Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty cổ phần xây dựng công trình giao thông bến tre , luận văn thạc sĩ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
~~~~~~*~~~~~~

NGUYỄN TUẤN MINH

GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH
CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY DỰNG CÔNG
TRÌNH GIAO THÔNG BẾN TRE
CHUYÊN NGÀNH : QUẢN TRỊ KINH DOANH
MÃ SỐ : 60.34.05

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC :
PGS.TS LÊ THANH HÀ

Thành phố Hồ Chí Minh , Năm 2011


L I
Tôi chân
d n,

p

v n

y.

nh

m n Th y PGS.TS Lê Thanh

truy n

Tôi xin ! l"i

t nhi u
m n chân

&c Kinh t Tp.HCM

M ƠN

truy n

ki n

u

n

nh lu n

() *a

c môn c

p tôi r#t nhi u trong

0nh lu n v n.

Tôi xin chân thành
ban chuyên môn
thông B n tre
truy n

n

ng

Th y, cô Tr "ng % i

t nhi u ki n th'c r#t

s+ trong su,t - !a &c, ! . ki n th'c n n /n
( nh

p tôi

n$

nh nh#t

t n nh h

m n Ban Gi m ,c công ty, Tr +ng

c 1 2ng

3ng nghi4p i công ty c5 ph n xây d6ng công ( nh giao

o i u ki4n thu n l7i

t nh8ng kinh nghi4m th6c t

p tôi nghiên c'u, thu th p s, li4u
n )

i

n

nh t,t lu n v n

này .
B n tre,

y

ng 7 n m 2011
Sinh viên

NGUY9N TU:N MINH


L I CAM OAN
Tôi xin cam oan t#t /

c d8 li4u s; <=ng trong lu n v n

y . công

( nh nghiên c'u *a tôi.> c s, li4u . trung th6c, nh8ng k t lu n trong lu n
v n ch a

7c công b, + b#t -? i li4u

o.

@AC BCD LUEN VFN

NGUY9N TU:N MINH


C
L i

C

m ơn

L i cam oan
c

c

Danh m c các b ng bi u
M

u

1

CH ƠNG I :
M TS

LÝ THUY T V N NG L C C NH TRANH C A DOANH

NGHI P
1.1 C nh tranh

6

1.1.1 Khái ni m

6

1.1.2 Vai trò c a c nh tranh trong n n kinh t th tr

ng

7

1.1.3 Phân lo i c nh tranh

7

1.1.3.1 C n c vào ch th tham gia

7

1.1.3.2 C n c vào ph m vi c nh tranh

8

1.2 L i th! c nh tranh

9

1.2.1 Khái ni m

9

1.2.2 Các nhân t

nh h

ng

n l i th c nh tranh

11

1.3 N"ng l#c c nh tranh c$a doanh nghi%p

12

1.3.1 Khái ni m n ng l c c nh tranh

12

1.3.2 Các nhân t

14

nh h

ng

n n ng l c c nh tranh doanh nghi p

1.3.2.1 Nhóm nhân t bên ngoài doanh nghi p :

14


1.3.2.2 Nhóm nhân t bên trong doanh nghi p :

18

1.3.2.3 Xây d ng ma tr n hình nh c nh tranh

20

1.3.3 Các ch tiêu ánh giá n ng l c c nh tranh c a doanh nghi p

22

1.3.3.1.Nhóm ch tiêu

nh l

22

1.3.3.2 Nhóm ch tiêu

nh tính

ng

24

1.4.Các bi%n pháp nâng cao n"ng l#c c nh tranh $a doanh nghi%p

24

1.4.1 V s n ph m

24

1.4.2 V qu n tr doanh nghi p

26

1.4.3 Phát tri n các ngu n l c doanh nghi p

26

1.4.4 Ho t

27

1.5

ng nghiên c u phát tri n

&c i m kinh t! k' thu(t ch$ y!u c$a công ty

Tóm t)t chương I

28
30

CH ƠNG II :
TH C TR NG V N NG L C C NH TRANH C A CÔNG TY C+
PH,N XÂY D NG CÔNG TRÌNH GIAO THÔNG B N TRE

31

2.1 T-ng quan v. công ty C- ph n xây d#ng công trình giao thông B!n
Tre :

31

2.1.1 Quá trình hình thành và phát tri n c a công ty

31

2.1.2 Ch c n ng, nhi m v , c c u t ch c b máy công ty

32

2.1.2.1 Ch c n ng, nhiêm v c a công ty

32

2.1.2.2 Cơ c u b máy công ty

33

2.1.3 L nh v c kinh doanh và th trư ng ho t

ng

2.1.4 K t qu s n xu t kinh doanh c a công ty trong nh ng n m qua

34
35

2.2 Th#c tr ng n"ng l#c c nh tranh c$a công ty c- ph n Xây d#ng công
trình giao thông B!n Tre :

37


2.2.1 Tác /ng c$a các nhân t0 bên ngoài nh hư ng !n n"ng l#c c nh
tranh c$a công ty

37

2.2.1.1 V ng

37

i cung ng

2.2.1.2 V

i th c nh tranh hi n t i trong ngành

37

2.2.1.3 V

i th c nh tranh ti m n

38

2.2.1.4 Các chính sách kinh t v mô c a nhà n

c

38

2.2.1.5 B i c nh qu c t và s ti n b c a khoa h c k thu t

39

2.2.2 Tác /ng c$a các nhân t0 bên trong nh hư ng !n n"ng l#c c nh
tranh c$a công ty

40

2.2.2.1 V ngu n nhân l c

40

2.2.2.2 V ngu n l c tài chính

41

2.2.2.3 V máy móc trang thi t b

47

2.2.2.4 V nguyên v t li u

49

2.2.2.5 V kinh nghi m thi công xây l p và b o

