- Trang chủ >>
- Thạc sĩ - Cao học >>
- Luật
Một số vấn đề lý luận và thực tiễn xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật việt nam
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (23.02 MB, 179 trang )
!
O
W
N
-’V
k
.c
V ĨỆ Ịỉ
•V
k h o a
iê n
h ọ c x ẵ
h ộ i v iệ t n a m
n h à n ữ ớ c v à p h ầ p íẩ t ậ t
«»*%«***"é £ □
.
.
<
...
* -V • ’
.i ■■••,
- --» /íậ>
. .'■
• • •-
M
Ị...;
L Ê M ĨN H T Ấ M
m
t i& ằ ầ m ầ K m ế H
:
Ị
••■.
V-* ' '
'■■ tc
v í;
»■.•
:
■, ■
■
_
-ý.•
* fv;sái
■*
/
^-
. . •
'
- •
■r
■"...,
"■
Í
T
;
■
■
"1.■•'H'
'
ã
-
K
'
'*
^
•
T'-'\ ••
„
' r- ‘‘ "*
• '
V
y U Ậ N ‘Á ¥ ỹ H Ú T Í Ẽ N ; S ỉ L U Ậ T H Ọ C
i
.r '
> ’=
■■■<*. •■: -_ỵ -ạíryv -
**
H À N Ộ I - 19 9 ỉ >
- '
-•**-* A - —
-
~ Jr*’
^
;:
*~T .
.
.d o
m
o
m
o
c u -tr a c k
C
lic
k
C
lic
w
w
w
.d o
w
w
w
w
to
':;::-■■; ■
■
' :■"'?*>
to
" ' ' ■ r í ' : : v ’;
*s§
h a n g e Vi
e
y
N
bu
y
tô C ;
XC
bu
'ịvẳệh
‘ị-%ÌẬfẬw.»ÌQSnBi
F-
er
O
W
w
PD
h a n g e Vi
e
!
XC
er
PD
F-
c u -tr a c k
.c
h a n g e Vi
e
w
N
y
bu
to
lic
k
c u -tr a c k
VIÊN NHÀ
Nước VÀ
LÊ MINH TÂM
MỘT
■ SỐ VẤN ĐỂ LÝ LUẬN
■ VÀ THỰC
■ TIÊN
XÂY DỰNG VÀ HOÀN THIỆN
HỆ THỐNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM
■
■
■
Chuyên lìiỊành: Luật nhà nước
M ã hiên: 5.05.05
LUẬN ÁN PHÓ TIÊN s ĩ LUẬT HỌC
t h ư v i ệ n
ịruờngdạihọc
ngđạih ^
phòng gv
Người hướng dẫn :
HÀ NỘI - 1992
thànòỉ
HOÀNG THỂ LIÊN
Phó tiến sĩ Luật học
Phó viện trưởng
Viện Nhà nước và Pháp luật
.d o
m
w
PHÁP LUẬT
o
.c
C
m
VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
o
.d o
w
w
w
w
w
C
lic
k
to
bu
y
N
O
W
!
XC
er
O
W
F-
w
PD
h a n g e Vi
e
!
XC
er
PD
F-
c u -tr a c k
.c
O
W
w
N
y
bu
to
k
Đ AU
w
GKUQNG M O ĩ
MO ĩ
I-
SO
VAN
ĐE
LY
L ư ìlN c h u n g
KHAI N I EM PHAP LUAT
I I -
KHAI
III-
N ia v i
NHUNG
HOAN
HE
ve
THONG P H A P
LƯAT
1
C UA MOT H E
10
*
24
T I SU CHUAN GO BAN ĐE XAG Đ i m
T H IE N
9
THONG P H A P
MUGĐO >L
LUAT
40
CHUONG HAI
KHAI
LUAN
VE
HE
THONG P H A P
LUAĨ
V I3 Ĩ
NAM
QUA CAG G IA Ĩ Đ0A2Ỉ PH A Ĩ T R I M
52
I-
HE
THONG
PHAP LUAT V IE T NAM
G IA I ĐOAN 1 9 4 5 - 1 9 5 9
55
II-
HE
THONG
PHAP LUAT V IE T NAM
G IA I ĐOẤ ìi 1 9 6 0 - 1 9 8 0
78
III-HE
IV -
THONG PHÁP LUAT VTET NAM GIAI ĐOAN 1980 ĐEN NAY
NGUYEN m A N NHUNG NHUOC
Đ IM
TON
94
TA I GUA HE THONG
PHAP LUAT NUOC TA H I EN NAY
113
GHUQNG BA
PHUONG HUONG VA NHUNG G ĨA I PKAP ĐE H O M
ĨH ĨE N HE THONG PHAP LUAĨ
I-
XAY DUNG GHI EN LUOG PHAP LUAT,
QUÀĩỉ' Đ i m
SAU SAC THONG NHAI,
V Ĩ E Ĩ nam
HIMH
122
HE THONG
RO RAIG CHI ĐAO 7 1 EC
XAY DUNG VA HOAN THI EN PHAP LƯAT TRONG Đ IE U KIEN
MOI
124
I I - đay m a n h c o n g TAG n g h i ê n GUƯ k h o a HOG PHAP I jY
III-
TANG CUỎNG HƠAT ĐONG CUA QUOC PIQI TRONG Llỉữỉ
vuc
IV -
131
LAP PHAP
THUONG
XUYEN
139
RA
SOAT
VA
HE
T H ON G
HOA
PHAP
1UAT,
TONG KST KINH NGHI SM, XAY LƯNG VA HOAN THI EN
PHAP LUAT
V-
ĐAY MANH CONG TAC ĐAO TAO VA BOI DƯONG GAN BO
PHẤP LY
KET LU.A3Ỉ
GHU THICH
BAỈTH MUG t a i L IE U tham khao
PHU LƯG
14 2
.d o
m
NOI
o
.c
C
lic
LOI
o
c u -tr a c k
w
w
.d o
m
C
lic
k
to
bu
y
N
DƯNG
w
w
w
h a n g e Vi
e
!
XC
er
O
W
F-
w
PD
h a n g e Vi
e
!
XC
er
PD
F-
c u -tr a c k
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
5Prong t ì n h h ì n h đ ẩ t
.d o
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
nuó‘c t a h i ệ n ĩìữ.y , v i ệ c xây đ ụ n g ỉ?.:; L
h ệ thcống pháp l u . r t h o à n , c h ỉ n h dề phuc vu cho s ự ■nghiệp d ổ i rnc/i
d á p umg yêu cầu quản l ý Nhà nuưc
bang pháp l u ệ t , t c ' n ^
cuò'n,j
pháp (Chế xã hội chủ n g h ĩ a l a toột t r o n g nhũng đ òi h ỏ i .có t í n h
khách
quan và Gấp t h i ế t . Đ ạ i
t h ứ VII t r ê n
t á c xây
h ô i Đang c ô n g s ả n V i ệ t nam l â n
CO’ sỏ' phân t í c h
dựng ph á p l u ậ t
t ì n h h ì n h d ấ t nuó'0 ,đánh g i á công
và h i ệ u
quả c ủ a v i ệ c
q u ả n l ý Nhà niió'C
bằng pháp l u ệ t ỏ' nuức t a nhũng nìím qua da khẳng d i n h : "Tiếp
tục
sửa dồi
và x â y dung h ệ t h ố n g p h á p l u ậ t . . .
dô c ủ a c á c cc
hà i ứi l ụ ậ t
q u a n tíhà nuó'c về xây
Nâng c a o t r i n h
đựng pháp l u ệ t , aoTC
về t r ì n h t ư xậ.y d u n g , , b a n h à n h v a t ổ
chưc
tlurc h i ệ n
pháp l u ậ t , bảo đảm cho Nhà nuó'c quản l ý moi mặt c u a d 0' i
x a~ h ộ i
V
băng
ph a p l u ậ' t "
T hục
pháp l u ậ t
tiễn
tốt
pháp l ý dã cho t h ầ y ,xây
l à công v i ệ c h ế t
đưn^ va h o à n
lu ật hoan ch ỉnh d ồi h ỏi
toàn
bõ
phải
tư
sau
d â n chu
t r i ề n . N h ư n g do n h i ề u
nguyên n h â n , c h o dến nai' hệ thốn// pháp l u ậ t nuó'C
d i em, c h ư a ả áp
phải g i ả i
ỏ 7 nuó'C t a ,
tárn năm 1 9 4 5 , mô t hệ t h ố n g p h á p l u â t
mó'i d ã h ì n h t h à n h v à n g à ^ càrxiị; p h á t
nghiệp
Đe xây
t i e n , đông t h ò ' i
có đủ n h ũ n g d i ề u k i ệ n v à .yếu t ố c a n t h i ế t ,
nhiều hạn chế,khuyết
thiện’
s ứ c lchổ k h ă n và phúc ' t ạ p .
c á c v ấ n dề về l ý l u ậ n v à t h ự c
c á c h mụng t h á n g
sổri/i
(. 1 )
dựng duo’c một h ệ t h ố n g p h á p
quyết
ban
ứng
d uơc
t a vẫn con
yêu câu c ủ a
SU'
d ồ i Iiiá'i. Vấn dề d ặ t r a l à c â n có s ư t ổ n g k ế t đ á n h g.iá
quá t r ì n h
phát t r i ể n
c ủ a hệ thốĩi(í p h á p l u ậ t
Việt
V
nain dề t ì m r a nhũng dẩi> diểm,nhũĩi;'ỉ yếu t ố hơp lý của hệ thốn í
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
2
-
.d o
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
-
do t r o n g ctic g i a i doẹm d a qua va h i ệ n nay , k h ẳ n g d i n h t í n h
liên
t ụ c , s ự k ế t h ư a và p h á t
triển
c á c yểu t ố dó
; dồng t h ò ' i
c h i r o nhưng nbuực điểm, lchuyết điểm, nhũng yếu t ố chỉ mang
t i n h h i ệ n t uọ' ng n h ấ t
t h ò ’i , chivn£ mi nh t í n h t ấ t
n h i ê n của-
đurt d o ẹ . n , s ư d ổ i rpó'i,phủ d i n h c á i cũ v a SU' c ầ n t h i ố t
sự
phải r a
à ơ i c ủ a roqt b ệ t h ữ n g quỵ phẹm mó'ì .
