Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

MUC
̣
I
1
2
3
4
5
II
1
2
3
III
1
2

NÔI DUNG
̣
MUC LUC
̣
̣
Phân m
̀ ở đâu
̀
Ly do chon đê tai
́
̣
̀ ̀
Muc tiêu, nhiêm vu cua đê tai

̣
̣
̣ ̉
̀ ̀
Đôi t
́ ượng nghiên cứu
Giơi han cua đê tai
́ ̣
̉
̀ ̀
Phương phap nghiên c
́
ứu
Phân nôi dung
̀
̣
Cơ sở ly luân
́ ̣
Thực trang vân đê nghiên c
̣
́ ̀
ứu
 Nôi dung va hinh th
̣
̀ ̀
ưc cua giai phap
́ ̉
̉
́
Phân kêt luân, kiên nghi

̀ ́
̣
́
̣
Kêt luân
́ ̣
Kiên nghi
́
̣
Tai liêu tham khao
̀ ̣
̉

TRANG
1
2
2
3
4
4
4
4
4
6
10
25
25
26
28

I. Phân m
̀ ở đâu:
̀
1. Lý do chọn đề tài.
Đê đáp 
̉
ứng nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá ­ hiện đại 
hoá đất nước, đáp  ứng yêu cầu hội nhập quốc tế  và nhu cầu phát triển của 
người học. Chinh vi vây ma B
́
̀ ̣
̀ ộ  GD và ĐT đa đ
̃ ưa nội dung giáo dục ky năng
̃
 
   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 1 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

sống lồng ghép vào các môn học  ở  bậc tiểu học. Đây là một chủ  trương cần 
thiết và đúng đắn bởi   kỹ  năng sống là khả  năng làm chủ  bản thân của mỗi  
người, khả năng ứng xử phù hợp với những người khác và với xã hội, khả năng 
ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống. Có thể  nói kỹ  năng sống 
chính là nhịp cầu giúp con người biến kiến thức thành thái độ, hành vi và thói 
quen tích cực, lành mạnh. Người có kỹ  năng sống phù hợp sẽ  luôn vững vàng 
trước những khó khăn, thử thách; biết ứng ứng xử, giải quyết vấn đề  một cách  

tích cực và phù hợp; họ thường thành công hơn trong cuộc sống, luôn yêu đời và 
làm chủ cuộc sống của chính mình. Ngược lại người thiếu kỹ năng sống thường  
bị vấp váp, dễ bị thất bại trong cuộc sống.
Đặc biệt là trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và cơ chế  thị trường 
hiện nay, thế  hệ trẻ thường xuyên chịu đan xen giữa những yếu tố  tích cực và 
tiêu cực: một là các em được sự  quan tâm chăm sóc quá sức chu đáo của phụ 
huynh vì sống trong gia đình ít con, hoàn cảnh kinh tế  ổn định; hai là những em  
sống trong gia đình với nhiều lo toan cho cuộc mưu sinh, phụ huynh bỏ mặc con  
cái. Môi trường hoàn cảnh khác nhau ấy lại thường cùng mang đến cho các em 
một thiếu sót lớn trong từng bước trưởng thành, đó là ky năng s
̃
ống. Giáo dục kỹ 
năng sống càng trở  nên cấp thiết, giúp các em rèn luyện hành vi có trách nhiệm 
đối với bản thân, gia đình, cộng đồng và Tổ quốc; giúp các em có khả năng ứng  
phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp 
với gia đình, bạn bè và mọi người, sống tích cực, chủ  động, an toàn, hài hoà và  
lành mạnh. Bởi vì các em là những chủ  nhân tương lai của đất nước. Lứa tuổi  
học sinh là lứa tuổi đang hình thành những giá trị  nhân cách, giàu  ước mơ, ham  
hiểu biết, thích tìm tòi, khám phá song còn thiếu hiểu biết sâu sắc về xã hội, còn  
thiếu kinh nghiệm sống, dễ bị lôi kéo, kích động,…
Ở bậc tiểu học, các môn học vừa cung cấp cho học sinh những kiến thức  
ban đầu về văn hoa,… v
́
ừa cung cấp cho học sinh những tri thức sơ đẳng về các  
chuẩn mực hành vi đạo đức, để  từ  đó giúp học sinh hình thành kỹ  năng sống.  
Chính vì vậy việc rèn ky năng s
̃
ống ở bậc tiểu học là một nhiệm vụ quan trọng 
mà người làm công tác giáo dục cần quan tâm. Từ nhiều năm nay, Bộ Giáo dục ­ 
Đào tạo chủ  trương dạy kỹ  năng sống là một trong những tiêu chí đánh giá 

“Trường học thân thiện ­ học sinh tích cực.” Trên tinh thần đó, bản thân nhận 
thấy rằng: chính  ở  dưới mái trường các em học được nhiều điều hay, lẽ  phải. 
Và nhà trường trở nên là ngôi nhà thân thiện, học sinh tích cực học tập để thành  
người tài xây dựng đất nước, có khả  năng hội nhập cao, từng bước trở  thành 
công dân toàn cầu. Đây cũng là một nhiệm vụ  quan trọng đối với các thầy cô  
   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 2 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

giáo. Với học sinh tiểu học, đây là giai đoạn đầu tiên hình thành nhân cách cho  
các em, giúp các em có một kỹ năng sống tốt cho tương lai sau này. 
           Giáo dục kỹ  năng sống đa đ
̃ ược lồng ghép vào các môn học  ở  bậc tiểu  
học. Tuy nhiên, để  giáo dục kỹ  năng sống cho học sinh đạt hiệu quả  đòi hỏi 
nhiều yếu tố chứ không chỉ từ các bài giảng. Học để tự tin, tự lập, tự thích ứng  
với môi trường thế  giới xung quanh. Giáo dục kỹ  năng sống cho học sinh hiên
̣  
nay được đông đảo phụ  huynh và xa hôi quan tâm. B
̃ ̣
ởi nhiều ý kiến cho rằng,  
các trường học đã quá nặng về dạy kiến thức, ít quan tâm đến việc giáo dục kỹ 
năng sống cho học sinh dẫn đến có một sô h
́ ọc sinh trong các trường chưa co ki
́ ̃ 
năng sông nh
́

ư:    ứng xử, giao tiêp con rut re, hành vi, l
́
̀ ̣ ̀
ối sống đạo đức thiêu
́ 
chuân m
̉
ực dân đên nhiêu tê nan xa hôi đang th
̃ ́
̀ ̣ ̣
̃ ̣ ́
ương tâm xay ra.
̉
Vậy làm thế  nào để  chúng ta giáo dục kỹ  năng sống cho học sinh? Tôi  
nghĩ có nhiều phương pháp, nhiều cách thức để  thực hiện việc này nhưng việc  
giáo dục và rèn luyện ky năng s
̃
ống cho học sinh được thể hiện rõ nét nhất trong  
môn Tiếng Việt. Môn Tiếng Việt  ở  Tiểu học có nhiệm vụ  hình thành và phát  
triển ở học sinh kỹ năng sử dụng Tiếng Việt (nghe, nói, đọc, viết), thể hiện ưu 
thế của Tiếng Việt là kỹ  năng giao tiếp, sau đó là kỹ  năng nhận thức, ra quyết  
định, hợp tac, 
́ ưng x
́ ử, …
Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, tôi quyết định lựa chọn và nghiên cứu 
đề  tài “Một số  biện pháp giáo dục kỹ  năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua  
môn Tiếng Việt  ở  trường Tiểu học Trưng Vương”   để  góp một phần nhỏ  vào 
việc thực hiện nâng cao hiệu quả  hoạt động giáo dục kỹ  năng sống trong nhà 
trường va th
̀ ực hiện mục tiêu giáo dục con người phát triển toàn diện về  đức,  

trí, thể, mỹ trên cơ sở tiếp thu được các kỹ năng sống đầy đủ.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
Mục tiêu
­ Đê ra môt sô biên phap giao duc ky năng sông cho hoc sinh l
̀
̣
́ ̣
́
́
̣
̃
́
̣
ơp 5 thông
́
 
qua môn Tiêng Viêt;
́
̣
­ Giúp HS ý thức được giá trị của bản thân trong mối quan hệ xã hội; Hiểu 
biết về thể chất, tinh thần của mình; Có hành vi, thói quen ứng xử có văn hoá và 
chấp hành pháp luật…;
­ Giúp học sinh co k
́ ỹ  năng sống trong học tập và trong cuộc sống như 
mạnh dạn, tự tin và trở thành những con người có văn hóa phù hợp với thời đại 
mới;
­ Nâng cao giá trị kỹ năng sống cho học sinh, nâng cao giá trị  văn hóa nhà 
trường;
   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 3 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

­ Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh;
­ Tăng cường được sự  phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội, tạo 
môi trường thuận lợi để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
Nhiệm vụ 
­ Nghiên cứu cơ sở lí luận có liên quan đến đề tài;
           ­ Tìm hiểu thực trạng và nguyên nhân dẫn đến học sinh thiếu ky năng
̃
 
sống;
­ Phân tich, đanh gia th
́
́
́ ực trang ma đê tai đa đăt ra;
̣
̀ ̀ ̀ ̃ ̣
­ Đưa ra một số  biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục kỹ  năng  
sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiêng Viêt 
́
̣ ở  trường Tiểu học Trưng  
Vương;
­ Rut ra bai hoc kinh nghiêm trong công tac giao duc ky năng sông.
́
̀ ̣
̣

́
́ ̣
̃
́
           3. Đối tượng nghiên cứu.
­ Môt sô bi
̣
́ ện pháp giáo dục ky năng s
̃
ống cho học sinh lớp 5 thông qua 
môn Tiêng Viêt đ
́
̣ ể giáo dục học sinh có những thái độ, phẩm chất, kỹ năng sống  
phù hợp.
4. Giới hạn cua đê tai.
̉
̀ ̀
­ Tập trung nghiên cứu đề  tài “Một số  biên pháp giáo d
̣
ục kỹ  năng sống 
của  học   sinh   lớp   5  thông   qua  môn   Tiếng   Việt”   tại   trường  Tiểu  học   Trưng 
Vương, ở lớp 5A, năm học 2015 – 2016. 
5. Phương pháp nghiên cứu.
a) Nhom ph
́
ương phap nghiên c
́
ứu ly luân
́ ̣
­ Phương pháp phân tích ­ tổng hợp tài liệu;

­ Phương phap khai quat hoa cac nhân đinh đôc lâp.
́
́
́
́ ́
̣
̣
̣ ̣
b) Nhom ph
́
ương phap nghiên c
́
ứu thực tiên
̃
­ Phương pháp điều tra;
         ­ Phương pháp quan sát;
         ­ Phương pháp thực hành luyện tập;
        ­ Phương pháp khao nghiêm, th
̉
̣
ử nghiêm.
̣
II. Phân nôi dung
̀
̣
1. Cơ sở ly lu
́ ận 
Thực hiện Quyết định số 2994/QĐ­BGD và ĐT ngày 20 tháng 7 năm 2010 
của Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai giáo dục kỹ năng sống trong một số môn 
học và hoạt động giáo dục ở các cấp học; Thực hiện Chỉ thị của Bộ trưởng Bộ 