m ch t l

ng công trình

c a công ty

51

2.2.2.6 V ho t

ng Marketing

52

2.2.2.7 M t s ch tiêu ánh giá n ng l c c nh tranh c a công ty :

53

2.2.3 Xây d#ng ma tr(n hình nh c nh tranh c$a công ty

58

2.3

ánh giá ho t /ng nâng cao n"ng l#c c nh tranh c$a công ty trong

th i gian qua :
2.3.1 Các m t

59
t

c

59

2.3.2 Các m t còn h n ch

60

2.3.3 Nguyên nhân c a nh ng h n ch

62

2.3.3.1 Nguyên nhân khách quan

62

2.3.3.2 Nguyên nhân ch quan

62

Tóm t)t chương II

65


CH ƠNG III :
GI1I PHÁP NÂNG CAO N NG L C C NH TRANH C A CÔNG TY
C+ PH,N XÂY D NG CÔNG TRÌNH GIAO THÔNG B N TRE
3.1

66

2nh hư3ng phát tri n và phương hư3ng nâng cao n"ng l#c c nh

tranh c$a công ty

66

3.1.1 ! nh h

66

ng phát tri n c a công ty

3.1.1.1 M c tiêu

66

3.1.1.2 Giá tr s n xu t kinh doanh

67

3.1.2 Ph ơng h

68

ng nâng cao n ng l c c nh tranh c a công ty

3.2 M/t s0 gi i pháp nh4m nâng cao n"ng l#c c nh tranh c$a công ty

68

3.2.1 V phía công ty :

69

3.2.1.1 Th c hi n các bi n pháp nâng cao ch t l

ng s n ph m và h t i a

giá thành xây l p công trình
3.2.1.2 T ng c
và huy

69

ng công tác thu h i v n k t h p v i vi c l a ch n ngu n v n

ng v n cho phù h p

3.2.1.3 Th c hi n t" ch c, s p x p l i và t ng c
d #ng nâng cao ch t l

72
ng giáo d c ào t o, b i

ng cán b công nhân viên

74

3.2.1.4 Phát huy các bi n pháp c i ti n k$ thu t, %u t nâng cao n ng l c
máy móc thi t b thi công

76

3.2.1.5 Xây d ng và phát tri n v n hoá doanh nghi p

78

3.2.2 V phía Nhà n

78

c:

3.2.2.1 Ti p t c hoàn thi n h th ng pháp lu t, các chính sách kinh t c a
Nhà n

c cho phù h p v i yêu c%u qu c t , t o môi tr

nh
3.2.2.2 Nhà n

ng kinh doanh "n
78

c c%n %u t nhi u hơn n a cho giáo d c ào t o khoa h c k$

thu t, nghiên c u tri n khai

79


3.2.2.3 ! y m nh quá trình c i cách th t c hành chính
3.2.2.4 M r ng quan h ngo i giao, th ơng m i v i các n

81
c

82

Tóm t)t chương III

82

K T LU5N

83

@GI LIHU THAM I DO

85

PHJ KJC

86-90


CH6 VI T T7T

DNNN

Doanh nghi4p nhà n

c

%T

% "ng t0nh

ISO

International Standard Organzation : T5 ch'c tiêu chuLn qu,c t

ODA

Oversea Develop Assisstance : HM tr7 phát tri n H/i ngo i

SXKD

S/n xu#t kinh doanh

SLXL

S/n l 7ng xây lNp

UBND

Oy ban nhân dân

WTO

World Trade Organization : T5 ch'c th

ng m i th gi i


DANH M C CÁC B1NG VÀ HÌNH V8

B/ng 2.1

Báo cáo k t qu/ kinh doanh c*a Cty tP n m 2008 – 2010

35

B/ng 2.2

C c#u lao Qng và thu nh p CBCNV qua các n m

40

B/ng 2.3

C c#u lao Qng theo c#p b c

40

B/ng 2.4

C c#u lao Qng theo trình Q

41

B/ng 2.5

B/ng cân ,i k toán c*a Cty tP n m 2008 – 2010

42

B/ng 2.6

MQt s, ch0 tiêu tài chính ch* y u c*a Cty tP n m 2008 – 2010 44

B/ng 2.7

Danh m=c các máy móc thi t b) chính c*a công ty

47

B/ng 2.8

Kinh nghi4m thi công xây lNp công trình

51

B/ng 2.9

Ch0 tiêu th) ph n tuy4t ,i c*a công ty và mQt s, ,i th* c nh
tranh ch* y u .

54

B/ng 2.10

Ma tr n hình /nh c nh tranh c*a Công ty

Hình 2.1

C c#u bQ máy qu/n lý công ty

33

Hình 2.2

Doanh thu – L7i nhu n tP n m 2008 – 2010

46

Hình 2.3

C c#u xu#t x' máy móc thi t b) c*a công ty

48

Hình 2.4

Doanh thu – L7i nhu n tPng ngành hàng c*a công ty

55

58


1

M
1.

do

n

U

i:

Ngày 11/01/2007 Vi t Nam chính th c tr thành thành viên th 150
c a T ch c thương m i th gi i WTO.
chuy n bi n quan tr ng c a

ây chính là bư c ngo t ánh d u s

t nư c ta trong ti n trình h i nh p và toàn c u

hoá. Chúng ta tham gia vào th trư ng chung th gi i t c là ph i ch p nh n
lu t chơi chung và ch u s c ép c nh tranh l n t các công ty và t p oàn nư c
ngoài ã, ang và s thâm nh p vào th trư ng Vi t Nam.Vào WTO t c là
chúng ta ph i th c hi n nh ng cam k t ã ký trong àm phán như : c t gi m
thu quan, gi m và ti n t i lo i b hàng rào phi thu quan, gi m b t các tr
ng i và h n ch
thương m i khác...

