Một số biện pháp quản lí hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh các trường trung học phổ thông Quận 7, thành phố Hồ Chí Minh

VJE

Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt kì 1 tháng 5/2020, tr 16-20

ISSN: 2354-0753

MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HƯỚNG NGHIỆP
CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUẬN 7,
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Bùi Thị Thanh Nhàn
Article History
Received: 05/3/2020
Accepted: 22/4/2020
Published: 08/5/2020
Keywords
measures, management,
vocational education, high
school.

Trường Trung học phổ thông Tân Phong, Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh
Email:
ABSTRACT
Managing vocational education activities for high school students in District
7, Ho Chi Minh City still reveals some limitations. Based on the current
situation survey, the paper proposes measures to manage vocational education
activities for students at high schools in District 7, Ho Chi Minh City to meet
the requirements of renovation of general education and catch up with the
international integration trend of the younger generation in the future. The
combination of measures in the overall relationship will contribute to
improving the management of this activity.

1. Mở đầu
Trong những thập niên gần đây, do sự gia tăng dân số và nhu cầu giáo dục khiến giáo dục kĩ thuật nghề ở các
quốc gia đã có nhiều thay đổi nhằm định hướng cho thế hệ trẻ nghề nghiệp tương lai. Công nghệ và đào tạo hướng
nghiệp trở thành nền tảng trong hệ thống giáo dục của mọi quốc gia trên thế giới. Nước ta cũng bước vào giai đoạn
đẩy mạnh CNH, HĐH trong bối cảnh khoa học công nghệ 4.0 phát triển như vũ bão. Sự phát triển của KT-XH đã
đặt ra yêu cầu cho nền giáo dục Việt Nam phải tạo ra lớp người lao động mới có khả năng làm chủ được khoa học công nghệ hiện đại. Để thực hiện mục tiêu này, giáo dục hướng nghiệp (GDHN) là một bộ phận không thể thiếu của
công tác giáo dục học sinh (HS) trung học phổ thông, giúp HS hiểu về chính mình, hiểu yêu cầu của nghề mình sẽ
chọn, định hướng việc tìm hiểu thông tin về lĩnh vực nghề nghiệp mà xã hội đang có nhu cầu lao động.
Thực hiện Quyết định số 16/2006/QĐ-BGDĐT (Bộ GD-ĐT, 2009) và Quyết định số 522/QĐ-TTg (Bộ GD-ĐT,
2018), cho đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này, có thể kể đến như: Phùng Đình Mẫn và cộng
sự, (2005), Đỗ Đình Đoàn (2016), Hoàng Thanh Bình (2017), Nguyễn Như An (2017), Nguyễn Thị Túy Phượng
(2019), Phan Thị Tố Oanh, Nguyễn Hữu Bách (2014), Trần Thị Thơm (2018), Nguyễn Thị Nghiêm (2019), Nguyễn
Thị Ánh Tuyết (2017)… Nhìn chung, các nghiên cứu này đều tập trung đánh giá thực trạng quản lí hoạt động GDHN
cho HS tại địa phương nhất định, từ đó đề xuất những biện pháp quản lí phù hợp với thực trạng đó. Trên cơ sở tham
khảo các nghiên cứu này, bài viết trình bày khái quát thực trạng hoạt động GDHN cho HS ở các trường trung học
phổ thông Quận 7, TP. Hồ Chí Minh, từ đó đề xuất 05 biện pháp quản lí hoạt động này trong thời gian tới.
2. Kết quả nghiên cứu
2.1. Cơ sở đề xuất biện pháp
Trong thời gian từ tháng 10-12/2019, chúng tôi tiến hành khảo sát ngẫu nhiên 420 khách thể là cán bộ quản lí,
giáo viên (GV), HS và cha mẹ học sinh (CMHS) các trường trung học phổ thông Quận 7, TP. Hồ Chí Minh (Ngô
Quyền, Nam Sài Gòn, Lê Thánh Tôn, Tân Phong) để đánh giá về hoạt động GDHN cho HS và quản lí hoạt động
này. Kết quả khảo sát cho thấy, bên cạnh những mặt tích cực, vẫn còn tồn tại một số hạn chế sau:
- Nhận thức về hoạt động GDHN cho HS và quản lí hoạt động này: Khi dùng thang đo 4 bậc (rất quan trọng,
quan trọng, ít quan trọng, không quan trọng) để các đối tượng đánh giá, cho thấy đa số các đối tượng chọn ở mức
“quan trọng”. Điều này chứng tỏ vẫn còn một phận không nhỏ chưa đánh giá cao về tầm quan trọng của hoạt động.
- Thực hiện hoạt động GDHN cho HS: + Hoạt động GDHN mới chỉ tập trung vào mục tiêu về mặt kiến thức, kĩ
năng và thái độ còn nhiều hạn chế; các mục tiêu chưa được cụ thể hóa trong kế hoạch của nhà trường; + Nội dung
GDHN vẫn còn mang tính hình thức, chưa gắn với thực tiễn, chưa bám sát mục tiêu, chưa đa dạng, linh hoạt và
phong phú; + Việc phối hợp và sử dụng các phương pháp GDHN hiện đại cho HS chưa hiệu quả, chủ yếu vẫn là các
phương pháp dùng lời; hình thức tích hợp GDHN vào các môn học liên quan dễ thực hiện, được GV thực hiện thường