Giáo dục và Đào tạo về nhiệm vụ trọng tâm của năm học 2015­2016; Dựa trên 
cơ  sở  những định hướng của đợt tập huấn tăng cường giáo dục kỹ  năng sống 
   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 4 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

trong các môn học của Bộ cho các cấp học trong hệ thống giáo dục phổ  thông.  
Giáo dục cho người học những kỹ năng cơ bản, cần thiết, hướng tới hình thành 
những thói quen tốt giúp người học thành công, đảm bảo vừa phù hợp với thực 
tiễn và thuần phong mỹ  tục Việt Nam vừa hội nhập quốc tế  trong giai  đoạn 
công nghiệp hoá đất nước.  Giáo dục KNS là giáo dục cách sống tích cực trong 
xã hội hiện đại, xây dựng những hành vi lành mạnh và thay đổi những hành vi,  
thói quen tiêu cực trên cơ  sở  giúp HS có thái độ, kiến thức, ky năng, giá tr
̃
ị  cá  
nhân thích hợp với thực tế  xã hội. Mục tiêu cơ  bản của giáo dục KNS là làm 
thay đổi hành vi của HS, chuyển từ  thói quen thụ  động, có thể  gây rủi ro, dẫn  
đến hậu quả  tiêu cực thành những hành vi mang tính xây dựng tích cực và có 
hiệu quả để nâng cao chất lượng cuộc sống cá nhân, rèn luyện ky năng 
̃
ứng xử 
thân thiện trong mọi tình huống; có thói quen và ky năng làm vi
̃
ệc theo nhóm, kỹ 
năng hoạt động xã hội; Giáo dục cho học sinh thói quen rèn luyện sức khoẻ, ý 
thức bảo vệ  bản thân, phòng ngừa tai nạn giao thông, đuối nước và các tệ  nạn  

xã hội. 
Kỹ năng sống có thể hình thành tự nhiên, học được từ những trải nghiệm  
của cuộc sống và do giáo dục mà có. Không phải đợi đến lúc được học kỹ năng  
sống một  con người mới  có những kỹ  năng sống  đầu tiên. Chính cuộc  đời, 
những trải nghiệm, va vấp, thành công và thất bại giúp con người có được bài 
học quý giá về kỹ năng sống. Tuy nhiên, nếu được dạy dỗ từ sớm, con người sẽ 
rút ngắn thời gian học hỏi qua trải nghiệm, sẽ  thành công hơn. Kỹ  năng sống 
cần cho suốt cả cuộc đời và luôn luôn được bổ  sung, nâng cấp để  phù hợp với 
sự thay đổi của cuộc sống biến động. Người trưởng thành cũng vẫn cần học kỹ 
năng sống. Ở lứa tuổi lớp 5, học sinh có những nhận biết nhất định về thế giới  
xung quanh, biết đánh giá nhận xét sự việc xảy ra quanh mình. Các em đã có sự 
phát triển về  trí tuệ, tâm hồn, các em thích quan sát mọi vật xung quanh. Khả 
năng tư  duy cụ  thể  nhiều hơn khả  năng khái quát hoá, về  tình cảm các em rất 
nhạy cảm với vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước. Các em dễ xúc động và bắt đầu  
biết mơ  ước có trí tưởng tượng phong phú. Thích nghi lại các vấn đề  mà mình 
đã quan sát được và có thể có khả  năng  ứng xử  phù hợp với những người khác 
và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống. Ở  
một số  môn học, các hoạt động ngoại khóa, giáo dục kĩ năng sống đã được đề 
cập đến. Tuy nhiên, do nội dung, phương pháp, cách thức truyền tải chưa phù 
hợp với tâm sinh lí của đối tượng nên hiệu quả lồng ghép còn chưa cao. 
Qua thực tê giang day 
́ ̉
̣ ở lơp 5 Tr
́
ương TH Tr
̀
ưng Vương, ban thân tôi thây
̉
́ 
ky năng sông cua đa sô hoc sinh ch

̃
́
̉
́ ̣
ưa cao, phân l
̀ ớn cac em co nhân xet, đanh gia
́
́ ̣
́ ́
́ 
   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 5 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

vê s
̀ ự viêc nh
̣
ưng chưa co thai đô va cach 
́ ́ ̣ ̀ ́ ưng x
́ ử, cach x
́ ưng hô chuân m
̉
ực. Hoc̣  
sinh con rut re ch
̀ ̣ ̀ ưa manh dan thê hiên ky năng cua ban thân. Cac em con ngai noi,
̣

̣
̉ ̣
̃
̉
̉
́
̀
̣
́ 
ngai đ
̣ ứng dây tra l
̣
̉ ơi, kha năng t
̀
̉
ự  hoc, t
̣ ự  tim toi con han chê. Chinh vi vây ma
̀
̀ ̀ ̣
́
́
̀ ̣
̀ 
viêc ren ky năng sông cho hoc sinh la vân đê cân quan tâm. Đ
̣
̀ ̃
́
̣
̀ ́ ̀ ̀
ể  nâng cao ky năng

̃
 
sống cho học sinh tiểu học, với cương vị là người giao viên chu nhiêm, b
́
̉
̣
ản thân 
hết sức băn khoăn và trăn trở, luôn đặt trong đầu câu hỏi: Làm thế  nào để  nâng 
cao ky năng s
̃
ống cho học sinh? Làm thế nào để học sinh biết cách vận dụng kỹ 
năng sống vào trong cuộc sống hằng ngày? Với mong muốn góp phần vào việc 
giao duc ky năng sông cho hoc sinh ngay cang tôt h
́ ̣
̃
́
̣
̀ ̀
́ ơn nên bản thân chọn đề tài: “ 
Một số biện pháp giao duc ky năng s
́ ̣
̃
ống cho học sinh lơp 5 thông qua môn Tiêng
́
́  
Viêt 
̣ ở trường Tiểu học Trưng Vương”. Vân đê ma chăc hăn không chi riêng b
́ ̀ ̀ ́ ̉
̉
ản  

thân ma rât nhiêu đông nghiêp khac quan tâm suy nghĩ là làm sao h
̀ ́
̀
̀
̣
́
ọc sinh của 
mình có những ky năng s
̃
ống tốt, trở  thành những con người tốt, có ích cho xã 
hội. Đây cũng là một vấn đề mà phụ huynh và xã hội hết sức quan tâm.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cưú
        
Được sự  quan tâm chỉ  đạo sát sao của các cấp lãnh đạo; Ban giám hiệu  
nhà trường; sự giúp đỡ của đồng nghiệp và cha me hoc sinh;
̣ ̣
La ng
̀ ươi tr
̀ ực tiêp giang day và có kinh nghi
́
̉
̣
ệm chủ  nhiệm khối lớp 5 
nhiều năm liền. Tôi luôn tận tụy với nghề, thich hoc hoi, tim toi sang tao;
́
̣
̉ ̀ ̀ ́
̣
Đôi ngu can s
̣

̃ ́ ự lơp là nh
́
ững thanh viên khá tich c
̀
́ ực, ham hoat đông;
̣
̣
Bên cạnh đó, đại đa số  học sinh chăm ngoan, hiếu học. Các em gắn bó,  
xem lớp học là ngôi nhà thứ hai của mình nên có thái độ tích cực và hợp tác. Có  
ky năng v
̃
ận dụng kiến thức học được vào thực tế cuộc sống; 
Được sự quan tâm giúp đỡ của hội cha mẹ học sinh lớp 5A và hầu hết các 
phụ huynh cũng đã nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của giáo dục, đặc  
biệt là giáo dục  ở  bậc Tiểu học – bậc học nền tảng cho quá trình học của con  
em mình. Họ  đã có ý thức tự  giác, thái độ  tích cực trong việc giáo dục con em 
mình và kết hợp với nhà trường để giáo dục học sinh. 
Bên canh nh
̣
ưng thuân l
̃
̣ ợi thi viêc giao duc ky năng sông cho hoc sinh con
̀ ̣
́ ̣
̃
́
̣
̀ 
co nh
́ ững kho khăn nh

́
ư sau:
Các em học sinh tiểu học còn nhỏ  dại, đặc điểm tâm lí, nhận thức, ngôn 
ngữ  của các em chưa đạt tới đỉnh. Ky năng s
̃
ống còn hạn chế, chưa có khả năng 
tự lập cho bản thân, chưa biết cách phòng vệ trước những tệ nạn xã hội. Các em 
chưa có các ky năng c
̃
ần thiết cho cuộc sống của mình. Một số  em nhà  ở  xa 
trường học nên việc thực hiện nội quy trường, lớp của các em còn hạn chế. Một  
số  học sinh thiếu thốn tình cảm (như  chỉ  ở  với mẹ hoặc bố, hay  ở với ông bà,  
   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 6 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

cha mẹ làm ăn xa) nên các em không được quan tâm, giáo dục toàn diện như các 
bạn cùng trang lứa, có em còn có những biểu hiện mặc cảm tự ti, không dám hòa 
mình trong mọi hoạt động chung của lớp. Đa số các em còn hiếu động, suy nghĩ  
chưa sâu sắc. Học sinh chưa có động cơ  tự  học tập, thiếu hứng thú, chưa thấy 
lợi ích của việc học, chưa có thói quen và kỹ năng lao động trí óc.
Vê phia cac b
̀ ́ ́ ậc cha me các em luôn nong vôi trong viêc day con; h
̣
́
̣

̣
̣
ọ chỉ chú  
trọng đến việc con mình về nhà mà chưa biết đọc, viết chữ, hoặc chưa biết làm  
toán thì lo lắng một cách thái quá. Đông th
̀
ơi lai chiêu chuông con cai khiên tre
̀ ̣
̀
̣
́
́
̉ 
không co ky năng t
́ ̃
ự phuc vu, ch
̣
̣ ỉ chú ý đến khâu dạy, không chú ý đên con mình
́
 
ăn, uống như  thế  nao, tre có bi
̀
̉
ết sử  dụng những đồ  dùng, vật dụng trong ăn  
uống hay không? Và vì sao chúng ta cần những đồ dùng, vật dụng đó? Những đồ 
dùng đó để làm gì?
Vê phia giao viên, th
̀ ́
́
ực tế, lâu nay GV chỉ tập trung dạy kiến thức văn hóa 

mà chưa có thói quen dạy thêm ky năng s
̃
ống cho HS nên khi thực hiện dạy lồng  
ghép còn có phần lúng túng. Ở một số bài, thời gian giảng dạy trong 1 tiết là 35  
phút nhiều khi không đủ. Vì thế, khi dạy lồng ghép ky năng s
̃
ống vào môn học 
thì GV phải chọn những phương pháp lồng ghép thích hợp để  tránh “cháy” giáo 
án và nặng thêm nội dung cho bài học. 
Một số phụ huynh học sinh vì lí do điều kiện kinh tế còn khó khăn, bươn 
chải cuộc sống đi làm xa như  đi làm  ở  Malaixia, Đài Loan, Thành phố  Hồ  Chí 
Minh… nên chưa quan tâm đến việc học va ki năng sông c
̀ ̃
́ ủa con em ở nhà cũng 
như ở trường, việc giáo dục con cái của họ là “Trăm sự  nhờ  thầy”. 
Do bố  mẹ  của các em đều làm nghề  nông nên thu nhập của người dân  
chưa cao dẫn đến đời sống kinh tế  còn thấp và mặt bằng dân trí còn thấp nên 
nhận thức của phụ huynh còn hạn chế. Sự quan tâm giáo dục đạo đức, hành vi  
ứng xử  cho con em chưa đến nơi đến chốn, chưa đúng mức, nhiều phụ  huynh  
còn quan niệm việc giảng dạy và giáo dục học sinh là của giáo viên và   nhà 
trường đảm nhiệm. Việc này đồng nghĩa với việc khoán trắng trọng trách cho 
người giáo viên. 
Bên canh nh
̣
ưng thuân l
̃
̣ ợi va kho khăn thi viêc giao duc ky năng sông cho
̀ ́
̀ ̣
́

