Phát triển dịch vụ chuyển tiền quốc tế tại ngân hàng thương mại cổ phần công thương việt nam – chi nhánh hai bà trưng
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (626.32 KB, 130 trang )
ĐẠI
HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------------
TRẦN MINH NGỌC
PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ CHUYỂN TIỀN QUỐC TẾ TẠI
NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG
THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HAI BÀ TRƢNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU
Hà Nội – 2018
ĐẠI
HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------------
TRẦN MINH NGỌC
PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ CHUYỂN TIỀN QUỐC TẾ TẠI
NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG
THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HAI BÀ TRƢNG
Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng
Mã số: 60340201
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. ĐÀO MINH PHÚC
Hà Nội – 2018
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết
quả, kết luận nêu trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong
bất cứ công trình khoa học nào. Các số liệu, tài liệu tham khảo được trích
dẫn có nguồn gốc rõ ràng.
Hà Nội, ngày
tháng năm 2018
Tác giả luận văn
Trần Minh Ngọc
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành bài luận văn này tác giả đã nhận đƣợc sự ủng hộ và giúp
đỡ của rất nhiều các cá nhân bao gồm thầy giáo, bạn bè, đồng nghiệp... Tác
giả xin chân thành đƣợc bày tỏ lòng biết ơn đến thầy giáo PGS.TS. Đào Minh
Phúc đã hƣớng dẫn tác giả có thể hoàn thành đƣợc luận văn này.
Tác giả cũng chân thành gửi lời cảm ơn tới các thầy cô, cán bộ của
trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, Viện đào tạo sau đại học
và khoa Tài chính ngân hàng đã nhiệt tình chỉ bảo, dạy dỗ, tạo điều kiện hoàn
thành khóa học.
Tác giả xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp tại Ngân hàng TMCP
Công Thƣơng Việt Nam – chi nhánh Hai Bà Trƣng đã đóng góp ý kiến, tài
liệu và dữ liệu hỗ trợ cho việc nghiên cứu.
Ngoài ra, tác giả cũng xin cảm ơn các bạn học viên cùng lớp Cao học
K25 khóa học QH – 2016 – E.CH trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia
Hà Nội đã đóng góp các ý kiến quý báu để tác giả hoàn thành đƣợc luận văn
thạc sỹ này.
Bên cạnh đó, do có những hạn chế nhất định về thông tin và kiến thức,
luận văn chắc chắn sẽ có những thiếu sót. Kính mong nhận đƣợc sự đóng góp
của Quý thầy cô, bạn bè và độc giả để nội dung luận văn đƣợc hoàn chỉnh hơn.
Tác giả luận văn
Trần Minh Ngọc
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................... i
DANH MỤC BẢNG................................................................................................ ii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ.........................................................................................iii
DANH MỤC SƠ ĐỒ.............................................................................................. iv
MỞ ĐẦU.................................................................................................................. 1
CHƢƠNG I: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN VỀ DỊCH VỤ CHUYỂN TIỀN QUỐC TẾ CỦA NGÂN HÀNG
THƢƠNG MẠI....................................................................................................... 6
1.1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI....................................6
1.1.1. Các nghiên cứu về phƣơng thức chuyển tiền quốc tế tại các ngân hàng
thƣơng mại......................................................................................................... 6
1.1.2. Các nghiên cứu ứng dụng tại các ngân hàng thƣơng mại cụ thể của các dịch
vụ thanh toán quốc tế nói chung và dịch vụ chuyển tiền quốc tế nói riêng.........8
1.1.3. Các nghiên cứu riêng về nội dung liên quan đến phƣơng thức chuyển tiền
quốc tế................................................................................................................ 9
1.1.4. Khoảng trống nghiên cứu.......................................................................... 9
1.2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DICH VỤ CHUYỂN TIỀN QUỐC TẾ CỦA NGÂN
HÀNG THƢƠNG MẠI....................................................................................... 10
1.2.1. Dịch vụ chuyển tiền quốc tế của ngân hàng thƣơng mại........................10
1.2.2. Các tiêu chí đánh giá sự phát triển dịch vụ chuyển tiền quốc tế của ngân
hàng thƣơng mại............................................................................................... 21
1.2.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến dịch vụ chuyển tiền quốc tế của ngân hàng
thƣơng mại....................................................................................................... 26
1.3. KINH NGHIỆM VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ CHUYỂN TIỀN QUỐC TẾ
CỦA MỘT SỐ NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VÀ BÀI HỌC..........................30
1.3.1. Kinh nghiệm........................................................................................... 30
1.3.2. Bài học kinh nghiệm............................................................................... 34
CHƢƠNG II: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.............................................. 37
2.1. PHƢƠNG PHÁP ĐIỀU TRA BẢNG HỎI................................................... 37
2.1.1. Mô tả bảng hỏi........................................................................................ 37
2.1.2. Mô tả mẫu thực hiện điều tra.................................................................. 38
2.1.3. Mô tả cách xử lý kết quả......................................................................... 38
2.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU TÀI LIỆU............................................... 39
2.2.1. Mô tả phƣơng pháp................................................................................ 39