xuyên và mang lại hiệu quả cao. Tuy nhiên, việc tích hợp như vậy đã ảnh hưởng tới hoạt động dạy học môn học đó.
- Quản lí hoạt động GDHN cho HS: + Việc lập kế hoạch hoạt động GDHN chưa được sự quan tâm, đầu tư, thậm
chí có trường không xây dựng kế hoạch hoạt động GDHN với tư cách là một kế hoạch độc lập mà được lồng ghép trong

16


VJE

Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt kì 1 tháng 5/2020, tr 16-20

ISSN: 2354-0753

kế hoạch năm học của nhà trường. Nội dung kế hoạch phần lớn chỉ do một cá nhân xây dựng, thiếu sự tham gia đóng
góp của các bộ phận có liên quan nên rất chung chung, chưa đi sâu vào nội dung cụ thể và mang nặng tính chủ quan,
hình thức; chưa xây dựng cơ chế phối hợp với các nguồn lực trong và ngoài nhà trường; + Công tác tổ chức, chỉ đạo
chưa thường xuyên và hiệu quả chưa cao: Việc chỉ đạo GV tích hợp, lồng ghép nội dung GDHN thông qua các hình
thức dạy học chưa được thực hiện triệt để; chưa xây dựng được đội ngũ cán bộ, GV chuyên trách làm công tác GDHN;
công tác bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ vẫn còn mang tính hình thức, đối phó; chưa phối hợp chặt chẽ với CMHS,
chính quyền địa phương, các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp, trường đại học, cao đẳng, cơ sở đào tạo nghề… trong hoạt
động GDHN; + Việc xây dựng các tiêu chuẩn, phương pháp kiểm tra, đánh giá và phối hợp các phương pháp đánh giá
hoạt động GDHN chưa thường xuyên và hiệu quả; + Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ hoạt động GDHN còn thiếu
thốn, hoặc có nhưng chưa đạt chuẩn; đa số các trường đều không có Phòng hướng nghiệp và tư vấn nghề.
Những hạn chế này là cơ sở quan trọng để chúng tôi đề xuất các biện pháp quản lí hoạt động GDHN cho HS các
trường trung học phổ thông Quận 7, TP. Hồ Chí Minh.
2.2. Một số biện pháp quản lí hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh các trường trung học phổ thông
Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh
2.2.1. Nâng cao nhận thức về giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông
- Mục đích của biện pháp: Nhằm quán triệt đến khách thể quản lí và CMHS để họ có nhận thức rõ ràng, đầy đủ
về tầm quan trọng của hoạt động GDHN cho HS trung học phổ thông, từ đó xác định rõ trách nhiệm, nghĩa vụ của

