VĂN 9 THEO CKT

ĐỊNH HƯỚNG DẠY BÀI CỐ HƯƠNG
GV HOÀNG THỊ THẮM
Tiết 76- 77- 78 :VĂN BẢN
CỐ HƯƠNG
( Lỗ Tấn )
A. Mục tiêu cần đạt:
Giúp hs:
- Thấy được tinh thần phê phán sâu sắc xã hội cũ và niềm tin trong sáng vào sự xuất hiện tất
yếu của cuộc sống mới, xã hội mới.
- Thấy được màu sắc trữ tình đậm đà của tác phẩm “ Cố hương”, việc sử dụng thành công
các biện pháp nghệ thuật so sánh và đối chiếu, việc kết hợp nhuần nhuyễn nhiều phương thức
biểu đạt trong tác phẩm.
- Rèn kĩ năng đọc, phân tích hình tượng nhân vật.
- Giáo dục tình cảm yêu quí và tin tưởng vào cuộc sống.
B. Chuẩn bị:
- Giáo viên: soạn bài
- Học sinh: soạn bài ở nhà
C. Tiến trình lên lớp:
Tiết 1
1. Ổn đ ịnh lớp
2. Kiểm tra bài cũ: Phân tích diễn biến tâm lí của nhân vật bé Thu trong “ Chiếc lược ngà”
của Nguyễn Quang Sáng.
3. Bài mới:
* Giới thiệu bài:
Nỗi nhớ quê hương từng là đề tài cho bao nhà thơ từ cổ chí kim, nhưng khi có dịp trở về quê
cũ sau nhiều năm xa cách thì không phải ai cũng vui mừng, hài lòng. Nhân vật “tôi” trong
truyện “Cố hương” của nhà văn Lỗ Tấn sau nhiều năm đi xa trở lại quê nhà cũng bùi ngùi
một nỗi buồn tê tái vì cảnh quê, người quê. Và tâm trạng người về thăm quê lần cuối cùng
không chỉ có thế…
*N ội dung bài học:
Hoạt động của GV – HS Nội dung bài học

- Học sinh đọc chú thích *
? Nêu hiểu biết của em về nhà văn Lỗ
Tấn: cuộc đời, văn nghiệp, bút pháp nghệ
thuật?
- GV: Quan điểm “ Ai kì bất hạnh, nộ kì
bất tranh”
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả - tác phẩm:
* Tác giả:
- Lỗ Tấn (1881- 1936) , nhà văn nổi tiếng của
Trung Quốc, tên là Chu Chương Thọ sau đổi là
Chu Thụ Nhân.
- Ông đã từng sống ở nông thôn nên hiểu rõ
cuộc sống cơ cực của người dân với những
phẩm chất tốt đẹp của họ.
- Ông có quan điểm rất tiến bộ đối với nông
- GV giới thiệu tác phẩm và tập “ Gào
thét”
- “ Cố hương” nói về sự an phận thủ
thường của nhân dân Trung Quốc đồng
thời lên án tội ác của xã hội phong kiến.
Từ đó dặt ra vấn đề con đường đi của
nông dân trước cách mạng.
- - Gv hướng dẫn HS đọc theo diễn biến
truyện, chú ý bộc lộ tâm trạng nhân vật “
tôi” trước cảnh cũ người xưa, với những
suy nghĩ về cuộc sống
…
- HS đọc chú thích Sgk. GV cho HS kết
hợp giải nghĩa một số từ khó trong văn

bản.
- HS tóm tắt truyện: Sau 20 năm xa quê,
nhân vật “ tôi” trở về thăm làng cũ. So
với trước, cảnh vật và con người nơi quê
thật tàn tạ, nghèo hèn. Mang 1 nỗi buồn
thương, nhân vật “ tôi” rời cố hương ra
đi với ước vọng cuộc sống làng quê mình
sẽ được đổi thay.
? Căn cứ vào trình tự thời gian chuyến về
thăm quê của nhân vật “ tôi”, hãy tìm bố
cục của truyện?
- GV: Truyện có bố cục theo kiểu “đầu
cuối tương ứng” : một con người đang
suy tư trong 1 chiếc thuyền, dưới bầu trời
u ám, về cố hương và cũng con người ấy
đang suy tư trong 1 chiếc thuyền rời cố
hương. Cách bố cục theo lối cổ điển : thời
gian làm trục cho các sự việc diễn ra,
hiện thực và quá khứ đan xen => tác
phẩm không đơn điệu.
? Dựa vào bố cục của văn bản hãy cho
biết văn bản này sử dụng phương thức
dân và những người bị áp bức; ông tố cáo, châm
biếm chế độ phong kiến vô nhân đạo, kìm hãm
sự phát triển của đất nước. Ông luôn tin tưởng
vào tương lai tốt đẹp của người lao động. Ông
được coi là nhà văn bậc thầy của nền văn học
hiện đại Trung Quốc.
*Tác phẩm: “ Cố hương” là truyện ngắn tiêu
biểu in trong tập “ Gào thét”( 1923)