̣
̃
́
 
hoc sinh con co nh
̣
̀ ́ ưng thanh công nh
̃
̀
ư:  Sau những tiết học Tiếng Việt, tôi thấy 
học sinh trong lớp có hứng thú, tích cực học tập. Tôi đã đạt được kết quả  khả 
quan. Cac kĩ năng s
́
ống cần thiết được hình thành: Học sinh biết vâng lời và yêu 
quý thầy cô giáo, luôn tự hoàn thành các nhiệm vụ học tập, nề nếp tốt, lao động  
vệ  sinh trường lớp sạch sẽ, chấp hành tốt mọi nội quy của trường của lớp đề 
ra, không còn đối tượng học sinh cá biệt, tập thể học sinh biết thương yêu đoàn 
   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 7 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

kết và giúp đỡ  lẫn nhau cùng tiến bộ  đặc biệt các em tự  tin, mạnh dạn trong  
giao tiếp, mạnh dạn trao đổi ý kiến, chia sẻ  và hợp tác trong mọi công việc 
chung của lớp. Chinh vì th
́
ể lớp tôi là một lớp luôn dẫn đầu trong khối về  mọi 

hoạt động, phong trào.
Tiết học đa dạng, phong phú về hình thức tổ chức, nội dung luôn mới mẻ 
và cập nhật những vấn đề mà lứa tuổi các em quan tâm nên bản thân các em rất 
thích thú và tích cực, hứng thú học tập.
 Các nguyên nhân, các yếu tố tác động
* Về phía giáo viên: 
Trong thực tế  hiện nay, việc nhận thức tầm quan trọng, cần thiết rèn kĩ 
năng sống cho học sinh  ở  một số  giáo viên còn hạn chế. Mặc dù GV đã được 
tiếp cận về nội dung lồng ghép giáo dục kĩ năng sống của Bộ Giáo dục và mỗi 
giáo viên đều được tập huấn về  cách dạy và rèn kĩ năng sống cho học sinh  
nhưng nhận thức của nhiều giáo viên còn mơ  hồ, chưa rõ, chưa đầy đủ  rèn kĩ 
năng sống cho học sinh trong mỗi tiết học là gì? Vì nhận thức chưa đủ, chưa rõ  
nên không thể tìm ra được biện pháp, hình thức tổ chức hữu hiệu để rèn ky năng
̃
 
sống cho học sinh. Hoặc nếu có xem giáo trình của BGD đã ban hành thì các kỹ 
năng sống trong các môn học nói chung và môn Tiêng Viêt nói riêng giáo viên còn
́
̣
 
gặp rất nhiều khó khăn trong việc tổ  chức các hoạt động học tập, sử  dụng  
phương pháp và hình thức dạy học thích hợp để giáo dục các kĩ năng đó.
Trong qua trinh giao duc hoc sinh, giao viên ch
́ ̀
́ ̣
̣
́
ưa thường xuyên chú ý phân  
loại các đối tượng, chưa thật gần gũi, thân thiện với học sinh, chưa quan tâm 
nhiều đến điều kiện gia đình của từng học sinh

      ­ Việc rèn ky năng s
̃
ống qua việc tích hợp vào các môn học noi chung va
́
̀ 
môn Tiêng Viêt noi riêng còn h
́
̣
́
ạn chế, thơi gian it.
̀
́
­ Các hoạt động ngoại khoá như  văn nghệ, thể  dục, thể  thao, hoạt động 
Đội chưa được chú trọng đúng mức để  nhằm phát huy tính hiệu quả  của nó  
trong việc
nâng cao giá trị giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
­ Giáo viên khuyến khích động viên khen thưởng học sinh còn ít, việc đổi 
mới phương pháp dạy học của giáo viên chưa nhiều, chưa phát huy được tinh  
thần tự tìm tòi sang tạo trong học tập cho học sinh.
* Về phía học sinh
­ Trong lơp hoc ít nhi
́
̣
ều vẫn còn có hiện tượng học sinh cãi nhau, chửi  
nhau, chưa lễ phép, gây mất đoàn kết trong tập thể lớp… Môt sô em còn khá r
̣ ́
ụt  
rè chưa quen với cách học cũng như chưa mạnh dạn bày tỏ ý kiến với cô giáo và  
   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 8 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

các bạn. Khi phát biểu các em nói không rõ ràng, trả lời trống không, không tròn  
câu và ít nói lời cảm ơn, xin lỗi với cô, bạn bè… Nhiều em đến trường tỏ ra nói  
nhiều vì ở nhà các em không có người trò chuyện, chia sẻ ...
­ Đa số học sinh chưa có nhận thức đúng về ý thức tự giác, tích cực trong 
học
tập, chưa có  ước mơ  hoài bảo, kỹ  năng diễn đạt trình bài trước đám đông, kỹ 
năng
hợp tác, kỹ  năng ra quyết định cho bản thân,… còn hạn chế, một số  học sinh  
ứng xử với nhau chưa thật sự có văn hóa….
­ Bên cạnh đó các trò chơi vô bổ  như  điện tử  cũng như  những phim  ảnh  
không lành mạnh đã trực tiếp tác động làm ảnh hưởng không ít đến việc học tập 
cũng như  kĩ năng sống của các em. 
* Về phía các bậc cha mẹ học sinh
Công tác tuyên truyền các bậc cha mẹ  thực hiên day các em các ky năng
̣
̣
̃
 
sông c
́ ơ bản chưa nhiều. Hơn nữa cha mẹ học sinh còn mải đi làm lo kinh tế gia 
đình chưa dành nhiều thời gian quan tâm đến con em mình mà tất cả  việc học 
tập của con em là do các cô giáo và nhà trường.
Chính việc thiếu hụt nghiêm trọng các ky năng s
̃

ống do sự  hạn chế  của  
giáo dục gia đình và nhà trường, sự  phức tạp của xã hội và cuộc sống xung  
quanh học sinh là nguyên nhân trực tiếp khiến học sinh gặp khó khăn trong ứng  
xử với tình huống thực của cuộc sống.
Ky năng s
̃
ống là những kĩ năng tâm lý – xã hội cơ bản giúp cho cá nhân tồn  
tại và thích ứng trong cuộc sống, giúp cho cá nhân vững vàng trước cuộc sống có  
nhiều thách thức nhưng cũng nhiều cơ  hội trong thực tại… Kĩ năng sống đơn 
giản là tất cả điều cần thiết chúng ta phải biết để  có được khả  năng thích ứng 
với những thay đổi diễn ra hằng ngày trong cuộc sống.
Giáo dục kỹ  năng sống là giáo dục cách sống tích cực trong xã hội hiện  
đại, xây dựng những hành vi lành mạnh và thay đổi những hành vi, thói quen tiêu 
cực trên cơ  sở  giúp HS có thái độ, kiến thức, ky năng, giá tr
̃
ị  cá nhân thích hợp 
với thực tế xã hội. Mục tiêu cơ  bản của giáo dục kỹ  năng sống là làm thay đổi 
hành vi của học sinh, chuyển từ thói quen thụ  động, có thể  gây rủi ro, dẫn đến 
hậu quả  tiêu cực thành những hành vi mang tính xây dựng tích cực và có hiệu 
quả  để  nâng cao chất lượng cuộc sống cá nhân và góp phần phát triển xã hội 
bền vững. 

   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 9 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

Ky năng s
̃
ống là cái có sau những trải nghiệm thực tế nên việc lồng ghép 
này sẽ không dừng lại ở mức giảng dạy lý thuyết mà sẽ  cụ  thể hóa thành từng  
trường hợp, hoàn cảnh và yêu cầu học sinh xử lý.
Thực trạng việc rèn ky năng s
̃
ống cho học sinh  ở  trường Tiểu học: Học  
tập không chỉ dừng lại ở việc nhận thức các tri thức khoa học thuần túy mà còn  
được hiểu là mọi tri thức về  thế  giới trong đó có cả  những mối quan hệ, cách  
thức  ứng xử với môi trường xung quanh. Ky năng s
̃
ống là một trong những vấn 
đề quan trọng đối với mỗi cá nhân trong quá trình tồn tại và phát triển. Chương 
trình học hiện nay đang gặp phải nhiều chỉ  trích do quá nặng nề  về  kiến thức 
trong khi những tri thức vận dụng cho đời sống hàng ngày bị  thiếu vắng. Hơn 
nữa, người học đang chịu nhiều áp lực về  học tập khiến cho không còn nhiều 
thời gian cho các hoạt động ngoại khóa, hoạt động xã hội. Điều này dẫn đến sự 
“xung đột” giữa nhận thức, thái độ  và hành vi với những vấn đề  xảy ra trong  
cuộc sống.
          Mặc dù  ở  một số  môn học, các hoạt động ngoại khóa, giáo dục ky năng
̃
 
sống đã được đề  cập đến. Tuy nhiên, do nội dung, phương pháp, cách thức 
truyền tải chưa phù hợp với tâm sinh lí của đối tượng nên hiệu quả  lồng ghép  
còn chưa cao.
Trong những năm gần đây, toàn ngành đã chú trọng đến công tác đổi mới 
nội dung, phương pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục nhưng vẫn chưa đáp 
ứng được nhu cầu phát triển mà xã hội đặt ra. Một số  giáo viên còn chú trọng 
vào việc trang bị kiến thức cho học sinh mà xem nhẹ việc rèn luyện ky năng 

̃
ứng  
xử, ky năng th
̃
ực hành cho học sinh. Còn một số quan điểm lệch lạc chỉ nên tập 
trung vào việc học các môn học chính thức trong chương trình mà xem nhẹ công 
tác giáo dục cho các em ý thức công dân, tinh thần đoàn kết và các ky năng s
̃
ống  
thông qua các hoạt động giáo dục ngoài giờ  lên lớp. Điều này đã dẫn đến tình  
trạng ky năng s
̃
ống của học sinh chưa cao. Chỉ một số học sinh có hành vi, thói  
quen, ky năng t
̃
ốt. Còn phần lớn các em có nhận xét, đánh giá về sự việc nhưng  
chưa có thái độ và cách ứng xử, cách xưng hô chuẩn mực, thể hiện thái độ, tình 
cảm trong quá trình giao tiếp với thầy cô giáo còn rụt rè, với bạn bè trong lớp  
chưa tình cảm tự tin, cũng có khi một số học sinh do học được cách nói năng của 
người lớn trong gia đình chưa đúng mực nên nói năng chưa khiêm nhường. Học 
sinh thể hiện ky năng s
̃
ống còn đại khái, chưa mạnh dạn thể  hiện ky năng c
̃
ủa  
bản thân. Các em còn ngại nói, ngại viết, khả năng tự học, tự  tìm tòi còn nhiều  
hạn chế, nhút nhát. 