mỗi CBQL, GV và CMHS đối với hoạt động GDHN cho HS, tạo tâm thế tốt trong việc tăng cường, đẩy mạnh phối
hợp thực hiện hiệu quả công tác này đáp ứng nhu cầu thực tế của xã hội.
- Cách thức tổ chức thực hiện:
+ Tổ chức quán triệt các nghị quyết của Đảng về mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội, về
giáo dục kĩ thuật tổng hợp - hướng nghiệp - dạy nghề phổ thông ngay từ đầu năm học. Sở GD-ĐT Thành phố Hồ
Chí Minh cần thể hiện rõ ràng việc triển khai nhiệm vụ chung của ngành, mạnh dạn cho trường chủ động triển khai
việc dạy nghề phổ thông cho phù hợp với thực tiễn địa phương nhưng phải đảm bảo chất lượng và coi đây là một
trong những tiêu chí thi đua để đánh giá xếp loại các trường.
+ Tuyên truyền cho cán bộ quản lí, GV, HS và các lực lượng khác về tầm quan trọng của hoạt động GDHN. GV
và cán bộ phụ trách công tác hướng nghiệp phải làm cho mọi người nhận thức rõ bản chất của hoạt động này, làm
cho họ hiểu rõ, hướng nghiệp không phải là nhiệm vụ của những người có trách nhiệm mà là nhiệm vụ chung của
tất cả GV trong nhà trường. Dù ở mọi cương vị, vị trí khác nhau, người GV đều có thể tận dụng thời gian, điều kiện,
sự hiểu biết của mình để giúp đỡ HS và làm tốt công tác hướng nghiệp. Trong các giờ sinh hoạt lớp, sinh hoạt ngoại
khóa, cần lồng ghép các nội dung tuyên truyền để HS thấy rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của việc chọn nghề, tạo động
lực cũng như cơ hội cho các em tham gia vào các hình thức hướng nghiệp một cách tự nguyện.
+ Tuyên truyền đến CMHS để họ ủng hộ, tạo điều kiện cho con lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai phù hợp
với năng lực, sở trường. CMHS và bản thân HS là những người quyết định cuối cùng trong việc lựa chọn nghề nên
nhận thức của họ có ảnh hưởng rất lớn đến kết quả của quá trình hướng nghiệp. Thông qua các buổi họp Ban Đại
diện CMHS, các phương tiện thông tin đại chúng, cần làm cho CMHS nhận hết ý nghĩa của việc hướng nghiệp đối
với sự thành đạt nghề nghiệp của con em họ sau này. Đặc biệt, trong cơ chế thị trường hiện nay, khi nhận thức của
không ít người còn lệch lạc, không có sự hiểu biết sâu sắc về nghề nghiệp, dẫn đến không tư vấn được cho con em
mình trong quá trình chọn nghề để dẫn đến tình trạng “thừa thầy, thiếu thợ”; phải tư vấn để CMHS xóa dần tư tưởng
“đại học” trong nhận thức của họ. hay xóa bỏ tư tưởng cho con học nghề phổ thông chỉ để có điểm cộng vào kết quả
thi tốt nghiệp mà không cho đó là con đường hướng nghiệp cần thiết cho con em mình.
2.2.2. Cụ thể hóa các nội dung trong lập kế hoạch hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
- Mục đích biện pháp: + Nhằm giúp nhà quản lí có cái nhìn tổng thể, xây dựng được những phương án cụ thể,
tối ưu, liên kết được sự tương tác giữa các bộ phận, cá nhân để đảm bảo quá trình tổ chức thực hiện diễn ra đúng tiến
độ và đạt mục tiêu đề ra trong kế hoạch; + Nhằm giúp nhà quản lí kiểm soát tiến độ, chất lượng của hoạt động GDHN
theo mục tiêu đề ra.
- Cách thức tổ chức thực hiện: Hiệu trưởng cần linh hoạt, sáng tạo trong việc vận dụng, đổi mới cách thức tiến

hành để đạt được hiệu quả tối ưu nhất thông qua việc:
+ Phát huy vai trò, năng lực của các bộ phận, cá nhân trong công tác lập kế hoạch: Thành lập Ban Chỉ đạo hoạt
động GDHN: 100% thành viên của Ban hiểu được tầm quan trọng và sự cần thiết của công tác này để có cùng mục tiêu,
cùng tập trung phát huy trí tuệ và tinh thần trách nhiệm với công tác GDHN cho HS. Thành phần nên có: Đại diện Ban

