NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ THANH TOÁN VÀ THANH TOÁN QUA LẠI
GIỮA CÁC NGÂN HÀNG TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC
I. Cơ sở lý luận về thanh toán và thanh toán qua lại giữa các ngân hàng
1. Một số vân đề chung về thanh toan không dùng tiền mặt trong nền kinh tế
thị truờng.
1.1. Sự cần thiết và vai trò của thanh toán không dùng tiền mặt
!"#$%&'&(&)$*+
,-&./0123&456+7!
'89&5:#;&7#;<=5&$%
>?&;1/@!A
&5B$1C;12&&*+/D, ,&4A
#+'E#12%3&4&?&9
*+,#+A$&4*+:&A/FA&$
(B&?&2&:&'&C)G&H
3/
1.2. Sựcần thiết của thanh toán qua lại giữa các ngân hàng
&+2&&7#&5&(I&&&
AJB&?&J&&)1+&32&.K$-
9&'.K$-'*+A#$L/*+#
I&&A2M&>N&$5'& $%
A&+&)+1+&NO:%
.%&&:A/
FPQRSTUVWRXQRYZ[[&4S%\ U%J:A
@F$];&&V&7^FAF1&FA
>$ /&&A>$ & 1
+ %J:#;&&B&?&J&&)
M.$%5'\ $%A/_&
*+# I&&A7+`65$%&
&+&)+/
0a&3-&$b&7&4A#52&$(
B&?&+<#+'"&)5+&c$-J*+d+
</
S+&$5 M+A&+#G&
!A`#L&&/@&a&3&+2&
A:&#M*+1&&A/
F*+# I&&A#(I&&
A3M&>#&&B&?&+<(+
:&4&&U%J&&-&.#('
$-I&&$5 A&+
1.3. Triển khai Đề án đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt
Nam :
FAF1&]&c &&A>$ 6A2 &
K$H$ C*+efgh3$&7CiJ+:;
1&&&'&+3$ &CH>2&&)$$&
&&efgK$#M':d+&&.)+&+:J5$.5&&efg
&4A&3&7;&C&4&&A&/FAF
1&&a]:;1&&U%J#M*+.&&.K$
3$ :efg/
2. Sự cần thiết khách quan của các quan hệ thanh toán qua lại giữa các ngân
hàng
#+'&2&+3:I&&J&&&7JI
&&>&4*+51&&&>#+A&+3:8A&+>
A&>/7&5IM+&)+&*+<&&A
c#$G<J$(&4$!/
*+# I&&A#$%A+J$%$E6b&*+,
&+!'$-J+&&$:*+;&2&
:#$&&&5&4&;&&J&b6&
:)5$#;$-#+'8#$5$:&%# $
J5$&b7J.5*+5J&+3j,7&k
l1&!&+m56+7`E:*+<# >
+*+5&>/
T:1#$:&'&*+# I&&A#
)G&&B&?&J&&)&+$%5
6+7J#+'HJ&+&+3:+5$&
b)+J A&&7#;5H$/
@!&'&*+# I&&A&kl*+,M3
#$:&'&!<=A5&53#J&%
>$ &;1M+&)+&4&B
&(&46]%J9&.d+O(&(
&J&b6&J&H5&5&+*+5#k:
A!`#$& ,A3G&5!%
&>&7d+
II. Các ph ư ơng thức thanh toán qua lại giữa các ngân hàng quy định chung về
thanh toán bù trừ điều kiện để tham gia thanh toán bù trừ.
1. Khái niệm thanh toán qua ngân hàng
n
*+A
o
#
o
p
o
n
&
n
M
o
o
n
J
q
&+
q
'*+
o
+&+
r
A
o
J
n
'
r
.M
n
#
o
n
'
+
o
M
o
$9
q
/
n
'+
o
M
o
$9
q
#
o
p
o
n
&
n
n
A
o
s
q
&M
q
M
q
&p
n
&
o
o
r
M
o
>
o
M+&A
o
+&+
r
>
o
r
M
o
M
r
&+M
r
o
o
r
&>
o
+
q
>
r
2. Điều kiện ,nguyên tắc thực hiện công tác thanh toán qua ngân hàng
F+ME&*+FA
0455&5L FS
t5&:35$.5
e5#$G4&&4(& FShu7J>?&
%J#lJ7+J&Ik///i
04t52v:L FS
FS53$J3$&&4(& %&4tS
3. Các thể thúc thực hiện thanh toán qua ngân hàng
SM
q
@M
q
F$+
o
s
p
o
n
&
n
+^
n
.9
o
+
r
M
q
$+
n
.9
o
+
r
M
q
$&
n
.9
o
n
&
n
.9
o
r
A
o
n
.9
o
p
n
+
q
L#MA
4. Tiện ích của dịch vụ thanh toán qua ngân hàn
4.1. Đối với khách hàng
>$-J5$;&7+&b#M*+*+
!&+3J3$3$$-$,5&+/
t'.A$I4.7%$&EJMJ=
T;&#]+7J;&&+&7&(FAS1++]/
4.2. Đối với ngân hàng
S+%:8A&G
FAS5#]+77-&'#]+7&
4.3. Đối với nền kinh tế
u5$:#;$-#+'
u5$&b7J.5*+5J&+3J3$3$
9&+#2&*+5#k&4FAS
0:7++&+*+5
III/Các phuơng pháp thanh toán qua lại giữa các ngân hàng
1.1. Thanh toánbằng séc
1.1.1.Khái niệm
gw&##5&4&45J;&#M$"+FAF1&
*+JM+&)+>b&$%:85L
&4$!35&(&MMw&-&&)$w&/
1.1.2. Một só quy định khi sử dụng séc
Séc trắng: >
q
&.
