Xây dựng xã hội học tập ở hải phòng hiện nay theo tư tưởng hồ chí minh (tt)

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

TRƯƠNG THỊ NHƯ

XÂY DỰNG XÃ HỘI HỌC TẬP Ở HẢI PHÒNG HIỆN NAY
THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ
NGÀNH HỒ CHÍ MINH HỌC
Mã số: 931 02 04

HÀ NỘI - 2020


Luận án được hoàn thành
tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS, TS. Vũ Văn Thuấn
2. TS. Lê Thị Thu Hồng

Phản biện 1: ..............................................................................
..............................................................................
Phản biện 2: ...............................................................................
...............................................................................
Phản biện 3: ...............................................................................
...............................................................................

Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp học viện
tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
Vào hồi ...... giờ..... ngày..... tháng..... năm 2020

Có thể tìm hiểu luận án tại: Thư viện Quốc gia
và Thư viện Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh là lãnh tụ kiệt xuất của Đảng và của dân tộc
Việt Nam. UNESCO vinh danh Hồ Chí Minh là Anh hùng giải phóng dân
tộc, Nhà văn hóa kiệt xuất bởi những cống hiến to lớn của Người cho sự
nghiệp giải phóng dân tộc cũng như những đóng góp về văn hóa, giáo dục
cho dân tộc và nhân loại. Trong những đóng góp vĩ đại đó, tư tưởng Hồ Chí
Minh về giáo dục nói chung và xây dựng xã hội học tập nói riêng có vai trò
đặc biệt quan trọng, có giá trị sâu sắc trong xây dựng xã hội học tập ở nước
ta hiện nay.
Từ sau khi nước nhà giành được độc lập năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã từng bước xây dựng nền giáo dục hoàn toàn Việt Nam cho tất cả
mọi người, hướng tới một xã hội “ai cũng được học hành”. Người khẳng
định một cách nhất quán: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc
là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do,
đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành”. Ham muốn
đó vừa là niềm mong mỏi, vừa là mục tiêu, vừa là chỉ đạo quan trọng của
Hồ Chí Minh về xây dựng XHHT. Quan điểm này được phát triển mạnh mẽ
và liên tục từ sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945; được cụ thể hóa bằng
các chủ trương giáo dục như BDHV, BTVH, phổ cập giáo dục tiểu học và
ngày nay đang tiến tới phổ cập giáo dục trung học cơ sở cho toàn dân. Từng
bước thực hiện điều đó, cũng là từng bước hiện thực hóa tư tưởng của Hồ
Chí Minh về xây dựng xã hội “ai cũng được học hành”.
Trong quá trình nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng xã hội

học tập càng thấy được rằng, tư tưởng của Người đã bắt gặp, thậm chí đi
trước thời đại trong quan niệm về xu thế phát triển giáo dục, nội dung,
chương trình cũng như mô hình giáo dục tiếp tục. Ngày nay, xu thế giáo dục
mà nhiều thành phố lớn trên thế giới đang hướng tới là xây dựng thành phố
học tập, các quốc gia đang hướng tới là xây dựng quốc gia học tập, xã hội
tiến tới là xây dựng xã hội học tập. Mục đích của xã hội học tập là làm cho


2

mọi người đều thấy cần phải học, và học suốt đời, xem học tập là một nhu
cầu của cuộc sống, như cơm ăn, áo mặc hàng ngày. Hồ Chí Minh từng khẳng
định: việc học không bao giờ cùng, càng tiến bộ càng thấy phải học thêm. Đó
là một thực tế. Xã hội ngày càng phát triển, tri thức chúng ta có được không
thể chỉ học một lần là sử dụng mãi mãi. Trong xã hội ngày nay, tri thức đã
trở thành “chìa khóa vạn năng” và sự thua kém, tụt hậu về tri thức sẽ tạo ra
khoảng cách phát triển giữa người này với người khác, giữa vùng này với
vùng khác, quốc gia này với quốc gia khác. Điều chúng ta thêm tự hào và
cảm phục chính ở tầm nhìn của Hồ Chí Minh về vấn đề này. Bản thân mỗi cá
nhân cũng như toàn xã hội phải luôn chủ động trang bị tri thức, học và học
suốt đời, học mãi để tiến bộ mãi, học để rút ngắn khoảng cách phát triển với
các quốc gia khác và “sánh vai với các cường quốc năm châu”.
Đối với dân tộc Việt Nam, chúng ta tự hào là một quốc gia văn hiến.
Người dân đất Việt mang trong mình truyền thống ham học hỏi, luôn lấy sự
học làm điều căn bản để thực hiện đạo lý làm người đúng như cổ nhân đã
dạy: “nhân bất học bất tri lý”. Cũng vì thế, trong suốt mấy ngàn năm dựng
nước và giữ nước, dù lịch sử có thăng trầm nhưng giáo dục vẫn luôn được
coi trọng. Trong giai đoạn hiện nay, Việt Nam đang tiếp tục đẩy mạnh sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, thành tựu gần 35
năm đổi mới đang làm thay đổi diện mạo đất nước từng ngày. Đảng ta cũng

khẳng định rất rõ vai trò quốc sách hàng đầu của giáo dục đào tạo và tầm
quan trọng của việc xây dựng xã hội học tập. Từ năm 2001, Đảng ta lần đầu
tiên sử dụng cụm từ xã hội học tập. Ngày 09/01/2013, Thủ tướng Chính phủ
chính thức phê duyệt Đề án “Xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2012 2020” nhằm hướng tới xây dựng mô hình xã hội học tập ở Việt Nam. Đến
Đại hội XII (2016), Đảng tiếp tục nhấn mạnh: “Hoàn thiện hệ thống giáo
dục quốc dân theo hướng hệ thống giáo dục mở, học tập suốt đời và xây
dựng xã hội học tập”. Như vậy, Đảng và Nhà nước ta cũng nhận thức rất rõ
tầm quan trọng của việc xây dựng xã hội học tập và kịp thời đề ra các chủ
trương, chính sách, giải pháp xây dựng xã hội học tập. Có thể nói, xây dựng


