Các nhân tố tác động đến chất lượng thông tin báo cáo tài chính của các công ty TNHH một thành viên nhỏ và vừa do cá nhân làm chủ tại thành phố hồ chí minh

B
TR

NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O

I H C KINH T THÀNH PH

H

CHÍ MINH

--- oOo ---

NGUY N TH NG C HÀ

CÁC NHÂN T

TÁC

NG

N CH T L

NG

THÔNG TIN BÁO CÁO TÀI CHÍNH C A CÁC CÔNG
TY TNHH M T THÀNH VIÊN NH
NHÂN LÀM CH T I THÀNH PH

VÀ V A DO CÁ
H

CHÍ MINH

“LU N V N TH C S KINH T ”

THÀNH PH

H

CHÍ MINH, N M 2020


B
TR

NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O

I H C KINH T THÀNH PH

H

CHÍ MINH

--- oOo ---

NGUY N TH NG C HÀ

CÁC NHÂN T

TÁC

NG

N CH T L

NG

THÔNG TIN BÁO CÁO TÀI CHÍNH C A CÁC CÔNG
TY TNHH M T THÀNH VIÊN NH
NHÂN LÀM CH T I THÀNH PH

Chuyên ngành: K toán (H

VÀ V A DO CÁ
H

CHÍ MINH

ng nghiên c u)

Mã ngành: 8340301
“LU N V N TH C S KINH T ”

NG

IH

NG D N KHOA H C: PGS.TS. TR N V N TÙNG

THÀNH PH

H

CHÍ MINH, N M 2020


"L I CAM OAN”
Tôi cam oan lu n v n th c s kinh t “Các nhân t tác

ng

n ch t l

ng

thông tin báo cáo tài chính c a các công ty trách nhi m h u h n m t thành viên
nh và v a do cá nhân làm ch t i thành ph H Chí Minh” là công trình nghiên
c u c a riêng tôi, ư c th c hi n dư i s hư ng d n c a PGS.TS. Tr n V n Tùng.
Các n i dung tham kh o t các ngu n tài li u khác

u ư c ghi rõ ngu n

trích d n. K t qu nghiên c u này chưa ư c công b trong b t k công trình
nghiên c u nào t trư c t i nay.
Thành ph H Chí Minh, tháng 3 n m 2020
Tác gi

Nguy n Th Ng c Hà


“M C L C”
TRANG PH BÌA
L I CAM OAN
M CL C
DANH M C CÁC CH

VI T T!T

DANH M C CÁC B"NG
DANH M C CÁC HÌNH V#, BI$U
DANH M C PH L C
TÓM T!T
ABSTRACT
PH N M%

U .................................................................................................. 1

1. Lý do ch n &' tài nghiên c u ...................................................................... 1
2. M(c tiêu nghiên c u .................................................................................... 3
2.1 M c tiêu t ng quát ................................................................................... 3
2.2 M c tiêu c th ........................................................................................ 3
3. Câu h)i nghiên c u ....................................................................................... 3
4. *i t +ng và ph,m vi nghiên c u ................................................................ 4
4.1

i tư ng nghiên c u ............................................................................... 4

4.2

i tư ng kh o sát .................................................................................... 4

4.3 Ph m vi nghiên c u .................................................................................. 4
5. Ph ơng pháp nghiên c u............................................................................. 4
6. óng góp c.a lu/n v0n ................................................................................ 5
7. K t c1u c.a lu/n v0n ................................................................................... 5
CH ƠNG 1: T3NG QUAN V4 TÌNH HÌNH NGHIÊN C5U......................... 6
1.1 Các nghiên c u n

c ngoài ....................................................................... 6

1.2 Các nghiên c u trong n

c ..................................................................... 11

1.3 Nh/n xét các nghiên c u tr

c và xác & nh khe h6ng nghiên c u ........ 17

1.3.1 Nh n xét các nghiên c u trư c ............................................................. 17
1.3.2 Xác

nh kho ng tr ng nghiên c u ....................................................... 18

K T LU N CH ƠNG 1 .................................................................................. 20

CH ƠNG 2: CƠ S% LÝ THUY T.................................................................. 21
2.1 Các khái ni7m .......................................................................................... 21
2.1.1 Thông tin ............................................................................................ 28
2.1.2 Báo cáo tài chính................................................................................. 21
2.1.3 Ch t lư ng thông tin báo cáo tài chính ................................................ 22
2.1.3.1 Theo quan i m c a h i

ng chu n m c k toán qu c t (IASB) . 22

2.1.3.2 Theo quan i m c a H i ng chu n m c k toán tài chính Hoa K
(FASB) ........................................................................................................ 23
2.1.3.3 Theo quan i m c a d án h i t c a FASB và IASB (2010) ......... 23
2.1.3.4 Theo lu t k toán Vi t Nam............................................................ 24
2.1.4 Công ty TNHH M t thành viên ........................................................... 25
2.1.5 Công ty TNHH MTV do cá nhân làm ch ........................................... 25
2.1.6 Doanh nghi p nh và v a.................................................................... 27
2.2 Các lý thuy t n'n ..................................................................................... 27
2.2.1 Lý thuy t ph thu c ngu n l c (Resource Dependency Theory) ......... 27
2.2.2 Lý thuy t ng u nhiên (Contingency theory) ........................................ 28
2.2.3 Lý thuy t tín hi u (Signalling Theory) ................................................ 28
2.3 8c &i9m ho,t &:ng c.a công ty TNHH MTV do cá nhân làm ch. tác
&:ng & n CLTT BCTC c.a doanh nghi7p ............................................... 30
2.3.1 Ch s h u công ty ............................................................................. 30
2.3.2 Trách nhi m tài s n ............................................................................. 30
2.3.3 Cơ ch huy

ng v n .......................................................................... 31

2.4 Các nhân t* tác &:ng & n ch1t l +ng thông tin báo cáo tài chính t; cơ
s< lý thuy t ................................................................................................. 32