i v i d ch v ,

u tư qu c t , i u ch nh các chính sách

i u này !ng ngh"a v i vi c xoá b hàng rào b o h , t o

m t sân chơi l n, công b#ng, bình $ng cho m i doanh nghi p trong và ngoài

nư c. Các

i th nư c ngoài thì có ti m l c r t m nh v m i m t, trong khi

ó khó kh%n c a các doanh nghi p Vi t Nam là n%ng l c còn h n ch , quy mô
s n xu t, tài chính còn khiêm t n, n%ng l c qu n lý và hi u qu s& d ng v n
chưa cao, m i liên k t gi a các doanh nghi p còn y u mang tính hình th c.
Do v y n u m'i doanh nghi p trong nư c không t nâng cao n%ng l c c nh
tranh c a mình thì trong tr n

u v n không cân s c v i

i th nư c ngoài s

r t d( b lo i kh i cu c ua. WTO s là cơ h i t t cho doanh nghi p nào bi t
t n d ng nó m t cách h)p lý song c*ng chính là rào c n l n cho doanh nghi p
n u không t nâng cao ư)c n%ng l c c nh tranh c n thi t cho mình.
Nâng cao n%ng l c c nh tranh chính là áp ng yêu c u t t y u khách
quan, phù h)p v i quy lu t c nh tranh c a thương trư ng và c*ng là ph c v
l)i ích c a chính doanh nghi p. B t k+ doanh nghi p nào ho t

ng trong n n


2

kinh t th trư ng

u ph i

i m t v i c nh tranh, v i quy luât "m nh ư)c

y u thua", n u né tránh thì s m mu n gì doanh nghi p c*ng b c nh tranh ào
th i. Do v y

có th t!n t i,

ng v ng trên thương trư ng và th ng ư)c

i th thì t t y u doanh nghi p ph i t nâng cao n%ng l c c nh tranh c a
mình b#ng cách không ng ng nâng cao ch t lư)ng h giá thành, áp d ng
thành t u công ngh tiên ti n vào trong s n xu t, s& d ng ki n th c qu n lý
hi n

i vào ho t

ng qu n tr m t cách khoa h c, sáng t o.

M t khác nâng cao n%ng l c c nh tranh c*ng chính là nh#m áp ng
yêu c u òi h i c a th c t . S d" như v y là vì:
- Do yêu c u ngày càng cao c a ngư i tiêu dùng v hàng hoá, d ch
v không ch v m t ch t lư)ng, giá c , ki u cách thi t k , tính m, thu t s n
ph-m, các d ch v sau bán mà s ưa chu ng c a khách hàng còn ư)c th
hi n qua uy tín, kinh nghi m, thương hi u c a chính doanh nghi p. Vì th
h i m'i doanh nghi p ph i có nh ng c i ti n

i m i nh t

nh

òi

nâng cao

n%ng l c c a mình m i có kh n%ng áp ng nh ng yêu c u này c a khách
hàng.
- Do cu c bùng n cách m ng công ngh toàn c u, v i nh ng ti n b
c a khoa h c ã t o ra nh ng dây truy n máy móc thi t b vô cùng hi n
t

ng hoá, làm gi m r t nhi u chi phí cho s n xu t, t%ng ti n

i,

hoàn thành

s n ph-m, và giúp doanh nghi p có th th c hi n ư)c nh ng d án có quy
mô l n và tính ph c t p cao v k, thu t. Trong cu c ch y ua này n u doanh
nghi p nào t n d ng ư)c s c m nh k, thu t thì ch c ch n s v
hơn. Mà

ích nhanh

ti p c n ư)c v i nh ng công ngh cao này òi h i m'i doanh

nghi p ph i t tích lu,, nâng cao n%ng l c c a mình.
Vì v y , nâng cao n%ng l c c nh tranh là c n thi t cho s phát tri n kinh
t , xã h i. M'i doanh nghi p là m t t bào c a n n kinh t , do v y m'i t bào
"kho." thì c n n kinh t

ó c*ng có n%ng l c c nh tranh cao hơn. Ngư)c l i


3

khi n n kinh t

ó "kho." thì nó l i t o i u ki n môi trư ng thu n l)i cho các

doanh nghi p phát huy ư)c l)i th c a mình .
Ti n thân / a Công ty c ph n xây d ng công 012nh giao thông B n tre
345Công ty xây d ng 645Khai 789c công 012nh giao thông, 345m t doanh nghi p
100% v n :845nư c ,Công ty 345 ơn 6 5/8 5l c ư)c UBND 0 nh giao thi công
h u h t /9c công 012nh giao thông 01 ng i m trên
T.883 ,

T.888 , c u Sơn

sang ho t

a ;4n 0 nh như

ông , c u Cây Da …Cty chuy n

T.882 ,

i t 5DNNN

ng theo mô 82nh công ty c 5ph n t 501/01/2006 , công ty c 5ph n

345 ơn 6 58< t

ng theo Lu t Doanh nghi p, 3=nh v c kinh doanh chuyên v 5

thi công /9c công 012nh giao thông .
