Phân tâm học nhập môn ( Q2 )

Phên têm hoåc nhêåp mön 1

MUÅC LUÅC
PHÊÌN THÛÁ 2: GIÊËC MÚ (TIÏËP) .................................................................................................. 2

PHÊÌN 3 THUYÏËT TÖÍNG QUAÁT VÏÌ CAÁC CHÛÁNG BÏÅNH THÊÌN KINH.............................. 68


Sigmund Freud 2

PHÊÌN THÛÁ 2: GIÊËC MÚ (TIÏËP)
Trong nhiïìu sûå tûúång trûng, sûå so sấnh rộ râng àûúåc dng
lâm nïìn tẫng. Nhûng trong nhiïìu trûúâng húåp chng ta lẩi tûå hỗi
nïìn mống ca sûå so sấnh àố nùçm úã chưỵ nâo? Sûå suy nghơ k may
ra chng ta tòm àûúåc chùng. Vẫ lẩi nïëu sûå tûúång trûng lâ mưåt sûå
so sấnh thò thûåc lâ mưåt sûå lẩ khi sûå liïn tûúãng lẩi khưng gip ta
tòm ra sûå so sấnh àố, khi chđnh ngûúâi nùçm mú cng khưng biïët nố
nùçm úã àêu, tuy cố dng àïën nố mâ chùèng biïët mư tï gò cẫ. Àiïìu àùåc
biïåt lâ ngay cẫ khi ngûúâi ta chó cho ngûúâi ngûúâi nùçm mú ro
ä sûå so
sấnh àố, anh ta cng chùèng chõu cưng nhêån. Cấc bẩn hùèn àậ thêëy
lâ liïn quan tûúång trûng lâ mưåt sûå so sấnh thåc loẩi àùåc biïåt mâ
chng ta khưng biïët gò hïët. Cố thïí lâ sau nây chng ta sệ biïët àûúåc
mưåt vâi àiïìu chùng.
Ra khỗi sûå liïåt kï ngùỉn ngi kïí trïn, chng ta bûúác vâo mưåt
mưi trûúâng trong àố nhûäng àưëi tûúång vâ nưåi dung àûúåc hònh dung
bùçng mưåt sûå tûúång trûng dưìi dâo, cố thiïn hònh vẩn trẩng. Àố lâ
mưi trûúâng ca àúâi sưëng tònh dc, ca cú quan sinh dc, ca nhûäng
hânh vi giao cêëu. Phêìn lúán nhûäng k hiïå
u tûúång trûng trong giêëc
mú lâ nhûäng k hiïåu tònh dc. Nhûng úã àêy chng ta àûáng trûúác

mưåt sûå khấc biïåt k lẩ. Trong khi nưåi dung thò rêët đt, nhûäng k
hiïåu àïí chó nhûäng nưåi dung àố thò rêët nhiïìu, thânh ra mưỵi àưëi
tûúång àïìu àûúåc tûúång trûng bùçng rêët nhiïìu k hiïåu mâ k hiïåu
nâo cng cố giấ trõ nhû nhau. Nhûng trong khi giẫi thđch, ngûúâi ta
thûúâng gùåp nhûäng sûå ngẩc nhiïn khố chõu. Trấi vúái nhûäng hoẩt
àưång ca cấc giêëc mú thûúâng cố thiïn hònh vẩn trẩng, sûå giẫi thđch
cấc k hiïåu tûúång trûng àïìu chấn nẫn khưng thïí tẫ. Àố lâ sûå kiïå
n
lâm mổi ngûúâi bûåc mònh nhûnng lâm sao àûúåc bêy giúâ?
Vò àêy lâ lêìn àêìu tiïn chng ta nối àïën nưåi dung ca àúâi sưëng
tònh dc, tưi phẫi nối cho bẩn nghe rộ tưi mën nối àïën vêën àïì àố
theo cấch nâo. Mưn phên têm hổc khưng cố l do gò àïí nối mưåt
cấch p múã, hay chó nối àïën bùçng nhûäng sûå ấm chó. Mưn nây
khưng xêëu hưí khi xết vêën àïì quan trổng àố, thêëy rùçng viïåc gổi sûå
viïåc bùçng chđnh tïn ca chng lâ phûúng sấch hay nhêët àïí trấnh
nhûäng tûúãng xêëu xa. Viïåc cố mùåt trong cûã toẩ àẩi diïån ca cẫ hai
Phên têm hổc nhêåp mưn 3

phấi nam nûä cng chùèng thay àưíi gò. Nïëu chng ta khưng cố mưåt
khoa hổc dânh riïng cho cấc ưng hoâng bâ cha thò chng ta cng
khưng cố khoa hổc nâo dânh riïng cho cấc cư gấi ngêy thú vâ cấc
bâ hiïån diïån trong nhûäng bíi hổc nây, chûáng tỗ rùçng hổ mën
àûúåc àưëi xûã ngang hâng vúái cấc ưng, đt nhêët lâ cng vïì phûúng
diïån khoa hổc.
Vêåy giêëc mú vïì cú quan sinh dc ca àân ưng cố nhiïìu sûå
biïíu thõ cố tđnh cấch tûúång trûng trong khi àố cấi gò cố tđnh cấch
chung dng àïí so sấnh thûúâng hiïån ra rộ râng. Cú quan nây
thûúâng àûúåc tûúå
ng trûng bùçng con sưë 3. Phêìn chđnh trong cú quan
sinh dc nây, cấi dûúng vêåt thûúâng àûúåc cẫ hai phấi nam nûä ch

àïën mưåt cấch thđch th, àûúåc tûúång trûng bùçng nhûäng àưì vêåt cố
hònh thûác giưëng nhû nố: cấi gêåy, cấi ư, thên cêy, cêy cưëi.. , rưìi àïën
nhûäng àưì vêåt cố thïí ài sêu vâo mưåt vêåt nâo khấc gêy ra trong àố
nhûäng vïët thûúng: khđ giúái nhổn à loẩi: nhû dao, dao gùm, lûúäi
dao, gûúm giấo, hay sng, nhêët lâ sng lc rêët giưëng cấi dûúng vêåt
nhêët. Trong nhûäng cún ấc mưång ca cấc cư gấi, hổ thûúâng nùçm mú
ngûúâi àân ưng cêìm dao hóåc lâ sng lc àíi theo. Cố thïí
àố lâ
trûúâng húåp hay xẫy ra nhêët vïì tđnh cấch tûúång trûng ca cấc giêëc
mú, vâ giẫi thđch nhûäng giêëc mú àố chùèng cố gò lâ khố. Sûå hònh
dung dûúng vêåt bùçng nhûäng àưì vêåt phun ra mưåt thûá nûúác cng dïỵ
hiïíu chùèng kếm: vôi nûúác, bònh nûúác, sëi nûúác vổt ra ngoâi, hay
bùçng nhûäng àưì vêåt cố kếo dâi ra nhû nhûäng cấi àên, cấi bt chò...
rưìi nhûäng cấi bt, nhûäng cấi gia mống tay, nhûäng cấi ba cng
àïìu àûúåc dng tûúång trûng cho dûúng vêåt, àiïìu nây cng chùèng cố
gò khố hiïíu.
Viïåc dûúng vêåt cố thï
í cûúng cûáng lïn àûúåc, khưng chõu ẫnh
hûúãng ca trổng lûåc àûúåc tûúång trûng bùçng nhûäng trấi banh khinh
khđ, nhûäng mấy bay, nhûäng khinh khđ cêìu Zeppenlin. Nhûäng giêëc
mú cng dng mưåt phûúng sấch àêìy nghơa àïí tûúång trûng cho sûå
cûúng cûáng ca dûúng vêåt. Giêëc mú cho dûúng vêåt nhû cấi gò cêìn
thiïët nhêët trong con ngûúâi vâ lâm cho con ngûúâi bay àûúåc lïn cao.
Cấc bẩn àûâng ngẩc nhiïn nïëu tưi nối rùçng nhûäng giêëc mú mâ ai
cng biïët, nhûäng giêëc mú thûåc àểp àệ trong àố sûå bay lïn àống mưåt
vai trô vư cng quan trổng, phẫi àûúåc giẫi thđch nhû do sûå khuynh
hûúáng ca cú quan sinh dc, hiïån tûúång ca sû
å cûúng cûáng dûúng
vêåt. Trong sưë nhûäng nhâ phên têm hổc cố P. Federn àậ dûåa vâo
nhûäng bùçng chûáng khưng thïí ph nhêån àûúåc àïí chûáng minh àiïìu

àố, vâ ngay cẫ mưåt nhâ thđ nghiïåm danh tiïëng khưng liïn can gò
Sigmund Freud 4

àïën phên têm hổc cng ài àïën kïët lån tûúng tûå bùçng cấch àùåt
chên tay ngûúâi ch theo mưåt chiïìu hûúáng àùåc biïåt àïí gêy ra nhûäng
giêëc mú (ưng Maury Vold). Cấc bẩn sệ cậi lẩi rùçng chđnh nhûäng
ngûúâi àân bâ cng nùçm mú thêëy mònh bay lïn. Cấc bẩn hậy nhúá
lẩi rùçng giêëc mú thûúâng àûúåc mư tẫ lẩi sûå thûåc hiïån nhûäng àiïìu
mâ mònh mën lâm trong ngây vâ khưng thiïëu gò àân bâ mën trúã
thânh àân ưng d lông ham mën nây cố thûác hay khưng.
Nhûäng bẩn nâo àậ àûúåc hổc mưn giẫi phêỵu hổc sệ khưng ngẩc
nhiïn khi thêë
y ngûúâi àân bâ cng mën thûåc hiïån lông dc ca
mònh bùçng nhûäng cẫm giấc chùèng khấc gò cẫm giấc ca àân ưng.
Trong cú quan sinh dc ca àân bâ cng cố mưåt cú quan cng
cûúng cûáng àûúåc lïn nhû dûúng vêåt vâ trong thúâi thú êëu cng nhû
trong tíi dêåy thò trûúác khi giao húåp cng giûä vai trô chùèng khấc
gò dûúng vêåt.
Trong nhûäng k hiïåu tûúång trûng cho dûúng vêåt khố hiïíu
hún chng ta thêëy cố nhûäng loẩi bô sất vâ loâi cấ, nhêët lâ con rùỉn.
Tẩi sao cấi m vâ cấi ấo túi cng dng trong cưng viï
åc tûúång trûng
àố? Thûåc khưng thïí dïỵ àoấn cht nâo nhûng quẫ lâ sûå tûúång trûng
àố phẫi cố nghơa. Ngoâi ra ngûúâi ta tûå hỗi viïåc dng chên tay
thay thïë cho dûúng vêåt cố nghơa tûúång trûng nâo khưng? Tưi tin
rùçng khi xết toân thïí giêëc mú, xết àïën nhûäng cú quan sinh dc ca
ngûúâi àân bâ, chng ta phẫi nhêån thûác nghơa àố.
Cú quan sinh dc ca ngûúâi àân bâ àûúåc tûúång trûng bùçng
nhûäng vêåt gò giưëng nhû mưåt cấi lưỵ cố khẫ nùng chûáa àûúåc mưåt vêåt
khấc nhû: mỗ, hưë, hưëc àấ, chai lổ, hưåp, rûúng, ti.. Tâu thu cng

thïë
. Mưåt vâi k hiïåu khấc nhû: lô, t, phông tûúång trûng cho tûã
cung hún lâ cho cú quan chđnh thûác. K hiïåu phông cng gùỉn liïìn
vúái cấc nhâ , cûãa, cưíng tûúång trûng cho cûãa mònh. Mưåt vâi vêåt khấc
cng cố nghơa tûúång trûng nhû gưỵ, giêëy, bân, sấch vúã. Vïì loâi vêåt
thò nhûäng con sïn, con sô cng tûúång trûng cho cú quan sinh dc
ca ph nûä. Cng tûúång trûng cho cú quan nây lâ cấi mưìm, nhûäng
toâ nhâ, hay nhûäng nhâ thúâ, nhâ nguån. Cấc bẩn hùèn àậ thêëy
rùçng khưng phẫi lâ nhûäng sûå tûúång trûng nâo cu
äng àïìu dïỵ hiïíu cẫ.
Àưi v cng phẫi àûúåc coi nhû cú quan tònh dc, cng nhû
mưåt vâi cú quan khấc trong ngûúâi àân bâ àûúåc tûúång trûng bùçng
nhûäng trấi àâo, trấi tấo, hoa quẫ. Lưng úã bưå phêån sinh dc àân ưng
cng nhû àân bâ àûúåc tûúång trûng bùçng nhûäng khu rûâng rêåm, bi
rêåm. Cấch cêëu tẩo phûác tẩp ca cú quan tònh dc àân bâ thûúâng
àûúåc tûúång trûng bùçng mưåt phong cẫnh cố à tẫng àấ, khu rûâng,
Phên têm hổc nhêåp mưn 5