K T LU N CH ƠNG 2 .................................................................................. 33
CH ƠNG 3: PH ƠNG PHÁP NGHIÊN C5U .............................................. 34
3.1 Thi t k nghiên c u ................................................................................. 34
3.2 “Xây d=ng mô hình nghiên c u” ............................................................ 35
3.3 “Ph ơng pháp nghiên c u & nh tính”..................................................... 37
3.3.1 “Tham kh o chuyên gia” ..................................................................... 37


3.3.2 “Xây d ng gi thuy t nghiên c u” ...................................................... 38
3.3.3 “C n c xây d ng thang o” ............................................................... 43
3.3.4 “Mã hóa thang o ................................................................................ 45
3.4 “Ph ơng pháp nghiên c u & nh l +ng” .................................................. 47
3.4.1 “Xây d ng b ng câu h i kh o sát” ...................................................... 47
3.4.2 Xác

nh kích thư c m u” ................................................................... 47

3.4.3 Thu th p k t qu ph n h i” ................................................................. 48
3.4.4 Thu th p, phân tích d li u” ................................................................ 48
3.4.4.1 ánh giá

tin c y thang o” ....................................................... 48

3.4.4.2 Phân tích nhân t khám phá EFA”................................................. 49
3.4.4.3 Phân tích h i quy a bi n .............................................................. 50
K T LU N CH ƠNG 3” ………..……………………...……………………..52
CH ƠNG 4: “K T QU" NGHIÊN C5U VÀ BÀN LU N”.......................... 53
4.1 “K t qu nghiên c u & nh tính” .............................................................. 53
4.2 “K t qu nghiên c u & nh l +ng” ........................................................... 57
4.2.1 “Th ng kê mô t m u kh o sát” ........................................................... 57

4.2.1.1 “Thông tin các

i tư ng kh o sát” ................................................ 57

4.2.1.2 “Th ng kê mô t bi n quan sát” ……….…………………………..60
4.2.1.3 “Ch t lư ng thông tin BCTC c a các Công ty TNHH MTV nh và
v a do cá nhân làm ch t i TP.HCM” ......................................................... 62
4.2.2 “ ánh giá

tin c y thang o” ........................................................... 63

4.2.3 “Phân tích nhân t khám phá EFA ánh giá giá tr thang o” ............... 68
4.2.3.1 “K t qu phân tích nhân t khám phá EFA cho bi n

c l p”......... 68

4.2.3.2 “K t qu phân tích nhân t khám phá EFA cho bi n ph thu c”.... 70
4.2.4 “Phân tích h i quy a bi n”................................................................... 72
4.3 “Bàn lu/n v' k t qu nghiên c u” ........................................................... 79
K T LU N CH ƠNG 4 ……………………………………………………….83
“CH ƠNG 5: K T LU N VÀ KI N NGH ” ................................................. 84


5.1 K t lu/n ................................................................................................... 84
5.2 M:t s* ki n ngh ..................................................................................... 85
5.2.1 Nâng cao nh n th c tuân th pháp lu t c a ch DN ............................ 85
5.2.2 Nâng cao n ng l c nhân viên k toán, ng d ng công ngh thông tin
h" tr b ph n k toán ................................................................................. 86
5.2.3 T ng cư#ng thanh tra, ki m

nh ch t lư ng ph n m m k toán ........ 86

5.2.4 T ng cư#ng s tương tác gi a doanh nghi p và cơ quan qu n lý doanh
nghi p…. …….. .......................................................................................... 86
5.3 óng góp c.a nghiên c u ....................................................................... 87
5.4 Nh>ng h,n ch c.a &' tài và & nh h

ng nghiên c u ti p theo ............ 87

K T LU N CH ƠNG 5 .................................................................................. 88
K T LU N ....................................................................................................... 89
TÀI LI?U THAM KH"O
PH L C


DANH M C CÁC CH
T; vi t t@t

VI T T!T
N:i dung

BCTC

“Báo cáo tài chính”

CNTT

“Công ngh thông tin”

CL

“Ch t lư ng”

CLTT

“Ch t lư ng thông tin”

DN

“Doanh nghi p”

FASB

“H i

ng chu n m c k toán tài chính Hoa K ”

H QT

“H i

ng qu n tr ”

KTTC

“K toán tài chính”

IASB

“H i

MTV

“M t thành viên”

NC

ng chu n m c k toán tài chính qu c t ”

Nghiên c u

NC T

“Nghiên c u

nh tính”

NC L

“Nghiên c u

nh lư ng”

PMKT

“Ph n m m k toán”

QSH

“Quy n s h u”

QMNVV

“Quy mô nh và v a”

SPSS

“Statistical Package for the Social Sciences”

TT

“Thông tin”

TNHH

“Trách nhi m h u h n”

TP.HCM

“Thành ph H Chí Minh”


DANH M C CÁC B"NG

B ng 2.1: B ng t ng h p các nhân t tác ng n CLTT BCTC t cơ sơ lý thuy t
.................................................................................................................... 32
B ng 3.1: B ng mã hóa thang o ......................................................................... 45
B ng 4.1: B ng m c

ng ý v i ch t lư ng thang o ..................................... 60

B ng 4.2: B ng phân tích th c tr ng CLTT BCTC .............................................. 62
B ng 4.3: B ng phương sai trích bi n

c l p ..................................................... 62

B ng 4.4: Ma tr n xoay ....................................................................................... 70
B ng 4.5: B ng phương sai trích bi n ph thu c ................................................. 71
B ng 4.6: B ng ma tr n tương quan ................................................................... 72
B ng 4.7: B ng tóm t$t mô hình ......................................................................... 73
B ng 4.8: B ng phân tích h i quy ANOVA ........................................................ 74
B ng 4.9: B ng tr%ng s h i quy ........................................................................ 74


DANH M C CÁC HÌNH V#, BI$U
HÌNH V#
Hình 3.1: Khung nghiên c u c a lu n v n .......................................................... 34
Hình 3.2: Mô hình nghiên c u tác gi

xu t..................................................... 36

Hình 3.3: Mô hình nghiên c u chính th c ........................................................... 42
BI$U
Bi u

