Giải pháp đẩy mạnh hoạt động xuất gạo của việt nam đến năm 2017

TR

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
NG
I H C KINH T TP H CHÍ MINH

-----------------

TR

NG V N C

NG

GI I PHÁP
Y M NH HO T
NG XU T G O C A VI T NAM
N N M 2017

Chuyên ngành: QU N TR KINH DOANH
Mã ngành: 60.34.05

LU N V N TH C S KINH T

Ng i h ng d n khoa h c:
GS-TS. H
C HÙNG

TP. H

CHÍ MINH – N M 2009

DANH M C CÁC CH

VI T T T

1. VN

Vi t Nam

2. ERS/USDA

Ban nghiên c u kinh t - B Nông nghi p Hoa K

3. USDA

B Nông nghi p Hoa K

4. IPSARD

Vi n Chính sách và Chi n l
nghi p Nông thôn

5. IRRI

Vi n Nghiên c u lúa qu c t

6. GSO

T ng c c th ng kê

7. Vietfood

Hi p h i l

ng th c VN

8.

BSCL

ng b ng sông C u Long.

9.

BSH

ng b ng sông H ng

c phát tri n Nông


DANH M C CÁC B NG BI U

1. B ng 2.1: B ng s n xu t lúa c a c n
2. B ng 2.2: S n l

ng lúa c a c n

c giai đo n 1989-2007 .....................15

c giai đo n 1989-2007 ...........................16

3. B ng 2.3: Ch ng lo i g o xu t kh u c a Vi t Nam trong n m 2005-2007....27
4. B ng 2.4: B ng giá g o xu t kh u c a Vi t Nam và Thái Lan n m 2007......29
5. B ng 2.5: B ng xu t kh u g o c a các n

c có c nh tranh v i g o VN........31

6. B ng 3.1: D báo c u nh p kh u g o c a các n

c đ n n m 2017...............36

7. B ng 3.2: D báo cung xu t kh u g o c a các n

c chính đ n 2017 ............40

8. B ng 3.3: D báo s n l

ng s n xu t và xu t kh u g o c a VN đ n 2017....40

9. B ng 3.4: Th ph n các khu v c nh p kh u g o c a Vi t Nam đ n 2017......41
10. B ng 3.5: Ch ng lo i g o xu t kh u c a Vi t Nam đ n n m 2017................42

DANH M C CÁC S

1.

th 2.1: Kh i l

VÀ

TH

ng và kim ng ch xu t kh u g o c a Vi t Nam giai đo n

1989-2007........................................................................................................19
2.

th 2.2: Giá g o xu t kh u trung bình c a Vi t Nam 1987-2007 ............19

3.

th 3.1: Các khu v c nh p kh u g o chính ................................................35

4.

th 3.2: Th ph n xu t kh u toàn c u và M ..............................................38

5.

th 3.3: Các khu v c xu t kh u g o chính.................................................39


PH N M

U

I. Lý do ch n đ tài
VN tham gia th tr ng g o th gi i t n m 1989. T ng l ng xu t kh u

trong 20 n m qua đã h n 65 tri u t n, trung bình m i n m xu t kh u h n 3
tri u t n, chi m 14-16% t ng l ng g o xu t kh u c a c th gi i. T m t
n c nông nghi p thi u đói kéo dài, Vi t Nam không ch t túc đ c l ng
th c n đ nh, mà còn v n lên đ y m nh xu t kh u và tr thành n c xu t
kh u g o đ ng th hai th gi i(sau Thái Lan). ó là m t k tích mà c th
gi i bi t đ n.
Thành t u đó ch ng minh đ ng l i đ i m i nông nghi p c a
ng nói
chung, đ nh h ng chi n l c s n xu t và xu t kh u g o nói riêng là đúng
đ n. Tuy nhiên, chuy n sang kinh t th tr ng, trong đi u ki n tình hình kinh
t , chính tr th gi i và khu v c có nhi u bi n đ i, cu c ch y đua và c nh
tranh kinh t toàn c u di n ra h t s c gay g t, thì v n đ s n xu t và xu t
kh u m t s n ph m nào đó, đòi h i ph i có m t chi n l c phát tri n khôn
ngoan, có s tính toán k càng, c n tr ng trong m t t ng th chi n l c phát
tri n chung m i dành đ c th ng l i và đ t đ c hi u qu t i u.
i v i n c ta xu t kh u g o có vai trò quan tr ng trong n n kinh t qu c
dân, ngo i t thu đ c t xu t kh u là ngu n v n cho quá trình công nghi p
hoá, hi n đ i hoá đ t n c, t ng thu nh p đ c bi t đ i v i ng i nông dân.
Cùng v i Vi t Nam, trên th tr ng g o th gi i còn có nhi u n c khác tham
gia nh : Thái Lan, M , n
, Trung Qu c, Pakistan…đó là nh ng đ i th
c nh tranh l n c a n c ta.
Trong 20 n m qua xu t kh u g o cu Vi t Nam đã thu đ c nh ng thành t u
nh t đ nh nh ng bên c nh đó còn nhi u b t c p c n gi i quy t nh v n đ th
tr ng, giá c , ch t l ng g o, v n đ đ u ra… N u nh ng v n đ trên đ c
gi i quy t m t cách h p lý thì xu t kh u g o Vi t Nam s có b c phát tri n
cao h n trong th i gian t i.
V i đ tài “Gi i pháp đ y m nh ho t đ ng xu t kh u g o c a Vi t Nam đ n
n m 2017” tôi xin đ c đ a ra m t vài đánh giá v th c tr ng ho t đ ng xu t
kh u g o và các gi i pháp đ thúc đ y ho t đ ng xu t kh u g o Vi t Nam

trong 10 n m t i.
II. M c tiêu nghiên c u
Trên c s t p trung phân tích, đánh giá th c tr ng s n xu t và xu t kh u c a
m t hàng g o, lu n v n đ a ra m t s đ nh h ng phát tri n trong 10 n m t i,


đ ng th i tìm m t s gi i pháp nh m c ng c , đ y m nh và phát tri n m t
hàng xu t kh u ch l c này.
đ t đ c m c đích trên, v m t lý lu n, lu n
v n đã t ng h p, th ng nh t, đúc k t và phát tri n nh ng v n đ đã và đang
đ c nghiên c u, đ ng th i xem xét trên c s th c ti n ho t đ ng xu t kh u
g o c a Vi t Nam.
III.

it

ng và ph m vi nghiên c u

tài đi sâu vào phân tích đ c đi m, tình hình xu t kh u g o c aVi t Nam
hi n nay đ ng th i nêu lên các đi m m nh, đi m y u, nh ng m t đ t đ c và
ch a đ t đ c c a ho t đ ng xu t kh u. Qua th c ti n ho t đ ng xu t kh u
g o c a Vi t Nam, đ tài đ a ra các gi i pháp d i góc đ v mô nh m thúc
đ y vi c xu t kh u g o, phù h p v i ti n trình phát tri n kinh t c a n c ta.
IV. Ph

ng pháp nghiên c u

tài nghiên c u các lý thuy t liên quan đ n xu t kh u v i nh ng quan sát,
thu th p trong th c t , k t h p gi a vi c t ng h p sách báo, tài li u v i vi c đi
sâu vào phân tích các s li u th c p v tình hình xu t kh u g o nh m tìm ra

h ng đi h p lý nh t.
V. K t c u lu n v n
Ngoài Ph n m đ u và K t lu n, đ tài g m 3 ch

ng:

Ch

ng 1: Lý lu n chung v ho t đ ng xu t kh u.

