Cảm nhận về đoạn thơ Đất Nước làm sáng tỏ nhận định: Chất liệu văn hóa dân gian trong đoạn thơ Đất Nước được sử dụng vừa quen thuộc vừa mới lạ

Đề  bài: Cảm nhận về  đoạn thơ  Đất Nước làm sáng tỏ  nhận định: Chất liệu văn  
hóa dân gian trong đoạn thơ Đất Nước được sử dụng vừa quen thuộc vừa mới lạ
Bài làm:
Đất nước là nơi ta sinh ra và lớn lên. Thật vậy, chẳng ai biết đất nước có từ bao giờ, chỉ 
biết đất nước lớn lên theo ta từng ngày. Đất nước đang trưởng thành theo năm tháng. 
Đứng trước vẻ đẹp của đất nước có mấy ai không rung động, không trào dâng cảm giác  
tự hào trong lòng. Có lẽ cũng vì một lòng nồng nàn yêu nước và muốn tìm về cội nguồn  
của dân tộc mà Nguyễn Khoa Điềm đã đặt bút để rồi tự  mình vẽ  lên một đất nước thật 
đẹp và bình dị. "Đất nước" được hiện lên rõ nét qua mối quan hệ gắn bó từ ngàn xưa với  
con người. Qua tác phẩm, chúng ta cũng nhận thấy được tài năng xuất chúng của Nguyễn 
Khoa Điềm, đó là việc sử dụng chất liệu văn hóa dân gian vừa quen thuộc vừa mới lạ.
Chất liệu dân gian được tác giả  sử dụng ngay từ  những câu chữ  đầu tiên của tác phẩm. 
Đất nước gắn liền với phong tục, lối sống văn hóa của người dân Việt Nam. Đó là miếng  
trầu bà ăn, là búi tóc bới sau đầu, là cái kèo cái cột thành tên. Đất nước cũng gắn liền với  
hoạt động lao động sản xuất qua hình ảnh hạt gạo xay, giã, giần sàng. Đất nước cũng là 
cái nôi  ấm áp của những mối tình đơn sơ. "Đất là nơi anh đến trường, nước là nơi em  
tắm". Tác giả  đã có cái nhìn độc đáo về  đất nước khi tách đất nước thành đất và nước 
riêng biệt để định nghĩa, từ đó khiến cho khái niệm về đất nước gần gũi, thân thuộc hơn 
với chúng ta. Rồi cũng từ  đất nước mà bao cuộc tình đậm sâu đến với mỗi người. Đất  
nước là nơi em bắt đầu có khái niệm đầu tiên về yêu thương, là khi em trót thương thầm 
anh để rồi đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm. Đất nước yêu dấu của chúng ta cũng  
là nơi tình cảm cha mẹ  mặn nồng cùng nhau gắn bó để  xây dựng nên một tổ   ấm thật  
hạnh phúc.
Để xây dựng lên một khái niệm đất nước thật hoàn chỉnh thì tác giả  cũng đã tinh tế đưa  
thêm vào cả ca dao, dân ca, tục ngữ. "Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn" là 
thành quả của tác giả khi lấy ý từ bài ca dao "Muối ba năm muối hãy còn mặn, gừng chín  
tháng gừng hãy còn cay/ Đôi ta tình nặng nghĩa dày/ Có xa nhau đi nữa cũng ba vạn sáu  


ngàn ngày mới xa". Và đâu phải cái tài của tác giả  chỉ  dừng  ở  đó, Nguyễn Khoa Điềm  
cũng đi liệt kê hàng loạt câu chuyện từ xa xưa trong truyền thuyết và cổ tích dân gian để 

làm nổi bật vẻ đẹp trù phú của đất nước đồng thời khẳng định vai trò to lớn của nhân dân 
trong việc "làm ra Đất Nước". Đó là tinh thần cảnh giác cao độ  trước kẻ  thù "dân mình  
biết trồng tre mà đánh giặc", truyền thống uống nước nhớ nguồn "Hằng năm ăn đâu làm  
đâu/ Cũng biết cúi đầu nhớ ngày giỗ Tổ". Và không chỉ có thế, ông cũng ca ngợi vẻ đẹp  
trù phú của quê hương, đất nước:
"Những người vợ nhớ chồng còn góp cho Đất Nước những núi Vọng Phu
Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái
Gót ngựa của Thánh Gióng đi qua còn trăm ao đầm để lại
Chín mươi chín con voi góp mình dựng đất Tổ Hùng Vương
Những con rồng nằm im góp dòng sông xanh thẳm
Người học trò nghèo góp cho Đất Nước mình núi Bút non Nghiên
Con cóc, con gà quê hương cùng góp cho Hạ Long thành thắng cảnh
Những người dân nào đã góp tên Ông Đốc, Ông Trang, Bà Đen, Bà Điểm"
Trong đoạn trích, tác giả  đã sử dụng dày đặc chất liệu dân gian giúp cho đất nước hiện  
lên thật bình dị, gần gũi và thân thuộc. Đất nước gắn liền với cuộc sống thường ngày của 
con người chứ không to lớn, trừu tượng mang tầm vóc to lớn khó hiểu.
Chất liệu dân gian được sử dụng trong tác phẩm vừa quen thuộc, vừa mới lạ. Thật vậy,  
Nguyễn Khoa Điềm đã diễn tả đất nước theo bề dày lịch sử, không gian và thời gian. Đất 
nước gắn liền với truyền thống yêu nước, bảo vệ dân tộc của người dân Việt Nam. Đất  
nước được gìn giữ  bởi máu xương của bao người. Đất nước cũng cứ  thế  mà trưởng 
thành và phát triển nhờ lao động sản xuất của con người, ai ai cũng cống hiến hết mình 
để  góp phần xây dựng lên một đất nước giàu đẹp hơn. Và cũng nhờ  việc sử  dụng chất  


liệu dân gian mà tác giả  đã làm nổi bật tư  tưởng về  đất nước mới mẻ. Đó là đất nước  
của nhân dân, đất nước là của ca dao thần thoại.
Đi khắp kho tàng văn học dân gian của dân tộc đã có biết bao nhiêu tác phẩm viết về đất 
nước. Thế  nhưng khi đến với "Đất nước" của Nguyễn Khoa Điềm ta lại thấy một đất 
nước thật bình dị  và gần gũi, đất nước gắn liền với lịch sử, văn hóa, truyền thống của  
dân tộc. Qua Đất nước, chúng ta cũng thấy được lòng tự hào dân tộc và yêu nước của tác 

giả. Chắc hẳn phải yêu và tự hào biết bao thì ông mới có những định nghĩa về đất nước 
gần gũi và thiết thực đến vậy. Và qua tác phẩm chúng ta thấy thêm được tài năng của 
người nghệ sĩ, đó là sự sáng tạo, am hiểu sâu rộng về nền văn hóa cũng như truyền thống 
của nước nhà.