mêy nûúác. Cú quan ca àân ưng àûúåc tûúång trûng bùçng à cấc thûá
mấy mốc khố tẫ.
Mưåt sûå tûúång trûng khấc cho cú quan tònh dc ca àân bâ lâ
nhûäng hưåp àưì nûä trang cng nhû kho tâng thûúâng tûúång trûng cho
nhûäng sûå vët ve ca ngûúâi àân ưng àưëi vúái ngûúâi mònh u;
nhûäng àưì ngổt nhû kểo bấnh tûúång trûng cho sûå thoẫ mận tònh
dc. Sûå thoẫ mận dc tònh mâ khưng cêìn àïën ngûúâi khấc phấi
àûúåc tûúång trûng bùçng nhûäng trô chúi, vđ d chúi dûúng cêìm. Sûå
trún trúåt, trêo xëng hay bễ gêỵy cânh cêy tûúång trûng cho sûå th
dêm. Côn gậy rùng hay bễ rùng tûúång trûng cho sûå bõ thiïë
n, mưåt
trûâng phẩt àưëi vúái nhûäng thoẫ mận trấi thiïn nhiïn. Nhûäng k

hiïåu tûúång trûng cho sûå giao cêëu khưng nhiïìu nhû ta tûúãng, vđ d
nhû nhûäng hânh àưång nhõp nhâng nhû khiïu v, cûúäi ngûåa, trêo
ni, hay nhûäng tai nẩn kinh khng nhû bõ xe húi chểt, mưåt vâi cûã
àưång bùçng tay nhû doẩ dêỵm bùçng khđ giúái.
Sûå ấp dng vâ giẫi thđch nhûäng tûúång trûng nây khưng àún
giẫn nhû mònh tûúãng, cẫ hai àïìu cố nhiïìu chi tiïët mâ mònh khưng
chúâ àúåi. Cố mưåt àiïìu mònh khưng tûúãng tûúång àûúåc lâ nhûäng k
hiïåu tûúång trûng nây khưng hïì phên biïåt nhûäng sûå thoẫ mận dc
tònh ca àân ưng hay àân bâ. Cố nhûäng k hiïåu chó cú quan ca
àân ưng cng àûúåc, ca àân bâ cng àûåúc: vđ d nhû hònh dung
ca nhûäng àûáa trễ con, trễ trấi hay trễ gấi. Cố khi mưåt k hiïåu
àân ưng chó mưåt phêìn trong cú quan tònh dc ca àân bâ hay trấi
lẩi. Nhûäng àiïìu nây thûåc khố hiïíu khi ngûúâi ta chûa biïët àïën
nhûäng sûå phất triïín ca nhûäng sûå biïíu thõ vïì tònh dc ca con
ngûúâi. Cố mưåt đt trûúâng húåp úã trong àố khưng cố sûå lêỵn lưån trong
viïåc tûúång trûng, vđ d nhû ti, khđ giúái, hưåp chó dng riïng cho
àân bâ thưi.
Tưi sệ xết duåt têët cẫ nhûäng phẩm vi mâ nhûäng sûå tûúång
trûng àậ dng viïåc hònh dung tònh dc, nhêët lâ nhûäng trûúâng húåp
mâ ëu tưë chung chûa àûúåc hiïíu rộ. Vđ d nhû cấi m vûâa dng
cho àân ưng àûúåc, mâ dng cho àân bâ cng àûúåc. Cấi ấo túi
thûúâng chó mưåt ngûúâi àân ưng cố khi khưng liïn can gò àïën tònh
dc cẫ, chẫ hiïíu vò sao. Cấi câ vẩt r xëng trûúác ngûåc rộ râng lâ
mưåt k hiïåu riïng cho àân ưng vò àân bâ khưng àeo câ vẩt bao giúâ.
Qìn ấo trùỉng, vẫi thûúâ
ng tûúång trûng cho àân bâ; ấo dâi, àưìng
phc tûúång trûng cho sûå trêìn trìng, hònh thïí; giêìy da, giêìy vẫi
tûúång trûng cho cú quan tònh dc àân bâ, cng nhû cấi bân, àưì gưỵ.
Cấi thang, bêåc thang, chưỵ võn tay àïìu tûúång trûng cho sûå giao húåp.
Sigmund Freud 6

Nghơ k hún chng ta thêëy ëu tưë chung cho sûå nhõp nhâng khi
trêo lïn cao cho sûå kđch àưång lïn túái chưỵ tuåt àónh: câng lïn cao
câng thêëy khố thúã.
Phong cẫnh tûúång trûng cho êm hưå. Ni non, tẫng àấ tûúång
trûng cho dûúng vêåt, vûúân cho êm hưå. Trấi cêy chó àưi v chûá
khưng phẫi àûáa con. Dậ th chó nhûäng ngûúâi àam mï tònh ấi, rưìi
nhûäng bẫn nùng xêëu xa. Hoa, nhu chó êm hưå , nhêët lâ sûå trinh
tiïët. Nhûäng àoấ hoa chûa nh chđnh lâ cú nùng sinh dc ca loâi
cêy trong àúâi thûåc. Tûâ cấi phông, nhûäng cûãa sưí, cûãa ra vâo àïìu chó
nhûäng lưỵ nhû cûãa mònh, chó sûå múã to ca cûãa mònh. Phông àống,
phông múã, chó ngûúâi àâ
n bâ, côn chòa khoấ chó ngûúâi àân ưng.
Àố lâ nhûäng vêåt liïåu cêëu thânh nhûäng giêëc mú tûúång trûng.
Thûåc ra chûa àêìy à, chng ta cố thïí kïí nhiïìu nûäa vïì chiïìu rưång
cng nhû chiïìu sêu, nhûng nhû thïë cng tẩm à rưìi. Cố thïí bẩn sệ
nưíi giêån vâ bẫo tưi: “Nghe giấo sû nối thò chng ta sưëng trong mưåt
thïë giúái bao quanh bùçng nhûäng k hiïåu tûúång trûng cho tònh dc.
Têët cẫ nhûäng gò quanh ta, ấo chng ta mùåc, nhûäng àưì chng ta
cêìm tay chùèng lâ gò khấc hún nhûäng cấi tûúång trûng cho tònh dc,
khưng hún khưng kếm”. Tưi cưng nhêån lâ quẫ cố nhiïìu àiïìu khố
hiïí
u thûåc vâ cêu hỗi àêìu tiïn àïën vúái cấc bẩn hùèn lâ cêu sau àêy:
Lâm sao chng ta biïët àûúåc nghơa ca nhûäng k hiïåu tûúång
trûng àố khi chđnh ngûúâi nùçm mú khưng cho ta biïët gò hïët, hay cố
cho biïët thò cng chó lâ nhûäng àiïìu thiïëu sốt.
Tưi trẫ lúâi: Chng ta biïët nhûäng àiïìu àố lâ nhúâ nhiïìu ngìn
gưëc lùỉm, nhûäng chuån cưí tđch, huìn thoẩi, chuån vui cûúâi, dên
ca nghơa lâ nhúâ sûå khẫo sất nhûäng têåp quấn, phûúng ngưn, tc
ngûä, bâi hất, thi ca, tiïëng nối hâng ngây ca cấc dên tưåc trïn thïë

giúái. úã bêët cûá àêu chng ta cng thêëy nhûäng ky
á hiïåu nhû nhau, dïỵ
hiïíu. Khẫo sất cấc ngìn gưëc àố chng ta thêëy lâ chng ài rêët sêu
sất vúái tđnh cấch tûúång trûng trong cấc giêëc mú àïën nưỵi nhûäng àiïìu
vûâa nối àûúåc xấc nhêån hoân toân.
Chng ta àậ nối rùçng theo Sherner thò cùn nhâ tûúång trûng
cho thên thïí ngûúâi ta, cng nhû cûãa sưí, cûãa ra vâo tûúång trûng cho
cấc lưỵ, bïì mùåt cùn nhâ chó nhûäng chưỵ lưìi lộm, ban cưng chó nhûäng
chưỵ dûåa. Chđnh trong tiïëng nối thûúâng ngây ca chng ta cng
dng nhûäng k hiïåu àố: chng ta chùèng thûúâng gổi bẩn thên ca
chng ta lâ: “ngưi nhâ c” vâ “mổi viïåc àïìu khưng àûúåc trêå
t tûå lùỉm
trïn têìng lêìu mưåt ca anh ta” sao? (dõch tûâng chûä trong tiïëng
Àûác).
Phên têm hổc nhêåp mưn 7

Thoẩt nghe ngûúâi ta thêëy thûåc k khi cha mể àûúåc tûúång
trûng bùçng vua cha vâ hoâng hêåu. Trong nhiïìu chuån cưí tđch
khi àổc thêëy: “Ngây xûa cố mưåt ưng vua vâ mưåt bâ hoâng hêåu
“nhûäng chûä nây thûåc ra chó lâ nhûäng chûä thay thïë cho: Ngây xûa
cố mưåt ngûúâi cha vâ mưåt ngûúâi mể”. Trong gia àònh, ngûúâi ta
thûúâng gổi àûáa trễ con lâ nhûäng ưng hoâng, àûáa lúán nhêët lâ hoâng
thấi tûã (kronprinz). Chđnh vua thûúâng àûúåc gổi lâ cha mể dên.
Nhûäng àûáa bế thûúâng àûúåc gổi àa lâ nhûäng con sêu, chng ta
chùèng àậ thûúng hẩi gổi àa chng la
â “Nhûäng con sêu nhỗ bế àấng
thûúng” sao? (Das arme Wurm).
Chng ta hậy trúã lẩi k hiïåu cùn nhâ vâ cấc ph thåc. Khi
chng ta trong giêëc mú, dng nhûäng chưỵ lưìi trong cùn nhâ lâm chưỵ
bêëu vđu, chng ta hùèn àậ nhúá lẩi nghơa ca qìn chng khi hổ

nối àïën nhûäng cùåp v àưì sưå lâ “cố thïí àấnh àu vâo àố àûúåc”.
Nhûäng ngûúâi ngoâi phưë côn nối àïën nhûäng ngûúâi cố àưi v to lâ:
“bâ nây cố nhiïìu gưỵ trûúác cûãa nhâ mònh nhó” y nhû hổ mën
khùèng àõnh cấi giẫi thđch ca chng ta khi ta nối rùçng gưỵ lâ vêå
t
tûúång trûng cho ngûúâi àân bâ.
Vïì rûâng, chng ta sệ khưng hiïíu tẩi sao rûâng lẩi àûúåc dng
tûúång trûng cho àân bâ nïëu chng ta khưng cêìu cûáu mưn ngưn
ngûä hổc số sấnh. Tiïëng Àûác Holz (gưỵ) cng cng mưåt gưëc rïỵ vúái
tiïëng Hy lẩp cố nghơa lâ vêåt chêët, ngun liïåu. Cố nhiïìu khi mưåt
tiïëng chung dng àïí chó mưåt vêåt riïng. Trong Àẩi têy dûúng cố
mưåt hôn àẫo tïn Maderia vò àẫo àố toân rûâng, Maderia tiïëng Bưì
àâo nha cố nghơa lâ rûâng. Tiïëng Maderia gưëc tûâ tiïëng La tinh
Materiasa thânh Matiếre ca phấp. Chûä materia gưëc úã chûä master
nghơa la
â ngûúâi mể. Vêåy matiếre, vêåt chêët ca mưåt vêåt gò chđnh lâ
mể ca vêåt àố. Chđnh quan niïåm c k nây àậ phất sinh ra k hiïåu
tûúång trûng gưỵ, rûâng trúã thânh ngûúâi mể, ngûúâi àân bâ.
Trong giêëc mú, sûå sinh sẫn thûúâng àûúåc tûúång trûng bùçng
nhûäng nûúác, nhẫy xëng nûúác hay tûâ dûúái nûúác ài lïn tûác lâ sinh
ra hay ra àúâi. Gưëc ca sûå tûúång trûng nây lâ do thuët tiïën hoấ:
mưåt àùçng, mổi vêåt trïn cẩn, trong àố phẫi kïí cẫ tưí tiïn loâi ngûúâi,
àïìu bùỉt ngìn tûâ nhûäng vêåt sưëng dûúái nûúác (quan niïå
m nây quấ
c), àùçng khấc, bêët cûá mưåt loâi cố v, mưåt ngûúâi nâo trûúác khi ra
àúâi cng nùçm mú trong nûúác nghơa lâ nûúác trong tûã cung ngûúâi
mể, vâ sinh ra tûác lâ trong nûúác ài ra. Tưi khưng nối rùçng ngûúâi
nùçm mú biïët nhûäng àiïìu àố. Nhûng tưi cho rùçng anh ta khưng cêìn
biïët àïën àiïìu àố. Ngûúâi nùçm mú cố thïí biïët nhûäng àiïìu àûúåc kïí
Sigmund Freud 8