17


VJE

Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt kì 1 tháng 5/2020, tr 16-20

ISSN: 2354-0753

Giám hiệu, trợ lí thanh niên, khối trưởng chủ nhiệm, chuyên viên tư vấn tâm lí học đường của trường, tổ trưởng chuyên
môn (những bộ môn tích hợp lồng ghép GDHN trong quá trình giảng dạy như: Nghề phổ thông, Công nghệ, Ngữ văn,
Ngoại ngữ, Hóa, Sinh…). Tổ chức cho các bộ phận trong đơn vị cùng tham gia thảo luận đóng góp ý kiến xây dựng kế
hoạch: Sau khi Hiệu trưởng hoặc Phó Hiệu trưởng lập kế hoạch dự thảo hoạt động GDHN, cần tổ chức họp Ban Chỉ
đạo hoạt động GDHN và đại diện Đoàn Thanh niên, GV chủ nhiệm, GV bộ môn, các bộ phận tham gia giáo dục trong
nhà trường đóng góp ý kiến; có thể tổ chức thành các đợt hội thảo để thu nhận được nhiều ý kiến đóng góp. Tổ chức
cho HS (Thông qua phiên họp giữa Ban Giám hiệu với Ban cán sự lớp) và CMHS (thông qua phiên họp giữa Ban Giám
hiệu với Ban đại diện CMHS các lớp) cùng tham gia đóng góp ý kiến hoàn thiện kế hoạch đáp ứng điều kiện thực tế và
nguyện vọng của HS, vì đây là hoạt động mà HS và phụ huynh là những đối tượng chịu ảnh hưởng trực tiếp nhất.
+ Cụ thể hóa việc phân công - phân nhiệm phù hợp với từng bộ phận, cá nhân: Phân công nhiệm vụ cụ thể và
thời gian hoàn thành công việc cho từng thành viên Ban chỉ đạo hoạt động GDHN. Hiệu trưởng họp chi bộ thống
nhất chủ trương; thống nhất với Hội đồng sư phạm nhà trường thông qua buổi họp hội đồng và đưa vào nghị quyết;
thống nhất hỗ trợ kinh phí cho hoạt động GDHN, đưa vào quy chế chi tiêu nội bộ. Xây dựng hệ thống những quy
định cụ thể về quyền hạn và nhiệm vụ của từng thành viên trong Ban chỉ đạo GDHN. Xây dựng kế hoạch thời gian
trao đổi rút kinh nghiệm (hàng tháng, hàng quý) giữa Ban chỉ đạo hoạt động GDHN với các bộ phận thực hiện hoạt
động là rất quan trọng.