2.2.2. Tác dụng của phƣơng pháp trong nghiên cứu......................................... 39
2.2.3. Cách thức thực hiện................................................................................ 39
2.3. PHƢƠNG PHÁP PHÂN TÍCH TỔNG HỢP............................................... 40
2.3.1. Mô tả phƣơng pháp................................................................................ 40
2.3.2. Tác dụng của phƣơng pháp trong nghiên cứu......................................... 40
2.3.3. Cách thức thực hiện................................................................................ 41
CHƢƠNG III: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ CHUYỂN TIỀN
QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG
VIỆT NAM – CHI NHÁNH HAI BÀ TRƢNG.................................................. 42
3.1. KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG
THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HAI BÀ TRƢNG................................42
3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển.............................................................. 42
3.1.2. Cơ cấu tổ chức........................................................................................ 44
3.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh cơ bản của ngân hàng TMCP Công Thƣơng
Việt Nam – chi nhánh Hai Bà Trƣng................................................................ 45
3.2. THỰC TRẠNG DỊCH VỤ CHUYỂN TIỀN QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG
THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM..............................50
3.2.1. Các văn bản điều chỉnh dịch vụ chuyển tiền quốc tế tại ngân hàng TMCP
Công Thƣơng Việt Nam................................................................................... 50
3.2.2. Thực trạng quy trình chuyển tiền quốc tế tại ngân hàng TMCP Công Thƣơng
Việt Nam – chi nhánh Hai Bà Trƣng................................................................ 52
3.2.3. Thực trạng dịch vụ chuyển tiền quốc tế tại ngân hàng TMCP Công Thƣơng
Việt Nam – chi nhánh Hai Bà Trƣng................................................................ 55
3.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ CHUYỂN TIỀN
QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG
VIỆT NAM – CHI NHÁNH HAI BÀ TRƢNG.................................................. 82
3.3.1. Kết quả đạt đƣợc.................................................................................... 82
3.3.2. Những hạn chế........................................................................................ 83
3.3.3. Nguyên nhân........................................................................................... 85
CHƢƠNG IV: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ CHUYỂN TIỀN QUỐC
TẾ TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG VIỆT
NAM – CHI NHÁNH HAI BÀ TRƢNG............................................................. 88
4.1. ĐỊNH HƢỚNG VÀ MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ CHUYỂN TIỀN
QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG
VIỆT NAM – CHI NHÁNH HAI BÀ TRƢNG.................................................. 88
4.1.1. Định hƣớng phát triển dịch vụ chuyển tiền quốc tế tại ngân hàng TMCP
Công Thƣơng Việt Nam – chi nhánh Hai Bà Trƣng......................................... 88
4.1.2. Mục tiêu phát triển dịch vụ chuyển tiền quốc tế tại ngân hàng TMCP Công
Thƣơng Việt Nam – chi nhánh Hai Bà Trƣng.................................................. 90
4.2. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CHUYỂN TIỀN QUỐC TẾ TẠI NGÂN HÀNG
TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH HAI BÀ TRƢNG........91
4.2.1. Hoàn thiện chính sách khách hàng.......................................................... 91
4.2.2. Nâng cao chất lƣợng dịch vụ chuyển tiền quốc tế..................................94
4.2.3. Đẩy mạnh hoạt động quảng bá, tiếp thị dịch vụ chuyển tiền quốc tế......95
4.2.4. Vận dụng linh hoạt, đồng bộ chính sách giá dịch vụ, triển khai các sản phẩm
dịch vụ hỗ trợ liên quan.................................................................................... 96
4.2.5. Chú trọng công tác kiểm soát rủi ro trong hoạt động chuyển tiền quốc tế,
giảm thiểu các rủi ro tác nghiệp xuống mức thấp nhất...................................... 97
4.2.6. Nâng cao năng lực, trình độ cho cán bộ chuyển tiền quốc tế..................98
4.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ.................................................................................. 99
4.3.1. Kiến nghị với Chính phủ và các bộ ngành liên quan............................... 99
4.3.2. Kiến nghị với ngân hàng Nhà nƣớc...................................................... 100
4.3.3. Kiến nghị với ngân hàng TMCP Công Thƣơng Việt Nam....................101
KẾT LUẬN.......................................................................................................... 103
TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................... 104
PHỤ LỤC
STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
i
DANH MỤC BẢNG
STT
Bảng
1
Bảng 3.1
2
Bảng 3.2
3
Bảng 3.3
4
Bảng 3.4
5
Bảng 3.5
6
Bảng 3.6
7
Bảng 3.7
8
Bảng 3.8
9
Bảng 3.9
10
Bảng
3.10
ii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
STT
Biểu đồ
1
Biểu đồ
3.1
2
Biểu đồ
3.2
3
Biểu đồ
3.3
4
Biểu đồ
3.4
5
Biểu đồ
3.5
6
Biểu đồ
3.6
iii
DANH MỤC SƠ ĐỒ
STT
Sơ đồ
1
Sơ đồ 1.1
2
Sơ đồ 1.2
3
Sơ đồ 3.1
4
Sơ đồ 3.2
iv
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài:
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, toàn cầu hoá nền kinh tế Thế
giới thì hoạt động thanh toán quốc tế đóng một vai trò quan trọng đối với việc
phát triển kinh tế của đất nƣớc. Một quốc gia không thể phát triển với chính
sách đóng cửa, chỉ dựa vào tích luỹ trao đổi trong nƣớc mà phải phát huy lợi
thế so sánh, kết hợp sức mạnh trong nƣớc với môi trƣờng kinh tế quốc tế.
