CẢI CÁCH THỦ tục HÀNH CHÍNH tại ủy BAN NHÂN dân HUYỆN TRÀ BỒNG, TỈNH QUẢNG NGÃI

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
…………/…………

BỘ NỘI VỤ
……/……

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGUYỄN QUANG TUẤN

CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH
TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN TRÀ BỒNG,
TỈNH QUẢNG NGÃI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG

THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2019


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
…………/…………

BỘ NỘI VỤ
……/……

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGUYỄN QUANG TUẤN

CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH
TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN TRÀ BỒNG,

TỈNH QUẢNG NGÃI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
Chuyên ngành: Quản lý công
Mã số: 8 34 04 03
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS. NGUYỄN VĂN HẬU

THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2019


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là sản phẩm của quá trình tìm tòi, nghiên cứu của
tôi. Đề tài luận văn được nghiên cứu một cách độc lập với sự hướng dẫn khoa
học của PGS.TS. Nguyễn Văn Hậu, Học viện Hành chính Quốc gia. Các số
liệu, ví dụ trích dẫn trong luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy, trung
thực, có nguồn gốc rõ ràng.
Thừa Thiên Huế, ngày

tháng

Học viên

Nguyễn Quang Tuấn

năm 2019.


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám đốc, các Thầy (cô) giáo Học viện

Hành chính Quốc gia và Cơ sở Đào tạo của Học viện Hành chính Quốc gia tại
miền Trung đã cung cấp cho tôi những tri thức quý báu trong quá trình học
tập, nghiên cứu.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Nguyễn Văn
Hậu, Học viện Hành chính Quốc gia, người thầy đã trực tiếp và tận tình
hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn này.
Chân thành cảm ơn UBND huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi, các
phòng, ban chức năng huyện Trà Bồng, các đồng nghiệp, bạn bè và người
thân đã hết lòng giúp đỡ, động viên, khích lệ, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho
tôi có được kết quả ngày hôm nay.
Mặc dù rất tâm huyết với đề tài luận văn và đã có rất nhiều cố gắng
nhưng không thể tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót, học viên mong nhận
được những ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, quý thầy cô giáo tiếp tục
chỉ dẫn, bạn bè, đồng nghiệp góp ý để luận văn được hoàn thiện hơn.
Học viên
Nguyễn Quang Tuấn


MỤC LỤC
Trang bìa
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục viết tắt
Danh mục sơ đồ, hình
MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ CẢI CÁCH THỦ
TỤC HÀNH CHÍNH .................................................................................. 11
1.1. Những vấn đề chung về thủ tục hành chính ............................................... 11
1.1.1. Khái niệm thủ tục hành chính và đặc điểm: ........................................ 11

1.1.2. Vai trò của thủ tục hành chính ............................................................ 15
1.1.3. Phân loại thủ tục hành chính ............................................................... 18
1.2. Cải cách thủ tục hành chính ................................................................... 21
1.2.1. Khái niệm ........................................................................................... 21
1.2.2. Sự cần thiết phải cải cách thủ tục hành chính...................................... 22
1.2.3. Nội dung thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại UBND cấp huyện 23
1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến cải cách thủ tục hành chính ..................... 24
1.3.1. Hệ thống văn bản Quy phạm pháp luật ............................................... 24
1.3.2. Năng lực của cán bộ, công chức thực hiện cải cách thủ tục hành chính .... 25
1.3.3. Cơ sở hạ tầng ...................................................................................... 26
1.3.4. Trình độ dân trí ................................................................................... 27
1.4. Thực hiện giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa
liên thông ..................................................................................................... 28
1.4.1. Khái niệm cơ chế một cửa, một cửa liên thông; bộ phận một cửa, đánh
giá việc giải quyết thủ tục hành chính........................................................... 28
1.4.2. Nguyên tắc thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông .................. 29


1.4.3. Phạm vi, quy trình thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông ....... 29
1.5.1. Kinh nghiệm về thực hiện cải cách thủ tục hành chính và thực hiện cơ
chế một cửa tại Ủy ban nhân dân huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi ............ 34
1.5.2. Kinh nghiệm về thực hiện cải cách thủ tục hành chính và thực hiện cơ
chế một cửa liên thông hiện đại tại Ủy ban nhân dân huyện Sơn Hà, tỉnh
Quảng Ngãi .................................................................................................. 36
Tiểu kết Chương 1........................................................................................ 42
Chương 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH
CHÍNH TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN TRÀ BỒNG, TỈNH
QUẢNG NGÃI ........................................................................................... 43
2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tác động đến cải cách thủ tục hành
chính của Uỷ ban nhân dân huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngăi .................... 43