2. Đọc - Chú giải:
3. Bố cục:
* Tóm tắt truyện:
* Bố cục:
- Từ đầu -> “… làm ăn sinh sống”: => Nhân
vật “ tôi” trên đường trở về quê cũ
- Tiếp -> “… như quét” => Nhân vật “tôi”
trong những ngày ở quê
- Còn lại: Nhân vật “tôi” trên đường rời quê.
biểu đạt nào?
=> HS: Tự sự kết hợp với miêu tả, biểu
cảm và lập luận.
? Trong đó, phương thức nào làm nổi bật
tính trữ tình của văn bản này?
=> Hs: Biểu cảm và lập luận.
- GV: Tác phẩm là một truyện ngắn có
yếu tố hồi kí; Tác giả dùng ngôi thứ 1 để
không chỉ dẫn dắt câu chuyện mà còn để
biểu hiện quan điểm, tình cảm, nguyện
vọng; mặt nữa, tuy sử dụng các phương
thức khác nhưng tình cảm sâu kín của tác
giả vẫn thấm đẫm trong từng câu chữ,
từng hình ảnh, chi tiết.

Tiết 77 CỐ HƯƠNG( T2)
Lỗ Tấn
1. Theo dõi phần đầu văn bản , cho biết:
a, Cảnh làng trong con mắt người trở về
sau hai mươi năm xa cách đã hiện ra
như thế nào?

b, Cảnh đó dự báo một cuộc sống như
thế nào đang diễn ra nơi cố hương ?
c, Trước cảnh ấy , tiếng nói nào vang
lên trong nội tâm người trở về?
d,Em đọc được cảm giác nào của nhân
vật từ tiếng nói vọng nội tâm này?
Từ đó , tình cảm nào của người trở về
đối với cố hương được bộc lộ?
2. a, Chuyến về quê lần này của nhân
vật "tôi" có gì đặc biệt?
b, Điều đó gợi liên tưởng đến hiện thực
II.Phân tích
1.Trên đường trở về thăm quê cũ
Đang độ giữa đông ; xa gần thấy thấp thoáng
mấy thôn xóm tiêu điều , hoang vắng , nằm im lìm
dưới vòm trời màu vàng úa.
Tàn tạ, nghèo khổ.
A, đây thật có phải là làng cũ mà hai mươi năm
trời nay tôi hằng ghi lấy hình ảnh trong kí ức
không?
Ngạc nhiên , chua xót
Yêu quê đến độ xót xa cho sự nghèo khổ của
làng quê mình.
Sau hơn hai mươi năm xa quê : ý định là để từ
giã nó lần cuối cùng ; vĩnh biệt ngôi nhà yêu dấu
và từ giã làng cũ thân yêu , đem gia đình đến nơi
đất khách tôi đang làm ăn sinh sống .
Cuộc sống nơi quê ngày một nghèo khó khiến
nhiều gia đình buộc phải rời làng đi nơi khác để
tìm cách sinh sống .

Sự gia tăng yếu tố miêu tả và biểu cảm giúp cho
cuộc sống như thế nào ở cố hương?
3. Nhận xét nghệ thuật kể chuyện trong
phần truyện này?
4. Từ đó , hình ảnh cố hương đă hiện
lên như thế nào trong con mắt và tấm
lòng người về thăm quê.
chỉ trong một đoạn văn ngắn mà vừa tái hiện
hình ảnh của làng quê , vừa bộc lộ xúc động của
lòng người.
Tiêu điều, xơ xác và đáng thương , đáng thất
vọng.
2. Những ngày " tôi" ở cố hương
Theo dõi phần văn bản tiếp theo :
1.Những ngày ở quê , nhân vật "tôi" đă
gặp nhiều người quen cũ, trong đó ,
cuộc gặp với nhân vật nào được kể
nhiều nhất?
2.Mối quan hệ của nhân vật tôi với
Nhuận Thổ đựoc kể trong những thời
điểm nào?
3. Trong kí ức "tôi ":
a, Hình ảnh Nhuận Thổ xưa gắn với
cảnh tượng nào?
Tại sao nhân vật "tôi " lại gọi đó là một
cảnh tượng thần tiên?