Hiện nay, khi các quốc gia đều đặt kinh tế đối ngoại lên hàng đầu, coi hoạt
động kinh tế đối ngoại là con đƣờng tất yếu trong chiến lƣợc phát triển kinh
tế đất nƣớc thì vai trò của hoạt động thanh toán quốc tế ngày càng đƣợc
khẳng định.
Thanh toán quốc tế là mắt xích không thể thiếu trong dây chuyền hoạt
động kinh tế quốc dân, là khâu quan trọng của giao dịch mua bán hàng hóa,
dịch vụ giữa các cá nhân, tổ chức thuộc các quốc gia khác nhau. Thanh toán
quốc tế làm tăng cƣờng các mối quan hệ giao lƣu kinh tế giữa các quốc gia,
giúp cho quá trình thanh toán đƣợc an toàn, nhanh chóng, tiện lợi và giảm bớt
chi phí cho các chủ thể tham gia. Các ngân hàng với vai trò là trung gian
thanh toán sẽ bảo vệ quyền lợi cho khách hàng, đồng thời tƣ vấn cho khách
hàng, hƣớng dẫn về kỹ thuật thanh toán trong giao dịch nhằm giảm thiểu rủi
ro trong thanh toán và tạo sự an toàn tin tƣởng cho khách hàng. Nhƣ vậy,
thanh toán quốc tế là hoạt động tất yếu của một nền kinh tế phát triển.
Ngày nay các ngân hàng hiện đại kinh doanh đa năng nhằm tăng thu
nhập không những từ các nghiệp vụ ngân hàng truyền thống, mà ngày càng
mở rộng các nghiệp vụ ngoại bảng. Song song với các hoạt động nghiệp vụ
khác về thanh toán quốc tế, hoạt động chuyển tiền đóng vai trò không nhỏ
1
trong việc hỗ trợ các phƣơng thức thanh toán quốc tế khác bởi dù áp dụng
phƣơng thức thanh toán quốc tế nào cũng phải kết thúc bằng việc các bên đối
tác chuyển tiền thanh toán hàng hóa, dịch vụ cho nhau thông qua ngân hàng.
Cùng với các phƣơng thức thanh toán quốc tế khác, phƣơng thức chuyển tiền
ngày càng giữ vai trò quan trọng, đƣợc sử dụng ngày càng nhiều trong thực
tế. Ngoài hoạt động xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp, mảng chuyển tiền
quốc tế cá nhân cũng rất có tiềm năng. Khi thu nhập ngƣời dân tăng cao, mọi
ngƣời thƣờng hƣớng đƣa con em ra nƣớc ngoài du học, đi chữa bệnh ở
nƣớc ngoài để đƣợc hƣởng những dịch vụ khám chữa bệnh tiên tiến nhất,…
Theo thống kê của ngân hàng thƣơng mại cổ phần Công Thƣơng Việt Nam
( Vietinbank), hàng năm có khoảng 16.000 cá nhân đi du học với mức tiền
chuyển ra nƣớc ngoài trung bình từ 10.000 USD đến 15.000 USD một
ngƣời/một năm. Lƣợng ngƣời chữa bệnh ở nƣớc ngoài hàng năm khoảng
40.000 ngƣời. Ở Việt Nam, theo thống kê mới nhất, có khoảng 80.000 lao
động là ngƣời nƣớc ngoài, thu nhập bình quân lớn hơn 1.000 USD/ 1 năm và
hàng năm họ thƣờng xuyên phát sinh nhu cầu chuyển thu nhập về nƣớc. Bên
cạnh nhu cầu chuyển tiền ra nƣớc ngoài, nhu cầu nhận tiền từ nƣớc ngoài về
cũng không nhỏ. Theo số liệu thống kê của Ủy ban Nhà nƣớc về ngƣời Việt
Nam tại nƣớc ngoài, có gần 5 triệu ngƣời Việt đang sinh sống, lao động, học
tập tại nƣớc ngoài. Mỗi năm kiều hối tăng trung bình từ 10 đến 15% đƣa Việt
Nam trở thành một trong 10 quốc gia nhận kiều hối nhiều nhất, đóng góp
quan trọng trong việc ổn định cán cân thanh toán và kinh tế của đất nƣớc.