2.1.1. Điều kiện tự nhiên và tình hình kinh tế - xã hội .................................. 43
2.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy của UBND huyện Trà Bồng........................... 46
2.1.3. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tác động đến cải cách thủ tục hành
chính tại Ủy ban nhân dân huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi ...................... 47
2.2. Thực trạng thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân Trà
Bồng, tỉnh Quảng Ngãi ................................................................................. 48
2.2.1. Công tác chỉ đạo, điều hành, triển khai thực hiện................................ 48
2.2.2. Kết quả thực hiện cải cách thủ tục hành chính .................................... 50
2.3. Đánh giá kết quả thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân
dân huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi. ........................................................ 61
2.3.1. Những kết quả đạt được...................................................................... 61
2.3.2. Tồn tại, hạn chế, khó khăn và nguyên nhân: ....................................... 63
Tiểu kết Chương 2........................................................................................ 65
Chương 3. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO THỰC
HIỆN CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN


HUYỆN TRÀ BỒNG, TỈNH QUẢNG NGÃI ........................................... 67
3.1. Phương hướng thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân
huyện huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi ..................................................... 67
3.1.1. Quy định nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan hành
chính nhà nước cấp huyện: ........................................................................... 67
3.1.2. Tiếp tục kiểm soát, đơn giản hóa thủ tục hành chính: ......................... 68
3.1.3. Đẩy mạnh việc đầu tư và ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hiện
cải cách thủ tục hành chính........................................................................... 69
3.1.4. Củng cố và nâng cao hoạt động của Bộ phận một cửa liên thông hiện
đại của huyện và Bộ phận một cửa hiện đại ở các xã, thị trấn trong giải quyết
thủ tục hành chính. ....................................................................................... 71
3.2. Các giải pháp nâng cao thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại UBND
huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi ................................................................ 72

3.2.1. Thực hiện tốt công tác tuyên tuyền; tiếp nhận và xử lý phản ánh, kiến
nghị của cá nhân, tổ chức về quy định thủ tục hành chính ............................ 72
3.2.2. Giải pháp về tăng cường hoạt động giám sát đối với thực hiện cải cách
thủ tục hành chính. ....................................................................................... 74
3.2.3. Giải pháp về giải quyết và tổ chức thực hiện cải cách thủ tục hành
chính. ........................................................................................................... 78
3.2.4. Giải pháp về áp dụng ứng dụng bộ chỉ số đánh giá đối với cải cách thủ
tục hành chính (có 05 tiêu chí và 09 tiêu chí thành phần: có bảng tính điểm
kèm theo): .................................................................................................... 86
Tiểu kết chương 3 ........................................................................................ 89
KẾT LUẬN ................................................................................................. 90
TÀI LIỆU THAM KHẢO


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CCHC: Cải cách hành chính
HĐND: Hội đồng nhân dân
QPPL: Quy phạm pháp luật
TTHC: Thủ tục hành chính
UBND: Ủy ban nhân dân


DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ, HÌNH
Hình 2.1.: Bản đồ huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi ................................... 44
Sơ đồ2.2. Tổ chức bộ máy của UBND huyện ............................................... 46
Bảng 2.3. Bảng so sánh tình hình niêm yết công khai, rà soát thủ tục hành
chính theo mô hình một cửa liên thông hiện đại của UBND huyện Trà Bồng,
phản ánh kiến nghị của công dân năm 2016 đến năm 2018: ......................... 51

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hiện nay, cải cách hành chính đang là tâm điểm trong các nỗ lực của
Đảng và Nhà nước với mục tiêu xây dựng một nền hành chính công trong
sạch vững mạnh, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả góp phần xây dựng một nhà
nước kiến tạo phát triển, “Nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân”;
trong đó, cải cách thủ tục hành chính là yêu cầu cấp thiết của nhân dân, tổ
chức, doanh nghiệp, các nhà đầu tư, là một trong các khâu đột phá của tiến
trình cải cách hành chính Nhà nước. Đây cũng là điều kiện căn bản góp phần
đạt được các mục tiêu mà Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đề ra. Đẩy
mạnh cải cách hành chính là nội dung lớn, trong phạm vi luận văn chỉ đề cập
đến cải cách thủ tục hành chính (cải cách TTHC) trong tiến trình phát triển và
hội nhập (đây thuộc 1 trong 6 nội dung của công tác cải cách hành chính nói
chung).
Với mục đích đơn giản, công khai và minh bạch thủ tục hành chính
nhằm đáp ứng yêu cầu của sự phát triển kinh tế - xã hội, Chính phủ đã ban
hành Nghị quyết số 38/CP ngày 04/5/1994 về cải cách một bước thủ tục hành
chính trong việc giải quyết công việc của công dân và tổ chức, mở đầu cho
hoạt động thực hiện đơn giản hóa thủ tục hành chính, đã tạo bước đột phá lớn
trong hoạt động nâng cao hiệu quả quản lý của các cơ quan nhà nước đối với
mọi lĩnh vực, là sự chuyển biến rõ rệt trong việc xây dựng và hoàn thiện thể
chế Nhà nước. Tiếp đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành hàng loạt các quy
định về cải cách thủ tục hành chính, tạo hành lang pháp lý cơ bản cho việc
triển khai thực hiện các thủ tục hành chính theo hướng đổi mới, đáp ứng được
nhu cầu của xã hội. Như: Nghị quyết 30c/NQ-CP ngày 08/11/2011 của Chính
phủ về ban hành chương trình tổng thể cải cách hành chính (CCHC) nhà nước
giai đoạn 2011-2020; Nghị quyết 76/NQ-CP ngày 13/6/2013 của Chính phủ
1