Ch

ng 2: Th c tr ng ho t đ ng s n xu t và xu t kh u g o c a Vi t Nam đ n
n m 2007.

Ch

ng 3: Gi i pháp đ y m nh ho t đ ng xu t kh u g o c a Vi t Nam đ n
n m 2017.


CH

NG I: LÝ LU N CHUNG V HO T

NG XU T KH U

1.1. Khái ni m và vai trò c a ho t đ ng xu t kh u.
1.1.1. Khái ni m.
Xu t kh u là ho t đ ng nh m tiêu th m t ph n t ng s n ph m xã h i ra n

ngoài.

c

Ho t đ ng xu t kh u là quá trình trao đ i hàng hóa và d ch v gi a các qu c
gia và l y ngo i t làm ph ng ti n thanh toán.
Ho t đ ng xu t kh u hàng hoá không ph i là nh ng hành vi mua bán riêng l
mà là c m t h th ng các quan h mua bán ph c t p có t ch c c bên
trong và bên ngoài đ t n c nh m thu đ c ngo i t , nh ng l i ích kinh t xã
h i thúc đ y ho t đ ng x n xu t hàng hoá trong n c phát tri n góp ph n
chuy n đ i c c u kinh t và t ng b c nâng cao đ i s ng nhân dân. Các m i
quan h này xu t hi n có s phân công lao đ ng qu c t và chuyên môn hoá
s n xu t.
Xu t kh u là m t ph ng th c kinh doanh c a doanh nghi p trên th tr ng
qu c t nh m t o ra doanh thu và l i nhu n cho doanh nghi p góp ph n
chuy n c c u kinh t c a đ t n c
Ho t đ ng xu t kh u th hi n s k t h p ch t ch và t i u gi a khoa h c
qu n lý v i ngh thu t kinh doanh c a doanh nghi p, gi a ngh thu t kinh
doanh v i các y u t khác nh : pháp lu t, v n hoá, khoa h c k thu t…
không nh ng th ho t đ ng xu t kh u còn nh m khai thác l i th so sánh c a
t ng n c qua đó phát huy các l i th bên trong và t n d ng nh ng l i th
bên ngoài, t đó góp ph n c i thi n đ i s ng nhân dân và đ y nhanh quá trình
Công nghi p hoá - Hi n đ i hóa, rút ng n kho ng cách gi a n c ta v i các
n c phát tri n, m t khác t o ra doanh thu và l i nhu n giúp doanh nghi p
phát tri n ngày m t cao h n.
1.1.2. Vai trò c a ho t đ ng xu t kh u.
*

i v i doanh nghi p (DN).

Thúc đ y ho t đ ng xu t kh u ngh a là m r ng th tr ng tiêu th s n ph m
c a doanh nghi p, nâng cao hi u qu ho t đ ng kinh doanh. ây là y u t
quan tr ng nh t vì s n ph m s n xu t ra có tiêu th đ c thì m i thu đ c
v n, có l i nhu n đ tái s n xu t m r ng s n xu t, t o đi u ki n đ doanh
nghi p phát tri n.

Trang 1


C ng thông qua đó, doanh nghi p có c h i ti p thu, h c h i kinh nghi m v
hình th c trong kinh doanh, v trình đ qu n lý, giúp ti p xúc v i nh ng công
ngh m i, hi n đ i, đào t o đ i ng cán b có n ng l c m i thích nghi v i
đi u ki n kinh doanh m i nh m cho ra đ i nh ng s n ph m có ch t l ng
cao, đa d ng, phong phú. M t khác thúc đ y ho t đ ng xu t kh u là đòi h i t t
y u trong n n kinh t m c a. Do s c ép c nh tranh, do nhu c u t thân đòi
h i doanh nghi p ph i phát tri n m r ng quy mô kinh doanh mà xu t kh u là
m t ho t đ ng t i u đ đ t đ c yêu c u đó.
*

i v i n n kinh t .

Xu t kh u là ho t đ ng kinh doanh trên ph m vi qu c t . Nó là m t b ph n
c b n c a ho t đ ng kinh t đ i ngo i, là ph ng ti n thúc đ y phát tri n
kinh t , giúp chuy n d ch c c u kinh t , t ng b c nâng cao đ i s ng nhân
dân. Ho t đ ng xu t kh u có ý ngh a r t quan tr ng và c n thi t đ i v i n c
ta. V i m t n n kinh t ch m phát tri n c s v t ch t k thu t l c h u, không
đ ng b , dân s phát tri n nhanh vi c đ y m nh xu t kh u đ t o thêm công
n vi c làm, c i thi n đ i s ng, t ng thu ngo i t , thúc đ y phát tri n kinh t là
m t chi n l c lâu dài.
th c hi n đ c chi n l c lâu dài đó, chúng ta

ph i nh n th c đ c ý ngh a c a hàng hoá xu t kh u, nó đ c th hi n :
- Xu t kh u t o đ c ngu n v n, ngo i t l n, góp ph n quan tr ng
trong vi c c i thi n cán cân thanh toán, t ng l ng d tr ngo i t , qua đó
t ng kh n ng nh p kh u máy móc thi t b ph c v phát tri n kinh t , ph c v
quá trính Công nghi p hoá - Hi n đ i hoá.
- Thông qua vi c xu t kh u nh ng m t hàng có th m nh chúng ta có
th phát huy đ c l i th so sánh, s d ng l i th các ngu n l c trao đ i thành
t u khoa h c công ngh tiên ti n. ây là y u t then ch t trong ch ng trình
Công nghi p hoá - Hi n đ i hoá đ t n c đ ng th i phát tri n các ngành công
nghi p s n xu t hay xu t kh u có tính c nh tranh ngày càng cao h n.
- Xu t kh u có tác đ ng tích c c đ n vi c gi i quy t công n vi c làm
và c i thi n đ i s ng c a ng i lao đ ng.
- Ho t đ ng xu t kh u là c s đ m r ng và thúc đ y m i quan h
kinh t đ i ngo i c a n c ta.Thông qua ho t đ ng xu t kh u môi tr ng kinh
t đ c m r ng tính c nh tranh ngày càng cao đòi h i các doanh nghi p luôn
ph i có s đ i m i đ thích nghi, đáp ng đ c nhu c u c a th tr ng. Ho t
đ ng xu t kh u góp ph n hoàn thi n các c ch qu n lý xu t kh u c a nhà
n c và c a t ng đi ph ng phù h p v i yêu c u chính đáng c a doanh
nghi p tham gia kinh doanh xu t nh p kh u.

Trang 2


- M t khác, ho t đ ng xu t kh u góp ph n chuy n d ch c c u kinh t ,
thúc đ y s n xu t trong n c phát tri n, t o đi u ki n thu n l i cho hàng lo t
ngành s n xu t phát tri n, đ ng th i c ng thúc đ y các ngành d ch v h tr
ho t đ ng xu t kh u phát tri n nh ngành b o hi m, hàng h i, thông tin liên
l c qu c t , d ch v tài chính qu c t đ u t …, xu t kh u t o kh n ng m
r ng th tr ng tiêu th s n ph m, t o đi u ki n ti n đ kinh t k thu t đ ng
th i vi c nâng cao n ng l c s n xu t trong n c. i u đó ch ng t xu t kh u

là ph ng ti n quan tr ng t o v n, đ a k thu t công ngh n c ngoài vào
Vi t Nam nh m hi n đ i hoá n n kinh t c a đ t n c.
1.1.3. Các hình th c xu t kh u và chi n l

c thâm nh p th tr

ng.

