Quản lý dạy học trải nghiệm môn toán ở các trường THCS thành phố bắc ninh, tỉnh bắc ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

ĐỖ THÀNH VINH

QUẢN LÝ DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM MÔN TOÁN
Ở CÁC TRƯỜNG THCS THÀNH PHỐ BẮC NINH,
TỈNH BẮC NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

ĐỖ THÀNH VINH

QUẢN LÝ DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM MÔN TOÁN
Ở CÁC TRƯỜNG THCS THÀNH PHỐ BẮC NINH,
TỈNH BẮC NINH
Ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. Mai Công Khanh

THÁI NGUYÊN - 2020

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




LỜI CAM ĐOAN
Tác giả xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu do bản thân thực
hiện cùng với sự dẫn dắt nhiệt tình của TS. Mai Công Khanh, trong thời gian từ
tháng 1/2019 đến tháng 6/2020.
Trong quá trình nghiên cứu đề tài, tác giả đã tham khảo nhiều nguồn tài
liệu khác nhau, các nguồn thông tin được tổng hợp, khái quát đưa vào luận văn
một cách hợp lý và đúng quy định.
Các kết quả, số liệu và kết luận của đề tài được trình bày trong luận văn
là khách quan, trung thực và chưa được công bố ở bất kỳ tài liệu và công trình
nghiên cứu khoa học nào khác.
Tác giả xin chịu trách nhiệm hoàn toàn về nội dung của luận văn.
Thái Nguyên, tháng 8 năm 2020
Tác giả

Đỗ Thành Vinh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN

LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu luận văn, em đã nhận được
rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của thầy cô, bạn bè và gia đình. Em xin trân
trọng cảm ơn Lãnh đạo, quý thầy cô giáo của trường Đại học Sư phạm Thái
Nguyên - Đại học Thái Nguyên đã giúp đỡ em trong quá trình học tập tại
trường, đồng thời đã nhiệt tình giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho em trong
việc hoàn thành luận văn.
Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới thầy giáo
TS.Mai Công Khanh đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn, truyền tải những kiến thức,
kinh nghiệm quý báu và động viên, giúp đỡ em hoàn thành luận văn của mình.

Trong khoảng thời gian hạn hẹp, khi làm luận văn sẽ không tránh khỏi
những thiếu sót. Em rất mong nhận được những góp ý, giúp đỡ của thầy giáo,
cô giáo để em hoàn thành bài luận văn một cách tốt nhất.
Em xin trân trọng cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 8 năm 2020
Tác giả

Đỗ Thành Vinh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN................................................................................................ i
LỜI CẢM ƠN.....................................................................................................ii
MỤC LỤC......................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.............................................................. viii

DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ix
DANH MỤC CÁC HÌNH..................................................................................xi
MỞ ĐẦU............................................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài..............................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.......................................................................................2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................ 3
4. Giả thuyết nghiên cứu.....................................................................................3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu......................................................................................3
6. Giới hạn phạm vi, thời gian nghiên cứu..........................................................4
7. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................4
8. Cấu trúc luận văn............................................................................................ 5
Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ

DẠY HỌC TRẢI

NGHIỆM MÔN TOÁN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ.......................6
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu......................................................................6
1.1.1. Những nghiên cứu về dạy học trải nghiệm............................................... 6
1.1.2. Quản lý dạy học trải nghiệm, quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán.....7
1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến quản lý dạy học trải nghiệm
môn Toán ở trường trung học cơ sở....................................................................9
1.2.1. Quản lý......................................................................................................9
1.2.2. Dạy học trải nghiệm................................................................................10
1.3. Hoạt động dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS.................17
1.3.1. Đặc điểm của bộ môn Toán trong chương trình giáo dục THCS............17
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN

1.3.2. Các yếu tố của dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS.......18
1.4. Nội dung quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở trường THCS............25
1.4.1. Mục tiêu quản lí dạy học trải nghiệm cho giáo viên Toán trường
trung học cơ sở..................................................................................................25
1.4.2. Lập kế hoạch quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên Toán
trường trung học cơ sở...................................................................................... 26
1.4.3. Tổ chức quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên Toán

trường

trung học cơ sở..................................................................................................28
1.4.4. Chỉ đạo quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên Toán trường
trung học cơ sở..................................................................................................29
1.4.5. Kiểm tra, đánh giá hiệu quả hoạt động dạy học trải nghiệm môn
Toán ở trường trung học cơ sở.......................................................................... 30
1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán
ở trường THCS..................................................................................................32
1.5.1. Tác động từ chương trình, nội dung, kế hoạch, các văn bản pháp
quy về quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS.................32
1.5.2. Yếu tố người quản lý, đối tượng bị quản lý............................................ 33
1.5.3. Cơ sở vật chất, phương tiện và thiết bị dạy học......................................34
1.5.4. Môi trường giáo dục nói chung và môi trường dạy học nói riêng..........35
1.5.5. Công nghệ thông tin và truyền thông......................................................35
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1..................................................................................37
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM
MÔN TOÁN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ
BẮC NINH, TỈNH BẮC NINH......................................................................38
2.1. Khái quát về kinh tế, xã hội, văn hóa giáo dục thành phố Bắc Ninh,
tỉnh Bắc Ninh.................................................................................................... 38
2.1.1. Khái quát về kinh tế, xã hội thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh...........38