Tuy nhiên ,trong i u ki n h i nh p kinh t 5th 5gi i :>4y /4ng sâu r ng
645Vi t Nam =5gia nh p t 5ch c WTO ,
ngh 5m i , ?,5n%ng @A n 3B5trong 8< t

i di n v i th c t 5v 5012nh

5công

ng SXKD , n%ng l c 04i /8Cnh , i

:>*5ngu!n nhân l c D8 i cE5ki n th c v 5công ngh 56459p F ng /9c tiêu chu-n
qu c t 5 ISO …Công ty c ph n xây d ng công 012nh giao thông B n tre =5
b c l 5r t nhi u 8 n ch 5trong công 09c @A n 3B5, ?8 5n%ng / nh tranh v i /9c
doanh nghi p ?89c trong v45 :><4i 0 nh khi tham gia

u th u xây d ng xây

d ng các công trình giao thông .
5Công ty c ph n xây d ng công 012nh giao thông B n tre ngày càng
vươn lên và phát tri n trong @A95012nh h i nh p kinh t qu c t thì vi c phân
0Cch 9nh gi95th c 01 ng môi trư ng 8< t
645

ng SXKD ,môi trư ng / nh tranh

5xu t /9c >G i D89p nh#m nâng cao n%ng l c / nh tranh / a công ty 345

h t s c c n thi t . H45 ngư i =5 công 09c nhi u n%m trong :>4nh giao thông
v n t i nên ; n thân r t hi u 1I5s 5/ nh tranh kh c li t gi a /9c doanh nghi p
xây d ng

5th ng th u thi công /9c công 012nh .J25v y ,

i

p

a Công ty c ph n Xây d ng Công

nh

tri n L nh L 5645b n v ng nên 09c >G 5/8 n
nâng cao n ng l c

nh tranh

5>GKp công ty D89t

504i nghiên c u : “


4

giao thông B n Tre “ v i hy 6 ng Eng >Ep m t ph n công s c :8 5;M564o
s 5nghi p D89t tri n / a công ty .

2. nh

nh nghiên c u

M c FN5v n

i:

5nâng cao n%ng l c / nh tranh trong kinh doanh r t quan

01 ng , nhưng theo s 5hi u bi t / a 09c >G 5th2 Công ty c ph n xây d ng công
012nh giao thông B n Tre chưa /E5;9o /9o v 5v n

5:4y , L45/8 5345nh ng k 5

8< ch kinh doanh , m t s 5 5xu t riêng 3.5.
Trong lu n v%n :4y , :><4i vi c k 5th a nh ng k t @A 5, nh ng

5xu t

=5/E50825lu n v%n :4y /On b 5sung thêm v 5cơ s 53B5lu n v 5nâng cao n%ng
l c / nh tranh , m t s 5ki n :>8 5645>G i D89p nh#m >GKp công ty D89t tri n
D8N5h)p v i 02nh 82nh th c ti n 645xu hư ng h i nh p.
3.

c tiêu nghiên c u :

Trên c s phân 0Cch, 9nh >G95th c 01 ng môi trư ng 8< t

ng SXKD

/ a công ty, qua E5 9nh gG95n%ng l c / nh tranh / a công ty trong vi c cung
c p F ch 6 , thi công /9c công 012nh giao thông .T

ó

xu t m t s 5 >G i

D89p nh#m nâng cao hơn n a n%ng l c / nh tranh / a công ty.
4.

i t!"ng #

m vi nghiên c u :

i tư)ng 645D8 m vi nghiên c u / a lu n v%n 345: N%ng l c / nh tranh
645nh ng >G i D89p

5nâng cao n%ng l c / nh tranh / a công ty trong vi c

cung c p các s n ph-m , F ch 6 5và thi công /9c công 012nh giao thông .
5.Ph!ơng

p nghiên c u :

Trong lu n v%n :4y s&5F ng /9c phương D89p nghiên c u sau :
- Lu n v%n ư)c s&5F ng t ng h)p /9c phương D89p nghiên c u , trong
E5/8 5y u 345phương D89p thu th p , phân 0Cch , k t h)p ?89i @A9t 8Ea .
- Trao

i, l y B5ki n chuyên gia v 5/9c y u t 5/8 5y u môi trư ng bên

trong , y u t 5bên :><4i /E5 nh hư ng t i n%ng l c / nh tranh trong 8< t
SXKD / a công ty .

ng


5

6. %ng &%p

a lu'n v n :

Lu n v%n /E5nh ng Eng >Ep sau :
-

9nh >G95th c 01 ng n%ng l c / nh tranh / a công ty v i /9c

trong /Nng 3=nh v c khi tham gia
-5 PGKp Ban 3=nh

i 08 5

u th u thi công /9c công 012nh .

o công ty c ph n xây d ng công 012nh giao thông

nh n di n ư)c nh ng i m L nh, y u trong vi c / nh tranh v i /9c

i 08 5 ,

nh ng >G i D89p nâng cao n%ng l c / nh tranh / a doanh nghi p , t 5 E5 /E5
nh ng quy t

nh Kng

n 0 o i u ki n thu n l)i cho 8< t

ng SXKD :>4y

/4ng t t hơn , hi u @A 5cao hơn …
7.B

c

a

Q><4i ph n m 5

i:
u, L c 3 c, danh L c 04i li u tham ?8 o, lu n v%n

bao g!m 3 chương sau :
- Chương I : M t s 53B5thuy t v 5n%ng l c / nh tranh / a doanh nghi p
- Chương II : Th c 01 ng v 5n%ng l c / nh tranh / a công ty c 5ph n
xây d ng công 012nh giao thông B n tre
- Chương III : PG i D89p nâng cao n%ng l c / nh tranh / a công ty c 5
ph n xây d ng công 012nh giao thông B n tre

6

CH(ƠNG I :
M*T S+ LÝ THUY,T V- N.NG L/C C0NH TRANH
C1A DOANH NGHI2P
1.1 C nh tranh :
1.1.1 Khái ni m v c nh tranh :
Theo kinh t h c

nh ngh"a : C nh tranh là s giành gi t th trư ng

tiêu th hàng hoá gi a các doanh nghi p. R ây,

nh ngh"a m i ch

c p

n c nh tranh trong khâu tiêu th s n ph-m, hàng hoá.