1.1.3.1 Các hình th c xu t kh u
1.1.3.1.1. Xu t kh u tr c ti p.
Xu t kh u tr c ti p là xu t kh u hàng hoá do chính doanh nghi p s n xu t
ho c đ t mua c a các doanh nghi p s n xu t trong n c, sau đó xu t kh u
nh ng s n ph m này v i danh ngh a là hàng c a mình.
ti n hành m t th

ng v xu t kh u tr c ti p c n theo các b

c sau:

+ Ti n hành ký k t h p đ ng mua hàng n i đ a v i các đ n v s n xu t
kinh doanh trong n c sau đó nh n hàng và thanh toán ti n hàng cho các đ n
v s n xu t.
+ Ký h p đ ng ngo i th ng (h p đ ng ký k t v i các đ i tác n c
ngoài có nhu c u mua s n ph m c a doanh nghi p), ti n hành giao hàng và
thanh toán ti n.
V i hình th c xu t kh u tr c ti p này có u đi m là đem l i nhi u l i nhu n
cho các doanh nghi p xu t kh u hàng, do không m t kho n chi phí trung gian
và t ng uy tín cho doanh nghi p n u hàng hóa thoã mãn yêu c u c a đ i tác
giao d ch. Nh ng nh c đi m c a nó là không ph i b t c doanh nghi p nào
c ng có th áp d ng theo đ c, b i nó đòi h i l ng v n t ng đ i l n và có

quan h t t v i b n hàng.
1.1.3.1.2. Gia công qu c t .
Gia công qu c t là m t hình th c kinh doanh, trong đó bên đ t gia công
n c ngoài cung c p máy móc, thi t b , nguyên ph li u ho c bán thành ph m
đ bên nh n gia công t ch c quá trình s n xu t thành ph m theo yêu c u c a
bên đ t gia công. Toàn b s n ph m làm ra bên nhân gia công s giao l i cho

Trang 3


bên đ t gia công đ nh n v m t kho n thù lao (g i là phí gia công) theo tho
thu n.
Hi n nay, hình th c gia công qu c t đ c v n d ng khá ph bi n nh ng th
tr ng c a nó ch là th tr ng m t chi u, và bên đ t gia công th ng là các
n c phát tri n, còn bên nh n gia công th ng là các n c ch m phát tri n.
ó là s khác nhau v l i th so sánh c a m i qu c gia.
i v i bên đ t gia
công, h tìm ki m m t ngu n lao đ ng v i giá r h n giá trong n c nh m
gi m chi phí s n xu t t ng l i nhu n, còn bên nh n gia công có ngu n lao
đ ng d i dào mong mu n có vi c làm t o thu nh p, c i thi n đ i s ng và qua
đó ti p nh n nh ng thành t u khoa h c công ngh tiên ti n.
1.1.3.1.3. Xu t kh u t i ch .
Là hình th c mà hàng hoá xu t kh u đ

c bán ngay t i n

c xu t kh u.

Doanh nghi p ngo i th ng không ph i ra n c ngoài đ đàm phán, ký
k t h p đ ng mà ng i mua t tìm đ n doanh nghi p đ mua hàng. H n n a,

doanh nghi p c ng không ph i làm th t c h i quan, mua b o hi m hàng hoá
hay thuê ph ng ti n v n chuy n.
ây là hình th c xu t kh u đ c tr ng, khác bi t so v i hình th c xu t kh u
khác và ngày càng đ c v n d ng theo nhi u xu h ng phát tri n trên th
gi i.
1.1.3.1.4. Tái xu t kh u.
Tái xu t kh u là hình th c xu t kh u nh ng hàng hoá nh p kh u nh ng qua
ch bi n n c tái xu t kh u ra n c ngoài.
Giao d ch trong hình thái tái xu t kh u bao g m nh p kh u và xu t kh u. V i
m c đích thu v l ng ngo i t l n h n so v i s v n ban đ u b ra. Giao
d ch này đ c ti n hành d i ba n c: n c xu t kh u, n c tái xu t kh u và
n c nh p kh u.
Hình th c tái xu t kh u có th ti n hành theo hai cách:
+ Hàng hoá đi t n c tái xu t kh u đ n n c tái xu t kh u và đi t
n c tái xu t kh u sang n c xu t kh u. Ng c l i, dòng ti n l i đ c chuy n
t n c nh p kh u sang n c tái xu t kh u r i sang n c xu t kh u (n c tái
xu t kh u tr ti n n c xu t kh u r i thu ti n n c nh p).
+ Hàng hoá đi th ng t n c xu t sang n
vai trò trên gi y t nh m t n c trung gian.

c nh p. N

c tái xu t ch có

Trang 4


Ho t đ ng tái xu t kh u ch di n ra khi mà các n c b h n h p v quan h
th ng m i qu c t do b c m v n ho c tr ng ph t kinh t ho c th tr ng m i
ch a có kinh nghi m c n có ng i trung gian.

1.1.3.2 Các chi n l
1.1.3.2.1. Chi n l

c thâm nh p th tr

ng.

c s n ph m

Doanh nghi p có k ho ch phát tri n s n ph m, g n li n v i vi c có bao bì
s n ph m phù h p v i th tr ng; đi u ch nh s n ph m theo các qu c gia hay
khu v c th tr ng khác nhau; thi t k s n ph m m i cho th tr ng n c
ngoài...Song song đó, c n xây d ng, phát tri n và b o v th ng hi u th
tr ng xu t kh u, đ nh v s n ph m xu t kh u th tr ng là m t ho t đ ng
không th thi u.
1.1.3.2.2. Chi n l

c giá xu t kh u

Doanh nghi p c n n m v ng u đi m và h n ch c a các chi n l c giá xu t
kh u sau: chi n l c giá trên c s chi phí; chi n l c giá thâm nh p th
tr ng; chi n l c giá d a trên chi phí c n biên; chi n l c giá cao. Ch n
chi n l c nào là tùy thu c vào m c tiêu c a doanh nghi p th tr ng n c
ngoài, tình hình c nh tranh, tình hình th tr ng xu t kh u . . . Sau đó ch n
đ ng ti n báo giá xu t cùng v i đi u ki n bán hàng (Incoterms)
1.1.3.2.3. Chi n l

c phân ph i

Doanh nghi p c n xác đ nh kênh phân ph i t trong n c đ n th tr ng xu t

kh u. Khi xu t kh u tr c ti p c n hình thành c s phân ph i n c ngoài.
ó có th là chi nhánh bán hàng xu t kh u, kho bán hàng, công ty bán hàng
xu t kh u, ng i chào hàng xu t kh u, bán hàng qua đ i lý ho c qua nhà phân
ph i n c ngoài.
1.1.3.2.4. Chi n l

c xúc ti n

Bao g m các ho t đ ng quan h công chúng, qu ng bá, chào hàng cá nhân,
khuy n m i và qu ng cáo qu c t . S ph i h p và s d ng linh ho t nh ng
ho t đ ng này g i là ph i th c xúc ti n xu t kh u. Khi ho ch đ nh chi n l c
xúc ti n, các doanh nghi p c n nghiên c u nh ng rào c n trong xúc ti n xu t
kh u. C th là ki m soát c a chính ph , s hi n h u ph ng ti n thông tin
đ i chúng, s khác nhau v đi u ki n kinh t , khác nhau ngôn ng , h ng v ,
thái đ và s hi n h u c a các đ i lý.

Trang 5


1.2. Quá trình t ch c ho t đ ng xu t kh u hàng hoá.
Ho t đ ng xu t kh u là m t quy trình kinh doanh bao g m b n b c sau. M i
b c có m t đ c đi m riêng bi t và đ c ti n hành theo các cách th c nh t
đinh.
1.2.1. Nghiên c u ti p c n th tr

ng n

c ngoài.