Trên CO' sỏ' của v i ệ c n g h i ê n c LIU môt cách t o à n di ệ n cố t h ể
r ú t r a duc c nhũng k ế t
luận,
làm s á n g t ỏ c á c n g u y ê n n h â n c ửa
n h ũ n g mặt d a d ạ t dut}’c va n h u n g k h u y ế t
di êm t o n t ạ i t ư do
de
r a n h ũ n g quan di ếm, vạch r a những phucng huó’ng và g i a i pháp đe
n h a n h c h ố n g xây dung và h o à n t h i ệ n h ệ t h ố n g phá p l u. ệ t V i ệ t nam
.
4
' t r o n g những nam t ớ i .
Uhững v ấ n dề nê u t r ê n n ó i
lên tín h
cấp t h i ế t
c ủ a dề t a i
l u ậ n án khoa hoc.
T i n h h ì n h n g h i ê n cứu t r o n g k h o a hoc pháp l ý , t ư l â u
vấn
dề h ệ t h ổ n g phá p l u ậ t d ã duơc n h i ề u n h à l u ậ t h o c q u a n tâm n g h i ên
cứu v à d ã có n h i ề u c ô n g t r i n h k h o a h o c d u c c c ô n g bổ.
ỏ V i ệ t nam
v ấ n dề l ý t h u y ế t v a t h ư c t i en xây ' d u n g hệ t h ố n g phá p l u ậ t n g a i ’
càng ỦU0’C n h i ề u nguòá quan tâm n g h i ê n cứu. ỉvlôt 3 ố n h à ‘l u ậ t học
t A
d ã c ô n g bố những k ế t
quả n g h i ê n cưu của- mì nh v ơ i c á c h t i ế p
cận
t ư n h u n g g ó c dộ k h á c n h a u n h ư : Nguyễn ng ọ c P/ ỉ n h , Nguyễn d i n h Lộc:
Ng uyễ n ng o e H i ế n , Đao t r í
ứ c , N g u y ễ n N i ê n , T r â n t r o n g Hưu, Lê hôn(;
H ạ n h , Hoà ng t h ế L i ê n . . .
0 ’ n i r ó ’C n g o à i ,
cấc
ntạà
\
lu ô t
hcc
như
s . s. A le c s e e v , A .M . V a s ỉ le v
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
.d o
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
= 3 =
L,S.Javỉch., s . y .
A.P.Sebanov,
P o l e n i n a , A. V . M i s k e v i c h , A . o .
Rene D a v i d ,
G .P .S in ith , L.Vogél,
K rasavchilov,
J. Ki mme ..........
l à những ng ư ời đã cố n h i ề u k ẩ t quả n g h i ê n cứu những vấn
đề
l ý t h u y ế t v ề h ệ t h ổ n g - ph á p l u â t .
Tuy n h i ê n ,
l u â t như
c h o d ế n n a y n h i ề u v ắ n đề l ý l u â n v ề p h á p
: Ban. c h ấ t , v a i t r ò ,
t r ư\ n g c ủa p h á p l u â*t ,
c h u ẩ n để x á c
lu ât..
c hức n ă n g x ã h ộ i và n h ữ n g
k h á i n i ệ•m h ệ t h ố n g pha^p l u ậ t ,
đ ị n h mức độ
v ẫ n c ò n cổ n h ữ n g
đăc
rửiírns t i c ”
hoàn
t h i ệ n của môt h ệ t h ổ n g
pháp
quan
điểm khác n h a u ,
phải
đòi h ỏ i
7
tiếp
t u c n g h i ê n cứu để làm s á n g t ỏ ,
trĩnh
đã c ô n g "bá n h ư
ỏ V i ệ t n a m , qua c á c công
: " Một s ổ v ấ n đề v ề Nhà nước và
l u ẫ t . V i ệ t nam " c ủ a V i ệ n
l u ậ t h o e , Nhà x u ấ t t ả n
hôi,
s ử Nhà nuớc và p h á p l u ậ t
(từ
197 5 " ; Sơ t h ả o l i c h .
cách
mạng
th á n g
tá m
đển
x u ấ t b ả n kh oa h ọ c x ã h ô i ,
nay
)"
của
V iệ n
lu ậ t
pháp
khoa hoc
xã
Việt
h o e ,
1 9 8 3 , " Nghiên cứu những t ư
nam
Nhà
tưởng
củ a Chủ t ị c h Hồ C h í Mi nh v ề Nhà nuức và p h á p l u â t ” c ủ a Nguyễn
Ngọc M i n h ,
v ề Nhà
Nhà x ù ấ t b ả n s ư
nước v à p h á p l u ậ t " ,
t h ậ t , 1 9 8 8 ; " L ý l u â n Mac Lê Ni n
Trưồ'ng đ ạ i h o c p h á p l ý Hà n ộ i , 1989
"Ly l u â n c h u n g v ề Nhà n ư ớ c v à p h á p l u ậ t " ,
l ý Hà n ộ i , 1 9 9 2 . . .
Trưò' ng đ ạ i h ọ c p há p
c ó t h ể nh ân t h ấ y l à : , Hai
công t r ì n h
V i ệ n l u ậ t h ọ c nhầm, n g h i ê n c ứ u n h ữ n g v ấ n đ ề t h u ô c ' đ á i
của
t ư o ‘ng
t
nghiên
c ứ u c ủ a l ị c h s ử Nhà n ư ó c và Pháp l u â t ; c ò n
nghiên
c ứu c ủ a c ô n g t r i n h
của g iá o sư
Nguyễ n Ngọc Minh
nhầm c h ọ n raôt s ố v ấ n đ ề v ề Nhà nước và p h á p l u ậ t
đế n v a i t r ò
của
muc
Chủ T ị c h Hồ C h í Minh t r o n g l i c h
đích
là
c ó l i ê n quan
3 ử để
khắc
hoa n h ữ n g t ư t ư ở n g Hồ vph.1 Minh v ề Nhà nước v à p h á p l u â t . Đ ổ ỉ
vóa
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
.d o
- 4 hoc pháp l ý nà n ô i dề c ậ p một
h a i công t r ì n h c ủ a Truò'ng d ạ i
cách toàn
trình
d i ê n c á c v ấ n dề vẽ Nhà
bày c ủ a g i á o t r ' i n h g i ả n g
pháp l u â t
nuó'C
v a pháp l u ậ t
theo cách
dạy v ì vậy vấn dề h ệ t h ố n g
V i ệ t nam c h ỉ duữc g i ó ' i t h i ệ u một c á c h c h u n g n h ấ t ,
c h ư a . c ổ d i ề u k i ê n đề d i s â u .
Ngoai các t á c
d a aố t á c
tạp
•
phẩm t r ê n , nhũng c ông t r ì n h n g h i ê n
g i ả nuó'c t a l à c á c
cứu củe.
b à i v i ế t duực công, bố t r o n g c á c
c h í k h o a h ọ c , n ê n mỗi c ô n g t r ì n h c h ỉ dề c ậ p môt , h o ặ c một
s ố k h í a c ạ n h n h ấ t d ị n h c ủ a h ệ t h ố n g pháp l u ậ t
tiếp
'
vó*ỉ phuo-ng p h á p
cận r ấ t khác nhau.
VÌ vậy -sẽ l à ho’p l ý v à cổ ý n g h ĩ a n ế u n h ư có t h ế c o i clây
l à l u ậ n á n d â u t i ê n , v ớ i phuoTig pháp t i ế p
c ệ n h ệ t h ố n g buó'c
đ a u n g h i ê n cứu làm s á n g t ỏ roôt s ố v ấ n dề l ý l u ậ n và t h u c t i i n
xây
dựng v à h o à n t h i ệ n h ê t h ố n g p h á p l u ậ t
V i ệ t nam roôt c á c h
toàn diện.
Muc d í c h n g h i ê n cứu v à nhi ệm vu c ủ a l u ậ n á n d u ực d ặ t
ra
l à , phân t í c h nhũng vấn dễ l ý t h u y ế t CO’ bản về hệ t h ố n g pháp
luật,xây
dưng k h á i niệro chuẩn và những' t i ê u chuân dể xác d ị n h
mức dộ hoàn t h i ệ n của một hệ t h ố n g pháp l u ậ t .
T2 ên CO’ sỏ’ nhũng vấ n dề l ý l u ậ n d ã đuo'c g i ả i
h ê vó-i t hi r c t i ê n pháp l ý V i ệ t naj n,
t r ì n h h ì n h t h à n h và pl^át t r i ê n
naiT) t r o n g
47 nắm q u a , k h á i
quyết
phân t í c h d á n h
giá
của hệ th ố n g phápl u ậ t
q u á t h ó a về mặt l ý l u ậ n t í n h
liên
quá
Việt
chất
K
\
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
- 5 c h u n g v à n h ũ n g d ặ c di ểm , dặc t h ù c ủ a hệ t h ố n g pháp l u ậ t
tron£
mỗi t h ò ' i l c ỳ , c h ứ n g m i n h t í n h l i ê n t u c , s i / k ế t h ư a dong th.ò'i
khẳng đ ỉ n h sự c â n t h i ế t
p h ả i nắm vũrig n g u y ê n l ý
p h a i phù họ'p v ơ i t r ì n h dô p h á t t r i ê n
vận
dụng vào q u á t r ì n h
của k in h
: Pháp l u ậ t
t ế xa h ộ i ,
dể
xây dung va h o à n t h i ệ n hê t h ố n g - p h á p
lu ệ t.