cho nghe hưìi côn nhỗ, nhûng d anh ta cố biïët chùng nûäa cng
chùèng liïn quan gò àïën sûå hònh thânh ca k hiïåu tûúång trûng.
Ngây xûa ngûúâi ta kïí cho chng ta nghe rùçng chđnh nhûäng con cô
àem trễ con àïën. Nhûng cố thïí àûáa trễ con úã àêu, thò úã dûúái sưng
dûúái giïëng, nghơa lâ úã dûúái nûúác chûá côn àêu nûäa? Mưåt thên ch
ca tưi, hưìi côn nhỗ àậ àûúåc nghe kïí cêu chuån àố àậ biïën mêët cẫ
bíi chiïìu. Mậi sau ngûúâi ta múái tòm ra ch bế àang ci àêìu xëng
nûúác àïí xem cố àûáa trễ con nâo trong àố khưng?
Trong nhûäng huìn thoẩi vïì sûå ra àúâi c
a nhûäng anh hng,
mâ O.Rank àậ khẫo cûáu (viïåc c nhêët lâ sûå ra àúâi ca Sargon, úã
Agade nùm 2800 trûúác T.C) viïåc dòm trong nûúác hay tûâ trong nûúác
ài ra giûä mưåt vai trô quan trổng hâng àêìu. Rank cho rùçng àố lâ
nhûäng hònh ẫnh tûúång trûng cho sûå sinh sưëng nhû trong giêëc mú.
Khi trong giêëc mú chng tûå cûáu àûúåc mưåt ngûúâi nâo àố khỗi chïët
àëi, chng ta thûúâng coi ngûúâi àố nhû mể mònh: trong nhûäng
huìn thoẩi mưåt ngûúâi cûáu àûúåc mưåt àûáa bế khỗi chïët àëi chđnh
lâ mể àûáa bế. Trong mưåt cêu chuån ngûúâi ta kïí lẩi rùç
ng: ngûúâi ta
hỗi mưåt àûáa bế Do thấi thưng minh lâ: “Ai lâ mể ca Moise?”.
Thùçng bế trẫ lúâi khưng ngêåp ngûâng: “Àố lâ cưng cha”. Nhûng
ngûúâi ta bẫo: “Khưng àng. Bâ Cưng cha chó lâ ngûúâi cûáu Moise
khỗi chïët àëi thưi”. Àûáa bế trẫ lúâi: “Thò bâ ta bẫo thïë”. chûáng tỗ
rùçng nố cng biïët nghơa àng ca cêu chuån huìn thoẩi.
Trong giêëc mú cấi chïët thûúâng àûúåc tûúång trûng bùçng sûå ra
ài. Khi mưåt àûáa bế hỗi vïì mưåt ngûúâi àậ lêu khưng gùåp, thûåc ra àậ
chïët, ngûúâi lúán thûúâng trẫ lúâi lâ ngûúâi àố ài du lõch. Ngay úã àêy tưi
cng cho rùçng sûå tûúå
ng trûng nây khưng liïn can gò àïën sûå giẫi

thđch cho trễ con nghe. Nhâ thi sơ cng dng hònh ẫnh àố àïí chó
sëi vâng nhû mưåt miïìn xa xưi mâ khưng mưåt du khấch nâo àïën
àố mâ cố thïí trúã vïì àûúåc. Ngay trong cêu chuån hâng ngây chng
ta cng nối àïën nhûäng chuën du hânh cëi cng. Tưn giấo cưí xûa
ca xûá Ai cêåp cng nối àïën cåc du hânh qua cội chïët. Côn nhiïìu
bẫn ca cën sấch, vđ d nhû cën Baedekre ài theo xấc ûúáp trong
cåc du hânh. Tûâ khi nghơa àõa àûúåc tấch rúâi nhûäng núi cố nhâ úã,
cåc du hânh cëi cng vïì cội chïët àậ trúã thânh hiïån thûåc.
Sû
å tûúång trûng cho cú quan sinh dc ca àân bâ cng khưng
phẫi chó cố trong giêëc mú. Trong àúâi sưëng hâng ngây nhiïìu khi bẩn
gổi mưåt ph nûä lâ “mưåt cấi hưåp c k” mâ khưng hïì biïët rùçng mònh
àậ dng chûä àố tûúång trûng cho cú quan àân bâ. Trong Tên ûúác
cố nối: ngûúâi àân bâ lâ mưåt cấi bònh ëu. Nhûäng sấch kinh ca
Phên têm hổc nhêåp mưn 9

ngûúâi Do thấi cố lưëi hânh vùn rêët th võ, àêìy rêỵy nhûäng thânh ngûä
mûúån ca sûå tûúång trûng tònh dc, thûúâng khưng dïỵ hiïíu tđ nâo vâ
gêy ra nhiïìu sûå hiïíu lêìm vđ d nhû trong cën Thấnh ca ca cấc
thấnh ca. Trong sấch vúã Do thấi sau àố ln ln cố àoẩn nối àïën
ngûúâi àân bâ nhû mưåt cấi nhâ vâ cấi cûãa nhû cấi cûãa mònh. Vđ d
nhû ngûúâi chưìng lêëy vúå mêët trinh thûúâng phân nân lâ mònh thêëy
cûãa àïí ngỗ. Ngûúâi àân bâ nối vïì chưìng mònh nhû sau: Tưi dổn bân
sùén cho anh nhûng anh lêåt àưí bân. Vò ngûúâi chưìng lêåt ngûúå
c bân
nïn con cấi múái quê qúåt. Nhûäng tâi liïåu nây àïìu trđch trong cën
Sûå tûúång trûng tònh dc trong kinh thấnh Giato vâ thấnh kinh
Hưìi giấo, ca M.L.Levy, Brunn.
Chđnh cấc nhâ ngûä ngun hổc àûa ra hònh dung ngûúâi àân
bâ tûúång trûng bùçng cấi tâu thu: danh tûâ Schiff (tâu thu) lc

àêìu dng àïí chó mưåt cấi bònh bùçng àêët sết bùỉt ngìn bùçng chûä
Schaff (cấi chẫo). Chûä lô tûúång trûng cho ngûúâi àân bâ vâ cấi tûã
cung, àố lâ àiïìu àổc thêëy trong huìn thoẩi Hy lẩp liïn can àïën
Pếreanderu úã Corinthe vâ vúå lâ Mếlissa. Theo chuån do Hếrodote
kïí lẩi thò sau khi giïët vúå mònh vò ghe tng, tïn hưn qn u cêìu
bống mònh cho biïët tin tûá
c vïì ngûúâi vúå u qu, ngûúâi chïët liïìn cho
anh ta biïët mònh cố mùåt bùçng cấch nhùỉc cho Pếreanderu biïët lâ
anh ta àậ àïí cho bấnh m trong lô lẩnh ngùỉt, thânh ngûä nây cố
mc àđch ấm chó àïën nhûäng cûã chó mâ khưng mưåt ai biïët ngoâi hai
vúå chưìng. Trong cën Anthropophyteia ca Kraus thûúâng àûúåc coi
nhû mưåt cën sấch rêët dưìi dâo vïì àúâi sưëng tònh dc ca cấc dên
tưåc, ngûúâi ta àổc thêëy rùçng trong mưåt vâi miïìn úã Àûác khi nối àïën
ngûúâi àân bâ vûâa sinh xong ngûúâi ta thûúâng nối rùçng chõ ta bõ vúä
lô. Sûå àưët lûãa cng cố nghơa tûúång trûng: ngổ
n lûãa vđ nhû cú
quan sinh dc àân ưng: côn lô lûãa lâ cú quan ca àân bâ.
Nïëu ngẩc nhiïn khưng hiïíu vò sao nhûng phong cẫnh lẩi
ln ln tûúång trûng cho cú quan sinh dc ca àân bâ, bẩn hậy
àổc nhûäng sấch vïì thêìn thoẩi trong àố àêët lânh ni sưëng con
ngûúâi giûä mưåt vai trô nhû thïë nâo trong cấc dên tưåc cưí xûa, vâ
quan niïåm vïì canh nưng àậ ẫnh hûúãng rêët nhiïìu trong viïåc tûúång
trûng nây. Thûúâng ngây ngûúâi àân bâ Àûác chùèng hay hònh dung
cùn phông ca ngûúâi àân bâ àïí chó chđnh ngûúâi àân bâ àố sao, thay
thïë con ngûúâi bùçng chưỵ úã ca àân bâ. Chng ta cng d
ng chûä
“Cấnh cûãa thiïng liïng” àïí chó Àûác vua vâ chđnh ph. Chûä
Pharaon dng àïí chó vua Ai cêåp cố nghơa lâ “sên to” (úã miïìn àưng
xûa giûäa hai cûãa thânh thûúâng cố sên dng lâm núi hổp chùèng
Sigmund Freud 10

khấc nhûäng cấi chúå trong thúâi cưí). Tuy nhiïn tưi thêëy ngìn gưëc
nây cố vễ húâi húåt . Tưi cho rùçng súã dơ cấi phông trúã thânh tûúång
trûng cho ngûúâi àân bâ; thêìn thoẩi vâ thi ca chùèng nhùỉc ln àïën
nhûäng chûä dng tûúång trûng cho ngûúâi àân bâ àố sao? Àố lâ
nhûäng chûä: toâ lêu àâi , thânh quấch , thânh phưë. Súã dơ cố ngûúâi
nghi ngúâ vïì àiïím nây thò chó lâ vò ngûúâi àố khưng biïët tiïëng Àûác
nïn khưng hiïíu chng ta nối thưi. Nhûng trong mêëy nùm gêìn àêy
tưi cố chûäa cho nhiïìu ngûúâi ngoẩi qëc vâ trong giêëc mú ca hổ, hổ
cng nối àïën nhûäng cấi phô
ng àïí chó ngûúâi àân bâ. Côn nhiïìu l
do àïí chûáng minh rùçng sûå tûúång trûng nây àậ vûúåt quấ biïn giúái
ca ngưn ngûä vâ sûå kiïån nây àậ àûúåc nhâ àoấn mưång Schubert
cưng nhêån. D sao cng cêìn phẫi cho rùçng khưng mưåt thên ch
nâo ca tưi lẩi khưng biïët tđ gò vïì tiïëng Àûác cẫ, vò thïë tưi chúâ àúåi
nhûäng nhâ phên têm hổc tẩi cấc nûúác khấc trïn thïë giúái hiïën cho
nhûäng tâi liïåu àưëi vúái nhûäng ngûúâi nối cng mưåt thûá tiïëng.
Vïì sûå tûúång trûng cho cú quan sinh dc ca àân ưng khưng
cố mưåt k hiïåu nâo lẩ
i khưng cố trong cêu nối thûúâng ngây dûúái
mưåt hònh thûác khưi hâi, têìm thûúâng hay thi võ nhû trong cấc nhâ
thi sơ thúâi cưí xûa. Trong nhûäng k hiïåu àố khưng nhûäng cố nhûäng
k hiïåu thûúâng xët hiïån trong cấc giêëc mú mâ côn cố nhûäng k
hiïåu khấc vđ d nhû cấi cêy. Vẫ lẩi, sûå tûúång trûng trong cú quan
sinh dc ca àân ưng cố mưåt phẩm vi rêët rưång, àûúåc bân cậi rêët
nhiïìu nïn chng ta sệ khưng nối àïën vò khưng à chưỵ . Chng ta
chó nối àïën mưåt k hiïåu thưi: àố lâ k hiïåu vïì Tam võ nhêët thïë.
Chng ta gẩt ra mưåt bïn nghơ khưng biïët cố phẫi con sưë ba lâ

ngìn gưëc ca sûå tûúång trûng nây khưng. Nhûng àiïìu chùỉc chùỉn lâ

nïëu cố nhûäng àưì vêåt gò gưìm ba phêìn (vđ d nhû cêy vên thẫo ba lấ)
àûúåc dng àïí tûúång trûng cho nhûäng binh chng hay biïíu hiïån
nâo àố thò chđnh lâ nghơa tûúång trûng àố.
Àoấ hoa hụå ba cânh ca ngûúâi Phấp, nhûäng huy hiïåu k
khưi ca hai àẫo cấch xa nhau nhû àẫo Sicile vâ àẫo Man, theo
tưi chó lâ tûúång trûng cho cú quan sinh dc àân ưng. Thúâi cưí xûa,
ngûúâi ta vệ lẩi dûúng vêåt àïí xua àíi nhûäng hònh ẫnh xêëu, ngây
nay ngûúâi ta thûúâng àeo ba, nhûäng ba nây khưng gò khấc hún lâ
sûå
tûúång trûng cho nhûäng cú quan sinh dc. Cấc bẩn hậy quan sất
nhûäng ba thûúâng båc quanh cưí mâ xem: nâo mưåt àoấ vên thẫo
bưën lấ thay thïë àoấ vên thẫo ba lấ tûúång trûng; mưåt con lúån: ngây
xûa tûúång trûng cho sûå sinh con àễ cấi; mưåt cấi nêëm trưng thûåc sûå
giưëng dûúng vêåt; mưåt cấi vânh mống ngûåa trưng nhû êm hưå ; anh
Phên têm hổc nhêåp mưn 11