Nghiên c u th tr ng nh m n m v ng các y u t c a th tr ng, hi u bi t

các qui lu t v n đ ng c a th tr ng đ k p th i đ a ra các quy t đ nh. Vì th
nó có ý ngh a r t quan tr ng trong phát tri n và nâng cao hi u su t các quan
h kinh t đ c bi t là trong ho t đ ng xu t kh u c a m i doanh nghi p, m i
qu c gia. Vì th khi nghiên c u v th tr ng n c ngoài, ngoài các y u t
chính tr , lu t pháp, c s h t ng phong t c t p quán,…doanh nghi p còn
ph i bi t xu t kh u m t hàng nào, dung l ng th tr ng hàng hoá là bao
nhiêu, đ i tác kinh doanh là ai, ph ng th c giao d ch nh th nào, s bi n
đ ng hàng hoá trên th tr ng ra sao, c n có chi n l c kinh doanh gì đ đ t
đ c m c tiêu đ ra.
* T ch c thu th p thông tin.
Công vi c đ u tiên c a ng i nghiên c u th tr ng là thu th p thông tin có
liên quan đ n th tr ng v m t hàng c n quan tâm. Có th thu th p thông tin
t các ngu n khác nhau nh ngu n thông tin t các t ch c qu c t nh trung
tâm th ng m i và phát tri n c a Liên h p qu c, H i đ ng kinh t và Châu á
Thái Bình D ng, c quan th ng kê hay t các th ng nhân có quan h làm
n buôn bán. M t lo i thông tin không th thi u đ c là thông tin thu th p t
th tr ng, thông tin này g n v i ph ng pháp nghiên c u t i th tr ng.
Thông tin thu th p t i hi n tr ng ch y u đ c thu th p đ c theo tr c quan
c a nhân viên kh o sát th tr ng, thông tin này c ng có th thu th p theo
ki u ph ng v n theo câu h i. Lo i thông tin này đang d ng thô cho nên c n
x lý và l a ch n thông tin c n thi t và dáng tin c y.
* T ch c phân tích thông tin và x lý thông tin.
Phân tích thông tin v môi tr ng: Môi tr ng có nh h ng đ n ho t đ ng
s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Vì v y khi phân tích c n ph i thu th p
và thông tin v môi tr ng m t cách k p th i và chính xác.
Phân tích thông tin v giá c hàng hoá: Giá c hàng hoá trên th tr ng th
gi i bi n đ ng r t ph c t p và ch u chi ph i b i các nhân t chu k , nhân t
l ng đo n, nhân t c nh tranh, nhân t l m phát.

Trang 6

Phân tích thông tin v nhu c u tiêu dùng: Nhu c u c a th tr ng là tiêu th
đ c, chú ý đ c bi t trong marketing, th ng m i qu c t , b i vì công vi c
kinh doanh đ c b t ngu n t nhu c u th tr ng.
* L a ch n th tr

ng xu t kh u.

- Các tiêu chu n chung nh chính tr pháp lu t, đ a lý, kinh t , tiêu
chu n qu c t .
- Các tiêu chu n v quy ch th

ng m i và ti n t .

+ B o h m u d ch: thu quan, h n ng ch gi y phép.
+ Tình hình ti n t : t l l m phát, s c mua c a đ ng ti n.
- Các tiêu chu n th

ng m i.

+ S n xu t n i đ a.
+ Xu t kh u.
Các tiêu chu n trên ph i đ c đánh giá, cân nh c đi u ch nh theo m c đ
quan tr ng. Vì th ng sau khi đánh giá h s chi m các th tr ng, sau đó
ch n th tr ng t t nh t.
1.2.2. Xây d ng k ho ch kinh doanh xu t kh u.
* Xây d ng k ho ch t o ngu n hàng.
i v i doanh nghi p s n xu t thì t o ngu n hàng là vi c t ch c hàng hoá
theo yêu c u c a khách hàng. Các doanh nghi p s n xu t c n ph i trang b

máy móc, nhà x ng nhiên li u đ s n xu t ra s n ph m xu t kh u. K ho ch
t ch c s n xu t ph i l p chi ti t, ho ch toán chi phí c th cho t ng đ i
t ng. V n đ công nhân c ng là m t v n đ quan tr ng, s l ng công nhân,
trình đ , chi phí. c bi t trình đ và chi phí cho công nhân nhân t này nh
h ng t i ch t l ng s n ph m và giá thành s n xu t.
* L p k ho ch xu t kh u.
Doanh nghi p l p k ho ch xu t kh u sang th tr ng bao g m: hàng hoá,
kh i l ng hàng hoá, giá c hàng hoá, ph ng th c s n xu t. Sau khi xác đ nh
s b các y u t trên doanh nghi p c n ph i l p k ho ch giao d ch ký k t h p
đ ng nh l p danh m c khách hàng, danh m c hàng hoá, s l ng bán, th i
gian giao d ch…

Trang 7


1.2.3. T ch c giao d ch, đàm phán và ký k t h p đ ng.
* Chu n b cho giao d ch.
công tác chu n b giao d ch di n ra t t đ p doanh nghi p ph i bi t đ y đ
các thông tin v hàng hoá, th tr ng tiêu th , khách hàng…
Vi c l a ch n khách hàng đ giao d ch c n c vào các đi u ki n sau nh : tình
hình kinh doanh c a khách hàng, kh n ng v v n c s v t ch t, uy tín, danh
ti ng quan h làm n c a khách hàng…
* Giao d ch đàm phán ký k t.
Tr c khi ký k t mua bán v i nhau, ng i xu t kh u và ng i nh p kh u ph i
tr i qua quá trình giao d ch th ng l ng các công vi c bao g m:
Chào hàng: là đ ngh c a ng i xu t kh u ho c ng i xu t kh u g i cho
ng i bên kia bi u th mu n mua bán m t s hàng nh t đ nh và đi u ki n, giá
c th i gian, đ a đi m nh t đ nh.
Hoàn giá: khi nh n đ c th chào hàng n u không ch p nh n đi u ki n trong
th mà đ a ra đ ngh m i thì đ ngh này đ c g i là hoàn giá.

Ch p nh n: là đ ng ý hoàn toàn b t t c các di u ki n trong th chào hàng.
Xác nh n: hai bên mua bán th ng nh t v i nhau v các đi u ki n đã giao d ch.
H đ ng ý v i nhau và đ ng ý thành l p v n b n xác nh n (th ng l p thành
hai b n).
Ngày nay t n t i hai lo i giao d ch:
- Giao d ch tr c ti p: là giao d ch mà ng
thu n bàn b c tr c ti p.

i mua và ng

i bán tho

- Giao d ch gián ti p: là giao d ch thông qua các t ch c trung gian.
Tu theo tr ng h p c th mà các doanh ngh êp ch n ph ng th c giao d ch
thích h p. Trong th c t hi n nay, giao d ch tr c ti p đ c áp d ng r ng rãi
b i gi m đ c chi phí trung gian, d dàng th ng nh t, có đi u ki n ti p xúc
v i th tr ng, khách hàng, ch đ ng trong s n xu t và tiêu th hàng hoá.
* Ký k t h p đ ng.