2.1.2. Khái quát về văn hóa, giáo dục thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh.....39
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




2.1.3. Giáo dục trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh...............40
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng....................................................................... 42
2.2.1. Mục đích khảo sát...................................................................................42
2.2.2. Đối tượng khảo sát..................................................................................42
2.2.3. Nội dung khảo sát................................................................................... 42
2.2.4. Phương pháp khảo sát.............................................................................42
2.2.5. Thang đánh giá Phiếu khảo sát................................................................43
2.3. Thực trạng dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường trung học cơ
sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh............................................................. 43
2.3.1. Về quy mô và chất lượng dạy học...........................................................43
2.3.2. Thực trạng xác định mục tiêu dạy học trải nghiệm môn Toán................45
2.3.3. Thực trạng thực hiện nội dung dạy học trải nghiệm môn Toán..............47
2.3.4. Thực trạng phương pháp dạy học trải nghiệm môn Toán....................... 48
2.3.5.Thực trạng hình thức tổ chức dạy học trải nghiệm môn Toán.................50
2.3.6. Thực trạng kết quả dạy học trải nghiệm môn Toán.................................52
2.4. Thực trạng quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường
THCS thành phố Bắc Ninh............................................................................... 55
2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch quản lí dạy học trải nghiệm cho giáo viên
Toán trường trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh............................................ 55
2.4.2. Thực trạng tổ chức quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên..............57
2.4.3. Thực trạng chỉ đạo quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên..............59
2.4.4. Thực trạng đánh giá hiệu quả hoạt động dạy học trải nghiệm môn
Toán ở các trường trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh...................................62
2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý dạy học trải nghiệm

môn Toán ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh.................64
2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán......65
2.6.1. Những ưu điểm....................................................................................... 65
2.6.2. Những hạn chế........................................................................................ 66
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




2.6.3. Nguyên nhân của những hạn chế............................................................ 67
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2..................................................................................69
Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM
MÔN TOÁN Ở CÁC TRƯỜNG THCS THÀNH PHỐ BẮC NINH,
TỈNH BẮC NINH............................................................................................71
3.1. Nguyên tắc xây dựng các biện pháp quản lý............................................. 71
3.1.1. Đảm bảo tính mục đích, tính tổ chức, tính kế hoạch...............................71
3.1.2. Đảm bảo tính tự nguyện, tính tự quản.....................................................72
3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn, tính khả thi........................................................72
3.1.4. Đảm bảo tính toàn diện và hệ thống....................................................... 72
3.2. Biện pháp quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS
thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh.................................................................. 73
3.2.1. Nâng cao nhận thức của đội ngũ giáo viên, CBQL về dạy học trải
nghiệm môn Toán..............................................................................................73
3.2.2. Tăng cường quản lý việc thực hiện nội dung chương trình dạy học
trải nghiệm môn Toán....................................................................................... 75
3.2.3. Tăng cường bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho đội
ngũ giáo viên dạy học trải nghiệm môn Toán...................................................78
3.2.4. Quản lý việc đổi mới phương pháp dạy học trải nghiệm môn Toán ở
các trường THCS.............................................................................................. 80
3.2.5. Tăng cường đầu tư mua sắm trang thiết bị, đồ dùng phục vụ dạy học

trải nghiệm môn Toán....................................................................................... 83
3.2.6. Đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả dạy học trải nghiệm môn Toán........87
3.3. Khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp.....................90
3.3.1. Mô tả cách thức khảo nghiệm.................................................................90
3.3.2. Kết quả khảo nghiệm.............................................................................. 91
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3..................................................................................99
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ...............................................................100
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




1. Kết luận.......................................................................................................100
2. Khuyến nghị................................................................................................101
2.1. Đối với Sở GD&ĐT.................................................................................101
2.2. Với Ủy ban nhân dân thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh......................101
2.3. Đối với phòng GD&ĐT...........................................................................102
2.4. Đối với đội ngũ CBQL và giáo viên........................................................ 102
2.5. Đối với phụ huynh học sinh.....................................................................103
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................104
PHẦN PHỤ LỤC.......................................................................................... 108

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Ký hiệu viết tắt
Viết đầy đủ
1.

