệ thuật đàm thoại
- Ngữ điệu giọng cần thay đổi cho phù hợp với nội dung và cấu trúc câu hỏi.

19