về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 30c/NQ-CP; Nghị quyết
36a/NQ-CP ngày 14/10/2015 của Chính phủ về Chính phủ điện tử; Nghị định
61/2018/NĐ-CP ngày 23/4/2018 của Chính phủ về thực hiện cơ chế một cửa,
một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính.
Thủ tục hành chính là cơ sở, điều kiện cần thiết để cơ quan nhà nước giải
quyết công việc của công dân và các tổ chức theo quy định pháp luật, bảo
đảm quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức, phản ánh bản chất dân
chủ, tính phục vụ, khoa học và hiện đại của nền hành chính. Trong giai đoạn
hiện nay, cùng với hội nhập kinh tế, quốc tế thì công tác cải cách thủ tục hành
chính, nhất là những thủ tục liên quan đến đời sống, sản xuất, kinh doanh của
người dân, doanh nghiệp đã được Đảng và Nhà nước ta xác định là khâu đột
phá trong công tác cải cách hành chính. Việc thực hiện cơ chế “một cửa liên
thông hiện đại” là giải pháp để đổi mới về phương thức làm việc của cơ quan
hành chính nhà nước ở địa phương các cấp, nhằm tạo chuyển biến cơ bản
trong quan hệ giữa cơ quan hành chính nhà nước với các tổ chức và công dân.
Chủ trương này của Đảng được thể hiện cụ thể tại Nghị quyết số 17NQ/TW ngày 01/8/2007 của Hội nghị Trung ương 5 khóa X về đẩy mạnh cải
cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của bộ máy nhà nước;
một lần nữa trong Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Đảng ta lại xác định
nhiệm vụ, giải pháp trong phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2016-2020 là
“Tập trung cải cách thủ tục hành chính theo hướng tinh giản, gắn với nâng
cao chất lượng chính sách, pháp luật; quy định rõ cơ quan chịu trách nhiệm
đối với từng thủ tục hành chính. Chỉ quy định những thủ tục hành chính thực
sự cần thiết, hợp lý, đúng pháp luật và tạo thuận lợi nhất cho người dân,
doanh nghiệp. Công khai, minh bạch các quy trình, thủ tục hành chính. Bảo
đảm quyền tự do của người dân, doanh nghiệp trong hoạt động kinh tế đi đôi
với tuân thủ pháp luật. Thiết lập hệ thống thông tin tiếp nhận, xử lý kiến nghị

2

và kết quả giải quyết thủ tục hành chính. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ
thông tin trong hoạt động của các cơ quan nhà nước, cung cấp dịch vụ công
và thực hiện Chính phủ điện tử. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát nâng
cao hiệu lực, hiệu quả thực thi chính sách, pháp luật”.
Thực hiện cải cách TTHC được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của các
cấp ủy Đảng và điều hành, thực hiện của Ủy ban nhân dân (UBND) huyện
Trà Bồng. Cán bộ, công chức luôn phấn đấu thực hiện tốt cải cách TTHC, góp
phần tạo chuyển biến đáp ứng nhu cầu giải quyết TTHC cho các cá nhân và tổ
chức. TTHC ngày càng được công khai, minh bạch; từng bước giải quyết
đúng thời gian. Hoạt động kiểm soát TTHC được UBND huyện quan tâm
triển khai thực hiện thường xuyên. Công tác xây dựng ban hành, hướng dẫn
triển khai, phổ biến văn bản quy phạm pháp luật được tổ chức thực hiện
nghiêm túc, đúng quy định. Tổ chức bộ máy các cơ quan hành chính, đơn vị
sự nghiệp được quan tâm rà soát sửa đổi, bổ sung chức năng nhiệm vụ thường
xuyên theo quy định hiện hành, đảm bảo hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
Mặc dù người đứng đầu cơ quan hành chính rất quan tâm và quyết liệt
trong thực hiện cải cách TTHC nhưng công chức thừa hành còn chưa chủ
động và tích cực; chất lượng giải quyết TTHC chưa cao. Tính chuyên nghiệp,
năng động, tinh thần thái độ phục vụ của đội ngũ cán bộ, công chức, còn có
mặt hạn chế, vẫn còn trường hợp người dân, tổ chức phản ánh về việc trễ hẹn,
phiền hà trong giải quyết TTHC… Phương pháp quản lý, cách thức làm việc,
phối hợp thực hiện công việc trong các cơ quan hành chính trong việc luân
chuyển, giải quyết TTHC chưa thực sự hợp lý, kịp thời.
Một số cơ quan, đơn vị, địa phương chưa chủ động trong việc rà soát,
kiến nghị đơn giản hóa TTHC. Bộ TTHC liên quan đến lĩnh vực đất đai, tài
nguyên – môi trường đề nghị đơn giản hóa chưa nhiều; chưa kịp thời kiến
nghị sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ những TTHC không còn phù hợp. Công tác cải