4.1: Bi u

v gi i tính ngư#i kh o sát ................................................. 57

Bi u

4.2: Bi u

v trình

Bi u

4.3: Bi u

v v trí công tác t i ơn v c a ngư#i kh o sát ................... 58

Bi u

4.4: Bi u

v l nh v c ho t

Bi u

4.5: Bi u

v v n i u l c a ơn v .................................................... 59

Bi u

4.6: Bi u

v s lao

Bi u

4.7: Bi u

t n su t ph n dư chu n hóa ................................................. 75

Bi u

4.8: Bi u

t n su t P-P lot ................................................................... 76

Bi u

4.9: Bi u

phân tán gi a ph n dư v i giá tr d

c a ngư#i kh o sát ............................................ 58

ng c a ơn v ........................................ 59

ng bình quân/n m t i các ơn v kh o sát ......... 60

oán ........................... 76


DANH M C PH L C
Ph l c 1: “B ng tóm t$t các công trình nghiên c u trư c ây”
Ph l c 2: “Danh sách chuyên gia”
Ph l c 3: “Dàn bài ph ng v n chuyên gia”

Ph l c 4: “Danh sách các cá nhân và công ty ư c kh o sát”
Ph l c 5: “B ng câu h i kh o sát”
Ph l c 6: “K t qu ki m

nh mô hình nghiên c u g c xu t ra t ph n m m SPSS”


TÓM T!T
Lý do ch n &' tài nghiên c u: Trong b i c nh n n kinh t Vi t Nam nh ng n m
g n ây có hàng ch c ngàn DN quy mô nh và v a ng ng ho t

ng rút lui kh i th
ng ư c

trư#ng, m t ph n là do CLTT BCTC không áng tin c y nên không huy
v n

CLTT BCTC ã ư c tìm hi u, nghiên c u

u tư và v n vay. V n

bài báo, công trình nghiên c u trư c, nhưng ch& t p trung

nhi u

các DN l n, DN niêm

y t, DN nh và v a, mà chưa ư c ti n hành nghiên c u t i lo i hình Công ty
TNHH MTV nh và v a do cá nhân làm ch , là lo i hình DN gi i th nhi u nh t
r t c n ư c tìm hi u và nghiên c u.

M(c tiêu nghiên c u: o lư#ng và xác

nh m c

tác

ng c a các nhân t

n

CLTT BCTC c a các công ty TNHH MTV nh và v a do cá nhân làm ch t i
TP.HCM. T

ó,

xu t các hàm ý qu n tr nh'm góp ph n nâng cao CLTT BCTC

c a các DN này.
Ph ơng pháp nghiên c u: Phương pháp nghiên c u
xác

nh các nhân t tác

lư ng ư c s( d ng

ng

nh tính ư c s( d ng

n CLTT BCTC. Phương pháp nghiên c u

o lư#ng m c

tác

ng c a các nhân t

nh

n CLTT

BCTC.
K t qu nghiên c u: K t qu phân tích h i quy v i 245 m u kh o sát t các công
ty TNHH MTV nh và v a do cá nhân làm ch t i TP.HCM ch& ra r'ng: Hành vi
qu n tr l i nhu n c a ch DN, h" tr t phía ch DN, n ng l c nhân viên k toán,
ch t lư ng ph n m m k toán, th#i gian ho t
tác

ng

ng c a DN, t t c 5 nhân t

u có

n CLTT BCTC.

Hàm ý: B sung thêm lý thuy t mô hình v các nhân t tác

ng

n CLTT BCTC,

trong b i c nh các Công ty TNHH MTV nh và v a do cá nhân làm ch .
th#i giúp ch DN có
thu hút v n

ng

nh hư ng nâng cao CLTT BCTC t i DN, nh'm m c ích

u tư và v n vay

ti p t c kinh doanh, tránh b

ào th i kh i n n

kinh t .
T; khóa: Ch t lư ng thông tin báo cáo tài chính, doanh nghi p nh và v a, công
ty TNHH MTV do cá nhân làm ch , thành ph H Chí Minh.


ABSTRACT
Reason for writing: In the context of economic circumstances over recent years,
tens of thousands of small and medium-sized enterprises are giving up and leaving
the economy every year. One of the reasons is the quality of financial statement
information is not accurate. Previous studies have been done for quality of financial
statements information. However, most of studies has focused on large companies,
listed companies, small and medium-sized enterprises rather than single-member
limited liability company.
Research objectives: Measure and determine the impact of factors that affect to

quality of financial statement information in small and medium-sized singlemember limited liability company in Ho Chi Minh city. Since then, it can help to
propose methods of management in order to improve quality of financial statement
information in those companies.
Research methods: Qualitative research methodologies was used to identify all
factors that impact on quality of financial statement information. Quantitative
research methodologies was used to measure the impact of the factors that affect
the quality of financial statement information.
Research result: The returned analysis data from 245 surveys from small and
medium-sized single-member limited liability company in Ho Chi Minh city
showed that: earnings manangements of business owners, support from business
owners, accountants competencies, accounting softwares, firm age all influence the
quality of financial statement information.
Conclusion and Implications: This study contributes to model theory about
quality of financial statements information in the context of small and mediumsized single-member limited liability company. Beside that, this study also help
business owners to prepare and improve their financial statements to attracting and
raising more financial capital and prevent business failure.
Keywords: Quality of financial statements information, small and medium-sized
enterprises, single-member limited liability company, Ho Chi Minh city.