Đanh g i á t h ự c t r ạ n g ,
7
~
ph â n t í c h n g u y ê n n h â n dẫn đ ế n
1
-\
7
^
/
n h u n g ưu d i ê m v a n h u ơ c di ê m c u a h ệ t h o n g phap l u ệ t
.
/s
V i ệ t nam
hiện nay.
Đề x u ấ t n h ũ n g phuưrig huó’ng và g i ả i pháp hoèưi t h i ệ n hệ
t h ố n g pháp l u ậ t
Co' sỏ' l.ý
diểm
V i ệ t ns;n t r o n g thò' i g i a n t ớ i .
l u ậ n c ủ a l u â n án l à n h ũ n g n g u y ê n l ý
k h o a hoc t h ể h i ệ n t r o n g c á c
t á c phẩm c ủ a c á c
d i ể n c ủ a c h ủ n g h ĩ a Mac- Lê n i n ; c á c t á c
và l u ậ n
nhà k i n h
phẩrri c ủ a Chủ t i c h Hồ
Glií Minh và c á c d ồ n g c h í l a n h đạo c ủ a c ả n g và bĩhà nuó '0 ;
"Cucng l ĩ n h . !xây dụng đ ấ t nước t r o n g thò*ỉ kỳ quá dô" v à c h i ế n
luọ' c ổn đ ị n h va p h á t
t r i ề n lcinh t ế x ã h ộ i d ế n năm 20 Ơ0 ", c á c
vần k i ệ n v à t à i
c ủ a Đảng c ông s ả n V i ê t nain và Wha nước
liêu
V i ê t nam. Lu ậ n á n c o n s ử dụng và t ham k h á o n h i ề u quan di êm
th ề hiện trong
c á c c ô n g t r ì n h n g h i ê n cứu c ủ a c á c t á c g i ả
t r o n g n u ớ c và nuó'C n g o à i ,
tác
gia
dặc b i ê t
l à c á c c ông t r i n h c ủ a c á c
V i ệ t nan> mới duo'c công bố n h ũ n g năm g â n d â y .
Phucyru-; pháp n g h i ê n c ứu l u ậ n án dur^c t h ư o h i ệ n t r o n cơ
sỏ' v ệ n dụng t om? hq'p c á c ’ phuong pháp diiy v ệ t
duy v ậ t l i c h
sử,
phương pháp phân t í c h
b i ê n chim/? và
và 'tổn£ h ọ p ,
phucmg
.d o
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
- 6 p h á p so s á n h
; phương p h á p k ế t
hq'p l ô g í c h và l ỉ c h s ì r t r o n g
quấ t r ì r h phân t í c h va l u ậ n g i ả i các vẫn đề d ặ t r a .
Tronír quá t r ì n h t h ư c
h i ệ n l u ệ n án cac
t á c g i a dã t i ế n
hành lchảo s á t thưc t i ễ n ỏ' 21 t ỉ n h và t h à nh phố, có sử. dưng
tài
l i ệ u của một số đ i a phucmg như Ilà n ô i , Hai pnòní' , lia
nam n i n h , Thanh h ó a , Ng h ệ t ĩ n h , T h à n h p h ổ HÔ Chí L i n h ,
g i a n g , A n g i a n g , Kinh H a i , Đong n a i , Khánh hòa và có
khào ý lciến củ a n h i ề u c á n
bộ l àm c ô n g t á c t h ụ c
Hệu
tham
t i ễ n xây
đựng
và thực h i ệ n pháp l u ậ t .
c ắ i mó’i c ủ a l u ậ n á n .
Đây l à
l u ậ n á n dẫu t i ê n n g h i ê n c ứu
rnôt c á c h t o à n d i ê n môt s ố vấn đề CO' bản nhất ve l ý l u ậ n và
t h ư c t ỉ i n xâ y dụng và h o à n t h i ệ n hệ t h ố n g pháp l u ậ t
V i ệ t nam
t r o n g t o à n bộ quá t r ì n h h ì n h t hành và phát t r i ể n của nó.
, L u ậ n án dã phâ n t í c h , đ á n h g i á một số quan di êm c h í n h về
hệ t h ố n g pháp l u â t , dã dề x u ấ t au an dieíP vê cách xác đ ị n h
lchái niêm ( đ ị n h n g h ĩ a ) hệ t h ố n g pháp l u ậ t và nhung t i ê u chuần
CO' bản dể xác đị n h mức dô hoàn t h i ệ n của. hệ thống pháp l u ậ t .
Iiân dẫja t i ê n l u â n á n d á di.1'8. r a n h ũ n g n h ậ n x é t l chái q u á t
#
về những dặc diêm của hệ thống' phép l u ậ t tr o ng mỗi g i í ú doạrt
phát
triền,
chứng minh t í n h
hơp l ý t h ể h i e n bản c h ấ t
liên
t u c , s ư k ể t h u a n h u n g y ếu t ố
dân chủ c ủ a hệ t hống pháp l u ậ t các
g i a i đoẹn t r u ó ’c, đông á t h ò’ỉ lchẳng d i n h SU' dúng dắn của
nguyên lý
: "Pháp l u S t '4fhông bao gi ò' có t h ể ỏ' mức c a o hơn
c h ế dí) lcỉnh t ế và s ư p h á t
triển
c u a v ă n hón x a h ô i do c h ế độ
.d o
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
.d o
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
- 7 l c i n h t ế dó q u y ế t đ ị n h "
(I 2 )
c- h i m g mi n hf s ự c.a n L h i...
ểt
mọ'i , phú đ ị n h cá.i. cu ,có.i
pha.L d ô i
lổ j tl)'v.i. không con [)!iù họ p
t h ố n g pliáp I n â t ỏ' mỗi f:hò'i d i ê m ,
cua hê
mỗi g i a i d o ẹ n C'Ị ỉ h ê ; k h i
n h ũ n g d i ề u k i ệ n k i n h t ế , x a h ộ i d ã có nhưng t h a y d ổ i c ă n ban.
Lu â n án đ á n h g i á một c á c h
p há p l u â t nuó'c
t a h i ệ n .nay.
toàn diện thực
phâ n
queưi và c h ả quan đẫn đế n t h ụ c
t r ạ n g hệ t h ố n g
t í c h ahimg ngi.t.yên nh â n k h á c h
t r ạ n g dó và đề .xuất nhi mg ý
k i ế n vễ v i ệ c x á c đ ị n h phucmg phurrng v à những g i ả i
í c h c ho c ô n g t á e xây
dụng và h o à n
n h ũ n g nấm t ớ i . DÓ l à di ê m
ph á p
huu
t h i ệ n hệ t h ố n g phá p l u ậ t
mới , d o n g thò'i cố ,ý nghí a,
th-iết
thục
t r o n g g i a i cloan h i ệ n ria.y •
«
I
Ý n/shĩá c ủ a l uâu án.
với k ế t quả ma l u ậ n án d ạ t điicro,
t á c g i ả hy vọng có t h ể góp ipội. phan vào v iệ c xâ y clyng CO' sỏ'
l ý l u ậ n về h ê .t h ố n g p h á p l u ậ t
dể v ậ n dụng và o v i ệ c n g h i ê n
cứu một c á c h dâ.y đủ bon về b ê
l hổng pháp l u ậ t
l;oàn bộ quá t r i n h
phát
L r i ê n , c u n g n h ư ỏ’ mỗi
V i ệ t nam t r o n g
t hò’ỉ k} n h ấ t
định của nó.
'ỉ n g h ĩ a c ủ a l u â n an c ò n t h ể
h i ệ n ó' c h ỗ , n h ữ n g ' k ế t
quà
cùa l u ậ n án có t h ể duọ'G vận dụng vào vi ệ c r à s o á t và hệ
'
t h ortn g h o' a pha*p l u*ậ t , xây
dụng v "a boa.il t h i ệ n h ệ t h o*n g pha' p~
ĩ '■
i
A
^
luật
p h ụ c vụ t h i ế t ;
Đồng
t h ụ c ọ.ho c.ong
t h ờ i l u ẹ a ári 00
t liê l à
cuộc d o i
mo'i h i ệ n n a y .
lai. l i ê u tham k h á o cho
cấc
dong n g h i ệ p tron/Ị, quá t r ì n h n g hi ê n m r u . g i ả r )£ day khoa học
pháp l ý cũnfí n h ư n h u T i £ \ n h à hoạt' dông
q u a n pháp l u ậ t .
thực: l:j-ỗn t r o n g các CO'
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
- 8 Kết
c ẩ u c ủa l u ậ n á n . L u ậ n á n bao gồm l ò ' i n ố i đ ầ u ,
chuưng, k ế t
luân,
p h ầ n phụ l u c .
c h ú t h í c h , d a n h roục t à i
liệu
3
t ha m k h ả o v a
.d o
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
-
Q
.d o
-
CHỦÒNG Mổĩ
*
Mỗ?