Theo nhà kinh t h c Michael Porter c a M, thì: C nh tranh (kinh t )
là giành l y th ph n. B n ch t c a c nh tranh là tìm ki m l)i nhu n, là kho n
l)i nhu n cao hơn m c l)i nhu n trung bình mà doanh nghi p ang có. K t
qu quá trình c nh tranh là s bình quân hóa l)i nhu n trong ngành theo chi u
hư ng c i thi n sâu dSn

n h qu giá c có th gi m i.

C nh tranh kinh t là s ganh ua gi a các ch th kinh t (nhà s n
xu t, nhà phân ph i, bán l , ngư i tiêu dùng, thương nhân…) nh#m giành l y
nh ng v th t o nên l)i th tương

i trong s n xu t, tiêu th hàng hóa, d ch

v hay các l)i ích v kinh t , thương m i khác

thu ư)c nhi u l)i ích nh t

cho mình.
C nh tranh có th x y ra gi a nh ng nhà s n xu t, phân ph i v i
nhau ho c có th x y ra gi a ngư i s n xu t v i ngư i tiêu dùng khi ngư i
s n xu t mu n bán hàng hóa, d ch v v i giá cao, ngư i tiêu dùng l i mu n
mua ư)c v i giá th p. C nh tranh c a m t doanh nghi p là chi n lư)c c a
m t doanh nghi p v i các

i th trong cùng m t ngành…

Có nhi u bi n pháp c nh tranh: c nh tranh giá c (gi m giá) ho c
c nh tranh phi giá c (Khuy n mãi, qu ng cáo) hay c nh tranh c a m t doanh
nghi p, m t ngành, m t qu c gia là m c

mà

ó, dư i các i u ki n v th


7

trư ng t do và công b#ng có th s n xu t ra các s n ph-m hàng hóa và d ch
áp ng ư)c òi h i c a th trư ng, !ng th i t o ra vi c làm và nâng cao

v

ư)c thu nh p th c t .
Vì v y, ngày nay h u h t các nư c
không ch là môi trư ng mà nó còn là

u th a nh n và coi c nh tranh

ng l c c a s phát tri n kinh t - xã h i.

Do v y khái ni m c nh tranh nói chung là : " s ph n
ng ng

giành l y v trí hàng

u vươn lên, không

u trong m t l"nh v c ho t

ng nào ó b#ng

cách ng d ng nh ng ti n b khoa h c k, thu t t o ra nhi u l)i th nh t, t o ra
s n ph-m m i, ta ra n%ng su t và hi u qu cao nh t "
1.1.2 Vai trò c a c nh tranh trong n n kinh t th tr

ng :

C nh tranh có vai trò quan tr ng trong n n s n xu t hàng hóa nói
riêng, và trong l"nh v c kinh t nói chung, là

ng l c thúc -y s n xu t phát

tri n, góp ph n vào s phát tri n kinh t .
C nh tranh là ti n

c a h th ng free-enterprise vì càng nhi u

doanh nghi p c nh tranh v i nhau thì s n ph-m hay d ch v cung c p cho
khách hàng s càng có ch t lư)ng t t hơn. Nói cách khác, c nh tranh s
n cho khách hàng giá tr t i ưu nh t

em

i v i nh ng !ng ti n m! hôi công

s cc ah .
Vì v y , C nh tranh là m t t t y u mà b t k+ doanh nghi p, cá nhân
nào khi tham gia th trư ng c*ng

u ph i ch p nh n nó như m t quy lu t

sinh t!n vì nó óng góp vai trò r t quan tr ng

i v i s phát tri n kinh t xã

h i.
1.1.3 Phân lo i c nh tranh :
1.1.3.1 C%n c vào ch th tham gia :
•

C nh tranh gi a ngư i bán và ngư i mua :


8

B t k+ doanh nghi p kinh doanh nào c*ng

u mu n bán s n ph-m

c a mình v i giá cao nh t có th , nhưng ngư i mua thì ngư)c l i

u mu n

mua ư)c s n ph-m ch t lư)ng v i giá th p nh t có th . K t q a c a cu c
c nh tranh này dSn t i s "thương lư)ng" cân b#ng gi a cung và c u

t

ư)c m c giá h)p lý mà t i ó ngư i bán ch p nh n bán và ngư i mua ch p
nh n mua . ây là quy lu t t t y u "mua r. bán
•

t" c a thương trư ng .

C nh tranh gi a nh ng ngư i bán :
ây là cu c c nh tranh ch

o trên th trư ng, nó di(n ra m t cách

quy t li t v i nhi u hình th c khác nhau. M i doanh nghi p mu n t!n t i và

phát tri n ư)c thì ngoài vi c không ng ng ph i t
m nh c a mình thì còn ph i tìm hi u các thông tin v
hi n t i lSn ti m -n. T

i m i, phát huy th
i th c nh tranh c

ó tìm ra ư)c i m m nh c*ng như i m y u c a

có cách ng phó k p th i nh#m giành ư)c th ph n cao hơn

th

i

i th .

K t qu c a cu c c nh tranh này chính là quy lu t "cá l n nu t cá bé", nh ng
doanh nghi p kém n%ng l c s b lo i kh i thương trư ng ho c b các doanh
nghi p l n thôn tính.
• C nh tranh gi a nh ng ngư i mua :
Trư ng h)p c nh tranh này x y ra khi lư)ng cung c a m t lo i hàng
hóa nào ó tr nên khan hi m hơn so v i lư)ng c u. Ngư i tiêu dùng s ph i
c nh tranh nhau

có th có ư)c lư)ng hàng hoá mình c n và thư ng là

c nh tranh nhau b#ng giá t c là h sTn sàng tr m c giá cao hơn ngư i khác
có ư)c s n ph-m ó. Và k t qu là m c giá s
xu t s

ư)c l)i.