Trang 8


Vi c giao d ch đàm phán có k t qu t t thì coi nh đã hoàn thành công vi c
ký k t h p đ ng. Ký k t h p đ ng có th ký k t tr c ti p hay thông qua tài
li u.
Khi ký k t c n chú ý đ n v n đ đ a đi m th i gian và tu t ng tr
mà ch n hình th c ký k t.

ng h p

1.2.4. T ch c th c hi n h p đ ng xu t kh u.
th c hi n h p đ ng xu t kh u thì doanh nghi p ph i th c hi n các công
vi c khác nhau. Tu theo đi u kho n h p đ ng mà doanh nghi p ph i làm
m t s công vi c nào đó. Thông th ng các doanh nghi p c n th c hi n các
công vi c đ c mô t theo s đ .
1.3. Các y u t

nh h

ng đ n ho t đ ng xu t kh u.

1.3.1. Các y u t vi mô.
a. S c c nh tranh c a doanh nghi p.
Doanh nghi p có s c c nh tranh cao thì kh n ng tiêu th s n ph m
càng nhanh, s c c nh tranh ph thu c n ng l c tài chính c a doanh nghi p,
ch t l ng s n ph m, giá c , bi n pháp marketing, d ch v đi kèm.
+ N ng l c tài chính c a doanh nghi p: th hi n v n kinh doanh c a
doanh nghi p, l ng ti n m t, ngo i t , c c u v n .. nh ng nhân t này
doanh nghi p có th tác đ ng đ t o th cân b ng và phát tri n. Doanh nghi p
c ng ph i có m t c c u v n h p lý nh m ph c v t t cho ho t đ ng xu t
kh u. N u nh c c u v n không h p lý v n quá nhi u mà không có lao đ ng
ho c ng c l i lao đ ng nhi u mà không có v n thì doanh nghi p s không
phát tri n đ c ho c phát tri n m t cân đ i. V n là m t nhân t quan tr ng
trong hàm s n xu t và nó quy t đ nh t c đ t ng s n l ng c a doanh nghi p.
+ Ch t l ng s n ph m: ch t l ng s n ph m là t ng th các ch tiêu
nh ng đ c tr ng c a nó th hi n s tho mãn nhu c u trong nh ng đi u ki n
tiêu dùng nh t đ nh, phù h p v i công d ng s n ph m mà ng i tiêu dùng
mong mu n.
+ Giá s n ph m: giá c nh h ng đ n kh i l ng tiêu dùng s n ph m,
giá r thì kh n ng tiêu th s n ph m s nhanh h n, kh n ng tiêu th trên th

tr ng th gi i s cao h n, s xu t kh u nhi u h n.
+ Bi n pháp marketing: bi n pháp này nâng cao th l c c a doanh
nghi p tr c các đ i th c nh tranh, marketing giúp các doanh nghi p qu ng

Trang 9


cáo các s n ph m c a mình cho nhi u ng i bi t, bi n pháp marketing giúp
cho doanh nghi p nâng cao uy tín c a mình qu ng cáo, xúc ti n bán hàng gi i
thi u cho ng i tiêu dùng bi t ch t l ng, giá c c a s n ph m mình.
+ Các d ch v đi kèm: Doanh nghi p mu n tiêu th đ c nhi u s n
ph m thì d ch v bán hàng ph i phát tri n nh ng d ch v này giúp t o tâm lý
tích c c cho ng i mua, khi mua và tiêu dùng hàng hoá và sau n a c ng th
hi n trách nhi m xã h i và đ o đ c trong kinh doanh c a doanh nghi p. ây
c ng là m t v khí trong c nh tranh lành m nh và h u hi u.
b. Trình đ qu n lý c a doanh nghi p.
+ Ban lãnh đ o doanh nghi p: là b ph n đ u não c a doanh nghi p là
n i xây d ng nh ng chi n l c kinh doanh cho doanh nghi p đ ra m c tiêu
đ ng th i giám sát, ki m tra vi c th c hi n các k ho ch đã đ ra. Trình đ
qu n lý kinh doanh c a ban lãnh đ o có nh h ng tr c ti p t i ho t đ ng
xu t kh u c a doanh nghi p. M t chi n l c doanh nghi p đúng đ n phù h p
v i tình hình th c t c a th tr ng và c a doanh nghi p và ch đ o đi u hành
gi i c a các cán b doanh nghi p s là c s đ doanh nghi p th c hi n có
hi u qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a mình.
+ C c u t ch c c a doanh nghi p: C c u t ch c đúng đ n s phát
huy đ c trí tu c a t t c các thành viên trong doanh nghi p phát huy tinh
th n đoàn k t và s c m nh t p th , đ ng th i v n đ m b o cho vi c ra quy t
đ nh s n xu t kinh doanh đ c nhanh chóng và chính xác. C c u t ch c h p
lý s t o đi u ki n thu n l i trong vi c ph i h p gi i quy t nh ng v n đ n y
sinh đ i phó đ c v i nh ng bi n đ i c a môi tr ng kinh doanh và n m b t

k p th i các c h i m t cách nhanh nh t hi u qu nh t.
+
i ng cán b qu n tr kinh doanh xu t kh u: óng vai trò quy t
đ nh đ n s thành công hay th t b i c a doanh nghi p trên th ng tr ng.
Ho t đ ng xu t kh u ch có th ti n hành khi có s nghiên c u t m v th
tr ng hàng hoá, d ch v , v các đ i tác các đ i th c nh tranh, v ph ng
th c giao d ch, đàm phán và ký k t h p đ ng... V n đ đ t ra là doanh nghi p
ph i có đ i ng cán b kinh doanh am hi u th tr ng qu c t có kh n ng
phân tích và d báo nh ng xu h ng v n đ ng c a th tr ng, kh n ng giao
d ch đàm phán đ ng th i thông th o các th t c xu t nh p kh u, các công vi c
ti n hành c ng tr nên r t c n thi t.
c. Các y u t khác.
Bên c nh đó, ho t đ ng xu t kh u còn ph thu c, ch u nh h ng c a h
th ng c s v t ch t k thu t hi n có. Y u t này, ph n ánh n ng l c s n xu t
Trang 10


c a doanh nghi p, bao g m các ngu n v t ch t dùng cho s n xu t, các ngu n
tài nguyên, nhiên li u, các ngu n tài chính ph c v cho ho t đ ng s n xu t
kinh doanh c a doanh nghi p và n ng l c c a nó ph c v cho t ng lai. ây
là y u t c b n đ doanh nghi p có th gi v ng phát tri n s n xu t đ ng
th i là n n t ng cho m r ng s n xu t, nâng cao k n ng s n xu t c a doanh
nghi p trên th tr ng trong n c và qu c t .
1.3.2. Các y u t v mô.
a. T giá h i đoái.
T giá h i đoái là giá c a m t đ n v ti n t , c a m t qu c gia tính b ng ti n
c a m t n c khác, đó là quan h so sánh c a hai đ ng ti n c a hai qu c gia
khác nhau.
TGH th c t = TGH danh ngh a * ch s th c / Ch s giá trong n

c

T giá h i đoái t ng hay gi m ch u nh h ng c a nhi u nhân t khác nhau
nh chênh l ch l m phát, tình tr ng cán cân thanh toán, y u t tâm lý.
Khi giá đ ng n i t t ng (lên giá) so v i ngo i t thì gây khó kh n cho xu t
kh u, song l i t o đi u ki n cho nh p kh u.
Ng c l i khi đ ng n i t gi m so v i ngo i t s có l i cho xu t kh u. T giá
h i đoái gi m s t o đi u ki n cho n c ngoài đ u t . Vì v y vi c quy đ nh t
giá h i đoái sao cho h p lý là v n đ quan tâm c a Nhà n c.
b. Các y u t pháp lu t.
M i qu c gia đ u có nh ng b lu t riêng và đ c đi m tính ch t c a h th ng
pháp lu t c a m i n c ph thu c r t l n vào trình đ phát tri n kinh t c a
t ng n c. Các y u t pháp lu t chi ph i m nh m đ n m i ho t đ ng c a nên
kinh t và xã h i đang phát tri n trong n c đó. Vì v y doanh nghi p xu t
kh u ph i hi u rõ môi tr ng pháp lu t c a qu c gia mình và các qu c gia mà
doanh nghi p tham gia xu t kh u hàng hoá sang ho c d đ nh xu t kh u sang.
Ho t đ ng xu t kh u ch u nh h ng m nh m các m t sau:
+ Các quy đ nh v thu , ch ng lo i, kh i l

ng, quy cách.