châng lau lô sûúãi mang theo mưåt cấi thang lâ vò ngây xûa hònh ẫnh
àố tûúång trûng cho sûå giao cêëu. Chng ta àậ thêëy cấi thang tûúång
trûng cho sûå giao cêëu trong giêëc mú; trong tiïëng Àûác anh tûâ “trêo
lïn cao” cố nghơa lâ tònh dc. Tiïëng Àûác thûúâng nối “trêo lïn ngûúâi
àân bâ” vâ “thùçng cha nây lâ mưåt thùçng trêo lêu àúâi”. Trong tiïëng
Phấp, ngûúâi ta dõch tiïëng Stufe ca Àûác bùçng chûä “ài” vâ ngûúâi ta
gổi anh châng chúi búâi àâng àiïëm bùçng tiïëng “mưåt thùçng ài nhiïìu”.
Cố lệ danh tûâ cng liïn can àïën viïåc nhiïìu giưëng vêåt trong khi
giao cêëu thûúâng cûúäi lïn con cấi.
Viïåc dng danh tûâ bễ gậ
y cânh àïí chó sûå th dêm khưng
nhûäng àng vúái nhûäng cûã chó thûúâng thûúâng trong lc th dêm mâ
côn giưëng nhû nhiïìu thânh ngûä trong thêìn thoẩi. Nhûng sûå tûúång
trûng cho viïåc th dêm hay sûå thiïën bùçng hònh dung rng rùng

thûåc àùåc biïåt: khoa nhên chng hổc cho ta mưåt thđ d vïì àiïìu àố.
Ngây nay sûå båc bìng trûáng cố lệ bùỉt ngìn úã sûå thiïën ngây
xûa. Cố nhiïìu bưå lẩc cưí xûa thûúâng rẩch cú quan sinh dc àïí k
niïåm viïåc àïën tíi dêåy thò ca con trai trong khi cố nhûäng bưå lẩc
lẩi nhưí mưåt cấi rùng trong dõp nây.
Tưi chêëm dûát bâ
i nây bùçng nhûäng thđ d nhû trïn. Àố chó lâ
nhûäng thđ d: chng ta biïët nhiïìu hún thïë nûäa vâ nhûäng thđ d
nây nïëu khưng phẫi lâ do chng mònh lâ nhûäng ngûúâi khưng
chun mưn têåp trung lẩi mâ do nhûäng nhâ chun mưn vïì khoa
nhên chng, thêìn thoẩi, ngưn ngûä vâ nhên loẩi hổc têåp trung thò
th võ hún nhiïìu. Nhûng d nhûäng àiïìu mònh biïët hậy côn đt ỗi,
chng ta vêỵn phẫi àûa ra nhûäng kïët lån vâ nhûäng kïët lån nây
sệ lâm chng ta suy nghơ.
Trûúác hïët chng ta cố sûå kiïån lâ ngûúâi nùçm mú cố mưåt lưëi
diïỵn tẫ tûúång trûng mâ anh ta khưng biïët àïën vâ c
ng khưng cưng
nhêån khi thûác dêåy. Àiïìu nây khưng lâm chng ta ngẩc nhiïn cng
nhû khi ta nối rùçng chõ hêìu gấi ca chng ta biïët chûä Phẩn d chõ
ta sinh úã Àûác vâ chûa bao giúâ hổc chûä Phẩn cẫ. Chng ta khưng
thïí dng quan niïåm ca chng ta vïì têm l hổc àïí biïët rộ àiïìu àố.
Chng ta chó cố thïí nối rùçng nïëu ngûúâi nùçm mú cố biïët àïën nhûäng
sûå tûúång trûng nây thò chđnh lâ vư thûác, sûå biïët nây thåc vâo àúâi
sưëng tinh thêìn vư thûác. Àiïìu giẫi thđch nây khưng ài xa àûúåc. Cho
túái nay chng ta chó cêì
n cưng nhêån lâ cố nhûäng khuynh hûúáng vư
thûác nghơa lâ khuynh hûúáng mâ chng ta khưng biïët àïën trong
thúâi gian ngùỉn ngi nâo àố thưi. Nhûng bêy giúâ côn cố gò hún nûäa:
àố lâ nhûäng àiïìu hiïíu biïët bùçng vư thûác, nhûäng liïn quan vư thûác
Sigmund Freud 12

giûäa cấc tûúãng , nhûäng sûå so sấnh vư thûác giûäa cấc vêåt, trong àố
mưåt trong cấc vêåt sệ thay thïë cho nhûäng vêåt khấc mưåt cấch thûúâng
trûåc. Nhûäng sûå so sấnh nây khưng phất sinh ra chó àïí dng mưåt
lêìn cho mưåt trûúâng húåp nâo àố, nhûng àïí dng mậi mậi trong mổi
trûúâng húåp, vâ bao giúâ cng sùén sâng xët hiïån. Chng ta àậ cố
bùçng cúá vïì àiïím nây vò nhòn thêëy chng trong nhûäng ngûúâi khấc
nhau hoân toân, nối hai thûá tiïëng khấc nhau.
Nhûäng àiïìu biïët tûúång trûng nây tûâ àêu ra? Tiïëng nối
thûúâng ngây chó cung cêëp cố
mưåt phêìn nhỗ thưi. Nhûäng sûå giưëng
nhau trong cấc phẩm vi khấc, nhiïìu khi ngûúâi nùçm mú khưng hïì
biïët àïën vâ nïëu chng ta cố têåp trung àûúåc vâi vđ d thò cng khố
nhổc lùỉm.
Thûá hai, nhûäng liïn quan tûúång trûng nây khưng thåc riïng
vïì ngûúâi nùçm mú vâ khưng biïíu thõ riïng cho cưng viïåc tiïën hânh
trong giêëc mú. Chng ta biïët lâ nhûäng thêìn thoẩi, nhûäng chuån
cưí tđch, nhûäng cêu ca dao tc ngûä, nhûäng bâi dên ca, tiïëng nối
hâng ngây vâ nhûäng nhâ thi sơ àïìu dng sûå tûúång trûng àố. Phẩm
vi ca sûå tûúång trûng rưång lúán vư cng, sûå tûúång trûng trong giêëc
mú chó lâ mưåt khoẫng nhỗ
trong phẩm vi àố. Chng ta khưng nïn
khẫo cûáu toân thïí vêën àïì bùçng cấch ài tûâ nhûäng giêëc mú. Nhiïìu k
hiïåu tûúång trûng dng úã núi khấc, khưng xët hiïån trong giêëc mú
hay chó xët hiïån rêët đt; ngûúâi ta cng khưng ln ln tòm thêëy úã
ngoâi àúâi nhûäng k hiïåu thûúâng xët hiïån trong giêëc mú hay nïëu
cố thò cng chó lễ tễ thưi. Ngûúâi ta cố cẫm tûúãng àang àûáng trûúác
mưåt lưëi diïỵn tẫ c k nhûng àậ mêët ài rưìi trûâ mưåt vâi trûúâng húåp
côn sốt lẩi, rẫi rấc khùỉp núi, chưỵ nây mưåt đt chưỵ kia mưåt cht thay
àư

íi trong rêët nhiïìu phẩm vi. Tưi nhúá àïën mưåt anh châng àiïn
khng àậ tûúång trûng ra mưåt tiïëng nối cùn bẫn trong àố nhûäng
liïn quan tûúång trûng chó lâ nhûäng cấi gò côn sốt lẩi trong tiïëng
nối àố.
Thûá ba, cấc bẩn chùỉc ngẩc nhiïn khi thêëy trong cấc phẩm vi
khấc nhûäng liïn quan tûúång trûng nây khưng hoân toân thåc vïì
tònh dc, trong khi giêëc mú thò lẩi hoân toân thåc vïì tònh dc
thưi. Àiïìu nây cng chùèng dïỵ cùỉt nghơa gò. Cố phẫi lâ nhûäng k
hiïåu tûúång trûng cưí xûa àậ àûúåc ấp dng vâo nhûäng trûúâng húåp
múái khưng, cố phẫi nhûäng sûå ấp dng múái na
ây dêìn dêìn àậ àûa
nhûäng k hiïåu nây àïën àưå mêët hïët nghơa tûúång trûng khưng?
Têët nhiïn lâ chng ta khưng thïí trẫ lúâi cấc cêu hỗi àố khi cûá ài
mậi trong phẩm vi giêëc mú. Chng ta chó nïn nối rùçng giûäa nhûäng
Phên têm hổc nhêåp mưn 13

sûå tûúång trûng àố vâ àúâi sưëng tònh dc cố nhûäng dêy liïn lẩc chùåt
chệ.
Gêìn àêy chng ta nhêån àûúåc mưåt bâi rêët quan trổng vïì vêën
àïì nây. Mưåt nhâ ngưn ngûä hổc, ưng M H. Sperber tuy khưng khẫo
cûáu vïì phên têm hổc àậ cho rùçng nhûäng nhu cêìu tònh dc giûä mưåt
vai trô quan trổng trong viïåc phất sinh vâ phất triïín ngưn ngûä.
Nhûäng êm thanh àêìu tiïn àûúåc phất ra àûúåc dng àïí gổi nhûäng
ngûúâi khấc giúái trong cưng viïåc tònh dc; rưìi sûå phất triïín sau àố
ca ngưn ngûä ài cng vúái sûå tưí chûác cưng viïåc trong thúâi cưí xûa.
Cưng viïåc àûúå
c tiïën hânh chung nhõp nhâng theo nhûäng cêu hô
khoan. Sûå quan têm vïì tònh dc àậ di chuín àïën sûå quan têm vïì
cưng viïåc. Ngûúâi ta cố thïí cho rùçng ngûúâi thúâi cưí xûa chó bùçng lông
chêëp nhêån cưng viïåc nhû mưåt cấi gò àïën thay thïë cho tònh dc vâ

cng quan trổng nhû tònh dc vêåy. Vò thïë nïn nhûäng cêu hô khoan
ài theo sûå lâm viïåc cố hai nghơa. mưåt nghơa dđnh dấng àïën cưng
viïåc, mưåt nghơa dđnh dấng àïën tònh dc vâ ph thåc hùèn vâo cưng
viïåc. Nhûäng thïë hïå sau, sau khi phất minh ra mưåt tiïëng cố nghơa
tònh dc, àậ dng tiïëng àố trong mưåt loẩi cưng viïåc múái. Nhiïìu
tiïëng gưëc sau àố àậ àûúåc thânh lêåp, tiï
ëng nâo cng bùỉt àêìu cố
nghơa lâ tònh dc nhûng vïì sau bỗ mêët nghơa tònh dc. Nïëu
nhûäng àiïìu vûâa phấc hoẩ àûúåc coi lâ àng thò chng ta sệ cố thïí
hiïíu àûúåc tđnh chêët tûúång trûng trong giêëc mú, hiïíu rộ tẩi sao giêëc
mú trong khi giûä lẩi àûúåc mưåt cấi gò trong nhûäng àiïìu kiïån c k
àố, lẩi cố nhiïìu k hiïåu liïn quan àïën tònh dc nhû thïë, tẩi sao
nhûäng binh khđ vâ dng c lẩi dng àïí tûúång trûng cho àân ưng,
nhûäng vẫi vâ àưì vêåt dng lẩi tûúång trûng cho àân bâ. Liïn quan
tûúång trûng hònh nhû cấi gò côn sốt lẩi ca sûå àưì
ng hoấ cấc tiïëng
trong thúâi cưí, nhûäng àưì vêåt ngây xûa cố cng mưåt tïn vúái nhûäng àưì
vêåt cố dđnh dấng àïën hònh cêìu vâ àúâi sưëng tònh dc bêy giúâ xët
hiïån trong giêëc mú dûúái danh nghơa lâ k hiïåu tûúång trûng cho
hònh cêìu vâ àúâi sưëng nây.
Nhûäng sûå viïåc nây àûúåc gúåi ra khi nối àïën cấc giêëc mú sệ
gip cho chng ta thêëy rùçng mưn phên têm hổc chđnh lâ mưåt mưn
hổc cố tđnh chêët tưíng quất chûá khưng phẫi nhû Têm l hổc vâ têm
thêìn hổc. Mưn phên têm hổc cố liïn quan àïën nhiïìu khoa hổc tinh
thêìn khấc nhû thêìn thoẩ
i hổc, ngưn ngûä hổc, nhên chng hổc, têm
l qìn chng hổc, khoa hổc tưn giấo. Nhûäng cưng trònh khẫo cûáu
ca nhûäng khoa hổc nây cng gip chng ta nhiïìu dûä kiïån qu
bấu. Cho nïn chng ta sệ khưng àûúåc ngẩc nhiïn khi thêëy phong
Sigmund Freud 14