ơc -y lên cao, nhà s n

ây chính là quy lu t "cung c u" c a th trư ng và cao trào

này s ch x y ra trong m t th i gian ng n sau ó th trư ng s t
1.1.3.2 C%n c vào ph m vi c nh tranh :
• C nh tranh trong n i b ngành :

i u ti t l i.


9

ây là s c nh tranh gi a các Cty , xí nghi p trong cùng m t ngành,
cùng s n xu t ra cùng m t lo i hàng hóa, d ch v nh#m m c ích tiêu th
hàng hoá có l)i hơn

thu l)i nhu n siêu ng ch. Cu c c nh tranh này khó

kh%n hơn r t nhi u b i các doanh nghi p cùng trên m t chi n tuy n v i m c
tiêu s n ph-m, th trư ng, khách hàng như nhau , do v y doanh nghi p nào
tìm ư)c l)i th hơn
cao hơn.. Do v y

i th dù ch chút xíu c*ng có th giành ư)c th ph n
giành ư)c ph n th ng trong cu c c nh tranh quy t li t

này doanh nghi p c n ph i không ng ng tìm tòi sáng t o, c i ti n công ngh
t%ng n%ng su t lao

ng t o ra nh ng s n ph-m có ch t lư)ng cao, không

ng ng thu th p thông tin v

th y ư)c nh ng i m m nh và nh ng b t l)i c a mình so v i

nghi p
th

i th , phân tích và so sánh v i b n thân doanh

xây d ng nh ng chi n lư)c úng

i

n.

• C nh tranh gi a các ngành :
ây là s c nh tranh gi a các doanh nghi p thu c các ngành khác
nhau nh#m giành nơi

u tư có l)i nh t

thu ư)c l)i nhu n và t su t l)i

nhu n cao hơn so v i s v n ã b ra. Trong quá trình c nh tranh doanh
nghi p chuy n v n

cao hơn. S

u tư t ngành có l)i nhu n th p sang ngành có l)i nhu n

i u ch nh này sau m t th i gian nh t

nh s hình thành lên s

phân ph i h)p lý gi a các ngành s n xu t và hình thành tU su t l)i nhu n bình
quân gi a các ngành
1.2 L"i th c nh tranh :
1.2.1 Khái ni m :
L)i th c nh tranh là s h u c a nh ng giá tr
ư)c

“n m b t cơ h i”,

tranh, chúng ta nói
v i các

c thù, có th s& d ng

kinh doanh có lãi. Khi nói

n l)i th c nh

n l)i th mà m t doanh nghi p ang có và có th có, so

i th c nh tranh c a h . L)i th c nh tranh là m t khái ni m cho

doanh nghi p, có tính vi mô ch không ph i có tính v" mô

c p qu c gia.


10

Như v y không có cái g i là “l)i th Vi t Nam” mà ch có l)i th c a doanh
nghi p A ho c doanh nghi p B.Nh ng giá tr nào quy t
tranh c a m'i doanh nghi p?
ch t

nh l)i th c nh

ó là s thôi thúc, am mê, kh n%ng và b n

c thù c a ngư i doanh nhân c ng v i i u ki n hoàn c nh cá nhân, tài

nguyên sTn có, nhu c u c a th trư ng mà h ti p c n ư)c, t o ra nh ng cơ
h i kinh doanh

c thù

doanh nhân có th n m b t. Như v y m'i doanh

nhân có m'i l)i th khác nhau.
M t công ty ư)c xem là có l)i th c nh tranh khi tU l l)i nhu n cao
hơn tU l bình quân trong nghành. Và m t công ty có l)i th c nh tranh b n
v ng khi nó có th duy trì tU l l)i nhu n cao trong m t th i gian dài.
Hai y u t cơ b n hình thành tU l l)i nhu n c a m t công ty, và do ó bi u

th nó có l)i th c nh tranh hay không, ó là lư)ng giá tr mà khách hàng c m
nh n ư)c v hàng hóa hay d ch v c a công ty, và chi phí s n xu t c a nó.
Giá tr c m nh n c a khách hàng là s lưu gi trong tâm trí c a h v nh ng
gì mà h c m th y th a mãn t s n ph-m hay d ch v c a công ty. Nói chung
giá tr mà khách hàng c m nh n và ánh giá v s n ph-m c a công ty thư ng
cao hơn giá mà công ty có th

òi h i v các s n ph-m/ d ch v c a mình.

Theo các nhà kinh t ph n cao hơn ó chính là th ng dư nhà tiêu dùng mà
khách hàng có th dành ư)c. C nh tranh giành gi t khách hàng gi a các
công ty giúp khách hàng nh n ư)c ph n th ng dư này. C nh tranh càng
m nh thì th ng dư ngư i tiêu dùng càng l n. Hơn n a công ty không th phân
o n th trư ng chi ti t

n m c mà có th

òi h i m'i khách hàng m t m c

giá ph n ánh úng

n nh ng c m nh n riêng c a h v giá tr s n ph-m, hai

lí do này ch có th

òi h i mưc giá th p hơn giá tr mà khách hàng c m nh n

và ánh giá v s n ph-m
Cách th c mà công ty có ư)c các l)i th c nh tranh :

11

- Th nh t ,công ty s c g ng t o ra nhi u giá tr hơn cho khách
hàng , làm cho h có s thõa mãn vư)t tren c s mong )i c a chính h .Các
n' l c c a công ty làm cho s n ph-m h p dSn hơn nh s vươtj tr i v thi t
k , tính n%ng, ch t lư)ng và i u gì ó tương t

chính khách hàng c m

nh n ư)c ư)c m t giá tr l n hơn và h sTn sàng tr giá cao hơn.