o
$As+'
n
A
n
&+
r
A
o
o
>
n
&/g
n
&9
n
&p
r
>
q
&.
n
&
n
&
o
&
n
$>
r
o
r
n
n
&
Người ký phát hành séc:#
o
&+
r
o
r
9
q
&#
o
>
o
>
q
&&+
r
o
r
+
r
*+M
o
J&p
r
>
q
&*+M
o
n
n
n
&
q
$'
n
o
r
9
q
&
q
$
+
r
M
q
$h'
n
>
n
>
o
>
q
+
r
*+M
o
i
Người thụ hưởng: #
o
>
o
&
n
*+M
o
>
r
'
n
M
o
M>
o
n
&/F>
o
+
q
>
r
&
n
MM>
o
n
&9
q
&#
o
>
o
&A
o
$>
o
n
&/F>
o
+
q
>
r
A
q
>
q
&>
o
n
&
o
>
o
n
n
>
o
q
*+
q
&+M
r
>
o
n
&>
n
>
q
n
M+&A
o
+&
r
/TM
r
>
q
&
n
$'
q
>
o
n
&&+M
r
>
n
r
'
q
+
r
s
M
o
+M
q
+^
S>
q
#M
q
^
n
&#
o
&
n
A
o
+
r
'
q
+
o
p
o
n
&*+
q
T>
q
&'
q
>
o
q
M
q
+#
q
&
n
t'&
n
#M
q
p
o
&p
r
n
0
s
n
o
&A
n
+hM
n
+&
n
i&+
r
>
o
n
o
n
&>
n
+
n
>
n
$As+
s
9
n
q
>
q
n
g'
n
o
r
&+
r
&+
r
o
r
+
r
M
r
n
$M
q
n
>
o
n
&
t'
n
n
>
q
$
n
&>
q
&+
r
*+M
o
0
n
&&
s
n
&+M
r
>
q
'
n
>
n
n
&
n
r
#+
q
&
Người chuyển nhương:#
o
&
n
A9
q
&
q
M
q
n
#+A
q
&+
r
n
A
n
M&+M
r
>*+M
o
+
q
>
r
n
&&>
o
n
&
Đơn vị thanh toán:#
o
>
q
s
o
r
M
o
>
o
n
&+
r
&+
r
o
r
Đơn vị thụ hưởng:#
o
>
q
>
q
&
n
A
q
>
o
n
&>
n
&
n
&&>
o
+
q
>
r
n
&M
r
+'
q
M
o
Thời gian hiệu lực: #
o
r
>
o
p
n
o
>
o
M
r
$>
o
n
&>
q
&
n
n
/
>
o
n
J>
o
n
&M
n
+>
q
&'
q
o
>
q
n
s
>
q
&
n
Bảo chi se
́
c:#
o
M
q
&>
q
n
6
n
&A
q
>
o
n
&&
n
+
r
M
o
n
0
n
&&+
r
M
r
$
n
.9
o
n
&M
n
+
q
$
r
#+A
q
n
p
o
+
o
o
>
o
>
q
&+
q
M
r
$
o
&
n
s
.M
q
n
o
q
&+
q
M
r
/@p
n
+
q
^FM
n
+&+
r
o
r
n
n
>
q
*+
n
'
n
p
o
&
n
M
r
.
q
6
r
#
n
o
$
n
&
q
M
o
Jp
o
&p
r
n
q
$>
o
M
n
p
o
&p
r
n
p
s
MsJj
1.1.3.Phân loại séc
1.1.3.1.Căn cứ vào tính chuyển nhượng séc
g
n
&k^## w&v(/@1# w&(
gw&&*+&+3;
gw&'^## w&'v&(3(/@1# w&
&)$w&`#&*+(:Mw&/
1.1.3.2.Căn cứ vào tính chất sử dụng
gw&&+35^3#:&+35?&#;
&&&5&#M*+/gw&&+35&&w
&bM.M-&&8x&+35y$-1&w&/
gw&$-^## w&3G$- >/
1.1.4.Quy trình thanh toán bàng séc
1.1.4.1.Séc được thanh toán cùng ngân hàng
Fgw& F(
h$+i h.i
T>+%\
#>
Chú thích:
(1) F$+&45#$4(&6$+w&E >>$!$
5
hViF.&$+
hV.iF$+w&2&&.
hQiF(%w&>+%-&&+3;w&G
*+
hziT>;5&4\L7.;
hz.iT>&5(\L7.&-&
&(G$-
Fgw& F(
h$+i h.i
T>+%\#>
Chú thích:
F$+&45#$4(&6$+w&E >>$!
$5
hViF.&$+
hV.iF$+w&2&&.
hQiF(%w&>+%-&&+3;w&
G*+
hziT>;5&4\L7.
;
hz.iT>&5(\L7.&
-&&(G$-
1.2. Thanh tóanbằng ủy nhiệm chi
1.2.1. Khái niệm
{$&##&45#M$"+|3M+&)+A
(&($!b&Y:785&4$!35&(
-&&+35&&4&b$!
1.2.2.Trường hợp chi trả và thụ hưởng mở tài khoản tại cùng một ngân hàng
C
Chú thích:
(1) UM.-&&+&7&(&.M$+
(2) UM$+#4$&$"+:7M+&)+A(&($!
b&M5&.M.
(3) FA.M$++;&4$&`&+3
&.M.
(4) t;&7.8b.M$+A.M.0}#M
5\.0}&(