Chương 4 ĐƯỜNG LỐI CÁCH MẠNG CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

CHƯƠNG 4

ĐƯỜNG LỐI CÔNG NGHIỆP HÓA


MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU
- Tìm hiểu đường lối tiến hành CNH đất nước trong tổng thể đường
lối đổi mới của Đảng cộng sản Việt Nam.
- Nghiên cứu quá trình đổi mới quan niệm của Đảng về CNH từ
năm 1960 đến nay.
- Nghiên cứu mục tiêu, quan điểm CNH, HĐH của Đảng trong
thời kì đổi mới.
- Tìm hiểu nội dung đẩy mạnh CNH, HĐH gắn với phát triển
kinh tế tri thức ở nước ta hiện nay.


CÔNG NGHIỆP HÓA LÀ GÌ ?
KHÁI NiỆM KINH TẾ NÓI CHUNG, CÔNG NGHIỆP
HÓA NÓI RIÊNG, MANG TÍNH LỊCH SỬ, TỨC LÀ
LUÔN LUÔN CÓ SỰ THAY ĐỔI CÙNG VỚI SỰ PHÁT
TRIỂN CỦA NỀN SẢN XUẤT XÃ HỘI, CỦA KHOA
HỌC CÔNG NGHỆ.


CÔNG NGHIỆP HÓA LÀ QUÁ TRÌNH ĐỂ MỘT NƯỚC
TRỞ THÀNH NƯỚC CÔNG NGHIỆP
Theo nghĩa hẹp: Công nghiệp hóa được hiểu là quá trình chuyển
dịch từ kinh tế nông nghiệp (hay tiền công nghiệp) sang nền kinh
tế lấy công nghiệp làm chủ đạo, từ chỗ tỷ trọng lao động nông
nghiệp chiếm đa số giảm dần & nhường chỗ cho lao động công
nghiệp chiếm tỷ trọng lớn hơn.

Theo nghĩa rộng: công nghiệp hóa là quá trình chuyển dịch từ
kinh tế nông nghiệp (hay tiền công nghiệp) sang kinh tế công
nghiệp, từ xã hội nông nghiệp sang xã hội công nghiệp, từ văn
minh nông nghiệp sang văn minh công nghiệp.


I. CÔNG NGHIỆP HÓA THỜI KÌ TRƯỚC ĐỔI MỚI

1. Mục tiêu và phương hướng công nghiệp hóa
2. Đánh giá thực hiện đường lối CNH


1. Mục tiêu và phương hướng công nghiệp hóa

ĐƯỜNG
LỐI
CNH

* Từ 1960 – 1975: ở miền Bắc
* Từ 1975 - 1985: cả nước
Công nghiệp hóa trước đổi mới

Đại hội III
1960

HNTW 7
Khóa III

Đại hội
IV

Đại hội
V


* Từ 1960 – 1975: ở miền Bắc
Từ một nền
KT NN lạc hậu

Đất nước chia
làm 2 miền
Đặc điểm của
miền Bắc khi
thực hiện CNH

Các nước XHCN
thực hiện CNH
theo hướng ưu
tiên phát triển
công nghiệp nặng

Sự thể nghiệm đầu
tiên về mô hình CNH
XHCN ở một
nước NN lạc hậu


Đại hội III (1960)

Đặc điểm

Tính tất yếu, nhiệm vụ
Mục tiêu


Ưu tiên phát triển công
nghiệp nặng một cách hợp lí
Hội
Nghị
Trung
ương
7(KIII)

Kết hợp chặt chẽ phát triển công
nghiệp với phát triển nông nghiệp

Phát triển công nghiệp nhẹ song song
với việc ưu tiên phát triển CN nặng
Ra sức phát triển CN TW, đồng thời
đẩy mạnh phát triển CN địa phương


*Từ 1975 - 1985: phạm vi cả nước

Đại hội IV

Đại hội V


Đại hội IV
Đẩy mạnh CNH XHCN,

Đường
lối CNH
XHCN

xây dựng cơ sở vật chấtkĩ thuật của CNXH,
đưa nền KT nước ta từ sản xuất
nhỏ lên sản xuất lớn XHCN”.

Quá trình này
được thực hiện
bằng tiến hành
đồng thời ba
cuộc cách mạng:
Cách mạng quan
hệ sản xuất.
Cách mạng khoa
học – kĩ thuật
Cách mạng tư
tưởng & văn hóa


ĐẠI HỘI IV
Ưu tiên phát triển CN nặng một cách hợp lí trên
cơ sở phát triển nông nghiệp & công nghiệp nhẹ
Con
đường
cơ bản
để
thực
hiện:

kết hợp XD nông nghiệp & CN nhẹ, kết hợp
xây dựng công nghiệp & nông nghiệp cả nước
thành một cơ cấu kinh tế công nông nghiệp
vừa xây dựng kinh tế trung ương, vừa phát
triển kinh tế địa phương,kết hợp kinh tế
trung ương với KTđịa phương trong một
cơ cấu kinh tế quốc dân thống nhất


Từ 1975 - 1985: phạm vi cả nước
CHỈ ĐẠO THỰC TiỄN 1976 –
1981, Đảng rút ra kết luận: Từ
một nền sản xuất nhỏ đi lên,
điều quan trọng là phải xác
định đúng bước đi của CNH
cho phù hợp với mục tiêu &
khả năng của mỗi chặng
đường