BGH

Ban giám hiệu

2.

CBQL

Cán bộ quản lý

3.

CBGV

Cán bộ giáo viên

4.

CNTT

Công nghệ thông tin

5.

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

6.

GVCN

Giáo viên chủ nhiệm

7.

HĐDH

Hoạt động dạy học

8.

HĐGD

Hoạt động giáo dục

9.

HĐHT

Hoạt động học tập

10. HĐTN

Hoạt động trải nghiệm

11. THCS

Trung học cơ sở

12. QTDH

Quá trình dạy học

13. GV

Giáo viên

14. HS

Học sinh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Chất lượng giáo dục đạo đức học sinh năm học 2018 - 2019..........40
Bảng 2.2. Chất lượng giáo dục văn hóa học sinh năm học 2018- 2019............41
Bảng 2.3. Chất lượng giáo dục đạo đức học sinh năm học 2019 - 2020..........41
Bảng 2.4. Chất lượng giáo dục văn hóa học sinh năm học 2019 - 2020...........41
Bảng 2.5. Thống kê số lượng và chất lượng giáo viên dạy môn Toán các
trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh 44
Bảng 2.6. Thống kê số lượng giáo viên đã được công nhận giáo viên giỏi
bộ môn Toán

44

Bảng 2.7. Thực trạng xác định mục tiêu dạy học trải nghiệm môn Toán.........45

Bảng 2.8. Thực trạng thực hiện nội dung dạy học trải nghiệm môn Toán........47
Bảng 2.9. Thực trạng phương pháp dạy học trải nghiệm môn Toán.................48
Bảng 2.10. Thực trạng thực hiện hình thức dạy học trải nghiệm môn Toán
trong giờ học

50

Bảng 2.11. Thực trạng thực hiện hình thức dạy học trải nghiệm môn Toán
ngoài giờ học

51

Bảng 2.12. Đánh giá kết quả dạy học trải nghiệm môn Toán........................... 53
Bảng 2.13. Thực trạng lập kế hoạch quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo
viên Toán trường THCS TP Bắc Ninh theo tự đánh giá của CBQL

55

Bảng 2.14. Thực trạng lập kế hoạch quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo
viên trường THCS TP Bắc Ninh theo đánh giá của GV

56

Bảng 2.15. Thực trạng tổ chức quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên
trường THCS TP Bắc Ninh (ý kiến của GV) 57
Bảng 2.16. Thực trạng tổ chức quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên
trường THCS TP Bắc Ninh theo tự đánh giá của CBQL

58

Bảng 2.17. Thực trạng chỉ đạo quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên
trường THCS TP Bắc Ninh theo đánh giá của GV 60
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Bảng 2.18. Thực trạng chỉ đạo quản lý dạy học trải nghiệm cho giáo viên
trường THCS TP Bắc Ninh theo đánh giá của CBQL

61

Bảng 2.19. Thực trạng đánh giá kết quả dạy học trải nghiệm của giáo viên
trường THCS TP Bắc Ninh (ý kiến của GV) 62
Bảng 2.20. Thực trạng đánh giá kết quả quản lý dạy học trải nghiệm cho
giáo viên trường THCS TP Bắc Ninh (ý kiến của CBQL) 63
Bảng 2.21. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học
trải nghiệm môn Toán ở các trường trung học cơ sở64
Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm về sự cần thiết của các biện pháp..................92
Bảng 3.2. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp quản lý.......................93
Bảng 3.3: So sánh tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các
biện pháp

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN

96

DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1. Mô hình học tập dựa vào trải nghiệm của David Kolb (1984).........13
Biểu đồ 3.1. Tính cần thiết của các biện pháp quản lý......................................93
Biểu đồ 3.2. Tính khả thi của các biện pháp.....................................................94
Biểu đồ 3.3. Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
...........................................................................................................................96

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Việc nâng cao chất lượng giáo dục là một trong những vấn đề được quan
tâm hàng đầu của toàn ngành và xã hội hiện nay. Trong bối cảnh GD & ĐT
đang nỗ lực phấn đấu đổi mới căn bản và toàn diện. Trong đó, đổi mới quản lý,
đổi mới hình thức tổ chức, đổi mới nội dung chương trình, đổi mới phương
pháp dạy học theo hướng trải nghiệm là một hoạt động sáng tạo, nâng cao chất
lượng giáo dục và dạy học trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Nghị quyết Trung ương 2 khóa VII đã khẳng định “phải đổi mới phương
pháp giáo dục đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp
tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến
và phương tiện hiện đại của quá trình dạy học, đảm bảo điều kiện và thời gian
tự học, tự nghiên cứu cho học sinh…”
Dạy học trải nghiệm nhằm tạo điều kiện cho học sinh quan sát, suy nghĩ
và tham gia các hoạt động thực tiễn; qua đó tổ chức động viên và tạo điều kiện
cho học sinh tích cực nghiên cứu, tìm ra những giải pháp, những kiến thức mới;
trên cơ sở kiến thức đã học trong nhà trường và những gì trải nghiệm trong
thực tiễn đời sống kinh tế - xã hội. Từ đó hình thành phẩm chất, kĩ năng và

năng lực cho học sinh.
Dạy học trải nghiệm môn Toán là phương pháp thực hiện thông qua trải
nghiệm rồi phân tích trải nghiệm khái quát rút ra bài học, thiết kế các bài tập phù
hợp để áp dụng. Học đi đôi với hành, học qua làm, học giải quyết các vấn đề thực
tiễn trong cuộc sống ngay trong lớp, trong trường. Đây được đánh giá là phương
pháp ưu việt cho sự phát triển năng lực sáng tạo, giúp học sinh tự chiếm lĩnh kiến
thức, hình thành các kĩ năng, giá trị và phẩm chất của bản thân. Thông qua dạy
học trải nghiệm môn Toán, học sinh phát huy vai trò chủ thể tích cực, chủ động, tự
giác và sáng tạo của bản thân. Các em chủ động tham gia vào tất cả các khâu của
quá trình giáo dục và dạy học: từ thiết kế đến chuẩn bị, từ thực
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




hiện đến đánh giá kết quả phù hợp đặc điểm lứa tuổi và khả năng của bản thân.
Thông qua dạy học, các em được trải nghiệm, được bày tỏ quan điểm, được lựa
chọn ý tưởng, được tự khẳng định bản thân, được đánh giá và tự đánh giá kết quả
hoạt động của nhóm, của bạn bè và cá nhân… Từ đó, hình thành và phát triển cho
các em những giá trị sống và các năng lực cần thiết. Dạy học trải nghiệm môn
Toán là một hoạt động tập thể, trên tinh thần tự chủ, với sự nỗ lực giáo dục nhằm
phát triển khả năng sáng tạo và cá tính riêng của mỗi cá nhân trong tập thể.
Đổi mới giáo dục phổ thông, đổi mới hoạt động giảng dạy đòi hỏi phải đổi
mới hoạt động quản lí. Đổi mới quản lí trường học trở thành đòi hỏi cấp bách
trong đó biện pháp quản lí hoạt động giáo dục của giáo viên là vấn đề cơ bản có
tác động trực tiếp nâng cao chất lượng giáo dục. Quản lý hoạt động dạy học trải
nghiệm là một trong những nội dung cơ bản, chủ yếu, quan trọng, nhằm nâng cao
chất lượng, hiệu quả của quản lý giáo dục ở trường học hiện nay. Nâng cao hiệu
quả giáo dục tức là nâng cao hiệu quả hoạt động dạy học. Quản lý hoạt động dạy
học trải nghiệm có hiệu quả là tiền đề cho mức độ hiệu quả hoạt động dạy học.

Quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường Phổ thông cơ sở thành
phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh trong thời gian qua cũng đã áp dụng nhiều giải pháp,
biện pháp đổi mới để nâng cao chất lượng giáo dục nói chung, dạy học các môn
học nói riêng theo yêu cầu đổi mới giáo dục. Nhưng việc đổi mới phương pháp
dạy học theo hướng trải nghiệm còn gặp nhiều lúng túng, hạn chế.

Với những lí do trên, tôi chọn nội dung “Quản lý dạy học trải nghiệm
môn Toán ở các trường Trung học cơ sở thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh”
làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý dạy học trải nghiệm
môn Toán ở các trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh; đề xuất biện
pháp quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán nhằm nâng cao chất lượng giáo
dục cho học sinh THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh theo yêu cầu đổi
mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ thông trong giai đoạn hiện nay.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS
thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh.
4. Giả thuyết nghiên cứu
Hiện nay, quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS
thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh còn chưa đạt được kết quả như mong
muốn, do một số khó khăn: Tài liệu dạy, cơ sở vật chất phục vụ dạy và học trải

nghiệm còn hạn chế; nhiều giáo viên còn nhận thức và có kỹ năng tổ chức dạy
học trải nghiệm cho học sinh chưa tốt; Ban giám hiệu còn lúng túng trong xây
dựng kế hoạch, tổ chức và chỉ đạo hoạt động. Nếu đề xuất được biện pháp quản
lý dạy học trải nghiệm môn Toán một cách hợp lý và khả thi thì sẽ khắc phục
phần nào được các khó khăn trên, giúp học sinh phát triển năng lực, phát huy
tiềm năng sáng tạo, phẩm chất nhân cách cần thiết để học sinh giải quyết vấn
đề thực tiễn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện được mục đích của đề tài, luận văn tập trung triển khai các
nhiệm vụ nghiên cứu như sau:
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán
ở các trường THCS;
5.2. Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng dạy học trải nghiệm môn
Toán, thực trạng quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS
thành phố Bắc Ninh: phân tích những mặt mạnh, mặt hạn chế và nguyên nhân
của những hạn chế;
5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các
trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




6. Giới hạn phạm vi, thời gian nghiên cứu
6.1. Phạm vi nghiên cứu
- Nghiên cứu thực trạng quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở 05
trường THCS thuộc thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh;
- Nghiên cứu các biện pháp quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các
trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh;
6.2. Thời gian nghiên cứu

Quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS trong 2 năm
học: 2018 - 2019 và năm học 2019 - 2020.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu lí luận
Nghiên cứu các chỉ thị, nghị quyết, các văn kiện của Đảng và Nhà nước,
của ngành về quản lý GD&ĐT; các công trình, luận văn, luận án nghiên cứu về
quản lý giáo dục, quản lý dạy học, đặc biệt là quản lý dạy học môn Toán theo
hướng trải nghiệm ở cấp THCS; các tài liệu khoa học có liên quan đến đề tài
nghiên cứu...
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Điều tra bằng phiếu hỏi: Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng dạy
học trải nghiệm môn Toán ở một số trường THCS thông qua;
- Quan sát các tiết dạy trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS, phỏng
vấn trực tiếp đội ngũ CBQL, giáo viên và học sinh;
- Tổng kết kinh nghiệm quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các
trường THCS trong thời gian 2 năm học 2018 - 2019 và 2019 - 2020.
7.3. Phương pháp lấy ý kiến hội đồng tư vấn và chuyên gia:
Xin ý kiến các chuyên gia về sự cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các trường THCS đề xuất trong
luận văn.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




7.4. Các phương pháp nghiên cứu bổ trợ
Sử dụng toán thống kê để tổng hợp phân tích các số liệu thu được trong
quá trình nghiên cứu, thông qua các bảng số, biểu đồ, sơ đồ.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham

khảo và phụ lục, luận văn được cấu trúc thành 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở
trường THCS.
Chương 2: Thực trạng quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán ở các
trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh.
Chương 3: Biện pháp quản lý HĐDH trải nghiệm môn Toán ở các trường
THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Chương 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM MÔN
TOÁN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Những nghiên cứu về dạy học trải nghiệm
Nhu cầu học chỉ nổi lên từ kinh nghiệm sống hàng ngày và từ những
kiến thức đã thu được theo một chuỗi các hoạt động tái hiện, đầu tư, vận dụng
kiến thức trong các hành động, hoạt động của cá nhân người học để tiếp tục
tiến xa hơn, hiểu biết sâu hơn trong sự trải nghiệm của bản thân.
Theo Coleman (1976), người học thay vì tìm cách hiểu và đồng hóa thông
tin dựa trên lời nói, chữ viết, thì trong dạy học trải nghiệm, người học phải đưa ra
được nghĩa, ý nghĩa của cái mà họ trải nghiệm, họ thực hiện, họ học đồng thời với
nghĩa, ý nghĩa của các kiến thức mà họ chiếm lĩnh được, xây dựng được khi họ
cảm thấy các kiến thức này có ích, có giá trị với bản thân. [11].

Theo D.Kolb (1984) và Serre (1995), dạy học trải nghiệm dựa trên hai
tương tác giữa kiến thức và sự trải nghiệm, đó là kiến thức được rút ra từ chính

nguồn gốc của sự trải nghiệm của người học và giá trị, ý nghĩa của kiến thức lại
được xác nhận qua sự trải nghiệm mới của người học. Quá trình này tạo thành
một vòng lặp giữa kiến thức và sự trải nghiệm. Kiến thức mới luôn được hình
thành qua sự trải nghiệm và sự trải nghiệm mới lại là môi trường để xây dựng
kiến thức mới. Do đó, bản chất của mô hình chính là tổ chức hoạt động học tập
dựa trên các hoạt động, hành động để người học tự kiến tạo kiến thức cho bản
thân, và qua hoạt động, hành động để người học lại vận dụng, áp dụng được
kiến thức vào thực tiễn để xây dựng, hình thành kiến thức mới.[14]
Ở Việt Nam, tuy việc tiếp cận việc vận dụng các mô hình dạy học trải
nghiệm không được sớm, song dạy học trải nghiệm trở thành hướng nghiên
cứu thu hút được nhiều sự quan tâm của các nhà khoa học, nhà sư phạm. Các
nghiên cứu đã tiếp cận dưới nhiều góc độ khác nhau:
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Tổ chức dạy học trải nghiệm cho học sinh trong dạy học giáo dục công
dân lớp 7 tác giả Đào Thị Ngọc và Vũ Thị Anh cho rằng: Dạy học trải nghiệm
thông qua các trò chơi, qua các cuộc thi, qua các tổ chức diễn đàn, qua hoạt
động tình nguyện, hoạt động nhân đạo, hoạt động tham quan, dã ngoại. [28].
Theo tác giả Nguyễn Văn Hạnh trong bài báo khoa học: “Học tập trải
nghiệm: Một lý thuyết học tập đóng vai trò trung tâm trong đào tạo theo năng
lực” đã khẳng định: Với chương trình phổ thông tổng thể, khái niệm "hoạt
động trải nghiệm" còn mới với nhiều thầy cô. Các hoạt động trải nghiệm luôn
phải gắn với chủ đề học tập. Đây cũng là con đường dạy học nhằm phát triển
năng lực của học sinh.[17].
Như vậy các nghiên cứu đã giúp học sinh hình thành kiến thức, kỹ năng,
thái độ và những năng lực cần thiết khác, giúp học sinh có thể làm chủ, tự lực
chiếm lĩnh kiến thức, tích cực, chủ động, sáng tạo, phát huy năng lực, có kỹ năng

giải quyết những vấn đề nảy sinh trong cuộc sống. Và quản lý dạy học trải nghiệm
như thế nào để nâng cao được hiệu quả giáo dục, đạt được mục tiêu giáo dục đã đề
ra. Vì vậy việc đổi mới phương pháp dạy học trải nghiệm, hình thức tổ chức dạy
học trải nghiệm là cần thiết với các nhà trường trong giai đoạn hiện nay.

1.1.2. Quản lý dạy học trải nghiệm, quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán.
Ở Việt Nam, khoa học quản lý giáo dục tuy được nghiên cứu muộn
nhưng tư tưởng về quản lý cũng như "phép trị nước an dân" đã có từ lâu đời.
Thân Nhân Trung (1419-1499) vị tiến sĩ thời nhà Lê đã dạy “Hiền tài là
nguyên khí của quốc gia”. “Hiền tài” không tự nhiên mà có, nó là sản phẩm của
giáo dục, nó là kết quả của hoạt động dạy học.
Trong giai đoạn hiện nay, các nghiên cứu về quản lý và quản lý giáo dục
ngày càng phong phú, đa dạng gắn liền với các tác giả tên tuổi như Đặng Quốc
Bảo, Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Đức Chính, Trần Khánh Đức, Phạm Minh
Hạc, Đặng Bá Lãm, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Phạm Quang Sáng, Bùi Đức Thiệp,
Phạm Viết Vượng... Điểm chung mà các tác giả thể hiện trong các công trình
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




nghiên cứu là: khẳng định vai trò quan trọng của công tác quản lý trong việc
nâng cao chất lượng dạy và học ở các cấp học. Đây cũng chính là một trong
những tư tưởng mang tính chiến lược về phát triển giáo dục của Đảng ta. Các
tác giả trên đã làm sáng tỏ cơ sở lý luận về quản lý HĐDH bộ môn ở các nhà
trường, đồng thời giúp cho tác giả luận văn nghiên cứu định hướng nghiên cứu
đề tài của mình.
Đối với môn Toán ở trường phổ thông, nhiều công trình nghiên cứu của
nhiều chuyên gia cũng đã đề cập ít nhiều về phương diện quản lý quá trình dạy
học môn Toán sao cho có hiệu quả nhất. Tiêu biểu có thể kể đến một số công

trình nghiên cứu có giá trị như: Phương pháp dạy học đại cương môn Toán của
tác giả Nguyễn Bá Kim (2007); Vận dụng lý luận vào thực tiễn dạy học môn
Toán ở trường phổ thông của tác giả Bùi Văn Nghị (2009); các công trình của
tác giả Trần Phương, Trần Văn Hạo, Võ Đại Mau…
Trong công cuộc đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay, công tác nghiên cứu về
quản lý dạy học môn Toán trong trường phổ thông càng phát huy vai trò quan trọng.
Quản lý dạy học môn Toán đã được nhiều học viên cao học nghiên cứu như:

Trong công trình: “Quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở trường
THPT Bất Bạt tiếp cận đảm bảo chất lượng” tác giả tập trung làm sáng tỏ đặc
điểm, bản chất của quản lý hoạt động dạy học Toán.
“Quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở trường THCS huyện Hải Hà
tỉnh Quảng Ninh trong giai đoạn hiện nay” của tác giả Lê Thị Hương Lan năm
2015, Đại học sư phạm Thái Nguyên;
+ “Quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở trường THPT Quốc Oai
Thành phố Hà Nội” của tác giả Phạm Văn Long năm 2016, Học viện quản lý
giáo dục;
Tuy nhiên, việc quản lý dạy học trải nghiệm môn Toán đã được đề cập đến,

song chưa nhiều đặc biệt là tại các trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Ninh. Xác định vấn đề này để nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của
các các nhà trường nói chung và chất lượng công tác quản lý dạy học trải nghiệm
môn Toán ở trường THCS thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh nói riêng.