- Th hai, công ty có th c nâng cao hi u qu các ho t
mình

gi-m chi phí. H qu là biên l)i nhu n t%ng lên, hư ng

ng c a
n m t l)i

th c nh tranh. Nói cách khác, khái ni m v s sáng t o giá tr là h t nhân c a
l)i th c nh tranh.
B#ng vi c khai thác các n%ng l c c t lõi hay l)i th c nh tranh

áp

ng và áp ng trên t t c các chu-n m c yêu c u c a c nh tranh, các doanh
nghi p t o ra giá tr cho khách hàng. V b n ch t, vi c t o ra giá tr vư)t tr i
không nh t thi t yêu c u m t công ty ph i có c u trúc chi phí th p nh t trong
ngành hay t o ra m t s n ph-m có giá tr nh t trong m t c a khách hàng, mà
quan tr ng là

các

l ch gi a gía tr nh n th c ư)c và chi phí s n xu t l n hơn

i th c nh tranh .
1.2.2 Các nhân t

nh h

ng

n l i th c nh tranh :

Bao g!m là hi u qu , ch t lư)ng, s c i ti n và áp ng khách hàng.
• V hi u qu : n u coi m t doanh nghi p như là m t h th ng
chuy n hóa các h th ng
b n c a s n xu t như là lao

u vào thành

u ra. Các

u vào là các y u t cơ

ng, v n, t ai, qu n tr ,và bí quy t công ngh .

u ra là các hàng hóa và d ch v mà doanh nghi p s n xu t. Cách ơn gi n
nh t c a hi u qu là là em chia s lư)ng các
công ty càng hi u qu khi nó c n càng ít

u vào

u ra cho các
s n xu t m t

u vào. M t
u ra nh t

nh
• V ch t lư)ng : các s n ph-m có ch t lư)ng ph i áng tin c y theo
ngh"a mà nó ư)c th c hi n úng như thi t k và làm t t i u ó, ngoài ra


12

ch t lư)ng cao dSn

n hi u qu cao hơn và em l i chi phí th p hơn. Ch t

lư)ng cao s làm gi m th i gian lao

ng b lãng phí

làm ra các chi ti t s n

ph-m b khuy t t t hay cung c p d ch v không áp ng
gi m th i gian b ra

tiêu chu-n và

s a ch a khuy t t t s làm cho n%ng xu t lao

ng cao

hơn và chi phí ơn v th p hơn. Như v y, ch t lư)ng s n ph-m cao không ch
cho công ty òi h i giá cao hơn v s n ph-m c a mình mà còn h th p chi
phí .
• V c i ti n : c i ti n là b t kì nh ng gì ư)c coi là m i hay m i l
trong cách th c mà m t công ty v n hành hay s n xu t s n ph-m c a nó. C i
ti n bao g!m nh ng ti n b mà công ty phát tri n v các lo i s n ph-m, quá
trình s n xu t, h th ng qu n tr ,c u trúc t ch c và các chi n lư)c. C i ti n
có l là kh i quan tr ng nh t c a l)i th c nh tranh. V dài h n c nh tranh có
th coi như m t quá trình ư)c dSn d t b#ng s c i ti n.
• V

áp ng khách hàng, m t công ty có kh n%ng áp ng khách

hàng t t ph i có kh n%ng nh n di n và th a mãn nhu c u khách hàng t t hơn
so v i các

i th c nh tranh. Có như v y khách hàng s c m nh n gía tr s n

ph-m c a công ty, và công ty có l)i th c nh tranh trên cơ s khác bi t.
1.3 N ng l c c nh tranh c a doanh nghi3p :
1.3.1 Khái ni m :
N%ng l c c nh tranh c a doanh nghi p là th hi n th c l c và l)i th
c a doanh nghi p so v i
òi h i c a khách hàng

i th c nh tranh trong vi c tho mãn t t nh t các

thu l)i ngày càng cao hơn.

N%ng l c c nh tranh c a doanh nghi p t o ra t th c l c c a doanh
nghi p. ây là các y u t n i hàm c a m'i doanh nghi p, không ch

ư)c tính

b#ng các tiêu chí v công ngh , tài chính, nhân l c, t ch c qu n tr doanh
nghi p… m t cách riêng bi t mà c n ánh giá, so sánh v i các
tranh trong ho t

i tác c nh

ng trên cùng m t l"nh v c, cùng m t th trư ng. S là vô


13

ngh"a n u nh ng i m m nh và i m y u bên trong doanh nghi p ư)c ánh
giá không thông qua vi c so sánh m t cách tương ng v i các

i tác c nh

tranh. Trên cơ s các so sánh ó, mu n t o nên n%ng l c c nh tranh, òi h i
doanh nghi p ph i t o l p ư)c l)i th so sánh v i

i tác c a mình. Nh l)i

th này, doanh nghi p có th tho mãn t t hơn các òi h i c a khách hàng
m c tiêu c*ng như lôi kéo ư)c khách hàng c a

i tác c nh tranh.

Th c t cho th y, không m t doanh nghi p nào có kh n%ng th a
mãn

y

t t c nh ng yêu c u c a khách hàng. Thư ng thì doanh nghi p

có l)i th v m t này và có h n ch v m t khác.V n

cơ b n là, doanh

nghi p ph i nh n bi t ư)c i u này và c g ng phát huy t t nh ng i m
m nh mà mình ang có

áp ng t t nh t nh ng òi h i c a khách hàng.