3

cách TTHC gắn với mô hình một cửa, một cửa liên thông hiện đại còn ít, chưa
được nhân rộng đến các xã, thị trấn để thực hiện một cách đồng bộ. TTHC tuy
đã có việc đơn giản hóa nhưng hiện nay vẫn còn một số thủ tục chồng chéo và
quy trình giải quyết còn rườm rà, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế của xã hội,
mức độ hài lòng của cá nhân, tổ chức với các cơ quan chuyên môn thuộc UBND
cấp huyện mới ở mức “vừa lòng”.
Một hạn chế nữa đó là trình độ giữa cán bộ, công chức có sự chênh lệch
nhất định, nhất là cán bộ, công chức là người đồng bào dân tộc thiểu số. Vai trò,
trách nhiệm của người đứng đầu trong việc đánh giá, phân loại và đánh giá mức
độ hoàn thành nhiệm vụ điều hành, thực hiện cải cách TTHC tại đơn vị, địa
phương chưa cao, chưa làm tròn hết chức trách nhiệm vụ được giao. Chưa thực
hiện nghiêm túc việc kiểm tra, đánh giá định kỳ; xử lý hoặc kiến nghị cấp có
thẩm quyền xử lý các vấn đề về phân cấp, đối với các nhiệm vụ quản lý nhà
nước đã được phân cấp.
Bên cạnh những kết quả đạt được, thì nội dung thực hiện cải cách TTHC
đối với UBND huyện Trà Bồng, cần phải tiếp tục có những giải pháp khả thi,
khai thác hiệu quả nguồn lực để thực hiện tốt hơn, đem lại kết quả cao hơn.
Để đi sâu nghiên cứu, đánh giá tình hình thực tế về thực hiện cải cách
TTHC tại UBND huyện Trà Bồng, đề xuất một số giải pháp để tiếp tục nâng
cao hiệu quả thực hiện cải cách TTHC tác giả lựa chọn đề tài “Cải cách thủ
tục hành chính tại Ủy ban nhân dân huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi”
để làm luận văn Thạc sĩ lớp Quản lý công.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Cải cách thủ tục hành chính là đề tài thu hút sự quan tâm của nhiều nhà
khoa học, chuyên gia, nhà quản lý. Những vấn đề này được nêu lên và thảo
luận ở nhiều hội thảo, bài viết, các công trình nghiên cứu về quá trình cải cách
thủ tục hành chính ở Việt Nam. Có thể kể đến một số nghiên cứu tiêu biểu như:

4


“Cải cách hành chính nhà nước - Lý luận và thực tiễn” (Nxb Chính trị
Quốc gia – Sự thật, Hà Nội, năm 2016) do PGS.TS: Nguyễn Hữu Hải chủ
biên. Sách gồm 5 chương, đề cập đến các vấn đề về quyền hành pháp và các
cách tiếp cận về hành chính nhà nước, các mô hình hành chính nhà nước và
xu hướng cải cách hành chính trên thế giới, cải cách hành chính nhà nước Việt
Nam qua các thời kỳ (từ 1945-2012; từ năm 2013 đến nay).
“Quản trị công trong thời kỳ cải cách hành chính Việt Nam” (Nxb Chính
trị Quốc gia – Sự thật, Hà Nội, năm 2016) do TS: Lê Văn Chiến chủ biên.
Sách gồm 5 Chương, nghiên cứu, cung cấp một số vấn đề lý luận về quản trị,
hành chính công và đo lường chất lượng quản trị, hành chính công; những yếu
tố tác động đến chất lượng quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam.
“Cải cách hành chính công phục vụ phát triển kinh tế, cải thiện môi
trường kinh doanh” (Nxb Chính trị Quốc gia – Sự thật, Hà Nội, năm 2016) do
TS: Đoàn Duy Khương chủ biên. Nội dung sách đề cập, phân tích quá trình
cải cách hành chính ở một số Quốc gia trong khu vực ASEAN và nhận định
xu thế cải cách hành chính trong khu vực; tác động của cải cách hành chính
đến tiến trình phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam; nhấn mạnh những thay
đổi của cải cách hành chính gắn với cải thiện môi trường kinh doanh.
“Kỹ năng quản lý hành chính” (Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, năm
2014) của TS. Phạm Đức Chính và PGS.TS. Ngô Thành Can; Cuốn sách đã
cho thấy những kiến thức cơ bản về một số kỹ năng trong quản lý hành chính
như tư duy, phân tích, giao tiếp, quản lý thời gian làm việc… giúp nhà quản
lý nắm bắt được những kỹ năng cơ bản trong quản lý hành chính từ đó hoàn
thiện chức năng và nhiệm vụ được giao, đạt kết quả cao trong quản lý.
“Thủ tục hành chính - Lý luận và thực tiễn” do GS.TSKH Nguyễn
Văn Thâm và PGS.TS Võ Kim Sơn biên soạn, Nhà xuất bản Chính trị
Quốc gia, năm 2002. Cuốn sách đã nêu ra những kiến thức cơ bản và