+ Xây dựng kế hoạch phối hợp với các nguồn lực trong và ngoài nhà trường: Xây dựng và kí kết phối hợp thực
hiện hoạt động GDHN với CMHS bằng cách triệu tập họp Ban đại diện CMHS để trình bày phương hướng, kế hoạch
hoạt động, đồng thời để CMHS hiểu và ủng hộ hoạt động phục vụ cho định hướng phát triển nghề nghiệp cho HS.
Huy động công trình của CMHS, các mạnh thường quân cho hoạt động này. Chủ động liên hệ và xây dựng kế hoạch
phối hợp với các nguồn lực bên ngoài như: chính quyền địa phương, các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp, trường đại
học, cao đẳng, cơ sở đào tạo nghề… để phục vụ cho hoạt động GDHN đạt hiệu quả.
2.2.3. Đổi mới công tác tổ chức, chỉ đạo hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
- Mục đích biện pháp: + Đáp ứng đúng nguyện vọng của HS trong việc định hướng nghề nghiệp tương lai phù
hợp với năng lực, sở thích bản thân và yêu cầu của xã hội; + Thu hút sự tham gia của tất cả các nguồn lực trong và
ngoài nhà trường cùng thực hiện hiệu quả mục tiêu GDHN cho HS; + Đảm bảo hoạt động GDHN diễn ra đúng
hướng, đúng kế hoạch; + Tập hợp và phối hợp các lực lượng giáo dục đạt hiệu quả.
- Cách thức tổ chức thực hiện: Để đạt được mục tiêu đặt ra và khắc phục những hạn chế trong quản lí, hiệu trưởng
cần thực hiện các nội dung sau:
+ Tổ chức xây dựng nội dung GDHN linh hoạt, phong phú và bám sát mục tiêu giáo dục: Cụ thể hóa các yêu cầu
về kiến thức, kĩ năng, thái độ của GDHN phù hợp với từng nhóm đối tượng HS để từ đó quán triệt vào các môn học,
hoạt động giáo dục trải nghiệm, phát triển mạnh đội ngũ tư vấn, liên kết tư vấn theo tinh thần đổi mới của chương trình
giáo dục phổ thông. Chương trình, nội dung GDHN cần được thực hiện theo hướng “mở”, đa dạng hóa, linh hoạt, liên
thông giữa các cấp học, năng lực người dạy và người học, đặc điểm và nhu cầu địa phương; phù hợp với các phương
thức GDHN. Đổi mới mạnh mẽ phương pháp GDHN theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo
và vận dụng kiến thức, kĩ năng của HS phổ thông; khắc phục lối giáo dục máy móc, đơn điệu, sáo mòn…
+ Chỉ đạo GV tích hợp, lồng ghép nội dung GDHN thông qua các hình thức dạy học: Đầu tiên, GV chủ nhiệm
chủ trì phối hợp với GV bộ môn và GV hướng nghiệp lựa chọn chủ đề, vấn đề và xác định nội dung dạy học trong
GDHN. Để chuyển tải chủ đề và nội dung này, cần sử dụng phương pháp dạy học trải nghiệm hoặc phương pháp
dạy học giải quyết vấn đề thông qua các hình thức GDHN qua môn học và qua các hoạt động ngoại khóa. Phân công
trách nhiệm cho từng thành viên trong dạy học tích hợp nội dung GDHN, cụ thể: GV chủ nhiệm chủ trì lựa chọn chủ
đề hướng nghiệp, cho HS làm quen với nghề nghiệp theo chương trình hướng nghiệp tổng quát; GV bộ môn cung
cấp cho HS những hiểu biết, ý nghĩa của kiến thức các môn học liên quan tới nghề nghiệp trong thực tế; GV hướng
nghiệp định hướng học tập trải nghiệm cho HS và liên hệ với các doanh nghiệp hoặc cơ sở sản xuất kinh doanh để
giúp HS tham quan. Tổ chức cho ba bộ phận này thảo luận để rút ra những nguyên tắc chung trên cơ sở những nghề
cơ bản, sau đó cho HS làm quen với các nghề cơ bản tại các doanh nghiệp và cơ sở sản xuất kinh doanh, từ đó nghiên

cứu nhân cách của HS và tiến hành tư vấn nghề cho các em.
+ Xây dựng và bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ cán bộ, GV chuyên trách làm công tác GDHN: Về xây dựng đội
ngũ, thành phần nhất thiết phải có các thành viên trong Ban Chỉ đạo hoạt động GDHN, GV chủ nhiệm; đồng thời
xây dựng đội ngũ tham vấn, tư vấn nghề là chuyên viên tâm lí học đường của nhà trường để giải quyết bài toán khó
khăn về vấn đề nhân sự, tài chính. Tổ chức sinh hoạt chuyên đề nâng cao chất lượng hoạt động GDHN theo định kì,

18


VJE

Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt kì 1 tháng 5/2020, tr 16-20