1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến quản lý dạy học trải nghiệm

môn Toán ở trường trung học cơ sở
1.2.1. Quản lý
Quản lý luôn gắn liền với tiến trình phát triển của xã hội, mang tính lịch
sử, tính giai cấp, tính dân tộc và thời đại. Quản lý là một hoạt động diễn ra trên
mọi lĩnh vực, là một môn khoa học sử dụng kiến thức của nhiều môn học; đồng
thời quản lý còn là một nghệ thuật đòi hỏi sự khôn khéo và tinh tế để đạt được
mục đích. Quản lý là một phạm trù tồn tại khách quan được ra đời từ nhu cầu
của mọi xã hội, mọi quốc gia và trong mọi thời đại, có nhiều quan điểm khác
nhau về quản lý. Theo C.Mác, quản lý được sinh ra từ tính chất xã hội hóa lao
động. Nó có tầm quan trọng đặc biệt vì mọi sự phát triển của xã hội đều thông
qua quản lý: “Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay lao động chung nào tiến
hành trên quy mô tương đối lớn thì ít nhiều cũng cần đến một sự chỉ đạo để
điều hòa những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung phát
sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ thể sản xuất khác với sự vận động của
những khí quản độc lập của nó. Một người độc tấu vĩ cầm tự điều khiển lấy
mình, còn dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng" [6].
Hiện nay thuật ngữ quản lý đã trở nên khá phổ biến, có nhiều quan điểm
với những cái nhìn từ những góc độ khác nhau và tính mục đích của hoạt động,
chúng ta có thể xem xét một số khái niệm:
Theo M.I.Kondakop “Quản lý xã hội một cách khoa học không phải cái
gì khác mà chính là việc tác động một cách hợp lý đến hệ thống xã hội, việc
làm cho hệ thống đó phù hợp với quy luật vốn có của nó” [26].
Ở Việt Nam, các nhà nghiên cứu cũng đã nêu ra những định nghĩa khác
nhau về thuật ngữ “Quản lý”:
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




Theo Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc: “Hoạt động quản lý là

tác động có định hướng, có chủ định của chủ thể quản lý (người quản lý) đến
khách thể quản lý (người bị quản lý) - trong một tổ chức - nhằm làm cho tổ
chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức” [7].
Theo Hà Thế Ngữ và Đặng Vũ Hoạt thì: “Quản lý là một quá trình định
hướng, quá trình có mục tiêu, quản lý là một hệ thống, là quá trình tác động
đến hệ thống nhằm đạt được mục tiêu nhất định” [29].
Theo Đỗ Hoàng Toàn: “Quản lý là sự tác động có tổ chức, có định
hướng của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý nhằm sử dụng có hiệu quả
nhất các tiềm năng, các cơ hội của hệ thống để đạt mục tiêu đề ra trong điều
kiện biến động của môi trường” [39].
Từ những lập luận trên ta có thể khái quát: Quản lý là một hoạt động
nhằm thực hiện những tác động có tính hướng đích của chủ thể quản lý đến đối
tượng quản lý để sử dụng có hiệu quả những tiềm năng, cơ hội của tổ chức
nhằm đạt đến mục tiêu đặt ra trong một môi trường luôn luôn thay đổi.
1.2.2. Dạy học trải nghiệm
1.2.2.1. Trải nghiệm
Trải nghiệm tạo cơ hội cho học sinh huy động, tổng hợp kiến thức, kỹ năng
của các môn học, các lĩnh vực giáo dục khác nhau để có thể trải nghiệm thực tiễn
trong và ngoài nhà trường, gia đình và xã hội. Đồng thời giúp các em có cơ hội để
tham gia các hoạt động phục vụ cộng đồng và hoạt động hướng nghiệp.