   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 10 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

           Ngoài ra, đội ngũ giáo viên cũng chưa được đào tạo cơ bản để dạy về kỹ 
năng sống trong từng môn học, từng bài giảng. Thêm vào đó, chính các em học  
sinh cũng chưa có nhận thức đầy đủ  và ý thức trau dồi ky năng s
̃
ống, chưa tích  
cực chủ động tham gia các họat động trải nghiệm để tạo lập, rèn luyện ky năng
̃
 
sống.
Đê các em b
̉
ộc lộ được những kỹ năng của bản thân, ban thân t
̉
ổ chức cho 
các em tham gia các buổi sinh hoạt ngoại khoá như: “Đố vui để học”, “Trò chơi 
học tập” nhằm phát huy tính tích cực học tập của các học sinh. Qua đó học sinh  
có điều kiện học mà vui, vui mà học giảm bớt đi sự căng thẳng.
Như vậy, việc rèn ky năng s
̃
ống thông qua các môn học, hoạt động ngoài 
giờ  lên lớp noi chung va môn Tiêng Viêt noi riêng là m
́
̀
́

̣
́
ột trong những nội dung  
quan trọng góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện 
cho học sinh. Và cần được tổ chức một cách thường xuyên, hiệu quả.
         Từ cơ sở va th
̀ ực tiễn trong qua trinh nghiên c
́ ̀
ứu tôi đa tìm ra m
̃
ột số biện  
pháp giúp giáo viên rèn ky năng s
̃
ống cho học sinh tiểu học có tính khả thi sau.
3. Nôi dung va hinh th
̣
̀ ̀
ưc cua gi
́ ̉ ải pháp:
a. Mục tiêu của giải pháp 
Đối với tâm sinh lý trẻ  em bậc tiểu học thì có nhiều ky năng quan tr
̃
ọng 
mà trẻ cần phải biết trước khi tập trung vào học văn hoá. Thực tế  kết quả  của  
nhiều nghiên cứu đều cho thấy các kỹ  năng quan trọng nhất trẻ  phải học vào  
thời gian đầu của năm học chính là những kỹ  năng sống như: sự  hợp tác, tự 
kiểm soát, tính tự  tin, tự  lập, tò mò, khả  năng thấu hiểu và giao tiếp. Việc xác 
định được các ky năng c
̃
ơ  bản phù hợp với lứa tuổi sẽ  giúp giáo viên lựa chọn  

đúng những nội dung trọng tâm để dạy trẻ .      
Nghiên cứu ky n
̃ ội dung, chương trình môn Tiếng Việt lớp 5 nói riêng để 
nắm chắc kiến thức và ky năng c
̃
ủa môn học, cũng như ky năng s
̃
ống mà HS cần 
được học và tiếp cận. Từ đó, tuỳ từng bài cụ thể, nội dung cụ thể để  lựa chọn  
nội dung, phương pháp, hình thức và các kĩ thuật dạy học tích cực thích hợp các 
hoạt động học tập và giáo dục lồng ghép ky năng s
̃
ống cho HS, giúp các em có 
thể thực hành ky năng sau khi  ti
̃
ếp cận.
           Ngoài ra, trong khi giảng dạy kiến thức và giáo dục lồng ghép ky năng
̃
 
sống, cần có sự khuyến khích kịp thời khi HS có tiến bộ (dù chỉ  là một tiến bộ 
rất nhỏ) để khích lệ học sinh tham gia các hoạt động một cách tích cực và có đủ 
tự tin thể hiện khả  năng của mình trước lớp.
b. Nội dung và cách thực hiện giải pháp.

   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 11 ­

Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

Môn Tiếng Việt có nhiều thuận lợi hơn cả  vì bản thân nội dung bài học 
buộc học sinh phải vận dụng rất nhiều kỹ  năng như: thu thâp, x
̣
ử  li thông tin;
́
 
hợp tac; xac đinh gia tri; thê hiên s
́
́ ̣
́ ̣
̉ ̣ ự cam thông; t
̉
ư duy sáng tạo, tư duy phê phan;
́  
giải quyết vấn đề.... Để hình thành những kiến thức và rèn luyện ky năng s
̃
ống 
cho học sinh qua môn Tiếng Việt, người giáo viên cần phải vận dụng nhiều 
phương pháp dạy phát huy tính tích cực, chủ  động, sáng tạo của học sinh như:  
thực hành giao tiếp, trò chơi học tập, phương pháp nêu và giải quyết vấn đề,  
phương pháp tổ  chức hoạt động nhóm, phương pháp hỏi đáp,…Thông qua các 
hoạt động học tập, được phát huy trải nghiệm, rèn ky năng h
̃
ợp tác, bày tỏ  ý 
kiến cá nhân, đóng vai,…học sinh có được cơ hội rèn luyện, thực hành nhiều kỹ 
năng sống cần thiết.
 Để  áp dụng một số  biện, giải pháp giao duc ky năng sông cho h
́

̣
̃
́
ọc sinh  
lớp 5 thông qua môn Tiêng Viêt 
́
̣ ở  trương TH Tr
̀
ưng Vương có hiệu quả, tôi đi 
sâu vào 4 nội dung chính sau đây:
­Tìm hiểu nội dung giáo dục ky năng s
̃
ống và địa chỉ  trong chương trình 
sách giáo khoa môn Tiêng Viêt l
́
̣ ơp 5;
́
­ Xác định nội dung giáo dục ky năng s
̃
ống cho HS trong  môn Tiêng Viêt
́
̣ 
lớp 5;
­ Xây dựng góc Tiếng Việt; 
­ Giáo viên tuyên truyền các bậc cha mẹ thực hiên day các em các ky năng
̣
̣
̃
 
sông c

́ ơ bản;
Tìm hiểu nội dung giáo dục ky năng s
̃
ống và địa chỉ  trong chương trình  
sách giáo khoa môn Tiêng viêt l
́
̣ ơp 5.
́
Tuân
̀
2
4

 5

Môn hoc̣

Tên bai day
̀ ̣

Cac ky năng sông cân đat
́ ̃
́
̀
̣
­ Thu thâp, x
̣ ử li thông tin
́
Tâp lam văn
̣

̀
Luyêṇ   tâp
̣   lam
̀   baó   ­ Hợp tać
cao thông kê
́
́
­ Thuyêt trinh kêt qua t
́ ̀
́
̉ ự tin
­ Xác định giá trị.
Tâp đoc
̣
̣
Nhưng con sêu băng
̃
́
̀   ­ Thể hiện sự thông cảm.
giâý
­ Xác định giá trị
 
Tiêng
́   vĩ  câm
̀   ở   Mỹ  ­ Thể hiện sự thông cảm.
Kê chuyên
̉
̣
Lai
­ Phan hôi / lăng nghe tich c

̉
̀ ́
́ ực
­ Tim kiêm va x
̀
́
̀ ử li thông tin
́
Tâp lam văn
̣
̀
Luyêṇ   tâp
̣   lam
̀   baó   ­ Hợp tać

   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 12 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

cao thông kê
́
́

6

9

10
11
13

14

17

Tâp lam văn
̣
̀
Luyên tâp lam đ
̣ ̣ ̀ ơn

­ Thuyêt trinh kêt qua t
́ ̀
́
̉ ự tin
­ Ra quyêt đinh
́ ̣
­ Thể hiện sự thông cảm.

Luyêṇ   tâp
̣   thuyêt́  ­ Thê hiên s
̉ ̣ ự tự tin
Tâp lam văn
̣
̀
trinh, tranh luân

̀
̣
­ Lăng nghe tich c
́
́ ực
­ Hợp tać
Luyêṇ   tâp
̣   thuyêt́  ­ Thê hiên s
̉ ̣ ự tự tin
Tâp lam văn
̣
̀
trinh,
̀
  tranh   luâṇ   ­ Lăng nghe tich c
́
́ ực
(Tiêp theo)
́
­ Hợp tać
Ôn   tâp̣   giưã   HKI  ­ Hợp tać
Tâp đoc
̣
̣
(Tiêt 1)
́
­ Thê hiên s
̉ ̣ ự tự tin
­ Ra quyêt đinh.
́ ̣

Tâp lam văn
̣
̀
Luyên tâp lam đ
̣ ̣ ̀ ơn
­ Đam nhân trach nhiêm v
̉
̣
́
̣
ơi công
́ ̣  
đông.
̀
Ngươì   gać   rưng
̀   tí  ­ Ứng pho v
́ ơi căng thăng.
́
̉
Tâp đoc
̣
̣
hon
­ Đam nhân trach nhiêm v
̉
̣
́
̣
ơi công
́ ̣  

đông.
̀
Lam
̀   biên   ban̉   cuôc̣   ­ Ra quyêt đinh / giai quyêt vân đê.
́ ̣
̉
́ ́ ̀
Tâp lam văn
̣
̀
hop̣
­ Tư duy phê phan.
́
Luyêṇ   tâp
̣   lam
̀   biên  ­ Ra quyêt đinh / giai quyêt vân đê.
́ ̣
̉
́ ́ ̀
Tâp lam văn
̣
̀
ban cuôc hop
̉
̣
̣
­ Hợp tać
­ Tư duy phê phan.
́
­ Ra quyêt đinh / giai quyêt vân đê

́ ̣
̉
́ ́ ̀
Tâp lam văn
̣
̀
Ôn tâp vê viêt đ
̣
̀ ́ ơn
­   Hợp   tać   lam
̀   viêc̣   nhom,
́   hoaǹ  
thanh biên ban vu viêc.
̀
̉
̣ ̣
Tâp đoc
̣
̣

18
Tâp đoc
̣
̣

Ôn   tâp̣   giưã   HKI  ­ Thu thâp, x
̣ ử li thông tin.
́
(Tiêt 1)
́

­ Ky năng h
̃
ợp tac lam viêc nhom,
́ ̀
̣
́  
Lâp bang thông kê
̣
̉
́
hoan thanh bang thông kê.
̀
̀
̉
́
Ôn   tâp̣   giưã   HKI  ­ Thu thâp, x
̣ ử li thông tin.
́
(Tiêt 2)
́
­ Ky năng h
̃
ợp tac lam viêc nhom,
́ ̀
̣
́  
Lâp bang thông kê
̣
̉
́

hoan thanh bang thông kê.
̀
̀
̉
́

   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 13 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

20

Ôn   tâp̣   giưã   HKI 
Tâp lam văn
̣
̀
(Tiêt 5)
́
Viêt th
́ ư
Lâp̣   chương   trinh
̀  
Tâp lam văn
̣
̀
hoat đông

̣
̣
Tâp đoc
̣
̣

21

23
25
26

29

Tri dung song toan
́ ̃
̀

­ Thê hiên s
̉ ̣ ự cam thông
̉
­ Đăt muc tiêu
̣
̣
­ Hợp tać
­ Thê hiên s
̉ ̣ ự tự tin
­ Đam nhân trach nhiêm.
̉
̣

́
̣
­ Tự nhận thức 
­ Tư duy sang tao.
́
̣

Lâp̣   chương   trinh
̀   ­ Hợp tać
Tâp lam văn
̣
̀
hoat đông
̣
̣
­ Thê hiên s
̉ ̣ ự tự tin
­ Đam nhân trach nhiêm.
̉
̣
́
̣
­ Hợp tać
Tâp lam văn
̣
̀
Lâp̣   chương   trinh
̀   ­ Thê hiên s
̉ ̣ ự tự tin
hoat đông

̣
̣
­ Đam nhân trach nhiêm.
̉
̣
́
̣
Tâp̣   viêt́   đoan
̣   đôí  ­ Thê hiên s
̉ ̣ ự tự tin.
Tâp lam văn
̣
̀
thoai;
̣   phân   vai   đoc,
̣   ­ Ky năng h
̃
ợp tac.
́
diên man kich
̃
̀ ̣
Tâp̣   viêt́   đoan
̣   đôí  ­ Thê hiên s
̉ ̣ ự tự tin.
Tâp lam văn
̣
̀
thoai;
̣   phân   vai   đoc,

̣   ­ Ky năng h
̃
ợp tac.
́
diên man kich
̃
̀ ̣
­ Tự nhân th
̣
ưć
Tâp đoc
̣
̣
Môt vu đăm tau
̣
̣ ́ ̀
­ Giao tiếp, ưng x
́ ử phu h
̀ ợp.
­ Kiêm soat cam xuc.
̉
́ ̉
́
­ Ra quyêt đinh.
́ ̣
­ Tự nhân th
̣
ưć
Kê chuyên
̉

̣
Lơp tr
́ ưởng lơp tôi
́
­ Giao tiếp, ưng x
́ ử phu h
̀ ợp.
­ Tư duy sang tao.
́
̣
­ Lăng nghe, phan hôi tich c
́
̉
̀ ́ ực.
 