ISSN: 2354-0753

có thể kết hợp với tập huấn công tác chủ nhiệm, tập huấn bồi dưỡng thường xuyên để giải quyết bài toán về vấn đề
thời gian eo hẹp. Về bồi dưỡng đội ngũ, thường xuyên cử đội ngũ cán bộ, GV tham gia bồi dưỡng chuyên môn,
nghiệp vụ theo chương trình quy định của Bộ GD-ĐT và phải lựa chọn những GV có tâm huyết, có tinh thần trách
nhiệm cao đối với công việc. Có chính sách động viên, khích lệ để họ đầu tư tốt nhất cho hoạt động GDHN. Đồng
thời, cử GV và cán bộ quản lí đi tham quan, học tập ở một số trường làm tốt công tác hướng nghiệp; xây dựng đội
ngũ cộng tác viên gồm CMHS, cựu HS đã ra trường và thành đạt. Tạo điều kiện cho GV dạy môn kĩ thuật công
nghiệp, kĩ thuật nông nghiệp tham gia hoạt động GDHN và dạy nghề phổ thông cho HS ngay tại trường; hợp đồng
với GV ở các trường trung cấp chuyên nghiệp và dạy nghề về dạy hướng nghiệp cho HS; vận động các nghệ nhân
tham gia giảng dạy hướng nghiệp về ngành nghề truyền thống của địa phương và đất nước.
+ Đẩy mạnh công tác phối hợp với CMHS, chính quyền địa phương, các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp, trường
đại học, cao đẳng, cơ sở đào tạo nghề… trong hoạt động GDHN: thông qua việc tổ chức họp giữa Ban Giám hiệu
với Trưởng Ban đại diện CMHS các lớp đầu năm, thông qua phiên họp giữa GV chủ nhiệm với CMHS các lớp hoặc
mời CMHS làm cộng tác viên trong công tác GDHN cho HS. Phối hợp với Ban đại diện CMHS trong nhà trường
khi tổ chức các hoạt động GDHN. Mời chuyên gia của các cơ sở đào tạo, các đơn vị sản xuất và doanh nghiệp về tư
vấn hướng nghiệp cho HS.

2.2.4. Chuẩn hóa công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
- Mục đích biện pháp: Xây dựng bộ tiêu chuẩn tham chiếu trong quá trình GDHN cho HS trung học phổ thông;
kết quả kiểm tra, đánh giá là căn cứ quan trọng để đánh giá hiệu quả GDHN, đổi mới và hoàn thiện tổ chức, đồng
thời là cơ sở để lập kế hoạch GDHN tiếp theo.
- Tổ chức thực hiện:
+ Xác định rõ mục đích và có kế hoạch kiểm tra, đánh giá.
+ Xây dựng chuẩn đánh giá việc thực hiện các mục tiêu và nhiệm vụ GDHN; đo lường kết quả đạt được của mỗi
hoạt động GDHN với chuẩn đã đề ra để đánh giá kết quả GDHN so với kế hoạch đã đề ra; phát hiện mức độ thực
hiện các mục tiêu, nhiệm vụ GDHN của các bộ phận (nhóm), cán bộ, GV trong trường và tiến hành điều chỉnh những
sai lệch; hiệu chỉnh và sửa lại chuẩn đánh giá nếu thấy cần thiết.
+ Kiểm tra việc thực hiện các nhiệm vụ GDHN theo nhiều cách khác nhau như: kiểm tra đột xuất, không báo
trước để nhà trường và GV luôn có tinh thần sẵn sàng kiểm tra, có ý thức tự kiểm tra; kiểm tra có báo trước để nhà
trường và GV tập trung chuẩn bị; kết hợp kiểm tra đột xuất với kiểm tra, đánh giá có báo trước; khi thấy có vấn đề
nào đó nổi cộm trong việc thực hiện các nhiệm vụ hướng nghiệp, có thể tiến hành kiểm tra theo chuyên đề để đánh
giá lại vấn đề đó cho chính xác; kiểm tra bằng phương pháp quan sát; kiểm tra qua trao đổi với GV, trưởng nhóm...
+ Kiểm tra, đánh giá hoạt động GDHN thông qua việc lấy ý kiến phản hồi của HS. Đây là cách thức đổi mới
trong công tác kiểm tra đánh giá hoạt động GDHN. Để thực hiện được nội dung này, Hiệu trưởng cần chú ý: xác
định rõ mục đích, yêu cầu, nội dung của việc lấy ý kiến phản hồi từ HS, xây dựng phiếu điều tra và tiến hành phải
có sự thống nhất về chủ trương.
+ Kiểm tra phải đi đôi với đánh giá để điều chỉnh các sai lệch, làm cho các nhiệm vụ GDHN đạt được mục tiêu
đã xác định. Đánh giá dựa trên chuẩn đo đạc và thông tin thu được qua kiểm tra để khen chê, thưởng phạt đúng, công
tâm, công bằng mới có tác dụng và làm cho tập thể đoàn kết, nhất trí.
2.2.5. Tăng cường các điều kiện và nguồn lực phục vụ hoạt động giáo dục hướng nghiệp, phối hợp với các cơ sở đào
tạo và đơn vị tuyển dụng
- Mục đích biện pháp: Nhằm tăng cường nguồn cơ sở vật chất, điều kiện, phương tiện, trang thiết bị cho hoạt
động GDHN; huy động nguồn tài chính cho các hoạt động tham quan học tập tại các cơ sở sản xuất. Tận dụng nguồn
lực ngoài nhà trường, nhu cầu và tiếng nói của những đơn vị sử dụng nguồn nhân lực trong tương lai, góp phần làm
đa dạng, phong phú lực lượng tham gia hoạt động GDHN cho HS THPT.
- Cách thức tổ chức thực hiện:
+ Tận dụng tối đa những cơ sở vật chất hiện có, từng bước xây dựng mới các phòng học, phòng chức năng, trang

