X quang và siêu âm hệ tiết niệu ĐHYDTPHCM

Kỹ thuật khảo sát hình ảnh hệ niệu

BM CĐHA YDS - Y3 - 2015


Mục tiêu



Biết được các phương tiện khảo sát hệ niệu thường dùng hiện nay



Nắm được mục đích, kỹ thuật chụp và các bước đọc phim KUB



Nắm được mục đích, kỹ thuật chụp và các bước đọc phim UIV



Biết hình ảnh X quang một số bệnh lý hệ niệu thường gặp


Giải phẫu


1. Thận

+ Vị trí:
* cực trên thận (T) - bờ trên D11

* cực trên thận (P) - bờ dưới D11
+ KT thận:
L=3,1-4,4 h(L2)+đĩa đệm
+ Bờ thận
+ Trục thận: song song bờ ngoài cơ thắt lưng cùng
bên.


Đường Hodson



2. Niệu quản



Khẩu kính: 2-6mm



3 chỗ hẹp sinh lý


3. Bàng quang


3. Kỹ thuật khảo sát hình ảnh hệ niệu




Siêu âm hệ niệu
X quang












KUB (Kidneys, Ureters, Bladder)
UIV (Urographie intraveineuse )
UCR (Urethro-cystographie retrograde, retrograde pyelography)
UPR ( Uretero Pyelographie Retrograde)
Cystography

CTscan hệ niệu
MRI hệ niệu
Chụp mạch máu xóa nền (DSA)
Y học hạt nhân (SPECT, PET,…)


Siêu âm

Siêu âm hệ niệu




Khảo sát: sỏi, áp xe, nang, u, chấn thương, bệnh lý mạch máu thận…
Ưu điểm








Dễ sử dụng, chi phí rẻ
Không cần chuẩn bị ruột
Không có chống chỉ định, không độc hại
Cơ động

Hạn chế






Bệnh thận nội khoa
Tắc nghẽn hay không tắc nghẽn
Nguyên nhân tắc nghẽn

Chủ quan, phụ thuộc nhiều yếu tố


Siêu âm


KUB (Kidneys, Ureters, Bladder)


UIV



Mục đích



Đánh giá tình trạng bệnh lý

hệ niệu




Chức năng thận
Giải phẫu


UIV



Hạn chế





Nhiễm tia
Nguy cơ phản ứng thuốc
Không thể đánh giá toàn diện trong u, chấn thương


UPR (Urétéro pyélographie rétrograde)



Không thực hiện được UIV



Hình ảnh không rõ


UCR (Retrograde Urethro-cystography)


Cystography (chụp bàng quang)



Chụp xuôi dòng



Chụp ngược dòng


Cystography



Chỉ định:







Chấn thương bàng quang
U, viêm
Rò , túi thừa

Đối với chụp ngược dòng không có chống chỉ định tuyệt đối; chống chỉ định
tương đối : viêm nhiễm nặng, hẹp khít niệu đạo


CT scan





Chỉ định: đánh giá bệnh lý sỏi, u, viêm, áp xe, chấn thương…
Chống chỉ định: tương tự UIV
Ưu điểm








Phân biệt được tắc nghẽn trong và ngoài hệ niệu
Đo được tỉ trọng
Có thể khảo sát mạch máu
Đánh giá giai đoạn u

Hạn chế





Đắt tiền
Nhiễm tia X cao
Nguy cơ với thuốc cản quang

CT scan


MRI


MRI




Chỉ định: tương tự CT hoặc thay thế CT (thai kỳ, dị ứng iodine)
Ưu điểm






Độ phân giải cao mà không bắt buộc tiêm thuốc tương phản
Phân biệt bản chất một số u

Hạn chế





Chụp lâu, chi phí cao

Ảnh giả do chuyển động
Ảnh giả kim loại, sỏi


Chụp mạch máu xóa nền (DSA)


Xạ hình thận

DTPA Scan