trâo phên têm hổc àậ àûa àïën sûå xët bẫn mưåt túâ tẩp chđ dânh
riïng cho vêën àïì khẫo sất cấc liïn quan giûäa cấc mưn hổc nây vúái
mưn phên têm hổc. Àố lâ túâ tẩp chđ Imago thânh lêåp nùm 1912 do
Hans Sachs vâ Otto Rank. Trong sûå liïn lẩc vúái cấc khoa hổc khấc,
mưn phên têm hổc cho nhiïìu hún nhêån. Têët nhiïn nhûäng kïët quẫ
àố cố vễ k khưi mâ mưn phên têm hổc thu lûúåm àûúåc sệ dïỵ dâng
chêëp nhêån hún mưåt khi cấc cưng trònh khẫo cûáu trong cấc khoa hổc
chêëp nhêån. Nhûng chđnh mưn phên têm hổc àậ cung cêëp phûúng
phấp k thåt vâ cấc quan àiïím ấp dng àûúåc trong cấc khoa hổc
khấc. Cưng trònh khẫo cûá
u ca phên têm hổc àậ tòm ra trong àúâi
sưëng tinh thêìn nhûäng sûå kiïån gip cho chng ta giẫi quët hay
àûa ra ấnh sấng hún mưåt àiïìu bđ êín ca àúâi sưëng cưng cưång.
Nhûng tưi chûa nối cho cấc bẩn nghe trong trûúâng húåp nâo
chng ta cố thïí cố àûúåc mưåt têìm nhòn sêu xa nhêët vïì vêën àïì ngûúâi
ta gổi lâ “tiïëng nối cùn bẫn” vâ phẩm vi nâo àậ giûä lẩi àûúåc nhiïìu
àiïìu truìn lẩi tûâ ngây xûa nhêët. Chûa biïët cấc àiïìu àố, cấc bẩn
khưng thïí hiïíu àûúåc hïët têìm quan trổng ca vêën àïì. Phẩm vi àố lâ
phẩm vi ca cấc chûáng loẩn thê
ìn kinh vúái nhûäng triïåu chûáng vâ
cấch phất hiïån mâ mưn phên têm hổc cố nhiïåm v giẫi thđch vâ
chûäa chẩy.
Phûúng diïån thûá tû ca vêën àïì àûa chng ta quay lẩi àiïím
khúãi àêìu vâ hûúáng chng ta theo chiïìu hûúáng àậ vẩch sùén. Chng
ta àậ nối rùçng d khưng cố sûå kiïím duåt giêëc mú chùng nûäa thò
giêëc mú cng khưng phẫi vò thïë mâ trúã nïn dïỵ hiïíu hún vò chng ta
sệ phẫi giẫi quët vêën àïì diïỵn tẫ ngưn ngûä tûúång trûng trong giêëc
mú bùçng ngưn ngûä trong khi thûác. Vêåy tđnh chêët tûúång trûng trong
giêëc mú lâ mưåt ëu tưë khấc trong sûå biïë

n dẩng ca giêëc mú khưng
ph thåc vâo sûå kiïím duåt. Nhûng ta cố thïí cho rùçng sûå kiïím
duåt cố thïí lúåi dng tđnh chêët tûúång trûng àïí tiïån cho cưng viïåc
ca mònh vò cẫ hai àïìu cố mưåt mc àđch chung : lâm cho giêëc mú
trúã thânh k khưi vâ khố hiïíu.
Vò vêåy, sau nây chng ta cố thïí tòm ra àûúåc mưåt ëu tưë múái
cho sûå biïën dẩng nûäa. Nhûng tưi khưng mën rúâi bỗ vêën àïì tđnh
chêët tûúång trûng mâ khưng nhùỉc lẩi mưåt lêìn nûäa thấi àưå khố hiïíu
ca mưåt sưë ngûúâi hổc thûác àưëi vúái vêën àïì nây: chêët tûúång trûng àậ

àûúåc chûáng minh àêìy à trong huìn thoẩi , tưn giấo nghïå thåt
vâ ngưn ngûä. Khưng biïët chng ta cố nïn tòm l do ca thấi àưå nây
trong nhûäng liïn quan mâ chng ta àậ tòm ra giûäa tđnh chêët tûúång
trûng vâ àúâi sưëng tònh dc hay khưng?
Phên têm hổc nhêåp mưn 15

11. SÛÅ XÊY DÛÅNG GIÊËC MÚ
Nïëu cấc bẩn biïët rộ sûå kiïím duåt vâ sûå tûúång trûng àậ hoẩt
àưång nhû thïë nâo trong giêëc mú thò bẩn cố thïí hiïíu rộ sûå hoẩt
àưång ca cấc sûå biïën dẩng. Mën hiïíu giêëc mú, cấc bẩn dng hai
k thåt bưí tc cho nhau: trûúác hïët, gúåi cho ngûúâi nùçm mú nhúá lẩi
nhiïìu àiïìu cho àïën khi dêìn dêìn tòm àûúåc thûåc chêët ca giêëc mú,
rưìi thay thïë cấc kđ hiïåu tûúång trûng bùçng nghơa thûåc ca chng.
Thïë nâo bẩn cng sệ gùåp mưåt vâi àiïìu khưng àûúåc chùỉc chù
ỉn,
nhûng àố lâ àiïìu chng ta sệ nối àïën sau.
Àïën àêy chng ta cố thïí tiïëp tc cưng viïåc àậ khúãi àêìu trûúác
àêy nhûng vúái phûúng tiïån côn thiïëu sốt. Chng ta àậ cố àõnh
sùỉp àùåt cấc liïn quan giûäa nhûäng ëu tưë ca giêëc mú vâ thûåc chêët
ca chng; nhûäng liïn quan nây gưìm cố: liïn quan giûäa mưåt phêìn

vâ toân thïí sûå phỗng chûâng vâ ấm chó, liïn quan tûúång trûng vâ
sûå biïíu diïỵn bùçng lúâi nối. Chng ta sệ lâm lẩi cưng viïåc nây trong
mưåt phẩm vi rưång lúán hún bùçng cấch so sấnh nưåi dung rộ
râng vúái
giêëc mú tiïìm tâng nhûäng àiïìu tòm ra àûúåc trong khi giẫi thđch.
Tưi hy vổng lâ cấc bẩn sệ khưng lêỵn lưån nưåi dung rộ râng vâ
nhûäng tûúãng tiïìm tâng nûäa. Vúái sûå phên biïåt nây, cấc bẩn sệ
hiïíu vïì giêëc mú hún lâ nhûäng àưåc giẫ ca cën sấch “Àoấn mưång”
ca tưi. Cưng viïåc biïën àưíi giêëc mú tiïìm tâng thânh nưåi dung rộ
râng gổi lâ “sûå xêy dûång giêëc mú”. Cưng viïåc, trấi lẩi, biïën àưíi nưåi
dung thânh giêëc mú tiïìm tâng gổi lâ “cưng viïåc giẫi thđch giêëc mú”.
Cưng viïåc giẫi thđch tòm cấch xoấ bỗ cưng viïå
c xêy dûång. Nhûäng
giêëc mú thåc loẩi trễ con, nhûäng sûå thûåc hiïån cấc ham mën cố
mưåt phêìn xêy dûång, nhêët lâ sûå biïën àưíi lông ham mën cng cố
mưåt phêìn xêy dûång, nhêët lâ sûå biïën àưíi lông ham mën thânh sûå
thûåc, sûå biïën àưíi nhûäng tûúãng thânh nhûäng hònh ẫnh thõ giấc.
Àưëi vúái cấc giêëc mú nây chng ta khưng cêìn giẫi thđch, chó cêìn xết
qua loa vïì hai sûå biïën dẩng thưi. Côn trong cấc giêëc mú khấc,
chng ta phẫi lâm cưng viïåc xêy dûång, vâ súã dơ phẫi lâm viïå
c nây
vò cố sûå biïën dẩng, sûå biïën dẩng nây chó cố thïí mêët ài khi chng ta
giẫi thđch xong.
Vò àậ cố dõp so sấnh nhiïìu cấch giẫi thđch giêëc mú nïn tưi cố
thïí cùỉt nghơa cho cấc bẩn nghe cưng viïåc xêy dûång mưåt giêëc mú àậ
lúåi dng àûúåc nhûäng tûúãng tiïìm tâng trong àố nhû thïë nâo. Chó
xin cấc bẩn khưng nïn àûa ra nhûäng lúâi kïët lån quấ vưåi vậ. Tưi
u cêìu cấc bẩn àùåc biïåt ch àïën nhûäng àiïìu dûúái àêy.
Sigmund Freud 16

Cưng viïåc phẫi lâm trûúác hïët àïí xêy dûång mưåt giêëc mú lâ sûå
cư àổng lẩi giêëc mú. Tưi mën nối lâ nưåi dung giêëc mú rộ râng nhỗ
hún mc àđch ca giêëc mú tiïìm tâng vâ chó lâ mưåt bẫn tốm tùỉt
thưi. Cng cố khi khưng cố sûå cư àổng nhûng trong thûåc tïë sûå cư
àổng nây bao giúâ cng cố mùåt vâ nhiïìu khi tỗ ra rêët quan trổng.
Chûa bao giúâ ngûúâi ta thêëy nưåi dung ca giêëc mú rộ râng lẩi rưång
vâ dưìi dâo hún giêëc mú tiïìm tâng. Sûå cư àổng tiïën hânh theo ba
phûúng phấp sau àêy: 1/ Mưåt vâi ëu tưë tiïìm tâng bõ gẩt bỗ dïỵ

dâng. 2/ Giêëc mú rộ râng chó nhêån vâi mẫnh nhỗ ca mưåt vâi
phûúng diïån ca giêëc mú tiïìm tâng thưi. 3/ Nhûäng ëu tưë trong
giêëc mú tiïìm tâng vò cố mưåt vâi àiïím àưìng nhêët àûúåc àưìng hoấ vúái
giêëc mú rộ râng.
Nïëu mën, bẩn cố thïí dânh cho phûúng phấp thûá ba nây cấi
tïn cư àổng. Hêåu quẫ ca phûúng phấp nây rêët dïỵ chûáng minh.
Chó cêìn nhúá lẩi giêëc mú ca mònh, bẩn cng dïỵ dâng tòm thêëy
trûúâng húåp cư àổng ca nhiïìu ngûúâi thânh sûå cư àổng ca mưåt
ngûúâi. Tûâ mưåt ưng A, chng ta cố thïí hiïíu ưng B, rưìi ưng na
ây lâm
cho ta nhúá lẩi bâ C, rưìi vúái têët cẫ ta tòm ra D. Têët nhiïn trong bưën
ngûúâi nây cố tđnh chêët gò àố chung cho cẫ bưën. Cûá nhû thïë chng
ta cố thïí thânh lêåp mưåt húåp thïí gưìm nhiïìu àưëi tûúång, vúái àiïìu kiïån
lâ cấc àưëi tûúång nây cố mưåt vâi àiïím chung nhau mâ giêëc mú tiïìm
tâng nhêën mẩnh àùåc biïåt. Gêìn nhû àố lâ mưåt kó niïåm múái mâ àiïím
chung nhau chđnh lâ têm àiïím. Àem nhiïìu phêìn nhỗ hoâ vâo
thânh mưåt húåp thïí nhû thïë, chng ta sệ cố nhûäng hònh ẫnh mú hưì
giưëng nhû mưåt têëm kđnh ẫnh cố thïí
àûúåc in thânh nhiïìu têëm ẫnh
khấc. Cưng viïåc xêy dûång giêëc mú cêìn àïí àïën nhûäng húåp thïí àố
thûúâng do mònh tẩo ra khi chng khưng cố mùåt, vđ d nhû khi

chng ta tòm mưåt chûä àïí diïỵn tẫ mưåt . Chng ta àậ gùåp nhûäng sûå
cư àổng vâ thânh lêåp loẩi nây, vđ d nhû trong trûúâng húåp lúä lúâi.
Cấc bẩn hậy nhúá lẩi anh châng trễ tíi mën begleit — digen (do
hai chûä beglei ten, ài cng, vâ belei digen, thêët lïỵ, hổp thânh) mưåt
bâ. Cố nhûäng gẩch trđ khưn cng àûúåc hổp thânh bùçng nhûäng k
thåt loẩi àố. Nhûng ngoâi trûúâng húåp nây thò phûúng phấ
p cư
àổng àố cố vễ k lẩ vâ k khưi. Sûå thânh lêåp nhûäng húåp thïí cng
giưëng nhûäng sûå viïåc do trđ tûúãng tûúång dưìi dâo ca chng ta sấng
tẩo ra bùçng nhûäng ëu tưë khưng hïì cố trong cåc thđ nghiïåm: vđ d
nhû nhûäng con vêåt khưíng lưì thúâi tiïìn sûã trong thêìn thoẩi vâ trong
cấc bûác hoẩ ca Bocklin. Vẫ lẩi, trđ tûúãng tûúång sấng tẩo ca mònh
thûåc ra chùèng sấng tẩo àûúåc gò bao giúâ, mâ chó têåp trung lẩi mưåt
núi nhûäng ëu tưë khấc biïåt thưi. Nhûng phûúng phấp dng trong
Phên têm hổc nhêåp mưn 17