1

PH N M%

U

1. “Lý do ch n &' tài nghiên c u”
H i ngh Trung ương l n th n m khóa XII, Ban ch p hành trung ương

ng

ã ban hành Ngh quy t 10-NQ/TW 2017 v vi c phát tri n kinh t tư nhân tr
thành n n kinh t th trư#ng

nh hư ng XHCN. N n kinh t th trư#ng v i nhi u cơ

h i kinh doanh, c)ng phát sinh nhi u r i ro

i v i các DN. S khó kh n c a tình

tr ng thành l p hàng tr m ngàn DN m"i n m, và s c nh tranh không ng ng c a
hàng tri u DN l n và lâu n m, thì các DN tư nhân, nh l* v i s v n ho t
l i càng ph i có nh ng ho t

ng,

ng ít i,

i sách nh'm t o lòng tin và nâng cao giá tr c a

DN mình trên thương trư#ng.
Theo s li u th ng kê c a C c qu n lý
C ng thông tin qu c gia v

ng ký kinh doanh trên trang Web

ng ký DN, trong n m 2018, c nư c có 131.275 DN

thành l p m i, DN ng ng ho t

ng rút kh i th trư#ng là 88.865 DN. N m 2019 c

nư c có 138.139 DN thành l p m i, DN ng ng ho t

ng rút kh i th trư#ng là

89.282 DN. Trong ó, lo i hình Công ty TNHH MTV là lo i hình DN ư c thành
l p nhi u nh t, luôn gi v trí

ng

u trong t ng s lư ng các lo i hình DN ư c

thành l p, trung bình m"i tu n trong c nư c có trên 1.000 DN là Công ty TNHH
MTV ư c thành l p. Tuy nhiên lo i hình Công ty TNHH MTV này c)ng là lo i
hình DN gi i th nhi u nh t. T i TP. H Chí Minh, nơi luôn gi v ng v trí

u tàu

n n kinh t c nư c, s li u th ng kê trong tháng 10 n m 2018: TP.HCM là t&nh
thành d n

u trong c nư c v s DN hoàn thành th t c gi i th v i 3.382 DN.

V DN ng ng ho t

ng không

ng ký ho+c ch# gi i th , TP.HCM có

n 14.918

DN, chi m 27,66% trong t ng s 53.937 DN trong c nư c. Trong c n m 2019,
TP.HCM thu c khu v c

ông Nam B có s lư ng gi i th nhi u nh t nư c v i

6.385 DN, chi m 37,9% c nư c.
Theo các chuyên gia kinh t , có hai nguyên nhân gi i thích cho vi c có nhi u
DN thu c lo i hình Công ty TNHH MTV gi i th , ó là: (1) Các cá nhân có v n
mu n t m DN t kinh doanh và t qu n lý, tuy nhiên n ng l c qu n lý, i u hành
c a các cá nhân ch DN còn kém, thi u cơ ch qu n lý; (2) Các DN nh v n ít, vi c


2

ti p c n ngu n v n vay g+p khó kh n, thông tin DN cung c p thông qua BCTC
chưa t o ư c uy tín và s tin tư ng c a các ơn v cho vay, nhà
huy

u tư, nên vi c

ng ngu n v n cho kinh doanh g+p khó kh n. Theo Vi n trư ng vi n nghiên

c u qu n lý kinh t Trung ương Tr n Th H ng Minh trong m t bài t ng k t tháng
11 n m 2018 nh n

nh: “Doanh nghi p thi u minh b ch v tài chính làm gi m m c

tín nhi m”.

Nhìn chung nguyên nhân các chuyên gia kinh t trong nư c ưa ra là do thông
tin DN cung c p thông qua BCTC còn th p, m t trong nh ng gi i pháp giúp lo i
hình công ty TNHH MTV nh và v a do cá nhân làm ch có th t n t i, duy trì và
phát tri n ó chính là nâng cao n ng l c qu n lý và ti p c n ư c các ngu n v n
u tư. T b n thân các DN này ph i gi i thi u, qu ng cáo b n thân DN t i các
tác, nhà

i

u tư, ho+c nh ng ngư#i quan tâm mu n ti p c n DN, ó chính là thông

qua BCTC c a DN. Thông tin trên BCTC giúp m%i ngư#i có nhu c u hi u rõ hơn v
l nh v c kinh doanh, tình hình tài chính, tình hình thu chi c a DN như th nào,
có rút ra nh ng quy t

nh h u ích ph c v nhu c u

tư ng, CLTT trên BCTC c a DN ph i ư c

u tư c a h%.

t

ư c tin

m b o. Theo Arrow (1972), thông tin

trên BCTC là phương ti n h u ích giúp DN ưa tín hi u, qu ng bá hình nh c a
mình t i các nhà
xác và

y

u tư. Redman (1992) cho r'ng thông tin chưa th hi n tính chính

thì có th gây ra s b t l i trong v th c nh tranh c a t ch c và d n

n vi c ra quy t

nh sai. Wang và c ng s n m 1998

c p: “Thông tin có ch t

lư ng là m t trong nh ng nhân t quan tr%ng góp ph n vào thành công c a t ch c,
các thông tin t t s, giúp DN phát tri n t t và ngư c l i”. Theo Joseph & ctg (2002)
nh n

nh r'ng kh n ng c nh tranh c a t ch c b

nghèo nàn, ít i. Trong th#i

e d%a khi TT k toán cung c p

i chi ph i b i thông tin, CLTT là m i quan tâm hàng

u c a ph n l n các t ch c (Mouzhi Ge, 2009), Gelimas (2012) nh n
tin k toán ư c s( d ng

giúp ngư#i dùng ưa ra nh ng quy t

nh thông

nh có ích.

Trư c ây, ã có nhi u nghiên c u trong và ngoài nư c tìm hi u v CLTT
BCTC t i các DN, tuy nhiên các nghiên c u trư c ch& d ng l i

ph m vi DN nh

và v a, chưa có nghiên c u nào tìm hi u v CLTT BCTC t i DN thu c lo i hình


3

công ty TNHH MTV nh và v a do cá nhân làm ch , m t lo i hình thành l p nhi u
nh t và c)ng gi i th nhi u nh t trong nh ng n m g n ây. Vì th , nghiên c u ư c
th c hi n nh'm b sung thêm b'ng ch ng v CLTT BCTC trong b i c nh các công
ty TNHH MTV nh và v a do cá nhân làm ch .