+ Quy đ nh v h p đ ng, giao d ch b o v quy n tác gi , quy n s h u
trí tu .
+ Các quy đ nh v quy ch s d ng lao đ ng, ti n l
b o hi m phúc l i.

ng ti n th

ng,

Trang 11


+ Quy đ nh v c nh tranh đ c quy n.
+ Quy đ nh v t do m u d ch hay xây d ng nên các hàng rào th u
quan ch t ch .
Nh v y m t m t các y u t pháp lu t có th t o đi u ki n thu n l i các
doanh nghi p trong ho t đ ng xu t kh u b ng nh ng chính sách u đãi, h tr
nh ng m t khác nó c ng ra hàng rào c n tr s ho t đ ng c a doanh nghi p
xu t kh u khi buôn bán ra n c ngoài hay c n c khi doanh nghi p thâm nh p
vào th tr ng n i đ a, gây khó kh n cho doanh nghi p t n d ng c h i m
r ng ho t đ ng kinh doanh.
c. Các y u t v v n hoá xã h i.
Các y u t v v n hoá xã h i t o nên các lo i hình khác nhau c a nhu
c u th tr ng, là n n t ng cho s xu t hi n th y u tiêu dùng, s yêu thích
trong tiêu dùng s n ph m c ng nh s t ng tr ng c a các đo n th tr ng
m i.
ng th i các xu h ng v n đ ng c a các y u t v n hoá xã h i c ng
th ng xuyên ph n ánh nh ng tác đ ng do nh ng đi u ki n v kinh t và
khoa h c công ngh mang l i.
Các doanh nghi p xu t kh u ch có th thành công trên th tr ng qu c
t khi có nh ng hi u bi t nh t đ nh v môi tr ng v n hoá c a các qu c gia,
khu v c th tr ng mà mình d đ nh đ a hàng hoá vào đ đ a ra các quy t
đ nh phù h p v i n n v n hoá xã h i khu v c th tr ng đó.
d. Các y u t kinh t .
- Công c , chính sách kinh t c a các n c xu t nh p kh u các qu c gia và
nh ng chính sách khác nhau s t o ra các c h i kinh doanh qu c t khác
nhau cho các doanh nghi p.
N u nh v i các n n kinh t phát tri n cao, các liên k t khu v c và th gi i
đ c thành l p v i quy mô ngày càng l n thì đi u đó cho phép hàng hoá t do

qua l i biên gi i các n c thì rõ ràng các ho t đ ng xu t kh u c ng vì v y mà
phát tri n.
- H th ng tài chính ngân hàng.
H th ng tài chính ngân hàng hi n đang phát tri n h t s c m nh , có nh
h ng tr c ti p t t c các doanh nghi p, đ c bi t là doanh nghi p ho t đ ng
kinh doanh xu t kh u. H th ng tài chính ngân hàng có vai trò to l n trong
vi c qu n lý, cung c p v n đ m b o vi c th c hi n thanh toán m t cách thu n
ti n nhanh chóng cho các doanh nghi p. Chính sách kinh t qu c gia đ c

Trang 12


th c hi n qua h th ng tài chính ngân hàng t o đi u ki n phát tri n c s h
t ng, t o nh ng công trình xây d ng m i giúp cho ho t đ ng xu t kh u, ho t
đ ng kinh doanh xu t kh u c a các doanh nghi p đ c thu n l i.
Trong ho t đ ng xu t kh u, v n đ đ m b o vi c thanh toán đ c th c hi n
t t là h t s c quan tr ng, đ t bi t đ i v i doanh nghi p kinh doanh xu t kh u
vì qua vi c này doanh nghi p thu h i đ c v n và có l i nhu n.
Vi c thanh toán ch y u thông qua ngân hàng. Nh v y ngân hàng tr thành
c u n i gi a bên xu t kh u và bên nh p kh u, đ m b o quy n l i cho c hai
bên.
-S

n đ nh c a giá tr đ ng ti n.

N u giá c a đ ng ti n dùng đ thanh toán lên giá ho c gi m giá thì l i ích
m t trong hai bên s b thi t h i và h s xem xét có nên ti p t c quan h
th ng m i v i nhau n a hay không khi l i ích c a h không đ c đ m b o.
e. Các y u t khoa h c công ngh .
Các y u t khoa h c công ngh quan h ch t ch v i nhau ho t đ ng kinh t

nói chung và ho t đ ng xu t kh u nói riêng. S phát tri n c a khoa h c công
ngh ngày càng làm cho các doanh nghi p đ t đ c trình đ công nghi p hoá
cao, quy mô t ng lên, ti t ki m đ c chi phí s n xu t, h giá thành, ch t l ng
s n ph m đ c đ ng b và đ c nâng cao lên r t nhi u. S phát tri n c a
khoa h c công ngh đ y m nh s phân công và h p tác lao đ ng qu c t , m
r ng quan h gi a các kh i qu c gia t o đi u ki n cho ho t đông xu t kh u
f. Nhân t chính tr .
Th ng m i qu c t có liên quan r t nhi u qu c gia trên toàn th gi i, do v y
tình hình chính tr xã h i c a m i qu c gia hay c a khu v c đ u có nh
h ng đ n tình hình kinh doanh xu t kh u c a các doanh nghi p. Chính vì th
ng i làm kinh doanh xu t kh u ph i n m rõ tình hình chính tr xã h i c a
các n c liên quan b i vì tình hình chính tr xã h i s nh h ng t i ho t
đông kinh doanh xu t kh u qua các chính sách kinh t xã h i c a các qu c gia
đó . T đó có bi n pháp đ i phó h p lý v i nh ng b t n do tình hình chính tr
gây ra.
g. Nhân t c nh tranh qu c t .
C nh tranh trên th tr ng qu c t kh c li t h n th tr ng n i đ i r t nhi u.
Ho t đ ng xu t kh u c a m i doanh nghi p mu n t n t i và phát tri n ngoài
đ i phó v i các nhân t khác thì s th ng l i c a các đ i th c nh tranh là

Trang 13


thách th c và là b c rào c n nguy hi m nh t. Các đ i th c nh tranh không
ch d a vào s v t b c v kinh t , chính tr , ti m l c khoa h c công ngh mà
nay s liên doanh liên k t thành các t p đoàn l n t o nên th m nh đ c quy n
mang tính toàn c u s t ng b c gây khó kh n bóp ch t các ho t đ ng xu t
kh u c a các qu c gia nh bé.
Do v y v t qua đ c các đ i th c nh tranh trên th tr ng s làm cho ho t
đ ng xu t kh u phát tri n v i hi u qu h n. Vì v y doanh nghi p ph i bi t t n

d ng phát huy nh ng thu n l i c a các nhân t tích c c đ ng th i ph i bi t
đ i phó v i các y u t tiêu c c đ giúp cho ho t đ ng kinh doanh nói chung
và ho t đ ng xu t kh u nói riêng đ c duy trì và phát tri n. Có đ y m nh
đ c ho t đ ng xu t kh u thì m i có đi u ki n m r ng th tr ng.