cưng viïåc xêy dûång cố àùåc biïåt lâ nhûäng vêåt liïåu dng àïí xêy dûång
toân lâ nhûäng tûúãng, trong àố cố mưåt vâi thư tc khưng thïí
àûúåc chêëp nhêån nhûng têët cẫ àïìu àûúåc thânh lêåp vâ diïỵn tẫ mưåt
cấch àng àùỉn. Cưng viïåc xêy dûång gấn cho nhûäng tûúãng nây
mưåt hònh thûác khấc nhûng thûåc lâ mưåt àiïìu àấng ch vâ khố
hiïíu khi cưng viïåc nây lẩi dng sûå dung húåp àïí diïỵn tẫ nhûäng
tûúãng nây. Trong khi diïỵn dõch ch
ng ta àùåc biïåt ch àïën nhûäng
àiïím àùåc biïåt trong ngun bẫn vâ cưë trấnh khưng lêỵn lưån nhûäng
chûä cố nghơa giưëng nhau. Cưng viïåc xêy dûång trấi lẩi cưë gùỉng cố
hai khấc nhau àïí tòm ra mưåt chûä cố thïí diïỵn tẫ àûúåc cẫ hai .
Chng ta khưng nïn àûa ra nhûäng kïët lån vưåi vậ vïì àiïím àùåc
biïåt nây, vò chđnh àiïím àố cố thïí trúã thânh quan trổng trong khấi
niïåm vïì cưng viïåc xêy dûång.

D sûå cư àổng lẩi cố lâm cho giêëc mú tưëi tùm hún ài nûäa,
ngûúâi ta cng khưng cho àố lâ kïët quẫ ca kiïím duåt. Nố cố thïí
cố nhûä
ng ngun nhên cố tđnh chêët cú khđ hay kinh tïë nhûng d
sao sûå kiïím duåt cng cố dûå phêìn vâo àố.
Nhûäng hêåu quẫ ca sûå cư àổng cố thïí hïët sûác k lẩ. Sûå cư
àổng lâm cho chng ta cố thïí têåp trung vâo trong giêëc mú rộ râng
hai tûúãng tiïìm tâng khấc hùèn nhau, vâ do àố giẫi thđch àûúåc mâ
khưng cêìn mưåt cấch giẫi thđch ph nâo khấc nûäa. Sûå cư àổng côn
cố hêåu quẫ lâm cho liïn quan giûäa cấc ëu tưë ca giêëc mú tiïìm
tâng vâ ca giêëc mú rộ râng trúã nïn phûác tẩp. Vò thïë nïn mưåt ëu
tưë
trong giêëc mú rộ râng cố thïí tûúng ûáng vúái nhiïìu tûúãng tiïìm
tâng vâ trấi lẩi: nhû vêåy tûác lâ cố mưåt sûå trao ài àưíi lẩi. Trong khi
giẫi thđch giêëc mú ngûúâi ta cêìn àïí rùçng nhûäng tûúãng xët hiïån
tìn tûå khưng nïn àem ra dng ngay mâ phẫi chúâ cho chng ra
hïët rưìi múái àem dng.
Vêåy cưng viïåc xêy dûång diïỵn tẫ nhûäng tûúãng trong giêëc mú
mưåt cấch khấc thûúâng, khưng phẫi bùçng cấch dõch tûâng chûä mưåt,
hay chổn lûåa theo mưåt quy tùỉc nâo àố, hay tòm cấch thay thïë mưåt
nây bùçng mưåt khấc. Cưng viïå
c xêy dûång lâ mưåt cưng viïåc khấc
hùèn vâ phûác tẩp hún nhiïìu.
Mưåt hêåu quẫ khấc ca cưng viïåc xêy dûång lâ sûå di chuín,
mưåt cưng viïåc chng ta àậ cố dõp àûúåc biïët àïën rưìi vâ hoân toân lâ
cưng viïåc ca sûå kiïím duåt. Sûå di chuín, diïỵn tiïën theo hai cấch:
mưåt lâ thay thïë mưåt ëu tưë tiïìm tâng khưng phẫi bùçng mưåt ëu tưë
khấc cng loẩi nhûng bùçng mưåt ëu tưë khấc xa hún, nghơa lâ bùçng
mưåt sûå ấm chó, hai lâ tđnh chêët tinh thêìn àûúåc chuín tûâ mưåt ëu
Sigmund Freud 18

tưë quan trổng àïën mưåt ëu tưë búát quan trổng hún lâm cho giêëc mú
thânh ra cố mưåt nghơa khấc hùèn.
Sûå thay thïë bùçng mưåt sûå ấm chó cng xẫy ra trong khi ta
thûác nhûng húi khấc. Trong tû tûúãng trong khi thûác sûå ấm chó cêìn
dïỵ hiïíu, giûäa sûå ấm chó vâ tûúãng thûåc sûå phẫi cố mưåt liïn quan
vïì nưåi dung. Gẩch trđ khưn thûúâng lúåi dng sûå ấm chó nhûng
khưng theo àiïìu kiïån phẫi cố sûå liïn tûúãng giûäa cấc nưåi dung. Sûå
liïn tûúãng nây àûúåc thay thïë bùçng mưåt sûå liïn tûúãng bïn ngoâi đt
khi dng àïën, àùåt cùn bẫn trïn sûå giưëng nhau giûäa cấc thanh êm,
cấ
c nghơa khấc nhau ca mưåt chûä. v.v...Nhûng gẩch trđ khưn lẩi
theo thûåc sất àiïìu kiïån vïì sûå dïỵ hiïíu: gẩch trđ khưn sệ khưng àẩt
àûúåc mc àđch nïëu ngûúâi ta hay mưåt sûå cùỉt nghơa gùỉng gûúång. Sûå
kiïím duåt trong giêëc mú chó àẩt àûúåc mc àđch khi lâm cho ngûúâi
ta khưng thïí tòm ra àûúåc con àûúâng àûa tûâ sûå ấm chó túái thûåc chêët
ca nố.
Sûå di chuín ëu tưë tinh thêìn tûâ mưåt ëu tưë nây qua mưåt ëu
tưë khấc trong giêëc mú lâ phûúng sấch tưët nhêët àïí diïỵn tẫ tû tûúãng.
Nhiïìu khi thûác ta cng dng nố àïí cố mưå
t nghơa khưi hâi. Tưi kïí
cấc bẩn nghe cêu chuån sau àêy: Trong mưåt lâng cố mưåt anh
châng àống mống ngûåa phẩm mưåt tưåi nùång. Toâ ấn quët àõnh
rùçng anh ta phẫi àïìn tưåi, nhûng vò trong lâng ngoâi anh ta ra
khưng côn ngûúâi àống mống nâo khấc, vò thïë anh trúã nïn cêìn thiïët
khưng thïí giïët àûúåc, trong khi àố trong lâng cố túái ba anh thúå may,
nïn ba anh nây bõ treo cưí thay thïë cho anh àống mống.
Hêåu quẫ ca cưng viïåc xêy dûång, vïì phûúng diïån têm l lâ
hêåu quẫ thđch th nhêët. Àố lâ sûå biïën àưíi cấc tûúãng thânh nhûäng
hònh ẫnh thõ giấc. Àiïìu àố khưng cố nghơa lâ têët cẫ nhûäng

ëu tưë
cêëu thânh àïìu bõ biïën àưíi hïët; nhiïìu ëu tưë giûä ngun tđnh cấch
vâ xët hiïån ngun hònh trong giêëc mú rộ râng; ngoâi ra khưng
phẫi cấc tûúãng chó xët hiïån dûúái hònh thûác ca hònh ẫnh thõ
giấc. D sao thò nhûäng hònh ẫnh thõ giấc nây cng giûä phêìn chđnh
ëu trong sûå thânh lêåp mưåt giêëc mú. Phêìn viïåc nây ca cưng trònh
xêy dûång khưng thay àưíi: chng ta biïët àiïìu nây rưìi cng nhû
chng ta àậ biïët àïën “sûå biïíu diïỵn bùçng lúâi nối” ca nhûäng ëu tưë
riïng biïåt trong mú.
Têët nhiïn ngûúâi ta khưng dïỵ dâng gò àẩt àûúåc kïët quẫ àố. Àïí
hiïíu nhûä
ng sûå khố khùn àố bẩn cûá tûúãng tûúång trong mưåt bâi lån
thuët vïì chđnh trõ, nghơa lâ thay nhûäng chûä in bùçng nhûäng hònh
vệ. Àưëi vúái ngûúâi vâ vêåt nối trong bâi àố viïåc thay thïë bùçng hònh
Phên têm hổc nhêåp mưn 19

ẫnh chùèng cố gò lâ khố, nhûng khi mën thay thïë nhûäng tûúãng
trûâu tûúång hay nhûäng sûå liïn lẩc giûäa nây vâ nổ thò quẫ lâ mưåt
cưng viïåc àưåi àấ vấ trúâi. Àưëi vúái nhûäng chûä trûâu tûúång bẩn cố thïí
dng à mổi cấch, vđ d nhû cố thïí viïët lẩi theo mưåt lưëi nối cố lệ đt
àûúåc thưng dng hún nhûng chûáa àûång nhiïìu hònh ẫnh c thïí hún.
Cấc bẩn sệ nhúá lẩi rùçng nhûäng tiïëng trûâu tûúång nây chđnh lâ
nhûäng chûä c thïí ngây xûa rưìi bẩn sệ tòm à mổi cấch àïí tòm lẩ
i
àûúåc nghơa c thïí lc àêìu. Vđ d bẩn sệ rêët thđch khi cố thïí diïỵn
tẫ “cố mưåt àưì vêåt gò” (be sizen) bùçng nghơa c thïí lâ “ngưìi trïn
vêåt àố” (àa rua fsizen). Cưng viïåc xêy dûång khưng lâm gò khấc hún.
Chng ta khưng nïn àôi hỗi mưåt sûå chđnh xấc quấ àấng àưëi vúái mưåt
sûå biïíu diïỵn tiïën hânh trong àiïìu kiïån nhû thïë. Cho nïn chng ta
khưng trấnh cưng viïåc xêy dûång nây khi nố thay thïë mưåt ëu tưë rêët

khố hònh dung nhû sûå ngoẩi tònh (Ehebruch) bùçng mưåt hònh ẫnh
c thïí nhû “gậy mưåt cấnh tay” (Armburch). Biïët nhûäng chi tiïët àố
bẩn cố thïí sûãa chûäa lẩi nhûäng sûå
vng vïì ca hònh vệ khi dng àïí
thay thïë lúâi nối.
Nhûng nhûäng phûúng tiïån nây thiïëu thưën khi diïỵn tẫ nhûäng
dêy liïn lẩc giûäa hai : búãi vò, vò lđ do, v.v... Nhûäng ëu tưë nây
khưng thïí àûúåc diïỵn tẫ bùçng hònh ẫnh. Cng thïë, cưng trònh xêy
dûång trong giêëc mú rt gổn nưåi dung giêëc mú thânh nhûäng àưëi
tûúång vâ hânh àưång c thïí. Cấc bẩn sệ hâi lông nïëu cố thïí diïỵn tẫ
nhûäng liïn quan trûâu tûúång bùçng nhûäng hònh ẫnh. Cưng viïåc xêy
dûång dng nhûäng tđnh chêët hònh thûác trong giêëc mú rộ râng,
nhûäng mẫnh nhỗ, nhûä
ng mûác àưå rộ râng hay tùm tưëi àïí diïỵn tẫ
mưåt vâi phêìn nưåi dung nhûäng tûúãng tiïìm tâng trong giêëc mú.
Nhûäng tûúãng tiïìm tâng àûúåc phên chia thânh nhiïìu giêëc mú nhỗ
vâ sưë nhûäng giêëc mú nây cng tûúng ûáng vúái sưë ch àïì chđnh trong
giêëc mú, vúái nhûäng loẩi tûúãng cố trong àố; mưåt giêëc mú nhỗ diïỵn
ra trûúác giêëc mú chđnh y nhû mưåt bâi múã àêìu cho mưåt cën sấch;
mưåt tûúãng ph thåc thïm vâo chđnh àûúåc thay thïë bùçng mưåt
vâi cẫnh bao gưìm cấc biïën cưë ca giêëc mú tiïìm tâng àûúåc diïỵn tẫ
trong giê
ëc mú rộ râng. Sûå viïåc cûá tiïëp tc nhû thïë. Hònh thûác ca
giêëc mú khưng phẫi lâ khưng quan trổng vâ cng cêìn giẫi thđch.
Nhiïìu giêëc mú cố thïí xẫy ra trong mưåt àïm, giêëc mú nâo cng
quan trổng nhû nhau chûáng tỗ rùçng cố mưåt vâi sûå kđch àưång câng
ngây câng tùng cûúâng àưå cêìn phẫi bõ chïë ngûå. Trong mưåt giêëc mú,
mưåt ëu tưë àùåc biïåt cố thïí àûúåc biïíu diïỵn bùçng nhiïìu k hiïåu tûúång
trûng.
Sigmund Freud 20