ng th#i nh'm tìm hi u sâu hơn

v CLTT BCTC, làm rõ hơn v th c tr ng CLTT BCTC t i các DN thu c lo i hình
công ty TNHH MTV ch& do duy nh t m t cá nhân làm ch , k t qu BCTC d- dàng
b chi ph i theo ý

nh cá nhân ch DN, góp ph n tìm ra gi i pháp kh$c ph c nh'm

nâng cao CLTT BCTC, giúp DN huy

ng ư c ngu n v n, góp m t ph n gi m

thi u tình tr ng nhi u DN thu c lo i hình Công ty TNHH MTV do cá nhân làm ch
óng c(a, gi i th hàng lo t, tác gi ch%n
l

tài: “Các nhân t tác

ng

n ch t

ng thông tin báo cáo tài chính c a các công ty trách nhi m h u h n m t

thành viên nh và v a do cá nhân làm ch t i thành ph H Chí Minh”.
2. “M(c tiêu nghiên c u”
2.1 “M(c tiêu t6ng quát”
o lư#ng và xác

nh m c

tác

ng c a các nhân t

n CLTT BCTC c a

các công ty TNHH MTV nh và v a do cá nhân làm ch t i TP.HCM. T

ó,

xu t các khuy n ngh nh'm góp ph n nâng cao CLTT BCTC c a các công ty này.
2.2 “M(c tiêu c( th9”
- Xác

nh các nhân t tác

ng

n CLTT BCTC c a các công ty TNHH MTV

nh và v a do cá nhân làm ch t i TP.HCM.
- Xác

nh m c

tác

ng c a t ng nhân t

n CLTT BCTC c a các công ty

TNHH MTV nh và v a do cá nhân làm ch t i TP.HCM.
3. “Câu h)i nghiên c u”
- Các nhân t nào tác

ng

n CLTT BCTC c a các công ty TNHH MTV nh và

v a do cá nhân làm ch t i TP.HCM?

-M c

tác

ng c a các nhân t

n CLTT BCTC c a các công ty TNHH MTV

nh và v a do cá nhân làm ch t i TP.HCM như th nào?


4

4. “ *i t +ng và ph,m vi nghiên c u”
4.1 “ *i t +ng nghiên c u”
CLTT BCTC và các nhân t tác

ng

n CLTT BCTC c a các công ty TNHH

MTV nh và v a do cá nhân làm ch t i TP.HCM.
4.2 “ *i t +ng kh o sát”
Các chuyên gia am hi u v l nh v c k toán, BCTC, các lãnh

o, k toán, ki m

toán t i công ty TNHH MTV nh và v a do cá nhân làm ch t i TP.HCM.
4.3 “Ph,m vi nghiên c u”
Nghiên c u t i các công ty TNHH MTV nh và v a do cá nhân làm ch t i

TP.HCM.
5. “Ph ơng pháp nghiên c u”
Lu n v n s( d ng phương pháp nghiên c u h"n h p, bao g m nghiên c u
tính và nghiên c u
- Nghiên c u
các nhân t
quan

nh

nh lư ng.
nh tính (NC T): Tham kh o t các NC trư c có liên quan

nh hư ng

n CLTT BCTC, t

n

ó h th ng hóa các lý thuy t n n liên

xu t mô hình cho nghiên c u. Sau ó tác gi th o lu n v i các chuyên

gia, nh ng ngư#i có chuyên môn, kinh nghi m liên quan
các nhân t tác

ng

n

tài nh'm xác

nh

n CLTT BCTC t i các công ty TNHH MTV nh và v a do

cá nhân làm ch t i TP.HCM, ti n hành xây d ng mô hình NC chính th c. T
giúp tr l#i câu h i nghiên c u

u tiên là “Các nhân t nào tác

ng

ó

n CLTT

BCTC c a các công ty TNHH MVT nh và v a do cá nhân làm ch t i TP.HCM?”.
Sau khi tham kh o ý ki n t các chuyên gia, i u ch&nh các gi thuy t cho phù h p,
tham kh o thang o t nh ng NC trư c, ti n hành l p b ng câu h i kh o sát tr c
ti p, g(i email, thư tín cho các ch s h u, giám

c, k toán t i các công ty TNHH

MTV nh và v a do cá nhân làm ch t i TP.HCM nh'm thu th p d li u sơ c p
ph c v cho bư c NC L.
- Nghiên c u
t ng

nh l

ng (NC L): K t qu thu ư c t NC T làm cơ s n n

tác gi ti n hành NC L. Phương pháp NC L nh'm ánh giá

c a thang o, ánh giá giá tr c a thang o nh'm ki m

tin c y

nh các nhân t tác


5

ng

n CLTT BCTC t i các công ty TNHH MTV nh và v a do cá nhân làm ch

t i TP.HCM.

ng th#i phân tích h i quy nh'm o lư#ng m c

t ng nhân t

n CLTT BCTC

m c

tác

ng c a

nào thông qua ph n m m SPSS 22.0. T

ó giúp tr l#i ư c câu h i nghiên c u th hai là “M c tác

ng c a các nhân t

n CLTT BCTC c a các công ty TNHH MTV nh và v a do cá nhân làm ch t i
TP.HCM như th nào?”.
6. óng góp c.a lu/n v0n
-

óng góp v' m8t lý thuy t: B sung thêm lý thuy t mô hình v các nhân t tác
ng

n CLTT BCTC, trong b i c nh nghiên c u t i các công ty TNHH MTV nh

và v a do cá nhân làm ch t i TP.HCM.
-

óng góp v' m8t th=c ti n: Nghiên c u xác

nh ư c các nhân t có tác

ng

n CLTT BCTC c a các công ty TNHH MTV nh và v a do cá nhân làm ch t i
TP.HCM. T

ó bi t ư c nhân t nào giúp t ng CLTT BCTC, nhân t nào tác

ng làm gi m CLTT BCTC nh'm ưa ra các khuy n ngh giúp ch công ty có
nh hư ng cho vi c nâng cao CLTT BCTC c a ơn v , qua ó góp ph n áp ng
nhu c u s( d ng TT trên BCTC c a nhi u

i tư ng s( d ng khác nhau. M+t khác,

k t qu c a NC là b n tài li u có giá tr cho nh ng cá nhân, t ch c có quan tâm
trong cùng l nh v c.
7. “K t c1u c.a lu/n v0n”
K t c u c a lu n v n, ngoài Ph n m

u, K t lu n, Danh m c tài li u tham kh o

và các Ph l c, n i d ng chính c a lu n v n ư c k t c u b i 5 chương:
- “Chương 1: T ng quan v tình hình nghiên c u”
- “Chương 2: Cơ s lý thuy t”
- “Chương 3: Phương pháp nghiên c u”
- “Chương 4: K t qu nghiên c u và bàn lu n”
- “Chương 5: K t lu n và ki n ngh ”


6

CH ƠNG 1: T3NG QUAN V4 TÌNH HÌNH NGHIÊN C5U
1.1 Các nghiên c u n

c ngoài

Nghiên c u v' các nhân t* nh h [1]. Hongjiang Xu và c ng s n m 2003: “Key issues of accounting information
quality management: Australian case studies”.
Nghiên c u v các v n

qu n lý CLTT k toán

xét các tình hu ng v i các nhóm
tư ng qu n lý h th ng,

i tư ng g m:

các DN t i Australia. Xem

i tư ng s n xu t TT k toán,

i

i tư ng dùng TT, qu n lý c p cao.