Hiện nay, nhiều dịch vụ chuyển tiền quốc tế dành cho những khách
hàng có nhu cầu gửi và nhận tiền từ nƣớc ngoài đƣợc mở ra. Trên thực tế,
nhiều ngƣời sử dụng vẫn gặp phải những sự cố không đáng có trong quá trình
giao dịch. Sự mập mờ về tỷ giá hối đoái, thời gian chuyển tiền không rõ ràng,
2
cơ chế bảo mật lỏng lẻo, hạn chế về ngoại tệ quy đổi là một trong nhiều vấn
đề mà một số dịch vụ chuyển tiền đang vƣớng phải. Không nói đến các rủi ro
của dịch vụ chuyển tiền trao tay hay phƣơng thức “ chợ đen”, ngƣời chuyển
tiền khi sử dụng các dịch vụ “ chính thống” cũng có thể lâm vào vào tình
trạng “ dở khóc dở cƣời” vì tỷ giá quy đổi mỗi lúc một khác và hạn chế trong
việc quy đổi sang nhiều loại ngoại tệ.
Cạnh tranh quốc tế trong lĩnh vực tài chính ngân hàng ngày càng gia
tăng, yêu cầu cấp bách đặt ra cho các ngân hàng thƣơng mại Việt Nam là phải
phát triển, đa dạng và nâng cao chất lƣợng các dịch vụ kinh doanh, cả dịch vụ
ngân hàng trong nƣớc và dịch vụ ngân hàng quốc tế. Với vị thế là một ngân
hàng thƣơng mại lớn, giữ vai trò quan trọng, trụ cột của ngành Ngân hàng
Việt Nam, ngân hàng thƣơng mại cổ phần Công Thƣơng Việt Nam không
ngừng nỗ lực hoàn thiện, nâng cao chất lƣợng các dịch vụ để đáp ứng nhu cầu
ngày càng cao của khách hàng. Bên cạnh đó, việc tham gia Hiệp hội tài chính
viễn thông liên ngân hàng toàn cầu ( SWIFT) cũng đặt ra cho ngân hàng nhiều
cơ hội và thách thức lớn. Các ngân hàng Việt Nam đã có nhiều sự thay đổi
trong việc nâng cấp và hoàn thiện hệ thống thanh toán của mình, đặc biệt là
hoạt động thanh toán quốc tế. Tuy nhiên, hoạt động thanh toán quốc tế của các
ngân hàng thƣơng mại nói chung và của ngân hàng thƣơng mại cổ phần Công
Thƣơng Việt Nam nói riêng, trong đó có phƣơng thức chuyển tiền quốc tế một sản phẩm cơ bản mang lại lợi ích cho ngân hàng rất lớn, nguồn phí thu
đƣợc dồi dào, rủi ro cho ngân hàng thấp... vẫn bộc lộ nhiều thiếu sót cần
đƣợc khắc phục để có thể hoàn thiện hơn, phát triển mạnh mẽ hơn nữa một
phƣơng thức thanh toán đơn giản và hiệu quả.
3
Phát triển dịch vụ chuyển tiền quốc tế sẽ giúp cho Vietinbank trong đó
có Vietinbank – chi nhánh Hai Bà Trƣng phát triển lên một tầm cao mới, trở
thành một địa điểm uy tín thu hút khách hàng trong nƣớc và quốc tế.
Xuất phát từ thực tiễn đó, dựa trên những lý luận cơ bản về thanh toán
quốc tế, đề tài “ Phát triển dịch vụ chuyển tiền quốc tế tại Ngân hàng Thương
mại cổ phần Công Thương Việt Nam – chi nhánh Hai Bà Trưng” đƣợc tác giả
lựa chọn để làm luận văn thạc sỹ.
2. Câu hỏi nghiên cứu:
-
Dịch vụ chuyển tiền quốc tế là gì? Cơ sở lý luận về phát triển dịch vụ
chuyển tiền quốc tế nhƣ thế nào?
-
Các tiêu chí đánh giá sự phát triển của dịch vụ chuyển tiền quốc tế tại
ngân hàng thƣơng mại? Nhân tố ảnh hƣởng đến sự phát triển của dịch vụ
chuyển tiền quốc tế?
-
Thực trạng dịch vụ chuyển tiền quốc tế tại Vietinbank - chi nhánh Hai
Bà Trƣng nhƣ thế nào? Còn tồn tại những hạn chế nào và nguyên nhân là gì?
Một số ví dụ điển hình cho các mục đích chuyển tiền cụ thể?
-
Vietinbank Hai Bà Trƣng cần thực hiện những biện pháp nào để phát
triển có hiệu quả dịch vụ chuyển tiền quốc tế?
3.
Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:
3.1. Mục đích nghiên cứu:
-
Qua việc phân tích thực trạng phát triển dịch vụ chuyển tiền quốc tế
tại ngân hàng TMCP Công Thƣơng Việt Nam – chi nhánh Hai Bà Trƣng, luận
văn đề ra giải pháp phát triển dịch vụ này trong thời gian tới tại ngân hàng
này.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu:
4
-
Hệ thống hóa một số vấn đề mang tính lý luận về phát triển dịch vụ
chuyển tiền quốc tế trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng thƣơng mại.