Lâm cưng viïåc so sấnh nhûäng tûúãng trong giêëc mú vâ giêëc
mú thûåc sûå diïỵn ra, chng ta biïët àûúåc nhûäng àiïìu khưng chúâ àúåi,
vđ d nhû chng ta thêëy rùçng ngay nhûäng àiïìu khố hiïíu trong giêëc
mú cng cố mưåt nghơa àùåc biïåt. Vïì àiïím nây, sûå trấi ngûúåc giûäa
quan niïåm y hổc vâ quan niïåm phên têm hổc vïì giêëc mú túái mưåt
mûác àưå ghï gúám àïën nưỵi trúã thânh tuåt àưëi khưng giẫi quët àûúåc.
Theo quan niïåm trïn thò giêëc mú chùèng cố nghơa l gò cẫ, vò tinh
thêìn mâ giêëc mú lâ hêåu quẫ mêët hïët khẫ nùng phï phấn; theo
quan niïåm sau thò giêëc mú trúã thânh vư nghơa l mưå
t khi ngay
trong giêëc mú ngûúâi ta àậ phï phấn lâ àiïìu àố thûåc vư nghơa l. Vđ
d nhû viïåc mua ba vế giấ 1 fl.50 mâ chng ta àậ thêëy. Sûå phï
phấn trong dõp nây: lêëy chưìng súám quấ lâ mưåt àiïìu khưng hiïíu
àûúåc (hay lâ mưåt àiïìu dẩi dưåt).
Trong cưng viïåc xêy dûång giêëc mú, chng ta cng biïët àiïìu gò
tûúng ûáng vúái nhûäng sûå nghi ngúâ, bêët àõnh ca ngûúâi nùçm mú,
nghơa lâ cố thûåc mưåt ëu tưë nâo àậ àûúåc diïỵn tẫ trong giêëc mú hay
khưng, vâ ëu tưë nây cố àng nhû àiïìu mâ mònh nghơ hay khưng
hay lâ mưåt àiïìu khấc. Khưng cố gò trong giêëc mú tiïìm tâng cho ta
biïët vïì nhûäng àiïì
u nghi ngúâ, bêët àõnh àố; chng chó lâ hêåu quẫ ca
sûå kiïím duåt thưi vâ phẫi àûúåc coi nhû mưåt mûu toan gẩt bỗ àûúåc
sûå dưìn ếp.
Mưåt trong cấc nhêån xết lâm mònh ngẩc nhiïn nhêët lâ nhêån
xết liïn quan àïën cấc cưng viïåc xêy dûång dng àïí giẫi quët nhûäng
sûå trấi ngûúåc nhau trong giêëc mú tiïìm tâng. Chng ta àậ biïët lâ
nhûäng ëu tưë tûúng tûå trong giêëc mú tiïìm tâng àûúåc thay thïë bùçng
nhûäng sûå cư àổng trong giêëc mú rộ râng. Nhûng nhûäng sûå trấi
ngûúåc cng àûúåc giẫi quët nhû nhûäng sûå giưëng nhau vâ cng

àûú
åc diïỵn tẫ bùçng mưåt ëu tưë nhû nhau trong giêëc mú rộ râng. Vò
thïë nïn mưåt ëu tưë cố àiïím trấi ngûúåc trong giêëc mú rộ râng cng
cố thïí cố nghơa, chng ta phẫi tu theo chđnh mâ giẫi thđch. Vò
thïë cho nïn chng ta múái hiïíu tẩi sao trong giêëc mú khưng hïì cố
hònh dung cêu trẫ lúâi “khưng” bao giúâ.
Cấch lâm viïåc k lẩ ca cưng viïåc xêy dûång cố mưåt àiïím
tûúng tûå trong cưng viïåc phất triïín ngưn ngûä. Nhiïìu nhâ ngưn ngûä
hổc nhêån thêëy rùçng trong ngưn ngûä thúâi cưí cố nhûäng sûå trấi ngûúåc
nhû: ëu — khoễ, rộ râng — tùm tưëi, lúán — nhỗ àïì
u àûúåc diïỵn tẫ
cng mưåt gưëc (nghơa trấi ngûúåc trong nhûäng tiïëng cưí xûa). Vđ d
nhû trong tiïëng cưí Ai Cêåp khoễ vâ ëu àïìu àûúåc diïỵn tẫ bùçng
tiïëng “ken”. Khi nối ngûúâi ta dng giổng cao hay thêëp àïí phên biïåt
Phên têm hổc nhêåp mưn 21

hai nghơa; khi viïët ngûúâi ta thûúâng vệ thïm mưåt hònh ẫnh khưng
àûúåc àổc lïn. Ngûúâi ta viïët chûä ken — khoễ bùçng cấch vệ bïn cẩnh
mưåt ngûúâi àûáng thùèng dêåy; vâ ken — ëu bùçng hònh ẫnh mưåt ngûúâi
àang ngưìi xưím. Mậi sau nây ngûúâi ta múái dêìn dêìn thay àưíi vâ
dng nhûäng chûä riïng àïí diïỵn tẫ hai trấi ngûúåc. Vò thïë ngûúâi ta
àậ chia chûä ken ra thânh hai chûä ken — khoễ vâ ken — ëu. Mưåt vâi
ngưn ngûä trễ hún vâ mưåt vâi sinh ngûä ngây nay côn giûä lẩi àûúåc
dêëu vïët ca sûå trấi ngûúåc cưí xûa àố. Xin àún cûã mưåt vâi vđ d theo
C.Abel (1884).
Tiïëng La Tinh cố nhûäng tiïëng nhiïìu nghơa nhû sau:
Altus (cao, sêu, xa) vâ sacer (thiïng liïng vâ sûå àõa ngc).
Vâ àêy lâ mưåt vâi vđ d vïì nhûäng sûå thay àưíi trong chûä gưëc :
Clamere (kïu); clam (n lùång, dõu dâng, bđ mêåt); siccus
(khư) vâ succus (nûúác, àûúâng).

Vâ tiïëng Àûác:
Stimme (giổng nối vâ stumm (cêm).
So sấnh nhûäng sinh ngûä cố hổ hâng vúái nhau chng ta cố
nhiïìu thđ d cng loẩi:
- Anh : lock (khoấ); Àûác: loch (lưỵ), lucke (lưỵ hưíng).
- Anh: cleave (bưí àưi); Àûác: klenben (dấn).
Tiïëng Anh without theo nghơa àen lâ vúái vâ khưng, bêy giúâ
chó côn dng mưåt nghơa: khưng; tiïëng with khưng nhûäng chó àûúåc
dng theo nghơa thïm vâo (vúái) mâ côn dng vúái nghơa loẩi trûâ
(sau straction) thđ d nhû nhûäng chûä withdraw (rt lẩi, rt ài)
withhold (tûâ chưë
i, ngùn cẫn). Tiïëng Àûác wieder cng thïë.
Mưåt àiïím àùåc biïåt khấc trong cưng viïåc xêy dûång cng cố mưåt
àiïím tûúng tûå trong viïåc phất triïín ngưn ngûä. Trong tiïëng cưí Ai
Cêåp cng nhû trong mưåt vâi thûá tiïëng trễ hún tûâ ngưn ngûä nây
sang ngưn ngûä khấc cng mưåt tiïëng, cng mưåt nghơa cố thïí àûúåc
diïỵn tẫ bùçng nhûäng thanh êm trấi ngûúåc, vđ d nhû nhûäng thđ d
sau àêy lêëy trong tiïëng Àûác vâ tiïëng Anh:
Topt (dổ) — pot. Boat (tâu thu) — tub. Hurry (vưåi vậ) — Ruhe
(nghó) — Balken (kêo) — Kloben (ci); wait (àúåi) — tawen.
So sấnh tiïëng La Tinh vâ tiïëng Àûác ta cố:
Capere (cêìm) — packen; ren (thên) — Niere.
Sigmund Freud 22

Nhûäng sûå trấi ngûúåc nhû thïë nây xẫy ra trong giêëc mú bùçng
nhiïìu cấch khấc nhau. Chng ta àậ biïët nhûäng sûå trấi ngûúåc vïì
nghơa, sûå thay thïë nghơa bùçng tiïëng phẫn nghơa. Trong giêëc mú cố
nhûäng sûå àẫo lưån trấi ngûúåc nhûäng tònh trẩng, nhûäng liïn quan
hai ngûúâi hònh nhû mổi sûå àïìu diïỵc ra trong mưåt thïë giúái àẫo
ngûúåc. Trong giêëc mú nhiïìu khi chđnh ch thỗ rûâng lẩi sùn ngûúâi

thúå sùn. Sûå tiïëp diïỵn ca cấc biïën cưë khúãi àêìu ngun nhên cho
giêëc mú nhiïìu khi lẩi ài sau nhûäng biïën cưë àấng lệ phẫi àïën sau.
Àng nhû trong nhûäng vúã chê
o trong hưåi chúå ngûúâi anh hng ngậ
lùn ra chïët trûúác khi tiïëng sng nưí trong hêåu trûúâng. Cố nhûäng
giêëc mú trong thûá tûå cấc biïën cưë bõ àẫo lưån hoân toân thânh ra
mën hiïíu ngûúâi ta phẫi bùỉt àêìu bùçng biïën cưë xẫy ra trûúác mùỉt.
Hùèn cấc bẩn côn nhúá nhûäng àiïìu àậ àûúåc trònh bây trong chûúng
nối vïì tđnh chêët tûúång trûng ca giêëc mú, trong àố chng tưi àậ
trònh bây rùçng nhẫy xëng nûúác cng àưìng nghơa vúái tûâ dûúái nûúác
ài lïn, nghơa lâ sinh ra hay cho ra àúâi cng thïë thưi, trêo thang
hay xëng thang cng cố nghơa nhû nhau. Ngûúâi ta nhòn thêëy dïỵ
dâng àêu lâ nhûäng ca
ái lúåi mâ sûå biïën dẩng ca giêëc mú cố thïí cố
àûúåc vò sûå tûå do biïíu diïỵn nây.
Nhûäng àiïím àùåc biïåt nây ca cưng viïåc xêy dûång phẫi àûúåc
coi nhû cưí lưỵ lùỉm. Chng gùỉn liïìn vâo vúái nhûäng lưëi diïỵn tẫ cưí xûa,
nhûäng ngưn ngûä vâ chûä viïët thúâi cưí, cng gùåp nhûäng khố khùn mâ
sau nây chng ta sệ nối àïën.
Àïí kïët lån, chng ta cêìn àûa ra mưåt vâi nhêån xết ph.
Trong cưng viïåc xêy dûång, têët nhiïn giêëc mú phẫi biïën àưíi nhûäng
tûúãng tiïìm tâng thânh nhûä
ng hònh ẫnh c thïí, cố tđnh cấch thõ
giấc câng tưët. Vêåy mâ nhûäng tûúãng nây lẩi bùỉt àêìu xët hiïån
bùçng nhûäng hònh ẫnh c thïí; nhûäng vêåt liïåu ca chng, giai àoẩn
àêìu tiïn ca chng lâ nhûäng cẫm giấc vïì giấc quan hay nối àng
hún lâ nhûäng hònh ẫnh k niïåm ca cấc cẫm giấc àố. Chó mậi vïì
sau nhûäng tiïëng nối múái àûúåc gùỉn liïìn vâo cấc hònh ẫnh vâ nưëi lẩi
thânh nhûäng . Vêåy cưng viïåc xêy dûång lâm cho cấc tûúãng phẫi
ài tht l

i, vâ trong sûå tht li nây têët cẫ nhûäng cấi gò mâ sûå phẩt
triïín cấc hònh ẫnh k niïåm vâ sûå biïën àưíi nây thânh tûúãng àậ
àem àïën cho giêëc mú nhû nhûäng cấi gò múái thu thêåp àûúåc àïìu phẫi
biïën mêët hïët.
Cưng viïåc xêy dûång trong giêëc mú diïỵn tiïën nhû thïë àố. Sûå
quan têm ca chng ta àưëi vúái giêëc mú rộ râng phẫi tht li vïì sau
hêåu trûúâng. Nhûng vò giêëc mú rộ râng lâ àiïìu mâ chng ta biïët rộ
Phên têm hổc nhêåp mưn 23