Phương pháp NC L v i m u kh o sát ư c l y t i 4 DN

Australia. K t qu :

“Nhân t con ngư#i, nhân t v h th ng, nhân t v t ch c, nhân t bên ngoài
(thay

i công ngh , chính sách) th c s có tác

ng

n CLTT BCTC.

Nghiên c u còn t n t i h n ch do chưa xây d ng ư c thang o c)ng chưa
ki m

nh ư c k t qu nghiên c u. ”

[2]. Nesrine Klai và Abdelwahed Omri n m 2011: “Corporate Governance and
Financial Reporting Quality: The Case of Tunisian Firm”.
Nghiên c u bàn v v n

qu n tr công ty và CLTT BCTC t i các công ty

Tunisia. Tác gi cho r'ng:
“T. l s h u c a ngư#i nư c ngoài, y u t gia ình tr , t. l s h u c a c
ông l n, vi c ki m soát c a các t ch c tài chính và nhà nư c có liên quan tác
ng t i CLTT BCTC”.”
Mô hình h i quy ư c dùng
th y: Ph n l n các công ty

ki m

nh b n gi thuy t. K t qu NC cho

Tunisia thi u tính

h u t p trung vào m t cá nhân, t ch c

m c

c l p c a ban giám

c, quy n s

r t cao. Có m i quan h gi a ban

qu n tr và CLTT BCTC. S ki m soát c a nhà nư c vào các t ch c tài chính
mang l i CL t t hơn cho BCTC. Ngư c l i s ki m soát c a các c
gia ình tr nư c ngoài t i các công ty

ông l n, các

Tunisia làm gi m CLTT BCTC.”

Nghiên c u còn nhi u h n ch , ch& t p trung vào kh o sát H QT và cơ c u s
h u c a các công ty ã ư c niêm y t

Tunisia t 1997 - 2007. Nghiên c u

xu t


7

c n ư c m r ng kh o sát nhi u công ty
bi n kh o sát ho+c thư c o khác v CLTT,
tr công ty v i CLTT k toán

Tunisia như các ngân hàng

ng th#i

ngh

có thêm

i u tra liên k t qu n

các th trư#ng m i n i khác.

[3]. Al-Hiyari và công s n m 2013: “Factors that Affect Accounting Information
System Implementation and Accounting Information Quality: A Survey in University
Utara Malaysia”.
M c ích c a NC là ánh giá CLTT k toán t i

i h%c Utara Malaysia. Nhân

t :“Ngu n l c con ngư#i, s cam k t t phía các nhà qu n lý, v n hành h th ng TT
k toán và CL d li u ư c tác gi phân tích. CLTT k toán ư c tác gi xác
qua: tính chính xác, tính k p th#i, tính

y

nh

và tính nh t quán.”

D li u thu t 119 h%c viên ang h%c t i trư#ng

i h%c Utara Malaysia. Các

h%c viên này ang công tác và có kinh nghi m làm vi c: t 1 t i 5 n m chi m
72,2%; t 5 t i 10 n m chi m 17,4%, t trên 10 n m chi m 10,4% t i các DN. Mô
hình c a Al-Hiyari và c ng s n m 2013 g m 3 bi n

c l p,1 bi n ph thu c, 1

bi n trung gian. K t qu c a phân tích h i quy cho th y có m i quan h có ý ngh a
gi a nhân t ngu n l c con ngư#i, CL h th ng TT k toán v i CLTT k toán.
H n ch c a NC là ch& kh o sát gi i h n t i
tương lai các NC khác m r ng thêm các y u t
ch ng

i h%c Utara Malaysia, ki n ngh
ư c

xu t, s( d ng các b'ng

nh tính nh'm c i thi n phương pháp NC L trong b i c nh th c t .

[4]. Jouini Fathi n m 2013: “The Determinants of the Quality of Financial
Information Disclosed by French Listed Companies”.
Tác gi NC các nhân t có tác
công ty niêm y t t i Pháp.

ng

n CLTT BCTC ư c công b c a các

ki m tra m i quan h gi a cơ ch qu n tr và CLTT,

m u NC là 101 công ty niêm y t

Pháp t n m 2004

n n m 2008.

Th ng kê mô t , h i quy tuy n tính b i ư c dùng trong NC. K t qu cho th y:
“Quy mô h i

ng qu n tr , t. l tham gia c a các thành viên t i các cu c h%p

H QT, lo i hình công ty ki m toán, tình tr ng niêm y t là các nhân t có tác
cùng chi u v i CLTT tài chính.”

ng


8

H n ch c a nghiên c u là vi c s( d ng ch& s công b như là thư c o CLTT
công b . Tác gi

xu t các NC trong tương lai nên t ng h p thông tin NC t các

phương ti n truy n thông ho+c internet. S( d ng báo cáo hàng n m có th gi i h n
ph n nào ph m vi công b TT tài chính c a DN.
[5] Olowokure, Tanko, Nyor n m 2015: “Firm Structural Characteristics and
Financial Reporting Quality of Listed Deposit Money Banks in Nigeria”
Nghiên c u s( d ng d li u th c p ư c kh o sát t 13 ngân hàng

trong kho ng th#i gian t 2005
nhân t tác

ng

n 2014. M c ích c a NC mu n xác

Nigeria
nh các

n CL BCTC t i các ngân hàng.