­ Ky năng t
̃
ự nhận thức 
Tâp đoc
̣
̣
 Con gaí
­ Giao tiếp,  ưng x
́
ử  phu h
̀ ợp giơí 
tinh.
́
­ Ra quyêt đinh
́ ̣

   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 14 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

­ Thê hiên s
̉ ̣ ự tự tin.
Tâp lam văn
̣
̀
Tâp̣   viêt́   đoan
̣   đôí  ­ Ky năng h
̃
ợp tac co hiêu qua đê
́ ́ ̣
̉ ̉ 
thoai;
̣   phân   vai   đoc,
̣   hoan chinh man kich.
̀
̉
̀ ̣
diên man kich
̃
̀ ̣
­ Tư duy sang tao.

́
̣

35

Ôn   tâp̣   cuôí   HKII 
Tâp đoc
̣
̣
(Tiêt 3)
́
Lâp bang thông kê
̣
̉
́
Tâp lam văn
̣
̀
Ôn tâp cuôi hoc ki II
̣
́ ̣
̀  
(Tiêt 4)
́
Viêt́   biên   ban̉   cuôc̣  
hop̣

­   Thu   thâp,
̣   xử   lí  thông   tin:   Lâp
̣  

bang thông kê.
̉
́
­ Ra quyêt đinh.
́ ̣
­ Ra quyêt đinh.
́ ̣
­ Xử li thông tin
́

Xác định nội dung giáo dục ky năng s
̃
ống cho học sinh  trong  môn Tiêng
́  
Viêt l
̣ ớp 5.
* Ky năng th
̃
ể hiện sự tự tin:
 
Tự tin là có niềm tin vào bản thân, tự hài lòng với bản thân, tin rằng mình  
có thể trở thành người có ích và tích cực, có niềm tin về tương lai, cảm thấy có  
nghị lực để hoàn thành nhiệm vụ;
Ky năng th
̃
ể  hiện sự  tự  tin giúp các nhân giao tiếp hiệu quả  hơn, mạnh 
dạn bày tỏ suy nghĩ và ý kiến của mình, quyết đoán trong việc đưa ra quyết định 
và giải quyết vấn đề, đồng thời cũng giúp người đó có suy nghĩ tích cực và lạc 
quan trong cuộc sống;
Ky năng th

̃
ể  hiện sự  tự  tin là yếu tố  cần thiết trong giao tiếp, thương  
lượng, ra quyết định, đảm nhận trách nhiệm.
Ví dụ: Khi dạy Tập làm văn các bài: “Luyện tập thuyêt trinh, tranh luân”,
́ ̀
̣  
“Lâp ch
̣
ương trinh hoat đông”, “Tâp viêt đoan đôi thoai; phân vai đoc, diên man
̀
̣
̣
̣
́
̣
́
̣
̣
̃
̀ 
kich”… ng
̣
ười giáo viên cần tổ  chức cho các em đóng vai, đôi thoai, t
́
̣ ự  bôc lô.
̣
̣ 
Sau vài lời khuyến khích đầu tiên, tổ chức cho các em đứng đóng vai, nêu nhưng
̃  
li le, dân ch

́ ̃ ̃ ứng, bày tỏ ý kiến,…  Lúc đầu các em có thể rất ái ngại không tự tin 
khi đóng vai, bày tỏ  ý kiến trước lớp nhưng nếu được giáo viên nhập cuộc và 
kịp thời  nhắc nhở các em những điều cần chú ý trong khi giao tiếp, cộng thêm 
một môi trường hòa đồng thân thiện các em thực hiện rất tốt, không còn những  
cái nhìn ái ngại. Thay vào đó là thai đô binh tinh, t
́ ̣ ̀
̃
ự  tin cùng những câu nói rõ 
ràng, diên đat
̃ ̣

   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 15 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

gay gon và linh ho
̃
̣
ạt hơn trong khi tham gia  đong vai, đôi thoai v
́
́
̣ ơi cac
́ ́ 
thuyêt trinh viên.
́ ̀
*Ky năng th

̃
ể hiện sự cảm thông:
          Thể hiện sự cảm thông là khả  năng có thể  hình dung và đặt mình trong  
hoàn cảnh của người khác, giúp chúng ta hiểu và chấp nhận người khác vốn là  
những người rất khác mình, qua đó chúng ta có thể hiểu rõ cảm xúc và tình cảm  
của người khác và cảm thông với hoàn cảnh hoặc nhu cầu của  họ.
Ví dụ: Khi dạy bài “ Nhưng con sêu băng giây
̃
́
̀
́ ” Tôi yêu cầu HS tra l
̉ ơì 
câu hoi.   + Cac ban nho đa lam gi đê giup đ
̉
́ ̣
̉ ̃ ̀ ̀ ̉
́ ỡ Xa­xa­cô?
Tôi yêu cầu HS trả  lời câu hỏi. Khuyến khích nhiều em phát biểu theo 
cách khác nhau. Chẳng hạn: (Cac ban nho trên khăp thê gi
́ ̣
̉
́
́ ới đa gâp nh
̃ ́
ững con 
sêu băng giây g
́ ̀
́ ửi tơi cho Xa­xa­cô. Khi Xa­xa­cô chêt cac ban đa quên gop tiên
́
́ ́ ̣

̃
́
̀ 
xây tượng đai t
̀ ưởng nhơ nh
́ ưng nan bi bom nguyên t
̃
̣
̣
ử sat hai.)
́ ̣
+ Em đã làm được việc gì để  tỏ  lòng cảm thông, chia sẻ, giúp đỡ  nhưng
̃  
người nan nhân bi bom nguyên t
̣
̣
ử  sat hai? Tôi khuy
́ ̣
ến khích nhiều em phát biểu  
theo các cách hiêu cua cac em. Chăng han: Chung tôi get chiên tranh.  Tôi se cung
̉
̉
́
̉
̣
́
́
́
̃ ̀  
moi ng

̣
ươi đâu tranh xoa bo vu khi hat nhân. Quên gop tiên, sach v
̀ ́
́ ̉ ̃ ́ ̣
́ ̀
́ ở, quân ao đê
̀ ́ ̉ 
ung hô nh
̉
̣ ưng nan bi bom nguyên t
̃
̣
̣
ử sat hai....)
́ ̣
Ví dụ: Khi kê chuyên bai “ 
̉
̣
̀ Tiêng vi câm 
́
̃ ̀ ở Mi Lai
̃  ” Tôi yêu cầu HS tra l
̉ ơì 
câu hoi: 
̉
+ Em đã làm được việc gì để  tỏ  lòng cảm thông, chia sẻ, giúp đỡ  nhưng
̃  
nan nhân cua vu tham sat My Lai, đông cam v
̣
̉

̣
̉
́
̃
̀
̉
ơi hanh đông dung cam cua nh
́ ̀
̣
̃
̉
̉
ưng
̃  
ngươi linh My co l
̀ ́
̃ ́ ương tâm?  Học sinh tự nói về sự thông cảm, chia sẻ và giúp  
đỡ  người khác của các nhân vật trong bài. Từ  đó giúp học sinh hiểu được cần  
phải biết quan tâm đến người khác và sẵn  sàng giúp đỡ họ.
Sau đo, tôi YCHS k
́
ể chuyên theo nhom thê hiên KNS c
̣
́
̉
̣
ảm thông, chia sẻ 
theo tưng đoan cua câu chuyên.
̀
̣

̉
̣
Hoặc khi dạy Tâp lam văn “
̣ ̀
Luyên tâp lam đ
̣
̣
̀ ơn” KNS cần lồng ghép là sự 
cảm thông: HS tự noi vê s
́ ̀ ự chia se, cam thông v
̉ ̉
ơi nôi bât hanh cua nan nhân chât
́ ̃ ́ ̣
̉
̣
́ 
đôc mau da cam.T
̣
̀
ừ  đó giúp học sinh hiểu được cần phải biết quan tâm đến 
người khác và sẵn  sàng giúp đỡ họ.
* Ky năng giao ti
̃
ếp
Ky năng giao ti
̃
ếp là khả năng có thể bày tỏ ý kiến của bản thân theo hình 
thức nói, viết hoặc sử dụng ngôn ngữ cơ thể một cách phù hợp với hoàn cảnh và  
văn hóa, đồng thời biết lắng nghe, tôn trọng ý kiến của người khác ngay cả  khi 
bất đồng quan điểm. Bày tỏ ý kiến bao gồm cả bày tỏ về suy nghĩ, ý tưởng, nhu  

   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 16 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

cầu, mong muốn và cảm xúc, đồng thời nhờ  sự  giúp đỡ  và sự  tư  vấn khi cần 
thiết.
Ky năng giao ti
̃
ếp giúp con người biết đánh giá tình huống giao tiếp và 
điều chỉnh cách giao tiếp một cách phù hợp, hiệu quả, cởi mở  bày tỏ  suy nghĩ, 
cảm  xúc nhưng không làm hại hay gây tổn thương cho người khác. Kĩ năng này 
giúp chúng ta có mối quan hệ tích cực với người khác, bao gồm biết gìn giữ mối  
quan hệ  tích cực với các thành viên trong gia đình nguồn hỗ  trợ  quan trọng cho  
mỗi chúng ta, đồng thời biết cách xây dựng mối quan hệ với bạn bè mới và đây 
là   yếu tố rất quan trọng đối với niềm vui cuốc sống.
 
Khi dạy các bài: “Môt vu đăm tau
̣
̣ ́
̀ ; Lơp tr
́ ưởng lơp tôi
́
; con gaí….” Tôi 
cho HS nhận xét cách xưng hô của các nhân vật trong truyện, lời lẽ, của các 
nhân vật khi giao tiếp…
Học sinh nhận biết cách xưng hô của các nhân vật trong truyện là đúng 

thứ  bậc, lời  nói thể   hiện sự   thân mật,  dễ   đạt được mục đích giao tiếp. HS  
biết thể hiện sự cần thiết phải ứng xử lịch sự khi giao tiếp trong cu ộc sống. Dù  
trong mỗi hoàn cảnh giao tiếp khác nhau, mục đích giao tiếp khác nhau nhưng 
các em luôn có thể hiện cách ứng xử lịch sự để đạt được mục đích giao tiếp và 
hơn hết là xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với mọi người xung quanh. Có thể  là  
trình bày nguyện vọng của mình với người khác kèm theo cử  chỉ, nét mặt, lời  
nói, ngữ điệu. Có thể lắng nghe tích cực khi người khác nói.