Trang 14


CH
NG II: TH C TR NG HO T
NG S N XU T VÀ XU T
KH U G O C A VI T NAM
N N M 2007
2.1 Th c tr ng c a ho t đ ng s n xu t và ch bi n g o c a VN giai đo n
1989-2007.
2.1.1. S n xu t lúa g o
T sau đ i m i s n xu t lúa g o c a n c ta không ng ng phát tri n c v
di n tích, n ng su t, s n l ng. T ch thi u đói tri n miên và ph i nh p kh u
l ng th c bình quân hàng n m trên n a tri u t n g o nh ng nh đ ng l i
đ i m i và quy t sách trong nông nghi p t n m 1989 tr đi Vi t Nam ch ng
nh ng đã s n xu t đ lúa g o cho nhu c u tiêu dùng n i đ a mà còn dành m t
kh i l ng l n cho xu t kh u.
B ng 2.1: B ng s n xu t lúa c a c n
N m
1989
1990
1991
1992
1993
1994

1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
T ng

Di n tích
(1000ha)
5896.0
6042.8
6302.8
6475.3
6559.4
6598.6
6765.6
7003.8
7009.7
7362.7
7653.6
7666.3
7492.7

7504.3
7449.3
7444.0
7328.0
7323.0
7210.5
127282.4

c giai đo n 1989-2007

N ng su t (t /ha)

S nl

32.3
31.8
31.1
33.3
34.8
35.7
36.9
37.7
38.8
39.6
41.0
42.4
42.9
45.9
46.3
48.6

48.9
49.0
50.0

ng (1000
t n)
18996.0
19225.1
19621.9
21590.4
22836.5
23528.2
24963.7
26396.7
27523.9
29145.5
31393.8
32529.5
32108.4
34447.2
34518.6
36149.0
35833.0
35827.0
35993.0
523631.4

Ngu n: Trung tâm thông tin PTNNT, www.agro.gov.vn

Trang 15

2.1.1.1. V s n l

ng

T n m 1989-2007 s n l ng lúa có xu h ng t ng và n đ nh. Trung bình
m i n m t ng 999.82 nghìn t n t ng ng 3.87% so v i n m tr c. ây là
m c t ng c a n m 1992 là khá cao 10.2% so v i n m 1991 v s tuy t đ i là
1986.5 nghìn t n m c t ng này là khá cao đ c bi t trong th i gian này n c ta
m i b t đ u th c hi n c ch m c a, n n kinh t m i có s chuy n bi n tích
c c. T 1990- 2003 s n l ng lúa luôn t ng tuy không đ u qua các n m, có
n m t ng 2338.8 nghìn t n(2002) có n m t ng 71.4 nghìn t n (2003) và đ c
bi t n m 2001 đã b gi m sút 421.1 nghìn t n so v i n m 2000. Tuy nhiên
n m 2002 l i t ng v i l ng cao nên s n l ng 2002 so v i 2000 v n t ng
1917.7 nghìn t n. Tuy nhiên t n m 2004 đ n n m 2007, s n l ng lúa nhìn
chung n đ nh.
B ng 2.2: S n l
N m
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999

2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007

ng lúa c a c n

c giai đo n 1989-2007

ng(1000
t n)
18,996.0
19,225.1
19,621.9
21,590.4
22,836.5
23,528.2
24,963.7
26,396.7
27,523.9
29,145.5
31,393.8
32,529.5
32,108.4
34,447.2
34,518.6

36,149.0
35,833.0
35,827.0
35,993.0

Chênh l ch

S nl

+/229.1
396.8
1968.5
1246.1
691.7
1435.5
1433.0
1127.2
1621.6
2248.3
1135.7
- 421.1
2338.8
71.4
1,630.40
(316.00)
(6.00)
166.00

%
1.21

2.06
10.03
5.77
3.03
6.10
5.74
4.27
5.89
7.71
3.62
- 1.30
7.30
0.21
4.72
-0.87
-0.02
0.46

Nguyên nhân chính c a vi c t ng liên t c nh trên là:
- Do s n l c c a hàng ch c tri u nông dân trong đi u ki n đ i m i, ng i
lao đ ng làm ch ru ng đ t t đó làm ch t t c các khâu trong quá trình s n
Trang 16


xu
ch
đ
nh

t tiêu th , đ c đ m b o ti t ki m và có hi u qu nh t. c bi t trong c

th tr ng hi n nay, khi xu t kh u g o ngày càng t ng, g o ngày càng
c giá s khuy n khích tr c ti p nh ng ng i nông dân tích c c s n xu t
m t ng thu nh p c i thi n đ i s ng.

- Do nh ng ti n b v khoa h c công ngh trong sinh h c, thu l i, phân bón
…đ c bi t trong l nh v c sinh h c ch ng h n nh áp d ng các gi ng lúa m i
vào s n xu t, làm chuy n d ch m nh m c c u mùa v , đ y m nh thâm canh,
t ng nhanh s n l ng. Cùng v i hàng ch c tri u ng i nông dân trên đ ng
ru ng còn ph i k đ n s đóng góp không nh cu các nhà khoa h c đã tr c
ti p làm nên thành qu c a m t tr n nông nghi p nh ng n m qua.
2.1.1.2. Di n tích
T 1989-2003 di n tích gieo tr ng không ng ng t ng, nh ng đ c chia làm
hai giai đo n rõ r t. T 1989-2000 di n tích t ng và n đ nh qua các n m,
n m 1990 di n tích t ng 146.8 nghìn ha - t ng ng t ng 2.49% so v i n m
1989, n m 1991 di n tích t ng 260 nghìn ha- t ng ng t ng 4.3% so v i n m
1990, n m 1998 t ng 263 nghìn ha –3.7% so v i n m 1997. ây là hai n m
di n tích gieo tr ng t ng v i t c đ cao. Nguyên nhân là do nhà n c th c
hi n đ i m i qu n lý trong nông nghi p t đó khuy n khích đ c s n xu t v i
quy mô l n và s v trong n m c ng t ng đ đáp ng nhu c u g o hàng hoá.
T n m 2001 –2003 di n tích có s bi n đ ng không n đ nh , n m 2001 di n
tích gi m 173.6 nghìn ha, đ n n m 2002 di n tích có t ng 11,6 nghìn ha so
v i n m 2001 nh ng v n th p h n n m 2000 là 162 nghìn ha. n n m 2003
di n tích l i gi m so v i n m 2002 là 55 nghìn ha và t đó gi m d n các
n m v sau. C th n m 2004 gi m 5.3 nghìn ha so v i n m 2003, n m 2005
gi m 116 nghìn ha so v i n m 2004, n m 2006 gi m 5 nghìn ha so v i n m
2005 và n m 2007 gi m 113 nghìn ha so v i n m 2006. Nguyên nhân do trình
đ đô th hóa ngày càng t ng các khu công nghi p, dân c ch y u đu c xây
d ng vùng đ ng b ng d n đ n di n tích tr ng lúa ngày càng b thu h p .Do
đó nh ng n m s p t i c n t ng c ng thâm canh th c hi n t ng s n l ng d a
vào t ng n ng su t cây tr ng chính là ch y u.