Khi đó hình ảnh Nhuận Thổ như thế
nào?
Trong tâm trí nhân vật "tôi "người bạn

ấy như thế nào?
Trong quan sát của người trở về sau hai
mươi năm, hình ảnh Nhuận Thổ như thế
nào?
Nhuận Thổ và chị Hai Dương.
-Nhuận Thổ thời qúa khứ
'-Nhuận Thổ thời hiện tại
Một vầng trăng tròn vàng thắm treo lơ lửng trên
nền trời xanh đậm ….chạy mất.
=>Đó là một cảnh tượng sáng sủa, dấu hiệu của
cuộc sống thanh bình và hạnh phúc nơi làng quê,
giờ chỉ còn trong giấc mơ.
-Nhuận Thổ : Khuôn mặt tròn trĩnh, da bánh
mật, đầu đội mũ lông chiên bé tí tẹo, cổ đeo
vòng bạc sáng loáng.
Thấy ai là bẽn lẽn, chỉ không bẽn lẽn với một
mình tôi thôi.
Bẫy chim sẻ rất tài, biết nhiều chuyện lạ lùng
lắm.
=>một chú bé khôi ngô, khỏe mạnh,hồn nhiên
,hiểu biết, nhanh nhẹn, gần gũi và nhiều tình
cảm, có tình bạn thân thiện, bình đẳng.
-Sau hai mươi năm:
Khuôn mặt vàng sạm, lại có thêm những nếp răn
sâu hoắm, mi mắt viền đỏ húp mọng lên, mũ
rách tươm, áo bông mỏng dính,người co ro cúm
rúm, bàn tay thô kệch nặng nề, nứt nẻ
Em có nhận xét gì về nhân vật Nhuận
Thổ hiện tạo qua các chi tiết trên?
Nguyên nhân của sự thay đổi đó là gì?

?Trong kí ức của nhân vật "tôi ", chị Hai
Dương là người như thế nào?cách gọi
ngày trước có ý nghĩa gì?
Hai mươi năm sau người phụ nữ ấy xuất
hiện trước nhân vật "tôi "với bộ dạng,
lời nói,hành động như thế nào?
?Em có nhận xét gì về sự thay đổi này?
Những thay đổi ấy đã tạo ra một con
người như thế nào?
?Kể về hai con người ở quê, người kể
chuyện muốn ta hiểu gì về cuộc sống
đang diễn ra nơi cố hương của ông?Thái
độ của ông đối với cuộc sống ấy như thế
nào?
Chào rất rành mạch "Bẩm ông"
Lại xin tất cả các đống tro..
=>Thay đổi toàn diện theo chiều hướng xấu, kì
lạ nhất là thay đổi tính nết :trở nên tự ti, tham
lam.Nhuận Thổ hiện tại già nua,tiều tụy,hèn
kém.
Sự thay đổi có nguyên nhân từ cách sống lạc
hậucủa người nông dân, từ hiện thực đen tối của
xã hội áp bức.
*Nhân vật chị Hai Dương:
-Trước đây gọi là nàng Tây Thi đậu phụ:Cách
gọi bộc lộ tình cảm thân thiện với người phụ nữ
láng giềng từng là một người đẹp người ,đẹp nết.
-Hai mươi năm sau:Một người đàn bà trên dưới
năm mươi tuổi, lưỡng quyền nhô ra, môi mỏng
dính, hai tay chống nạnh, chân đứng chạng ra

giống hệt cái com pa
"Ai chà! Anh bây giờ làm quan rồi,..Hừ! chẳng
cái gì giấu được chúng tôi đâu!
Miệng lẩm bẩm, tiện taygiật luôn đôi bít tất tay
của mẹ tôi giắt vào lưng quần ,cút thẳng.
=>Thay đổi toàn diện cả hình dạng lẫn tính tình
-Đó là biểu hiện suy thoái của lối sống và đạo
đức ở làng quê.
Những thay đổi ấy đã tạo ra một con người xấu
xí tham lam, trơ trẽn đến độ lưu manh, mất hết
vẻ lương thiện của người nhà quê.
*Kể về hai con ngườ ở quê đã thay đổi hoàn
toàn, người kể muốn ta hiểu:Cuộc sống quẩn
quanh, bế tắc, nghèo khổ khiến làng quê ngày
một tàn tạ, con người ngày một khổ sở, hèn kém
và bất lương.Từ đó bộc lộ nỗi xót thương, bất
lực và căm ghét xã hội lúc bấy giờ.