-
Phân tích đánh giá thực trạng phát triển dịch vụ chuyển tiền quốc tế
tại Vietinbank – chi nhánh Hai Bà Trƣng.
-
Kiến nghị, đề xuất các giải pháp chiến lƣợc nhằm phát triển dịch vụ
chuyển tiền quốc tế tại ngân hàng TMCP Công Thƣơng Việt Nam nói chung
và chi nhánh Hai Bà Trƣng nói riêng.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu:
4.1. Đối tƣợng nghiên cứu: Dịch vụ chuyển tiền quốc tế tại ngân hàng thƣơng
mại.
4.2. Phạm vi nghiên cứu:
-
Không gian: Tại ngân hàng TMCP Công Thƣơng Việt Nam – chi
nhánh Hai Bà Trƣng.
5.
Thời gian: Từ năm 2014 đến hết năm 2017.
Kết cấu của luận văn:
Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về dịch vụ
chuyển tiền quốc tế của ngân hàng thƣơng mại.
Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu.
Chƣơng 3: Thực trạng phát triển dịch vụ chuyển tiền quốc tế tại ngân hàng
TMCP Công Thƣơng Việt Nam – chi nhánh Hai Bà Trƣng.
Chƣơng 4: Giải pháp phát triển dịch vụ chuyển tiền quốc tế tại ngân hàng
TMCP Công Thƣơng Việt Nam – chi nhánh Hai Bà Trƣng.
5
CHƢƠNG I: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ
SỞ LÝ LUẬN VỀ DỊCH VỤ CHUYỂN TIỀN QUỐC TẾ CỦA
NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
1.1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI:
Trƣớc xu thế nền kinh tế Thế giới ngày càng đƣợc quốc tế hóa, các
quốc gia đang không ngừng phát triển nền kinh tế thị trƣờng, mở cửa hội
nhập, hợp tác, Việt Nam không nằm ngoài xu thế đó, ngày càng hội nhập sâu
và rộng nền kinh tế Thế giới. Trong bối cảnh này, thanh toán quốc tế nhƣ là
chiếc cầu nối giữa kinh tế trong nƣớc với phần kinh tế bên ngoài, có tác dụng
bôi trơn và thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ đầu tƣ nƣớc
ngoài, thu hút kiều hối và các quan hệ tài chính tín dụng quốc tế khác. Một
trong các phƣơng thức thanh toán quốc tế hiệu quả đó chính là phƣơng thức
chuyển tiền quốc tế. Khách hàng đã có xu hƣớng dịch chuyển dần việc sử
dụng các phƣơng tiện thanh toán phức tạp nhƣ tín dụng chứng từ sang các
phƣơng thức thanh toán nhanh và đơn giản hơn là phƣơng thức chuyển tiền
quốc tế. Tuy vậy, những nghiên cứu chi tiết về phƣơng thức này lại không
nhiều.
Kết hợp tìm kiếm các nghiên cứu trên báo chí, mạng internet, có khá
nhiều nghiên cứu viết không chuyên về dịch vụ này nhƣng có liên quan mật
thiết đến nó. Sau khi tham khảo, có thể chia các nghiên cứu đã đƣợc công bố
có liên quan đến đề tài thành ba nhóm.
1.1.1. Các nghiên cứu về phƣơng thức chuyển tiền quốc tế tại các ngân
hàng thƣơng mại:
-
“ Giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong hoạt động thanh toán
quốc tế của các ngân hàng thƣơng mại Việt Nam”, luận văn của Phạm
Hồng Linh – Đại học ngoại thƣơng, 2014: Luận văn tìm hiểu tình hình,
6
kinh nghiệm thực tế, những vấn đề thực trạng còn tồn tại trong thanh
toán quốc tế của các ngân hàng thƣơng mại. Từ thực tế đó, luận văn đề
xuất một số ý kiến đóng góp nhằm phòng ngừa và hạn chế rủi ro trong
hoạt động thanh toán quốc tế.
-
“ Các phƣơng thức thanh toán quốc tế trên Thế giới và Việt Nam”, luận
văn của Trần Mai Phƣơng – Đại học kinh tế quốc dân, 2013: Chỉ ra
những ƣu điểm, nhƣợc điểm của các phƣơng thức thanh toán quốc tế
hiện đại trên Thế giới và những phƣơng thức nào đang đƣợc áp dụng
phổ biến tại Việt Nam. Trong nghiên cứu này, phƣơng thức chuyển tiền
quốc tế cũng không đƣợc nghiên cứu một cách chi tiết và cụ thể.
Ngƣời đọc mới chỉ dừng lại ở việc hiểu đƣợc từng ƣu nhƣợc điểm của
từng phƣơng thức thanh toán quốc tế.
-
“ Xu hƣớng lựa chọn các phƣơng thức thanh toán quốc tế và vấn đề đặt
ra cho các ngân hàng thƣơng mại”, Nguyễn Thị Hồng Hải – Tạp chí
khoa học và đào tạo ngân hàng số 53: Trong nghiên cứu này, tác giả chỉ
ra xu hƣớng thay đổi trong việc lựa chọn các phƣơng thức thanh toán
quốc tế của khách hàng từ tín dụng chứng từ dịch chuyển qua nhờ thu
và chuyển tiền. Vì vậy các ngân hàng cần phải thay đổi để phù hợp với
xu hƣớng hiện tại và phòng tránh các rủi ro đi kèm với sự thay đổi này.