Ví dụ: Khi học  bài: “Con gaí” Tôi hoi hoc sinh:
̉
̣
+ Cuôc trò chuy
̣
ện thân mật trình bày nguyện vọng, ý kiến của Mơ vơi me
́ ̣ 
thi M
̀ ơ có thái độ như thế nào? Tôi cho hoc sinh tra l
̣
̉ ơi y kiên khac nhau. Sau đo,
̀ ́ ́
́
́ 
tôi chôt lai: M
́ ̣
ơ  lắng nghe mẹ  noi thê hiên s
́
̉
̣ ự  giao tiêp th
́ ứ bâc gi
̣

ữa me va con
̣ ̀  
cai.
́
+ Mơ đa ̃ứng xử như thê nao khi ban Hoan bi r
́ ̀
̣
̣ ơi xuông n
́ ước? (Mơ ứng xử 
phu h
̀ ợp đa lao xuông đê c
̃
́
̉ ứu ban).
̣
Ví dụ: Sau khi học xong bài: “ Môt vu đăm tau
̣
̣ ́
̀ ” Tôi hoi HS: Em co nhân
̉
́ ̣  
xet gi vê cach giao tiêp cua cac nhân vât trong bai? (Mi­ri­ô la môt ban trai kin đao,
́ ̀ ̀ ́
́ ̉
́
̣
̣
̀
̀ ̣ ̣
́ ́  

cao thượng đa nh
̃ ương s
̀ ự sông cho ban. Giu­li­et­ta la môt ban gai tôt bung, giau
́
̣
́
̀ ̣
̣
́ ́ ̣
̀ 
tinh cam biêt lo lăng, chăm soc khi ban bi th
̀
̉
́
́
́
̣
̣ ương... Cach giao tiêp gi
́
́ ữa cac ban
́ ̣  
thân mât, gân gui thê hiên nh
̣
̀ ̃ ̉ ̣
ưng tinh cach điên hinh cua n
̃ ́
́
̉
̀
̉ ữ giơi va nam gi

́ ̀
ơi). T
́ ư ̀
nhưng viêc lam cua cac nhân vât trong bai ma tôi h
̃
̣
̀
̉
́
̣
̀
̀
ướng dân hoc sinh vân dung
̃
̣
̣
̣  
vao cuôc sông. 
̀
̣
́
   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 17 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

+ Ví dụ: Khi học xong bài: “Lơp tr

́ ưởng lơp
́  tôi” Tôi hoi HS: 
̉
+ Em co nhân xet gi vê cach x
́ ̣
́ ̀ ̀ ́ ưng hô cua cac ban trong câu chuyên? (Cac
̉
́ ̣
̣
́ 
ban thê hiên giao tiêp t
̣
̉ ̣
́ ự tin, manh dan, thân mât, gân gui). 
̣
̣
̣
̀ ̃
Tiêp theo, tôi yêu câu hoc sinh kê câu chuyên theo nhom co phân vai cac
́
̀
̣
̉
̣
́
́
́ 
nhân vât đê cac em thê hiên đ
̣ ̉ ́
̉ ̣ ược ki năng giao tiêp cua minh.

̃
́ ̉
̀
Cuôi cung, tôi t
́ ̀
ổ chức cho học sinh thực hành Kĩ năng sống bằng cách cho  
học sinh thảo luận đóng vai để đưa ra các tình huống xảy ra trong cuộc sống và 
các cách xử lí tình huống của các nhóm.
*Ky năng t
̃
ự nhận thức:
Ky năng t
̃
ự nhận thức là khả  năng của con người hiểu về chính bản thân  
mình, như  cơ  thể, tư  tưởng các mối quan hệ  xã hội; biết nhìn nhận, đánh giá  
đúng về tiềm năng, tình cảm, sở thích, thói quen… của bản thân mình, quan tâm  
và luôn ý thức được mình đang làm gì, kể cả nhận ra lúc bản thân đang cảm thấy 
căng thẳng.
Để  tự  nhận thức đúng về  bản thân cẩn phải được trải nghiệm qua thực  
tế, đặc biệt là qua giao tiếp với người khác.
Ví dụ 1: Bài “ Tri dung song toan”
́ ̃
̀
         + Vì sao vua nha Minh sai ng
̀
ươi am hai ông Giang Văn Minh?
̀ ́
̣
Tôi yêu cầu HS trả  lời câu hỏi. Khuyến khích nhiều em phát biểu theo 
cách khác nhau. Chẳng hạn: (Vì vua Minh măc m

́ ưu Giang Văn Minh, phai bo lê
̉
̉ ̣ 
gop giô Liêu Thăng nên căm get ông. Vì
́
̃ ̃
́
 thây Giang Văn Minh không nh
́
ững 
không chiu nhun nh
̣
́ ương tr
̀
ươc câu đôi cua đai thân triêu đinh, con dam lây viêc
́
́ ̉
̣
̀
̀ ̀
̀ ́ ́
̣  
quân đôi ca ba triêu đai Nam Han, Tông va Nguyên đêu tham bai trên sông Bach
̣ ̉
̀ ̣
́
́
̀
̀
̉

̣
̣  
Đăng đê đôi lai, nên vua giân qua sai ng
̀
̉ ́ ̣
̣
́
ười am hai ông…). 
́
̣
+ Vì sao co thê noi ông Giang Văn Minh la ng
́ ̉ ́
̀ ươi tri dung song toan? (Vi
̀ ́ ̃
̀
̀ 
Giang Văn Minh vưa m
̀ ưu tri, v
́ ưa bât khuât. Gi
̀ ́
́
ữa triêu đinh nha Minh, ông biêt
̀ ̀
̀
́ 
dung m
̀
ưu đê vua nha Minh buôc phai bo lê gop giô Liêu Thăng...)
̉
̀

̣
̉
̉ ̣ ́
̃ ̃
Ví dụ 2: Khi dạy bài: “Môt vu đăm tau
̣
̣ ́
̀ ”. Sau khi HS hiểu được hoan canh
̀ ̉  
va muc đich chuyên đi cua Ma­ri­ô va Giu­li­et­ta thi Giu­li­et­ta chăm soc Ma­ri­ô
̀ ̣ ́
́
̉
̀
́
̀
́
́
 
như thê nao khi ban bi th
̀
̣
̣ ương? ( Thây Ma­ri­ô bi song l
́
̣ ́ ơn âp t
́ ̣ ới, xô câu nga dui,
̣
̃ ̣  
Giu­li­et­ta hoang hôt chay lai, quy xuông bên ban, lau mau trên tran ban, diu dang
́

̉
́
̣ ̣
̀ ́
̣
́
́ ̣
̣
̀  
gỡ chiêc khăn đo trên mai toc băng vêt th
́
̉
́ ́
́ ương cho ban. Qua đo, cho thây Giu­li­
̣
́
́
et­ta
́   đã  tự   nhân
̣   thưć   được   trach
́   nhiêm
̣   và  vai   trò  cuả   minh
̀   khi   thây
́   ban
̣   bị  
thương).
+ Quyêt đinh nh
́ ̣
ương ban xuông xuông c
̀

̣
́
̀ ứu nan cua Ma­ri­ô noi lên điêu gi?
̣
̉
́
̀ ̀ 
( Ma­ri­ô co tâm long cao th
́ ́
̀
ượng, nhương s
̀ ự  sông cho ban, hi sinh ban thân vi
́
̣
̉
̀ 
   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 18 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

ban. Qua đo, cho thây Ma­ri­ô đa t
̣
́
́
̃ ự  nhân th
̣

ưc đ
́ ược trach nhiêm va vai tro cua
́
̣
̀
̀ ̉  
minh khi thây ban  biêt ban con bô me).
̀
́ ̣
́ ̣
̀ ́ ̣
Ví dụ  3: Khi dạy bài “Lơp tr
́ ưởng lơp tôi
́
  ” Em co nhân xet gi vê l
́ ̣
́ ̀ ̀ ớp  
trưởng qua câu chuyên? ( V
̣
ưa hoc gioi v
̀ ̣
̉ ưa chu đao, xôc vac công viêc cua l
̀
́
́ ́
̣
̉ ớp,  
khiên cac ban nam trong l
́ ́ ̣
ơp ai cung nê phuc). Sau dó tôi cho HS th

́
̃
̉
̣
ực hành Kĩ 
năng sống đó bằng cách cho HS thực hành: “Tự  giới thiệu về  lơp tr
́ ưởng lơṕ  
mình”.   Trong   lời   giới   thiệu:   HS   nêu   những   điểm   mạnh,   điểm   yếu   của   lơṕ  
trưởng. Ví dụ: Học sinh tự nhận xét về chữ viết của ban, ho
̣
ặc giới thiệu những  
khả năng và hạn chế của ban. Tôi khích l
̣
ệ để HS tự tin, mạnh dạn khi nói trước  
cả lớp để học sinh có cơ hội được rèn kĩ năng nói trước tập thể.
Ví dụ  4: Khi dạy Bài “Con gaí” Sau khi HS nhận biết được nhưng viêc
̃
̣  
lam cua M
̀
̉
ơ  như  hoc gioi, chăm lam, dung c
̣
̉
̀
̃ ưu ban... thi moi ng
́ ̣
̀ ̣
ươi đa thay đôi
̀ ̃

̉ 
cach hiêu ch
́
̉
ưa đung cua cha me vê viêc sinh con gai. Qua câu chuyên nay thi
́
̉
̣ ̀ ̣
́
̣
̀
̀ 
chung ta đa t
́
̃ ự nhân th
̣
ức vê s
̀ ự binh đăng nam n
̀
̉
ữ. 
*Ky năng xác đ
̃
ịnh giá trị:
          Giá trị là những gì con người cho là quan trọng, có ý nghĩa đối với bản thân  
mình, có tác dụng định hướng cho suy nghĩ, hành động và lối sống của bản thân 
trong cuộc sống. Giá trị có thể là những chuẩn mực đạo đức, những chính kiến, 
thái độ và thậm chí là thành kiến đối với một điều gì đó…
Giá trị có thể là giá trị vật chất hoặc giá trị tinh thần, có thể thuộc các lĩnh  
vực văn hóa, nghệ thuật, đạo đức, kinh tế…

Giáo dục kĩ năng “Xác định giá trị ” ở một số bài trong môn Tiêng Viêt tôi
́
̣
 
đã thực hiện như sau : 
Ví dụ : Khi day bài  “
̣
Nhưng con sêu băng giây
̃
́
̀
́ ” TV5 tập I.
Giáo dục kĩ năng sống “Xác định giá trị. ” trong bài là: HS nhận biết được  
ý nghĩa của tấm lòng nhân hậu trong cuộc sống.
GV nêu:           
+ Tìm những câu cac ban nho đa lam gi đê to tinh đoan kêt v
́ ̣
̉ ̃ ̀ ̀ ̉ ̉ ̀
̀ ́ ới  Xa­xa­cô?
+ Cac ban nho đa lam gi đê bay to nguyên vong hoa binh?
́ ̣
̉ ̃ ̀ ̀ ̉ ̀ ̉
̣
̣
̀ ̀
+ Theo em, nêu đ
́ ược đứng trước tượng đai, em se noi gi v
̀
̃ ́ ̀ ới với Xa­xa­cô?
Tôi để nhiều HS được trình bày, sau đó tôi chốt ý đúng và đưa ra câu hỏi,  

tổ  chức cho HS thảo luận nhóm đôi: “Câu chuyên muôn noi v
̣
́ ́ ơi cac em điêu gi?
́ ́
̀ ̀ 
GV kết luận để  HS nhận thấy: Chung ta đêu ghet chiên tranh ma yêu hoa binh.
́
̀
́
́
̀
̀ ̀  
Chi co hoa binh thi cuôc sông cua chung ta binh yên, co gia tri muôn sông, co khat
̉ ́ ̀ ̀
̀ ̣
́
̉
́
̀
́ ́ ̣
́ ́
́ ́ 
vong sông.
̣
́
*Ky năng ki
̃
ểm soát cảm xúc: 
   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 19 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