bị thêm các phương tiện kĩ thuật hiện đại, đáp ứng nhu cầu tối thiểu cho hoạt động GDHN ở các nhà trường. Vận
động HS tham gia vào việc sưu tầm tài liệu, tranh ảnh, các tư liệu có liên quan đến hoạt động GDHN nhằm giúp các
em có thêm tư liệu mở mang kiến thức và giúp nhà trường làm phong phú thêm tư liệu giảng dạy cho GV. Vận động
các “mạnh thường quân”, các bậc phụ huynh HS và các lực lượng xã hội khác hỗ trợ nhà trường xây dựng cơ sở vật
chất, mua sắm thêm trang thiết bị phục vụ hoạt động GDHN. Thường xuyên kiểm tra và bảo quản cơ sở vật chất
hiện có, nâng cấp hiệu quả sử dụng nếu có điều kiện thích hợp.

19


VJE

Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt kì 1 tháng 5/2020, tr 16-20

ISSN: 2354-0753

+ Huy động nguồn kinh phí từ các mạnh thường quân, hội phụ huynh, các tổ chức xã hội trong và ngoài nước…
nhằm bồi dưỡng cho GV tham gia hoạt động GDHN cũng như hỗ trợ kinh phí tổ chức cho những hoạt động có liên
quan đến vấn đề hướng nghiệp, tư vấn nghề, tham quan học tập.
+ Để hoạt động GDHN có thể tiến hành được thì trước hết phải xây dựng Phòng hướng nghiệp và tư vấn nghề. Đây
là nơi trao đổi giữa các cá nhân và tập thể HS để tìm hiểu hứng thú, khuynh hướng, nguyện vọng cũng như tâm tư, băn
khoăn, thắc mắc của HS khi chọn nghề. Tùy theo điều kiện từng trường mà quy mô Phòng hướng nghiệp và tư vấn
nghề khác nhau, nhưng tối thiểu cần có phòng để giới thiệu, tuyên truyền, GDHN cho HS, nhằm thông tin về nghề
nghiệp, về thị trường lao động ở địa phương và cả nước, về hệ thống trường đào tạo, về yêu cầu của các nghề đối với
những người đang có nhu cầu chọn nghề… Trong phòng cần trang bị các tranh ảnh, sách báo, tư liệu về các nghề, tranh
ảnh và tiểu sử về những người đã thành đạt về nghề nghiệp của mình, tranh ảnh về các vùng kinh tế của cả nước…
Ngoài ra, phòng cũng là nơi trưng bày các sản phẩm đặc biệt của địa phương hoặc do HS của trường thực hiện.
+ Xây dựng cơ chế phối hợp thực hiện GDHN giữa trường trung học phổ thông với Trung tâm Giáo dục kĩ thuật
tổng hợp - Hướng nghiệp, với các cơ sở đào tạo và doanh nghiệp của địa phương.
+ Xây dựng chính sách, chế độ cho các hoạt động GDHN để khích lệ GV chuyên tâm đến việc cải tiến hình thức