-
“ Hệ thống chỉ tiêu phân tích đánh giá hiệu quả hoạt động thanh toán
quốc tế của ngân hàng thƣơng mại”, Nguyễn Văn Tiến – Tạp chí kinh
tế đối ngoại số 3: Cung cấp hệ thống chỉ tiêu tuyệt đối, tƣơng đối để
lƣợng hóa hiệu quả kinh tế của hoạt động thanh toán quốc tế nói chung
và chuyển tiền quốc tế nói riêng. Bên cạnh đó, nghiên cứu còn chỉ ra
ảnh hƣởng của các nhân tố đến sự phát triển của dịch vụ này bao gồm
nhân tố khách quan và nhân tố chủ quan từ chính ngân hàng.
7
1.1.2. Các nghiên cứu ứng dụng tại các ngân hàng thƣơng mại cụ thể của
các dịch vụ thanh toán quốc tế nói chung và dịch vụ chuyển tiền quốc tế
nói riêng:
-
“ Hoàn thiện hoạt động chuyển tiền quốc tế tại chi nhánh Ngân hàng
thƣơng mại cổ phần Công Thƣơng Đà Nẵng”, luận văn của Nguyễn Thị
Thanh Thủy, 2015: Luận văn hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về
hoạt động chuyển tiền quốc tế của ngân hàng thƣơng mại ( NHTM). Khảo
sát và phân tích thực trạng, đánh giá những kết quả đạt đƣợc, những tồn
tại và hạn chế từ đó tìm ra nguyên nhân trong hoạt động chuyển tiền quốc
tế của Vietinbank – chi nhánh Đà Nẵng. Đề xuất giải pháp nhằm hoàn
thiện hoạt động chuyển tiền quốc tế của Vietinbank
Đà Nẵng.
-
“ Đánh giá hoạt động thanh toán quốc tế tại ngân hàng thƣơng mại cổ
phần Kỹ Thƣơng Việt Nam”, luận văn của Trần Thị Anh, 2015: Luận
văn phân đƣa ra phân tích, đánh giá, nhận xét về hoạt động thanh toán
quốc tế tại ngân hàng TMCP Kỹ Thƣơng Việt Nam, từ đó có sự so sánh
với các ngân hàng trong và ngoài nƣớc. Trên cơ sở phân tích các hạn
chế và tồn tại trong hoạt động thanh toán quốc tế tại ngân hàng TMCP
Kỹ Thƣơng Việt Nam, chỉ ra nguyên nhân của việc cạnh tranh kém
hiệu quả về mảng dịch vụ này.
-
“ Giải pháp hạn chế rủi ro trong thanh toán quốc tế tại ngân hàng
thƣơng mại cổ phần Sài Gòn – Hà Nội (SHB)”, luận văn của Ngô
Khánh Huyền, 2013: Luận văn tổng quát những kiến thức, lý luận về
thanh toán quốc tế và những rủi ro trong thanh toán quốc tế, phân tích
thực trạng rủi ro trong phƣơng thức này tại ngân hàng TMCP SHB. Từ
đó đề xuất những giải pháp, kiến nghị nhằm hạn chế rủi ro và nâng cao
chất lƣợng thanh toán quốc tế.
8
-
“ Chiến lƣợc marketing cho dịch vụ thanh toán quốc tế tại ngân hàng
Sài Gòn thƣơng tín – Sacombank”, luận văn của Trƣơng Minh Trung,
2013: Luận văn phân tích thực trạng hoạt động kinh doanh và dịch vụ
thanh toán quốc tế của Sacombank nhằm xác định khả năng cạnh tranh
của Sacombank. Xây dựng chiến lƣợc marketing để phát triển, mở rộng
thị trƣờng và nâng cao chất lƣợng dịch vụ thanh toán quốc tế tại
Sacombank trong thời gian tới.
1.1.3. Các nghiên cứu riêng về nội dung liên quan đến phƣơng thức
chuyển tiền quốc tế:
-
“ Tìm hiểu một số nội dung về SWIFT”, tác giả Đinh Thu Hƣơng – Lê
Thị Thu Minh ( Tạp chí tài chính kỳ 3, số tháng 8/2015): Bài viết mang
đến một cái nhìn tổng quan và sơ lƣợc nhất về SWIFT. Tìm hiểu ƣu
điểm, cách phân chia, cấu trúc của mẫu điện SWIFT, chứng minh tham
gia hệ thống SWIFT đem lại lợi ích to lớn đối với hoạt động thanh toán
quốc tế nói riêng và hoạt động thanh toán nói chung của mỗi ngân
hàng.
-
“ Vai trò của môi trƣờng pháp lý đối với hoạt động thanh toán quốc tế”,
Đỗ Việt Anh Thái ( Tạp chí kinh tế đối ngoại số 62): Nhấn mạnh tầm
quan trọng của môi trƣờng pháp lý đối với hoạt động thanh toán quốc
tế. Làm rõ khái niệm về môi trƣờng pháp lý, về hoạt động thanh toán
quốc tế và trên cơ sở đó phân tích vai trò của môi trƣờng pháp lý đối
với hoạt động thanh toán quốc tế.
1.1.4. Khoảng trống nghiên cứu:
-
Qua những nghiên cứu đã tìm hiểu cho thấy việc thực hiện nghiên cứu
về dịch vụ chuyển tiền quốc tế chƣa sâu, chƣa có nghiên cứu nào xem
xét cụ thể về dịch vụ này và sự phát triển của nó trên cả phƣơng diện lý
thuyết và ứng dụng. Các đề tài chủ yếu xem xét sự phát triển của dịch
9
vụ thanh toán quốc tế nói chung. Theo nhƣ tìm hiểu cùng với kinh
nghiệm trong lĩnh vực này, dịch vụ chuyển tiền quốc tế là một dịch vụ
khá tiềm năng theo xu hƣớng dịch chuyển hiện nay. Dịch vụ này không
quá phức tạp nhƣng cũng không thực sự đơn giản, tuy nhiên cũng chứa
đựng khá nhiều rủi ro. Ngoài các rủi ro liên quan đến tác nghiệp, nó còn
có nhiều rủi ro khác nhƣ những rủi ro về chính trị, rủi ro pháp lý, rủi ro
ngân hàng đại lý… Đối với mỗi ngoại tệ, cách thức chuyển tiền lại có
những đặc điểm riêng, những mức phí áp dụng riêng tại các quốc gia
khác nhau, những tập quán riêng của từng khu vực. Tại Vietinbank
– chi nhánh Hai Bà Trƣng, chƣa có nghiên cứu nào về sự phát triển của
dịch vụ này. Chính vì vậy, luận văn dựa vào các nghiên cứu sẵn có,
cùng với các tài liệu trong quá trình làm việc thu thập đƣợc để tiến
hành nghiên cứu cụ thể, chi tiết về chỉ riêng dịch vụ chuyển tiền quốc tế
trong ngân hàng cùng với đó đánh giá sự phát triển của nó tại
Vietinbank – chi nhánh Hai Bà Trƣng, một trong những chi nhánh có
nền tảng truyền thống về dịch vụ này. Từ đó có những kiến thức tổng
hợp nhất để ngƣời đọc có thể hiểu sâu hơn nữa cùng với đó là quá trình
đi tìm giải pháp để phát triển dịch vụ đó tại các ngân hàng thƣơng mại
hiện nay đặc biệt là ngân hàng TMCP Công Thƣơng Việt Nam – chi
nhánh Hai Bà Trƣng.
1.2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DICH VỤ CHUYỂN TIỀN QUỐC TẾ CỦA
NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI:
1.2.1. Dịch vụ chuyển tiền quốc tế của ngân hàng thƣơng mại:
1.2.1.1. Khái niệm chuyển tiền quốc tế:
-
“Chuyển tiền quốc tế là một phương thức thanh toán quốc tế, trong đó
khách hàng ( người chuyển tiền) yêu cầu ngân hàng phục vụ mình
chuyển một số tiền nhất định cho người khác ( người hưởng lợi) theo
10
một địa chỉ nhất định trong một thời gian nhất định”. (Nguyễn Văn
Tiến , 2013, trang 273).
-
Mặt khác, chuyển tiền quốc tế có thể hiểu là một dịch vụ ngân hàng cung
cấp để chuyển một số tiền nhất định của ngƣời chuyển từ nƣớc sở tại ra
nƣớc ngoài cho ngƣời hƣởng căn cứ vào chỉ dẫn trên lệnh chuyển tiền
của ngƣời chuyển tiền. Nó đƣợc xem là phƣơng thức thanh toán khá đơn
giản và ngân hàng chỉ tham gia với vai trò trung gian chuyển hộ và nhận
hộ để hƣởng phí dịch vụ mà không cam kết chịu trách nhiệm gì về nội
dung thanh toán giữa các bên. Đối với phƣơng thức này, khi thanh toán
phải tuân thủ những nôi dung thỏa thuận giữa các bên liên quan và pháp
luật hiện hành. Để tránh rủi ro và tranh chấp xảy ra, các bên phải thỏa
thuận nội dung thanh toán càng rõ ràng càng tốt. Trong thực tế do có quá
nhiều rủi ro cho các bên, phƣơng thức này thƣờng chỉ đƣợc sử dụng khi
các bên thực sự tin tƣởng nhau và sử dụng nhiều trong thanh toán chuyển
tiền phi thƣơng mại.
1.2.1.2. Đặc điểm của chuyển tiền quốc tế:
-
Chuyển tiền quốc tế phải tuân thủ theo luật pháp của hai quốc gia,
thông lệ và tập quán quốc tế.
-
Ngân hàng khi thực hiện chuyển tiền chỉ đóng vai trò trung gian thanh
toán theo ủy nhiệm để hƣởng hoa hồng và không bị rành buộc bất cứ
trách nhiệm gì đối với ngƣời thụ hƣởng và ngƣời chuyển tiền.
-
Chuyển tiền quốc tế dùng để thanh toán mậu dịch và thanh toán phi
mậu dịch.
1.2.1.3. Vai trò của chuyển tiền quốc tế:
a. Đối với nền kinh tế:
11
-
Trƣớc xu thế các quốc gia đang ra sức phát triển thị trƣờng, mở cửa,
hợp tác và hội nhập, thanh toán quốc tế nói chung và dịch vụ chuyển
tiền quốc tế nói riêng nổi lên nhƣ một chiếc cầu nối quan trọng giữa
kinh tế trong nƣớc với kinh tế Thế giới.
-
Chuyển tiền quốc tế là một phƣơng thức thanh toán đơn giản, ngày
càng đƣợc sử dụng rộng rãi hơn. Phƣơng thức này đã góp phần làm
tăng khối lƣợng thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế,
giảm bớt các chi phí trung gian, đồng thời cũng thu hút đƣợc lƣợng
ngoại tệ đáng kể vào Việt Nam.
-
Chuyển tiền quốc tế ngày càng đƣợc thực hiện nhanh chóng, đem lại
nhiều giao thƣơng phát triển, đẩy mạnh quá trình sản xuất lƣu thông
hàng hóa, tăng nhanh tốc độ chu chuyển vốn, góp phần phát triển nền
kinh tế.
b.
Đối với ngân hàng thƣơng mại:
-
Chuyển tiền quốc tế có vai trò rất quan trọng đối với ngân hàng. Dịch
vụ chuyển tiền quốc tế giúp ngân hàng đáp ứng tốt hơn nhu cầu đa dạng
của khách hàng về các dịch vụ tài chính có liên quan đến thanh toán
quốc tế, qua đó giúp ngân hàng thu hút thêm khách hàng có nhu cầu,
tăng cƣờng quy mô hoạt động của mình.
-
Chuyển tiền quốc tế là hoạt động trực tiếp tạo ra một khoản thu nhập
không nhỏ đóng góp vào thu nhập chung của ngân hàng, nâng cao uy
tín và tạo dựng niềm tin cho khách hàng. Điều đó không chỉ giúp ngân
hàng mở rộng quy mô hoạt động mà còn là một ƣu thế tạo nên sức
cạnh tranh cho ngân hàng trong cơ chế thị trƣờng.
-
Bên cạnh đó, chuyển tiền quốc tế không chỉ là một dịch vụ đơn thuần
mà còn bổ sung hỗ trợ các mặt hoạt động khác của ngân hàng. Hoạt
12
động chuyển tiền quốc tế đƣợc thực hiện tốt sẽ mở rộng hoạt động tín
dụng xuất nhập khẩu, phát triển hoạt động kinh doanh ngoại tệ, tài trợ
thƣơng mại và các nghiệp vụ ngân hàng quốc tế khác...
-
Chuyển tiền quốc tế tạo điệu kiện hiện đại hóa công nghệ ngân hàng.
Các ngân hàng sẽ áp dụng các công nghệ tiên tiến để việc thực hiện
chuyển tiền quốc tế đƣợc nhanh chóng, kịp thời và chính xác, nhằm
phân tán rủi ro, góp phần mở rộng quy mô và mạng lƣới ngân hàng.
-
Hoạt động này giúp ngân hàng mở rộng quan hệ với các ngân hàng
nƣớc ngoài, nâng cao uy tín của mình trên trƣờng quốc tế, giúp cho
ngân hàng vƣợt ra khỏi phạm vi quốc gia và hòa nhập với cộng đồng
ngân hàng Thế giới.
c.
Đối với khách hàng:
-
Chuyển tiền quốc tế là một sản phẩm hữu ích đáp ứng đƣợc nhu cầu
chuyển tiền đi khắp mọi nơi trên Thế giới với nhiều mục đích khác
nhau của rất nhiều khách hàng.
-
Ngày nay, ngoài nhu cầu chuyển tiền quốc tế phục vụ cho hoạt động
xuất nhập khẩu còn có rất nhiều nhu cầu khác của con ngƣời cần đến
hoạt động chuyển tiền nhƣ chuyển tiền cho ngƣời thân đi du học, chữa
bệnh... nhất là nhu cầu gửi tiền về nƣớc của những ngƣời làm ăn xa
ngày càng lớn. Sự phát triển của dịch vụ chuyển tiền đã giúp cho những
yêu cầu đó của khách hàng đƣợc đáp ứng một cách nhanh chóng, chính
xác, an toàn, tiện lợi và tiết kiệm tối đa chi phí.
1.2.1.4. Phân loại chuyển tiền quốc tế:
a.
Phân loại theo hình thức chuyển tiền quốc tế:
-
Chuyển tiền bằng thƣ ( Mail Tranfer – M/T): Là hình thức chuyển tiền
trong đó lệnh thanh toán hay còn gọi là séc ( Bank draff) của ngân hàng
13