hún cẫ mưåt cấch trûåc tiïëp, nïn chng ta sệ dânh cho nố mưåt đt
nhêån xết nûäa.
Giêëc mú rộ râng dûúái mùỉt chng ta quẫ cố mêët ài nhiïìu phêìn
quan trổng, àiïìu nây hïët sûác tûå nhiïn. Giêëc mú nây cố xïëp àùåt
thânh mưåt khưëi hay khưng bõ phên chia thânh nhûäng mẫnh nhỗ
àưëi vúái chng ta khưng phẫi lâ àiïìu quan hïå. Ngay cẫ khi giêëc mú
àố cố mưåt nghơa gò chùng nûäa thò nghơa àố cng bùỉt ngìn úã sûå
biïën dẩng ca giêëc mú vâ khưng liïn quan gò àïën giêëc mú tiïìm
tâng nhû lâ bïì mùåt ca mưåt toâ nhâ thúâ bïn , liïn quan vúái sûå
kiïë
n trc vâ àưì bẫn ca nhâ thúâ àố. Trong mưåt vâi trûúâng húåp, bïì
mùåt ca giêëc mú cố thïí cố mưåt nghơa lêëy tûâ nhûäng ëu tưë khưng
biïën dẩng hay chó húi biïën dẩng mưåt cht nùçm trong nhûäng
tûúãng tiïìm tâng. Mưåt khi chng ta chûa giẫi thđch àûúåc giêëc mú,
chûa hiïíu àûúåc mûác àưå ca sûå biïën dẩng thò chng ta khưng thïí
thêëy rộ àiïìu nây àûúåc. Cố mưåt àiïím nghi ngúâ khi hai ëu tưë trong
giêëc mú cố vễ nhû tiïën lẩi gêìn nhau àïën mûác hoâ àûúåc vâo vúái
nhau. Tûâ sûå kiïån nây ngûúâi ta cố thïí ài àïë
n kïët lån rùçng, nhûäng
ëu tưë tûúng ûáng ca giêëc mú tiïìm tâng cng phẫi xđch lẩi gêìn
nhau hún, nhûng trong nhiïìu trûúâng húåp khấc nhûäng ëu tưë kïët

húp vúái nhau trong giêëc mú tiïìm tâng lẩi tấch rúâi nhau ra trong
giêëc mú rộ râng.
Chng ta khưng nïn giẫi thđch mưåt phêìn ca giêëc mú rộ râng
bùçng mưåt phêìn khấc, coi giêëc mú nhû mưåt cấi gò cố mẩch lẩc vâ
húåp thânh mưåt sûå biïíu diïỵn cố tđnh cấch thûåc tïë. Trong phêìn lúán
cấc trûúâng húåp, giêëc mú giưëng nhû hôn àấ ng sùỉc àûúåc kïët húåp lẩi
bùçng chêët xi mùng, do ào
á nhûäng hònh ẫnh mn mâu xët hiïån
trong àố khưng phẫi lâ hònh ẫnh xấc thûåc ca nhûäng àûúâng vông
quanh nhûäng hôn àấ àûúåc kïët húåp lẩi. Thûåc ra cng cố mưåt sûå xêy
dûång thûá hai ph thåc cố nhiïåm v lâm cho nhûäng dûä kiïån trûåc
tiïëp cố ngay ca giêëc mú trúã thânh húi cố mẩch lac, nhûng xïëp àùåt
lưån xưån khưng thïí nâo hiïíu àûúåc, khi cêìn àïën nhûäng dûä kiïån nây
cố thïí àûúåc bưí tc.
Àùçng khấc, khưng nïn gấn cho cưng viïåc xêy dûång nây mưåt
têìm quan trổng quấ àấng vâ chêëp nhêån nố khưng dê
dùåt. Sûå hoẩt
àưång ca nố biïën mêët dêìn dêìn do nhûäng hêåu quẫ ca chđnh nố:
nâo sûå cư àổng, sûå di chuín, sûå hònh dung mưåt cấch c thïí, rưìi
xêy dûång têët cẫ trong mưåt cưng viïåc xêy dûång thûá hai, nố chó lâm
àûúåc cố thïë thưi chûá khưng lâm àûúåc gò hún. Nhûng sûå phấn àoấn,
phï bònh, ngẩc nhiïn, nhûäng kïët lån xẫy ra trong giêëc mú khưng
Sigmund Freud 24

bao giúâ lâ kïët quẫ ca cưng viïåc xêy dûång, rêët đt khi lâ hêåu quẫ ca
mưåt sûå suy nghơ vïì giêëc mú: àố chđnh lâ nhûäng mẫnh nhỗ trong
giêëc mú tiïìm tâng xêm nhêåp giêëc mú rộ râng sau khi àậ àûúåc thay
àưíi cht đt. Cưng viïåc xêy dûång cng khưng thïí tẩo lêåp àûúåc nhûäng
diïỵn tûâ. Trûâ vâi trûúâng húåp rêët hiïëm côn nhûäng àiïìu nghe thêëy
trong giêëc mú thûúâng lâ tiïëng vang ca nhûäng àiïìu nghe thêëy hay

àậ nối trong ngây, nhûäng àiïìu nây àûúåc àûa vâo trong giêëc mú
tiïìm tâng nhû nhûäng vêåt liïåu kđch àưång giêëc mú. Nhûäng sûå tđnh
toấn cng khưng chõu ẫ
nh hûúãng ca sûå xêy dûång; nhûäng tđnh
toấn thêëy trong giêëc mú chó lâ sûå xët hiïån lưån xưån ca nhûäng con
sưë, khưng cố nghơa gò hay chó lâ nhûäng bẫn cốp lẩi ca nhûäng sûå
tđnh toấn trong giêëc mú tiïìm tâng. Trong nhûäng àiïìu kiïån àố,
chng ta sệ khưng ngẩc nhiïn nïëu thêëy ngûúâi ta búát quan têm àïën
sûå xêy dûång nây, dânh sûå ch cho nhûäng tûúãng tiïìm tâng do
giêëc mú rộ râng phất hiïån ra trong mưåt tònh trẩng bõ biïën dẩng
nhiïìu hay đt. Nhûng ngûúâi ta sệ lêìm to nïëu cûá theo chiïìu hûúáng àố
mâ cho rùçng nhûäng tûúãng tiïìm tâng cố thïí àûúåc coi nhû chđnh
giêëc mú rưìi àem ấ
p dng cho nố nhûäng sûå kiïån thåc vïì giêëc mú rộ
râng. Thûåc lâ k khưi khi ngûúâi ta lẩm dng nhûäng dûä kiïån ca
mưn Phên têm hổc àïí lêỵn lưån nhûäng sûå viïåc nây. Giêëc mú khưng lâ
gò khấc hún lâ hêåu quẫ ca cưng viïåc xêy dûång; vêåy giêëc mú chđnh
lâ hònh thûác mâ cưng viïåc xêy dûång bao quanh nhûäng tûúãng tiïìm
tâng.
Cưng viïåc xêy dûång lâ mưåt sûå hoẩt àưång cố tđnh chêët àùåc biïåt
chûa tûâng thêëy trong àúâi sưëng tinh thêìn. Nhûäng sûå cư àổng, di
chuín biïën hoấ tht li ca nhûäng tûúãng àïí trúã thânh nhûäng
hònh a
ãnh c thïí chđnh lâ nhûäng àiïìu hïët sûác múái mễ do cưng ca
mưn phên têm hổc tòm ra. Ngoâi ra dûåa vâo sûå kiïån tûúng tûå nhû
cưng viïåc xêy dûång, chng ta nhêån thêëy cố nhûäng dêy liïn lẩc chùåt
chệ giûäa mưn phên têm hổc vâ cấc mưn hổc khấc, nhû sûå tiïën hoấ
ca ngưn ngûä vâ tû tûúãng, Cấc bẩn chó thêëy rộ têìm quan trổng ca
vêën àïì nây sau khi biïët rùçng nhûäng sûå hoẩt àưång ca cưng viïåc
xêy dûång sau nây sệ lâ ngìn gưëc ca sûå phất sinh ra cấc chûáng

bïånh thêìn kinh.
Tưi biïët lâ chng ta chûa thïí duåt lẩi nhûäng àiïì
u đch lúåi mâ
mưn Têm l hổc cố thïí rt ra nhûäng nhêån xết nây. Tưi chó mën
cấc bẩn àïí àïën nhûäng bùçng chûáng múái ca chng ta vïì sûå cố mùåt
ca nhûäng hoẩt àưång tinh thêìn vư thûác (nhûäng tûúãng tiïìm tâng
trong giêëc mú chùèng khấc gò hún lâ nhûäng sûå hoẩt àưång tinh thêìn
Phên têm hổc nhêåp mưn 25

vư thûác nây), nhûäng cấnh cûãa mâ sûå giẫi thđch giêëc mú àậ múã cho
nhûäng ngûúâi nâo mën khẫo cûáu vïì àúâi sưëng tinh thêìn vư thûác
nây.
Vâ bêy giúâ, tưi phên tđch cho cấc bẩn xem mưåt vâi thđ d nhỗ
vïì cấc giêëc mú àïí hiïën cho cấc bẩn nhûäng chi tiïët nhûäng àiïìu mâ
tûâ trûúác túái nay tưi chó nối vïì àẩi thïí àïí sûãa soẩn trûúác, hay chó nối
mưåt cấch khấi quất vâ vùỉn tùỉt thưi.
12. PHÊN TĐCH MƯÅT VÂI VĐ D VÏÌ GIÊËC MÚ
Cấc bẩn àûâng thêët vổng nïëu thay vò àûa cho cấc bẩn xem
nhûäng giêëc mú àểp àệ to tất, tưi lẩi chó àûa ra nhûäng mẫnh giẫi
thđch nho nhỗ thưi. Chùỉc cấc bẩn cho rùçng sau bao nhiïu sûå sûãa
soẩn vûâa qua, cấc bẩn cố quìn àûúåc tưi tin cêåy hún vâ sau khi àậ
giẫi thđch bao nhiïu giêëc mú rưìi, chng ta àậ cố thïí têåp trung àûúåc
nhiïìu giêëc mú vúái àêìy à bùçng chûáng vïì nhûäng àiïìu àậ àûúåc trònh
bây vïì cưng viïåc xêy dûång giêëc mú vâ nhûäng tûúãng trong àố. Cấc
bẩn cố l lùỉm, nhûng thûåc ra cố nhiïìu l do khiïën tưi khưng lâm
hâi lông cấc bẩn àûúåc.
Trûúá
c hïët cấc bẩn nïn biïët rùçng chûa cố ngûúâi nâo coi viïåc
giẫi thđch giêëc mú lâ cưng viïåc chđnh ca mònh. Khi nâo ngûúâi ta cố
dõp giẫi thđch giêëc mú? Khi ngûúâi ta giẫi thđch mưåt giêëc mú cho mưåt

vâi ngûúâi bẩn hay suy nghơ vïì giêëc mú ca chđnh mònh àïí tûå luån
vïì k thåt phên têm hổc: nhûng phêìn lúán lâ ngûúâi ta giẫi thđch
giêëc mú ca nhûäng ngûúâi bõ bïånh thêìn kinh àûúåc àem àiïìu trõ theo
phûúng phấp phên têm hổc. Nhûäng giêëc mú nây lâ nhûäng tâi liïåu
rêët tưët vâ khưng hïì kếm giấ trõ so vúái giêëc mú ca nhûäng ngûúâi
khỗe mẩnh bònh thûúâng, nhûng vò bêån chûäa bïånh nïn nhiïìu khi
chng ta bõ bố båc phẫ
i theo phûúng phấp àiïìu trõ mâ bỗ qua rêët
nhiïìu giêëc mú khấc. Cố nhiïìu giêëc mú xẫy ra trong lc àiïìu trõ
khưng thïí àem giẫi thđch hoân hẫo àûúåc. Vò chng xët hiïån trong
toân thïí nhûäng vêåt liïåu vïì tinh thêìn mâ chng ta chûa hiïíu,
chng ta chó hiïíu àûúåc mưåt khi viïåc chûäa chẩy àậ xong xi. Àûa
nhûäng giêëc mú àố ra tûác lâ àûa ra hïët nhûäng bđ mêåt ca mưåt ngûúâi
bïånh, àiïìu nây khưng húåp mën ca chng ta vò chng ta mën
khẫo sất giêëc mú lâ chó cưët àïí sûãa soẩn trong viïåc trõ bïånh thêìn
kinh.
Nối àïën àêy chùỉc cấc bẩn khưng mën xết nhûäng giêëc mú
bïånh hoẩn nâ
y nûäa mâ mën xết àïën giêëc mú ca cấc bẩn hay giêëc