Phương pháp NC tương quan ư c s( d ng, v i k t qu t phân tích h i qui
b i NC k t lu n r'ng: Quy mô DN, òn b y v n không ph i là y u t quan tr%ng
quy t

nh CL BCTC. Nhân t tu i c a DN có ý ngh a tích c c

m c ý ngh a 10%, không ph i là 5% nên không có tác

n CL BCTC

ng áng k .

H n ch c a NC là s lư ng m u nh , k t qu nghiên c u chưa

i di n ư c

cho t ng th m u trong c nư c.
[6]. Hoglund và c ng s n m 2016: “Financial reporting quality and outsourcing

of accounting tasks: Evidence from small private firms”.
Nghiên c u i u tra xem li u CL BCTC

các DN nh có s khác nhau hay

không gi a vi c thuê k toán bên ngoài và vi c DN th c hi n k toán n i b . S(
d ng cơ s d n tích làm thư c o cho CL BCTC và m u kh o sát ư c g(i email
t i 8.414 công ty TNHH nh t i Ph n Lan vào tháng 2 n m 2015. B ng câu h i tác
gi thi t k
ó có 1.253

kh o sát g m ti ng Ph n Lan, ti ng Th y

i n và ti ng Anh. Trong

a ch& không h p l , c/ m u còn l i 7.010 m u. K t qu NC cho th y

r'ng:“CL BCTC khi thuê k toán bên ngoài có CL cao hơn v i vi c th c hi n k
toán n i b . K toán bên ngoài ho t

ng như là m t ngư#i giám sát bên ngoài quy

trình BCTC c a công ty và do ó gi m ư c hành vi cơ h i. K toán thuê ngoài có
hi u bi t pháp lu t hi n hành hơn k toán n i b trong công ty. Hơn n a các công ty
d ch v k toán có chuyên môn trong ngành k toán hơn d n

n CL c a BCTC cao


9

hơn. Trình

k toán, th#i gian thuê d ch v k toán, quy mô công ty d ch v k

toán c)ng có nh hư ng

n CL c a BCTC.”

Quá trình thu th p d li u và phân tích k t qu nghiên c u còn nhi u h n ch :
“(1) Vi c o lư#ng CL c a BCTC g+p ph i m t s ch& trích, (2) Vi c o lư#ng ch&
t p trung trên c p

t ng h p c a ch t lư ng BCTC, (3) Ch& phân tích d li u trong

m t ph m vi quy n h n, (4) Ch& t p trung vào l p b n

CL BCTC t ng th trong

các công ty thuê ngoài và không thuê ngoài d ch v k toán.”
[7]. Nelsi Wisna n m 2018:“Factors Affecting The Quality Of Accounting
Information”.
i tư ng kh o sát trong NC này là các trư ng phòng,
chính t i t i thi u 59 DN nhà nư c
k toán
n các

i ng) k toán, tài

Bandung, Indonesia, có s( d ng h th ng TT

x( lý vi c k toán trong DN. D li u ư c thu th p b'ng cách g(i email
i tư ng ư c kh o sát.

K t qu NC L v i mô hình NC g m có 5 bi n, trong ó có ba bi n
“Phong các lãnh

c l p là:

o, qu n tr tri th c, ào t o nhân l c, 1 bi n ph thu c: CLTT k

toán và 1 bi n trung gian: H th ng thông tin k toán.”
Nghiên c u m i ch& xây d ng ư c mô hình NC, gi thuy t NC và phương
pháp phân tích. Chưa ưa ra ư c k t qu NC, nh ng óng góp c)ng như h n ch
cho các NC v sau.
Nghiên c u v' các &8c tính ch1t l +ng c.a Báo cáo tài chính
[1]. Gregory J. Jonas và Jeannot Blanchet n m 2000: “Assessing Quality of
Financial Reporting”.
Gregory J. Jonas và Jeannot Blanchet ti n hành NC nh'm m c ích phát tri n
m t mô hình hoàn ch&nh hơn h" tr ki m toán viên và các thành viên trong y ban
ki m toán ánh giá v CL BCTC. Khung NC g m nhi u tiêu chí ánh giá các +c
i m c a BCTC ư c phát tri n t FASB, các y ban và t ch c trư c ó.
Nghiên c u xây d ng thang o g m nhi u bi n quan sát o v các +c i m:


10

“Thích h p (12 bi n), áng tin c y (14 bi n), có th so sánh (2 bi n), nh t quán (2
bi n), rõ ràng d- hi u (5 bi n).”
H n ch c a NC là tác gi m i xây d ng thang o nhưng chưa ti n hành ki m

nh thang o, kh o sát l y s li u.
[2]. Beest và công s

n m 2009: “Quality of Financial Reporting: measuring

qualitative characteristics”.
Nghiên c u ã d ng lên công c

o lư#ng

ánh giá toàn di n v CL BCTC.

Dùng 231 báo cáo h'ng n m t các công ty ã ư c niêm y t trên th trư#ng ch ng
khoán Hoa K , Anh, Hà Lan t nh ng n m 2005

n 2007.

Thang o tác gi xây d ng dùng 21 bi n quan sát, d a trên các tiêu chí v CL
BCTC ư c công b b i FASB và IASB n m 2008.

o lư#ng +c tính c a BCTC

như:“Thích h p ( ư c o b i 4 bi n quán sát), trình bày trung th c ( ư c o b i 5
bi n quan sát), có th hi u ư c ( ư c o b i 5 bi n quan sát), có th so sánh ( ư c
o b i 6 bi n quan sát), k p th#i ( ư c o b i 1 bi n quan sát).”
H n ch NC là s lư ng m u tương
lai nên s( d ng m u l n hơn
bi t sâu s$c hơn v

i nh , nghiên c u th c hi n trong tương

có th cung c p b sung thêm cho NC nh ng hi u

ánh giá CL BCTC.