SỔ V Ầ ĩ i
ĐE
LÝ
L U Â ĩ -Ị c h Uĩ'i G
•
Phá p l u ậ t
•
l à ' roôt h i ệ n t u ọ ’n g
p h ức t ạ p ba o gồro n h i ề u
quy phạm do Nhà n u ớ c b a n h a n h h o ặ c t h u a n h ậ n d ề d i ề u c h i n h .
các
quan
hệ
xã
hội
tro n g
các
lĩn h
vực
của
đ ò ’i
q u a n .hê x ã . h ộ i r ẩ t
d a d^ng v a p h ức t ạ p ,
pháp l u ậ t
p h o n g phú v à n h i ề u l o ạ i .
c ũng r ấ t
phú đ ế n d â u , t h ì t h e o
quy l u ậ t
chung,
sống,
n ê n c á c quy
v ì
phạro
Nhutng dù p h o n g
chúng đều đuơc
t h a n h t ồ n t ạ i v à p h á t t r i ề n t h e o roôt t r ệ t
các
tư nhất
" T r o n g roôt Quốc g i a h i ệ n d ạ ỉ - P h . A n g g h e n v i ế t
hình
định.
- pháp
luật
k h ô n g nlạững c â n p h a i Dhù ho’p với - t ì n h h ì n h k ỉ n h t ế n ó i
c h u n g ,k h ổ n g n h ũ n g p h a i l à s ư b i ề u h i ệ n c ù a nền. ki nh, t ế d ó , ,
roà còn p h ả i l à rnôt b i ê u h i ệ n h à i hòa bên t r o n g môt sư b i ế u
h i ệ n k h ô n g vì . n h ữ n g mâu t h u ẫ n n ộ i t ạ i ma t ư phủ d i n h m i n h " p ^
Mỗi roô t
auốc g i a
d ề u có roột h ệ t h ố n g p h á p l u ậ t
t uo'ng ứ n g ,
mặc dù t í n h t h ố n g n h ấ t v à ro ức dộ h o à n t h i ệ n c ủ a h ệ t h ố n g đó
có t h e r ấ t khác nhau và thâm c h í t r o n g chưng roực n h ấ t d i n h ,
co t h ê con c h ư a d ư n g roột s ố mâu t h u â n .
K h i xem x é t ,
chung,
p h â n t í c h , d á n h g i á rnôt n ề n p h á p l u ậ t n ó i
hay môi "Vấn ứ ề pháp l u ậ t
?
đỉêrr hê thốn g
. '
(cách t i ế p
cu t h i
c ẫ n p h ả i c ó quan
c ậ n hệ t h ố n g ) dể t r a n h D h ỉế n d i ệ n
/
I
h o ặ c mâu t h u ẫ n t r o n g g i ả i
h ê t h ố n g có ý n g h ĩ a r ấ t
thích, vấn dề.
Đong t h ò ' ỉ
quan ùiềíLi
quan t r ọ n g t r o n g v i ê c g ắ n l ý l u ậ n
v ớ i t h ự c t i i n đ ể t l r dó r ú t
r a nhũĩ i £ k ế t
l u ậ n c h í n h xá c , d ề
r a nhi mg đ ị n h h u c n g d u n g c h o v i ê c k h ắ c phục n h ữ n g k h u y ế t
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
.d o
= 10 =
di ề r o, xây đi.ing một h ệ t h ố n g p h á p l u ậ t
hoàn c h i n h .
t i ế p c ậ n c á c v ấ n đầ cụ t h ê .
l u â n án k h ô n g t h ề t r i n h
IÓtl va phức t ạ p
c hu n g v e phá p l u ậ t ,
truớc
khi
Tuy n h i ê n t r o n g k h u ô n khổ c ủ a
bay h ế t n h ữ n g v ấ n dề vổn h ế t
đ ó , VI v ậ y t á c g i ả c h i c h ọ n v à t r i n h
K h á i nỉệm pháp l u ậ t ,
những t i ế u
súc rộn£
bay
"ba
k h á i n i ệ m h ệ t l i ố n g pháp l u ậ t
c h u ẩ n có’ bảỉi đ e x á c
rpô~t h ê t h ố n g
và
đ ị n h mức độ h o à n t h i ệ n
pháp i u ậ t , laro CO’ s ỏ ’ c h o v i ệ c g i a i
của
quyết
các
n h i ậ m vụ s a u c ủ a l u ậ n á n .
1 * k h a i u m . p h a ? LUẠĨ
K h á i ni ệm p h á p l u ậ t
l à một v ấ n đe q u a n t r ọ n g t r o n g
l u ậ t họte . có t h ế n ổ i dó l à k ì i á i ni ệr j khỏ’i n g u y ê n v a
t h u ỏ ’. Khỏ’i n-ruyên v ì ,
bất lu ận
a i muốn t ì m h i ể u ,
n h ữ n g vấxi' dề c h u n g v à cụ t h ể k h á c
muôn
nghiên
cứu
c ủ a phá p l u ậ t , t r ư ớ c h ế t
p h ả i cổ q u a n niệro r õ v ề k h á i n i ệ m phá p l u ậ t ;
muôn t h ủ o ’ v ì
dó l à v ấ n đề đ ã có l ị c h s ử l â u dò’i , g ắ n l i ề n v ớ i l ị c h
tưởng nhân l o ạ i ,
sử t ư
l u ô n l à t r u n g tâiE c ủ a nhưng t r a n h l u ậ n và
đấu t r a n h t ư tưởng c h í n h t r ị
- pháp l ý t r o n g l ị c h s ử
n h ư h i ệ n này 0 v ì vây đề h i ế u s ế u s ẩ c k h á i niệíD p h ấ p
c ũng
luật,
c ầ n o h ả i p h â n t í c h roôt s ổ q u a n điển'. dê làm CO' sỏ' cho s ự
so
s a n h v a l cê t l u ậ n .
irôt t r o n g n h ũ n g qua n d i ếm k h á phổ b i ế n clio r ằ n g phá
V.
ĩ
Tấc g i ả c h ỉ t r i n h
m
phải
v ấ n de CO' bản n h ấ t 'Cổ l i ê n quan t r ự c t i ế p t ớ i đề t a i l u ậ n ấn
dó l à :
c u -tr a c k
Đe cổ quan
điểm hệ t h ố n g dúng t r o n g l ĩ n h ' vực pháp l u ầ t , t r u ó ’C h ế t
l à m r õ n h ữ n g v ấ n dề l ý t h u y ế t
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
bầy một s ổ q u a n diểro h i ệ n đ o i , khôrựr
tiìỏ' le.i những quan d i £17) của các t h ò ’i kỳ t r u ứ c .
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
.d o
- 11 luật
l à môt h i ê n tưq'ng mang t í n h g i a i c ấ p ,
c h ỉ n h ve mặt g i a i c ấ p c á c
thucmg x u ấ t
trong
qu a n h ệ x ã h ộ i .
l à nhân tố diêu
Quan đ i ể m nay
p h á t tù' lcết l u ậ n n ồ i t i ế n g c ủ a C.Mấc v a P h . A n g g h e
" ^ u y ê n ngôn s ả n g c ô n g s ả n " về pháp l u ậ t
phấp l u ậ t
(tư sản)
lên thành l u ậ t ,
hoạt vật
l à ý c h í của g i a i
nôi
t ư 3Ẻn-!rầnc;,
cấp t h ố n g t r i
dung c ủ a ý c h í dó do d i ê u k i ệ n
c h ấ t c ủ a g i a i c ấ p dổ ( t ư s ả n )
quyết
duực đề
sinh
d i n h í 2 ^ác
đ ị n h n g h ĩ a vễ pháp l u ậ t , t h e o quan diên) này , t hường d UỌ'C
xác đ i n h l à
"hệ t h ố n g quy t ắ c xử s ự (quy phạm)
ban h à n h v à bảo đảm t h ự c h i ệ n ,
thống t r ị "
ít
thể hiện ý chí của g i a i
như. t í n h c h ấ t xã h ô i v à chirc n ă n g
p h ả n á n h c á c nhu cau, x ã h ộ i c ủ a ph á p l u ậ t
ả n h huỏTig c ủ a c á c y ế u t ố p h i v ậ t
d ạ o d ức, v ă n h ó a , dâ n t ộ c . . .
T ấ t nhi2-n t í n h g i a i
thì
; s ự t á c d ô n g và
c h ất như c h í n h
tri,
tư
d ố i v ớ i ph á p l u ậ t .
c ấ p l à y ế u t ố CO' bản c ủ a ph á p l u ậ t ,
k h ô n g t h ê c ó i n h ẹ , h o ặ c phủ n h ậ n .
tính g iai
cấp
c hú ý d ế n những dặ c t í n h và. n h ũ n g kh. í a
c ạ n h Ịchác c ủ a ph á p l u ậ t
t u ỏ ’n g ,
do Nhà nuố'c
Tuy v ậ y , n ế u c h ỉ n h ấ n mạnh
c ấ p mà c o i n h e c á c k h í a c ạ n h lchác c ủ a ph á p l u ậ t
s ẽ l à p h i ế n d i ệ n v a k h ô n g dầy đủ.
Truó'c h ế t ,
c ầ n tlỵay r ằ n g k ế t
't
l u ậ n nêu t r ê n c h i
là
ỉ•
mô t t r o n g nhũng d i n h dề c ủ a C.iviac vè - h . A n g g h e n k h i t i ế p
c ậ n k h á i niện) pháp l u ậ t
(mặc dù dó l à d ị n h dề q u a n t r ọ n g
và sâu s ắ c ) .
