Đổi mới phương pháp giảng dạy của giảng viên ngành Giáo dục chính trị ở các trường đại học, cao đẳng

HÁ

ÌNH D ƠN

1

TÓM TẮT
Từ thực tiễn giảng dạy, bài viết đã tập trung nghiên cứu về vai trò của người giảng
viên trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy các bộ môn Mác – Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh cho sinh viên ngành Giáo dục Chính trị như: lòng say mê với nghề nghiệp, liên
hệ lý luận với thực tiễn, nghiên cứu khoa học và hướng dẫn sinh viên tự học, thảo luận
nhóm, phát huy tính tích cực, chủ động của sinh viên trong học tập. Qua đó nhằm làm rõ,
giảng viên giữ vai trò quan trọng nhất trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy và kết
quả đào tạo của nhà trường
1. Mở đ
Nhiệm vụ trung tâm chính trị của của các khoa Giáo dục chính trị ở các trường đại
học, cao đẳng l đ o tạo những giáo viên giảng dạy Giáo dục công dân ở trường trung
học phổ thông và trung học c sở. Vì vậy, đổi mới p ư ng p áp giảng dạy luôn là yêu
cầu và nhiệm vụ của người giảng viên, nhất l trong giai đoạn hiện nay, thực hiện Nghị
lần thứ VIII Ban Chấp

n Trung ư ng Đảng Cộng sản Việt Nam khoá XI về “Đổi mới

căn bản, toàn diện giáo dục v đ o tạo” n ằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công
cuộc xây dựng đất nước t

đổi mới p ư ng p áp dạy học có ý ng ĩa n ư một cuộc cách

mạng về p ư ng p áp. Cuộc cách mạng này sẽ mang lại sức sống mới cho giáo dục,
trong đó có ng n Giáo dục chính trị nhằm đáp ứng yêu cầu của thời đại mới. Tham gia
Hội thảo: “Đổi mới c ư ng tr n đ o tạo ngành Giáo dục chính trị và Giáo dục công

dân”, c úng tôi xin trao đổi mấy kinh nghiệm về Đổi mới p ư ng p áp giảng dạy của
giảng viên ngành Giáo dục chính trị ở các trường đại học, cao đẳng

1

ThS, Trường Đại ọc Vin


2. Nội

ng

Đổi mới p ư ng p áp giảng dạy là nhằm khắc phục những hạn chế trong giảng
dạy. Lâu nay, việc giảng dạy lý luận của chúng ta hầu n ư lên lớp nặng về thầy đọc, trò
g i, c ưa t ực sự gây hứng thú và phát huy tính tích cực, chủ động của người học. Đổi
mới p ư ng p áp giảng dạy đòi ỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa giảng viên và sinh viên,
trong đó, giảng viên giữ vai trò chủ đạo. Đổi mới p ư ng p áp giảng dạy đối với giảng
viên Giáo dục chính trị cần thực hiện các vấn đề sau:
Thứ nhất, Giảng viên phải căn cứ v o

ung c ư ng tr n đ o tạo để thực hiện

đổi mới p ư ng p áp giảng dạy, vì hiện nay đ o tạo theo hệ thống tín chỉ nên thời lượng
giảng viên giảng dạy

ông còn n ư đ o tạo theo niên chế. Vì vậy, giảng viên phải nắm

và hiểu biết đầy đủ Quy chế đ o tạo đại học v cao đẳng hệ chính quy theo hệ thống tín
chỉ của Bộ Giáo dục v Đ o tạo, ban

n năm 2007; nắm vững

uy định của Hiệu

trưởng về việc cụ thể hoá một số điều của quy chế đ o tạo đại học v cao đẳng hệ chính
quy theo hệ thống tín chỉ. Chẳng hạn, về thời lượng, về chấm điểm (đ o tạo niên
chế điểm 5 là đạt trung bình, nhưng đ o tạo theo tín chỉ t

5,5 điểm mới đạt trung bình

t eo t ang điểm chữ: A, B, C, D, F). Trong tiếp cận, thực t i đ o tạo theo hệ thống tín chỉ
ở một số trường đại học qua nhiều năm n ưng còn có n ững giảng viên vẫn c ưa nắm
vững quy chế đ o tạo theo hệ thống tín chỉ. Nếu giảng viên c ưa nắm được đầy đủ phạm
vi điều chỉn , c ư ng tr n , t ời gian, đán giá ết quả…t

ông t ể đổi mới p ư ng

pháp giảng dạy v đán giá đạt kết quả tốt được. Để đổi mới p ư ng p áp giảng dạy lý
luận Mác – Lênin theo hệ thống tín chỉ mỗi giảng viên cần tiếp tục nghiên cứu, nắm vững
quy chế vận dụng vào thực tiễn giảng dạy và tìm ra cách thức giảng dạy sát hợp với yêu
cầu của n

trường.