[3] Geert Braam và Ferdy van Beest n m 2013: “Conceptually-Based Financial
Reporting Quality Assessment. An Empirical Analysis on Quality Differences
Beetween UK Annual Reports and US 10-K Reports”.
Nghiên c u ư c th c hi n nh'm cho th y s khác bi t gi a CLTT BCTC theo
khuân m u FASB và IASB. D li u kh o sát ư c l y t báo cáo thư#ng niên c a
70 DN

Anh và 70 DN

M0 n m 2010, ư c phân tích d a trên 33 ch& s

o

lư#ng ch t lư ng. K t qu nghiên c u cho th y ch t lư ng t ng th BCTC theo
ISAB

Anh t t hơn, có tính thích h p, trung th c, d- hi u hơn FASB

M0. Tuy

nhiên BCTC ư c trình bày theo FASB l i có kh n ng so sánh cao hơn IASB.


11

Nghiên c u còn h n ch
ch& s

hai i m, m t là tính chính xác và

tin c y c a 33

o lư#ng chưa th c s cao. Hai là s( d ng d li u chéo làm gi m tính khái

quát c a k t qu nghiên c u.
1.2 Các nghiên c u trong n

c

Nghiên c u v' các nhân t* nh h [1]. Nguy n Bích Liên n m 2012: “Xác
CLTT k toán trong môi tr

nh và ki m soát các nhân t

ng ng d ng h th ng ho ch

nh h

ng

nh ngu n l c DN (ERP)

t i các DN Vi t Nam”.
ti n hành nghiên c u, tác gi kh o sát 18 DN Vi t Nam có s( d ng h th ng

ERP. Tác gi xây d ng mô hình NC các nhân t tác

ng

n CLTT k toán g m

có:(1) Chính sách nhân s và qu n lý thông tin cá nhân, (2) Kinh nghi m, phương
pháp tư v n tri n khai và ch t lư ng d li u, (3) Th( nghi m h th ng ERP và hu n
luy n nhân viên, (4) N ng l c, cam k t c a ban qu n lý và ki n th c c a nhà tư v n
tri n khai, (5) Ki m soát

m b o h th ng ERP tin c y, (6) CL ph n m m ERP.”

Phương pháp so sánh, suy di-n và

nh lư ng ư c tác gi s( d ng cho NC.

K t qu phân tích cho th y t t c 6 nhân t NC ưa ra ban

u

u nh hư ng

CLTT k toán trong môi trư#ng ERP t i các DN Vi t Nam.
H n ch c a NC là các m u kh o sát có m t s ít
nhi u

Hà N i, còn l i t p trung

TP.HCM.

[2]. Võ V n Nh & Tr n Th Thanh H i n m 2013: “M t s ý ki n v ch t l
Báo cáo tài chính c a doanh nghi p nh và v a

ng

Vi t Nam”.

Bài báo c a tác gi cho th y có hai nhóm nhân t tác

ng

n ch t lư ng

BCTC t i các DN nh và v a. Nhóm nhân t bên trong DN g m: Công tác t ch c
qu n lý, ngư#i làm công tác k toán. Nhân t bên ngoài DN g m: Khung pháp lý v
k toán cho DN nh và v a,
k t, tác gi

i tư ng s( d ng thông tin và nhu c u thông tin. T ng

ưa ra các gi i pháp nh'm nâng cao ch t lư ng BCTC t i các DN nh và

v a như: Hoàn thi n các quy

nh pháp lý v l p và trình bày BCTC, t ng cư#ng

vai trò qu n tr DN trong ki m soát và ánh giá ch t lư ng BCTC.

12

[3]. Cao Nguy n L Th n m 2014: “ ánh giá các nhân t b n trong DN tác
n CLTT k toán trên DMCT c a các DN niêm y t

ng

s giao giao d ch ch ng

khoán TP.HCM”.
Nghiên c u kh o sát 119 DN niêm y t trên sàn giao d ch t i TP.HCM. Mô hình
xây d ng 11 nhân t bên trong DN có tác
“Quy mô DN, th#i gian ho t

ng

n CLTT k toán trên BCTC g m:

ng c a DN, k t c u v n c a nhà nư c, tách bi t ch c

danh ch t ch H QT v i giám

c, t. l thành viên H QT không i u hành DN,

quy mô H QT c a DN, kh n ng sinh l#i, s t n t i c a ban ki m soát, òn b y tài
chính, kh n ng thanh toán hi n hành, tài s n c

nh.”

Phương pháp NC T và NC L ư c dùng trong NC, t k t qu mô hình h i quy

tuy t tính b i, NC cho th y CLTT k toán trên BCTC c a các DN niêm y t trên sàn
giao d ch ch ng khoán

TP.HCM b nh hư ng b i 3 nhân t bên trong DN, ó là:

“Quy mô DN, t. l thành viên H QT không tham gia i u hành DN, k t c u v n
c a nhà nư c”.
Nghiên c u c)ng gi ng như nhi u NC trư c ây, v n t n t i các h n ch

ó là:

“(1) S( d ng ch& s công b TT làm thư c o CLTT k toán công b , (2) S lư ng
m u tương

i nh , th#i gian nghiên c u ng$n chưa bao hàm h t nhân t

nh

hư ng, (3) Thi u nhân t ki m soát n i b chưa ưa vào mô hình.”
[4]. Phan Minh Nguy t n m 2014: “Xác
các nhân t

nh và o l

ng m c

nh h

ng c a

n CLTT k toán trình bày trên BCTC c a các công ty niêm y t

Vi t

Nam”.
V i k t qu kh o sát t 145 công ty niêm y t

Vi t Nam, tác gi ti n hành xây

d ng mô hình nghiên c u g m 7 nhân t có kh n ng tác

ng

n CLTT BCTC,

ó là:“Nhà qu n tr công ty, vi c l p và trình bày BCTC, chi phí và l i ích khi l p
BCTC, trình

nhân viên k toán; m c ích l p BCTC, thu , r i ro trong vi c ki m

toán BCTC c a công ty ki m toán

i v i công ty niêm y t.”

K t qu NC T và k t qu NC L cho th y ch& còn 5 nhân t có nh hư ng

n

CLTT:“Nhà qu n tr công ty, vi c l p và trình bày BCTC, chi phí và l i ích khi l p