2.1.1.3.V n ng su t
Xu h ng t ng c a n ng su t n đ nh h n so v i xu h ng t ng c a di n tích.
N m 1990 gi m 0.5 t /ha t ng ng v i 1.55% so v i n m 1989, tuy nhiên k
t n m 1991-2007 n ng su t luôn t ng trong đó n m 1992 m c t ng khá cao
2.2 t /ha – 7.07%, n m 2002 m c t ng 3 t /ha – 7% so v i n m tr c. Có
đ c m c t ng liên t c nh trên là do nông nghi p n c ta đã có đ c nh ng
đ u t v v n, khoa h c, k thu t cho s n xu t nh ng m c s n l ng này còn
th p so v i ti m n ng và so v i nhi u n c trên th gi i. Do đó Viêt Nam
c n chú ý đ u t vào s n xu t nhi u h n.
Trang 17


2.1.2 . Th c tr ng v ch bi n lúa g o
Nh ng n m g n đây công ngh sau thu ho ch c a n
đáng k , tuy nhiên t l t n th t v n còn cao.

c ta đã có nh ng ti n b

- T n th t sau thu ho ch là t n th t x y ra t t c các khâu c a h th ng sau
thu ho ch t khi thu ho ch, s ch , b o qu n, ch bi n đ a nông s n ra th
tr ng cho đ n khi tiêu dùng.
- Theo s li u th ng kê và s li u đi u tra nh ng n m tr c đây c a vi n công
ngh sau thu ho ch và t ng c c th ng kê thì t n th t sau thu ho ch lúa Vi t
Nam trung bình là 15% trên t ng s n l ng lúa thu ho ch. ây là m c t n
th t cao nh t Châu Á. T i m t s n c s n xu t nông nghi p l n, nh
n ,
con s này ch là 3-3.5%; Bangladesh 7%; Pakistan 2-10%; Indonesia 6-17%;
Nepan 4-22%.
- Nhi u s li u đi u tra, đánh gía t n th t sau thu ho ch cho th y, BSCL là
vùng có t t n th t sau thu ho ch cao nh t n c.

BSCL, 3 khâu t n th t
l n nh t là thu c t, tu t đ p và xay xát (chi m 68% t ng l ng t n th t).
BSH và các vùng khác, 3 khâu t n th t l n nh t là tu t đ p, b o qu n và xay
xát (chi m 65% t ng l ng t n th t).
- Công ngh ch bi n g o: m c đ đ u t và trình đ công ngh ch bi n g o
đang gi vai trò quan tr ng giúp VN ti p c n th tr ng th gi i. Hi n nay,
các t nh tr ng lúa truy n th ng, s l ng và quy mô c s tham gia xay xát và
ch bi n lúa g o khác nhau gi a các đ a ph ng. Tính đ n n m 2007, nhi u
đ a ph ng, doanh nghi p đã có chi n l c và th c hi n đ u t đ i m i công
ngh ch bi n m i có th nâng ch t l ng g o, nh m m r ng ph c v nhu
c u trong n c và xu t kh u.
2.2. Xu t kh u g o c a VN giai đo n 1989 - 2007
2.2.1. Kh i l

ng và kim ng ch xu t kh u g o c a VN

T n m 1989, VN đ c bi t nh là m t qu c gia xu t kh u g o hàng đ u c a
th gi i. Nh ng n m 1989-1999, VN xu t kh u trung bình hàng n m g n 2,5
tri u t n, và con s này t ng lên h n 4 tri u t n t sau n m 2000 đ n nay.

Trang 18


th 2.1: Kh i l

ng và kim ng ch xu t kh u g o c a VN 1989-2007

Ngu n: Trung tâm Thông tin phát tri n nông nghi p nông thôn, Báo cáo
th ng niên Ngành hàng lúa g o VN 2007 và tri n v ng.

th 2.2: Giá g o xu t kh u trung bình c a VN 1989-2007

Ngu n: GSO.

Trang 19


Trong th i k 2001-2005, xu t kh u g o t ng liên t c c v s l ng và kim
ng ch, l ng g o xu t kh u bình quân c giai đo n đ t 4.019 ngàn t n/n m,
so v i 1.734 ngàn t n/n m th i k 1991-1995 và 3.663 ngàn t n/n m th i k
1996-2000. N m 2005 là n m đ u tiên xu t kh u g o v t 5 tri u t n (đ t
m c 5,3 tri u t n), kim ng ch đ t 1,34 t USD. ây là m c cao nh t đ t đ c
trên c 3 ch tiêu s l ng, kim ng ch và giá c xu t kh u k t khi VN chính
th c tham gia th tr ng g o th gi i.
N u nh trong th i k 2001-2005, nét đ c bi t quan tr ng đánh d u s phát
tri n và t ng tr ng c a xu t kh u g o VN là t ng tr ng liên t c tính trong
đi u ki n có s c nh tranh quy t li t trên th tr ng th gi i, thì trong giai
đo n 2006-2007, có th xem l ng g o xu t kh u n đ nh h n, và giá xu t
kh u t ng k l c. N m 2007, xu t kh u g o đ t 4,5 tri u t n, là n m th 4 đ t
l ng g o xu t kh u trên 4 tri u t n, n m th 3 đ t kim ng ch trên 1 t USD
và v t qua n
gi v ng v trí th 2 trên th gi i v xu t kh u g o. N m
2007, VN n m trong s ít n c có kim ng ch xu t kh u g o t ng, do c u g o
th gi i t ng v t ngu n cung trong khi h u h t các n c s n xu t g o Châu
Á đ u gi m s n l ng g o, đ c bi t là n .
Giá g o xu t kh u bình quân t ng liên t c sau khi tu t d c vào n m 2003.
N m 2005, giá bình quân xu t kh u g o c a VN là 269 USD/t n, t ng 100
USD/t n so v i n m 2001. So v i n m 1989, n m 2005 giá g o t ng 65
USD/t n. Giá g o xu t kh u bình quân n m 2006 đ t 275 USD/t n, t ng 9
USD/t n so v i n m 2005, n u so v i n m 2004 thì cao h n đ n 40 USD/t n.

Không d ng l i đó, 3 tháng đ u n m 2007 giá g o xu t kh u đ t 291
USD/t n, t ng 38 USD/t n so v i cùng k n m 2006 và t ng 37 USD/t n so
v i cùng k n m 2005. Tính chung 9 tháng đ u n m 2007, giá g o VN xu t
kh u đ t bình quân 293 USD/t n, t ng 42 USD/t n so v i n m 2006, l n đ u
tiên giá g o VN xu t kh u ngang b ng v i g o Thái Lan cùng c p các lo i t
5% t m, 10%, 15% đ n 20% t m; và trong tháng 9, giá g o lo i 25% t m
v t cao h n Thái Lan. Tháng 9/2007, g o lo i 25% t m c a VN đã trúng
th u v i giá 350 USD/t n, cao h n so v i giá g o Thái Lan là 342 USD/t n.
M c dù n m 2007 đ c giá, nh ng c l ng và kim ng ch xu t kh u g o các
tháng và quý đ u gi m so v i n m tr c. Do l nh ng ng xu t kh u su t hai
tháng đ u n m, t ng l ng g o xu t kh u trong quý I/2007 đ t 816,1 nghìn
t n, đ t kim ng ch 256,9 tri u USD, gi m 35% v l ng và 25% v kim
ng ch so v i cùng k n m ngoái, l ng g o xu t kh u ch y u là giao hàng
theo các h p đ ng Chính ph đã ký xu t cho Indonesia.
N m 2007, VN đã xu t kh u 4,5 tri u t n g o, đ t m c tiêu xu t kh u c a
n m 2007 v i t ng kim g ch trên 1,45 t USD. So v i n m 2006, l ng g o
xu t kh u gi m 3% nh ng l i t ng 15% v giá tr xu t kh u. Bình quân giá
g o xu t kh u trong n m 2007 đ t 295 USD/t n t ng 41 USD/t n so v i n m
Trang 20