            Kiểm soát cảm xúc là khả  năng con người nhận thức rõ cảm xúc của  
mình trong một tình huống nào đó và hiểu được ảnh hưởng của cảm xúc đối với 
bản thân và người khác như  thế  nào, đồng thời biết cách điều chỉnh, thể  hiện  
cảm xúc một cách phù hợp. Kĩ năng kiểm soát cảm xúc còn có nhiều tên gọi  
khác như: xử lý cảm xúc, kiềm chế cảm xúc, quản lý cảm xúc.
Một người biết kiềm chế cảm xúc thì sẽ góp phần giảm căng thẳng, giúp 
giao tiếp và thương lượng hiệu quả  hơn, giúp ra quyết định và giải quyết vấn 
đề tốt hơn. Kĩ năng xử  lý cảm xúc cần sự kết hợp với kĩ năng tự  nhận thức, kĩ 
năng  ứng xử với người khác và kĩ năng ứng phó với căng thẳng …
Ví dụ: Khi học bài: “ Môt vu đăm tau
̣
̣ ́
̀ ” Tôi hoi HS: + Mi­ri­ô đa kiêm soat
̉
̃ ̉
́ 
cam xuc cua minh nh
̉
́ ̉
̀
ư thê nao? (Mi­ri­ô la môt ban trai kin đao giâu nôi bât hanh
́ ̀
̀ ̣
̣

́ ́
́ ̃ ́ ̣  
cua minh, không kê v
̉
̀
̉ ơi ban, cao th
́ ̣
ượng đa nh
̃ ương s
̀ ự  sông cho ban.  T
́
̣
ừ nhưng
̃  
viêc lam cua cac nhân vât trong bai ma tôi h
̣ ̀
̉
́
̣
̀ ̀
ướng dân hoc sinh vân dung vao cuôc
̃ ̣
̣
̣
̀
̣  
sông. 
́
*Ky năng t
̃

ư duy sáng tạo:
         Tư duy sáng tạo là khả năng nhìn nhận và giải quyết vấn đề theo một cách  
mới, với ý tưởng mới, theo phương thức mới, cách sắp xếp và tổ  chức mới; là  
khả  năng khám phá và kết nối mối quan hệ  giữa các khái niệm, ý tưởng, quan  
điểm, sự việc; độc lập trong suy nghĩ. Kĩ năng tư duy sáng tạo giúp con người tư 
duy năng động với nhiều sáng kiến và óc tưởng tượng; biết cách phán đoán và  
thích nghi, có tầm nhìn và khả năng suy nghĩ rộng hơn những người khác, không 
bị  bó hẹp vào kinh nghiệm trực  tiếp đang trải qua,  tư  duy minh mẫn và khác 
biệt. Tư duy sáng tạo là một Kĩ năng sống quan trọng bởi vì trong cuộc sống con  
người thường xuyên bị  đặt vào những hoàn cảnh bất ngờ  hoặc ngẫu nhiên xảy  
ra. Khi gặp những hoàn cảnh như  vậy đòi hỏi chúng ta phải có tư  duy sáng tạo  
để có thể  ứng phó một cách linh hoạt và phù hợp. Khi một người biết kết hợp  
tốt giữa kĩ năng tư  duy phê phán và tư  duy sáng tạo thì năng lực tư  duy của  
người ấy càng được tăng cường và sẽ giúp ích rất nhiều cho bản thân trong việc 
giải quyết vấn đề một cách thuận lợi và phù hợp nhất.

* Ky năng l
̃
ắng nghe tích cực: 
Lắng nghe tích cực là một phần quan trọng của kĩ năng giao tiếp. Người 
có kĩ năng lắng nghe tích cực biết thể  hiện sự  tập trung chú ý và thể  hiện sự 
quan tâm lắng nghe ý kiến hoặc trình bày của người khác, biết đưa ra ý kiến  

   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 20 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

phản hồi mà không vội đánh giá, đồng thời có đối đáp hợp lý trong qúa trình giao 
tiếp.
Ví dụ: Khi dạy Tập làm văn  bài: “Luyện tập thuyêt trinh, tranh luân
́ ̀
̣ ”, 
người giáo viên tổ chức cho các em thuyêt trinh, tranh luân. Trong qua trinh thuyêt
́ ̀
̣
́ ̀
́ 
trinh, tranh luân thi cac em phai lăng nghe, tôn trong y kiên cua ng
̀
̣
̀ ́
̉ ́
̣
́ ́ ̉
ười cung tranh
̀
 
luân. 
̣
Ví dụ: Khi dạy Kê chuyên
̉
̣  bài: “Tiêng vi câm 
́
̃ ̀ ở  My Lai
̃ ”, Lơp tr
́ ưởng 

lơp
́  tôi”. Tôi yêu câu hoc sinh kê chuyên theo nhom. Trong qua trinh kê chuyên thi
̀ ̣
̉
̣
́
́ ̀
̉
̣
̀ 
cac em phai lăng nghe, tôn trong y kiên cua ng
́
̉ ́
̣
́ ́ ̉
ười kê. Sau khi lăng nghe ban kê
̉
́
̣
̉ 
chuyên xong, tôi yêu cung hoc sinh nhân xet l
̣
̀
̣
̣
́ ời kê, điêu bô, c
̉
̣
̣ ử chi cua ban. 
̉ ̉

̣
Sau khi day xong nh
̣
ưng bai hoc trên, tôi h
̃
̀ ̣
ương dân hoc sinh vân dung ki
́
̃
̣
̣
̣
̃ 
năng sông đo vao th
́
́ ̀ ực tê. Đo la cac em phai lăng nghe, tôn trong y kiên cua ng
́ ́ ̀ ́
̉ ́
̣
́ ́ ̉
ười 
cung đôi thoai.
̀
́
̣
* Ky năng đ
̃
ảm nhận trách nhiệm: 
Đảm nhận trách nhiệm là khả  năng con người thể  hiện sự  tự  tin, chủ 
động và ý thức cùng chia sẻ công việc với các thành viên khác trong  nhóm. Khi  

đảm   nhận trách nhiệm, cần dựa trên những điểm mạnh, tiềm năng của bản 
thân, đồng thời tìm kiếm thêm sự giúp cần thiết để hoàn thành nhiệm  vụ.
Khi các thành viên trong nhóm có kĩ năng đảm nhận trách nhiệm sẽ  tạo 
được một không khí hợp tác tích cực và xây dựng trong nhóm, giúp giải quyết 
vấn đề, đạt được mục tiêu chung của cả  nhóm, đồng thời tạo sự  thoả  món và 
thăng tiến cho mỗi thành viên.
Kĩ năng đảm nhận trách nhịêm có liên quan đến kĩ năng tự  nhận thức kĩ  
năng thể hiện sự cảm thông, kĩ năng hợp tác và kĩ năng giải quyết vấn đề.
*Ky năng h
̃
ợp tác: 
          Hợp tác là cùng chung sức làm việc, giúp đỡ, hỗ  trợ  lẫn nhau trong một  
công việc, một lĩnh vực nào đó vì mục đích chung.
Kĩ năng hợp tác là khả năng cá nhân biết chia sẻ trách nhiệm, biết cam kết  
và cùng làm việc có hiệu quả với những thành viên khác trong  nhóm.
Ví dụ: Khi dạy Tập làm văn các bài: “Luyện tập thuyêt trinh, tranh luân”,
́ ̀
̣  
“Lâp ch
̣
ương trinh hoat đông”, “Tâp viêt đoan đôi thoai; phân vai đoc, diên man
̀
̣
̣
̣
́
̣
́
̣
̣

̃
̀ 
kich”; “Ôn tâp vê viêt đ
̣
̣
̀ ́ ơn; “Lâp bang thông kê”… ng
̣
̉
́
ười giáo viên cần tổ  chức 
cho các em hợp tac v
́ ơi nhau tim ra li le, dân ch
́
̀
́ ̃ ̃
ứng thuyêt phuc đê luyên tâp
́
̣
̉
̣
̣  
thuyêt trinh, tranh luân. Cac em h
́ ̀
̣
́
ợp tac v
́ ơi nhau tim kiêm thông tin đê hoan thanh
́
̀
́

̉
̀
̀  
bang thông kê...
̉
́

   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 21 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

*Ky năng ra quy
̃
ết định: 
          Trong cuộc sống hàng ngày, con người luôn phải đối mặt với những  tình  
huống, những vấn đề cần giải quyết buộc chúng ta phải lựa chọn, đưa ra quyết  
định hành động. Kĩ năng ra quyết định là khả  năng của cá nhân biết quyết định  
lựa chọn phương án tối  ưu để  giải quyết vấn đề  hoặc tình huống gặp phải 
trong cuộc sống một cách kịp thời. Mỗi cá nhân phải tự  mình ra quyết định cho 
bản thân; không nên trông chờ, phụ  thuộc vào người khác; mặc dù có thể  tham  
khảo  ý kiến của những người tin cậy trước khi ra quyết định. Để đưa ra  quyết  
định  phù hợp, chúng ta cần:
­ Xác định vấn đề hoặc tình huống mà chúng ra đang gặp phải.
­ Thu thập thông tin về vấn đề hoặc tình huống đó.
­ Liệt kê các cách giải quyết vấn đề/ tình huống đó có.
­ Hình dung đầy đủ  về  kết quả  sẽ  xảy ra nếu chúng ta lựa chọn mỗi  

phương án giải quyết.
­ Xem xét về suy nghĩ và cảm xúc của bản thân nếu giải quyết theo từng  
phương án đó.
­ So sánh giữa các phương án để  quyết định lựa chọn phương án tối  ưu. 
Kĩ năng ra quyết định rất cần thiết trong cuộc sống, giúp con người có đựơc sự 
lựa chọn phù hợp và kịp thời, đem lại thành công trong cuộc sống. Ngược lai,  
nếu không có kĩ năng ra quyết định, con người ta có thể có những quyết định sai  
lầm hoặc chậm chễ, gây  ảnh hưởng tiêu cực đến các mối quan hệ, đến công 
việc và cuộc sống của bản thân; đồng thời còn có thể  ảnh hưởng đến gia đình, 
bạn bè và  những người có liên quan. Để  ra quyết định một cách phù hợp, cần 
phối hợp với những KNS khác như: kĩ năng tự  nhận thức, kĩ năng xác định giá  
trị, kĩ năng thu nhập thông tin, kĩ năng tư duy phê phán, kĩ năng tư duy sáng tao…
̣
Kĩ năng ra quyết định là phần rất quan trọng của kĩ năng giải quyết vấn  đề.
Ví dụ: Khi dạy  Tập làm văn  các bài: “Luyện tập lam đ
̀ ơn”; “Lam biên
̀
 
ban cuôc hop”, “Luyên tâp lam biên ban cuôc hop”; “Ôn tâp vê viêt đ
̉
̣
̣
̣
̣
̀
̉
̣
̣
̣
̀ ́ ơn; người 

giáo viên cần tổ  chức cho các em trao đôi, h
̉ ợp tac cung ra môt quyêt đinh, hiêu
́ ̀
̣
́ ̣
̉  
được trương h
̀ ợp nao cân lâp biên ban; tr
̀ ̀ ̣
̉
ương h
̀ ợp nao không cân lâp biên ban.
̀
̀ ̣
̉
*Ky năng gi
̃
ải quyết vấn đề:
Kĩ năng giải quyết vấn đề  là khả  năng của cá nhân biết quyết định lựa  
chọn phương án tối ưu và hành động theo phương án đó chọn để giải quyết vấn 
đề  hoặc tình huống gặp phải trong cuộc sống. Giải quyết vấn đề  có liên quan 
tới kĩ năng ra quyết định và cần nhiều KNS khác như: giao tiếp; xác định giá trị;  
tư   duy phê phán; tư duy sáng tạo; tìm kiến sự hỗ trợ, kiên định…
   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 22 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