Đặc biệt các hoạt động trải nghiệm phải dưới sự hướng dẫn, tổ chức của
giáo viên, qua đó hình thành những phẩm chất, những năng lực đã được xác
định tại chương trình giáo dục phổ thông.
Trải nghiệm là một hoạt động có động cơ, có đối tượng được tổ chức
bằng việc làm cụ thể của học sinh, được thực hiện trong thực tế, được sự hướng
dẫn của giáo viên. Đối tượng để trải nghiệm nằm trong thực tiễn, qua trải
nghiệm người học có được kiến thức, kĩ năng, tình cảm và ý chí nhất định. Sự
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN

sáng tạo sẽ có được khi giải quyết các nhiệm vụ thực tiễn; vận dụng kiến thức,
kĩ năng đã có để giải quyết vấn đề trong tình huống mới, không theo một chuẩn
mực đã có...
Trải nghiệm theo quan điểm của triết học:
Trải nghiệm là kết quả của sự tương tác giữa con người với thế giới
khách quan. Sự tương tác này bao gồm cả hình thức và kết quả các hoạt động
thực tiễn, bao gồm cả kỹ thuật và kỹ năng, cả những nguyên tắc hoạt động và
vận động của thế giới khách quan.
Trải nghiệm là kiến thức kinh nghiệm thực tế, là thể thống nhất bao gồm kiến
thức và kỹ năng, là kết quả của sự tương tác giữa con người và thế giới, được
truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Trải nghiệm dưới góc nhìn sư phạm:
Trải nghiệm trong đào tạo là một hệ thống kiến thức và kỹ năng có được
trong quá trình giáo dục và đào tạo chính quy;
Trải nghiệm là kiến thức, kỹ năng mà trẻ nhận được bên ngoài các cơ sở
giáo dục thông qua sự giao tiếp, hay qua những tài liệu tham khảo không được
giảng dạy trong nhà trường…
Trải nghiệm qua (thực nghiệm, thử nghiệm) là một trong những phương
pháp đào tạo, trong điều kiện thực tế hay lý thuyết nhất định để thiết lập hoặc
minh họa cho một quan điểm lý luận cụ thể.
Kinh nghiệm giảng dạy là hệ thống các phương pháp đào tạo được giáo
viên đúc kết và đổi mới trong quá trình thực hiện nhiệm vụ thông qua thực tiễn.
Các loại trải nghiệm: người ta phân biệt các loại trải nghiệm khác nhau
như:
Trải nghiệm vật chất: trải nghiệm vật chất xảy ra bất cứ khi nào đối
tượng hay môi trường thay đổi. Triết lí “Đi một ngày đàng học một sàng khôn”
là đề cao hoạt động trải nghiệm của con người.
Trải nghiệm tinh thần: trải nghiệm tinh thần liên quan đến các khía cạnh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN




trí tuệ và ý thức, là sự kết hợp giữa tư duy, nhận thức, trí nhớ, cảm xúc, ý chí và
ý tưởng; trải nghiệm này được sử dụng trong học tập các môn học; trải nghiệm
tinh thần là hình thức bên trong của hoạt động để chiếm lĩnh đối tượng.
Trải nghiệm tình cảm: trải nghiệm tình cảm được diễn ra khi yêu hay kết
bạn. Trải nghiệm tình cảm xuất hiện trong khái niệm đồng cảm, học các môn
học thuộc lĩnh vực giáo dục, học sinh được trải nghiệm tình cảm thì hiệu quả
giáo dục sẽ tốt hơn.
Trải nghiệm xã hội: trải nghiệm xã hội giúp con người có kĩ năng và thói
quen cần thiết để chia sẻ kinh nghiệm, hình thành các chuẩn mực, phong tục,
truyền thống, giá trị, biểu tượng và ngôn ngữ.
Trải nghiệm mô phỏng: máy tính có thể giúp con người có trải nghiệm;
trò chơi video cũng giúp con người trải nghiệm, trải nghiệm mang tính chất mô
phỏng cuộc sống thực. Trải nghiệm này thể hiện phương thức trải nghiệm, còn
nội dung là các tình huống giả định với cuộc sống nhằm giúp học sinh giải
quyết các vấn đề đặt ra.
Trải nghiệm chủ quan: trải nghiệm chủ quan liên quan đến trạng thái,
cảm nhận của con người về hiện thực, một hiện thực dựa trên sự tương tác của
cá nhân người đó với môi trường. Trải nghiệm chủ quan dựa vào năng lực của
cá nhân để xử lí tình huống trên cơ sở kinh nghiệm cá nhân từng học sinh.
1.2.2.2. Dạy học trải nghiệm
Dạy học trải nghiệm là hoạt động giúp các em học sinh có cơ hội tham
gia vào các tình huống, các hoạt động thực tiễn, được tương tác trực tiếp với
đối tượng trải nghiệm, học sinh được hòa mình vào tình huống của đời sống xã
hội để có được những hiểu biết, kinh nghiệm giao tiếp, để làm tăng thêm vốn
sống của mình, để rèn luyện năng lực cho bản thân.

David Kolb (1984) đã giới thiệu lý thuyết học tập dựa vào trải nghiệm
với thuật ngữ “trải nghiệm học tập” (study experience) và đề xuất mô hình học
tập dựa vào trải nghiệm để ứng dụng trong trường học, tổ chức kinh tế và hầu
như bất cứ nơi nào con người được tập hợp với nhau. Mô hình học tập dựa vào
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN