Người kể chuyện đa tầng trong một anh hùng thời đại của M. J. Lermontov

àm quen với Pechorin trong vài phút, kịp quan sát và cảm nhận ngoại
hình anh ta. Nhưng, dù Pechorin được quan sát trực tiếp từ cái nhìn của người kể chuyện – nhà du
hành hay qua lời kể của Maxim Maximyt thì đó cũng chỉ là cái nhìn từ bên ngoài, điểm nhìn từ
người khác, chân dung tâm hồn anh ta chưa hiện lên thật sâu sắc. Phải sang Nhật kí của Pechorin,
74


Người kể chuyện đa tầng trong Một anh hùng thời đại của M.J.Lermontov

người kể chuyện – nhà du hành và Maxim Maximyt đều rút lui để nhường vai người kể chuyện cho
chính Pechorin, anh ta tự tổng kết cuộc đời mình qua những dòng nhật kí. Taman, Công tước tiểu
thư Meri, Người theo thuyết định mệnh là những đoạn đời của Pechorin được tái hiện qua điểm
nhìn của chính Pechorin. Ở đây Pechorin đã dũng cảm, trung thực bóc trần con người thật của
mình với những bản tính tốt và cả những khuyết điểm, những thói hư tật xấu của mình, cũng là của
cả một thế hệ thanh niên Nga đương thời. Ở đây, Lermontov đã biết kết hợp nhiều điểm nhìn trong
khám phá một tính cách; nhân vật được soi chiếu từ nhiều góc độ: từ bên ngoài – người khác và từ
bên trong – chính mình. Nói cách khác, điểm nhìn của người kể chuyện có sự di chuyển và kết hợp
giữa điểm nhìn bên ngoài và điểm nhìn bên trong. Bằng cách này nhà văn sẽ khám phá được chiều
sâu thế giới tâm hồn nhân vật với những vận động nội tâm tinh tế và đầy phức tạp; chân dung con
người thời đại hiện lên vừa khách quan, trung thực vừa mới mẻ, hấp dẫn.

3.

Kết luận

Một anh hùng thời đại đã thể hiện những cách tân nghệ thuật của nhà văn trong tổ chức
trần thuật, đặc biệt là những sáng tạo trong xây dựng hình tượng người kể chuyện và tổ chức điểm
nhìn của người kể chuyện. Hành trình văn xuôi của Lermontov từ Vadim, Công tước phu nhân
Ligovskaya đến Một anh hùng thời đại đã thể hiện sự vận động trong tổ chức hình tượng người kể
chuyện: từ người kể chuyện truyền thống đến người kể chuyện đa tầng. Sáng tạo nghệ thuật này là
một trong những nguyên nhân làm nên tính hiện đại và sức hấp dẫn của Một anh hùng thời đại cho

tới hôm nay.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Đỗ Hồng Chung, Nguyễn Kim Đính, Nguyễn Hải Hà, Hoàng Ngọc Hiến, Nguyễn Trường
Lịch, Huy Liên, 2006. Lịch sử văn học Nga. Nxb Giáo dục; Hà Nội.
[2] M.J.Lermontov, 2000. Một anh hùng thời đại (tái bản lần 3), Anh Trúc dịch. Nxb Văn học; Hà
Nội.
[3] Lermontov MY, 1981. Tổng tập. Prose, ed. Len. N (bản tiếng Nga).
[4] Trần Đình Sử (chủ biên), 2004. Tự sự học - Một số vấn đề lí luận và lịch sử. Nxb Đại học Sư
phạm, Hà Nội.
[5] Eichenbaum, BM, 1924. Lermontov: Kinh nghiệm đánh giá lịch sử và văn học. L,. Nhà nước,
Izdat (bản tiếng Nga).
ABSTRACT
The multi-layered narrator in A Hero of Our Time by M.J. Lermontov
With A Hero of Our Time, Lermontov has written one of the greatest masterpieces of
Russian literature. In A Hero of Our Time, the multi-layered narrator is successfully employed
by Lermontov, creating ‘a story within a story’ with complex levels of narration. In the novel,
there are five ‘I’ corresponding to five narrators to make up four narrative levels. It is the
iconic multi-layered narrator that enabled the writer to reach the flexibility of describing angles,
presenting the narrators’ points of view, which allows the inner world, especially emotions, to be
expressed by the writer.

75