Ho*n t h ố n ữ a ,
ông n h ẵ n x é t
về pháp l u . â t t ư s ả n
luật
k ế t liuện dó duực r ú t
boc l ô t n ó i c h u n g - ) n ổ i
ra khi hai
(hay cổ t h ề n ó i
về pháp
.Lèn' nhung d ặ c t í n h cơ bản
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
- 12 cua
phap
'lu ẫ t ,
tạo
ra
CO'
30’ c h o
t h ứ c vẽ p h á p l u â t . Ngoà i k ế t
việc
tiểD
tuc
phat
t r i e n
nhện
l u ậ n na y t a c ò n t ì m t h ấ y n h i ề u
ý l cỉ ến t i ế p c ậ n ỏ' c á c g ổ c dộ k h á c n h a u về c á c d ặ c t í n h c ủ a
pháp l u ậ t .
,
Chẳng h ạ n .
,
. (4)
quan đi ề m vễ t í n h
v ă n m i n h , t í n h phổ
xa
b i ế n cúa pháp l u ậ t , về mối quan hê da c h i ề u , t í n h chấ t
h ộ i v à c h ứ c n ă n g p h ả n á nh n h ũ n g nhu c ẫ u x ã h ộ i c ủ a p h á p - l u ậ t
;
về SU’ phù họ'p của pháp l u ậ t vó'i vhế dọ k i n h t ế và SU' p h á t
,
,
- ■ "(5)
c u a v ă n hoa x a h ộ i . . .
triền
.
^
Vỉ vậy d e xây dung k h a i ni ệ m
pháp l u ậ t c â n có cách n h ì n tồHỊi quan không c h ỉ
xuẩt
phát
( l ấ i O m ộ t dịrih dề v à t u ỹ ệ t
(vò. không t h ể y
d ố i h ó a nó làm CO' sỏ’ cho
VÌỄC xác đ ị n h nộ ỉ dung của k h á i niệm.
frỗng t h ợ ỉ dề xây dung k h á i n i êm p h á p l u ậ t
p h á i c hú ý
đ ế n t í n h x ã h ộ i , t í n h k h á c h q u a n , t í n h phổ b i ế n , t í n h c h â n l ý
c ủ a n ó . 'Pháp l u â t
p h a i ph ả n á n h n h u n g quy l u ậ t
quan của s ư p h á t ' t r i ể n t i ế n
kết
bộ c ủ a x ã h ộ i ,
vân dông k h á c h
nó k h ô n g t h ể
là
quả c ủ a c h ủ n g h ĩ a duy ý c h í , muốn á p d ặ t n h ũ n g quy t ắ c t ư
b ê n n g o à i v a o x ã h ộ i , mà p h ả i x u ấ t p h á t
xả hội
t ì í nhu c ầ u k h á c h quan củe
c ầ n p h a i cổ s ư đ i ề u c h ỉ n h bang phá p l u ậ t . to’h ư vậ y t í n h
k h á c h q u a n , nhu c ẫ u xã h ộ i l à c á i có t r u ớ c phá p l u ậ t .
c h ú n g cũng l u ô n t h a y d ổ i c ù n g vó'ỉ t h ò' i g i a n ,
quy l u â t v ệ n dông v,à p h á t
phù hq'p v ớ i
Gấc
t r i e n c ù a x a h ộ i , v ì vậy , p h á p l u ậ t
muốn p h ả n á n h d ưq'c n h ũ n g nhu
c â u k h á c h qu a n
l u ô n luôn, d ổ ỉ mó*i.
Pháp l u â t
không t h ể l à c á i
đ ị n h , nố lu ô n h ìn h
thành và phẩt
va phát t r i ê n
Nhang
của xã hộ i n ó i
triển
cùng
c h u n g . Đẳ pháp
dó c ũng p h ả i
bẩt
b i ế n , cố
vó'i SU' v ậ n d ộ n g
luệt
phả n áiih
đúng n h u .cậu k h á c h quan c u ẹ. xã h ô i , n g ư ờ i lam l u Ẳ t k h ô n g
\
.d o
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
.d o
- 13 n h ữ n g . p h ả i n h ậ n t h ứ c dứng v a dẫy du về t í n h c h ấ t va nhung
đ ặ c đi ểm c ủ a c á c q u a n hê x ã h ộ i c.ẵn p h ả i d i ề u c h i n h bầng
pháp l u í . t , đề dề r:a p h á p l u ậ t
phù hcỵp ; dong t hò' ỉ
.phải
cổ q u a n diêrn t i ế p -cận dứng đắ n dua t r ê n CO' sỏ' c ủ a phương
pháp t ư duy b i ệ n c h ú n g và l ị c h s ử cụ t h ề .
triện
Lic h sử phát
c u a x ã h ộ i l à môt dong chảy l i ê n t ụ c có quá lchư-
hiện t ạ i
va, t u ơ n g l a i
. Hệ t h ố n g pháp l u ậ t p h ả i là. một
bức - t r a n h , h i ê n t h ụ c p h ả n á nh quá t r ì n h l i c h s ử p h á t t r i ể n
đ ố , dong t h ò ’i . phải cố đủ h i ệ u Ị ưc dể d i ễ u c h ỉ n h những quan
.hệ x a h ọ ỉ phổ b i ế n mang t í n h c h â n l ý . Cho n ê n , t h ô n g qua
,
/
7 ■1
—
7
Ằ
pháp l u ậ t , t a c ó t . t h ê h i e u đ.uực nhưng đặc diêm d i ê n h i n h
c ủa t ừ n g t h ơ i kỳ l ị c h
s ử . ^ o n g thcri cung' tì.v áẫy d ò i h ỏ ỉ k h i
dành:.giá. vê -một hệ thống pháp l u ậ t , ha,y một vấn dề pháp
l u ậ t p h ải có .quan diern l ị c h sử cụ t hể ; không t h ề căn cứ
và o t i n h h ì n h c ủ a n g à y hôm nay để đánh g i á pháp l u ậ t c ủ a
n h ũ n g t h ò ’1 kỳ dã qua>
Khác v ớ i c á c
quy phạm xã h ộ i khá c
quy pham dạ o d ứ c . t ô h g i á o . . . )
pháp l u ậ t
( c á c t ậ p q u á n , các
do phản ánh nhũng
nhu c â u k h á c h qua n c ủ a x ã h ộ i , d i ễ u c h ỉ n h nhã ng quan hệ
quan t r o n g có t í n h phổ
b i ế n , dã ducỵc c họn l ọ c t h ô n g qua
n h â n t h ứ c chủ qua n c ửa con nguò‘i j n ê n phap l u ẫ t
c hu ân ra ực , t h ể h i ê n c h â n l ý k h á c h quan.
co t í n h
vì t í n h c huẩ n mực,
t í n h phổ b i ế n t h ế h i ệ n c h â n l ý k h á c h quan d ó , nê n pháp
l u â t c ò n dược g o i l à
công l ý .
Như vậy , p h á p l u ậ t
c h í n h l à nhũng c h u ẩ n mực , những
mô h ì n h đuo'c x á c l ậ Ị K x u ẩ t p h á t t i í nhũng nhu cầu khá ch
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
- 14 -
q u a n c ủ a x ã h ộ i k h i đã c h í n m uoi,
tính
chân l ý cân phai
d ã roang t í n h phổ
" t h ề chế hóa" t h à n h công l ý .
biến,
Pháp
l u ậ t không xác l ậ p r a các Quan hệ xã h ộ i , mà ĩ l g UC‘C l ạ i ,
thực
t i In xã
p h ả i xác l ậ p
hôidoi
hỏi phải
roôt t r ậ t
t ự pháp
duưc n h ậ n t h ứ c dẫ y dủ v à
luật
đ ề t ạ o d i ề u k i ệ n c ho c á c
q u a n h ê x ã h ộ i đã c h í n muôi p h á t t r i ể n n h a n h h ơ n , t ố t hcra.
Tuy n h i ê n
d.ù t h ự c t i en- v ớ i n h ữ n g d i ề u k i ê n d ã c h í n rauồi
n h ư n g n ế u k h ô n g đucj'c n h ậ n t h ứ c dúng ( n h ậ n t ố c h ủ q u a n )
r a mô h ì n h ph á p l u ậ t
phù hq’p v à CO' c h ế đ i ề u c h ỉ n h hq'p lý*,
t h ì nó v ẫ n nầm d u ớ i dạng t ư p h á t ,
các
c h ư a mang t í n h p h á p l u ậ t ,
q u a n h ê x ã h ộ i vẫ n c h ư a p h a i l à
n ên pháp l u ậ t
quan h ê p h á p l u ậ t .
vưa mang t í n h k h á c h q u a n l a i
dại diện
du;y v à t h ự c t i ễ n
( phục vu l q ’ỉ í c h )
Cho
vua mang t í n h c h ủ
q u a n . ‘T Í n h c h ủ quan t h ề h i ê n t r o n g p h ấ p l u ậ t
đông t ư
đưa
c ủ a n g uò' i làm l u ậ t .
là kết
qua h o ạ t
HíguD*ỉ làm l u ậ t
cho g i a i c ấ p ha y môt l ư c l ư ợ n g
cầm q u y ề n n h ấ t dinh, ( n a o đ ổ ) , d o n h i ễ u n g u y ê n n h â n ,
luôn nhận
t h ứ c n h u c ầ u x ã h ộ i và d ặ t r a mục d í c h d i ề u c h ỉ n h , pháp l u ậ t
t h e o c á c h n h ệ n t h ứ c và rauc d í ch. c ủ a g i a i c ấ p
(lưc
vi vậy,
c ẩ p , n h ư n g đồng
pháo
thò*ỉ nó không
l u ậ t bao giò* c ũ n g
cổ t í n h g i a i
luợng) minh,
c hỉ t h ể ì i i ện t í n h g i a i cẩp , mà còn p h ả i l ầ tấm
g u c n g p h ả n c h i ế u những n h u c ầ u k h á c h quan c ủ a h i ê n t h ự c x a
hội
vó*i n h ư n g t í n h c h ấ t n h ư dã n ê u t r ê n .