5


những vấn đề lý luận về thủ tục hành chính, minh chứng bằng thực tiễn
trong TTHC ở nước ta và ở một số nước trên thế giới.
Luận văn thạc sĩ của tác giả Đỗ Ngọc Lan về ” Quản lý chất lượng cải
cách thủ tục hành chính theo mô hình một cửa liên thông tại UBND các
quận thành phố Hải Phòng”, năm 2011; Luận văn thạc sĩ của tác giả Vũ Thị
Thanh Hương về ”Cải cách thủ tục hành chính tại UBND huyện Kim Động,
tỉnh Hưng Yên”, năm 2017; Luận văn thạc sĩ của tác giả Lương Thị Thu
Huỳnh về ” cải cách hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại UBND
thành phố Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn”, năm 2017.
Đề án thành lập Trung tâm hành chính công tỉnh Quảng Ngãi là đầu mối
tập trung có chức năng thực hiện việc công khai, hướng dẫn thủ tục hành
chính; tiếp nhận hồ sơ; đôn đốc, theo dõi việc giải quyết hồ sơ và trả kết quả
cho cá nhân, tổ chức theo cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông trên một
số lĩnh vực thuộc thẩm quyền xử lý, giải quyết của cơ quan chuyên môn thuộc
UBND tỉnh và một số cơ quan được tổ chức theo ngành dọc đặt tại địa
phương. Đồng thời, theo dõi, đôn đốc các cơ quan, đơn vị liên quan trong việc
giải quyết hồ sơ thủ tục hành chính đảm bảo tiến độ và thời hạn trả kết quả
cho tổ chức, cá nhân. Nhận kết quả giải quyết từ các sở, ban ngành, cơ quan,
đơn vị liên quan để trả cho cá nhân, tổ chức đúng thời gian quy định... Những
nghiên cứu này đã tập trung phân tích những nội dung cơ bản về quản lý hành
chính Nhà nước trong một số lĩnh vực cụ thể như: đăng ký tờ khai, cấp phép
xây dựng, cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế “Một cửa”… góp phần
quan trọng vào việc phân tích lý luận và thực tiễn về CCHC. Nêu cao vai trò
của các quy định pháp luật về TTHC đối với cơ quan nhà nước, tổ chức và
công dân có ảnh hưởng lớn đến môi trường đầu tư, kinh doanh, hiệu quả của
chính sách thu hút vốn đầu tư của quốc gia, cải cách TTHC và quyền tự do tổ

chức và công dân. Các chương trình cải cách TTHC trên các lĩnh vực dù có

6


khác nhau về cách thức tiến hành nhưng đều hướng đến đảm bảo cho việc
thành lập và hoạt động của công dân ngày càng thuận lợi và ít tốn kém hơn.
Các công trình nghiên cứu đều xác định các quy định pháp luật về TTHC đối
với tổ chức và công dân luôn có mặt tích cực và hạn chế tác động đến quyền
lợi của tổ chức và công dân.
Những công trình, bài viết trên có giá trị lớn về lý luận và thực tiễn về
cải cách TTHC. Các tác giả đã nêu những lý luận cơ bản nhất về cải cách
hành chính, cải cách TTHC đánh giá thực trạng cải cách hành chính nước ta
trong thời gian qua và đưa ra những những giải pháp rất quan trọng về cải
cách hành chính ở Việt Nam trong những năm tới. Đây là các tư liệu khoa học
quý để học viên tham khảo chọn lọc trong quá trình làm luận văn. Với luận
văn này, học viên sẽ cố gắng tìm hiểu một khía cạnh mới trong cách tiếp cận
và cách nhìn nhận khác về thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban
nhân dân huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi.
Tuy nhiên, vấn đề thực hiện cải cách TTHC tại Ủy ban nhân dân huyện
Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi chưa có công trình nào nghiên cứu một cách toàn
diện, hệ thống. Đề tài nghiên cứu của tác giả không trùng lắp với các công
trình khoa học đã được công bố và có ý nghĩa cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
3.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích của đề tài là nghiên cứu lý luận về cải cách TTHC và thực
tiễn thực hiện cải cách TTHC trên địa bàn huyện Trà Bồng, luận văn đề xuất
các giải pháp thực hiện cải cách TTHC, đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục tiêu trên, Luận văn nghiên cứu và giải quyết ba nhiệm

vụ chính sau:
- Một là, hệ thống hóa và làm rõ cơ sở lý luận về cải cách TTHC.