3

xã hội học tập là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước trong sự nghiệp
giáo dục - đào tạo, đáp ứng đúng xu thế thời đại và sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước.
Trong dòng chảy chung của dân tộc và nhân loại, Hải Phòng là địa
phương luôn xác định vai trò to lớn của công tác giáo dục - đào tạo, khuyến
học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập. Là một thành phố cảng, trung tâm
công nghiệp, đồng thời cũng là trung tâm kinh tế, văn hoá, y tế, giáo dục,
khoa học, công nghệ của vùng Bắc Bộ, Hải Phòng đã và đang cùng các địa
phương khác tiến hành xây dựng xã hội học tập nhằm mang lại lợi quyền
cao nhất cho người dân trong việc tiếp cận tri thức và hưởng thụ giáo dục.
Điều này càng có ý nghĩa khi thời gian gần đây, Hải Phòng có những chính
sách rất nhân văn trong phát triển giáo dục, chính thức miễn học phí cho tất
cả các bậc học phổ thông kể từ năm học 2020 - 2021. Đây chính là sự quán
triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng xã hội học tập ở Việt Nam
nói chung và ở Hải Phòng nói riêng.
Xuất phát từ những lý do nêu trên, tôi chọn đề tài Xây dựng xã hội
học tập ở Hải Phòng hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh làm luận án

tiến sĩ, chuyên ngành Hồ Chí Minh học.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu làm rõ những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh
về xây dựng xã hội học tập; đánh giá thực trạng xây dựng xã hội học tập ở
Hải Phòng, chỉ ra nguyên nhân và đề xuất một số giải pháp nhằm xây dựng
xã hội học tập ở Hải Phòng theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích trên, luận án xác định những nhiệm vụ chủ yếu
sau đây:
- Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án, chỉ ra
những vấn đề đã được nghiên cứu và những vấn đề luận án cần tiếp tục
nghiên cứu.


4

- Nêu lên một số khái niệm cơ bản có liên quan để định hướng vấn đề
nghiên cứu.
- Hệ thống hóa, khái quát hóa nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về xây
dựng xã hội học tập.
- Đánh giá thực trạng xây dựng xã hội học tập ở Hải Phòng, chỉ ra
những thành tựu, hạn chế, nguyên nhân thành tựu hạn chế và những vấn đề
đặt ra.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm xây dựng xã hội học tập ở Hải Phòng
hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng xã hội học tập, thực
trạng và những giải pháp xây dựng xã hội học tập ở Hải Phòng hiện nay

theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng xã hội học tập và
thực trạng xây dựng xã hội học tập ở Hải Phòng hiện nay. Do vấn đề có
nội dung rất rộng nên luận án tập trung nghiên cứu xây dựng xã hội học
tập ở Hải Phòng dựa trên cơ sở mục tiêu, kết quả thực hiện Đề án xây
dựng xã hội học tập tại thành phố Hải Phòng, có sự tham chiếu với tư
tưởng Hồ Chí Minh.
- Về không gian: Thành phố Hải Phòng.
- Về thời gian: Tác giả nghiên cứu vấn đề từ năm 2013 đến năm 2019.
Tuy nhiên, để đảm bảo tính hệ thống và đạt được mục đích nghiên cứu, luận
án có đề cập đến thời gian trước và sau giai đoạn trên.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận
Luận án thực hiện dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin;
tư tưởng Hồ Chí Minh; các quan điểm của Đảng về giáo dục - đào tạo nói
chung và xây dựng xã hội học tập nói riêng.


5

4.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận án tuân thủ phương pháp nghiên cứu của chủ nghĩa duy vật biện
chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử. Trong quá trình triển khai, luận án còn
sử dụng các nhóm phương pháp nghiên cứu khoa học liên ngành và chuyên
ngành như:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Để phục vụ cho đề tài luận án, tác
giả tiến hành tập hợp và phân tích một số nguồn tài liệu sau:
+ Những bài nói, bài viết, tác phẩm của Hồ Chí Minh liên quan đến
chủ đề nghiên cứu, tập trung trong các công trình: Hồ Chí Minh Toàn tập,

Hồ Chí Minh Biên niên tiểu sử, Bách khoa thư Hồ Chí Minh sơ giản…
+ Những hoạt động thực tiễn của Hồ Chí Minh nhằm chỉ đạo xây
dựng xã hội học tập.
+ Những công trình nghiên cứu tiêu biểu, có giá trị của các cá nhân,
nhóm tác giả liên quan đến chủ đề.
- Phương pháp logic, lịch sử
- Phương pháp phân tích, tổng hợp,
- Phương pháp hệ thống hóa, khái quát hóa...
5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
5.1. Ý nghĩa lý luận
- Góp phần làm sáng tỏ nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng
xã hội học tập, từ đó khẳng định thêm vai trò và những cống hiến to lớn của
Hồ Chí Minh đối với nền giáo dục Việt Nam nói chung và xây dựng xã hội
học tập nói riêng.
- Góp phần nghiên cứu có hệ thống những luận điểm của Hồ Chí
Minh về xây dựng xã hội học tập như tầm quan trọng của xây dựng xã hội
học tập, nội dung, hình thức, đối tượng, phương pháp xây dựng xã hội
học tập…
- Cung cấp các cứ liệu, luận chứng tin cậy để có thể tiếp tục nghiên
cứu chuyên sâu về tư tưởng Hồ Chí Minh.


6

5.2. Ý nghĩa thực tiễn
- Vận dụng quan điểm của Hồ Chí Minh về xây dựng xã hội học tập
có ý nghĩa to lớn trong thực tiễn chỉ đạo và xây dựng thành phố học tập, tiến
tới xã hội học tập ở Hải Phòng hiện nay, làm cho tư tưởng của Người luôn
sống mãi với nhân dân thành phố Cảng. Các giải pháp luận án đề xuất mang
tính khả thi nhằm xây dựng xã hội học tập ở Hải Phòng hiện nay theo tư

tưởng Hồ Chí Minh.
- Kết quả của luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo trong nghiên
cứu, giảng dạy và học tập ở các học viện, các nhà trường, các ban ngành
trên cả nước.
6. Những đóng góp mới của luận án
Luận án là công trình khoa học nghiên cứu có hệ thống về xây dựng
xã hội học tập theo tư tưởng Hồ Chí Minh với những điểm mới sau đây:
- Đưa ra được khái niệm “xã hội học tập”, “xây dựng xã hội học tập”,
“tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng xã hội học tập”.
- Phân tích được những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về
xây dựng xã hội học tập.
- Đánh giá thực trạng xây dựng xã hội học tập ở Hải Phòng, chỉ ra
thành tựu, hạn chế và nguyên nhân, nêu rõ những vấn đề đặt ra đối với xây
dựng xã hội học tập ở Hải Phòng hiện nay.
- Đề xuất các giải pháp xây dựng xã hội học tập ở Hải Phòng theo tư
tưởng Hồ Chí Minh.
7. Kết cấu của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận án được kết cấu thành 4 chương, 14 tiết.


7

Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI

1.1.1. Các công trình nghiên cứu về xã hội học tập
Nghiên cứu xã hội học tập xét từ góc độ là xu thế cho sự phát triển
giáo dục có: Phát triển giáo dục hướng tới một xã hội học tập, “Xây dựng

xã hội học tập - một xu hướng đổi mới phát triển của giáo dục thế kỷ XXI”;
“Xây dựng một xã hội học tập - yêu cầu tất yếu của công cuộc công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước”.
Tiếp cận xã hội học tập là xu thế trong nền kinh tế tri thức có Đổi
mới và phát triển giáo dục hướng tới xây dựng cả nước trở thành một xã
hội học tập.
Nghiên cứu về xã hội học tập với tính chất là một mô hình giáo dục
mở có Mô hình giáo dục mở - mô hình xã hội học tập; “Diễn đàn Việt Nam:
Học tập suốt đời - Xây dựng xã hội học tập”.
Tiếp cận xã hội học tập nhìn từ góc độ tầm quan trọng của việc đổi
mới giáo dục theo hướng xây dựng xã hội học tập có Triết lý giáo dục thế
giới và Việt Nam; “Xây dựng xã hội học tập - một cuộc cách mạng về giáo
dục”. Liên quan tới xây dựng xã hội học tập như việc xoá nạn mù chữ,
chống chính sách ngu dân, các cuộc cải cách giáo dục; vấn đề văn hoá và
giáo dục nhân cách văn hoá có trong Phát triển giáo dục, phát triển con
người phục vụ phát triển xã hội - kinh tế.
Đề cập đến nội dung cải cách giáo dục theo hướng xây dựng xã hội
học tập có cuốn Phát triển giáo dục và đào tạo nhân tài và Cải cách giáo
dục: Một số vấn đề chung và thực tiễn ở Việt Nam.
Coi xây dựng xã hội học tập là một trong những giải pháp cải cách
giáo dục hiện nay có các tác phẩm Giáo dục Việt Nam trước ngưỡng cửa


8

thế kỉ XXI; Mấy vấn đề lý luận và thực tiễn của đổi mới căn bản và toàn
diện nền giáo dục theo Nghị quyết TW XI.
Liên quan đến nội dung, cấu trúc cũng như thành tố cấu thành xã hội
học tập có Xây dựng con người, xây dựng xã hội học tập; Cấu trúc mô
hình xã hội học tập ở Việt Nam; cuốn Mô hình giáo dục mở - mô hình xã

hội học tập; Khuyến học; Xã hội học tập - Học suốt đời và các kỹ năng tự
học; Quản lý phát triển trung tâm học tập cộng đồng theo định hướng xã
hội học tập.
Những vấn đề lý luận chung về xã hội học tập như khái niệm, đặc
điểm, cấu trúc xã hội học tập được luận bàn ở: “Tìm hiểu quan niệm về xã
hội học tập”, Phạm Minh Hạc, tạp chí Giáo dục; “Xã hội học tập: quan
niệm, thực trạng và giải pháp”, Thái Xuân Đào, tạp chí Phát triển giáo dục;
“Bàn về khái niệm xã hội học tập”, Tô Bá Trượng, Tạp chí Giáo dục; “Tiến
tới xây dựng một xã hội học tập”, Nguyễn Ngọc Phú, tạp chí Giáo dục.
Đề cập đến điều kiện và giải pháp để xây dựng xã hội học tập ở Việt
Nam có “Để xây dựng nền giáo dục Việt Nam thực sự trở thành một xã hội
học tập - giáo dục suốt đời: Quan niệm và thể chế hóa” tạp chí Phát triển
giáo dục; Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo Việt Nam; Xây
dựng xã hội học tập: Cách tiếp cận mới cho tăng trưởng, phát triển và tiến
bộ xã hội (Creating a learning society: A new Approach to Growth,
Development and Social Progress).
Bên cạnh đó, những khuyến nghị về giải pháp xây dựng xã hội học
tập, như hình thành cơ chế quản lý liên ngành, thúc đẩy động lực học tập
suốt đời cho người học, tăng cường học tập tại nơi làm việc, nhân rộng các
mô hình thành phố học tập, cộng đồng học tập, sử dụng công nghệ thông tin
như một phương tiện phục vụ sự phát triển... được đề cập đến trong Diễn
đàn Việt Nam: Học tập suốt đời - xây dựng xã hội học tập.


9

Ngoài ra, còn khá nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này như:
Trần Ngọc Vượng với “Kiến tạo một xã hội học tập ở Việt Nam, những hạn
chế từ lịch sử”, tạp chí Tia sáng, 2005; Phan Thanh Long với “Kinh nghiệm
xã hội hóa giáo dục trên thế giới và việc xây dựng xã hội học tập ở nước

ta”, tạp chí Khoa học, 2007; Trần Viết Lưu với “Nâng cao nhận thức về xây
dựng nước ta trở thành một xã hội học tập”, tạp chí Phát triển giáo dục,
2009; Bùi Thanh Xuân với “Thành phố, thị trấn học tập - mô hình thu nhỏ
của xã hội học tập, thúc đẩy học tập suốt đời”, tạp chí Giáo dục, 2013; Trần
Hồng Đức với “Định hướng xây dựng xã hội học tập ở Việt Nam trong điều
kiện nền kinh tế tri thức hiện nay”, tạp chí Lý luận chính trị và truyền thông,
2016...
Đưa vào nội dung học tập và giảng dạy có Giáo trình lý luận xã hội
học tập; Xã hội học tập: tập bài giảng cho sinh viên các ngành Khoa học xã
hội và nhân văn.
Những tài liệu của Đảng và Nhà nước về khuyến học, khuyến tài có
Các văn bản chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về công tác khuyến học,
khuyến tài và xây dựng xã hội học tập ở Việt Nam.
1.1.2. Các công trình nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về xã hội
học tập
Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng xã hội học tập trong
tổng thể tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục nói chung, có Chủ tịch Hồ Chí
Minh với sự nghiệp chống nạn thất học, nâng cao dân trí; Hồ Chủ tịch nhà giáo dục vĩ đại; Tư tưởng Hồ Chí Minh với sự nghiệp xây dựng con
người Việt Nam phát triển toàn diện; Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục.
Nghiên cứu về tư tưởng giáo dục Hồ Chí Minh và nhà giáo Hồ Chí
Minh có Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục; Tư tưởng Hồ Chí Minh về
phát triển con người toàn diện; Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục và đào
tạo; Bác Hồ với sự nghiệp giáo dục.


10

Nhấn mạnh về vai trò của Hồ Chí Minh đối với sự nghiệp giáo dục và
xây dựng xã hội học tập ở Việt Nam có trong Phát triển sự nghiệp giáo dục
dưới ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh, Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục

và vận dụng vào đào tạo đại học hiện nay.
Góp phần tìm hiểu những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh
về giáo dục có Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục với vấn đề đổi mới căn
bản và toàn diện giáo dục Việt Nam hiện nay.
Bên cạnh đó có thể kể đến: Bách khoa thư Hồ Chí Minh Sơ giản (Tập
1: Hồ Chí Minh với giáo dục - đào tạo); Hồ Chí Minh về giáo dục đào tạo;
Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề học tập; Bác Hồ với sự nghiệp giáo dục
đào tạo.
Ngoài ra, liên quan đến tư tưởng và hoạt động giáo dục của Hồ Chí
Minh còn có: Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục - đào tạo nhằm
nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo trong các trường cao đẳng và trung
học chuyên nghiệp ở Ninh Bình hiện nay; Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh
về giáo dục vào việc đổi mới giáo dục cao đẳng ở Nghệ An trong giai đoạn
hiện nay; Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về chiến lược “trồng người” vào
đào tạo, rèn luyện sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền trong giai
đoạn hiện nay.
Sự vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vào giải quyết các vấn đề lý luận
và thực tiễn khi xây dựng xã hội học tập được thể hiện trong một số Hội
thảo: “Chủ tịch Hồ Chí Minh với sự nghiệp giáo dục”; “Chủ tịch Hồ Chí
Minh - một tầm nhìn chiến lược về giáo dục và sư phạm”; “Học tập và làm
theo tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục qua những bức thư của Người gửi
cho ngành giáo dục”; “Hồ Chí Minh, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp Những tư tưởng lớn về xây dựng xã hội học tập”.


11

Đề cập đến cách thức giáo dục và học tập trong quan điểm Hồ Chí
Minh là “Tư tưởng tự học của Hồ Chí Minh và biện pháp nâng cao việc tự
học cho sinh viên Đại học Sư phạm”.
Liên quan trực tiếp đến việc nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về xã

hội học tập có: “Tư tưởng Hồ Chí Minh về xã hội học tập”, tạp chí Đông
Nam Á, số 6/2005; “Học, làm, sống - ba trong một và xây dựng xã hội học
tập theo tư tưởng Hồ Chí Minh”, tạp chí Phát triển giáo dục, số 6/2005;
“Bác Hồ - người khai sáng cho tư duy và chiến lược hành động xây dựng xã
hội học tập ở Việt Nam”, tạp chí Khoa học giáo dục, số 68/2010; “Tư tưởng
Hồ Chí Minh về xã hội học tập”, tạp chí Giáo dục, số 87/2004; “Tư tưởng
Hồ Chí Minh và vấn đề học tập”, tạp chí Dạy và Học ngày nay, số 5/2010.
1.1.3. Các công trình nghiên cứu về giáo dục Hải Phòng và xây
dựng xã hội học tập ở Hải Phòng theo tư tưởng Hồ Chí Minh
Nghiên cứu về lịch sử giáo dục Hải Phòng có Sơ thảo lịch sử giáo dục
Hải Phòng (939 - 6/1995); Giáo dục và đào tạo Hải Phòng, 60 năm xây
dựng và phát triển (1955 - 2015).
Nghiên cứu về tình cảm của Chủ tịch Hồ Chí Minh với Hải Phòng và
Hải Phòng với Chủ tịch Hồ Chí Minh có:
Chủ tịch Hồ Chí Minh với đảng bộ và nhân dân Hải Phòng (2000);
Hải Phòng làm theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh (2015);
Thư mục địa chí toàn văn: Bác Hồ trong lòng nhân dân Hải Phòng
(2018).
1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ ĐÃ ĐƯỢC NGHIÊN CỨU VÀ NHỮNG VẤN
ĐỀ LUẬN ÁN TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU

1.2.1. Những vấn đề đã được nghiên cứu
Một là, các cuốn sách và các bài viết đăng trên tạp chí chủ yếu
nghiên cứu, làm rõ được những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí
Minh về giáo dục.


12

Hai là, các công trình nghiên cứu trên đã phần nào chỉ ra được một số

vấn đề chung của giáo dục Việt Nam hiện nay: thực trạng của giáo dục Việt
Nam, những tồn tại, hạn chế cũng như những thời cơ, thách thức đến với
giáo dục Việt Nam trong thời gian tới.
Ba là, một số công trình đã phác họa được mô thức xây dựng xã hội
học tập ở Việt Nam.
1.2.2. Những vấn đề luận án tiếp tục nghiên cứu
Một là, xây dựng định nghĩa khoa học cho các khái niệm: xã hội
học tập, xây dựng xã hội học tập, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng xã
hội học tập.
Hai là, làm rõ lý luận chung về xã hội học tập theo tư tưởng Hồ
Chí Minh.
Ba là, phân tích, đánh giá thực trạng xây dựng xã hội học tập ở Hải
Phòng, chỉ rõ những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế
đó, những vấn đề đặt ra đối với xây dựng xã hội học tập ở Hải Phòng hiện
nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Bốn là, đề xuất một số giải pháp nhằm xây dựng xã hội học tập ở Hải
Phòng hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Chương 2
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG XÃ HỘI HỌC TẬP LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
2.1. CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN

2.1.1. Khái niệm Xã hội học tập
- Quan niệm trên thế giới
- Quan niệm ở Việt Nam


13

- Quan điểm của tác giả luận án: Xã hội học tập là một xã hội mà mọi
người đều coi việc học tập như nhu cầu tự thân của mình; chủ động và tự

giác học tập trong mọi lúc, ở mọi nơi, bằng mọi cách; được tạo cơ hội để
tiếp cận tri thức phù hợp nhất với mình nhằm hướng tới một văn hóa học
tập trong toàn xã hội ấy. Xã hội học tập không giới hạn không gian, thời
gian, tri thức và hình thức học tập. Con người trong xã hội học tập đều coi
tri thức là điều kiện để phát triển, lấy học tập là một hoạt động thường
xuyên, đặt việc tự học, học suốt đời làm trung tâm và là yếu tố cốt lõi của
từng nhân cách.
2.1.2. Khái niệm Xây dựng xã hội học tập
Theo Từ điển Tiếng Việt
Theo cách dùng của người Việt
Theo quan điểm của tác giả luận án: Xây dựng xã hội học tập là quá
trình tạo nên một xã hội học tập cho cộng đồng, tạo ra cho họ những cơ hội
học tập và bảo đảm những điều kiện tốt nhất để mọi người dân đều được
tiếp cận tri thức, phục vụ cho chính sự phát triển của xã hội đó. Trách
nhiệm xây dựng xã hội học tập thuộc về chính quyền và mọi người dân. Nó
đòi hỏi phải có mục tiêu, có chiến lược, có biện pháp cùng như những cơ
chế chính sách cần thiết để đảm bảo cho sự hình thành và tồn tại của xã hội
học tập.
2.1.3. Khái niệm Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng xã hội
học tập
- Khái niệm tư tưởng Hồ Chí Minh
- Khái niệm Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng xã hội học tập: Tư
tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng xã hội học tập là hệ thống quan điểm toàn
diện và sâu sắc của Hồ Chí Minh về sự cần thiết xây dựng xã hội học tập,


14

về nội dung xây dựng xã hội học tập, chủ thể xây dựng xã hội học tập, mô
hình xây dựng xã hội học tập và những phương pháp tiến hành xây dựng xã

hội học tập ở Việt Nam.
2.2. NỘI DUNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG XÃ
HỘI HỌC TẬP

2.2.1. Sự cần thiết xây dựng xã hội học tập
Hồ Chí Minh luôn luôn chú trọng cuộc đấu tranh mở mang, nâng cao
trình độ dân trí nhân dân. Người là chiến sĩ tiên phong trên mặt trận diệt dốt.
Người khẳng định: “Nạn dốt là một trong những phương pháp độc ác mà
bọn thực dân dùng để cai trị chúng ta. Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”.
2.2.2. Nội dung xây dựng xã hội học tập
2.2.2.1. Một xã hội “ai cũng được học hành”
2.2.2.2. Một xã hội phát triển hoàn toàn năng lực sẵn có của con người
2.2.2.3. Một xã hội bình đẳng về giáo dục và không mất tiền
2.2.3. Mô hình xây dựng xã hội học tập
“Người siêng năng thì mau tiến bộ.
Cả nhà siêng năng thì chắc ấm no.
Cả làng siêng năng thì làng phồn thịnh.
Cả nước siêng năng thì nước mạnh giàu”.
2.2.4. Chủ thể xây dựng xã hội học tập
Khi xác định chủ thể xây dựng xã hội học tập, Hồ Chí Minh nhấn
mạnh ở hai khía cạnh: một là những chủ thể trực tiếp tham gia xây dựng xã
hội học tập, hai là những khách thể được thừa hưởng thành quả của việc xây
dựng xã hội học tập đó. Dù ở khía cạnh nào thì Hồ Chí Minh cũng đều
hướng tới con người, ở đây chính là tất cả mọi người, không chỉ đối với
những người đang trực tiếp giảng dạy, học tập, không chỉ đối với thế hệ trẻ


15

mà là tất cả mọi tầng lớp, giới tính, tuổi tác, chức vụ... đều phải ra sức học

tập và học tập suốt đời.
2.2.5. Phương pháp xây dựng xã hội học tập
2.2.5.1. Giáo dục thường xuyên, học tập suốt đời
2.2.5.2. “Lấy tự học làm cốt”
2.2.5.3. Học tập linh hoạt mọi lúc, mọi nơi, bằng mọi phương tiện,
hình thức
2.2.5.4. Học đi đôi với hành, lý luận gắn với thực tiễn
2.3. HỒ CHÍ MINH XÂY DỰNG XÃ HỘI HỌC TẬP

2.3.1. Hồ Chí Minh với phong trào Bình dân học vụ
Với vai trò là người đứng đầu Nhà nước và Chính phủ mới, Chủ tịch
Hồ Chí Minh đã đặt ngang hàng nhiệm vụ diệt dốt cùng với nhiệm vụ diệt
đói và diệt ngoại xâm. Những sắc lệnh và chỉ đạo của Người về phong trào
Bình dân học vụ vừa phản ánh yêu cầu của nền giáo dục mới, vừa đáp ứng
nguyện vọng của đông đảo nhân dân, vừa giải đáp được những trăn trở từ
bao lâu của Người về một nền giáo dục thực sự cho nhân dân, vì nhân dân.
2.3.2. Hồ Chí Minh với phong trào Bổ túc văn hóa
Từ năm 1950, Quốc hội khóa II đã quyết định phát triển phong trào
Bổ túc văn hóa.
Về vị trí và tầm quan trọng của Bổ túc văn hóa, Chủ tịch Hồ Chí
Minh nhấn mạnh: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội thì phải tăng gia sản
xuất. Muốn tăng gia sản xuất tốt thì phải có kỹ thuật cải tiến. Muốn sử
dụng tốt kỹ thuật thì phải có văn hóa. Vì vậy công việc bổ túc văn hóa là
cực kỳ cần thiết”.


16

Chương 3
XÂY DỰNG XÃ HỘI HỌC TẬP Ở HẢI PHÒNG - THỰC TRẠNG

VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA
3.1. NHỮNG NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN XÂY DỰNG XÃ HỘI
HỌC TẬP Ở HẢI PHÒNG

3.1.1. Xu thế xây dựng xã hội học tập trên thế giới và ở Việt Nam
hiện nay
Cuộc cách mạng tri thức càng đòi hỏi con người phải không ngừng
tiếp cận và sáng tạo ra nhanh, nhiều tri thức hơn nữa.
Trước nhu cầu học tập suốt đời ngày càng tăng, ngày càng đa dạng đối
với mọi người dân, xây dựng xã hội học tập đã trở thành chính sách và thực
tiễn ở nhiều quốc gia.
Đối với Việt Nam, xây dựng xã hội học tập vừa là một nhiệm vụ
tất yếu, vừa là một yêu cầu chiến lược, lâu dài của nền giáo dục nước
nhà, quyết định thành công của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước.
3.1.2. Đặc điểm của Hải Phòng
3.1.2.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội
Hải Phòng là một cảng biển lớn nhất ở miền Bắc, một đầu mối giao
thông quan trọng với hệ thống giao thông thuỷ, bộ, đường sắt, hàng không
trong nước và quốc tế, là cửa chính ra biển của thủ đô Hà Nội và các tỉnh
phía Bắc; là đầu mối giao thông quan trọng của Vùng Kinh tế trọng điểm
Bắc Bộ, trên hai hành lang - một vành đai hợp tác kinh tế Việt Nam Trung Quốc.


17

3.1.2.2. Đặc điểm văn hóa - con người
Cùng với chiều dài lịch sử, Hải Phòng được xem là vùng đất hội tụ khí
thiêng sông núi. Cư dân Hải Phòng là những con người cần cù, dũng cảm,
năng động, sáng tạo trong lao động, luôn nhạy bén với cái mới, làm cho người Hải Phòng sớm tiếp thu được những tinh hoa của thời đại trước biến

thiên của lịch sử.
3.1.3. Chủ trương, đường lối xây dựng xã hội học tập của Đảng,
Nhà nước và thành phố Hải Phòng
- Các Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, X, XI, XII
của Đảng.
- Các Quyết định, Chỉ thị, Đề án xây dựng xã hội học tập.
- Chỉ thị, văn bản hướng dẫn triển khai xây dựng xã hội học tập của
thành phố Hải Phòng
3.2. THỰC TRẠNG XÂY DỰNG XÃ HỘI HỌC TẬP Ở HẢI PHÒNG

3.2.1. Công tác chỉ đạo, phối hợp, tổ chức thực hiện
Trên cơ sở chủ trương chung của Đảng và các quyết định của Chính
phủ về xây dựng xã hội học tập ở Việt Nam, Hải Phòng đã tiến hành công
tác chỉ đạo thực hiện Đề án xây dựng xã hội học tập một cách đồng bộ và
nhất quán từ trên xuống dưới.
3.2.2. Kết quả xây dựng xã hội học tập
3.2.2.1. Kết quả xóa mù chữ và phổ cập giáo dục các cấp
Từ rất sớm, Hải Phòng đã bắt tay ngay vào công cuộc xóa mù chữ,
góp phần thực hiện chiến lược “ai cũng được học hành” của Chủ tịch Hồ
Chí Minh.
3.2.2.2. Kết quả học tập nâng cao trình độ tin học, ngoại ngữ
Một trong những mục tiêu của xây dựng xã hội học tập là nâng cao
trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, tay nghề để lao động có hiệu quả, hoàn


18

thành tốt hơn nhiệm vụ được giao. Nhu cầu này đã đáp ứng nguyện vọng
của nhiều tầng lớp cư dân Hải Phòng.
3.2.2.3. Kết quả học tập kỹ năng sống

Nhiệm vụ giáo dục kỹ năng sống được thực hiện tại tất cả các trường
học trên địa bàn thành phố, 100% học sinh các cấp được học kỹ năng sống.
3.2.2.4. Kết quả hoạt động giáo dục khác
- Trung tâm học tập cộng đồng
- Giáo dục thường xuyên
3.2.3. Công tác khuyến học, khuyến tài
Năm 1997, Hội Khuyến học Hải Phòng được thành lập. Hội Khuyến
học Hải Phòng đã gắn phong trào “Xây dựng cả nước trở thành xã hội học
tập” với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở
khu dân cư”, đẩy mạnh các hoạt động khuyến học, khuyến tài nhằm vận
động, thu hút mọi lực lượng xã hội tham gia xây dựng xã hội học tập, chăm
lo cho sự nghiệp trồng người của thành phố.
3.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG XÂY DỰNG XÃ HỘI HỌC TẬP VÀ
NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA ĐỐI VỚI HẢI PHÒNG

3.3.1. Những mặt đạt được
3.3.2. Những tồn tại, yếu kém và nguyên nhân
3.3.2.1. Những tồn tại, yếu kém
3.3.2.2. Nguyên nhân của những tồn tại, yếu kém
3.3.3. Vấn đề đặt ra đối với Hải Phòng
Thứ nhất, cần phải có nhận thức đúng đắn, sự vận dụng linh hoạt về
xã hội học tập và xây dựng xã hội học tập theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Thứ hai, để xây dựng xã hội học tập theo tư tưởng Hồ Chí Minh cần
thiết phải có cơ chế, chính sách từ vĩ mô đến vi mô, thậm chí là những


19

chính sách đặc thù trong việc xây dựng xã hội học tập theo tư tưởng Hồ
Chí Minh.

Thứ ba, có sự quyết tâm, thậm chí là cam kết chính trị của lãnh đạo
thành phố; sự chỉ đạo, phối hợp giữa các sở, ban, ngành, các tổ chức đoàn
thể, doanh nghiệp... trong vấn đề xây dựng xã hội học tập.
Thứ tư, có sự đồng thuận của nhân dân, phải tạo thành phong trào
quần chúng trong việc hưởng ứng, thực hiện và tham gia các cuộc vận
động, các hoạt động khuyến học, khuyến tài... trên địa bàn toàn thành phố.
Thứ năm, phải từng bước hình thành văn hóa học tập cho đông đảo
người dân, coi học tập như là động cơ và nhu cầu tất yếu của mỗi con người
trong xã hội ngày càng phát triển.
Thứ sáu, phải học hỏi kinh nghiệm của các nước, các thành phố trên
thế giới trong việc triển khai xây dựng xã hội học tập, đồng thời có sự vận
dụng linh hoạt vào đặc thù của địa phương mình.

Chương 4
GIẢI PHÁP XÂY DỰNG XÃ HỘI HỌC TẬP
Ở HẢI PHÒNG HIỆN NAY THEO TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

4.1. ĐẨY MẠNH CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN, NÂNG CAO
NHẬN THỨC VỀ XÂY DỰNG XÃ HỘI HỌC TẬP THEO TƯ TƯỞNG
HỒ CHÍ MINH

Cần phải quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng xã hội học tập.
Việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng xã hội học tập
cũng cần hết sức linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với tình hình.


20
4.2. TĂNG CƯỜNG VAI TRÒ LÃNH ĐẠO CỦA CÁC CẤP ỦY
ĐẢNG, SỰ PHỐI HỢP GIỮA CÁC SỞ, BAN, NGÀNH, CÁC TỔ CHỨC,
ĐOÀN THỂ TRONG XÂY DỰNG XÃ HỘI HỌC TẬP

Để có thể triển khai hiệu quả và mạnh mẽ công cuộc xây dựng xã hội
học tập, nhất thiết phải có sự lãnh đạo và đồng thuận của tất cả các cấp, ban
ngành trong toàn thành phố.
4.3. PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG GIÁO DỤC SUỐT ĐỜI THEO
HƯỚNG ĐI VÀO THỰC CHẤT, HOÀN THÀNH PHỔ CẬP GIÁO DỤC,
TIẾP TỤC MỞ RỘNG CƠ HỘI HỌC TẬP CHO NGƯỜI DÂN

4.3.1. Tiếp tục phát huy lợi thế của Trung tâm học tập cộng đồng
Thứ nhất, cung cấp tri thức cho người dân theo hướng “cần gì học
nấy”, “mù gì xóa nấy”.
Thứ hai, linh hoạt trong giải đáp thông tin và tư vấn người dân.
Thứ ba, đa dạng hóa các hoạt động cộng đồng của Trung tâm.
Thứ tư, tiếp tục duy trì và thúc đẩy sự liên kết với nhiều trung tâm, tổ
chức khác.
4.3.2. Đa dạng hóa hoạt động Giáo dục thường xuyên
Giáo dục thường xuyên là mô hình mới của xã hội hiện đại, giải quyết
hiệu quả nhu cầu học tập của người dân, góp phần xây dựng xã hội học tập
ở Việt Nam nói chung và Hải Phòng nói riêng.
4.4. ĐẨY MẠNH XÂY DỰNG XÃ HỘI HỌC TẬP TỪ CƠ SỞ
THÔNG QUA KHUYẾN HỌC, KHUYẾN TÀI

Đối với Hải Phòng, khuyến học, khuyến tài có ý nghĩa vô cùng quan
trọng. Phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập đã làm
chuyển biến căn bản nhận thức của người dân thành phố về nghĩa vụ và
trách nhiệm đối với phát triển sự nghiệp giáo dục đào tạo, khơi dậy và phát


21

huy có hiệu quả truyền thống hiếu học trong mỗi gia đình, dòng họ, cộng
đồng, xã hội.
4.5. XÂY DỰNG VÀ THÚC ĐẨY VĂN HÓA HỌC TẬP, NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG HỌC TẬP SUỐT ĐỜI CHO NGƯỜI DÂN

4.5.1. Tiếp tục nhân rộng mô hình tủ sách thư viện đáp ứng nhu
cầu tiếp cận tri thức của người dân
Thực tế cho thấy, thư viện luôn là địa chỉ tin cậy cho học tập và học
tập suốt đời.
4.5.2. Tích cực hưởng ứng và tham gia tuần lễ học tập suốt đời
Xây dựng xã hội học tập là sự nghiệp không chỉ của riêng Hải Phòng
hay riêng Việt Nam mà là xu thế chung của các quốc gia trên thế giới. Định
kỳ hàng năm, Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng đã xây dựng kế hoạch
triển khai Tuần lễ hưởng ứng học tập suốt đời trong các ban, ngành thành
phố, Ủy ban nhân dân các quận, huyện.
4.6. TĂNG CƯỜNG HỢP TÁC QUỐC TẾ, HỌC HỎI KINH
NGHIỆM XÂY DỰNG XÃ HỘI HỌC TẬP CỦA CÁC NƯỚC, TIẾN TỚI
THAM GIA MẠNG LƯỚI THÀNH PHỐ HỌC TẬP TOÀN CẦU

Trong quá trình Hải Phòng xây dựng thành phố học tập, cần thiết phải
xem xét và học hỏi kinh nghiệm của các quốc gia và thành phố trên thế giới.


22

KẾT LUẬN
Từ nửa sau thế kỷ XX, cuộc cách mạng khoa học và công nghệ đã tạo
ra những tiền đề quan trọng để nền kinh tế công nghiệp trên thế giới chuyển
dần sang nền kinh tế tri thức. Sự bùng nổ thông tin và sự xuất hiện những tri
thức mới, công nghệ mới... cho thấy những kiến thức tiếp thu trước đây

không thể sử dụng suốt đời, học vấn trước đây có được không còn đáp ứng
được nhu cầu mới. Chính vì vậy, xây dựng xã hội học tập vừa là một nhiệm
vụ cấp bách, vừa là một yêu cầu chiến lược, nhiệm vụ cơ bản, lâu dài của
nền giáo dục nước ta. Xây dựng xã hội học tập quyết định sự thành công
của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, của quá trình phát triển Việt
Nam trên đường hội nhập thế giới.
Xuất phát từ giá trị to lớn của tư tưởng, tấm gương học tập suốt đời
Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng thời từ nhu cầu bức thiết của công cuộc xây
dựng xã hội học tập ở nước ta nói chung và Hải Phòng nói riêng, đề tài luận
án Xây dựng xã hội học tập ở Hải Phòng hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí
Minh đã làm rõ được một số nội dung sau:
1. Luận án đã làm rõ tổng quan tình hình nghiên cứu về xã hội học tập
và xây dựng xã hội học tập, các công trình nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí
Minh về xây dựng xã hội học tập ở Việt Nam nói chung và Hải Phòng nói
riêng. Trên cơ sở đó, rút ra những vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu,
giải quyết.
2. Trên cơ sở kế thừa thành tựu của các tác giả đi trước, luận án đã đi
sâu nghiên cứu và hệ thống hóa tư tưởng Hồ Chí Minh về xã hội học tập.
Luận án đã hệ thống các khái niệm liên quan đến vấn đề xây dựng xã hội
học tập, gồm quan điểm của các học giả trên thế giới, các học giả Việt Nam
và của Hồ Chí Minh. Từ đó, luận án xây dựng và khái quát hóa hệ thống tư
tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng xã hội học tập, bao gồm quan điểm về vị


23

trí, vai trò của xã hội học tập; quan điểm về mục tiêu của xã hội học tập; về
đối tượng, nội dung xây dựng xã hội học tập; về mô hình xã hội học tập; về
phương châm, phương pháp xây dựng xã hội học tập. Bên cạnh đó, luận án
cũng đi vào nghiên cứu, tìm hiểu thực tiễn Hồ Chí Minh xây dựng xã hội

học tập thông qua hai phong trào Bình dân học vụ và Bổ túc văn hóa. Qua
nghiên cứu có thể thấy, từ những năm đầu thế kỷ XX, Hồ Chí Minh đã sớm
đưa ra quan điểm về xã hội học tập, điều mà đến thập niên 70 của thế kỷ,
thế giới mới đề cập tới. Ở cương vị lãnh tụ tối cao của Đảng và Nhà nước,
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành sự quan tâm đặc biệt đến sự nghiệp diệt
giặc dốt, nâng cao dân trí, xây dựng xã hội học tập cho nhân dân. Cùng với
hệ thống quan điểm về xã hội học tập, Hồ Chí Minh còn là người kiến tạo,
xây dựng và phát triển nền giáo dục bình dân cho nước Việt Nam non trẻ
qua phong trào Bình dân học vụ và Bổ túc văn hóa. Mọi bước đi của phong
trào đều được Người quan tâm, theo dõi, chỉ đạo và động viên rất kịp thời.
Dù hoàn cảnh chiến tranh, dù bận trăm công nghìn việc nhưng Hồ Chí Minh
luôn dành thời gian chăm lo, xây dựng phong trào. Những lời ân cần thăm
hỏi, động viên giáo viên và học viên khi Người tới thăm các lớp bình dân
học vụ; những bức thư biểu dương, khen ngợi thành tích lớn nhỏ của phong
trào... thực sự trở thành động lực vô giá cho cán bộ, giáo viên và học viên
thời kỳ đó. Có thể khẳng định, Chủ tịch Hồ Chí Minh chính là người tiên
phong, đặt nền móng cho công cuộc xây dựng xã hội học tập ở Việt Nam.
3. Đối với Hải Phòng, thực tế cho thấy cùng với cả nước, Hải Phòng
đang từng bước xây dựng một xã hội học tập. Qua việc phân tích các nhân
tố tác động mang tính đặc thù, luận án đã chỉ ra thành tựu xây dựng xã hội
học tập ở Hải Phòng từ những ngày đầu thành lập tỉnh cho tới giai đoạn
hiện nay. Đó là bước chuyển mình quan trọng từ một địa phương có nền
giáo dục què quặt dưới thời thuộc Pháp, Hải Phòng đã xây dựng một nền
giáo dục phát triển toàn diện cả về quy mô và chất lượng. Hải Phòng trở