Một
"mỏ’
quan
diêm k h á c về k h á i niệro phá p l u ậ t
r ộ n g n h ậ n t h ứ c về p h á p l u ậ t "
x ã h-ộỉ h o c về
pháp l u â t ) .
( hay c on g o i
là
là
Gấc t á c g i ả t h e o k h u y n h
q u a n diểro
1
q u a n đ i êm
h u ố n g nài'
c h o r ầ n g , p h á p l u â t k h ô n g p h ả i c h ỉ l à hệ t h ố n g quy pham do
Nhà nuó’c b a n h à n h ma c ồ n b a o gom c ả những y ế u t ố k h á c x u ấ t
.d o
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
.d o
- 15 -
h i ệ n t r u ớ c va sau k h i có pháp l u ậ t như : hệ t h ố n g các quan
h ệ xã h ộ i ' d u ưc c á c quy pham dó d i ễ u
c ù a chủ t h ê tharo g i a vào qu a n h ê ,
các t r à o l ư u
( q u y ẽ n và n g h í a vụ
các ngùyên t ắ c đ i ề u c h i n h í ^ )
( k h u y n h huó‘ng c h í n h t r ị . t r i ế t
ph á p n g h i ề n - c ứ u , h ì n l i t h ứ c t i ế p
dọ n g 4t.ư p hu a' p
chỉnh
h ọ c - T G ) , phtkyng
c ậ n c á c q u a n h ệ xã h ổ i
và h o ạ t
(7).
R . Đ a v i d c o n n h ấ n manh r ằ n g , "Nếu t r o n g p h á p l u ậ t
c h ỉ cổ nhưng
quy phạm mà. nó hàm c h ú a t r o n g t h ò ' ỉ d i ể m d ổ , t h ì
c á c h h i ể u dó
r ấ t chua dẫy đ ủ .
những yếu tố lchông í t
quan t r ọ n g , chúng
mang d ế n c h o phảp l u ậ t n h u n g d ă c d i ê m d i ê n b i n h v a ô n d ị n h ,
mạc dù p h á p l u ậ t
liên
có n h i ề u t h a y
d ổ i...
qu a n đ ế n kh u y n h hutnig pháp l u ậ t
Những y ẽ u t ố dó có
và vai t r ò
c u a nó t r o n g
*
xa h ộ i ' ;
d i ễ u dổ l i ê n qua n mật t h i ế t
c ủ a d ấ t n u ức
t ớ i ■c h í n h n ề n v ă n m i n h
: Gấc .yếu t ố dó c ũ n g t h a i ' d ổ i châm n h ư c h í n h
n ề n v ă n m i n h c ủ a đ ấ t nuớc d ó . n h ư ý t h ú c
ph á p l u ậ t
c ủ a cô'n£ đÂn
nuó'c d ó ,
n h ư CO' c ấ u k i n h t ế c ủ a n ố , nhu- n g ô n n g ữ v à d ạ o dức
(8 )
( l o a i t r ư n h ư n g k h á na ng t h a y ' đ á i do c á c h mạng" .
Quan đi ể m mỏ' r ộ n g n h ậ n t h ứ c về p h á p l u ậ t
ỏ' chỗ p h â n b i ệ t h a i lýliái ni ê m p h á p l u ậ t
' t r o n g mối . qua n hê
và s o s ấ n h .
còn t h ể h i ệ n
và l u ậ t ,
dặt
v ớ i SU' c ông bầng x a h ộ i dể g i a i
chúng
thích
các t á c g i a t h e o k h u y n h huó'ng nay n h ư V. s . í ) e r s e s j an
V. D. Zor l c i n , D. A.Keriroov , t l . S . M a l e i n , G . V . M a l s e v , L. s. karout ,
I
V. Á.'1 urna.no V , R. z. l i v s i z . . x u ấ t phát t ư chỗ nhẩn rnạnh t í n h xã
hô ỉ oủa pháp l u â t , và t í n h dặc t h ù c ủ a l u â t
đặt
trên
( t í n h thực dịnh)
CO' sỏ' c ử a s ự c ô n g bkng x a h ộ i d ã d i d ế n k i t
r ằ n g Mp h á p l u â t
quy pham h ó a . . .
luận
l à s ự cô.ng b ằ n g du^'c g h i n h â n ( x á c l ậ p ) bằng
V
Nếu môt t ư t u ở n ổ c ô n ^ bang c h ư a duo‘c g h i nhệri
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
- 16 b a n g quy p h ạ m , t h ì nó c o n
nằrp n g o à i
p h á p l u ^ t , c ò n ỏ' l ĩ n h
\
vực dạo d.úc,văn hóa (xã h ộ i ) vơi t ư cách l ạ nguyệnvọng ( U'Ó'C
;
’ ' ,
'
(9) _
■
c h ư a cổ sức mạnh b ắ t b u ộ c " .
ílhuĩig k h i một t ư t ucrng
muốn),
k h ô n g c ô n g ba n g duo-c quy phạm h ó a , t h i
quy p h a n u -
) , nhưng
vưa hẹp hơn,
lại
đó l à l u ậ t
( v ă n bản
k h ô n g p h ả i l à ph á p l u ậ t . "Một d ặ o l u ọ t
'
(10) ’
■t
’
k h ô n g c ô n g b a n g k h ô n c v p h a i l a pha p l u ậ t " . Khư vậ;y pliap l u ậ t
v ư a r ộ n g hơn ,90 v ơ i l u ậ t .
ho'n l u ậ t , v ì không p h ả i t ấ t
luật)
luật
1 1 ) Phap
'
l u ẵ t hẹp
c ả mọi dạo l u ậ t
d ễ u có t h ể t r ỏ ’ t h à n h Dháp l u ậ t ;
( v ẫ n b ả n pháp
nguo’c l ạ i ạ nó r ô n g h c n
quy pharr) n ổ c ò n hà.m c h ư a n h ũ n g q u an h ê x ã h ộ i
VI n g o à i
duq’c l u ậ t
(
diều chinh.
4
Như vậ y
^
nhan
?
^
quan' Cl i êmx a h ộ á học ve ph a p l u â t một mặt
mạnh
t í n h x ã h ộ i c ủ a phá p l u ậ t , c o i đổ l a d ặ c
nhất
củ a pháp l u ậ t
luât
tới
luật
thực đ ịn h .
tính
quan t r ọ n g
; mặt k h á c , mỏ' r o n g phạm v i k h á i ni ệ m pháp
c ả n h ữ n g vấ n dề n g o à i g i ó ’i h a n c ủ a c á c quy phạm ph á p
ĐÚng i a ,
n ế u c h ỉ n h ấ n manh t í n h g i a i c ấ p c ủ a p h á p l u ậ t ,
ma c o i nhẹ t í n h x ã h ộ i c ủ a nó t h ì c h ư a đủ ; n ế u c h i
qu a n
niệm về pháp l u ậ t như SU' quy phạn) hóa nhũng nhu cầu xa h ộ i ,
là
s ự phản án h roôt cách, t h ụ dộn£ t h ì chưa t o à n d i ệ n ,
v ì sư
*
biến
dồi
c ủ a t h ự c t i ê n x a h ộ i thiicmg d i ê n r a
pháp
luật
t h u ò ’n.!:v có 3 ự "ch£m c h â n " t r o n g k h i
c h ế h ó a , mô h ì n h h ó a c ác nhu c ầ u :cã h ộ i .
n h a n h ho'n va
phản á n h , t h ể
Cân p h ả i c ó s ư
n h a n h nh ậ y , n ă n g (5ong v à óc t h ự c t i ê n k h i n h ậ n t h ứ c về phá p
l u ậ t , can p h a i xac l ậ p nhưng nguyên t ấ c va t ạ o r a nhung đ i e u
k i ệ n dể p h á t huy k h ả nỉíng c u a con n g ư ờ i , c ác t ổ c h ứ c
tro n g hoat
luật
sát
d ộ n g t ư duy và t h ự c
hcyp với. t h ự c t i ê n ,
tiễn
pháp l i , d ể
d i vào c uôc s ố n g .
( c 0' ouon)
làm c h o pháp
.d o
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
Thực, t ỉ . ê n ph á p l ý, ỏ’ ^ i ệ t
nao 1 dã. c ho t h ấ y r ằ n g , n ế u c h ỉ
c ă n c ứ v à o h ệ t h ố n g quy pharu p h á p l u ậ t
rỗ t nhiều
"khoang t r ố n g " không t h ể
thực dinh t h ì
aẽ cố
" l ấ p " đ uực , n ế u n h ư
không có: sự năng dộng ;sáng t ạ o của các CO' quan làm công t á c
t h ự c h i ê n ; v à áp dung p h á p l u ậ t ,
h ì n h 3 ự ,n-arnl98 5
ví 'd u , / t r ư ớ c
n ế u k h ô n g cổ c á c
bản t ồ n g k ế t c h u y ê n d ê ,
t ồ n g k ế t h ạ n g .năm , t ưng t h ò ' i k ỳ , c á c
dỉều t r a ,
quyết
truy
t ố và x é t
H ộ i ' d ồ n g bô t r ư ở n g về r à
t r o n g ạố hơn
CO' quan
the giải
bức x ú c ,g i ữ g i n a n n ị n h t r ệ t t ư
Hoặc t r . u ớc k h ỉ cổ c h ỉ
pháp l u ậ t ,
t h ô n g t ư oùa c á c
x ử , c ủ a nước t a t h ì không
d ụ ự c ị n h ỉ ệ u vu v i ê c
xã hội.
k h i CQ bô l u ậ t
3 ố 1 6 &-CT c ủ a Chủ t i c h
thị
s o á t v à h ê t h ố n g hóa c ác
5ũOO v ă n b ả n
pháp l u ậ t
do
v ă n bản
c á c cơ
■quan t r u n g uơng ban hanh co lchốang 30 % c a n p h a ĩ huy bó. ,
h o ặ c s ử a d ổ i , n ế u k h ô n g c ó s ư s á n g t ạ o và. phucmg p h á p v â n
dụng (áp dụng) pháp l u ầ t dúng dắn c ủ a các CO' quan t h ự c
h i ệ n v a ẩ p dụng phá p l u ậ t , t h ì k h ô n g n h ữ n g s ẽ l am g i ả m v a i
trò
v à h i ệ u .l ực
k ì m hãm s ự p h á t
Tuy n h i ê n ,
mưc ho'p l ý " .
c ủ a p h á p l u ệ t , n)à
triên tiến
c ò n c ó t h ể dẫ n d ế n SU'
bô c ủ a x ã h ộ i .
v ấ n dề q u a n t r ọ n g l a
phải
cố
Khấn mạnh t í n h c h ấ t x ã h ộ i c ủ a
n h u n g lchông t h ể c o i n h ẹ t í n h g i a i
n h ũ n g đ ặ c di ê m c ù a p h á p l u ậ t
một " c h u n g
pháp l u ậ t ,
c ẩ p , t í n h Nhà nuó'c va
như t í n h th ố n g n h ấ t , c ụ
thể
✓
v ề l i i n h t h ứ c , c h í n h x á c v à mọt n g h ĩ a .
phutvng p h á p v à h ì n h t h ứ c
..
P h ả i t i m r a nliung
t h í c h hq'p d ế xâ y
dung p h á p l u ậ t ,
bảo dảro c h o nổ t h ể h i ê n đ ú n g và h à i h ò a n h ũ n g t h u ộ c t í n h
nói., t r ê n , c h ứ k h ô n g p h a i
l à tuy
tiện
THƯ VIỆ N
.A,nr\ r\ AI \
I HAT Ị-ỊẠ NOI
v a vô d ô .
.d o
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
18
-
-
VÍ d ụ , d ể nha n h c h ó n g k h ắ c
trùng
luật
lặp,lỗi
phục t i n h t r ạ n g mâu t h u â n ,
t h ò ’i c ủ a n h ũ n g v ă n b ả n ( nhũng quy phạm)
dang t o n t ạ i t r o n g hệ t h ố n g pháp l u ậ t
c ầ n p h ả i dẩ y rnạnh v i ệ c r à
kiên
quyết
loai
soát
pháp
nuớc t a h i ê n na;
v à h ệ t h ố n g hóa p h á p l u - ệ t ,
bổ n h ữ n g " c á i "
mâu t h u i n t r ù n g l ặ p ,
.d o
d ã l ỗ i t h ò ’i ,
khắ c phuc s s ự
đ o n g t h ò ' i p h ả i n h a n h chóng ba n h à n h
n h ữ n g v ă n bản (quy phẹra) mó' i . Đe lchắc phuc t ì n h t r ạ n g t h i ế t ,
p h á p l u ậ t p h ả i có k ế h o a c h c ủ n g c ổ c á c CO’ qua n có c h ú c năn'.N
?
,
v à thâro q u y ề n xây đựTig p h á p l u ạ t , t ạ o d i ề u k i ệ n c ằ n t h i ế t
và c ả i
t i ế n quy ' t r ì n h x â y
dựng p h á p l u ậ t ,
v à t ặ n g c ườ ng h i ệ u q u ả ò ủ ạ c ô n g t á c n à y .
đẩ;y n h a n h t i ế n dí,
Bên c a n h phuo-ng
■phái) ban hành rũó'i,can c o i t r ọ n g phuơng pháp phê chuẩn (thưa
nhân)
n h u n g h ì n h t h ứ c , c h o n l ư a dể t h ư a n h â n . r n ô t
h i ệ n đa ng t o n t ạ i , c ó
tác
dung t ố t
trong viêc dỉẽu
q u a n hê x ã h ộ i n h ư : s ử dung h ì n h t h ứ c á n l ệ ,
chon l ự a , g h i nhận ( th ư a nhận)
thiết
nghĩ rằng, trong
s ố quy phạn:
n g h i ê n cứu
nhung l u ậ t tục , tậ p
quán...
t i ê n c ủ a t h ò ‘i
kỳ quá
đ ộ , ' k h i những
d i ễ u k i ệ n k i n h t ế x ã h ô i c h ư a đồng
nhất,
p há p l u ậ t
tín h cách l a
vó’i
c ù a những nhu
buớc d i dằu
c h ỉ n h các
SU' b i ề u h i ệ n c ù a n e n v ă n m i n h ,
c ẫư x ã h ô i mang t í n h pkồ b i ế n , h i ệ n
t h ự c va
mang t i n h ' c h â n ‘l ý , p h ả i duq'c q u a n ni êm ổ’ h a i b ì n h d ỉ ê n :
Vưa k h á i
hiSri'nay,
quá t v ư a cu t h ê .
nó c h ư a t h ê k h á i
' í r o n g đ i ề u k i ệ n d ẩ t nuó‘c t a
quát
d ế n mức " n h ầ t t h ể h ổ a "
k h ô n g t í n h dền n h u n g y ế u t ố v a đ ặ c di êm r i ê n g c u a t u n g
vùng n h ấ t đ ị n h ,
v ì vậy cằn p h ả i
dung n h i ề u h ì n h t h ứ c ' > h á p
luật
có s ư n g h i ê n cứu d ể s ư
; p h ả i I i g h ỉ ê n cứu x á c d ị n h
r õ nbìrng h® ' thống quy phan) x ã h ộ i
h i ệ n dang to n
tại
và 00
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
.d o
- 19 tác
dung t ổ t
(trong
số l u ậ t
tuc
và t ậ p
quán...)
dể c h í n h
t hưa, n h â n , d ể bảo đảm c h o h ệ t h ố n g pháp l u ậ t
thức
vu a có t í n h k h á i
nước
ta
q u á t , t h ố n g n . h ấ t , v ư a .cu t h ê và cla d ạ n g ,
p h ả n ánh. dúng n h ữ n g nhu c â u x ã h ộ i ỏ' quy rnô t o à n QUỐC' và
s á t ho’p vó’i t ư n g . v ù n g .
•*
'^
/•
. /
Quan d i ê m t h ư ba d ặ t pha p l u ậ t
' fl
^
'
/
t r o n g mối quan h ệ v ơ í
iVhà n u ớ c , k h ẳ n g d ị n h và n h ấ n mạnh t í n h tiihà nuó'c c ủ a pháp
l u ậ t , c o i đó l à yế u t ố q u a n t r o n g n h ấ t n ó i l ê n bản c h ấ t c ủ a
/
?
\
^ s
1 '
r<
I
n o . Theo q u a n d i ê m nạy , pha p l u ậ t c h i l a h ệ t h o n g qu‘v phạm
do íJhà nuó'c ban hành hoặc t h ư a nhận (hệ t hốn g quy ph.am t h ự c
d i n h ) , nó ' k h ô n g hàm c h ứ a n h ũ n g y ế u t ố v à bô phân k h á c .
luât
do Nhà nuớc
ban h à n h ,
Pháp
n ê n nó ducỵc Nhà nuú‘c bảo vệ ( b ả o
đíảiTỊ t h ự c h i ê n ) v i vậy pháp l u ệ t mang t í n h cưỡng chế (diK}'C
bảo đảm bằng s ứ c mạnh cưỡng c h ế c ủ a Nhà nuó'c)
Ị Nhiều t á c
g i ả n h ẩ n manh t í n h c uữníỉ c h ế c ủ a pháp l u â t , c o i dó l à dặ c
di ểm đ ặ c t h ù ,
các l o a i
thể hiên
" t í n h t r ọ i hơn" c ủ a pháp l u S t
so v ớ i
quy pham x ã h ộ i k h á c . Khác v ớ i quan dỉểro x ã h ô i học
về pháp l u ậ t , ouan điềm về t í n h iìhà nuó'c của pháp l u ậ t thuò '1
xuẵt
phát t ư kết
c ủ a Nhà nuó’c t h ì
luât
l u â n c ủ a V . I Lê K i n r a n g "Ý c h í n ế u nó l à
p h ả i clirợc b i ể u h i ệ n duó-i h ì n h t h ứ c môt dạo
do c h í n h quy ề n d ặ t r a ,
nếu không t h i h a i t i ế n g
"ý c h ỉ "
chỉ là
s ự r u n g dọng k h ô n g k h í do nhũng âro tha.nh t r ố n g r ỗ n g
(12 )
%
gâ y n ê n " ; horíc 0' V i ệ t nam l à x u ấ t p h á t t ư d i n h dề n g ắ n g ọ n
c ủ a Ho Chí Minh "Nhà nu.ó'c nào pháp l u â t
luân g i ả i ,
lchẳng d i n ỉ ì ^ k h ô n g t h ể
ấy"
phân t í c
dung nap và o pháp l u ậ t n h ũ n
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
.d o
- 20 y ế u t ố k h ô n g mang t í n h í íhà nuó’c .