Để giải quyết vấn đề có hiệu quả, chúng ta cần:
 
Xác định rõ vấn đề hoặc tình huống đang gặp phải, kể cả tìm kiếm thêm 
thông tin cần thiết.
­ Liệt kê các cách giải quyết vấn đề/ tình huống đó có.
­ Hình dung đầy đủ  về  kết quả  xảy ra nếu ta lựa chọn phương án giải  
quyết nào đó.
­ Xem xét về suy nghĩ và cảm xúc của bản thân nếu thực hiện phương án 
giải quyết đó
­ So sánh các phương án để đưa ra quyết định cuối cùng.
­ Hành động theo quyết định đó lựa chọn.
­ Kiểm định lại kết quả để  rút kinh nghiệm cho những lần ra quyết định 
và giải quyết vấn đề  sau. Cũng như  kĩ năng ra quyết định, kĩ năng giải quyết  
vấn đề  rất quan trọng, giúp con người có thể   ứng phó tích cực và hiệu quả 
trước những vấn đề, tình huống của cuộc sống.
Xây dựng góc Tiếng Việt
Góc Tiếng Việt vừa là nơi để các em chia sẻ, học tập lẫn nhau và cũng là  
nơi các em chiếm lĩnh và hình thành kĩ năng Tiếng Việt. Goc Tiêng Viêt đ
́
́
̣ ược 
trang tri ́ở môt goc cua l
̣
́ ̉ ơp hoc. Tr
́ ̣
ưng bày những bài làm tốt của học sinh cũng là  
một hình thức tuyên dương, khen ngợi các em và việc định hướng cho các em tự 
trang trí nhằm phát huy kĩ năng thực hành của học sinh, khích lệ tinh thần sáng  
tạo của học sinh…

Giáo viên gợi ý cho học sinh trình bày những nội dung phù hợp với góc  
môn học này tùy theo khả năng của các em như các nội dung: phần nét chữ  nết 
người (trưng bày những bài viết chữ đẹp của các bạn trong lớp hay bài viết đẹp 
các em sưu tầm được); phần lời hay ý đẹp (trưng bày những bài viết văn viết  
hay, sáng tạo của các bạn trong lớp); phần sưu tầm ( các em trưng bày những bài  
ca dao, những câu tục ngữ, mẫu chuyện vui hay những câu chuyện …thể  hiện 
nội  dung chủ   điểm  môn Tiếng Việt các em  đang  học – nội dung phần này 
thường xuyên thay đổi theo chủ điểm môn học)… 
Trong giờ sinh hoạt lớp, giao viên tăng c
́
ương kê cho các em nghe cac câu
̀
̉
́
 
chuyên cô tich, câu chuy
̣
̉ ́
ện trong bài tập đọc, bài thơ,…để  qua đo ren luyên đao
́ ̀
̣
̣  
đức cho các em, giúp các em hoan thiên minh, day các em  yêu th
̀
̣
̀
̣
ương ban be, yêu
̣
̀

 
thương con ngươi.Tao h
̀ ̣ ưng thu cho các em qua các truyên băng tranh tuy theo
́
́
̣
̀
̀
 
lưa tuôi, g
́
̉ ợi mở tinh to mo, ham h
́
̀ ̀
ọc hỏi, phát triển khả năng thấu hiểu ở trẻ.

   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 23 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

Bên cạnh đó, để rèn kĩ năng tự phục vụ, biết lao động vừa sức, biết trang 
trí lớp học xanh ­ sạch ­ đẹp, giúp các em yêu trường, yêu lớp hơn, bản thân đã 
hướng dẫn các em trồng cây xanh và chăm sóc cây xanh trong lớp hàng ngày.
Giáo viên tuyên truyền các bậc cha mẹ thực hiên day các em các kĩ năng
̣
̣

 
sông c
́ ơ bản trong gia đình.
Trước hết, người lớn phải gương mẫu, yêu thương, tôn trọng, đối xử 
công bằng với các em và đảm bảo an toàn cho các em. Tao điêu kiên tôt nhât cho
̣
̀
̣
́
́
 
các em vui chơi. Cô giáo, cha mẹ  luôn khuyến khích các em nói lên quan điểm  
của mình, nói chuyện với các thành viên trong lớp, trong gia đình về cảm giác và 
về những lựa chon c
̣ ủa mình, cần giúp các em hiểu rằng nên có thông số để theo  
đo ma l
́ ̀ ựa chọn, cố gắng không chỉ trich các quy
́
ết định của các em. Việc này sẽ 
hình thành kĩ năng tự  kiểm soát bản thân, rèn luyện tính tự  tin cho các em khi  
tham gia các hoạt động và các buổi thảo luận tại trường sau này.
Cô giáo, cha mẹ giúp các em phát triển sở thích, ý thích của mình và đảm 
bảo rằng người lớn có thể  cung cấp thêm phương tiện để  các em thực hiện ý 
thích đó.
Ví dụ: Một số  học sinh  thích vẽ, ngoài việc cho các em học năng khiếu  
vẽ thì cô giáo, cha mẹ có thể  cho các em thêm bút màu, giấy vẽ và hãy chỉ  cho  
các em cách lưu giữ  các bức tranh để  tạo thành một bộ  sưu tập tranh vẽ  của  
chính các em hoặc triển lãm tranh của các em ở góc nhỏ trong nhà, trong lớp. Cô  
giáo, cha mẹ  cần dạy các em những nghi thức văn hóa trong ăn uống, biết cách 
sử  dụng các đồ  dùng ăn uống; Cụ  thể: Các em được làm quen với những đồ 

dùng, vật dụng khác nhau, (bộ đồ bếp, bộ đồ ăn, bộ đồ uống). Sự sạch sẽ, gọn  
gàng, một thói quen nề nếp, sự sắp đặt ngăn nắp, ngay ngắn những bộ đồ dùng, 
vật dụng, thái độ ăn uống từ tốn, không vội vã, không khí cởi mở, thoải mái và  
đầm ấm, những cuộc trao đổi nhẹ nhàng, dễ chịu… tất cả những yếu tố trên sẽ 
giúp các em có thói quen tốt để hình thành kĩ năng tự phục vụ và ý nghĩa hơn là  
kỹ năng sống tự lập sau này….
 
Tóm lại: Bằng nhiều hình thức khác nhau, bản thân luôn cố  gắng bồi 
dưỡng cho học sinh những kĩ năng cơ bản có hiệu quả, thể hiện rõ nét ở sự tiến  
bộ của học sinh trong nhận thức, trong cư xử, đối xử tốt với bạn bè, người lớn  
và linh hoạt xử lí trong mọi trường hợp. 
          Qua từng tiết dạy, giáo viên hướng dẫn học sinh kỹ  năng làm việc theo 
nhóm; biết cách phân công công việc, lắng nghe ý kiến người khác, tranh luận, 
biết chấp nhận đúng sai, thống nhất ý kiến, thực hiện đúng ý kiến đã thống  

   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 24 ­


Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5 thông qua môn Tiếng Việt

nhất… Đây là kĩ năng hết sức cần thiết khi các em trưởng thành, làm việc trong  
tập thể.
c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp.
Trong môn Tiêng Viêt l
́
̣ ớp 5 hay bất cứ một môn học nào thì nội dung bài 
học cũng đã thể hiện một phương pháp, hình thức tổ chức dạy học trong đó. Bởi 

vậy, trong quá trình giảng dạy người giáo viên cần phải đưa ra những giải pháp  
hữu hiệu nhất để  thực hiện và vận dụng các biện pháp phù hợp mang tính lô 
gich, vừa nhằm truyền tải kiến thức cho học sinh nhưng đông th
̀
ơi cung bi
̀ ̃
ết lựa  
chọn các hình thức lồng ghép giáo dục kĩ năng sống đan xen trong mỗi bài học 
sao cho thật hợp lí. Bởi lẽ mỗi cách lồng ghép trong mỗi bài học giúp các em thể 
hiện những kĩ năng sống vừa mang tính mềm mại, nhẹ nhàng những cũng có tác 
động lớn, thấm sâu được vào trong suy nghĩ của học sinh mới là điều khó. Từ 
vấn đề này để  giúp chúng ta hiểu rõ khi thực hiện các giải pháp, biện pháp nêu 
trên luôn có quan hệ chặt chẽ với nhau và không thể tách rời nhau. Chúng được 
thực hiện thường xuyên liên tục trong các tiết học, buổi học và trong các hoạt 
động của lớp 5A trong năm học 2015 ­ 2016 thuộc trường Tiểu học Trưng  
Vương, huyện Krông Ana. 
d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiêm cứu, pham vi
̣
 
va hiêu qua 
̀ ̣
̉ ứng dung.
̣
Sau một thời gian áp dụng đề tài, tôi đã thu được những kết quả như sau:
Học sinh phấn khởi và hứng thú học tập. Các em luôn có ý thức tự  quản  
và hoàn thành tốt các nhiệm vụ  của mình. Chất lượng học tập của lớp được  
nâng lên, hiện tượng học sinh lười học, y l
̉ ại không còn nữa. Các em chấp hành 
và tham gia tất cả các phong trào thi đua của lớp, của trường nhiệt tình có hiệu  
quả, phát huy được tinh thần đoàn kết, chia sẻ  và giúp đỡ  lẫn nhau. Những kĩ 

năng sống cần thiết của các em được phát triển rõ rệt: kĩ năng hợp tác, kĩ năng  
lắng nghe tich c
́ ực, kĩ năng tự  học tự  rèn, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng tổ  chức và 
điều khiển các hoạt động tập thể, kĩ năng tự nhân th
̣
ưc,… Có đ
́
ược kết quả trên  
là nhờ sự nỗ lực cua ban thân tôi, cùng v
̉
̉
ới sự giúp đỡ, hỗ  trợ, kết hợp của Ban  
giám hiệu nhà trường, tập thể giáo viên trường, đồng nghiệp, kết hợp chặt chẽ 
với phụ huynh học sinh. 
Tôi tiến hành khảo sát với chủ đề “ Kĩ năng của em” của học sinh lớp 5A,  
trường TH Trưng Vương năm học 2015 – 2016. Cụ thể như sau:
Trước khi áp dụng đề tài:
Tổng số học 
Kĩ năng tốt
Có hình thành kĩ năng Kĩ năng chưa tốt
sinh
   Người thực hiện:  Ngô Thi Minh                             
̣

     ­ Trang 25 ­