Đại hội V


ĐẠI HỘI V: CHẶNG ĐƯỜNG
ĐẦU TIÊN CỦA THỜI KÌ QUÁ ĐỘ

Lấy nông nghiệp
là mặt trận
hàng đầu, ra
sức phát triển

công nghiệp
hàng tiêu dùng

Nội dung chính
của CNH trong
chặng đường
trươc mắt

XD công nghiệp
nặng có mức độ,
vừa sức, nhằm
phục vụ thiết thực,
có hiệu quả cho
nông nghiệp &
công nghiệp nhẹ


2. Đánh giá thực hiện đường lối CNH
Đặc trưng chủ yếu của CNH
thời kì trước đổi mới
- Theo mô hình khép kín, hướng nội,
thiên về phát triển công nghiệp nặng
- Chủ yếu dựa vào LĐ, tài nguyên, đất đai,
viện trợ
- Thực hiện CNH là Nhà nước & doanh nghiệp
NN,phân bổ nguồn lực = KHH tập trung
- Nóng vội, giản đơn, chủ quan, duy ý chí
trong đề ra chủ trương và thực hiện…

Đặc điểm

Diễn ra
trong cơ
chế KHH
tập trung

Những tiền
đề vật chất
cần thiết cho
CNH còn
hạn chế

Trong điều
kiện có
chiến tranh
phá hoại


Kết
quả

Nhiều khu công nghiệp
lớn đã hình thành, có
nhiều CS đầu tiên của
ngành công nghiệp nặng

Xây dựng nguồn
nhân lực cho
sự nghiệp CNH

Tạo cơ
sở ban
đầu cho
giai
đoạn
sau


Hạn chế & nguyên nhân

HẠN CHẾ

Cơ sở vật chất
kĩ thuật lạc hậu
Ngành CN then chốt
nhỏ, chưa đồng bộ
để làm nền tảng
cho nền KT QD
Đất

Nông nghiệp
hạn chế
Chưa đáp ứng nhu
cầu về lương thực,
thực phẩm cho XH

nước nghèo nàn, lạc hậu,
kém PT, khủng hoảng KT-XH

N
G
U
Y
Ê
N
N
H
Â
N

Nền KT lạc hậu,
nghèo nàn
Khách quan

Chủ quan

Điều kiện chiến
tranh kéo dài
Sai lầm trong xác
định mục tiêu, bước đi
Sai lầm xuất phát từ
chủ quan duy ý chí


II. CÔNG NGHIỆP HÓA, HiỆN ĐẠI HÓA THỜI KÌ ĐỔI MỚI

1. Quá trình đổi mới tư duy về công nghiệp hóa
Tư duy của Đảng về CNH từ

Đại hội VI – Đại hội X

Đại hội VI

HNTW 7
Khóa VII

Đại hội
VIII

Đại hội
IX, X& XI


2. Mục tiêu, quan điểm về CNH, HĐH
a.Mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa
Mục tiêu cơ bản của CNH, HĐH

HNTƯ 7 (ĐHVII): Mục tiêu của CNH, HĐH là
cải biến nước ta thành một nước công
nghiệp có cơ sở vật chất kĩ thuật hiện đại,
cơ cấu kinh tế hợp lí, quan hệ sản xuất tiến
bộ, phù hợp với trình độ phát triển của
LLSX, mức sống vật chất & tinh thần cao,
quốc phòng, an ninh vững chắc, dân giàu,
nước mạnh, XH công bằng, văn minh.


a.Mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa

Mục tiêu cụ thể của Đại hội X
Đẩy mạnh CNH, HĐH
gắn với phát triển KT tri thức
để sớm đưa nước ta ra
khỏi tình trạng kém phát triển;
tạo nền tảng để đến năm 2020
đưa nước ta cơ bản trở
thành một nước công nghiệp
theo hướng hiện đại.


b. Quan điểm CNH, HĐH
- CNH gắn với HĐH & CNH, HĐH gắn với phát triển
kinh tế tri thức, bảo vệ tài nguyên, môi trường
- CNH, HĐH gắn với phát triển KTTT định
hướng XHCN & hội nhập kinh tế quốc tế
- Lấy phát huy nguồn lực con người là yếu
tố cơ bản cho sự phát triển nhanh & bền vững
- Khoa học & công nghệ là
nền tảng & là động lực của CNH, HĐH
- Phát triển nhanh & bền vững; tăng trưởng KT đi đôi
với phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ & công bằng XH


II. CÔNG NGHIỆP HÓA, HiỆN ĐẠI HÓA THỜI KÌ
ĐỔI MỚI
3. Nội dung & định hướng CNH, HĐH gắn với
phát triển kinh tế tri thức.
a. Nội dung

Đại hội X
Tranh thủ
các cơ hội
thuận lợi

do bối cảnh
quốc tế

để

tiềm năng, lợi
thế của đất nước

coi KT tri thức
là yếu tố quan
trọng của nền KT
& CNH, HĐH

rút ngắn quá trình CNH,
HĐH đất nước theo định
hướng XHCN gắn với
phát triển KT tri thức