7


- Hai là, phân tích, đánh giá thực trạng thực hiện cải cách TTHC tại
UBND huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi từ năm 2016 - 2018, qua đó chỉ ra
những mặt hạn chế và các nguyên nhân hạn chế đó.
- Ba là, đề xuất các giải pháp để thực hiện cải cách TTHC tại Ủy ban
nhân huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi đến năm 2020 và các năm tiếp theo
tốt hơn.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
4.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là thực hiện cải cách TTHC tại UBND
huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi. Trong đó, luận văn tập trung nghiên cứu
đối với một số lĩnh vực thường xuyên phát sinh nhu cầu giải quyết: thực hiện
TTHC đối với lĩnh vực đất đai, tư pháp, đăng ký kinh doanh và thực hiện cải
cách TTHC gắn với thực hiện cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thông hiện
đại” .
4.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài:
- Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng thực hiện cải
cách TTHC tại UBND huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi.
- Về không gian: Tại UBND huyện Trà Bồng.
- Về thời gian: Từ năm 2016 - 2018.
5. Phương pháp nghiên cứu của luận văn
* Phương pháp luận:
Luận văn dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, vận
dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong giải quyết các vấn đề lý luận và thực tiễn
liên quan, dựa trên quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà

nước về cải cách TTTHC.

8


* Luận văn được thực hiện dựa trên các phương pháp nghiên cứu
sau:
- Phương pháp phân tích, tổng hợp: luận văn kế thừa, tổng kết lại những
kết quả của các nghiên cứu về cải cách hành chính nói chung, cải cách thủ tục
hành chính nói riêng.
- Phương pháp so sánh: Thông qua một số dẫn chứng về triển khai thực
hiện cải cách TTHC trên địa bàn huyện Trà Bồng.
- Phương pháp lịch sử: xem xét thực hiện cải cách TTHC trong từng giai
đoạn.
- Phương pháp thống kê: Từ những kết quả thống kê, đánh giá về thực
trạng thực hiện cải cách TTHC và thực hiện cải cách TTHC gắn với thực hiện
cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thông hiện đại” tại các cơ quan chuyên môn
cấp huyện và UBND các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Trà Bồng.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn:
Các số liệu, thông tin thực tế của luận văn có thể giúp các nhà quản lý,
các nhà hoạch định chính sách làm cơ sở để xây dựng các quy định phù hợp
với thực tế hơn. Trên cơ sở đánh giá được những kết quả đạt được, hạn chế
trong quá trình thực hiện cải cách TTHC tại UBND huyện Trà Bồng, tỉnh
Quảng Ngãi. Chỉ ra được nguyên nhân, đề xuất các giải pháp khả thi về thực
hiện cải cách TTHC tại UBND huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi; tạo điều
kiện thuận lợi thúc đẩy tiến trình phát triển kinh tế, xã hội, giữ vững an ninh,
quốc phòng trên địa bàn huyện. Giúp đội ngũ cán bộ, công chức các cấp nhận
thức sâu sắc hơn, đầy đủ hơn về thực hiện cải cách TTHC nhà nước. Ngoài ra,
kết quả của luận văn còn có giá trị cho việc tham khảo của các lãnh đạo địa
phương nhằm thực hiện hiệu quả hơn các nội dung thực hiện cải cách TTHC

nhà nước.

9


7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mục lục, mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và
phụ lục. Luận văn gồm ba chương:
- Chương 1. Những vấn đề lý luận chung về cải cách thủ tục hành chính.
- Chương 2. Thực trạng thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại UBND
huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi.
- Chương 3. Phương hướng và giải pháp nâng cao thực hiện cải cách thủ
tục hành chính tại Ủy ban nhân dân huyện huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi.

10


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG
VỀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH
1.1. Những vấn đề chung về thủ tục hành chính
1.1.1. Khái niệm thủ tục hành chính và đặc điểm:
* Khái niệm:
Theo cuốn Đại từ điển tiếng Việt, NXB Đại học quốc gia Thành phố Hồ
Chí Minh thủ tục là những việc cụ thể phải làm theo một trật tự quy định để
tiến hành một công việc có tính chất chính thức. Cuốn từ điển chính tả Tiếng
việt, NXB Từ điển Bách khoa thủ tục là thứ tự và cách thức làm việc theo một
lề lối đã được quy định. Từ điển Hán Việt, NXB Khoa học xã hội của Giáo sư
Đào Duy Anh quan niệm rằng thủ tục là các trình tự và phương pháp làm
việc.

Với những quan niệm trên cho thấy thủ tục là hoạt động được thực hiện
theo trình tự trước sau và cách thức từng bước với những quy định chặt chẽ,
thống nhất; hay nói cách khác trình tự được xem là yếu tố quan trọng, không
thể thiếu của thủ tục nói chung và TTHC nói riêng. Theo quy định của pháp
luật và thực tiễn quản lý nhà nước ở nước ta, hoạt động chấp hành và điều
hành (gọi là hoạt động hành pháp) của các cơ quan hành chính nhà nước được
thực hiện phải tuân thủ theo pháp luật, theo quy định trình tự về thời gian và
cách sử dụng thẩm quyền của từng cơ quan để giải quyết những công việc
được giao nhằm đạt được mục tiêu quản lý đề ra. Đó là những thủ tục quản lý
hành chính nhà nước, được gọi là TTHC.
Cuốn Đại từ điển tiếng việt của NXB Văn hóa thông tin năm 1998,
TTHC là cách thức tiến hành một công việc với nội dung và trình tự nhất
định theo quy định của cơ quan nhà nước. Giáo trình Luật Hành chính Việt

11


Nam của Đại học Luật Hà Nội quan niệm: “thủ tục hành chính là cách thức
tổ chức thực hiện hoạt động quản lý hành chính nhà nước được quy định
trong các quy phạm pháp luật hành chính, bao gồm trình tự, nội dung, mục
đích, cách thức tiến hành các hoạt động cụ thể trong quá trình giải quyết các
công việc của quản lý hành chính nhà nước”.
Tại Khoản 1 Điều 1 Nghị định số 63/2010/NĐ-CP ngày 08/6/2010 của
Chính phủ về kiểm soát TTHC quy định “TTHC là trình tự, cách thức thực
hiện, hồ sơ và yêu cầu, điều kiện do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền
quy định để giải quyết một công việc cụ thể liên quan đến cá nhân, tổ chức”.
Quy định nêu trên có tính khái quát cao về TTHC. Từ định nghĩa có tính khái
quát đó, Khoản 2 Điều 8 Nghị định số 63/2010/NĐ-CP quy định một TTHC
phải có 08 bộ phận cấu thành bắt buộc, gồm: Tên thủ tục; hồ sơ của thủ tục;
trình tự thực hiện; cách thức thực hiện; thời hạn giải quyết; đối tượng thực

hiện; cơ quan có thẩm quyền giải quyết; kết quả của thủ tục và 03 bộ phận
cấu thành không bắt buộc gồm: yêu cầu, điều kiện; mẫu đơn, tờ khai; phí,
lệ phí.
Từ các khái niệm trên, có thể nhận thấy rằng TTHC là trình tự và cách
thức do văn bản QPPL quy định để các cơ quan hành chính nhà nước, người
có thẩm quyền hành chính thực hiện những hoạt động cụ thể trong quá trình
quản lý hành chính nhà nước, cung cấp dịch vụ công và thực hiện các giao
dịch hành chính trong mối quan hệ nội bộ hành chính và mối quan hệ giữa cơ
quan hành chính nhà nước với tổ chức, công dân nhằm đảm bảo tính công
bằng, nghiêm minh trong xã hội khi thực thi pháp luật.
* Đặc điểm:
Khác biệt với thủ tục lập pháp và thủ tục tố tụng tư pháp, thủ tục hành
chính có những đặc điểm sau:

12


- Thứ nhất, TTHC được điều chỉnh bằng quy phạm thủ tục – là cơ sở
pháp lý cho các cơ quan nhà nước thực hiện chức năng của mình. Thủ tục
hành chính là một bộ phận cấu thành của hệ thống quy phạm thủ tục. Hệ
thống quy phạm thủ tục là toàn bộ các quy tắc pháp lý quy định về trình tự,
trật tự thực hiện thẩm quyền của các cơ quan nhà nước trong việc giải quyết
công việc công việc nhà nước và thực hiện nghĩa vụ hành chính đối với các cơ
quan nhà nước, tổ chức và công dân. Đó cũng chính là các hệ thống các
nguyên tắc quản lý và điều hành bắt buộc các cơ quan nhà nước cũng như các
công chức phải tuân theo trong giải quyết công việc thuộc thẩm quyền của
mình.
Là quy phạm thủ tục, TTHC có chức năng làm cho các quy phạm nội
dung của luật pháp được thực hiện thuận lợi. Thiếu TTHC việc thực thi luật
pháp sẽ gặp khó khăn, thậm chí không có khả năng đi vào đời sống thực tế.

Ví dụ: Nhà nước muốn thu thuế thì cần có thủ tục để người dân thực hiện
việc nộp thuế. Còn muốn quản lý an toàn giao thông thì cần có thủ tục để
hướng dẫn người dân tham gia giao thông tuân theo, v.v.
Hoạt động quản lý chủ yếu là hoạt động áp dụng pháp luật mà ở đó, hành
vi áp dụng pháp luật liên quan chủ yếu đến việc xác định tình trạng thực tế
của vụ việc, lựa chọn quy phạm pháp luật tương ứng và ra quyết định về vụ
việc đó.
Các hành vi áp dụng pháp luật này được tiến hành theo những TTHC
nhất định. Như vậy nếu thiếu các thủ tục cần thiết thì quyền và nghĩa vụ của
các bên tham gia trọng hoạt động quản lý sẽ không được đảm bảo thực hiện.
TTHC là một nhân tố bảo đảm cho sự hoạt động chặt chẽ, thuận lợi và
đúng chức năng quản lý của cơ quan nhà nước, vì nó là chuẩn mực hành vi
cho công dân và công chức nhà nước để họ tuân theo và thực hiện nghĩa vụ

13


của mình đối với nhà nước. Dựa vào các TTHC các công việc hành chính sẽ
được xử lý và đạt được những hiệu quả pháp luật đúng như dự định.
- Thứ hai, TTHC là trình tự thực hiện thẩm quyền trong hoạt động quản
lý hành chính nhà nước.
Xét trong quá trình giải quyết công việc của các cơ quan hành chính nhà
nước thì TTHC là cách thức, trình tự mà các cơ quan hành chính nhà nước áp
dụng để giải quyết các nhiệm vụ theo quy định của pháp luật. Trình tự này có
thể từ dưới lên, từ cấp trên xuống mà cũng có những trình tự thực hiện song
hành.
Nói như vậy có nghĩa là TTHC được phân biệt với thủ tục lập pháp và
thủ tục tố tụng pháp.
Thủ tục lập pháp là trình tự, cách thức xây dựng Hiến pháp và ban hành
luật thuộc thẩm quyền của cơ quan lập pháp; thủ tục tố tụng tư pháp thuộc

thẩm quyền của cơ quan tư pháp liên quan đến những hoạt động điều tra, truy
tố, xét xử, định tội.
- Thứ ba, TTHC rất đa dạng và phức tạp. Tính đa dạng phức tạp được
biểu hiện như sau:
+ Do nhiều cơ quan và công chức nhà nước thực hiện;
+ Quy định quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia mối quan hệ hành
chính, trong đó bao gồm cả công việc của Nhà nước và công dân;
+ Việc quy định TTHC phải kết hợp với những khuôn mẫu ổn định
tương đối và chặt chẽ với các biện pháp thích ứng cho từng loại công việc và
từng loại đối tượng;
+ Nền hành chính nhà nước hiện nay đang chuyển từ hành chính cai quản
sang hành chính phục vụ đã tác động mạnh mẽ vào TTHC;
+ Thực hiện chủ yếu ở công sở nhà nước, gắn liền với công tác văn thư
và tổ chức ban hành, quản lý văn bản, giấy tờ;

14


+ Do chủ thể cơ quan hành chính nhà nước xây dựng để giải quyết công
việc nên phụ thuộc rất nhiều vào ý chí chủ quan của chủ thể ban hành.
+ Trong bối cảnh của quá trình hội nhập khu vực và quốc tế hiện nay,
các thủ tục hành chính có yếu tố nước ngoài cần phải phù hợp với thông lệ
quốc tế.
- Thứ tư, TTHC có tính năng động hơn so với các quy phạm nội dung
của luật hành chính, đòi hỏi phải thay đổi nhanh hơn để thích ứng và phù hợp
với nhu cầu thực tế của đời sống xã hội.
Đây chính là yếu tố cần nhận thức đúng đắn giúp cho các nhà ban hành
các quy định TTHC ban hành các quy định phù hợp với thực tế khách quan và
tiến trình phát triển kinh tế xã hội.
1.1.2. Vai trò của thủ tục hành chính

TTHC có vai trò quan trọng trong đời sống xã hội, ảnh hưởng trực tiếp
đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp và đời sống nhân dân. Thông
qua TTHC, các cá nhân, tổ chức thực hiện được quyền lợi, nghĩa vụ của mình
đồng thời các cơ quan hành chính nhà nước thực hiện chức năng quản lý nhà
nước. Nếu không có TTHC thì mọi chính sách, chủ trương của Đảng, pháp
luật của Nhà nước ban hành khó được thực thi; đồng thời còn là công cụ và
phương tiện để đưa pháp luật vào đời sống. Vai trò của TTHC được thể hiện
qua những nội dung cơ bản sau:
Thứ nhất, TTHC là cơ sở pháp lý quan trọng hình thành nên các hoạt
động quản lý hành chính nhà nước, công cụ để các cơ quan nhà nước thực
hiện chức năng quản lý hành chính. Ví dụ: công dân muốn kinh doanh dịch vụ
Internet thì phải thực hiện đúng quy trình, thủ tục các bước Phòng Văn hóa –
Thông tin mới thực hiện thủ tục cấp giấy phép kinh doanh; Nhà nước muốn
thu Lệ phí trước bạ cần có thủ tục cụ thể để người dân thực hiện việc nộp Lệ

15