T Í n h Nhà nuó'C c ủ a p h á p
trong,
vì xuẩt
cố ý n g h ia h ết
p h ấ t t ư dặ c t í n h này mà phá p l u ậ t
mạnh ( s ứ c ms,nh b ắ t
Ph á p l u â t
lu ật
súc
q u an
có sức
buộc c h u n g , 3,ức mạnh [parig t í n h cuõ'ng ch
vó’i chúc n ă n g p h ả n á n h nhĩm£ nhu c ầ u k h á c h quan
mang t í n h phổ b i ế n , ' t í n h c h â n l ý , t r ò ' t h à n h công l ý ,
t h ô n g qua rnôt t ổ chức duy n h ấ t
có t ư c á c h l à d ạ i
t h ứ c của t o à n xã h ô i , đổ l à Nhà nuó‘G.
v ì nó
diên chí
nliỉên dó mới ch
l à k h í a cạnh h ì n h t hức pháp lý ; vẩn đề sâu sắo ho'n l a yế'
tố
bên t r o n g , 3 ự bao dạm t h ự c h i ệ n pháp l u ậ t
(quyền lưc)
ba ng s ứ c mạnh
c ủ a Nhà nuó' c. T h i ế u y ế u t ố này , p h á p l u ậ t
c h ỉ 'dung ' l a i ỏ' mưc h ì n h t h ứ c .
GUI),
T rên thực t ế n h i ề u dạo 'l u ậ t
(văn bản quy phaní) có t h ể dưo'C ban hành nhưng không đ i vò
cuôc sống
hoạt
( không p h á t huy h i ệ u
dộng t í c h c ực v à có h i ê u
l ự c ) đưọ'c v ì k h ô n g có SU'
qua c ủ a c á c cơ qua n t h ự c h i
v à áp đ.ung pháp l u ậ t . v i vậ y , có t h ế n ổ i công l ý k h ô n g đu
vào quyền lự c
( k h ô n g có q u y ề n l ự c Nhà nuó'c bảo dám) t h ì
c
b ất l ự c .
Tuy n h i ê n , n ế u c h ỉ n h ấ n mạnh yế u t ố Nhà nuó‘c , y ế u t c
chù q u a n và " t ô dậm" mối q u a n h ê phu t h u ô c
v à o Nhà nưó'c , t h ì
•Nhà nước
xa h ô i
dễ lain c h o [noi nguò'i có. cảm g i á c r a n g
"dẻ" r a p h á p l u ậ t ,
c ủ a pháp l u ậ t .
d ứ n g về t í n h c h ấ t
hạ
thấp vai t r o
Inhư d ã n ê u ỏ' t r ê n ,
và ý n g h ĩ a
cân nhện th ứ c
x ã h ộ i c ủ a p h á p l u ậ t v à chức n a n g ph á n
á n h n h ư n g nhu c à u k h á c h q u a n ,
lu ật
c ủ a phá p l u ậ t
phổ b i ế n của. xã h ộ i . Pháp
,
(14) ,
l à rnôt h i ệ n t u o ’ĩi£ của văn minh và văn hó a
, nó khôr
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
- 21 -
d i vao cuôc sống duơc VI nổ không đuo'c moi nguò'i c o i l à
c h u ẩ n mưc c h u n g , h i ệ n t u c m g " x é r s. o" l ẩ n t r á n h h o ặ c
nhe m" ph á p l u â t
sẽ d i ê n r a .
"khinh
v à , muốn c h o pháp l u â t duực
t h ự c h i ệ n t r o n g t r u ò ' n g hQ'p n à y
bắt
buộc p h ả i
dùng d ế n c á c
b i ệ n pháp cưỡng b ứ c , b ạ o lưc ,h à n h c h í n h , t h a y v ì nhũng 'bỉện
ph á p g i á o ' ' d ụ c ,
thuyết
p h u c .tự nguyên,
Cho n ê n ,
c ũ n g cố
t h ể n ổ i , quyền l ư c không dựa t r ê n CO’ sỏ' của công lý t h ì dê
quan l i ê ứ / c ử a
Thưc t ế
minh
quyền,thậm c h í t à n bạo.
sử nhân l o ạ i
lich
d i ề u này
: c á c Mhà nuớc
\
c á c t h ò ’i kỳ t r u ó ' c d ã
phong k i ế n ,
n h ì n chung
chứng
c h u a chu
•
ý d ế n t í n h x ã h ộ i c ủ a phá p l u ậ t , n h ấ n rnạnh v à t u y ệ t d ổ i h ó a
Vn
4
'
'
y\
q u y ê n 1 U‘C n h a v u a , n e n ph a p l u â t
q u a n c ủ a n h à Vua v à t r i ề u
khách quan,
dinh,ít
pUổ b i ế n ' t r o n g x ã h ộ i
ì
'
/
s
(
c h ú ý t ó ' i n h ũ n g nhu c ầ u
; phá p
luật
chua
phải thực
bạo điiơc b i ể u h i ệ n duó’i n h i ề u
h ìn h thức
s I,r l à c ô n g
lý ,s ự tan
trong
s ử dụng p h á p l u ậ t . T r o n g t hò' i
kỳ
tình
t í r ứ i c hủ q u a n ,
việc
n h i ề u nuó'c
>
thucvng p h a n a n h y c h í c hu
t r ạ n g xâ y đung l u ậ t niang
ctucmg
d ạ i , ỏ’ .
áp
d ặ t , b ắ t buôc , dẫn dến v ỉ ệ c p h ả i áp dung các b i ệ n pháp bạo l ự c
cũng không
phải
Ỏ^UỮC t a
luật
la
truDTLg hq'p h i ế m t h ỗ y .
t i n h t r ạ n g roôt s ố v ă n bản (quỵ phạm)
diK}'c b a n h à n h k h ô n g được k h ả o
phá p
s á t n g h i ê n cứu kỹ ,k h ô n g
phù hơp v ớ i t h ư c t i e n n ê n k h ô n g d u ơ c xã h q ỉ c h ẩ p n h ậ n ,
đến s ư " c o i thuD' ng,"xé r à o " . . .
cũng vẫn con, n h ấ t l à t r o n g
t hò’i lcỳ pháp l u â t mang dậm dặc màu 3ắc cúa CO' chế t ậ p
trung
quan l i ê u
bao c ấ p .
dẫn
.d o
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
.c
y
o
c u -tr a c k
.c
- 22 -
Tư SU' phân t í c h t r ê n cố t h ể k ế t l u ậ n r a n g t í n h c h ấ t
Nhà nước l à dặc t í n h auan
t r ọ n g , d ă c t h ù của pháp l u ậ t
t h i ế u nó p h á p l u ậ t s ẽ k h ô n g c ó .
cố t í n h Nhà r u ử c , t í r i h g i a i
;
Nhung phắp l u ậ t k h ô n g c h i
c ấ p mà n ổ c ồn có t í n h x ã hội ' và
n h i ề u d ặ c điềro lchác. Không t h ê c h í nhấn mạnh một dặc t i n h
n a o dó c ủ a pháp l u â t , r ồ i
c ủ a pháp l u ậ t .
dậ m, k h á i
q u á t t h à n h bản c h ấ t
Không t h ê c o i Nhà nuức- dứng t r ê n phá p l u ậ t ,
h o ặ c n gựọ’c l a i ,
pháp l u ậ t
tô
pháp ị u ậ t
d ứ n g t r ê n Nhà n u ớ c .
Nhà n u ức v a
l a h a i h i ệ n tuọTLg cố quan hê mật t h i ế t không t h ể
th iế u nhau.
Pháp l u ậ t
chỉ hình th àn h ,tồ n t a i
và phát
triên
t r ê n CO' sỏ’ cúa quyền l ự c Nhe n ư ớ c , nhung không p hải nó ch,ỉ
mang t í n h ' . c h ấ t
Nhà nuó’c I t í n h , g i a i c ấ p
h i ệ n t u ơ n g mang t í n h x ã h ô i x u ấ t
; nó p h ả i l à một
p h ấ t t ừ xã h ô i và rouc d í c h
7
l à trô' l a i
chân l ý
diều chỉnh, các
; ph á p l u â t
q u a n hệ x ã h ọ i phổ b i ế n , d i ê n h ì n h ,
l à một h i ê n tuDTig c ủ a v ă n mi nh v à v ă n h ó a .
Nhà nuức c h ỉ cổ t h ế p h á t hu,y quyền l ụ ’c, t hụ' c h i ệ n t ố t n h ấ t v a i
t r o l à người ả ệ i đại
dỉện
c h í n h t h i r c cho t o à n x ã h ô i , qu ả n l ý
t o à n xa h ộ i , khi dựa t r ê n CO’ sỏ* c ủ a pháp l u ậ t đúng, pháp l u ậ t
tố t
(quản
lý
bằng
pháp
lu ậ t);
l a p h u t mg t i ệ n , l à h ì n h t h ứ c
/N
th ôn g
*
qua do t h ụ c h ỉ ệ n
nhung
pháp
lu ậ t
không
phải
duy n h ấ t mà Nhà nuó’c s ử d ụ n g ,
-ị
quyên lự c
s
va phat
huy
vai
N
tro
?
'
N g o a i ph á p l u ậ t , Nhà nuó’c c ò n s ử dung c á c phucmg t i ệ n k h á c ,
hinh thúc k h á c .
Như v ậ y ,
theo chúng
p h ả i c h ú ý rnôt c á c h t o à n
tôi,tiếp
c ậ n k h á i ni ệm pháp l u â t
d i ệ n c ả ba di êm s a u dây
V
:
L
c u a rpinh.
.d o
m
o
w
w
w
.d o
C
lic
k
to
bu
y
bu
to
k
lic
C
w
w
w
N
O
W
!
h a n g e Vi
e
N
PD
!
XC
er
O
W
F-
w
m
h a n g e Vi
e
w
PD
XC
er
F-
c u -tr a c k
.c