và phương pháp GDHN.
+ Tham mưu cho Ủy ban nhân dân Quận chỉ đạo các đơn vị doanh nghiệp tham gia hướng nghiệp, tạo hành lang
pháp lí để các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp gần với các trung tâm giáo dục thường xuyên, các trường trung học phổ
thông trong việc hướng nghiệp HS phổ thông; có chế độ và thường xuyên bổ sung chế độ ưu đãi cho HS tham gia
học nghề, vận động xã hội xây dựng quỹ hỗ trợ hỗ trợ người học nghề, hỗ trợ trường đào tạo nghề.
+ Tạo điều kiện để HS tham gia tích cực vào các giờ chính khóa hướng nghiệp, các buổi hướng nghiệp, tham
quan các cơ sở sản xuất tại địa phương; các cơ sở giáo dục phải có kế hoạch kiểm tra, đánh giá động viên kịp thời
đối với HS tham gia GDHN tích cực; nhân gương điển hình đối với các em tiêu biểu trong hoạt động GDHN.
3. Kết luận
Những biện pháp đưa ra xuất phát từ thực trạng đặc thù của địa phương, sẽ góp phần khai thông, khắc phục những
hạn chế trong công tác quản lí của người hiệu trưởng các trường trung học phổ thông. Để nâng cao hiệu quả hoạt
động GDHN cho HS các trường trung học phổ thông trên địa bàn Quận 7, TP. Hồ Chí Minh, đòi hỏi hiệu trưởng
phải nghiên cứu các biện pháp trong mối quan hệ tổng thể trên cơ sở tận dụng, khai thác những điểm mạnh, những
đặc điểm riêng, điều kiện cụ thể của nhà trường mình để áp dụng các biện pháp sát thực trong quá trình quản lí.
Tài liệu tham khảo
Bộ GD-ĐT (2009). Chương trình giáo dục phổ thông: Hoạt động giáo dục hướng nghiệp (Ban hành kèm theo Quyết
định số 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05/5/2006 của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT).
Bộ GD-ĐT (2018). Quyết định số 522/QĐ-TTg, ngày 14/5/2018 về Phê duyệt đề án “Giáo dục hướng nghiệp và
định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025”.
Đỗ Đình Đoàn (2016). Quản lí hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở các trường trung học phổ thông quận 4 và quận
7, Thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Giáo dục và Xã hội, số 69 (130), tr 114-118.
Hoàng Thanh Bình (2017). Quản lí hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh ở các trường trung học phổ thông
huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa. Tạp chí Quản lí Giáo dục, Học viện Quản lí Giáo dục, số 5, tr 77-82.
Nguyễn Như An (2017). Đổi mới quản lí hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trung học cơ sở trong giai
đoạn hiện nay. Tạp chí Khoa học Giáo dục, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, số 145, tr 20-24.
Nguyễn Thị Ánh Tuyết (2017). Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác quản lí giáo dục hướng nghiệp
cho học sinh trung học phổ thông dân tộc nội trú khu vực Tây Bắc. Tạp chí Giáo dục, số đặc biệt tháng 6, tr 47-51; 43.
Nguyễn Thị Nghiêm (2019). Quản lí hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh các trường trung học phổ thông
tại thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang. Tạp chí Giáo dục, số 456, tr 61-64.
Nguyễn Thị Túy Phượng (2019). Thực trạng quản lí hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh tại các trường

trung học phổ thông huyện Hóc Môn, Thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Giáo dục, số 439, tr 1-6.
Phan Thị Tố Oanh, Nguyễn Hữu Bách (2014). Thực trạng quản lí hoạt động giáo dục hướng nghiệp của hiệu trưởng
các trường trung học phổ thông thành phố Bà Rịa, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Tạp chí Giáo dục, số 341, tr 58-60.
Phùng Đình Mẫn, Phan Minh Tiến, Trương Thanh Thúy (2005). Một số vấn đề cơ bản về hoạt động giáo dục hướng
nghiệp ở trường trung học phổ thông. NXB Giáo dục.
Trần Thị Thơm (2018). Thực trạng quản lí hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở các trường trung học phổ thông
Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Giáo dục, số đặc biệt kì 1 tháng 5, tr 90-94.

20