Thứ hai, giảng viên phải thực sự l người tâm huyết với nghề nghiệp và có phông
kiến thức sâu rộng. Để đổi mới p ư ng p áp giảng dạy các môn lý luận của ngành Giáo
dục chính trị có kết quả, trước hết mỗi giảng viên phải tự nhìn lại mình về kiến thức
c uyên ng n , liên ng n v p ư ng p áp giảng dạy, rút kinh nghiệm đồng thời phải bổ
sung những phần còn yếu, còn thiếu. Mỗi giảng viên phải tự mình ý thức việc tự học để
không ngừng nâng cao hiểu biết, trau dồi về chuyên môn nghiệp vụ; ngoài chuyên ngành

của mình phải có phong kiến thức rộng, ít nhất cũng p ải nắm vững các bộ môn lý luận
Mác – Lênin; lịch sử Đảng, tư tưởng Hồ C
ăng

Min … giữa các bộ môn đó có mối quan hệ

t, gắn bó chặt chẽ với nhau, bổ sung, hỗ trợ cho nhau trong mỗi bài giảng. Nhất


là phải nắm chắc triết học Mác – Lênin, bởi triết học trang bị thế giới quan, nhân sinh
quan, phép biện chứng, p ư ng p áp luận khoa học…giúp c o giảng viên soạn và trình
bày bài giảng có hệ thống logíc và giàu sức thuyết phục.
Có kiến thức rộng, giảng viên cần phải đầu tư c iều sâu cho chuyên ngành của
mình giảng dạy. Người giảng viên thực sự yêu nghề luôn chịu khó học tập cầu tiến bộ,
luôn dành tâm sức cho bài giảng. Trước mỗi buổi dạy, tiết dạy họ luôn trăn trở nên sử
dụng những p ư ng p áp n o c o b i giảng v sau đó tự rút kinh nghiệm, nhằm không
ngừng hoàn thiện nghề nghiệp của mình.
Thứ ba, Giảng dạy các môn lý luận Mác – Lênin nhất thiết phải liên hệ với thực
tiễn, gắn liền lý luận với thực tiễn. Bài giảng muốn sin động giàu sức thuyết phục, giảng
viên cần phải liên hệ với thực tiễn của thế giới, của đất nước; của địa p ư ng; của bản
thân mỗi sinh viên. Về sự liên hệ này tuỳ thuộc vào khả năng của mỗi giảng viên, có thể
giảng viên tự liên hệ trong bài giảng và chỉ cho sinh viên thấy rõ điều đó được thể hiện
trong thực tế cuộc sống. Về thực tiễn t

sin viên c ưa có n iều, vì thế giảng viên có thể

gợi mở, đ m t oại với sinh viên, dẫn ra những thực tiễn của địa p ư ng, đát nước hay cá
nhân và từ đó

ái quát l m sáng tỏ về mặt lý luận. Theo chúng tôi, một trong những

nguyên nhân dẫn đến kết quả đ o tạo c ưa cao l do p ư ng p áp giảng dạy của chúng ta
c ưa c ú trọng liên hệ với thực tiễn. Vì thế, sau khi sinh viên tốt nghiệp ra trường phần
lớn c ưa biết vận dụng lý luận đã ọc vào trong thực tiễn công tác của địa p ư ng, cũng
n ư của bản thân mình. Các bộ môn lý luận Mác – Lênin có mặt trong tất cả các lĩn vực
của cuộc sống, từ vấn đề nhỏ nhặt nhất trong sinh hoạt đời t ường đến những vấn đề
trọng đại của đất nước. Vì thế, một trong những vấn đề đổi mới p ư ng p áp giảng dạy
ngành Giáo dục chính trị ở trường đại học, cao đẳng nhất thiết phải chú trọng liên hệ với
thực tiễn mới nâng cao được chất lượng, hiệu quả đ o tạo.
Thứ tư, Giảng viên phải nắm được đối tượng sin viên v c sở vật chất, trang
thiết bị phục vụ giảng dạy. K i được

oa, trường p ân công đến giảng dạy tại một lớp

n o đó, giảng viên cần có sự liên hệ với p òng đ o tạo của trường tìm hiểu và nắm được
cụ thể đối tượng của lớp học, c sở vật chất, thiết bị phục vụ giảng dạy. Trên c sở đó,
giảng viên chủ động có kế hoạch cho từng bài giảng, tiết giảng sẽ sử dụng những p ư ng
pháp nào, thiết bị gì cho phù hợp thì sẽ đạt được hiệu quả cao. Nắm được đối tượng sinh
viên l đạt được 50% thành công của mỗi tiết giảng, vì giảng viên nắm được đối tượng là
biết được sinh viên cần gì, thiếu chỗ nào


Theo chúng tôi, không có một p ư ng p áp dạy học nào tối ưu c o tất cả mọi
người, vì dạy học vừa là khoa học vừa là nghệ thuật. Khoa học ở chỗ giảng viên phải bảo
đảm nội dung, c ư ng tr n , mục tiêu đ o tạo…ng ệ thuật là giảng viên phải tuỳ t eo đối
tượng, tình hình cụ thể của lớp học mà có cách thức giảng dạy đáp ứng yêu cầu, đạt chất
lượng, hiệu quả cao. Vì thế, đổi mới p ư ng p áp giảng dạy phụ thuộc vào bản thân mỗi
giảng viên chứ không ngồi chờ cấp trên ng ĩ ra. N ất l trong giai đoạn hiện nay, mỗi
giảng viên phải chủ động suy ng ĩ t m tòi, đổi mới p ư ng p áp giảng dạy, nâng cao chất
lượng, hiệu quả. Nếu giảng viên không quan tâm chú trọng đổi mới p ư ng p áp giảng

dạy là tự đ o t ải mình.
Thứ năm, Một trong những yêu cầu cấp thiết của việc đổi mới căn bản giáo dục
v đ o tạo hiện nay đối với giảng viên Giáo dục chính trị là phải sử dụng các p ư ng tiện
kỹ thuật trong nghiên cứu và giảng dạy. Các p ư ng tiện đó bao gồm: Vi tính, radio, ghi
âm, vidio, đèn c iếu, chiếu p im…Các p ư ng tiện này nhằm bổ sung và làm phong phú
thêm cho những nội dung của bài giảng; t ay đổi cách học v p ư ng p áp ọc, tạo sự
hứng t ú,

c t c t m tòi, đi sâu ng iên cứu của sinh viên. Làm cho sinh viên phát huy

được tính chủ động, sáng tạo. Sử dụng các p ư ng tiện kỹ thuật nhằm t ay đổi p ư ng
pháp dạy chay, học chay; giúp sinh viên tiếp cận được khoa học kỹ thuật, gợi mở cho
những người làm công tác xã hội gắn lý luận với thực tiễn, gắn học với

n . Đây l một

trong những p ư ng p áp m người giảng viên phải thực hiện trong đổi mới p ư ng
pháp giảng Giáo dục chính trị. Hiện nay, có nhiều trung tâm đ o tạo cũng c ưa được
trang bị đầy đủ các trang thiết bị dạy học. Trước sự phát triển mạnh mẽ của khoa học,
công nghệ hiện đại, sự bùng nổ của công nghệ thông tin, giảng viên phải sử dụng thành
thạo vi t n . Đây l một trong những p ư ng tiện hỗ trợ đắc lực, có hiệu quả cho việc đổi
mới p ư ng p áp giảng dạy của giảng viên. Vi tính giúp cho giảng viên soạn bài giảng
PoWer Point, giới thiệu giáo trình, tài liệu tham khảo, hình ản
hoạ…Tuy n iên, c úng ta cũng

ay t ước phim minh

ông nên lạm dụng vi tính trong giảng dạy và xem nó

n ư l cái mốt, v coi đó l to n bộ sự đổi mới p ư ng p áp dạy học Giáo dục chính trị.

Thứ sáu, Đổi mới p ư ng p áp giảng dạy cần gắn liền với nghiên cứu khoa học.
Người giảng viên Giáo dục chính trị ở trường đại học, cao đẳng cần chú trọng nghiên cứu
khoa học v xem đây l một nhiệm vụ không thể thiếu trong đổi mới p ư ng p áp giảng
dạy. Theo chúng tôi, một trong những nguyên nhân của việc đổi mới p ư ng p áp dạy
học theo lối cũ l do giảng viên c ưa t ực sự chịu khó nghiên cứu khoa học. Nghiên cứu


khoa học l động lực t úc đẩy say mê nghề nghiệp, giúp cho giảng viên làm chủ được tri
thức trên c sở độc lập suy ng ĩ, sáng tạo, biết vận dụng tri thức vào bài giảng cũng n ư
thực tiễn cuộc sống. Mỗi bài viết, mỗi vấn đề nghiên cứu đòi ỏi giảng viên phải vạch ra
đề cư ng, đọc những tài liệu liên quan…v t ế, giảng viên có quá trình tích luỹ về lượng
để biến đổi về chất; tri thức ng y c ng được mở rộng và chuyên sâu. Giảng viên sẽ thực
sự chủ động trước mọi vấn đề đặt ra và sẽ kết hợp tốt, sử dụng nhuần nhuyễn các p ư ng
pháp giảng dạy trong mỗi tiết giảng để nâng cao kết quả đ o tạo.
Thứ bảy, Semina, đổi mới p ư ng p áp giảng dạy nhằm thực hiện “biến quá trình
đ o tạo thành tự đ o tạo”. V t ế, giảng viên cần coi trọng v tăng cường thực hiện
semina c o sin viên. Đây l một vấn đề quan trọng, thiết thực c o đổi mới p ư ng p áp
của giảng viên, v t ông qua semina sin viên có điều kiện trực tiếp trao đổi, thảo luận
đưa ra n ững chính kiến của mình cả về lý luận và thực tiễn; cả những vấn đề đúng v
c ưa đúng…T ông qua semina, giảng viên kiểm nghiệm được sin viên đã nắm được bài
giảng đến mức độ n o; p ư ng p áp giảng dạy của giảng viên có đạt được hiệu quả hay
không? Kiến thức của giảng viên còn có chỗ n o c ưa t ật vững để tự m n điều chỉnh
bổ sung. Thực hiện semina, giảng viên nên chọn một học viên học lực khá, có khả năng
điều hành giao cho họ tự thảo luận, giảng viên l người trọng tài, nghe các ý kiến phát
biểu, tổng hợp và giải đáp

i ọc viên thảo luận đưa ra các ý iến không phân thắng bại.

Thực hiện tốt semina buộc sinh viên phải đọc tài liệu, nghiên cứu, chuẩn bị, từ đó sẽ tạo
nên động lực và hứng thú của người học, giúp cho họ nắm vững lý luận vận dụng vào

thực tiễn được tốt và có hiệu quả.
Thứ tám, Phải bảo đảm t n Đảng, tính khoa học trong giảng dạy các môn lý luận
ngành Giáo dục chính trị. Đổi mới p ư ng p áp giảng dạy lý luận chính trị mang t n đặc
t ù, đổi mới song phải luôn luôn bảo đảm t n Đảng. T n Đảng là một nguyên tắc trong
hoạt động nghiên cứu, giảng dạy các môn lý luận đòi ỏi người giảng dạy phải tuân theo,
v nó l vũ

để đấu tran tư tưởng v đấu tranh chính trị. Nói đến tính chính trị là nói

đến l nói đến tư tưởng, nói đến sự lãn đạo của Đảng l quan điểm, lập trường. Giảng
viên phải đứng trên lập trường, quan điểm giai cấp công n ân để nghiên cứu, giảng dạy
lý luận; đứng trên lập trường lý luận v p ư ng p áp luận của chủ ng ĩa Mác – Lênin;
phục tùng tổ chức và giữ vững nguyên tắc phát ngôn của Đảng.
Tôn trọng khách quan của lịch sử, sự thật lịch sử và phải trung thành với lịch sử.
Giảng viên phải sử dụng p ư ng p áp ng iên cứu khoa học, năng lực tư duy

oa ọc,


t ái độ vô tư, công bằng trong đán giá v p ải có trách nhiệm trước lịch sử, trước sự tiến
bộ của khoa học: bảo vệ chân, thiện, mỹ. Đấu tranh phê phán, loại bỏ những quan điểm
phản động xuyên tạc, chống đối của các thế lực t ù địch. Trong mối quan hệ giữa tính
Đảng và tính khoa học t

t n Đảng phải đặt lên

ng đầu, v t n Đảng nó phục vụ cho

sự nghiệp chính trị. T n Đảng càng cao thì tính khoa học càng cao.
3.

ết

n

Đổi mới p ư ng p áp giảng dạy của ngành Giáo dục chính trị l trên c sở p ư ng
pháp truyền thống, chúng ta kế thừa, phát huy mặt tích cực, khắc phục mặt hạn chế bắng
cách kết hợp p ư ng pháp dạy học truyền thống với p ư ng p áp iện đại, sử dụng các
p ư ng tiện kỹ thuật hiện đại vào bài giảng, phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo
của sinh viên, nâng cao chất lượng và hiệu quả đ o tạo của n

trường. Vấn đề đổi mới

luôn đặt ra cho mỗi cấp, mỗi ng n song điều quan trọng nhất, giữ vai trò quyết định
thành công vẫn l người giảng viên. Giảng viên l người trang bị, p ư ng p áp, p ư ng
ướng c o người học, nói cách khác là giảng viên trang bị cho sinh viên cái cần để họ tự
câu lấy cá.

Vinh, ngày 05 tháng 10 n m 2014