Nh ng i m m nh và i m y u bên trong m t doanh nghi p ư)c bi u hi n
thông qua các l"nh v c ho t

ng ch y u c a doanh nghi p như marketing,

tài chính, s n xu t, nhân s , công ngh , qu n tr , h th ng thông tin…Tuy
nhiên,

ánh giá n%ng l c c nh tranh c a m t doanh nghi p, c n ph i xác

nh ư)c các y u t ph n ánh n%ng l c c nh tranh t nh ng l"nh v c ho t

ng khác nhau và c n th c hi n vi c ánh giá b#ng c
lư)ng. Các doanh nghi p ho t
v c khác nhau có các y u t

ng s n xu t kinh doanh

nh tính và

nh

nh ng ngành, l"nh

ánh giá n%ng l c c nh tranh khác nhau. M c dù

v y, vSn có th t ng h)p ư)c các y u t

ánh giá n%ng l c c nh tranh c a

m t doanh nghi p bao g!m: giá c s n ph-m và d ch v ; ch t lư)ng s n ph-m
và bao gói; kênh phân ph i s n ph-m và d ch v bán hàng; thông tin và xúc
ti n thương m i; n%ng l c nghiên c u và phát tri n; thương hi u và uy tín c a
doanh nghi p; trình

lao

ng; th ph n s n ph-m doanh nghi p và t c

t%ng trư ng th ph n; v th tài chính; n%ng l c t ch c và qu n tr doanh
nghi p.

14

Nâng cao n%ng l c / nh tranh 345 v n

5 s ng /On / a m'i doanh

nghi p trong @A95012nh t!n 0 i 645D89t tri n / a L2nh .
Vi t nam =5gia nh p WTO ,

c bi t trong th i ?+5

5nâng cao n%ng lưc / nh tranh 0825/9c doanh

nghi p D8 i hi u 1I5/9c yêu c u / a WTO

i v i :>4nh SXKD / a ơn 6 5,

5t 5 E5thông qua phương D89p so V9nh tr c ti p /9c y u t 5 5 9nh >G95 ư)c
hi n 01 ng / a doanh nghi p !ng th i

5ra /9c >G i D89p D8N5h)p

5nâng

cao n%ng l c / nh tranh / a doanh nghi p .
1.3.2. Các nhân t

nh h!4ng

n n ng l c c nh tranh doanh

nghi3p :
Doanh nghi p là m t t bào kinh t - xã h i và ch u s tác
hàng lo t các y u t c a môi trư ng ho t
ư)c s

nh hư ng c a các y u t này

ng c a

ng. Doanh nghi p c n th y rõ

có bi n pháp nh#m phát huy i m

m nh và gi m thi u nh ng tiêu c c nh#m t o d ng n%ng l c c nh tranh c a
mình ngày càng cao hơn. Có th chia thành hai nhóm nhân t

nh hư ng t i

n%ng l c c nh tranh c a doanh nghi p là:
1.3.2.1 Nhóm nhân t bên ngoài doanh nghi p g m :
• Ngư i cung ng các y u t
Nói

n

u vào là nói

u vào :

n vi c cung c p các y u t c n thi t

doanh nghi p ti n hành s n xu t kinh doanh như: nguyên v t li u, máy móc
thi t b , v n, nhân l c...Trong th i

i c a s phân công lao

ng, c a chuyên

môn hoá thì m i doanh nghi p không nên ti n hành s n xu t theo ki u "t
cung, t c p" t c là t lo cho mình t khâu

u vào

n khâu

u ra. i u này

s gi m hi u qu s n xu t vì không t n d ng và phát huy ư)c l)i th so sánh
gi a các ngành, các qu c gia. Các doanh nghi p nên tìm
ng

n nh ng nhà cung

u vào bên ngoài có uy tín vì ây là i u ki n c n thi t

ti n trình s n xu t kinh doanh ư)c thu n l)i,

m b o cho

m b o cho
u ra c a các quá

trình ó có n%ng su t và ch t lư)ng cao. N u nhà cung c p không giao hàng


15

úng hWn, úng ch ng lo i và

m b o ch t lư)ng thì doanh nghi p c*ng s

sai hWn v i khách hàng c a mình và nh hư ng t i n%ng l c c nh tranh c a
doanh nghi p
• Khách hàng :
Suy cho cùng t t c các ho t

ng kinh doanh c a doanh nghi p

u

nh#m tho mãn nhu c u c a khách hàng. N u doanh nghi p nào càng áp
ng t t nhu c u c a khách hàng so v i các
nh n ư)c s

i th c nh tranh thì h càng

ng h và s trung thành t phía khách hàng. Trong i u ki n

có s c nh gay g t thì vai trò c a khách hàng càng tr nên quan tr ng và ưu
tiên hơn. Tuy nhiên th c t là ngư i mua luôn mu n tr giá th p vì v y s
th c hi n vi c ép giá, gây áp l c òi ch t lư)ng cao hơn ho c òi ư)c ph c
v nhi u hơn

i v i doanh nghi p khi có i u ki n do v y, s làm gi m l)i

nhu n c a doanh nghi p và doanh nghi p không th tho mãn ư)c t t c các
nhu c u c a các lo i khách hàng. Cho nên các doanh nghi p c n ph i phân
lo i khách hàng thành các nhóm khác nhau, trên cơ s
và ưa ra các chính sách thích h)p

ó ti n hành phân tích

thu hút ngày càng nhi u khách hàng v

phía mình.
•
Các

i th c nh tranh hi n t i trong ngành :
i th c nh tranh trong ngành quy t

nh tính ch t và m c

tranh ua giành gi t l)i th trong ngành, mà m c ích cu i cùng là gi v ng
và phát tri n th ph n hi n có,
tranh tr lên kh c li t khi ngành
ông

m b o thu ư)c l)i nhu n cao nh t. C nh
giai o n bão hoà ho c suy thoái ho c có

i th c nh tranh cùng n%ng l c.

n doanh nghi p, là

ây là

i tư)ng nh hư ng r t l n

ng l c kích thích m'i doanh nghi p không ng ng ph i

nâng cao n%ng l c c a mình. Vì ch c n doanh nghi p có nh ng bư c i sai
l m thì chính h s là m i e do l n c a công ty trong vi c tranh giành th
trư ng. Do v y doanh nghi p c n ph i tìm hi u m i thông tin v

i th như: