CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ HÀI LÒNG CỦA
NGƯỜI DÂN ĐỐI VỚI DỊCH VỤ HÀNH CHÍNH CÔNG
VỀ LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN
8, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG
Thực hiện bởi
NGUYỄN ĐOÀN PHI PHƯỢNG
Mã số học viên: MPMIU16048
Đại học Quốc tế Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh
Tháng năm 2020
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ HÀI LÒNG CỦA
NGƯỜI DÂN ĐỐI VỚI DỊCH VỤ HÀNH CHÍNH CÔNG VỀ LĨNH VỰC
ĐẤT ĐAI TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN 8,
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG
Thực hiện bởi
NGUYỄN ĐOÀN PHI PHƯỢNG
Mã số học viên: MPMIU16048
Đại học Quốc tế Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh
Tháng năm 2020
Dưới sự hướng dẫn và phê duyệt của hội đồng đánh giá luận văn, được
tất cả các thành viên trong hội đồng chấp thuận, luận văn này đã được chấp
nhận khi thực hiện một phần các yêu cầu cho bằng cấp.
Phê duyệt bởi:
PGS.TS. Trần Hoàng Ngân
Giảng viên hướng dẫn
Thành viên hội đồng
Chủ tịch hội đồng
Thành viên hội đồng
Thành viên hội đồng
Thành viên hội đồng
LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin trân trọng gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Ban Giám hiệu Đại học
Quốc tế TPHCM, Ban Giám hiệu Học viện Cán bộ TPHCM, Khoa Đào tạo sau
đại học, các thầy cô giảng viên trường Đại học Quốc tế cùng tập thể học viên
lớp MPMCO162 đã giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi thời gian học tập cũng như quá
trình nghiên cứu và thực hiện đề tài luận văn tốt nghiệp.
Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tác giả xin gửi lời cảm ơn trân
trọng đến PGS.TS Trần Hoàng Ngân, người thầy đã tận tâm và nhiệt tình hướng
dẫn, giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong suốt thời gian
nghiên cứu và thực hiện đề tài.
Tác giả xin cảm ơn các anh chị đồng nghiệp tại cơ quan và gia đình, bạn
bè đã luôn quan tâm, động viên, chia sẻ, giúp đỡ và cung cấp cho tác giả những
thông tin, tài liệu có liên quan trong quá trình hoàn thành luận văn.
Tác giả xin cảm ơn lãnh đạo Văn phòng Hội đồng nhân dân Ủy ban nhân
dân Quận 8, lãnh đạo Ủy ban nhân dân Phường 4, Phường 15, đã giúp đỡ, tạo
điều kiện thuận lợi cho tôi thời gian học tập cũng như quá trình nghiên cứu và
thực hiện đề tài này.
Để thực hiện được luận văn này, tác giả đã nhận được sự hỗ trợ nhiệt
tình giúp đỡ của các cá nhân, tổ chức mà tôi đã trực tiếp gửi bảng hỏi trong q uá
trình khảo sát, nghiên cứu thực nghiệm trên địa bàn Quận 8. Tác giả xin gửi lời
cảm ơn đến các cá nhân, tổ chức đã nhiệt tình giúp đỡ và đóng góp nhiều ý kiến
hữu ích trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Trân trọng cảm ơn
TUYÊN BỐ VỀ VẤN ĐỀ ĐẠO VĂN
Tôi tuyên bố rằng, ngoài các tài liệu tham khảo được thừa nhận, luận văn
này không sử dụng ngôn ngữ, ý tưởng hay tài liệu gốc khác từ bất cứ ai. Tôi
đảm bảo rằng luận văn này trước đây chưa được nộp cho bất kỳ chương trình
hay tổ chức giáo dục và nghiên cứu khác. Tôi hoàn toàn hiểu rằng bất kỳ phần
nào trong luận văn này mâu thuẫn với tuyên bố trên sẽ dẫn đến việc bị từ chối
công nhận kết quả bởi chương trình Thạc sĩ Quản lý công tại Đại học Quốc tế
Đại học Quốc Gia Thành phố Hồ Chí Minh.
XÁC NHẬN BẢN QUYỀN
Bản luận văn này được cung cấp với điều kiện là bất cứ ai tham vấn đều
phải công nhận bản quyền thuộc về tác giả và không được phép trích dẫn hay
lấy thông tin có nguồn gốc từ luận văn này để xuất bản mà không có sự đồng ý
trước của tác giả.
© Nguyễn Đoàn Phi Phượng/MPMIU16048/2020
MỤC LỤC (hoàn chỉnh bổ sung chi tiết sau)
DANH MỤC BẢNG
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HÌNH ẢNH
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
TÓM TẮT
Trang này được để trống có chủ đích
CHƯƠNG I. GIỚI THIỆU
1. Đặt vấn đề
Trong công cuộc xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa Việt Nam, cải cách hành chính nhà nước được xác định là nhiệm vụ trọng
tâm, được Đảng, Nhà nước và Chính phủ đặc biệt quan tâm chỉ đạo nhằm củng
cố, phát triển nền hành chính nước nhà liêm chính, kiến tạo, hành động, phục vụ
tốt nhất quyền và lợi ích của nhân dân, thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất
nước. Thời gian qua, Chính quyền các cấp đã có nhiều giải pháp mới, sáng tạo
trong chỉ đạo điều hành nhằm đẩy mạnh triển khai thực hiện các mục tiêu,
nhiệm vụ cải cách hành chính.
Nhận thức rõ tầm quan trọng đó của công tác cải cách hành chính, trong
suốt thời gian qua, lãnh đạo của Quận 8 luôn xác định cải cách hành chính là
nhiệm vụ trọng tâm trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của quận do đó luôn
quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện sát sao, bám sát những định
hướng, quan điểm, chủ trương, đường lối, của Trung ương, thành phố để chủ
động triển khai nhiệm vụ cải cách hành chính; nỗ lực trong điều hành, cải tiến
phương pháp làm việc, sâu sát lắng nghe ý kiến của doanh nghiệp và người dân,
xóa bỏ dần những rào cản gây cản trở, nhũng nhiễu, phiền hà; gắn kết chính
quyền với nhân dân, cùng chung tay xây dựng, phát triển quận nhà.
Trong cải cách hành chính, cải cách thủ tục hành chính có tầm quan trọng
đặc biệt, là một trong những chương trình trọng điểm của quốc gia. Thủ tục
hành chính được thực hiện hiệu quả góp phần nâng cao niềm tin của người dân
vào các cơ quan nhà nước, tạo động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội.
Việc rà soát, sửa đổi, cắt giảm các thủ tục hành chính không phù hợp, rút ngắn
thời gian giải quyết thủ tục hành chính; giúp giảm thiểu tốn kém chi phí, thời
gian với mục tiêu làm cho người dân cảm thấy hài lòng, gần gũi hơn khi tiếp xúc
với các cơ quan công quyền. Vì vậy, hiệu quả của cải cách thủ tục hành chính
không đơn giản là sửa đổi được bao nhiêu quy định, mà quan trọng là những sửa
đổi này phải đi vào cuộc sống, giảm thiểu gánh nặng, khó khăn cho người dân,
doanh nghiệp, lấy sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp làm thước đo kết
quả.
Đánh giá chất lượng cung ứng dịch vụ hành chính công là công tác cần
thiết nhằm thu hẹp khoảng cách giữa chất lượng cung ứng dịch vụ và kỳ vọng
của tổ chức, công dân khi sử dụng dịch vụ. Chất lượng cung ứng dịch vụ tốt khi
dịch vụ cung ứng đáp ứng được hoặc vượt trên mong đợi của tổ chức, công dân.
Tuy nhiên, để có thể so sánh, xác định được khoảng cách đó cần phải có những
tiêu chí đánh giá cụ thể, cách thức thu thập thông tin và đo lường kết quả
một cách khoa học, hợp lý. Thông qua việc thu thập, tổng hợp những cảm nhận
và đánh giá của tổ chức, công dân đã trực tiếp sử dụng dịch vụ, công tác nghiên
cứu có thể cung cấp những dữ liệu, thông tin khách quan về những mặt đạt
được và những điểm còn hạn chế trong việc cung ứng dịch vụ hành chính công
trên địa bàn quận, từ đó có thể nâng cao chất lượng cung ứng dịch vụ công một
cách hiệu quả.
Đo lường sự hài lòng của người dân, tổ chức đối với sự phục vụ của cơ
quan hành chính nhà nước nhằm đánh giá khách quan chất lượng cung ứng dịch
vụ hành chính công của các cơ quan hành chính nhà nước. Thông qua đó, các cơ
quan hành chính nhà nước nắm bắt được yêu cầu, mong muốn của người dân, tổ
chức để có những biện pháp cải thiện chất lượng phục vụ và cung ứng dịch vụ
của mình nhằm nâng cao sự hài lòng và lợi ích của người dân, tổ chức.
Trong các thủ tục hành chính hiện này, thủ tục hành chính trong lĩnh vực
đất đai liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích của người dân, tổ chức và nhà
đầu tư, dễ phát sinh bức xúc trong nhân dân. Vì vậy, cần quan tâm nhiều hơn đối
với việc cải cách thủ tục hành chính đối với các thủ tục hành chính ở lĩnh vực
này theo hướng đơn giản, minh bạch nhằm đảm bảo hiệu quả công tác quản lý
cũng như nâng cao chất lượng dịch vụ công đáp ứng kỳ vọng của người dân.
Tuy nhiên, từ quan sát thực tiễn, hiện nay dịch vụ hành chính công về lĩnh
vực đất đai trên phạm vi thành phố nói chung và trên địa bàn Quận 8 nói riêng
vẫn chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, cụ thể là chất lượng, hiệu quả dịch vụ
chưa cao, chưa tạo được bước chuyển biến có tính đột phá. Việc cập nhật các
quy định của cán bộ công chức còn chậm và chưa đầy đủ; thủ tục hành chính
còn phức tạp, việc giải quyết thủ tục hành chính chưa đáp ứng mong đợi của
người dân, còn gây phiền hà cho tổ chức và nhân dân; việc ứng dụng công nghệ
thông tin và áp dụng hệ thống quản lý chất lượng trong giải quyết thủ tục hành
chính của các cơ quan hành chính chưa chặt chẽ…. Những điều này đã gây ảnh
hưởng trực tiếp đến việc giải quyết thủ tục hành chính của người dân, ảnh
hưởng đến chất lượng cung cấp dịch vụ công trực tuyến, làm giảm lòng tin của
nhân dân đối với nhà nước và bộ máy hành chính nhà nước.
Năm 2019, Thành phố Hồ Chí Minh xác định là năm đột phá về cải cách
hành chính và thực hiện Nghị quyết 54 của Quốc hội. Chính quyền các cấp cần
đẩy mạnh thực hiện các giải pháp mang tính đột phá nhằm đem lại sự hài lòng
cho người dân qua đó nâng cao hiệu quả công tác cải cách hành chính.
Bổ sung: các khó khăn, bất cập trong quản lý (nhận hồ sơ là Chi nhánh
Văn phòng đăng ký đất đai quận/huyện thuộc quản lý của Sở TNMT nhưng
thẩm quyền giải quyết là của UBND quận/huyện,…)
Xuất phát từ thực tế trên, tác giả chọn đề tài “Nghiên cứu sự hài lòng
của người dân đối với dịch vụ hành chính công về lĩnh vực đất đai tại Ủy
ban nhân dân Quận 8” nhằm phân tích, đánh giá mức độ hài lòng của người dân
đối với chất lượng cung ứng dịch vụ hành chính công về lĩnh vực đất đai tại Ủy
ban nhân dân Quận 8, trên cơ sở đó đề xuất giải pháp cải thiện và nâng cao chất
lượng cung ứng dịch vụ hành chính công về lĩnh vực đất đai nhằm thỏa mãn tốt
hơn nhu cầu của người dân.
2. Mục tiêu nghiên cứu:
Đề tài xác định 3 mục tiêu nghiên cứu như sau:
Xác định các yếu tố cấu thành chất lượng dịch vụ hành chính công về
lĩnh vực đất đai tại Ủy ban nhân dân Quận 8.
Đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố này đến chất lượng dịch vụ
hành chính công về lĩnh vực đất đai tại Ủy ban nhân dân Quận 8.
Đề xuất các giải pháp duy trì, cải tiến, nâng cao hiệu quả công tác cải
cách hành chính; cải thiện chất lượng phục vụ và cung ứng dịch vụ hành chính
công về lĩnh vực đất đai của Ủy ban nhân dân Quận 8 nhằm nâng cao sự hài lòng
và lợi ích của người dân, tổ chức
3. Câu hỏi nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu của đề tài nhằm trả lời 3 câu hỏi sau:
Thứ nhất, yếu tố nào cấu thành chất lượng dịch vụ hành chính công về
lĩnh vực đất đai tại Ủy ban nhân dân Quận 8?
Thứ hai, Mức độ tác động của các yếu tố cấu thành chất lượng dịch vụ
hành chính công về lĩnh vực đất đai tại Ủy ban nhân dân Quận 8 ra sao?
Từ các kết quả nghiên cứu để xây dựng những giải pháp duy trì, cải tiến,
nâng cao hiệu quả công tác cải cách hành chính; cải thiện chất lượng phục vụ và
cung ứng dịch vụ hành chính công về lĩnh vực đất đai của Ủy ban nhân dân Quận
8 nhằm nâng cao sự hài lòng và lợi ích của người dân, tổ chức.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là sự hài lòng của người dân đối với dịch vụ hành
chính công thuộc lĩnh vực đất đai tại Ủy ban nhân dân Quận 8.
Đối tượng khảo sát là các cá nhân, hộ gia đình sử dụng dịch vụ hành chính
công thuộc lĩnh vực đất đai trong năm 2018 và 03 tháng đầu năm 2019 tại Ủy ban
nhân dân Quận 8.
Đối với các đơn vị cung ứng dịch vụ công: tiến hành phỏng vấn đối với
cán bộ công chức trực tiếp làm việc tại Bộ phận Tiếp nhận và hoàn trả kết quả
Ủy ban nhân dân Quận 8, Phòng Quản lý đô thị Quận 8, Phòng Tài nguyên và môi
trường Quận 8, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Quận 8.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu của đề tài là khảo sát, lấy ý kiến sự hài lòng của
người dân, hộ gia đình đã sử dụng dịch vụ hành chính công thuộc lĩnh vực đất
đai tại Ủy ban nhân dân Quận 8 trong năm 2018 và 03 tháng đầu năm 2019.
Thời gian thực hiện cuộc khảo sát là từ tháng 5/2019 đến hết tháng 7/2019
5. Phương pháp nghiên cứu
Quá trình nghiên cứu được thực hiện gồm 2 giai đoạn:
Nghiên cứu sơ bộ: sử dụng phương pháp định tính phỏng vấn chuyên gia
để điều chỉnh, bổ sung mô hình thang đo chất lượng cung cứng dịch vụ hành
chính công về lĩnh vực đất đai.
Nghiên cứu chính thức: Sử dụng phương pháp định lượng với kỹ thuật
phỏng vấn trực tiếp thông qua bảng câu hỏi điều tra nhằm kiểm định mô hình
thang đo và xác định yếu tố quan trọng tác động đến sự hài lòng của người dân
khi tham gia sử dụng dịch vụ hành chính công về lĩnh vực đất đai tại Ủy ban nhân
dân Quận 8.
6. Đóng góp của nghiên cứu:
Kết quả nghiên cứu mang lại một số ý nghĩa thực tiễn: Giúp lãnh đạo
quận xác định các nhân tố và mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến sự hài
lòng của người dân trong vực sử dụng dịch vụ hành chính công về lĩnh vực đất
đai. Thông qua đó, đề xuất các giải pháp duy trì, cải tiến, nâng cao hiệu quả
công tác cải cách hành chính; cải thiện chất lượng phục vụ và cung ứng dịch vụ
hành chính công về lĩnh vực đất đai của Ủy ban nhân dân Quận 8 nhằm nâng cao
sự hài lòng và lợi ích của người dân, tổ chức
CHƯƠNG II. CƠ SỞ LÝ LUẬN
1. Cơ sở lý thuyết
1.1 Các khái niệm chính liên quan
Khái niệm về dịch vụ: Theo Zeithaml & Britner (2000), dịch vụ là những
hành vi, quá trình, cách thức thực hiện một công việc nào đó nhằm tạo giá trị sử
dụng cho khách hàng làm thỏa mãn nhu cầu và mong đợi của khách hàng.
Chất lượng dịch vụ: Theo Feigenbaum “Chất lượng là quyết định của
khách hàng dựa trên kinh nghiệm thực tế đối với sản phẩm hoặc dịch vụ, được
đo lường dựa trên những yêu cầu của khách hàng, những yêu cầu này có thể
được hoặc không được nêu ra, được ý thức hoặc đơn giản chỉ là cảm nhận,
hoàn toàn chủ quan hoặc mang tính chuyên môn và luôn đại diện cho mục tiêu
động trong một thị trường cạnh tranh”.
Sự hài lòng của khách hàng: Theo Kotler và Keller (2006) “sự hài lòng là
mức độ của trạng thái cảm giác của một người bắt nguồn từ việc so sánh nhận
thức về một sản phẩm so với mong đợi của người đó.”
1.2. Dịch vụ hành chính công và sự hài lòng của người dân:
1.2.1. Dịch vụ hành chính công:
1.2.1.1 Khái niệm: Dịch vụ hành chính công là loại dịch công vụ gắn liền
với chức năng quản lý nhà nước nhằm đáp ứng yêu cầu của người dân. Theo đó,
dịch vụ hành chính công là một loại dịch vụ công do các cơ quan hành chính nhà
nước hoặc tổ chức được ủy quyền thực hiện để phục vụ các quyền và nghĩa vụ
cơ bản của các tổ chức và công dân. Nói cách khác, dịch vụ hành chính công là
hoạt động thực thi pháp luật nhằm phục vụ các quyền và nghĩa vụ cơ bản của
các tổ chức và công dân, do các cơ quan hành chính nhà nước hoặc tổ chức được
ủy quyền thực hiện trên cơ sở quy định của pháp luật [Nguyễn Ngọc Hiến (chủ
biên), Hành chính công, Nxb Khoa học và Kỹ thuật, năm 2006, tr 453.].
1.2.1.2 Những nét đặc thù riêng biệt của dịch vụ hành chính công:
Việc cung ứng dịch vụ hành chính công luôn gắn với thẩm quyền hành
chính pháp lý của các cơ quan hành chính nhà nước. Thẩm quyền hành chính
pháp lý là quyền tổ chức điều hành đời sống xã hội theo pháp luật, bằng pháp
luật nhằm đạt được các mục tiêu hợp lý đã đề ra. Thẩm quyền hành chính
pháp lý là đặc trưng (đặc quyền) của hệ thống hành chính nhà nước. Thẩm
quyền hành chính pháp lý được sử dụng trên hai phương diện:
Tổ chức và chỉ đạo thực thi các chính sách, pháp luật của Nhà nước để
quản lý và điều hành mọi hoạt động của đời sống xã hội nhằm đạt được các
mục tiêu phát triển kinh tế xã hội đã đề ra.
Thực hiện các quyền và nghĩa vụ có tính pháp lý của các tổ chức và công
dân như cấp các loại giấy phép, giấy khai sinh, chứng minh thư, công chứng...,
nhằm bảo đảm tự do, quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân, là hoạt động
phục vụ công dân từ phía các cơ quan hành chính nhà nước.
Dịch vụ hành chính công là các hoạt động phái sinh từ chức năng quản lý
nhà nước và có tính bắt buộc các tổ chức và cá nhân thực hiện nhằm phục vụ
cho hoạt động quản lý của Nhà nước.
Dịch vụ hành chính công xuất phát từ yêu cầu của quản lý nhà nước và
được tiến hành nhằm phục vụ cho hoạt động quản lý nhà nước. Tuy đây là
những hoạt động phục vụ trực tiếp nhu cầu, đòi hỏi của khách hàng, nhưng
những nhu cầu, đòi hỏi này không phải là nhu cầu tự thân của họ, mà là nhu cầu
phái sinh xuất phát từ các quy định của Nhà nước. Nói cách khác, dịch vụ hành
chính công là những dịch vụ mà Nhà nước bắt buộc và khuyến khích người dân
phải làm để bảo đảm trật tự và an toàn xã hội.
Dịch vụ hành chính công là những hoạt động không nhằm mục đích lợi
nhuận, mà là nghĩa vụ có tính pháp lý của Nhà nước trước nhân dân. Nhà nước
trang trải chi phí thực hiện các hoạt động này bằng ngân sách có nguồn thu từ
thuế. Việc thu tiền chỉ thực hiện dưới dạng lệ phí (chỉ dành cho những người
cần dịch vụ) nhằm tạo ra sự công bằng giữa người sử dụng dịch vụ với người
không sử dụng dịch vụ. Khoản thu này phải nộp vào ngân sách nhà nước, nơi
làm dịch vụ không trực tiếp hưởng lợi từ nguồn thu này.
Mọi người dân có quyền ngang nhau trong việc tiếp nhận và sử dụng các
dịch vụ này với tư cách là đối tượng phục vụ của chính quyền. Cơ quan hành
chính nhà nước có trách nhiệm và nghĩa vụ phục vụ cho mọi người dân, không
phân biệt đó là người như thế nào. Sự bình đẳng trong đối xử này xuất phát từ
chỗ: Nhà nước là một cơ quan công quyền được nhân dân thành lập ra để phục
vụ lợi ích chung của cộng đồng. Vai trò của Nhà nước là bảo đảm sự ổn định,
công bằng và hiệu quả của xã hội, vì vậy, Nhà nước phục vụ cho quyền lợi của
tất cả mọi người trên nguyên tắc đối xử công bằng đối với mọi công dân.
Các dịch vụ hành chính công mà Nhà nước cung ứng mang tính chất bắt
buộc đối với mọi đối tượng có liên quan, nếu Nhà nước ưu đãi cho một số
người thì sẽ dẫn đến chỗ những người yếu thế không muốn sử dụng dịch vụ
của Nhà nước hoặc lẩn trốn sự kiểm soát của Nhà nước. Điều đó dẫn đến chỗ,
Nhà nước không thực hiện được sự quản lý của mình đối với xã hội.
Về pháp lý, theo quy định tại Khoản 6 Điều 3 Nghị định số 64/2007/NĐ
CP ngày 10/04/2007 của Chính phủ ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt
động của cơ quan nhà nước, thì “dịch vụ hành chính công” được hiểu là những
dịch vụ liên quan đến hoạt động thực thi pháp luật, không nhằm mục tiêu lợi
nhuận, do cơ quan nhà nước (hoặc tổ chức, doanh nghiệp được ủy quyền) có